WEBVTT 00:00:00.480 --> 00:00:02.410 align:middle line:82% position:46% size:100% van de behandeling van de begroting van Onderwijs, Cultuur en 00:00:02.529 --> 00:00:05.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Wetenschap. We hebben gister de eerste termijn 00:00:05.330 --> 00:00:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Kamer gehad. Vandaag staat de rest van de 00:00:08.179 --> 00:00:11.359 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling op de agenda, uiteraard te beginnen met de 00:00:11.480 --> 00:00:15.199 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording door beide bewindspersonen, die ik meteen 00:00:15.320 --> 00:00:19.219 align:middle line:82% position:46% size:100% welkom heet, net als de leden, de mensen op de publieke tribune en de 00:00:19.339 --> 00:00:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% kijkers thuis. 00:00:22.989 --> 00:00:24.126 align:middle line:82% position:46% size:100% In de eerste termijn hebben we gisteren kunnen oefenen: ook nu 00:00:24.246 --> 00:00:25.806 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we acht vragen per fractie. De verdeling over de bewindspersonen 00:00:25.926 --> 00:00:27.039 align:middle line:82% position:46% size:100% laat ik verder aan u. Laat ik daar maar helder over zijn, 00:00:27.309 --> 00:00:28.929 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat daar geen onduidelijkheden over zijn. 00:00:29.050 --> 00:00:30.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Door mij zijn schriftelijke antwoorden ontvangen van de minister 00:00:30.170 --> 00:00:32.149 align:middle line:82% position:46% size:100% van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de minister voor Primair en 00:00:32.270 --> 00:00:32.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Voortgezet Onderwijs op vragen, gesteld in eerste termijn. 00:00:32.759 --> 00:00:35.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze antwoorden zullen worden opgenomen in een bijvoegsel bij de 00:00:35.659 --> 00:00:36.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Handelingen van deze vergadering. (Het bijvoegsel is opgenomen aan het 00:00:37.039 --> 00:00:38.109 align:middle line:82% position:46% size:100% eind van deze editie.) De algemene beraadslaging wordt hervat. 00:00:39.520 --> 00:00:44.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gezegd hebbende, zou ik zeggen dat we voortvarend van start kunnen 00:00:44.259 --> 00:00:50.030 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan met de eerste bewindspersoon, de minister van Onderwijs, Cultuur 00:00:50.149 --> 00:00:53.380 align:middle line:82% position:46% size:100% en Wetenschap, de heer Dijkgraaf. Dank u, voorzitter. 00:00:54.369 --> 00:00:57.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed om elkaar hier weer te treffen. Laat ik voortvarend beginnen door 00:00:58.149 --> 00:01:01.619 align:middle line:82% position:46% size:100% ook namens mijn collega, minister Wiersma, excuses te maken voor het 00:01:01.740 --> 00:01:04.406 align:middle line:82% position:46% size:100% feit dat de schriftelijke beantwoording van de vragen zo laat 00:01:04.525 --> 00:01:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% is gekomen. Dat gaan we volgende keer echt beter 00:01:06.590 --> 00:01:09.230 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. We hebben wel getracht dit keer alle 00:01:09.349 --> 00:01:11.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen ook schriftelijk te beantwoorden. 00:01:12.790 --> 00:01:17.980 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft daarmee veel informatie gekregen, maar ik begrijp heel goed 00:01:18.099 --> 00:01:24.439 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de krappe tijd tussen ontvangst van de vragen en het begin van het 00:01:24.560 --> 00:01:26.049 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolg van de begrotingsbehandeling 00:01:30.500 --> 00:01:32.659 align:middle line:82% position:46% size:100% groter zou moeten zijn. Daar gaan we aan werken. 00:01:32.780 --> 00:01:35.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Eventjes voor de administratie: ik ga mijn beantwoording vandaag in de 00:01:35.689 --> 00:01:39.849 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende blokjes doen. In het eerste blok ga ik in op het 00:01:40.000 --> 00:01:43.930 align:middle line:82% position:46% size:100% landschap van het vervolgonderwijs, zeg maar de waaier, en hoe we daarin 00:01:44.049 --> 00:01:46.390 align:middle line:82% position:46% size:100% de gelijkwaardigheid en mogelijkheden kunnen vergroten. 00:01:46.540 --> 00:01:51.189 align:middle line:82% position:46% size:100% In blok twee wil ik stilstaan bij de toekomst van het onderwijsstelsel, 00:01:51.640 --> 00:01:54.640 align:middle line:82% position:46% size:100% onder andere aan de hand van de toekomstverkenning, en dan met name 00:01:55.390 --> 00:02:00.170 align:middle line:82% position:46% size:100% rond het thema internationalisering. Blok drie staat volledig in het 00:02:00.290 --> 00:02:05.150 align:middle line:82% position:46% size:100% teken van studenten en hun financiële en niet financiële 00:02:05.269 --> 00:02:08.539 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen. Ten slotte wil ik in blok vier met u 00:02:09.038 --> 00:02:12.800 align:middle line:82% position:46% size:100% spreken over wetenschap en onderzoek, ook in relatie tot de 00:02:12.919 --> 00:02:15.800 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving. Ik begin graag met een korte 00:02:15.919 --> 00:02:19.180 align:middle line:82% position:46% size:100% inleiding. Het is een bijzonder moment: mijn 00:02:19.300 --> 00:02:22.539 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste begrotingsbehandeling als minister van OCW. 00:02:22.870 --> 00:02:25.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet alleen een bijzonder voorrecht, 00:02:28.509 --> 00:02:32.710 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ook een tot nu toe bijzondere ervaring, omdat ik op veel vlakken 00:02:32.889 --> 00:02:34.599 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk een eensgezinde Kamer tref. 00:02:35.229 --> 00:02:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is bij u allen warme aandacht en liefde voor het onderwijs. 00:02:41.530 --> 00:02:45.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Het debat dat ik gisteren heb gezien — ik heb het ook gezien bij andere 00:02:45.889 --> 00:02:49.539 align:middle line:82% position:46% size:100% commissiedebatten en plenaire debatten — ging over de inhoud. 00:02:49.870 --> 00:02:53.439 align:middle line:82% position:46% size:100% U spreekt met veel kennis van zaken. We hebben dus ons hoofd en ons hart 00:02:53.949 --> 00:02:55.930 align:middle line:82% position:46% size:100% bij deze discussie. Dat is goed en nodig. 00:02:57.099 --> 00:03:00.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg vaak dat onderwijs een van de belangrijke zogeheten zachte 00:03:01.069 --> 00:03:04.460 align:middle line:82% position:46% size:100% krachten is in ons bestaan. Dat zijn de krachten waarover u 00:03:04.580 --> 00:03:08.439 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien niet iedere dag op de voorpagina van de krant leest, maar 00:03:10.270 --> 00:03:12.139 align:middle line:82% position:46% size:100% waarmee we wel iedere dag weer kleine stappen voorwaarts maken. 00:03:12.259 --> 00:03:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Die stappen worden gemaakt in de klas, in het leerbedrijf, in het 00:03:17.180 --> 00:03:21.830 align:middle line:82% position:46% size:100% laboratorium en in de collegezaal. Wat mij betreft zijn onderwijs en 00:03:21.949 --> 00:03:26.090 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap dé bron van optimisme in het leven, omdat het daardoor beter 00:03:26.210 --> 00:03:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% kan, en we slimmer, gezonder en weerbaarder kunnen worden. 00:03:31.879 --> 00:03:36.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Een uitgangspunt bij deze discussie is voor mij ook dat ieder mens het 00:03:36.419 --> 00:03:40.050 align:middle line:82% position:46% size:100% verdient om de beste versie van zichzelf te worden. 00:03:41.080 --> 00:03:45.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een mooie opdracht. Ik ben er trots op om over deze 00:03:45.979 --> 00:03:47.810 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke zaken met u in gesprek te gaan. 00:03:47.930 --> 00:03:53.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we op een goed moment, namelijk op het moment dat we als 00:03:53.449 --> 00:03:57.159 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet een van de grootste investeringen in het onderwijs ooit 00:03:57.280 --> 00:03:57.580 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. 00:03:59.169 --> 00:04:02.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we met onze plannen, onze ideeën en onze energie ervoor zorgen 00:04:02.840 --> 00:04:08.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die grootste investeringen ook een ongekende opbrengst hebben, in 00:04:08.659 --> 00:04:12.740 align:middle line:82% position:46% size:100% het leven van studenten, leerlingen, docenten, onderzoekers en al die 00:04:12.860 --> 00:04:16.360 align:middle line:82% position:46% size:100% anderen die iedere dag onze zachte krachten vergroten. 00:04:17.829 --> 00:04:20.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik loop in mijn bijdrage nu de verschillende grote thema's langs 00:04:21.040 --> 00:04:24.220 align:middle line:82% position:46% size:100% die momenteel spelen en die gisteren al voorbijkwamen. 00:04:24.610 --> 00:04:28.947 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal de overeenkomsten, verschillen en beschouwingen op uw 00:04:29.067 --> 00:04:31.300 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen bij elkaar brengen. Ik heb al gezegd dat die vragen 00:04:32.019 --> 00:04:35.500 align:middle line:82% position:46% size:100% sowieso al beantwoord zijn in de brief die u ontving. 00:04:36.310 --> 00:04:40.430 align:middle line:82% position:46% size:100% U zult een flink aantal van die bijdragen in mijn voordracht hier 00:04:40.550 --> 00:04:43.120 align:middle line:82% position:46% size:100% horen. Ik wil graag beginnen met het 00:04:43.569 --> 00:04:47.600 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijslandschap en met alles wat er nog gedaan moet worden om dat 00:04:47.720 --> 00:04:50.889 align:middle line:82% position:46% size:100% landschap gelijkwaardiger te maken, op alle verschillende fronten. 00:04:51.730 --> 00:04:54.649 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn eigen portefeuille, het vervolgonderwijs, betreft dat dan 00:04:54.769 --> 00:05:00.019 align:middle line:82% position:46% size:100% het mbo, het hbo en het wo. Er is één thema dat voor mij boven 00:05:00.139 --> 00:05:02.829 align:middle line:82% position:46% size:100% alles uitstijgt. Dat thema kent u. 00:05:03.459 --> 00:05:06.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de gedachte van "de waaier". Die kwam gisteren ook regelmatig op 00:05:06.889 --> 00:05:10.009 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel. Gelijkwaardigheid en gelijke 00:05:10.129 --> 00:05:13.160 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering zijn, niet alleen voor alle talenten in ons land maar ook 00:05:13.279 --> 00:05:16.329 align:middle line:82% position:46% size:100% voor onze vormen van onderwijs, heel belangrijk. 00:05:17.649 --> 00:05:19.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb veel bijdragen gehoord gisteren. 00:05:20.319 --> 00:05:24.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Onder andere de betogen van de heer De Hoop, mevrouw Westerveld en 00:05:24.519 --> 00:05:26.300 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Hagen staan me nog helder voor de geest. 00:05:27.490 --> 00:05:31.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doet me groot genoegen om te horen hoeveel leden van uw Kamer 00:05:31.269 --> 00:05:36.589 align:middle line:82% position:46% size:100% deze waaiergedachte omarmen. De gedachte van "alsmaar hoger, 00:05:36.709 --> 00:05:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% hoger, hoger" creëert stress en valse beloften. 00:05:42.069 --> 00:05:44.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn we het eigenlijk wel met elkaar over eens. 00:05:45.339 --> 00:05:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% En als we ons onderwijsmodel als een waaier zien in plaats van als die 00:05:49.519 --> 00:05:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ladder, dan gaan we de komende jaren volgens mij ook andere besluiten met 00:05:52.370 --> 00:05:55.730 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar nemen. In een hiërarchisch model wil 00:05:55.850 --> 00:05:59.360 align:middle line:82% position:46% size:100% iedereen zo hoog mogelijk komen. Dat verdwijnt eigenlijk als je dat 00:05:59.480 --> 00:06:02.629 align:middle line:82% position:46% size:100% model kantelt. Ik denk dat dat de weg vrijmaakt 00:06:02.750 --> 00:06:06.949 align:middle line:82% position:46% size:100% voor emancipatie, en met name voor iets wat mij na aan het hart ligt, 00:06:07.069 --> 00:06:10.490 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk de emancipatie van het beroepsonderwijs en daarbinnen het 00:06:10.610 --> 00:06:11.019 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo. 00:06:12.579 --> 00:06:17.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we er dus ook voor waken dat hier geen clichés optreden. 00:06:18.579 --> 00:06:22.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Praktisch opleiden betekent namelijk niet altijd korter of minder 00:06:22.220 --> 00:06:24.160 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiden. Dat is een vergissing. 00:06:25.269 --> 00:06:28.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het dan ook erg goed dat de heer El Yassini in zijn 00:06:30.730 --> 00:06:35.319 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage nadrukkelijk aandacht heeft gevraagd voor de 00:06:37.569 --> 00:06:38.779 align:middle line:82% position:46% size:100% skillswedstrijden. Ik weet ook dat hij daar een groot 00:06:38.899 --> 00:06:42.920 align:middle line:82% position:46% size:100% ambassadeur van is. Ook in praktische opleidingen kan je 00:06:43.040 --> 00:06:46.519 align:middle line:82% position:46% size:100% wereldkampioen worden en gouden medailles winnen, en niet alleen in 00:06:46.639 --> 00:06:47.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Stockholm bij de Nobelprijzen. 00:06:50.189 --> 00:06:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Alle richtingen in die waaier kunnen we doorlopen. 00:06:53.769 --> 00:06:57.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk eerlijk gezegd dat het beeld van die waaier ook recht doet aan 00:06:57.199 --> 00:07:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% het talent. De waardeoordelen die die ladder 00:07:00.490 --> 00:07:03.230 align:middle line:82% position:46% size:100% toch altijd in zich meedraagt, worden dan uiteindelijk een soort 00:07:03.350 --> 00:07:07.613 align:middle line:82% position:46% size:100% van ruis op de achtergrond. We moeten met elkaar vaststellen dat 00:07:07.733 --> 00:07:11.149 align:middle line:82% position:46% size:100% er nog steeds negentiende eeuwse denkbeelden zitten in onze 00:07:11.269 --> 00:07:14.730 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving en in ons onderwijs van een standenmaatschappij die er 00:07:14.850 --> 00:07:20.180 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk niet meer is maar nog wel aan ons kleeft, als een soort van 00:07:20.300 --> 00:07:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% echo van toen. Ik denk dat de energie en de 00:07:24.199 --> 00:07:27.439 align:middle line:82% position:46% size:100% overtuiging die we hier met elkaar hebben om daar verandering in aan te 00:07:27.560 --> 00:07:27.910 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen, 00:07:29.560 --> 00:07:34.069 align:middle line:82% position:46% size:100% motiverend is. Ik heb bijvoorbeeld mevrouw Van der 00:07:34.189 --> 00:07:38.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas, die er nog niet is, regelmatig binnen en buiten deze Kamer horen 00:07:38.360 --> 00:07:41.779 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen hoe belangrijk het is dat we het denken en het benoemen in termen 00:07:41.899 --> 00:07:44.410 align:middle line:82% position:46% size:100% van "hoog" en "laag" aanpakken. Woorden doen ertoe. 00:07:45.009 --> 00:07:47.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt ook voor ons eigen ministerie, voor hoe we over 00:07:47.569 --> 00:07:51.439 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs praten. Mevrouw Hagen had het gisteren in 00:07:51.560 --> 00:07:56.149 align:middle line:82% position:46% size:100% haar vragen over een ruimer begrip van kinderen en jongeren en hun 00:07:56.269 --> 00:07:59.350 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteiten, die verder reiken dan hun vakken op school. 00:07:59.470 --> 00:08:02.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Die woorden spraken mij zeer aan. Ik vond het een mooie omschrijving. 00:08:03.370 --> 00:08:07.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is het ook goed om, als we in die waaier gaan denken, de 00:08:08.319 --> 00:08:12.939 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen tussen de verschillende vormen van onderwijs onderschrijven. 00:08:13.810 --> 00:08:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten ook hun eigenheid hebben. Die gelijkheid willen we niet omdat 00:08:17.540 --> 00:08:20.930 align:middle line:82% position:46% size:100% we verschillen kleiner willen maken. Die gelijkheid is een fundamenteel 00:08:21.050 --> 00:08:24.560 align:middle line:82% position:46% size:100% principe. Dat betekent ook dat iedereen die 00:08:24.680 --> 00:08:27.139 align:middle line:82% position:46% size:100% zich in die eigen richting ontwikkelt ook die gelijke 00:08:27.259 --> 00:08:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering krijgt, onafhankelijk van wat die richting is. 00:08:29.920 --> 00:08:33.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar je ook in de waaier zit, je moet zo ver kunnen doorlopen als je 00:08:33.529 --> 00:08:35.029 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf wilt. Daar moet je ook de waardering van 00:08:35.149 --> 00:08:36.220 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatschappij voor krijgen. 00:08:37.720 --> 00:08:42.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is volgens mij niet genoeg om die beelden en die fundamentele 00:08:42.860 --> 00:08:45.740 align:middle line:82% position:46% size:100% principes met elkaar te delen. We hebben ook een soort 00:08:45.860 --> 00:08:49.090 align:middle line:82% position:46% size:100% handelingsperspectief nodig: wat betekent het in de praktijk? 00:08:49.500 --> 00:08:52.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn een aantal dingen die we op dit moment met elkaar kunnen doen. 00:08:53.269 --> 00:08:57.049 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen het gesprek beginnen met gemeenten, met scholen en met 00:08:57.169 --> 00:09:01.279 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten over wat ze van elkaar kunnen leren en over wat de 00:09:01.399 --> 00:09:03.820 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen en de gemeenten kunnen bieden. 00:09:04.539 --> 00:09:08.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mooi dat er steeds meer van die activiteiten worden opengesteld 00:09:08.620 --> 00:09:11.179 align:middle line:82% position:46% size:100% voor alle studenten. Een mooi voorbeeld daarvan was 00:09:11.299 --> 00:09:18.139 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk de stad Utrecht, die de introductieweek dit jaar openstelde 00:09:18.259 --> 00:09:21.860 align:middle line:82% position:46% size:100% voor alle studenten in de regio. Maar ik weet dat nu ook Leeuwarden 00:09:21.980 --> 00:09:24.639 align:middle line:82% position:46% size:100% en Amsterdam van plan zijn in die richting te bewegen. 00:09:25.509 --> 00:09:29.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ook erg enthousiast over veel voorbeelden die ik de afgelopen tien 00:09:29.509 --> 00:09:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar ... Tien dagen! 00:09:31.480 --> 00:09:33.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Tien dagen? De afgelopen tien maanden! 00:09:35.590 --> 00:09:36.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Het voelt als tien jaar. Ik ben enthousiast over de 00:09:36.929 --> 00:09:37.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbeelden 00:09:38.860 --> 00:09:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdens mijn vele bezoeken aan onderwijsinstellingen. 00:09:43.360 --> 00:09:45.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek volgens mij ook namens mijn collega als ik zeg dat de 00:09:45.500 --> 00:09:49.149 align:middle line:82% position:46% size:100% maandagen waarop we vrij zijn, door het land mogen trekken en met 00:09:49.419 --> 00:09:53.200 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten en docenten kunnen praten altijd de meest stimulerende 00:09:53.379 --> 00:09:56.929 align:middle line:82% position:46% size:100% activiteiten zijn. Ik heb ook gezien hoe er veel mooie 00:09:57.049 --> 00:09:57.820 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbeelden zijn van 00:09:59.500 --> 00:10:02.539 align:middle line:82% position:46% size:100% teamteaching. Studenten van mbo, hbo en wo leren 00:10:02.659 --> 00:10:08.289 align:middle line:82% position:46% size:100% daar dingen met elkaar, of dat nu het bouwen van een zonneauto in 00:10:08.409 --> 00:10:12.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Groningen is of het onderzoek doen naar gezond voedsel uit zee in 00:10:12.860 --> 00:10:14.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeeland. Er zijn heel veel mooie voorbeelden 00:10:15.159 --> 00:10:18.039 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij eigenlijk al binnen die waaier wordt samengewerkt. 00:10:19.600 --> 00:10:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de kanteling van het verticale laddermodel naar het 00:10:23.029 --> 00:10:25.600 align:middle line:82% position:46% size:100% horizontale model ook een teken van de tijd is. 00:10:26.200 --> 00:10:30.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk trouwens dat het echt iets is waar onze maatschappij op dit 00:10:30.200 --> 00:10:33.980 align:middle line:82% position:46% size:100% moment aan toe is. Als we onze grote transities willen 00:10:34.100 --> 00:10:38.649 align:middle line:82% position:46% size:100% vormgeven, de huidige en toekomstige tekorten in de arbeidsmarkt willen 00:10:38.769 --> 00:10:43.399 align:middle line:82% position:46% size:100% oplossen en alle grote uitdagingen waar hier in deze Kamer op andere 00:10:43.519 --> 00:10:47.870 align:middle line:82% position:46% size:100% dagen over gesproken wordt, dan hebben wij talenten nodig, dan 00:10:47.990 --> 00:10:51.529 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben wij vakmensen nodig, dan hebben wij eigenlijk ieder element 00:10:51.649 --> 00:10:54.549 align:middle line:82% position:46% size:100% in die waaier nodig, met name de beroepsopleidingen. 00:10:55.330 --> 00:10:57.889 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten echt andere dingen gaan doen om de wereld van morgen 00:10:58.009 --> 00:11:01.840 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk te maken. Ik wil dus met u delen dat ik voel 00:11:02.529 --> 00:11:07.340 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die ladder aan het wankelen is en eigenlijk wacht op het laatste 00:11:07.460 --> 00:11:09.919 align:middle line:82% position:46% size:100% zetje. Ik hoop dat wij met z'n allen vanuit 00:11:10.039 --> 00:11:14.529 align:middle line:82% position:46% size:100% de politiek dat zetje kunnen geven en die ongelijkheden in waardering 00:11:14.679 --> 00:11:16.899 align:middle line:82% position:46% size:100% en erkenning definitief kunnen uitbannen. 00:11:20.139 --> 00:11:22.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u uw betoog vervolgt, heeft u een interruptie van de heer De Hoop, 00:11:22.490 --> 00:11:24.230 align:middle line:82% position:46% size:100% PvdA. Het zijn mooie woorden van de 00:11:24.350 --> 00:11:25.840 align:middle line:82% position:46% size:100% minister. Ik deel die van harte. 00:11:26.110 --> 00:11:28.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zijn speech afgelopen weekend ook gehoord. 00:11:28.149 --> 00:11:28.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet zeggen dat die hartstikke mooi was. 00:11:29.080 --> 00:11:32.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat mag ook best gezegd worden. Het wordt inmiddels ook breed 00:11:32.210 --> 00:11:35.960 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeeld in de Kamer. Een groot gedeelte zit op een 00:11:36.080 --> 00:11:37.190 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven moment natuurlijk ook in verdiensten. 00:11:37.309 --> 00:11:40.039 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen hier met z'n allen in de Kamer zeggen hoe belangrijk we het 00:11:40.159 --> 00:11:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo vinden, maar op het moment dat je een universitaire studie hebt 00:11:43.429 --> 00:11:45.370 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan, heb je een veel beter startsalaris. 00:11:46.240 --> 00:11:49.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou aan de minister willen vragen of hij ook gesprekken voert met de 00:11:49.340 --> 00:11:51.440 align:middle line:82% position:46% size:100% ministers van Sociale Zaken en met bedrijven. 00:11:52.000 --> 00:11:54.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat voor werk willen die hier nou nog hebben in dit land? 00:11:54.409 --> 00:11:57.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe willen we dat belonen? Daar zit natuurlijk ook een knop 00:11:57.320 --> 00:11:59.029 align:middle line:82% position:46% size:100% waaraan gedraaid moet worden. Ik begrijp dat het een 00:11:59.149 --> 00:12:02.120 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsdebat is, maar hier is natuurlijk heel veel winst te 00:12:02.240 --> 00:12:04.490 align:middle line:82% position:46% size:100% behalen. Ik ben benieuwd wat daar de inzet 00:12:04.610 --> 00:12:05.440 align:middle line:82% position:46% size:100% van deze minister is. 00:12:07.490 --> 00:12:10.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker het beroepsonderwijs heeft veel gesprekken met het 00:12:10.259 --> 00:12:13.376 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven, juist ook met die takken van het bedrijfsleven die op 00:12:13.496 --> 00:12:16.129 align:middle line:82% position:46% size:100% dit moment schreeuwen om vakkrachten. 00:12:16.610 --> 00:12:20.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik roep ze ook steeds nadrukkelijk op: begin met goed belonen. 00:12:20.450 --> 00:12:25.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt ook voor stagevergoedingen en de salarissen waarmee vakmensen 00:12:26.000 --> 00:12:28.234 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnen. Op dit moment heb je eerlijk gezegd 00:12:28.354 --> 00:12:33.279 align:middle line:82% position:46% size:100% geen excuus om dat salarisveld niet breder te trekken. 00:12:33.700 --> 00:12:36.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we eerlijk zijn: het zal nooit zo zijn dat iedereen in Nederland 00:12:36.950 --> 00:12:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% hetzelfde salaris verdient. Als jij met moeite mbo niveau 2 00:12:44.139 --> 00:12:49.049 align:middle line:82% position:46% size:100% haalt … Ik zie ook heel veel. Daar zitten jongeren en studenten 00:12:49.169 --> 00:12:53.110 align:middle line:82% position:46% size:100% voor wie het onderwijs echt de reddingsboot is. 00:12:53.679 --> 00:12:57.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat raakt me zeer. Ik denk dat je nooit in de situatie 00:12:57.440 --> 00:13:00.559 align:middle line:82% position:46% size:100% zal kunnen komen dat ze exact dezelfde financieel economische 00:13:00.679 --> 00:13:04.210 align:middle line:82% position:46% size:100% vooruitzichten hebben als iemand die bijvoorbeeld kaakchirurg wordt. 00:13:07.179 --> 00:13:09.866 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten eerste is het goed om niet alleen dat financiële beeld te 00:13:09.986 --> 00:13:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Het gaat ook om impact maken op de 00:13:13.009 --> 00:13:15.230 align:middle line:82% position:46% size:100% wereld. Een van de plekken waar we enorme 00:13:15.350 --> 00:13:17.039 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkttekorten hebben, is het onderwijs. 00:13:17.600 --> 00:13:20.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet zeker dat collega Wiersma daar ook over gaat spreken. 00:13:21.220 --> 00:13:23.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek heel veel mensen die het onderwijs in willen. 00:13:23.179 --> 00:13:26.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Die doen dat trouwens vanuit het mbo, het h.o. 00:13:26.690 --> 00:13:30.470 align:middle line:82% position:46% size:100% en het wo. Die doen dat allemaal in de eerste 00:13:30.590 --> 00:13:33.980 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats omdat ze een waardevol leven willen hebben en impact willen maken 00:13:34.100 --> 00:13:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% op de samenleving. Wij kunnen met elkaar ook iets doen. 00:13:38.529 --> 00:13:43.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij uiteindelijk succes in het leven weer langs een andere ladder 00:13:43.250 --> 00:13:46.100 align:middle line:82% position:46% size:100% leggen, namelijk de ladder van het salaris, dan maken we eigenlijk 00:13:46.220 --> 00:13:47.799 align:middle line:82% position:46% size:100% dezelfde fout. U heeft groot gelijk. 00:13:48.850 --> 00:13:51.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we gaan praten over een herwaardering van het 00:13:51.330 --> 00:13:53.899 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsonderwijs en de mogelijkheden die er liggen, dan hoort daar 00:13:54.019 --> 00:13:55.730 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk ook een carrièreperspectief in. 00:13:55.850 --> 00:13:59.389 align:middle line:82% position:46% size:100% We spreken nu vaak van een kansenrijk carrièreperspectief. 00:13:59.509 --> 00:14:04.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is natuurlijk heel erg belangrijk dat we jonge mensen zover 00:14:04.159 --> 00:14:07.970 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen dat ze een studie gaan doen, ongeacht welke vorm van 00:14:08.090 --> 00:14:12.460 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgonderwijs, die ook een duurzame toekomst voor henzelf biedt 00:14:12.820 --> 00:14:17.037 align:middle line:82% position:46% size:100% met financiële zekerheid. Dat heeft ook te maken met andere 00:14:17.157 --> 00:14:19.820 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken die we hebben over de vraag of jonge mensen nu sneller 00:14:19.940 --> 00:14:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% vaste contracten kunnen krijgen. Die discussie voeren we in het 00:14:22.070 --> 00:14:25.759 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, in de wetenschap en op allerlei andere domeinen. 00:14:25.879 --> 00:14:29.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw de voorzitter. Ik ben het eens met de heer De Hoop 00:14:29.269 --> 00:14:31.690 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dit een moment is om als maatschappij te zeggen "we willen 00:14:31.809 --> 00:14:33.820 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren adequaat belonen", omdat de maatschappij zo nadrukkelijk vraagt 00:14:34.389 --> 00:14:37.509 align:middle line:82% position:46% size:100% om jonge mensen die opgeleid worden tot onze 00:14:39.370 --> 00:14:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% vakspecialisten in onze ambachten. Stagediscriminatie is 00:14:47.320 --> 00:14:49.879 align:middle line:82% position:46% size:100% een van de thema's die hier direct aan raken. 00:14:50.000 --> 00:14:53.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat we er binnenkort niet meer over hoeven te spreken, maar de 00:14:53.330 --> 00:14:54.889 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen twee weken hebben we er wel over gesproken. 00:14:55.009 --> 00:14:55.539 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben 00:14:57.970 --> 00:15:00.649 align:middle line:82% position:46% size:100% daar intensief over gedebatteerd en gisteren werd er weer een aantal 00:15:00.769 --> 00:15:01.600 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen over gesteld. 00:15:03.250 --> 00:15:05.889 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop had een vraag over een onafhankelijk meldpunt. 00:15:06.769 --> 00:15:11.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Simons vroeg of we vooroordelen kunnen adresseren en 00:15:11.720 --> 00:15:13.990 align:middle line:82% position:46% size:100% naar adequate stagevergoedingen kunnen kijken. 00:15:15.490 --> 00:15:16.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Bouchallikh 00:15:19.690 --> 00:15:24.226 align:middle line:82% position:46% size:100% zei dat je, zelfs als je meldpunten hebt op een school, er misschien 00:15:24.346 --> 00:15:28.129 align:middle line:82% position:46% size:100% niet altijd zeker van kan zijn dat er ook op meldingen gereageerd gaat 00:15:28.250 --> 00:15:33.080 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. U weet dat ik hoop dat we hierover 00:15:33.200 --> 00:15:36.139 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenkort afspraken kunnen maken in het stagepact met werkgevers, mbo 00:15:36.259 --> 00:15:41.360 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen en vakbonden. Ik moet zeggen: onze debatten en de 00:15:41.480 --> 00:15:46.860 align:middle line:82% position:46% size:100% moties waar u eerder deze week over gestemd heeft, geven mij zogezegd 00:15:46.980 --> 00:15:49.250 align:middle line:82% position:46% size:100% "ammunitie" om die gesprekken te gaan voeren. 00:15:49.370 --> 00:15:54.429 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft eigenlijk vrij helder uitgesproken dat stagediscriminatie 00:15:54.730 --> 00:15:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% een kwaad is dat we moeten uitbannen. 00:15:58.330 --> 00:16:00.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel dus echt dat we er niet meer alleen aan werken. 00:16:03.460 --> 00:16:08.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Het voorstel van de heer Van Baarle over mysteryguests is bijvoorbeeld 00:16:08.149 --> 00:16:10.250 align:middle line:82% position:46% size:100% door u overgenomen. Ik vind het fijn dat ik dat kan 00:16:10.370 --> 00:16:12.129 align:middle line:82% position:46% size:100% inbrengen in het pakket 00:16:14.259 --> 00:16:17.950 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het aanpakken van stagediscriminatie. 00:16:19.929 --> 00:16:23.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij zei u dit, mevrouw Westerveld: als je als student keer 00:16:23.809 --> 00:16:30.289 align:middle line:82% position:46% size:100% op keer teleurgesteld wordt door de samenleving, doet dat ook iets met 00:16:30.409 --> 00:16:31.894 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe jij naar de samenleving kijkt. Stagediscriminatie is een van de 00:16:32.014 --> 00:16:36.080 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen die de samenhang in de samenleving, die we allemaal willen 00:16:36.200 --> 00:16:36.759 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken, 00:16:41.769 --> 00:16:44.629 align:middle line:82% position:46% size:100% echt actief ontmoedigen. Daar moeten we nu iets tegen doen. 00:16:44.750 --> 00:16:48.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het fijn dat we daar nu ook de instrumenten voor hebben. 00:16:49.240 --> 00:16:50.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Gisteren spraken we in het debat 00:16:52.629 --> 00:16:56.139 align:middle line:82% position:46% size:100% trouwens ook over discriminatie op opleidingsniveau. 00:16:56.799 --> 00:17:00.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Mag je voor allerlei dingen die aangeboden worden, eigenlijk wel 00:17:00.379 --> 00:17:01.750 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil maken tussen 00:17:03.879 --> 00:17:04.630 align:middle line:82% position:46% size:100% "laagopgeleiden" en 00:17:06.309 --> 00:17:07.940 align:middle line:82% position:46% size:100% "hoogopgeleiden"? Er werd gevraagd: moet je dat 00:17:08.059 --> 00:17:09.339 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk regelen of is artikel 1 van de Grondwet daar voldoende voor? 00:17:09.670 --> 00:17:14.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat trouwens een vraag die echt wel past in deze tijdgeest, een 00:17:18.220 --> 00:17:21.509 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag die het onderzoeken waard is. Ik weet dat we daar voorlopig ook 00:17:21.630 --> 00:17:25.249 align:middle line:82% position:46% size:100% nog niet over uitgepraat zijn. Voorzitter. 00:17:25.368 --> 00:17:29.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee ben ik aan het einde van mijn opening voor blok één. 00:17:31.329 --> 00:17:33.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u vervolgt: u heeft een interruptie van de heer Van der 00:17:33.799 --> 00:17:37.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen van het CDA. Die ongelijke behandeling tussen 00:17:37.660 --> 00:17:40.369 align:middle line:82% position:46% size:100% hogeropgeleiden en lageropgeleiden, om dan maar weer even die foute 00:17:40.490 --> 00:17:44.599 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden te gebruiken, zorgt veel breder in onze samenleving voor een 00:17:44.720 --> 00:17:46.549 align:middle line:82% position:46% size:100% kloof. Dat zie je in heel veel westerse 00:17:46.670 --> 00:17:46.930 align:middle line:82% position:46% size:100% landen. 00:17:48.759 --> 00:17:52.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen ik collega De Hoop hoorde vragen of we het dan niet bij wet 00:17:52.490 --> 00:17:54.400 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten regelen, dacht ik: moet dat meteen bij wet? 00:17:54.789 --> 00:17:58.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar hij heeft wel een punt. Als het zo fundamenteel is — ik zou 00:17:58.519 --> 00:18:01.009 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister willen vragen om er toch nog wat verder op in te gaan — 00:18:01.420 --> 00:18:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we dan niet ook de wet nodig? Want ik weet dat de minister net als 00:18:04.369 --> 00:18:07.369 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer veel initiatieven neemt om het recht te breien, maar misschien 00:18:07.490 --> 00:18:09.429 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft hij ook de wet als stok achter de deur nodig. 00:18:09.759 --> 00:18:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dat specifieke punt zou ik graag nog een toelichting van de minister 00:18:12.380 --> 00:18:15.390 align:middle line:82% position:46% size:100% horen. Ik vind het een interessante vraag. 00:18:15.720 --> 00:18:20.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zelf niet de expertise om op dit moment te kunnen antwoorden of 00:18:20.529 --> 00:18:22.480 align:middle line:82% position:46% size:100% dat nodig is of niet. Maar ik wil me daar zeker verder in 00:18:22.599 --> 00:18:26.559 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan verdiepen en me verder over laten adviseren: wat kan daarin wel 00:18:26.680 --> 00:18:30.160 align:middle line:82% position:46% size:100% en wat kan daarin niet? We hebben allerlei voorbeelden 00:18:30.279 --> 00:18:31.410 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien in de praktijk 00:18:33.119 --> 00:18:38.130 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvan ons gezond verstand in ieder geval zegt dat het niet gepast is. 00:18:39.509 --> 00:18:43.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij bepaalde banen mag je natuurlijk absoluut onderscheid maken naar de 00:18:43.210 --> 00:18:50.049 align:middle line:82% position:46% size:100% vorm van opleiding, maar het zou vreemd zijn als je als universitair 00:18:50.170 --> 00:18:53.189 align:middle line:82% position:46% size:100% afgestudeerde korting zou krijgen op je rijles en als mbo'er niet. 00:18:53.818 --> 00:18:58.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ken heel veel collega's op de universiteit die ik heel erg 00:18:58.670 --> 00:19:01.058 align:middle line:82% position:46% size:100% waardeer, maar over wier rijkunst ik dat niet kan zeggen. 00:19:02.589 --> 00:19:03.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Een vervolgvraag van de heer Van der Molen. 00:19:05.318 --> 00:19:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou daar met de minister dan wel een afspraak over willen maken. 00:19:08.079 --> 00:19:10.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat de minister zich wil laten adviseren, is prima. 00:19:10.269 --> 00:19:11.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laten wij ons als Kamerleden ook. 00:19:12.970 --> 00:19:16.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je de Algemene wet gelijke behandeling wilt wijzigen, moet dat 00:19:16.169 --> 00:19:18.349 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgvuldig gebeuren. Kan de Kamer een afspraak met u 00:19:18.470 --> 00:19:21.319 align:middle line:82% position:46% size:100% maken over de tijd? Misschien kunt u daar in tweede 00:19:21.440 --> 00:19:23.569 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn op terugkomen. Want we kunnen het eventueel met 00:19:23.690 --> 00:19:29.119 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar uitzoeken, maar die bereidheid moet er wel zijn. 00:19:29.240 --> 00:19:31.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Het onderscheid wordt wel gemaakt. We hebben gewoon een zorgverzekering 00:19:32.089 --> 00:19:34.369 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad die gericht was op hogeropgeleiden, die zei: als je 00:19:34.490 --> 00:19:37.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogopgeleid bent, kun je je bij ons verzekeren, omdat we weten dat je 00:19:37.579 --> 00:19:41.358 align:middle line:82% position:46% size:100% minder zorgkosten zult hebben. Op een gegeven moment is er kritiek 00:19:41.479 --> 00:19:43.990 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen op dat soort dingen, en terecht. 00:19:44.119 --> 00:19:47.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg met genoegen toe dat ik hier in de tweede termijn op terugkom, 00:19:48.019 --> 00:19:52.210 align:middle line:82% position:46% size:100% dus ook op de termijn waarop ik de Kamer iets kan laten weten. 00:19:53.170 --> 00:19:54.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan heeft u nog een interruptie van 00:19:54.589 --> 00:19:55.689 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Beertema, PVV. 00:19:57.369 --> 00:20:02.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij stagediscriminatie wordt nu wel heel eenzijdig de schuld neergelegd 00:20:02.750 --> 00:20:06.619 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het bedrijfsleven en dat steekt me toch. 00:20:06.740 --> 00:20:10.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar jarenlang mee te maken gehad en ik heb zelf nooit te maken 00:20:10.490 --> 00:20:12.400 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad met stagediscriminatie in Rotterdam. 00:20:12.759 --> 00:20:15.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ook wel heel onverstandig zijn, want als je discrimineert in 00:20:15.140 --> 00:20:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Rotterdam, schiet je je in je eigen voet, omdat meer dan de helft van de 00:20:17.269 --> 00:20:20.859 align:middle line:82% position:46% size:100% bevolking, 56%, van niet oorspronkelijk Nederlandse afkomst 00:20:23.230 --> 00:20:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Wat er nu allemaal met mysteryguests 00:20:27.019 --> 00:20:30.769 align:middle line:82% position:46% size:100% en al dat repressieve handhaven gaat gebeuren, weet ik niet, maar ik ben 00:20:30.890 --> 00:20:33.579 align:middle line:82% position:46% size:100% bang dat het heel veel bedrijven kopschuw zal maken. 00:20:34.089 --> 00:20:37.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me af of daardoor de werkelijke oorzaak, die 00:20:38.890 --> 00:20:41.930 align:middle line:82% position:46% size:100% straatcultuur versus die bedrijfscultuur, helemaal 00:20:42.049 --> 00:20:45.049 align:middle line:82% position:46% size:100% ondergesneeuwd dreigt te raken. En dat vind ik erg jammer. 00:20:45.170 --> 00:20:47.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is overigens iets waar de scholen veel meer de leiding in 00:20:47.440 --> 00:20:50.140 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden moeten nemen. Ik wil dat wel rechtzetten. 00:20:50.259 --> 00:20:54.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de heer Beertema gelijk heeft dat 00:20:55.809 --> 00:20:59.990 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten, scholen en bedrijven in grote, grote meerderheid het goede 00:21:00.109 --> 00:21:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% willen doen. De voorzitter van MKB-Nederland 00:21:03.500 --> 00:21:08.450 align:middle line:82% position:46% size:100% sprak toen we het stagepact voor het hoger onderwijs afsloten heel 00:21:08.569 --> 00:21:13.160 align:middle line:82% position:46% size:100% eloquent over "onbewust onbekwaam". Hij zei: er zijn heel veel bedrijven 00:21:13.279 --> 00:21:14.919 align:middle line:82% position:46% size:100% die het doen, zonder dat ze het precies doorhebben. 00:21:15.160 --> 00:21:19.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik echt van overtuigd. Ik gá het stagepact afsluiten en dan 00:21:19.759 --> 00:21:21.440 align:middle line:82% position:46% size:100% ga ik ook nog verder in gesprek met bedrijven. 00:21:21.559 --> 00:21:25.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het belangrijk is dat we hier niet ergens de schuldvraag 00:21:25.309 --> 00:21:29.480 align:middle line:82% position:46% size:100% proberen neer te leggen. Maar tegelijkertijd weten we gewoon 00:21:29.599 --> 00:21:32.829 align:middle line:82% position:46% size:100% wel dat studenten slechte ervaringen hebben. 00:21:33.339 --> 00:21:33.730 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft 00:21:36.099 --> 00:21:40.189 align:middle line:82% position:46% size:100% de motie aangenomen van de heer Van der Molen en de heer El Yassini, 00:21:40.308 --> 00:21:43.233 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin er om een andere variant, een keuze uit twee, wordt gevraagd. 00:21:43.354 --> 00:21:46.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we eerlijk moeten zijn en moeten zeggen: welke varianten 00:21:46.670 --> 00:21:49.400 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan nou precies werken? We hebben ook steeds gezegd: de 00:21:49.519 --> 00:21:53.740 align:middle line:82% position:46% size:100% student mag zelf besluiten of hij wel of niet aan stagematching wil 00:21:53.859 --> 00:21:54.460 align:middle line:82% position:46% size:100% deelnemen. 00:21:56.318 --> 00:21:58.150 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan daar dus naar kijken en we gaan dat monitoren. 00:21:59.140 --> 00:22:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar tegelijkertijd schrik ik toch steeds weer van de aantallen. 00:22:02.980 --> 00:22:04.568 align:middle line:82% position:46% size:100% U noemde even de haven van Rotterdam. 00:22:05.799 --> 00:22:09.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was daar een paar maanden geleden en ik zag daar een 00:22:10.660 --> 00:22:15.220 align:middle line:82% position:46% size:100% directeur van een groot bedrijf die stagematching zeer hartelijk 00:22:16.599 --> 00:22:18.680 align:middle line:82% position:46% size:100% omarmde. Hij zei: "Ik ga ga het gewoon doen. 00:22:18.799 --> 00:22:21.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het bevalt me uitstekend." Dat is zeg maar de "can do"-mentaliteit die 00:22:21.740 --> 00:22:24.970 align:middle line:82% position:46% size:100% we zo goed uit Rotterdam en de Rotterdamse haven kennen. 00:22:25.420 --> 00:22:29.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik weet dat er heel veel goede krachten zitten in het bedrijfsleven 00:22:30.049 --> 00:22:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat die het goed willen doen. Ze willen dat, eerlijk gezegd, 00:22:31.880 --> 00:22:35.048 align:middle line:82% position:46% size:100% precies om de reden die u aangeeft: uit eigen belang. 00:22:35.450 --> 00:22:36.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Je wilt natuurlijk die goede mensen hebben. 00:22:36.970 --> 00:22:41.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is absoluut duidelijk. Maar nogmaals, de verhalen die ik 00:22:41.119 --> 00:22:44.569 align:middle line:82% position:46% size:100% soms hoor ... Iemand die zegt: ik kreeg tien keer 00:22:44.690 --> 00:22:50.059 align:middle line:82% position:46% size:100% nee en mijn vriendin die net zo goed is opgeleid, maar net een andere 00:22:50.180 --> 00:22:52.489 align:middle line:82% position:46% size:100% achternaam heeft, werd direct aangenomen. 00:22:52.608 --> 00:22:54.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat soort voorbeelden raken ons denk ik allemaal. 00:22:55.240 --> 00:22:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we állemaal vinden dat dat niet moet gebeuren. 00:22:58.568 --> 00:23:01.690 align:middle line:82% position:46% size:100% We verschillen ongetwijfeld van mening over de instrumenten. 00:23:01.839 --> 00:23:05.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het de wortel of is het de stok? Zijn het gesprekken of zijn het 00:23:05.900 --> 00:23:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% eindelijk ook instrumenten als stagematching? 00:23:08.019 --> 00:23:11.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan we overigens alleen maar voor het eerste jaar bij de eerste 00:23:11.269 --> 00:23:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% stage inzetten. Daar hebben we ook een gesprek over 00:23:14.950 --> 00:23:18.140 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad en laat ik het daarom gewoon eerlijk zeggen: de kunst om te 00:23:18.259 --> 00:23:21.519 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen solliciteren en je te kunnen presenteren is een hele belangrijke. 00:23:22.059 --> 00:23:24.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd, een van de belangrijke elementen in een stage, 00:23:25.000 --> 00:23:29.170 align:middle line:82% position:46% size:100% ook voor studenten, is leren hoe het is om te werken. 00:23:29.559 --> 00:23:34.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek soms studenten die entree op niveau 2 zijn. 00:23:34.309 --> 00:23:38.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zijn zo blij dat ze bijvoorbeeld in een winkel mogen werken en 00:23:39.039 --> 00:23:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% eindelijk iets met die maatschappij kunnen doen, waar ze voor hun gevoel 00:23:43.369 --> 00:23:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% — maar dat heeft met hun achtergrond te maken — met eigenlijk alle 00:23:47.119 --> 00:23:51.619 align:middle line:82% position:46% size:100% instrumenten waarmee ze op de wereld worden gezet, dat allereerste 00:23:51.740 --> 00:23:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnetje kunnen maken. Ik zeg weleens: het leven is een 00:23:55.369 --> 00:23:57.589 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje als een plankbandrolletje, want hoe vind je het allereerste 00:23:57.710 --> 00:24:00.369 align:middle line:82% position:46% size:100% begin? Dat te zien en te zien hoeveel 00:24:00.970 --> 00:24:05.200 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil het maakt, ook voor de eigenwaarde van studenten, is 00:24:05.529 --> 00:24:08.029 align:middle line:82% position:46% size:100% superbelangrijk. Ik denk dat we dat allemaal 00:24:08.150 --> 00:24:10.309 align:middle line:82% position:46% size:100% erkennen. Dus in die zin vind ik het ook goed 00:24:10.430 --> 00:24:12.460 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we het debat hebben gehad. En ik moet zeggen: de stemmingen 00:24:12.579 --> 00:24:16.700 align:middle line:82% position:46% size:100% over de verschillende elementen in het pakket van stagematching hebben 00:24:16.819 --> 00:24:19.039 align:middle line:82% position:46% size:100% mij ook geholpen, want u heeft zich daar eigenlijk ook over 00:24:19.160 --> 00:24:20.409 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgesproken. Dank u wel. 00:24:20.539 --> 00:24:22.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou ik misschien wat stilte in de zaal mogen? 00:24:23.349 --> 00:24:23.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Heren! 00:24:25.630 --> 00:24:27.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou graag wat stilte in de zaal willen. 00:24:28.000 --> 00:24:29.262 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De heer Beertema voor een 00:24:29.383 --> 00:24:31.359 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. Heel goed gedaan, juf. 00:24:32.640 --> 00:24:35.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoort er af en toe ook bij. En dat bij een onderwijsdebat! 00:24:35.849 --> 00:24:39.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb niet zozeer een vervolgvraag, want de teerling is geworpen, zal ik 00:24:39.509 --> 00:24:40.900 align:middle line:82% position:46% size:100% maar zeggen. Ik kan er ook niet zo heel veel meer 00:24:41.019 --> 00:24:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% aan doen. Maar ik zou de minister toch willen 00:24:42.369 --> 00:24:46.900 align:middle line:82% position:46% size:100% oproepen om blijvend heel veel aandacht te schenken, via de 00:24:47.019 --> 00:24:48.690 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen, via de MBO Raad, 00:24:50.490 --> 00:24:55.359 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het bestrijden van die straatcultuur, want heel veel van de 00:24:55.480 --> 00:25:00.140 align:middle line:82% position:46% size:100% problemen komen daar vandaan. Ik wil de heer Beertema toch wel 00:25:00.259 --> 00:25:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen dat ik een aantal gesprekken heb gevoerd op mbo scholen. 00:25:03.500 --> 00:25:06.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb volgens mij al een keer één gedeeld die mij het meest heeft 00:25:06.680 --> 00:25:08.660 align:middle line:82% position:46% size:100% geraakt. Dat was op het Albeda College in 00:25:08.779 --> 00:25:13.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Rotterdam; u kent het. Dat was op maandagochtend 9.00 uur, 00:25:13.720 --> 00:25:16.700 align:middle line:82% position:46% size:100% toen een student deelde: het ging echt mis met mij; ik kwam in die 00:25:16.819 --> 00:25:19.150 align:middle line:82% position:46% size:100% straatcultuur, ik kwam gewoon in criminele kringen. 00:25:19.720 --> 00:25:22.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zei ook: een aantal van mijn vrienden uit die tijd zijn er niet 00:25:22.730 --> 00:25:25.609 align:middle line:82% position:46% size:100% meer. Er was een docent die aan hem bleef 00:25:25.730 --> 00:25:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% trekken. Hij zei: die heeft mijn leven gered. 00:25:29.980 --> 00:25:33.589 align:middle line:82% position:46% size:100% Die woorden gebruiken we gemakkelijk, zei hij, maar hem 00:25:33.710 --> 00:25:36.799 align:middle line:82% position:46% size:100% raakte dat zeer, want hij deelde de ervaringen van zijn medestudenten 00:25:36.920 --> 00:25:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% die er niet meer zijn. 00:25:40.279 --> 00:25:44.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zat echt met tranen in de ogen op die maandagochtend om 9.00 uur. 00:25:45.430 --> 00:25:47.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik weet hoe belangrijk scholen zijn. 00:25:48.130 --> 00:25:51.140 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema weet uit eigen ervaring hoe belangrijk docenten 00:25:51.259 --> 00:25:54.250 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om het verschil te maken in het leven van onze studenten. 00:25:54.559 --> 00:25:57.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel vaak maken ze het net ietsje beter, maar er is ook een categorie 00:25:58.099 --> 00:26:01.099 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten waar het echt het verschil maakt tussen: kom je in de 00:26:01.220 --> 00:26:03.150 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappij of kom je niet in de maatschappij? 00:26:03.910 --> 00:26:06.364 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we daar hetzelfde over denken, eerlijk gezegd. 00:26:06.483 --> 00:26:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal echt mijn warme aandacht houden. 00:26:08.299 --> 00:26:09.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan heeft u nog een interruptie van 00:26:10.019 --> 00:26:11.240 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Bouchallikh, GroenLinks. 00:26:12.910 --> 00:26:15.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht: ik sta toch even op, vooral toen ik de minister hoorde 00:26:15.259 --> 00:26:17.920 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen dat veel bedrijven onbewust onbekwaam zijn. 00:26:18.460 --> 00:26:22.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil daar toch even op terugkomen, want jaar na jaar, onderzoek na 00:26:22.190 --> 00:26:25.450 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek, blijkt weer hoe hardnekkig stagediscriminatie is. 00:26:25.599 --> 00:26:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten gaan eraan kapot, inderdaad. 00:26:27.289 --> 00:26:29.630 align:middle line:82% position:46% size:100% En het zijn niet alleen individuele verhalen die we op tv zien. 00:26:29.750 --> 00:26:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook genoeg studenten die niet eens durven te vertellen wat 00:26:32.750 --> 00:26:35.900 align:middle line:82% position:46% size:100% hun overkomt, omdat het zo hardnekkig is en zo diep in het 00:26:36.019 --> 00:26:39.369 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem zit. Mijn vraag aan de minister is: 00:26:39.759 --> 00:26:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% wanneer stappen we af van het beeld dat het onbewust onbekwaam is en 00:26:43.160 --> 00:26:46.099 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we over tot het erkennen dat hier sprake is van een structureel 00:26:46.220 --> 00:26:50.329 align:middle line:82% position:46% size:100% probleem, structurele uitsluiting? Wat doet de minister om te voorkomen 00:26:50.450 --> 00:26:51.829 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we blijven hangen in goede ideeën? 00:26:51.950 --> 00:26:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder gezegd: ik ben heel enthousiast over het programma. 00:26:54.740 --> 00:26:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan het niet oplossen met z'n allen, maar ik zie dat er stappen 00:26:57.049 --> 00:26:59.569 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gezet. Maar ik maak me wel zorgen als dit 00:26:59.690 --> 00:27:02.859 align:middle line:82% position:46% size:100% de toon blijft. Als de plannen worden uitgewerkt en 00:27:04.450 --> 00:27:06.477 align:middle line:82% position:46% size:100% over een jaar blijkt dat we dit debat weer moeten voeren, wat gaat 00:27:06.596 --> 00:27:10.929 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister dan doen als stok achter de deur om nu met deze fijne houding 00:27:11.230 --> 00:27:14.239 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de slag te gaan, maar wel te kunnen zeggen "dit is menens en ik 00:27:14.358 --> 00:27:16.970 align:middle line:82% position:46% size:100% heb ook echt dingen die ik ga doen op het moment dat blijkt dat deze 00:27:17.089 --> 00:27:21.789 align:middle line:82% position:46% size:100% plannen nu niet werken"? Laat ik toch ook even vervolgen met 00:27:21.910 --> 00:27:24.809 align:middle line:82% position:46% size:100% wat de voorzitter van het mkb bij die gelegenheid zei — het waren zijn 00:27:24.930 --> 00:27:27.089 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden, niet mijn woorden — namelijk dat er ook rotte appels 00:27:27.210 --> 00:27:29.329 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen zitten en dat we daar afscheid van moeten nemen. 00:27:29.869 --> 00:27:33.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat mevrouw Bouchallikh gelijk heeft dat er veel kwaad in 00:27:33.450 --> 00:27:37.019 align:middle line:82% position:46% size:100% onze samenleving, sociale onrechtvaardigheid, zit zonder dat 00:27:37.140 --> 00:27:39.710 align:middle line:82% position:46% size:100% men doorheeft dat je het doet. Dat zit gewoon in de blinde vlek. 00:27:40.250 --> 00:27:42.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we hard tegen ingrijpen. Met wat we nu met elkaar hebben 00:27:42.690 --> 00:27:47.329 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken in het debat rondom mbo en onze adressering van 00:27:50.930 --> 00:27:55.220 align:middle line:82% position:46% size:100% stagediscriminatie via stagematching, hebben we met elkaar 00:27:55.609 --> 00:27:58.619 align:middle line:82% position:46% size:100% echt een grote stap gemaakt. Het is niet een beetje een knop 00:27:58.740 --> 00:28:00.859 align:middle line:82% position:46% size:100% omdraaien. Het is echt een grote stap. 00:28:01.160 --> 00:28:05.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal ongetwijfeld ongemak gaan veroorzaken. 00:28:05.190 --> 00:28:10.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat dat ongemak het waard is, want u heeft het echt nog 00:28:10.410 --> 00:28:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% een keer helder aangegeven. Onderzoeken laten zien dat zo'n 00:28:14.869 --> 00:28:16.609 align:middle line:82% position:46% size:100% kwart van de studenten hier last van heeft. 00:28:16.970 --> 00:28:20.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat net om een categorie studenten voor wie dit zo ontzettend 00:28:20.910 --> 00:28:23.309 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is. Die stage is niet leuk om erbij te 00:28:23.430 --> 00:28:25.490 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, die is het begin van je werkende leven. 00:28:26.269 --> 00:28:29.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we het helemaal met elkaar eens zijn hoe belangrijk het 00:28:29.440 --> 00:28:32.519 align:middle line:82% position:46% size:100% is om dit te adresseren. We hebben nu een aantal nieuwe 00:28:32.640 --> 00:28:34.849 align:middle line:82% position:46% size:100% instrumenten. Die gaan we gebruiken. 00:28:35.059 --> 00:28:37.460 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan monitoren of dat het verschil gaat maken. 00:28:38.000 --> 00:28:41.339 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we met elkaar het gesprek moeten blijven voeren: wat 00:28:41.460 --> 00:28:44.009 align:middle line:82% position:46% size:100% is nog meer nodig? Er zijn ook suggesties geweest om 00:28:44.130 --> 00:28:47.549 align:middle line:82% position:46% size:100% het ook in het tweede jaar te doen of de tweede stage te pakken et 00:28:47.670 --> 00:28:49.559 align:middle line:82% position:46% size:100% cetera. Laten we gewoon gaan kijken hoe dit 00:28:49.680 --> 00:28:52.380 align:middle line:82% position:46% size:100% instrument werkt. Bij heel veel beleid dat we doen, 00:28:52.500 --> 00:28:54.140 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we een beetje beter ons best doen. 00:28:54.920 --> 00:28:57.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is een stap die we hebben gemaakt waarbij je echt een sprong 00:28:57.720 --> 00:29:01.650 align:middle line:82% position:46% size:100% vooruit maakt. Daarmee ben ik er ook trots op dat 00:29:01.769 --> 00:29:05.970 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer hierachter is gaan staan en dat we nu ook deze concrete stap 00:29:06.089 --> 00:29:07.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken. Maar we gaan wel monitoren wat nodig 00:29:08.039 --> 00:29:09.420 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Want ik zei al: in ons 00:29:09.539 --> 00:29:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord staat dat het wordt uitgebannen. 00:29:13.000 --> 00:29:17.366 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn hele stevige woorden, omdat het namelijk een verschijnsel is dat 00:29:17.487 --> 00:29:18.759 align:middle line:82% position:46% size:100% diep in de samenleving zit. 00:29:20.470 --> 00:29:24.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het erg lastig is om dat hele maatschappelijke probleem uit 00:29:24.470 --> 00:29:26.636 align:middle line:82% position:46% size:100% te bannen. Waar we wel voor kunnen zorgen, is 00:29:26.757 --> 00:29:29.059 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we dat maatschappelijke probleem, dat zijn eigen tempo zal 00:29:29.180 --> 00:29:32.750 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, eigenlijk buiten de onderwijswereld weten te houden. 00:29:32.869 --> 00:29:37.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we dat met deze stap echt op een ingrijpende wijze doen. 00:29:37.410 --> 00:29:40.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is spannend. We gaan kijken hoe dat allemaal zijn 00:29:40.400 --> 00:29:42.349 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwerking vindt. Ik blijf natuurlijk uw Kamer 00:29:42.470 --> 00:29:45.099 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover rapporteren. Dank u wel. 00:29:46.420 --> 00:29:50.700 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft nog een interruptie van de heer Beertema, PVV. 00:29:52.359 --> 00:29:56.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister is aan het eind van zijn blokje en daar past deze vraag van 00:29:56.779 --> 00:30:00.019 align:middle line:82% position:46% size:100% mij wel in, denk ik. Ik heb gevraagd of het mogelijk zou 00:30:00.140 --> 00:30:05.809 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om alle eerstejaars mbo studenten te monitoren op die 00:30:05.930 --> 00:30:09.710 align:middle line:82% position:46% size:100% leesvaardigheid. Want van die 24% functioneel 00:30:09.829 --> 00:30:13.720 align:middle line:82% position:46% size:100% analfabete leerlingen, stromen de meesten in in het mbo. 00:30:15.430 --> 00:30:19.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb al aangegeven dat ik het gewoon een grof schandaal vind dat 00:30:19.430 --> 00:30:23.660 align:middle line:82% position:46% size:100% "on our watch", zal ik maar zeggen, een kwart van de leerlingen niet 00:30:23.779 --> 00:30:28.089 align:middle line:82% position:46% size:100% leert lezen en schrijven. Daarom zit er wel een zekere 00:30:28.210 --> 00:30:33.289 align:middle line:82% position:46% size:100% urgentie op de vraag van mij om dat te checken, om dat te controleren 00:30:33.410 --> 00:30:37.430 align:middle line:82% position:46% size:100% bij die eerstejaars studenten en om daar zo snel mogelijk een programma 00:30:37.549 --> 00:30:39.108 align:middle line:82% position:46% size:100% op te zetten. Want als we nou weer langer gaan 00:30:39.229 --> 00:30:44.740 align:middle line:82% position:46% size:100% wachten en zo, dan gaat er weer een cohort leerlingen semi analfabeet 00:30:44.950 --> 00:30:47.769 align:middle line:82% position:46% size:100% die maatschappij instromen en dat vind ik zo verschrikkelijk. 00:30:49.089 --> 00:30:51.140 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt in zijn beantwoording van de vragen dat hij 00:30:51.259 --> 00:30:52.059 align:middle line:82% position:46% size:100% ons voor de zomer 00:30:54.910 --> 00:30:57.950 align:middle line:82% position:46% size:100% verder wil informeren en dat hij op dit moment niet in kaart heeft hoe 00:30:58.069 --> 00:31:00.309 align:middle line:82% position:46% size:100% het staat met die aantallen leerlingen. 00:31:00.519 --> 00:31:04.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik word daar heel onbehaaglijk van. Kan de minister daar nog iets over 00:31:04.279 --> 00:31:07.269 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen en ons allemaal een beetje geruststellen? 00:31:08.630 --> 00:31:11.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst deel ik dat onbehagen. Ik denk dat we het allemaal met 00:31:11.789 --> 00:31:14.029 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar eens zijn over hoe belangrijk die basisvaardigheden zijn. 00:31:14.769 --> 00:31:17.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik daar nog één ding van mag zeggen: laten we ook met elkaar 00:31:17.259 --> 00:31:19.849 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven benadrukken dat het basisvaardigheden zijn. 00:31:19.970 --> 00:31:22.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een basisvaardigheid, omdat we vinden dat iedereen in de 00:31:22.880 --> 00:31:24.429 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving dat moet kunnen. 00:31:26.009 --> 00:31:30.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet een selectiecriterium. Rekenen en taal zijn essentieel om 00:31:30.529 --> 00:31:30.700 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon 00:31:32.710 --> 00:31:37.250 align:middle line:82% position:46% size:100% je weg te vinden in de samenleving. Ik was eigenlijk ook verbaasd dat we 00:31:37.369 --> 00:31:39.670 align:middle line:82% position:46% size:100% daar dus niet zo'n goed zicht op hebben. 00:31:40.630 --> 00:31:43.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft denk ik ook wel iets te maken met de eigenheid van het mbo. 00:31:43.900 --> 00:31:48.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek ook vaak studenten die zeggen: ik vind dat rekenen lastig, 00:31:48.829 --> 00:31:52.440 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het zou gedaan kunnen worden in de context van hoe ik mijn 00:31:52.559 --> 00:31:54.849 align:middle line:82% position:46% size:100% elektrotechniek lessen krijg. Dat is trouwens behoorlijk 00:31:55.180 --> 00:31:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% rekentechnisch lastig. Het zijn een soort logische 00:31:58.220 --> 00:32:00.680 align:middle line:82% position:46% size:100% schakelingen die je maakt. Ik snap dus ook wel dat het wat 00:32:00.799 --> 00:32:02.569 align:middle line:82% position:46% size:100% lastiger is om er zicht op te krijgen dan bijvoorbeeld bij de 00:32:02.690 --> 00:32:04.450 align:middle line:82% position:46% size:100% basisschool, waar je een veel helderder inzicht in hebt. 00:32:05.079 --> 00:32:06.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is natuurlijk gewoon niet goed dat we dat niet weten. 00:32:07.839 --> 00:32:10.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou zeggen dat we niet alleen een beeld moeten krijgen van wat de 00:32:11.089 --> 00:32:14.259 align:middle line:82% position:46% size:100% stand van zaken is, maar dat er daarna ook vervolgacties moeten 00:32:14.380 --> 00:32:16.730 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. Het duurt even om dat beeld te 00:32:16.849 --> 00:32:17.230 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen. 00:32:18.880 --> 00:32:21.559 align:middle line:82% position:46% size:100% In de schriftelijke beantwoording heb ik al gezegd dat ik voor de 00:32:21.680 --> 00:32:24.650 align:middle line:82% position:46% size:100% zomer uw Kamer ga informeren over hoe het ermee staat, maar ik wil ook 00:32:24.769 --> 00:32:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% wel zeggen dat we natuurlijk aan het nadenken zijn over wat we dan kunnen 00:32:27.289 --> 00:32:30.910 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan doen. Ik deel totaal met u 00:32:32.500 --> 00:32:37.430 align:middle line:82% position:46% size:100% dit ongemak en ook het belang dat juist in de beroepsopleidingen die 00:32:37.549 --> 00:32:40.900 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden op orde zijn. Maar we moeten ook eerlijk zijn. 00:32:41.140 --> 00:32:44.869 align:middle line:82% position:46% size:100% In het soort beroepen waar veel mbo studenten in gaan werken, moet je 00:32:44.990 --> 00:32:48.549 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gewoon kunnen rekenen en goed Nederlands kunnen. 00:32:49.730 --> 00:32:51.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is geen excuus voor. Dank u wel. 00:32:52.069 --> 00:32:54.289 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema, vervolgvraag. Daar zijn we het natuurlijk absoluut 00:32:54.410 --> 00:32:56.039 align:middle line:82% position:46% size:100% over eens. Daar ben ik ook blij om. 00:32:56.160 --> 00:33:00.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is iedereen het over eens hier, maar ik heb toch het gevoel dat er 00:33:00.579 --> 00:33:04.269 align:middle line:82% position:46% size:100% geen gevoel van urgentie is. Dit moet sneller. 00:33:04.779 --> 00:33:07.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn er nou geen mogelijkheden om dit te versnellen? 00:33:08.500 --> 00:33:10.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is een noodsituatie, zou ik willen zeggen. 00:33:11.710 --> 00:33:17.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Elk cohort, minister Dijkgraaf, dat ongeletterd of semi geletterd in de 00:33:17.180 --> 00:33:20.690 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappij komt, is verloren. Dat gaat in de toekomst zo veel 00:33:20.809 --> 00:33:25.009 align:middle line:82% position:46% size:100% ellende opleveren, zo veel extra geld kosten en zo veel menselijk 00:33:25.130 --> 00:33:26.500 align:middle line:82% position:46% size:100% ongeluk opleveren. 00:33:28.180 --> 00:33:31.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat u die urgentie ook voelt, maar hoe gaan we dat nou 00:33:31.660 --> 00:33:34.839 align:middle line:82% position:46% size:100% praktisch vormgeven? Ik kan de heer Beertema zeggen dat 00:33:34.960 --> 00:33:37.599 align:middle line:82% position:46% size:100% ik die urgentie voel. U hebt totaal gelijk, als we het 00:33:37.720 --> 00:33:40.420 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben over dat iets een jaar later komt. 00:33:41.059 --> 00:33:43.558 align:middle line:82% position:46% size:100% In een mensenleven leer je in één jaar rekenen en taal. 00:33:44.279 --> 00:33:48.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen die kinderen in groep 3 een jaar volgt, staat versteld van wat 00:33:48.369 --> 00:33:52.470 align:middle line:82% position:46% size:100% ze doen. We hebben ook gezien wat voor impact 00:33:52.589 --> 00:33:55.230 align:middle line:82% position:46% size:100% de pandemie heeft gehad, wat één jaar daar kan betekenen. 00:33:55.740 --> 00:34:02.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel dus de urgentie. Ik deel ook de zorg daarover. 00:34:03.329 --> 00:34:07.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik kom voor de zomer niet alleen met een beeld van hoe het 00:34:07.779 --> 00:34:09.670 align:middle line:82% position:46% size:100% staat, maar ook met ideeën voor hoe we dat kunnen versterken. 00:34:09.789 --> 00:34:13.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar trek ik trouwens heel nauw in op met mijn collega minister 00:34:13.920 --> 00:34:15.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiersma. Die gaat u ongetwijfeld ook 00:34:15.880 --> 00:34:18.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aanspreken over zijn acties rondom basisvaardigheden. 00:34:19.469 --> 00:34:22.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we ook wel eerlijk zijn: wij kunnen onze portefeuilles wel 00:34:22.150 --> 00:34:27.929 align:middle line:82% position:46% size:100% scheiden, maar in één jaar kan een student van de portefeuille van 00:34:28.050 --> 00:34:31.838 align:middle line:82% position:46% size:100% minister Wiersma naar die van mij gaan. 00:34:31.958 --> 00:34:35.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar trekken we dus samen in op, net zoals we samen optrekken in de 00:34:35.829 --> 00:34:37.230 align:middle line:82% position:46% size:100% versterking van het beroepsonderwijs. 00:34:37.769 --> 00:34:41.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is dus een element waar wij denk ik ook goed naar gaan kijken, want 00:34:41.250 --> 00:34:46.980 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk is wat er in de ene laag van het onderwijs gebeurt, 00:34:47.820 --> 00:34:49.559 align:middle line:82% position:46% size:100% afhankelijk van wat er daarvoor is gebeurd. 00:34:49.889 --> 00:34:51.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaan we samen een goed gesprek over voeren. 00:34:56.489 --> 00:35:01.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was gisteren niet bij het debat. Mijn collega mevrouw Koekkoek heeft 00:35:01.539 --> 00:35:05.369 align:middle line:82% position:46% size:100% de eerste termijn gedaan. Ik neem het bij de eerste termijn 00:35:07.239 --> 00:35:07.929 align:middle line:82% position:46% size:100% van het kabinet 00:35:09.699 --> 00:35:13.519 align:middle line:82% position:46% size:100% over. Ik heb een vraag over de mismatch 00:35:13.639 --> 00:35:17.179 align:middle line:82% position:46% size:100% die er is tussen aan de ene kant de studenten die er in het mbo worden 00:35:17.300 --> 00:35:18.760 align:middle line:82% position:46% size:100% opgeleid, en aan de andere kant de arbeidsmarkt. 00:35:19.148 --> 00:35:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De CEO van Randstad zei zelfs: we leiden jonge mensen op voor 00:35:23.030 --> 00:35:25.610 align:middle line:82% position:46% size:100% werkloosheid. In de beantwoording van de vragen 00:35:25.730 --> 00:35:28.690 align:middle line:82% position:46% size:100% lees ik over het Actieplan Groene en Digitale Banen. 00:35:29.199 --> 00:35:34.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister van mening dat dat op dit moment voldoende is om die 00:35:34.489 --> 00:35:35.603 align:middle line:82% position:46% size:100% mismatch op de arbeidsmarkt op te lossen? 00:35:35.722 --> 00:35:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Die mismatch gaat in de komende jaren echt tot grote tekorten leiden 00:35:39.289 --> 00:35:42.269 align:middle line:82% position:46% size:100% en zal bepaalde transities ook bemoeilijken. 00:35:42.389 --> 00:35:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan die mismatch hiermee worden opgelost? 00:35:45.050 --> 00:35:49.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan zeggen dat ik zeker weet dat we die problemen nog niet gaan 00:35:49.519 --> 00:35:50.750 align:middle line:82% position:46% size:100% oplossen met alles wat we nu doen. We moeten daarvoor echt meer actie 00:35:50.869 --> 00:35:51.340 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemen. 00:35:53.289 --> 00:35:56.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Kortgeleden hebben we daarover een rapport ontvangen. 00:35:57.730 --> 00:35:59.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het al naar uw Kamer gegaan? Dat weet ik eigenlijk niet. 00:35:59.630 --> 00:36:04.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat rapport gaat precies over de soort van macrodoelmatigheid in het 00:36:04.670 --> 00:36:07.688 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo. De mooie titel daar was "Kansrijk 00:36:07.809 --> 00:36:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiden". Er spelen hier dus een aantal 00:36:10.280 --> 00:36:14.150 align:middle line:82% position:46% size:100% elementen, zoals betere oriëntatie en meer zicht geven op wat er 00:36:14.269 --> 00:36:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal mogelijk is. Ik zeg altijd: we moeten opleiden 00:36:17.539 --> 00:36:20.568 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de banen waar Nederland nú behoefte aan heeft, maar ook voor de 00:36:20.688 --> 00:36:22.628 align:middle line:82% position:46% size:100% banen waar Nederland in de toekomst behoefte aan heeft. 00:36:22.840 --> 00:36:26.659 align:middle line:82% position:46% size:100% In de zorg en de techniek gaat het ongetwijfeld om structurele 00:36:26.780 --> 00:36:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% tekorten. Hoe we die problemen ook bekijken en 00:36:29.590 --> 00:36:32.150 align:middle line:82% position:46% size:100% waar we ook mensen vandaan gaan halen, we zullen er meer nodig 00:36:32.269 --> 00:36:32.500 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. 00:36:34.510 --> 00:36:34.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 00:36:36.760 --> 00:36:40.469 align:middle line:82% position:46% size:100% groenebanenplan doen wij beiden, maar ook met de collega's van het 00:36:40.590 --> 00:36:42.880 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie van EZK. Daar zetten we sterk op in. 00:36:43.329 --> 00:36:47.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat er een aantal instrumenten zijn die we daarbij 00:36:47.179 --> 00:36:49.099 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen inzetten. Ik noem betere loopbaanbegeleiding, 00:36:49.219 --> 00:36:52.909 align:middle line:82% position:46% size:100% betere stages. Ik noem ook breder invangen. 00:36:53.030 --> 00:36:55.548 align:middle line:82% position:46% size:100% In de techniek zie ik bijvoorbeeld bijna nooit meiden. 00:36:55.668 --> 00:36:58.224 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is heel vreemd, want waarom zouden zij daar niet voor kiezen? 00:36:58.344 --> 00:37:01.219 align:middle line:82% position:46% size:100% De ervaring is dat sommige studenten hiervoor kiezen omdat ze het leuk 00:37:01.340 --> 00:37:05.510 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden om ergens aan te knutselen, en dat andere studenten gewoon een 00:37:05.630 --> 00:37:09.230 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzame samenleving willen maken. Zij ontdekken dan tijdens de 00:37:09.349 --> 00:37:11.500 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding dat ze ook goed zijn in techniek. 00:37:12.280 --> 00:37:15.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Hetzelfde geldt trouwens voor de opleidingen op het grensvlak van 00:37:15.800 --> 00:37:17.809 align:middle line:82% position:46% size:100% techniek en zorg. Daar liggen dus een hoop 00:37:17.929 --> 00:37:19.639 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden. We moeten natuurlijk wel oppassen 00:37:19.760 --> 00:37:22.719 align:middle line:82% position:46% size:100% voor clichés dat bepaalde opleidingen 00:37:24.460 --> 00:37:27.289 align:middle line:82% position:46% size:100% geen vooruitzicht zouden bieden. Daarbij worden vaak de economische 00:37:27.409 --> 00:37:28.670 align:middle line:82% position:46% size:100% en administratieve opleidingen genoemd. 00:37:28.809 --> 00:37:33.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Er spelen ook allerlei vooringenomen ideeën, trouwens ook bij ouders, bij 00:37:33.438 --> 00:37:35.619 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten. Wat zijn nou banen met toekomst? 00:37:36.460 --> 00:37:39.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Ga alsjeblieft niet de techniek in, want dan werk je met vuile handen. 00:37:39.668 --> 00:37:42.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, er zijn allerlei banen in de techniek waarbij dat absoluut niet 00:37:42.349 --> 00:37:44.329 align:middle line:82% position:46% size:100% het geval is. Beeldvorming is dus ook heel erg 00:37:44.449 --> 00:37:47.420 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk. Dit is een grote opdracht, voor ons 00:37:47.539 --> 00:37:49.550 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal. Er zijn ook interessante 00:37:49.670 --> 00:37:53.769 align:middle line:82% position:46% size:100% grensgevallen. Er zijn opleidingen die formeel 00:37:53.889 --> 00:37:56.619 align:middle line:82% position:46% size:100% administratief lijken maar waarbij je heel veel ICT gebruikt. 00:37:57.909 --> 00:38:00.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt zien dat daar een behoorlijke techniekcomponent in 00:38:00.860 --> 00:38:03.318 align:middle line:82% position:46% size:100% zit. Wat is mijn eigen ervaring? 00:38:03.438 --> 00:38:07.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb jarenlang binnen de universitaire wereld gestreden voor 00:38:08.000 --> 00:38:12.849 align:middle line:82% position:46% size:100% meer studenten in bèta en techniek. Daarvan heb ik geleerd dat het soms 00:38:12.969 --> 00:38:15.650 align:middle line:82% position:46% size:100% erg lastig is om meer studenten door een klein gaatje te proppen. 00:38:15.769 --> 00:38:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus je moet het gat breder maken. Je moet dit op meerdere manieren 00:38:18.619 --> 00:38:21.269 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvliegen. Er is niet één reden waarom 00:38:21.389 --> 00:38:25.059 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten bijvoorbeeld een carrière in de techniek willen. 00:38:26.260 --> 00:38:28.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan er veel verdienen. Je kan er ondernemer worden. 00:38:29.079 --> 00:38:31.936 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan heel creatief zijn. Je kan een softwarebedrijfje 00:38:32.056 --> 00:38:35.329 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnen. Je kan graag in een team willen 00:38:35.449 --> 00:38:37.849 align:middle line:82% position:46% size:100% werken. Mijn ervaring is dat je eigenlijk 00:38:37.969 --> 00:38:41.769 align:middle line:82% position:46% size:100% die verschillende boodschappen tegelijkertijd moet uitzenden. 00:38:42.219 --> 00:38:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% De ene student wordt namelijk door de ene boodschap geraakt, en de 00:38:45.050 --> 00:38:47.088 align:middle line:82% position:46% size:100% andere door een andere. Dit heeft echter onze aandacht. 00:38:47.208 --> 00:38:49.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg nogmaals, we werken hier samen met onze collega's van 00:38:51.250 --> 00:38:54.079 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK aan. We hebben heel veel opdrachten. 00:38:54.199 --> 00:38:56.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is niet alleen de energietransitie, maar er zijn ook 00:38:56.300 --> 00:38:59.208 align:middle line:82% position:46% size:100% onze uitdagingen in de woningbouw en in de zorg. 00:38:59.329 --> 00:39:01.699 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten allemaal dat dit alleen van de grond komt als we die vakmensen 00:39:01.820 --> 00:39:04.000 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. De heer Dassen heeft een 00:39:04.119 --> 00:39:05.710 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. Ja, ik heb een korte vervolgvraag. 00:39:05.980 --> 00:39:08.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Inderdaad, een deel heeft te maken met de beeldvorming. 00:39:08.590 --> 00:39:13.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn natuurlijk fantastische beroepen waarbij je kunt werken met 00:39:13.119 --> 00:39:14.469 align:middle line:82% position:46% size:100% de nieuwste technologieën. 00:39:16.030 --> 00:39:20.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan bedrijven als ASML. We hebben deze mensen écht nodig om 00:39:20.208 --> 00:39:22.519 align:middle line:82% position:46% size:100% onze toekomstige samenleving vorm te geven. 00:39:22.639 --> 00:39:24.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zijn degenen die die samenleving gaan maken. 00:39:24.978 --> 00:39:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Een deel heeft dan inderdaad te maken met beeldvorming. 00:39:30.159 --> 00:39:33.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet mensen daarin meekrijgen. Ik ben nog even benieuwd naar het 00:39:33.289 --> 00:39:34.264 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende. De minister refereerde daar namelijk 00:39:34.384 --> 00:39:35.759 align:middle line:82% position:46% size:100% wel aan. Hij gaf aan dat het belangrijk was, 00:39:35.878 --> 00:39:37.409 align:middle line:82% position:46% size:100% maar hij gaf nog niet aan hoe hij dat gaat doen. 00:39:37.530 --> 00:39:40.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Doet hij dat bijvoorbeeld door het opzetten van een specifieke campagne 00:39:40.559 --> 00:39:40.909 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor? 00:39:43.329 --> 00:39:47.170 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn ons nog aan het beraden over de instrumenten. 00:39:48.010 --> 00:39:50.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we samen met onze collega's van EZK. 00:39:50.719 --> 00:39:53.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we trouwens ook samen met de werkgevers. 00:39:53.900 --> 00:39:55.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben daar ook stevig op ingezet. 00:39:56.050 --> 00:39:58.969 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het Techniekpact. Ze hebben daar zelf ook middelen 00:39:59.090 --> 00:39:59.559 align:middle line:82% position:46% size:100% voor ingezet. 00:40:01.869 --> 00:40:04.539 align:middle line:82% position:46% size:100% We vragen mensen niet om iets te doen 00:40:06.460 --> 00:40:10.579 align:middle line:82% position:46% size:100% waar geen mogelijkheden voor zijn. We vragen mensen om de vacatures te 00:40:10.699 --> 00:40:13.838 align:middle line:82% position:46% size:100% vullen die er op dit moment zijn. Dat zijn goedbetaalde vacatures. 00:40:14.168 --> 00:40:16.130 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben hiervoor echt het bedrijfsleven nodig. 00:40:16.250 --> 00:40:20.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben ze ook uitgesproken. Zij kunnen als geen ander vertellen 00:40:20.179 --> 00:40:21.760 align:middle line:82% position:46% size:100% wat voor iets moois daar allemaal te beleven is. 00:40:23.148 --> 00:40:26.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De kracht van beroepsopleidingen moet ook een goede samenwerking 00:40:26.349 --> 00:40:29.289 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen de scholen en de bedrijven zijn. 00:40:29.409 --> 00:40:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een beetje geven en nemen aan beide 00:40:32.648 --> 00:40:36.699 align:middle line:82% position:46% size:100% kanten. Bedrijven zijn soms heel specifiek 00:40:36.849 --> 00:40:39.519 align:middle line:82% position:46% size:100% in wie ze precies opgeleid willen hebben. 00:40:39.639 --> 00:40:41.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet bijvoorbeeld een elektrotechnicus zijn met die, die 00:40:42.019 --> 00:40:44.858 align:middle line:82% position:46% size:100% en die kwalificaties. We weten echter allemaal dat de 00:40:44.978 --> 00:40:48.889 align:middle line:82% position:46% size:100% situatie over vijf jaar weer heel anders is. 00:40:49.010 --> 00:40:52.224 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg ook steeds: misschien moet je wel genoegen nemen met studenten die 00:40:52.344 --> 00:40:57.110 align:middle line:82% position:46% size:100% iets breder zijn opgeleid, maar probeer die opleiding dan ook verder 00:40:57.230 --> 00:41:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% te vervolgen in het werkende leven. Daar kunt u straks mijn collega 00:41:03.619 --> 00:41:06.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiersma nog op aanspreken. om en bijscholing is absoluut 00:41:06.949 --> 00:41:08.630 align:middle line:82% position:46% size:100% cruciaal. In heel veel van die tekortsectoren 00:41:08.750 --> 00:41:12.349 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat waar we het snelste resultaat op gaan boeken. 00:41:12.469 --> 00:41:16.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we allemaal doen in samenspraak met het bedrijfsleven. 00:41:18.480 --> 00:41:20.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zit even te kijken. U heeft een interruptie van meneer 00:41:20.139 --> 00:41:21.610 align:middle line:82% position:46% size:100% El Yassini, van mevrouw Van der Woude of van beiden. 00:41:21.730 --> 00:41:24.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met meneer El Yassini van de VVD. 00:41:24.489 --> 00:41:25.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoewel de inkleuring zeer gewaardeerd wordt, wil ik de 00:41:25.280 --> 00:41:28.099 align:middle line:82% position:46% size:100% minister verzoeken om korter te antwoorden. 00:41:28.219 --> 00:41:30.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk nu al naar de tijd. We hebben nog de beantwoording van 00:41:30.800 --> 00:41:32.030 align:middle line:82% position:46% size:100% de tweede minister. We hebben nog een tweede termijn van 00:41:32.150 --> 00:41:35.378 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer. Wilt u de voorbeelden iets beperken, 00:41:35.498 --> 00:41:36.349 align:middle line:82% position:46% size:100% minister? Ik weet 00:41:39.659 --> 00:41:41.769 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik er problemen mee heb om de uitknop te vinden. 00:41:41.889 --> 00:41:43.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hou mijn interruptie zo kort mogelijk. 00:41:43.820 --> 00:41:45.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dan ook snel een helder en duidelijk antwoord te kunnen krijgen 00:41:45.329 --> 00:41:45.858 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister. 00:41:47.929 --> 00:41:50.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spring even bovenop een opmerking die de minister maakte over de 00:41:50.900 --> 00:41:54.384 align:middle line:82% position:46% size:100% administratieve opleidingen. Hij gaf aan dat beeldvorming een 00:41:54.503 --> 00:41:57.670 align:middle line:82% position:46% size:100% cruciaal punt is. De Commissie macrodoelmatigheid, die 00:41:57.789 --> 00:42:00.469 align:middle line:82% position:46% size:100% letterlijk is opgezet om te kijken naar het arbeidsmarktperspectief van 00:42:00.590 --> 00:42:04.030 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo opleidingen, heeft vorig jaar een advies uitgebracht — dat is een 00:42:04.150 --> 00:42:05.780 align:middle line:82% position:46% size:100% deel 2 — over de administratieve opleidingen. 00:42:05.900 --> 00:42:09.298 align:middle line:82% position:46% size:100% De conclusie was dat er een zeer gering tot een zeer slecht 00:42:09.418 --> 00:42:12.079 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarktperspectief was. Daaruit blijkt ook dat een merendeel 00:42:12.199 --> 00:42:15.940 align:middle line:82% position:46% size:100% van de studenten die uitstromen, werkzaam is in een ander domein dan 00:42:16.179 --> 00:42:17.260 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvoor ze worden opgeleid. 00:42:19.809 --> 00:42:23.257 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toezeggen dat het niet gaat om beeldvorming of om een 00:42:23.376 --> 00:42:25.789 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoel van onszelf, maar dat we ook gewoon moeten luisteren naar 00:42:25.909 --> 00:42:28.210 align:middle line:82% position:46% size:100% experts? Die zeggen namelijk dat er bij 00:42:28.510 --> 00:42:32.510 align:middle line:82% position:46% size:100% sommige opleidingen veel te veel opleidingsplekken zijn, en dat we 00:42:32.630 --> 00:42:35.360 align:middle line:82% position:46% size:100% daar wat aan moeten doen. Ik ken dat rapport. 00:42:35.480 --> 00:42:37.626 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een heel nuttig rapport. Ik heb onlangs een lang gesprek 00:42:37.746 --> 00:42:40.219 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoerd met de Commissie macrodoelmatigheid. 00:42:40.340 --> 00:42:42.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook een aantal ideeën om dat aan te pakken. 00:42:42.619 --> 00:42:43.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Scholen kunnen daar ook dingen aan doen. 00:42:44.260 --> 00:42:47.800 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft groot gelijk. Als we de mooie perspectieven bij 00:42:47.920 --> 00:42:51.530 align:middle line:82% position:46% size:100% één opleiding schetsen, dan moeten we ook realistisch zijn over de 00:42:51.650 --> 00:42:52.688 align:middle line:82% position:46% size:100% mindere perspectieven bij andere 00:42:54.610 --> 00:42:56.469 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen. Dat was inderdaad een kort antwoord. 00:42:58.418 --> 00:43:01.480 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister had het er net over dat het gat breder moet. 00:43:02.559 --> 00:43:05.119 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen studenten inderdaad verleiden om de studies te doen 00:43:05.239 --> 00:43:06.820 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvan we hopen dat zij die gaan doen. 00:43:07.519 --> 00:43:09.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is allemaal prachtig. Daar zijn we helemaal voor. 00:43:10.449 --> 00:43:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar om het gat breder te maken, moet je natuurlijk ook concreet 00:43:13.010 --> 00:43:15.039 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren. Je moet ruimte maken. 00:43:16.418 --> 00:43:20.358 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister het met mij eens dat wij gewoon zo min mogelijk numerus 00:43:20.478 --> 00:43:25.300 align:middle line:82% position:46% size:100% fixus moeten hebben op de studies in het bètatechniekdomein? 00:43:25.809 --> 00:43:27.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan de studenten namelijk wel enthousiasmeren, maar als zij 00:43:27.619 --> 00:43:30.610 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens een dichte deur krijgen, dan schieten wij daar niets mee op. 00:43:31.000 --> 00:43:32.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem bijvoorbeeld de opleiding lucht en Ruimtevaarttechniek. 00:43:33.110 --> 00:43:37.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn veel meer aanmeldingen voor dan dat er plaatsen zijn. 00:43:38.090 --> 00:43:42.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het eens met mevrouw Van der Woude dat we het liefst zo veel 00:43:42.860 --> 00:43:46.130 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk mensen daar willen. Ik had het net ook heel erg over de 00:43:46.250 --> 00:43:48.650 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsopleidingen. Ik weet eerlijk gezegd niet dat daar 00:43:48.769 --> 00:43:51.619 align:middle line:82% position:46% size:100% een numerus fixus voor is. Die zijn er wel in een aantal 00:43:51.739 --> 00:43:54.909 align:middle line:82% position:46% size:100% andere, minder veelbelovende opleidingen. 00:43:56.769 --> 00:44:02.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen ik sprak van "het breder trekken": dat is ook weer gericht op 00:44:03.039 --> 00:44:05.909 align:middle line:82% position:46% size:100% de behoefte die er vooral aan vakmensen is. 00:44:06.610 --> 00:44:10.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij de techniekopleidingen zitten er soms andere haken en ogen aan. 00:44:11.059 --> 00:44:15.440 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben flink geïnvesteerd en we gaan flink investeren, ook in bèta 00:44:15.559 --> 00:44:17.659 align:middle line:82% position:46% size:100% en techniek, via sectorplannen et cetera. 00:44:17.780 --> 00:44:20.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komen ook meer docenten beschikbaar en er komen meer 00:44:20.650 --> 00:44:23.000 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeksmiddelen beschikbaar die voor een groot gedeelte in die 00:44:23.119 --> 00:44:26.690 align:middle line:82% position:46% size:100% richting gaan lopen. Ik verwacht dus dat we daar meer 00:44:26.809 --> 00:44:28.579 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen aantrekken. Ik weet ook dat een aantal 00:44:28.699 --> 00:44:33.858 align:middle line:82% position:46% size:100% technische universiteiten graag zouden willen groeien in deze 00:44:33.978 --> 00:44:36.313 align:middle line:82% position:46% size:100% domeinen. Mevrouw Van der Woude, uw 00:44:36.432 --> 00:44:38.769 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. Wij maken niet zo'n onderscheid 00:44:38.889 --> 00:44:42.548 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen mbo, hbo en wo. Wij hebben het idee dat die domeinen 00:44:42.668 --> 00:44:44.760 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten groeien op alle opleidingsniveaus. 00:44:45.090 --> 00:44:48.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zien wij gewoon als één groot kumbaya geheel waarin we moeten 00:44:48.760 --> 00:44:49.469 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren. 00:44:52.090 --> 00:44:53.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de minister dat ook vindt. 00:44:54.059 --> 00:44:59.210 align:middle line:82% position:46% size:100% De sectorplannen richten zich heel erg op werkdruk in de faculteiten in 00:44:59.329 --> 00:45:03.349 align:middle line:82% position:46% size:100% hun bestaande vorm. De VVD zou graag zien dat we kijken 00:45:03.469 --> 00:45:06.909 align:middle line:82% position:46% size:100% naar: hoe groot moet alles nu zijn, op basis van wat we nodig hebben 00:45:08.378 --> 00:45:10.179 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien de transitie waar we doorheen moeten? 00:45:11.719 --> 00:45:13.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik wil deze vraag graag zo beantwoorden. 00:45:14.480 --> 00:45:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mij zou dat het perfecte bruggetje kunnen zijn naar blok 2, 00:45:17.269 --> 00:45:18.108 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat is natuurlijk aan u. 00:45:20.019 --> 00:45:22.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat mag van mij. Als mevrouw Van der Woude dan niet 00:45:22.610 --> 00:45:25.429 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal een antwoord op haar vraag heeft gekregen, stel ik haar in de 00:45:25.550 --> 00:45:26.860 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheid om daar nog op terug te komen. 00:45:27.398 --> 00:45:28.679 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister. Voorzitter. 00:45:28.800 --> 00:45:33.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Een aantal vragen gingen over grotere thema's, ik zou bijna zeggen 00:45:33.570 --> 00:45:36.769 align:middle line:82% position:46% size:100% existentiële vragen over de inrichting van ons onderwijsstelsel. 00:45:39.289 --> 00:45:42.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals u weet — gisteren werd er ook aan gerefereerd — is er op dit 00:45:42.510 --> 00:45:46.969 align:middle line:82% position:46% size:100% moment een toekomstverkenning gaande die als het goed is voor de zomer 00:45:49.969 --> 00:45:51.639 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt beëindigd. We proberen bij die 00:45:51.760 --> 00:45:55.079 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning strategisch na te denken over wat de toekomst van ons 00:45:55.199 --> 00:45:58.338 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsstelsel is. Kunnen we het duurzaam maken? 00:45:59.918 --> 00:46:03.829 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat een aantal belangrijke thema's die daar spelen niet de 00:46:03.949 --> 00:46:06.079 align:middle line:82% position:46% size:100% thema's zijn die 20 of 30 jaar geleden speelden. 00:46:06.199 --> 00:46:09.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is dus denk ik wel behoefte aan zoiets en ook aan een duidelijkere 00:46:09.889 --> 00:46:13.960 align:middle line:82% position:46% size:100% strategie. Nou wil ik niet alles op die 00:46:14.349 --> 00:46:17.719 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning gooien — in een ander debat werd die al "mythisch" 00:46:17.840 --> 00:46:21.170 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd — maar ik denk dat het belangrijk is dat we met elkaar die 00:46:21.289 --> 00:46:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% exercitie doen. Daarbij moeten er ook fundamentele 00:46:24.199 --> 00:46:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen gesteld worden, die eigenlijk in lijn zijn met wat mevrouw Van der 00:46:27.800 --> 00:46:32.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Woude net adresseerde. Welke richting gaat Nederland op? 00:46:32.250 --> 00:46:36.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zijn onze strategische keuzes? Nou, één ding weet ik zeker voor ons 00:46:36.769 --> 00:46:41.420 align:middle line:82% position:46% size:100% land: kennis is onze toekomst. Dat zal toch echt de kern moeten 00:46:41.539 --> 00:46:45.139 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn van ons verdienvermogen, van hoe we maatschappelijke problemen 00:46:45.260 --> 00:46:50.150 align:middle line:82% position:46% size:100% adresseren, van hoe we ons alles kunnen veroorloven wat we graag voor 00:46:50.269 --> 00:46:52.630 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen willen doen, onze sociale cohesie et cetera. 00:46:53.469 --> 00:46:59.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem de vraag van mevrouw Van der Woude hoe het hier zit met de groei 00:46:59.389 --> 00:47:05.000 align:middle line:82% position:46% size:100% van instellingen. We zien dat universiteiten — ik ga 00:47:05.119 --> 00:47:07.940 align:middle line:82% position:46% size:100% zo nog praten over internationalisering — enerzijds 00:47:08.059 --> 00:47:11.739 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen: wij groeien tot een omvang waarbij we ons niet meer comfortabel 00:47:11.860 --> 00:47:13.869 align:middle line:82% position:46% size:100% voelen. Maar ik heb ook signalen ontvangen 00:47:13.989 --> 00:47:16.630 align:middle line:82% position:46% size:100% van met name de technische universiteiten, die zeggen: we 00:47:17.230 --> 00:47:20.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden wel willen verdubbelen. Zo'n universiteit als de Technische 00:47:20.780 --> 00:47:24.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Universiteit Eindhoven, die een cruciale rol speelt in dat hele 00:47:24.760 --> 00:47:28.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Brainport-ecosysteem met ASML maar ook honderden, zo niet duizenden 00:47:28.668 --> 00:47:31.510 align:middle line:82% position:46% size:100% toeleveringsbedrijven, heeft daar grote ambities. 00:47:32.530 --> 00:47:35.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik dus belangrijke vragen. Ik denk dat we die integraal moeten 00:47:35.780 --> 00:47:38.449 align:middle line:82% position:46% size:100% bekijken. Ze zijn buitengewoon relevant en 00:47:38.570 --> 00:47:42.010 align:middle line:82% position:46% size:100% complex. Daarom wil ik 00:47:44.168 --> 00:47:47.588 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Woude meegeven dat we die vragen ook moeten adresseren. 00:47:48.460 --> 00:47:53.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Die toekomstverkenning is één stap, de vervolgstap is natuurlijk dat ik 00:47:53.300 --> 00:47:56.530 align:middle line:82% position:46% size:100% er ook wat van vind en met een beleidsreactie kom en daarover met u 00:47:57.250 --> 00:48:00.440 align:middle line:82% position:46% size:100% in gesprek ga. Ik wil hier ook nog even mevrouw Van 00:48:00.559 --> 00:48:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% der Graaf vermelden, die de goede suggestie deed om die waaiergedachte 00:48:05.869 --> 00:48:08.019 align:middle line:82% position:46% size:100% waar we net over spraken te laten aansluiten bij de 00:48:09.250 --> 00:48:10.639 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning. Zoals mevrouw Van der Woude net zei, 00:48:10.760 --> 00:48:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% maakt het niet echt uit waar die technici allemaal worden opgeleid. 00:48:14.829 --> 00:48:16.418 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ze in de volle waaier nodig. 00:48:18.550 --> 00:48:23.396 align:middle line:82% position:46% size:100% Wel is het zo dat ook bij een bedrijf als ASML de grootste vraag 00:48:23.516 --> 00:48:27.139 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit moment echt zit bij de mbo opgeleide vaktechnici. 00:48:27.260 --> 00:48:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt niet alleen voor hen, maar ook voor alle toeleveringsbedrijven. 00:48:31.570 --> 00:48:32.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Over die 00:48:34.780 --> 00:48:36.380 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning heb ik u toegezegd dat we al eerder als een 00:48:36.500 --> 00:48:37.570 align:middle line:82% position:46% size:100% soort product 00:48:39.760 --> 00:48:43.079 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvan onze visie op internationalisering zullen leveren. 00:48:43.199 --> 00:48:46.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover waren gisteren vele vragen. Ik noem weer mevrouw Van der Woude, 00:48:46.820 --> 00:48:49.789 align:middle line:82% position:46% size:100% en de heer Omtzigt, mevrouw Pouw-Verweij en de heer Van der 00:48:49.909 --> 00:48:53.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen. Ik heb het al vaak gezegd en ik zeg 00:48:53.329 --> 00:48:57.030 align:middle line:82% position:46% size:100% het nog een keer: als het gaat om internationalisering rijden we in 00:48:57.150 --> 00:49:00.099 align:middle line:82% position:46% size:100% een auto met een gaspedaal, maar zonder rem en zonder stuur. 00:49:02.438 --> 00:49:06.199 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar ook geen beleid op. Ik voel de druk dat we wat moeten 00:49:06.320 --> 00:49:08.719 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Ik voel die druk ook vanuit de 00:49:08.840 --> 00:49:10.286 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer. Ik voel uw vraag — ik denk dat de 00:49:10.407 --> 00:49:14.088 align:middle line:82% position:46% size:100% hele maatschappij uw vraag voelt — om te besluiten wat er allemaal in 00:49:14.208 --> 00:49:17.119 align:middle line:82% position:46% size:100% die gereedschapskist moet zitten. Wie mag welke instrumenten 00:49:17.239 --> 00:49:20.119 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruiken? Is er ook zoiets als een bouwplan of 00:49:20.239 --> 00:49:24.710 align:middle line:82% position:46% size:100% een gebruiksaanwijzing die zegt hoe die verschillende acties gaan lopen? 00:49:24.829 --> 00:49:28.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Want eerlijk gezegd wordt een auto waarbij één partij op de rem trapt 00:49:28.280 --> 00:49:31.818 align:middle line:82% position:46% size:100% en een andere weer op het gaspedaal ook een heel ingewikkeld verhaal. 00:49:31.938 --> 00:49:33.789 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten er eerlijk in zijn dat er 00:49:35.349 --> 00:49:40.369 align:middle line:82% position:46% size:100% geluiden zijn van met name onze technische universiteiten. 00:49:40.489 --> 00:49:42.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zeggen: we willen snel groeien en we halen die studenten niet uit 00:49:43.099 --> 00:49:44.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland. Die hebben daar dan weer een andere 00:49:44.809 --> 00:49:47.509 align:middle line:82% position:46% size:100% kijk op. Dat moet allemaal bij elkaar komen. 00:49:47.628 --> 00:49:50.800 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook gezegd dat er regionale verschillen 00:49:52.898 --> 00:49:55.150 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Een plek als Groningen, die zich 00:49:55.269 --> 00:49:59.869 align:middle line:82% position:46% size:100% echt sterk wil profileren op waterstoftechnologie, heeft ook 00:49:59.989 --> 00:50:02.300 align:middle line:82% position:46% size:100% ingenieurs nodig. Ik kan me ook voorstellen dat er 00:50:02.420 --> 00:50:07.418 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke vragen zijn. Wij gaan de antwoorden daarop in 00:50:09.909 --> 00:50:12.349 align:middle line:82% position:46% size:100% de beleidsbrief over internationalisering tot u proberen 00:50:12.469 --> 00:50:14.150 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen komen. Ik wil wel benadrukken dat het niet 00:50:14.269 --> 00:50:18.820 align:middle line:82% position:46% size:100% alleen maar gaat om wat onze beelden zijn, maar ook om welke acties we 00:50:19.000 --> 00:50:19.719 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen ondernemen. 00:50:23.469 --> 00:50:28.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik inhoudelijk allemaal volgen, maar we zijn nu sinds 2018 00:50:28.610 --> 00:50:32.449 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig met het debat hierover en het onderzoek hiernaar. 00:50:32.570 --> 00:50:38.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb even zitten terugrekenen wat er nu gebeurt als we dit tempo 00:50:38.230 --> 00:50:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% aanhouden. Ik had 00:50:42.579 --> 00:50:43.976 align:middle line:82% position:46% size:100% in de eerste helft van vorig jaar namelijk verwacht dat de minister 00:50:44.097 --> 00:50:45.269 align:middle line:82% position:46% size:100% begin volgend jaar met wetsvoorstellen zou komen. 00:50:45.610 --> 00:50:47.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier hebben we het expliciet over gehad. 00:50:48.789 --> 00:50:52.898 align:middle line:82% position:46% size:100% We gingen dan niet het proces van praten beëindigen of beginnen. 00:50:53.168 --> 00:50:55.628 align:middle line:82% position:46% size:100% We zouden voorstellen hebben: dit gaan we doen. 00:50:56.139 --> 00:51:00.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is belangrijk omdat je op 1 oktober 2023 een publicatie in de 00:51:00.909 --> 00:51:04.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Staatscourant moet hebben, willen de instellingen kunnen gaan ingrijpen; 00:51:04.119 --> 00:51:07.179 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder durven ze dat niet. Je hebt die nodig om in het 00:51:07.300 --> 00:51:10.199 align:middle line:82% position:46% size:100% collegejaar '24-'25 het verschil te maken. 00:51:10.809 --> 00:51:14.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er nu in februari of maart een beleidsbrief komt en we al die 00:51:14.570 --> 00:51:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken weer over gaan doen, dan redden we dat niet. 00:51:16.369 --> 00:51:19.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan de studenten dus nog twee zomers buiten in tenten slapen. 00:51:20.949 --> 00:51:22.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister 00:51:23.800 --> 00:51:28.818 align:middle line:82% position:46% size:100% echt van plan dit tijdpad te volgen? Ik vraag dat omdat ik dat niet 00:51:28.938 --> 00:51:30.889 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandig vind. Ten eerste slapen studenten dan nog 00:51:31.010 --> 00:51:34.670 align:middle line:82% position:46% size:100% twee zomers in tenten, maar het is ook gewoon niet wat we hebben 00:51:34.789 --> 00:51:37.849 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken. We zouden echt dit jaar stappen gaan 00:51:37.969 --> 00:51:40.269 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, sterker nog; ik wilde ze zelf gaan maken. 00:51:40.659 --> 00:51:44.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb mijn eigen stap ingetrokken omdat de minister had gezegd: nee, 00:51:44.840 --> 00:51:46.358 align:middle line:82% position:46% size:100% ik ga dat doen, ik ga dat fixen. 00:51:48.699 --> 00:51:51.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom in februari '23 met mijn voorstellen. 00:51:51.909 --> 00:51:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zouden ook heel goed wetsvoorstellen kunnen zijn, maar ik 00:51:54.739 --> 00:51:58.108 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat u beter dan ik weet dat je niet binnen drie maanden een 00:51:59.050 --> 00:52:02.860 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel geschreven hebt. Dat betekent dat het zijn eigen 00:52:03.878 --> 00:52:07.608 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn zou hebben. Ik kan nog niet overzien wat die 00:52:07.728 --> 00:52:11.480 align:middle line:82% position:46% size:100% instrumenten precies zijn, wat we direct kunnen doen, wat we op de 00:52:11.599 --> 00:52:14.210 align:middle line:82% position:46% size:100% korte termijn kunnen doen en waar we een langere termijn voor nodig 00:52:14.329 --> 00:52:15.878 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik kan u wel 00:52:17.590 --> 00:52:22.610 align:middle line:82% position:46% size:100% toezeggen dat ik zo snel mogelijk ga, maar ik kan niet sneller dan 00:52:22.730 --> 00:52:25.219 align:middle line:82% position:46% size:100% dat. Maar die toezegging heb ik al een 00:52:25.340 --> 00:52:29.099 align:middle line:82% position:46% size:100% paar keer gekregen. We hebben dit gesprek, dat het zo 00:52:29.219 --> 00:52:30.358 align:middle line:82% position:46% size:100% snel mogelijk zou gaan, een halfjaar geleden gehad. 00:52:30.530 --> 00:52:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een halfjaar geleden gezegd: we gaan zo snel mogelijk tot een wet 00:52:33.889 --> 00:52:37.268 align:middle line:82% position:46% size:100% en tot concrete voorstellen komen. En nu krijg ik die toezegging 00:52:37.418 --> 00:52:39.530 align:middle line:82% position:46% size:100% opnieuw. Daar voel ik nu echt grote 00:52:39.650 --> 00:52:44.059 align:middle line:82% position:46% size:100% verwarring, teleurstelling en van alles bij. 00:52:44.179 --> 00:52:47.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nooit toegezegd dat ik in februari '23 met een wetsvoorstel 00:52:47.449 --> 00:52:50.119 align:middle line:82% position:46% size:100% zou komen. Ik heb toegezegd dat ik met de 00:52:50.239 --> 00:52:52.969 align:middle line:82% position:46% size:100% conclusies van de toekomstverkenning zou komen en met daaruit 00:52:53.090 --> 00:52:56.329 align:middle line:82% position:46% size:100% voortvloeiende acties. Ik ga proberen om die dan zo snel 00:52:56.449 --> 00:53:00.548 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk door te laten lopen. We weten trouwens ook allemaal dat 00:53:00.668 --> 00:53:06.059 align:middle line:82% position:46% size:100% er nog steeds een ander wetsvoorstel in de vrieskast staat: de WTT. 00:53:06.539 --> 00:53:13.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben we gewoon geparkeerd. Nogmaals, "niets" is voor mij "wat 00:53:13.670 --> 00:53:16.880 align:middle line:82% position:46% size:100% niet op tafel staat". Ik laat me niet verleiden te gaan 00:53:17.000 --> 00:53:18.639 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen wat de uitkomst van die verkenning is. 00:53:18.849 --> 00:53:21.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar komen we in februari op terug. U kunt erop rekenen dat dit niet een 00:53:23.000 --> 00:53:25.670 align:middle line:82% position:46% size:100% beeld zal zijn dat ik u schets waarna er vervolgens niets meer 00:53:25.789 --> 00:53:26.809 align:middle line:82% position:46% size:100% komt. Nee, we gaan ook kijken wat de 00:53:26.929 --> 00:53:28.969 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete stappen zijn die we daar kunnen zetten. 00:53:29.090 --> 00:53:30.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Die lopen we daarna zo snel als we kunnen. 00:53:32.199 --> 00:53:34.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot, mevrouw Van der Woude. De minister heeft aan mij toegezegd 00:53:34.949 --> 00:53:38.340 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hij begin 2023 voorstellen zou indienen. 00:53:38.460 --> 00:53:41.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij "voorstellen indienen" heb ik een bepaald gevoel. 00:53:44.980 --> 00:53:47.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft daar een andere interpretatie aan. 00:53:47.378 --> 00:53:51.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga er de komende minuten even op kauwen wat ik daarmee ga doen. 00:53:51.789 --> 00:53:56.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan ik verder concluderen dat de minister koerst op het helpen van de 00:53:56.599 --> 00:54:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen en het verbeteren van deze situatie niet eerder dan het 00:54:00.619 --> 00:54:01.269 align:middle line:82% position:46% size:100% collegejaar 00:54:04.688 --> 00:54:06.489 align:middle line:82% position:46% size:100% 2025-'26? Dat ga ik zeker niet toezeggen. 00:54:06.909 --> 00:54:09.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst hebben wij met het bestuursakkoord dat wij afgelopen 00:54:10.010 --> 00:54:13.429 align:middle line:82% position:46% size:100% zomer hebben afgesloten al concrete acties ondernomen met de 00:54:13.550 --> 00:54:16.300 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten en de hogescholen. Die zullen zeer terughoudend zijn, 00:54:17.349 --> 00:54:21.099 align:middle line:82% position:46% size:100% zowel met het aantrekken van buitenlandse studenten als met het 00:54:21.250 --> 00:54:24.559 align:middle line:82% position:46% size:100% omzetten van studies in het Engels. Maar nogmaals, we hebben met elkaar 00:54:24.679 --> 00:54:26.590 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken dat we een toekomstverkenning gaan doen. 00:54:27.309 --> 00:54:28.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Die loopt eigenlijk tot aan de zomer. 00:54:29.099 --> 00:54:31.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb tegen u gezegd dat ik die sneller ga laten lopen bij 00:54:31.880 --> 00:54:34.548 align:middle line:82% position:46% size:100% internationalisering. U krijgt de uitkomsten van die 00:54:34.668 --> 00:54:37.639 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning in februari, inclusief de acties die ik dan ga 00:54:37.760 --> 00:54:41.989 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemen. Zoals u ook weet, kan ik niet 00:54:42.110 --> 00:54:46.239 align:middle line:82% position:46% size:100% tegelijkertijd met die verkenning al een wetsvoorstel gaan schrijven. 00:54:46.628 --> 00:54:48.128 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet immers nog niet precies wat ik nodig heb. 00:54:49.329 --> 00:54:52.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar echt, het heeft onze aandacht en we lopen zo snel mogelijk. 00:54:53.438 --> 00:54:56.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nu het gevoel dat mevrouw Van der Woude ook naar het onmogelijke 00:54:56.980 --> 00:54:59.329 align:middle line:82% position:46% size:100% vraagt. Mevrouw Van der Woude, uw zesde 00:54:59.449 --> 00:54:59.949 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie. Of niet? 00:55:03.969 --> 00:55:04.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is aan u. U 00:55:07.480 --> 00:55:08.934 align:middle line:82% position:46% size:100% denkt erover na of u die wilt gebruiken. 00:55:09.054 --> 00:55:12.543 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik nu eerst het woord aan de heer De Hoop van de PvdA, want 00:55:12.664 --> 00:55:13.730 align:middle line:82% position:46% size:100% anders tikt de tijd 00:55:17.949 --> 00:55:21.099 align:middle line:82% position:46% size:100% weg. Ik denk dat de internationalisering 00:55:21.219 --> 00:55:24.829 align:middle line:82% position:46% size:100% iets is waar we wat mee moeten. De hele Kamer heeft daarover al 00:55:24.949 --> 00:55:27.710 align:middle line:82% position:46% size:100% vaker een signaal aan de minister afgegeven. 00:55:27.829 --> 00:55:31.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik vind het soms ook wel ongemakkelijk tegenover die 00:55:31.670 --> 00:55:34.190 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale studenten. Als we even kijken naar wat voor 00:55:34.309 --> 00:55:38.030 align:middle line:82% position:46% size:100% beleid hogescholen en universiteiten het afgelopen decennium gevoerd 00:55:38.150 --> 00:55:42.019 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, zie je dat die erop hebben ingezet om te cashen op 00:55:42.139 --> 00:55:44.599 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale studenten en geweigerd hebben om 00:55:44.719 --> 00:55:47.780 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid te nemen als het erop aankomt en die student geen 00:55:47.900 --> 00:55:51.659 align:middle line:82% position:46% size:100% woning kan vinden. Ik vind dat de minister op dat punt 00:55:51.780 --> 00:55:55.909 align:middle line:82% position:46% size:100% echt wel wat mag verwachten van de hogescholen en de universiteiten. 00:55:56.030 --> 00:55:59.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Het stoort mij een beetje dat we het te veel hebben over de problemen die 00:55:59.420 --> 00:56:01.628 align:middle line:82% position:46% size:100% de internationale student veroorzaakt en niet over de 00:56:01.748 --> 00:56:04.599 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid die de universiteiten daar zelf in hebben. 00:56:04.989 --> 00:56:08.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht dan ook van de minister dat hij in februari, maart echt een 00:56:08.289 --> 00:56:09.789 align:middle line:82% position:46% size:100% rol van de universiteiten gaat 00:56:11.438 --> 00:56:14.637 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachten en dat hij stevig tegen hen is, want dat vind ik op z'n 00:56:14.757 --> 00:56:15.128 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats. 00:56:17.110 --> 00:56:20.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het helemaal met de heer De Hoop eens dat er natuurlijk allerlei 00:56:20.208 --> 00:56:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% acties zijn ondernomen. We kunnen allemaal reclamefolders 00:56:23.000 --> 00:56:26.449 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan opduikelen van vijf of tien jaar geleden met "kom naar onze 00:56:26.570 --> 00:56:30.798 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteitsstad toe". Nu worden ze natuurlijk vaak ook 00:56:30.918 --> 00:56:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% geconfronteerd met een woningcrisis. Het is echt belangrijk dat de heer 00:56:33.619 --> 00:56:34.090 align:middle line:82% position:46% size:100% De Hoop zegt 00:56:36.789 --> 00:56:39.619 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er externaliteiten zijn, andere dingen die je eigenlijk vraagt van 00:56:39.739 --> 00:56:43.179 align:middle line:82% position:46% size:100% je gemeente en je omgeving als het aantal studenten snel groeit, 00:56:43.840 --> 00:56:46.400 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk studentenwoningen, die er gewoon niet zijn, ook niet voor 00:56:46.519 --> 00:56:49.987 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse studenten. Ik wil wel het begrip "verdienmodel" 00:56:50.106 --> 00:56:56.659 align:middle line:82% position:46% size:100% corrigeren, want bijvoorbeeld het aantrekken van een Europese student 00:56:56.780 --> 00:57:00.289 align:middle line:82% position:46% size:100% — internationale studenten komen in meerderheid uit de EU — levert de 00:57:00.409 --> 00:57:02.750 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteit eerlijk gezegd niets meer of minder op dan een 00:57:02.869 --> 00:57:06.403 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse student. Zelfs buiten de EU rekenen we 00:57:06.523 --> 00:57:07.539 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk de kostprijs. 00:57:09.039 --> 00:57:10.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk eerlijk gezegd dus niet dat het een verdienmodel is. 00:57:10.929 --> 00:57:14.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn hele goede argumenten om internationale studenten te hebben. 00:57:15.159 --> 00:57:18.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag soms bij een instelling of het percentage internationale 00:57:18.650 --> 00:57:21.940 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten daar te groot, te laag of precies goed is. 00:57:22.059 --> 00:57:24.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoor ik vaak dat het precies goed is. 00:57:24.139 --> 00:57:27.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan denk ik wel: het is erg toevallig dat het net in 2022 00:57:27.409 --> 00:57:30.929 align:middle line:82% position:46% size:100% precies goed is. Daardoor word ik wat sceptisch dat 00:57:31.050 --> 00:57:34.110 align:middle line:82% position:46% size:100% het over tien jaar weer niet precies goed is als het dan bijvoorbeeld 30% 00:57:34.230 --> 00:57:36.090 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Daarom moeten we dat gesprek met 00:57:36.210 --> 00:57:38.418 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar hebben. U heeft er totaal gelijk in dat er 00:57:38.599 --> 00:57:41.900 align:middle line:82% position:46% size:100% andere factoren zijn, zoals de impact op een stad 00:57:43.639 --> 00:57:45.989 align:middle line:82% position:46% size:100% en op woonruimte. We gaan straks ook praten over 00:57:46.110 --> 00:57:50.250 align:middle line:82% position:46% size:100% mentaal welzijn. Ook door uw Kamer is hier 00:57:50.369 --> 00:57:55.039 align:middle line:82% position:46% size:100% aangedragen dat er veel grote problemen zijn met de mentale zorg 00:57:55.219 --> 00:57:56.454 align:middle line:82% position:46% size:100% van internationale studenten. Dat is ook zo. 00:57:56.574 --> 00:57:58.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vraagt dus ook andere faciliteiten. 00:57:58.139 --> 00:57:59.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus nogmaals, het 00:58:00.769 --> 00:58:03.869 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft een plus en een min. Wat de uitkomst van de rekensom 00:58:03.989 --> 00:58:07.079 align:middle line:82% position:46% size:100% betreft: ik denk dat we het met elkaar eens zijn dat we zeker niet 00:58:07.199 --> 00:58:10.170 align:middle line:82% position:46% size:100% dik in de plus zitten. We moeten er ook wat meer 00:58:10.289 --> 00:58:12.980 align:middle line:82% position:46% size:100% strategisch over nadenken. Ik snap dus alle signalen. 00:58:13.519 --> 00:58:16.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een onderwerp dat je makkelijk kan problematiseren. 00:58:17.030 --> 00:58:20.590 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten daar een goede balans vinden, maar ik ben het met de heer 00:58:20.710 --> 00:58:24.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De Hoop eens dat we die kaart ook niet bij de studenten moeten leggen. 00:58:24.840 --> 00:58:27.349 align:middle line:82% position:46% size:100% De instellingen hebben hierin ook een bepaalde rol gespeeld. 00:58:27.800 --> 00:58:30.027 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie ook wel dat sommige instellingen die nu klagen dat het 00:58:30.146 --> 00:58:33.769 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal veel te veel is, eerst heel hard op het gaspedaal hebben getrapt 00:58:34.039 --> 00:58:37.849 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat zij nu tegen de grenzen van het mogelijke 00:58:40.969 --> 00:58:42.650 align:middle line:82% position:46% size:100% botsen. Het is zelfs nog erger, zou ik tegen 00:58:42.769 --> 00:58:45.108 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister willen zeggen. De universiteit die klaagt over de 00:58:45.228 --> 00:58:48.130 align:middle line:82% position:46% size:100% grote instroom, begint volgend jaar gewoon twee volledig nieuwe 00:58:48.250 --> 00:58:51.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Engelstalige opleidingen, waarmee ze de instroom hopen te vergroten. 00:58:51.920 --> 00:58:54.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik geen vraag over stellen, maar ik heb wel een vraag in het 00:58:54.469 --> 00:58:57.199 align:middle line:82% position:46% size:100% verlengde hiervan. In mijn inbreng heb ik een vijftal 00:58:57.320 --> 00:59:00.260 align:middle line:82% position:46% size:100% punten voorgesteld om de stroom te beperken. 00:59:00.380 --> 00:59:02.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal ze ten behoeve van de bondigheid niet noemen, maar we 00:59:02.780 --> 00:59:06.079 align:middle line:82% position:46% size:100% kregen ook schriftelijke beantwoording van de minister en 00:59:06.199 --> 00:59:09.559 align:middle line:82% position:46% size:100% daaruit bleek dat de minister best bereid is een aantal door mij 00:59:09.679 --> 00:59:13.269 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemde dingen over te nemen. Dat gaat dan om de onderwijstaal, 00:59:13.389 --> 00:59:17.409 align:middle line:82% position:46% size:100% het verhogen van de blijfkans en de numerus fixus op Engelstalige 00:59:18.219 --> 00:59:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen. Maar een aantal dingen van mij wil 00:59:20.030 --> 00:59:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister dus niet overnemen. Ik zou de minister willen vragen of 00:59:22.579 --> 00:59:22.688 align:middle line:82% position:46% size:100% hij 00:59:24.789 --> 00:59:27.858 align:middle line:82% position:46% size:100% nog kan beargumenteren waarom hij de punten die hij niet overneemt, wil 00:59:27.978 --> 00:59:29.858 align:middle line:82% position:46% size:100% laten vallen. Daar ben ik wel benieuwd naar. 00:59:30.438 --> 00:59:33.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kan ik het zo beantwoorden: de punten die daarbij 00:59:33.650 --> 00:59:36.000 align:middle line:82% position:46% size:100% met name zijn genoemd, nemen we sowieso mee. 00:59:36.119 --> 00:59:39.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Over die andere punten wil ik me nog even verder beraden, maar misschien 00:59:39.150 --> 00:59:40.588 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ik daar in de tweede termijn op terugkomen. 00:59:40.708 --> 00:59:40.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan 00:59:42.398 --> 00:59:43.579 align:middle line:82% position:46% size:100% noteren we dat voor de tweede termijn. 00:59:43.699 --> 00:59:45.489 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft nog een interruptie van de heer Kwint, SP. 00:59:45.760 --> 00:59:48.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteraard op ditzelfde punt, ook uit de schriftelijke beantwoording. 00:59:48.760 --> 00:59:51.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin werd terugverwezen naar de motie van mijn voorganger, de heer 00:59:52.000 --> 00:59:55.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Futselaar, die zei dat hogescholen en universiteiten moeten stoppen met 00:59:55.150 --> 00:59:57.012 align:middle line:82% position:46% size:100% werven. In de beantwoording lees ik dat er 00:59:57.132 --> 00:59:59.039 align:middle line:82% position:46% size:100% nu afspraken zijn gemaakt dat we dat misschien niet doen in 00:59:59.340 --> 01:00:04.909 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortsectoren of in krimpregio's, maar dat is heel erg gedacht vanuit 01:00:05.030 --> 01:00:08.090 align:middle line:82% position:46% size:100% het belang van de instelling. Een sector kan wel een tekortsector 01:00:08.210 --> 01:00:10.460 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn of een sector waarin we graag mensen willen opleiden, maar dat 01:00:10.579 --> 01:00:12.289 align:middle line:82% position:46% size:100% betekent niet dat er een studentenkamer beschikbaar is. 01:00:12.550 --> 01:00:14.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat het mentale welzijn van buitenlandse studenten onder druk 01:00:15.050 --> 01:00:20.030 align:middle line:82% position:46% size:100% staat, komt ook doordat ze ongeveer heel september in een tent op het 01:00:20.150 --> 01:00:22.900 align:middle line:82% position:46% size:100% sportveld moeten kamperen; dat is niet eens een fictief voorbeeld. 01:00:23.019 --> 01:00:24.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou de minister dan niet ten minste kunnen zeggen: 01:00:28.168 --> 01:00:31.519 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen, stop in ieder geval met die werving totdat die 01:00:31.639 --> 01:00:32.150 align:middle line:82% position:46% size:100% heroverweging en het wetsvoorstel er liggen, want je kunt het op dit 01:00:32.269 --> 01:00:35.389 align:middle line:82% position:46% size:100% moment niet waarmaken; stop dus met die werving en dan gaan wij komend 01:00:35.510 --> 01:00:37.909 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar gezamenlijk in gesprek over hoe het beleid er voor de toekomst uit 01:00:38.030 --> 01:00:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% moet gaan zien? Ik denk dat de huisvesting een 01:00:40.280 --> 01:00:43.880 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk punt is, waarbij het erom gaat wat je precies van anderen 01:00:44.000 --> 01:00:46.210 align:middle line:82% position:46% size:100% vraagt, want het is vaak de gemeente die dat moet doen. 01:00:47.769 --> 01:00:52.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet zo dat op iedere plek waar een hogeronderwijsinstelling 01:00:52.429 --> 01:00:54.380 align:middle line:82% position:46% size:100% staat, die huisvesting niet beschikbaar is. 01:00:54.500 --> 01:00:57.039 align:middle line:82% position:46% size:100% In sommige stukken van het land kan dat wel, 01:00:59.019 --> 01:01:03.070 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld in Zuid-Limburg, maar allemaal met haken en ogen. 01:01:03.610 --> 01:01:07.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zijn belangrijke punten. Ik wil echt wel meegeven dat ik in 01:01:07.210 --> 01:01:09.860 align:middle line:82% position:46% size:100% februari kom met mijn vervolgstappen. 01:01:09.980 --> 01:01:12.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik dit allemaal in meenemen. 01:01:12.469 --> 01:01:17.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is heel belangrijk dat er bepaalde voorwaarden aan worden 01:01:17.329 --> 01:01:18.340 align:middle line:82% position:46% size:100% verbonden als 01:01:20.110 --> 01:01:23.989 align:middle line:82% position:46% size:100% in bepaalde situaties groei mogelijk is van het aantal internationale 01:01:24.110 --> 01:01:26.349 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten, met strategische redenen omkleed, 01:01:29.199 --> 01:01:31.423 align:middle line:82% position:46% size:100% en huisvesting is een hele belangrijke. 01:01:31.543 --> 01:01:33.878 align:middle line:82% position:46% size:100% We kijken uit naar die brief. Vervolgt u uw betoog. 01:01:35.340 --> 01:01:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier over de ervaring met internationalisering in de vorm 01:01:39.400 --> 01:01:43.186 align:middle line:82% position:46% size:100% van buitenlandse studenten die naar Nederland komen, maar het is ook 01:01:43.306 --> 01:01:49.108 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk dat Nederlandse studenten die internationale ervaring kunnen 01:01:50.739 --> 01:01:52.320 align:middle line:82% position:46% size:100% meemaken. We zien een soort betalingsoverschot 01:01:52.440 --> 01:01:59.480 align:middle line:82% position:46% size:100% met sommige landen; er komen veel meer Duitse studenten naar Nederland 01:01:59.599 --> 01:02:01.210 align:middle line:82% position:46% size:100% toe dan Nederlandse studenten naar Duitsland. 01:02:01.929 --> 01:02:05.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Er werden een aantal suggesties gedaan, onder andere door mevrouw 01:02:05.900 --> 01:02:10.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Koekkoek, over Erasmus+. Ik benadruk even dat Erasmus+ 01:02:10.688 --> 01:02:14.599 align:middle line:82% position:46% size:100% openstaat voor mbo studenten, maar daar wordt veel minder gebruik van 01:02:14.719 --> 01:02:19.309 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt dan bij hbo en wo. Ook daar zit wel een hiërarchisch 01:02:19.429 --> 01:02:22.619 align:middle line:82% position:46% size:100% denken — bij wijze van spreken: hoe praktischer de opleiding, hoe minder 01:02:22.739 --> 01:02:26.420 align:middle line:82% position:46% size:100% ver weg je zou moeten reizen. Maar dat is gewoon niet het geval. 01:02:26.539 --> 01:02:30.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb bijvoorbeeld studenten gesproken die autotechniek deden en 01:02:30.170 --> 01:02:31.420 align:middle line:82% position:46% size:100% die graag een stage 01:02:33.280 --> 01:02:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% wilden doen voor buitenlandervaring in Duitsland. 01:02:35.119 --> 01:02:39.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een goede reden daarvoor, want daar ben je wel bij het centrum 01:02:39.800 --> 01:02:42.829 align:middle line:82% position:46% size:100% van de technologie. Sommige stagebedrijven zijn 01:02:42.949 --> 01:02:44.800 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale leerbedrijven. 01:02:47.800 --> 01:02:50.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Er loopt op dit moment een onderzoek naar internationalisering binnen het 01:02:51.079 --> 01:02:56.230 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo en toegankelijkheid. Ik denk dat het belangrijk is om 01:02:58.360 --> 01:03:02.030 align:middle line:82% position:46% size:100% de mbo scholen daarop aan te spreken, want ik denk dat die 01:03:02.150 --> 01:03:07.068 align:middle line:82% position:46% size:100% ervaring weer een moment is om vorm te geven aan gelijke waardering van 01:03:07.188 --> 01:03:08.650 align:middle line:82% position:46% size:100% al onze onderwijsvormen. 01:03:10.898 --> 01:03:13.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook regionale verschillen; daar hadden we het al even over. 01:03:14.230 --> 01:03:17.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Het verhaal dat ik hoor uit Eindhoven, is een heel ander verhaal 01:03:17.840 --> 01:03:20.530 align:middle line:82% position:46% size:100% dan ik hoor uit Amsterdam. Dat moeten we integraal wegen. 01:03:20.840 --> 01:03:24.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u uw betoog vervolgt, u heeft een interruptie van de heer Omtzigt. 01:03:25.418 --> 01:03:27.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zit hier al wat langer dan de minister. 01:03:28.780 --> 01:03:31.869 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2017 zou het in het regeerakkoord ingeperkt worden. 01:03:32.409 --> 01:03:35.809 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2018 is er een interdepartementaal beleidsonderzoek 01:03:35.929 --> 01:03:37.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gepresenteerd over de internationalisering. 01:03:38.500 --> 01:03:42.050 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2019 is de Wet taal en toegankelijkheid, waarmee je 01:03:42.170 --> 01:03:44.510 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld een numerus fixus voor internationale studenten kon 01:03:44.630 --> 01:03:48.746 align:middle line:82% position:46% size:100% regelen, hier aangenomen. Als je dan halverwege een 01:03:48.867 --> 01:03:55.159 align:middle line:82% position:46% size:100% regeerperiode, die gaat van 2021 tot 2025, met een beleidsvisie komt, dan 01:03:55.280 --> 01:03:58.929 align:middle line:82% position:46% size:100% weet ik dat het weer aan een volgend kabinet gelaten wordt. 01:03:59.530 --> 01:04:02.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn grote angst hier en die deel ik met mijn 01:04:04.570 --> 01:04:06.170 align:middle line:82% position:46% size:100% VVD-collega. Ondertussen is het aantal studenten 01:04:06.289 --> 01:04:09.134 align:middle line:82% position:46% size:100% uit het buitenland de afgelopen twintig jaar toegenomen van ongeveer 01:04:09.253 --> 01:04:09.849 align:middle line:82% position:46% size:100% 30.000 naar 01:04:12.489 --> 01:04:14.630 align:middle line:82% position:46% size:100% 120.000. We hebben 7.000 Italiaanse studenten 01:04:14.750 --> 01:04:16.639 align:middle line:82% position:46% size:100% die hier instromen. Dat is het overschot. 01:04:16.760 --> 01:04:18.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb mijn best gedaan om aan de andere kant enig tegenwicht te 01:04:19.070 --> 01:04:20.139 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden, maar dat is mij niet gelukt. 01:04:22.418 --> 01:04:25.840 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben nu universiteiten waar de meerderheid van de studenten 01:04:26.139 --> 01:04:28.389 align:middle line:82% position:46% size:100% niet-Nederlands is. U noemde er al eentje: Maastricht. 01:04:29.769 --> 01:04:32.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke acties gaan we nu concreet ondernemen, zodat we niet bij de 01:04:32.989 --> 01:04:40.480 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende begroting weer 10% erbij hebben en dit probleem 01:04:40.750 --> 01:04:42.219 align:middle line:82% position:46% size:100% zodanig groot is geworden dat 01:04:44.260 --> 01:04:45.309 align:middle line:82% position:46% size:100% er geen oplossing komt? 01:04:47.619 --> 01:04:49.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben bang dat ik hier in herhaling ga vervallen. 01:04:49.909 --> 01:04:52.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap de frustratie en de urgentie. 01:04:53.500 --> 01:04:57.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom in februari met mijn reactie en ik zal proberen die zo concreet 01:04:57.860 --> 01:04:59.378 align:middle line:82% position:46% size:100% en actiegericht mogelijk te maken. 01:05:01.199 --> 01:05:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou het mogelijk zijn om in de tussentijd met de onderwijsinspectie 01:05:04.780 --> 01:05:08.119 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan praten, om te kijken of er nieuwe richtlijnen kunnen komen voor 01:05:08.239 --> 01:05:11.079 align:middle line:82% position:46% size:100% in ieder geval de Wet op het hoger onderwijs, artikel 7.2 en artikel 01:05:12.760 --> 01:05:15.530 align:middle line:82% position:46% size:100% 1.3.5? Die gaan erover dat Nederlands de 01:05:15.650 --> 01:05:18.730 align:middle line:82% position:46% size:100% instructietaal is, tenzij … en over 01:05:20.409 --> 01:05:22.900 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er gewerkt wordt aan de taalvaardigheid in het Nederlands. 01:05:23.829 --> 01:05:26.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je een duidelijke richtlijn hebt waaruit blijkt hoe je daarop kunt 01:05:26.630 --> 01:05:29.469 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaven, dan heb je in ieder geval het eerste handvat 01:05:32.648 --> 01:05:33.068 align:middle line:82% position:46% size:100% om 01:05:34.628 --> 01:05:35.739 align:middle line:82% position:46% size:100% aan die taal te gaan werken. 01:05:38.469 --> 01:05:42.568 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp de vraag, maar ik kan het zo een-twee-drie niet overzien, ook 01:05:42.688 --> 01:05:44.969 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat ik ook over de inspectie ga. Ik wil daar dus graag in tweede 01:05:45.090 --> 01:05:48.349 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn op terugkomen. Ik weet niet of ik de tweede termijn 01:05:48.469 --> 01:05:50.869 align:middle line:82% position:46% size:100% haal vandaag, want ik probeer gewoon op een normaal tijdstip weg te gaan, 01:05:50.989 --> 01:05:53.635 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat ik nog in Enschede kan komen. Ik kan ook schriftelijk reageren. 01:05:53.755 --> 01:05:56.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dat weet ik. De schriftelijke antwoorden waren 01:05:56.469 --> 01:05:58.757 align:middle line:82% position:46% size:100% van een goede kwaliteit. Dus geen enkel misverstand daarover; 01:05:58.876 --> 01:06:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% daar heb ik het niet over. Maar denk alsjeblieft na, want het 01:06:04.780 --> 01:06:07.179 align:middle line:82% position:46% size:100% stijgt jaar in, jaar uit met meer dan 01:06:10.570 --> 01:06:12.068 align:middle line:82% position:46% size:100% 10%. Ik zeg het maar even vanuit een 01:06:12.188 --> 01:06:13.746 align:middle line:82% position:46% size:100% centrumrechts perspectief: de Amsterdamse studentenvereniging, 01:06:13.867 --> 01:06:16.969 align:middle line:82% position:46% size:100% toch niet de minst internationale of de meest bekrompen club van 01:06:17.090 --> 01:06:21.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, luidt de noodklok bij de ASVA, zo van: jongens, dit kan niet 01:06:22.050 --> 01:06:24.980 align:middle line:82% position:46% size:100% langer. Dat betreft de hele academische 01:06:25.099 --> 01:06:26.300 align:middle line:82% position:46% size:100% wereld. Ja, laat dat nu net de laatste 01:06:26.420 --> 01:06:27.608 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteit zijn waar ik gewerkt heb. 01:06:29.289 --> 01:06:32.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Echt, zorg dat u maatregelen neemt in februari. 01:06:32.719 --> 01:06:37.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan op het gebied van de taal, dat gewoon door die wet te gaan 01:06:37.309 --> 01:06:39.320 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaven. Ik hoop dan ook dat we dat in de 01:06:39.440 --> 01:06:40.449 align:middle line:82% position:46% size:100% tweede termijn horen. 01:06:47.168 --> 01:06:48.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij was dat een aanmoediging. 01:06:48.389 --> 01:06:51.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Die neem ik ter harte. Daar komen we in de tweede termijn 01:06:51.590 --> 01:06:53.280 align:middle line:82% position:46% size:100% op. Er is nog een interruptie van de 01:06:53.400 --> 01:06:56.159 align:middle line:82% position:46% size:100% heer De Hoop, PvdA. Nog even specifiek over de 01:06:56.280 --> 01:06:58.530 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden van Erasmus+ voor het mbo. 01:06:58.650 --> 01:07:01.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Inderdaad, in principe is die mogelijkheid er al, maar heel veel 01:07:02.269 --> 01:07:06.719 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo-instellingen lijken er bijna bewust voor te kiezen om studenten 01:07:06.840 --> 01:07:09.199 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij niet te faciliteren of het hun niet te vertellen. 01:07:09.889 --> 01:07:14.936 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor de minister zeggen "dat moet gebeuren", maar wat gaat hij doen om 01:07:15.056 --> 01:07:17.599 align:middle line:82% position:46% size:100% de mbo instellingen meer te supporteren zodat zij dat wel doen? 01:07:18.230 --> 01:07:20.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Mbo-studenten zijn misschien iets terughoudender of worden vanuit 01:07:20.699 --> 01:07:22.559 align:middle line:82% position:46% size:100% thuis misschien iets minder aangemoedigd om ook in het 01:07:22.679 --> 01:07:26.039 align:middle line:82% position:46% size:100% buitenland te studeren of om die stages te doen, terwijl juist hun 01:07:26.159 --> 01:07:29.940 align:middle line:82% position:46% size:100% die kans moet worden geboden. Ik hoop dat wij bij dat faciliteren 01:07:30.059 --> 01:07:31.608 align:middle line:82% position:46% size:100% iets van de minister kunnen verwachten. 01:07:32.750 --> 01:07:33.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem dat mee 01:07:35.510 --> 01:07:39.358 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de toekomstverkenning en in de beleidsbrief internationalisering, 01:07:39.478 --> 01:07:42.719 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat we dat gelijkelijk voor het mbo doorlopen, ook omdat we met het 01:07:42.840 --> 01:07:45.784 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo een hoop afspraken maken. Laten we eerlijk zijn: daarin gaan 01:07:45.903 --> 01:07:49.590 align:middle line:82% position:46% size:100% we ook hoop geld investeren, namelijk 4,4 miljard in de komende 01:07:49.710 --> 01:07:52.559 align:middle line:82% position:46% size:100% vijf jaar. Er zijn mogelijkheden om dit te doen 01:07:52.679 --> 01:07:56.630 align:middle line:82% position:46% size:100% en er zijn goede voorbeelden. Dit is weer een van die concrete 01:07:56.989 --> 01:07:58.967 align:middle line:82% position:46% size:100% punten waarop wij met elkaar actie kunnen ondernemen, waarop ik actie 01:07:59.086 --> 01:08:03.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ondernemen, om gelijke mogelijkheden binnen de waaier te 01:08:03.438 --> 01:08:03.789 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren. Ik 01:08:06.188 --> 01:08:10.719 align:middle line:82% position:46% size:100% wil hier heel kort op aansluiten. Kan de minister daarbij ook 01:08:12.369 --> 01:08:15.789 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar het puntensysteem? Veel mbo studenten die naar het 01:08:15.909 --> 01:08:17.439 align:middle line:82% position:46% size:100% buitenland gaan, krijgen daar vaak geen punten voor, 01:08:19.600 --> 01:08:24.279 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl hbo en wo-studenten die wel krijgen. 01:08:24.489 --> 01:08:26.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een goede suggestie. Dat nemen we mee. 01:08:26.269 --> 01:08:28.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk eens aan. Vervolgt u uw betoog. 01:08:28.550 --> 01:08:32.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte het laatste element in dit blokje rondom 01:08:32.810 --> 01:08:34.670 align:middle line:82% position:46% size:100% internationalisering: kennisveiligheid. 01:08:34.789 --> 01:08:38.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil mevrouw Van der Woude bedanken voor het wederom agenderen 01:08:39.939 --> 01:08:42.979 align:middle line:82% position:46% size:100% hiervan. Het is eigenlijk de schaduwkant van 01:08:43.100 --> 01:08:45.588 align:middle line:82% position:46% size:100% waar wij het net over hadden: de goede internationale positie die 01:08:45.708 --> 01:08:47.748 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland heeft. Wij zijn een handelsnatie, een 01:08:47.868 --> 01:08:49.750 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisnatie. We doen veel aan uitwisseling van 01:08:50.020 --> 01:08:54.485 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten en onderzoekers. In het afgelopen jaar heb ik 01:08:54.605 --> 01:08:57.909 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover regelmatig met uw Kamer gesproken, ook over het dilemma: 01:08:59.649 --> 01:09:03.630 align:middle line:82% position:46% size:100% wij willen onze positie als kennisknooppunt behouden, maar hoe 01:09:03.750 --> 01:09:09.279 align:middle line:82% position:46% size:100% doen we dat op een veilige manier? Het is geen onderwerp waarop ik niet 01:09:09.399 --> 01:09:13.850 align:middle line:82% position:46% size:100% heb gezien hoeveel concrete stappen wij dit jaar hebben gezet. 01:09:13.970 --> 01:09:17.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik het begrip "ladder" hier nog een keer mag gebruiken: het is een 01:09:17.588 --> 01:09:20.048 align:middle line:82% position:46% size:100% soort escalatieladder, waarbij we echt een aantal stappen hebben 01:09:22.390 --> 01:09:24.699 align:middle line:82% position:46% size:100% gezet. Het blijft dus mijn aandacht hebben. 01:09:28.088 --> 01:09:30.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, het is iets waarover ik in gesprek ben, en niet alleen binnen 01:09:31.039 --> 01:09:33.380 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet. Wij hebben regelmatig gesprekken 01:09:33.500 --> 01:09:37.189 align:middle line:82% position:46% size:100% over economische veiligheid en over nationale veiligheid, waarvan 01:09:37.310 --> 01:09:39.550 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisveiligheid nu een integraal onderdeel is. 01:09:40.989 --> 01:09:44.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb u allerlei beloftes gedaan en ik kijk ernaar uit om u te 01:09:45.019 --> 01:09:46.930 align:middle line:82% position:46% size:100% rapporteren over de vervolgstappen die we binnenkort gaan doen op het 01:09:47.050 --> 01:09:49.180 align:middle line:82% position:46% size:100% gebied van de screening 01:09:51.399 --> 01:09:54.859 align:middle line:82% position:46% size:100% van buitenlandse onderzoekers. Het is een onderwerp dat mijn 01:09:54.979 --> 01:09:56.546 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht heeft. Het is ook een onderwerp dat vaak 01:09:56.666 --> 01:10:00.140 align:middle line:82% position:46% size:100% als eerste wordt genoemd als ik met mijn buitenlandse collega's spreek, 01:10:00.260 --> 01:10:04.969 align:middle line:82% position:46% size:100% of ze hiermee nou in Duitsland, in Engeland of in Japan bezig zijn. 01:10:05.088 --> 01:10:12.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus een onderwerp waarover ik graag met uw Kamer in gesprek 01:10:12.489 --> 01:10:14.119 align:middle line:82% position:46% size:100% blijf. En dan, voorzitter, met uw 01:10:14.239 --> 01:10:17.680 align:middle line:82% position:46% size:100% welbevinden wilde ik naar blokje drie gaan: de studenten. 01:10:18.819 --> 01:10:23.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dier positie gaat u allemaal, denk ik, maar ook mijzelf, zeer aan het 01:10:23.180 --> 01:10:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% hart, en dat is terecht. Ik wil het dan hebben over zowel de 01:10:25.430 --> 01:10:27.729 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële als niet financiële positie. 01:10:30.369 --> 01:10:33.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik misschien één ding vooraf zeggen: dat het 01:10:34.720 --> 01:10:40.609 align:middle line:82% position:46% size:100% mij duidelijk is dat veel jongeren grote zorgen hebben over de 01:10:40.729 --> 01:10:43.119 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst. Ik spreek ze vaak; ik spreek ze 01:10:43.239 --> 01:10:44.319 align:middle line:82% position:46% size:100% bijna iedere maandag 01:10:45.850 --> 01:10:49.510 align:middle line:82% position:46% size:100% in mijn werkbezoeken. En dat gaat verder dan alleen maar 01:10:49.930 --> 01:10:53.989 align:middle line:82% position:46% size:100% de zaken die binnen het ministerie van Onderwijs gelden: dat gaat over 01:10:54.109 --> 01:10:59.689 align:middle line:82% position:46% size:100% de woningmarkt, over de banenmarkt, over de klimaattransitie, over de 01:10:59.810 --> 01:11:05.000 align:middle line:82% position:46% size:100% economie, over inflatie. Wij moeten ons continu de vraag 01:11:05.119 --> 01:11:06.948 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen wat wij kunnen doen vanuit onze positie. 01:11:07.069 --> 01:11:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, laat ik hier toch wel benadrukken dat dit regeerakkoord 01:11:10.100 --> 01:11:13.909 align:middle line:82% position:46% size:100% goed nieuws had voor studenten. De terugkeer van de basisbeurs, 01:11:14.029 --> 01:11:18.588 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij ik snel met u in gesprek hoop te gaan over het wetsvoorstel 01:11:18.708 --> 01:11:20.140 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor, zodat we die per 01:11:21.729 --> 01:11:27.429 align:middle line:82% position:46% size:100% deze zomer 2023 kunnen gaan regelen, is een belangrijk element. 01:11:30.548 --> 01:11:35.569 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben die gesprekken gehad in april, en het staat me helder voor 01:11:35.689 --> 01:11:37.719 align:middle line:82% position:46% size:100% de geest wat we toen voor de zomer besproken hebben. 01:11:38.470 --> 01:11:43.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén motie, waar de heer Van Meenen gisteren ook nog aan refereerde, 01:11:44.319 --> 01:11:47.359 align:middle line:82% position:46% size:100% was: kijk naar die halvering van het collegegeld en gebruik dat voor 01:11:47.479 --> 01:11:49.180 align:middle line:82% position:46% size:100% verdere versterking van de basisbeurs. 01:11:51.100 --> 01:11:53.448 align:middle line:82% position:46% size:100% In dat debat kwamen trouwens nog andere dingen op tafel, bijvoorbeeld 01:11:53.569 --> 01:11:57.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de opdracht voor het tegengaan van het niet gebruik van de aanvullende 01:11:57.229 --> 01:12:00.609 align:middle line:82% position:46% size:100% beurs, zowel bij het mbo als het h.o., het oprekken van de 01:12:02.439 --> 01:12:04.069 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullende beurs naar de middeninkomens. 01:12:04.189 --> 01:12:06.078 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat allemaal stappen zijn die hard nodig zijn. 01:12:06.198 --> 01:12:09.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ondertussen ook goed om vast te stellen dat wij bij Prinsjesdag 01:12:10.149 --> 01:12:14.060 align:middle line:82% position:46% size:100% een bijzonder krachtige extra koopkrachtmaatregel hebben 01:12:14.180 --> 01:12:21.198 align:middle line:82% position:46% size:100% getroffen: we hebben 500 miljoen extra weten vrij te 01:12:21.319 --> 01:12:23.560 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, zodat de 01:12:25.298 --> 01:12:28.569 align:middle line:82% position:46% size:100% basisbeurs voor uitwonende studenten, zowel in het mbo als in 01:12:28.689 --> 01:12:34.729 align:middle line:82% position:46% size:100% het h.o., met €165 extra per maand versterkt wordt voor het komende 01:12:34.850 --> 01:12:36.979 align:middle line:82% position:46% size:100% studiejaar. En daarnaast hebben we ook nog de 01:12:37.100 --> 01:12:40.436 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgtoeslag verhoogd, we hebben het minimumloon verhoogd, en we doen ook 01:12:40.556 --> 01:12:43.779 align:middle line:82% position:46% size:100% allerlei dingen rondom energie. Dat telt allemaal mee. 01:12:44.829 --> 01:12:49.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Op de vraag van zowel de heer Van der Molen als de heer Van Meenen 01:12:50.710 --> 01:12:54.939 align:middle line:82% position:46% size:100% over die eenmalige ophoging van het akkoord bij afgelopen Prinsjesdag, 01:12:55.539 --> 01:12:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% of die de komende twee jaar verlengd kan worden, kan ik het volgende 01:12:58.699 --> 01:13:02.329 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen. Allereerst dat ik de motie van de 01:13:02.449 --> 01:13:06.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer uit het debat in april over de basisbeurs en over de halvering van 01:13:06.920 --> 01:13:08.929 align:middle line:82% position:46% size:100% het collegegeld zeer scherp op mijn netvlies heb. 01:13:09.048 --> 01:13:11.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Die heeft een duidelijke opdracht gegeven: het geld dat met de 01:13:11.679 --> 01:13:15.439 align:middle line:82% position:46% size:100% halvering van het collegegeld beschikbaar is gekomen, is van de 01:13:15.560 --> 01:13:17.509 align:middle line:82% position:46% size:100% student en moet ook van de student blijven. 01:13:17.628 --> 01:13:21.500 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat zal mijn inzet ook zijn. Dat alles staat mij ook voor ogen 01:13:21.619 --> 01:13:22.929 align:middle line:82% position:46% size:100% als ik mij bij de 01:13:24.489 --> 01:13:27.130 align:middle line:82% position:46% size:100% voorjaarsbesluiten ga buigen over die vraag van de heer Van der Molen 01:13:27.250 --> 01:13:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% als de heer Van Meenen. 01:13:29.710 --> 01:13:34.077 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar even los van de portemonnee: er is een bredere discussie hier, en 01:13:34.197 --> 01:13:36.679 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is de positie van studenten en het studentenwelzijn. 01:13:36.798 --> 01:13:39.989 align:middle line:82% position:46% size:100% En ik zei al dat ik het hele jaar praat met studenten in het mbo, het 01:13:40.109 --> 01:13:42.159 align:middle line:82% position:46% size:100% hbo en op de universiteiten, over hoe het met ze gaat. 01:13:42.729 --> 01:13:45.469 align:middle line:82% position:46% size:100% En eigenlijk in alle gevallen is dan het eerste onderwerp dat naar boven 01:13:45.588 --> 01:13:49.970 align:middle line:82% position:46% size:100% komt de mentale gezondheid, de druk die ze ervaren, waar ze tegenaan 01:13:50.090 --> 01:13:51.500 align:middle line:82% position:46% size:100% lopen. Dat grijpt me iedere keer weer aan. 01:13:51.619 --> 01:13:54.998 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u naar de cijfers kijkt, ziet u dat die spectaculair gestegen zijn 01:13:55.118 --> 01:13:58.279 align:middle line:82% position:46% size:100% de afgelopen jaren. De pandemie heeft daar niet aan 01:13:58.399 --> 01:14:01.698 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen, maar het was iets wat zich al voor corona inzette en wat zich 01:14:01.819 --> 01:14:05.738 align:middle line:82% position:46% size:100% nu nog steeds doet gelden. Dus het is ook belangrijk dat we ons 01:14:06.069 --> 01:14:10.056 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten tegen die mentale druk, niet alleen die financiële druk; die 01:14:10.176 --> 01:14:13.479 align:middle line:82% position:46% size:100% zo sterk gevoelde levensdruk, die studenten delen. 01:14:14.439 --> 01:14:19.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mijn overtuiging dat het gesprek dat we hebben over de ladder 01:14:19.899 --> 01:14:22.960 align:middle line:82% position:46% size:100% ook een negatieve bijdrage geeft aan dat mentale welzijn. 01:14:23.079 --> 01:14:26.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten delen vaak met mij dat ze het als een grote afvalrace zien, 01:14:27.609 --> 01:14:31.329 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze zichzelf onder druk zetten, dat ze de studie als een soort 01:14:31.930 --> 01:14:35.479 align:middle line:82% position:46% size:100% hogedrukketel ervaren waarop eigenlijk geen ventiel zit, waarvoor 01:14:35.600 --> 01:14:35.949 align:middle line:82% position:46% size:100% geen 01:14:37.960 --> 01:14:40.779 align:middle line:82% position:46% size:100% decompressiekamer te vinden is. En ik denk dat dat een thema is dat 01:14:40.899 --> 01:14:44.140 align:middle line:82% position:46% size:100% u aan het hart gaat, en terecht. Dat zag ik ook in uw bijdragen. 01:14:44.649 --> 01:14:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Meenen suggereerde zelfs harde eisen voor een instelling als 01:14:47.750 --> 01:14:54.109 align:middle line:82% position:46% size:100% het gaat om studentenwelzijn. Ik waardeer de passie en ik deel die 01:14:54.229 --> 01:14:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% passie. Ik voel ook dat er eigenlijk geen 01:14:57.050 --> 01:15:00.259 align:middle line:82% position:46% size:100% excuus is voor een instelling om er niet voor te zorgen dat ze een 01:15:00.378 --> 01:15:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% veilige omgeving is, met duidelijke en adequate voorzieningen. 01:15:05.500 --> 01:15:07.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we afspraken over gemaakt in het bestuursakkoord. 01:15:07.829 --> 01:15:09.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan we ook helder monitoren. 01:15:11.539 --> 01:15:13.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ook heel veel kennis over hoe je dat moet doen. 01:15:15.279 --> 01:15:18.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft die prestatiedruk is er een duidelijke analogie met docenten 01:15:18.560 --> 01:15:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% en onderzoekers. Ook daar zien we dat er heel veel 01:15:22.579 --> 01:15:24.850 align:middle line:82% position:46% size:100% druk is. Dan gaat het over publiceren, 01:15:25.060 --> 01:15:28.909 align:middle line:82% position:46% size:100% lesgeven, beurzen aanvragen en je blijven verbinden met de 01:15:29.029 --> 01:15:31.210 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappij. En ondertussen moet je overeind 01:15:31.390 --> 01:15:34.850 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven staan. Ook zij zijn hard toe aan meer rust 01:15:34.970 --> 01:15:38.420 align:middle line:82% position:46% size:100% en ruimte. Ik moet hier even vaststellen dat we 01:15:38.539 --> 01:15:43.449 align:middle line:82% position:46% size:100% met deze begroting naast een investering in het mbo ook een grote 01:15:43.569 --> 01:15:44.210 align:middle line:82% position:46% size:100% investering doen in het hoger onderwijs. 01:15:44.329 --> 01:15:48.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Die investering is vooral gericht op jonge docenten. 01:15:48.819 --> 01:15:51.939 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint vroeg: wat doen wij aan die tijdelijke contracten? 01:15:53.079 --> 01:15:56.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij en velen van u hebben daar keer op keer aandacht voor gevraagd. 01:15:56.710 --> 01:16:00.469 align:middle line:82% position:46% size:100% We doen twee dingen. We creëren een groot aantal nieuwe 01:16:00.588 --> 01:16:04.760 align:middle line:82% position:46% size:100% vaste posities in de universitaire wereld via 200 miljoen aan 01:16:04.880 --> 01:16:07.838 align:middle line:82% position:46% size:100% sectorplannen. Dat zijn vele vaste banen. 01:16:08.890 --> 01:16:12.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is structureel, een structurele versterking. 01:16:12.729 --> 01:16:14.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal vooral naar jonge docenten gaan. 01:16:14.390 --> 01:16:16.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn vaste banen. Daarnaast hebben we de instellingen 01:16:16.189 --> 01:16:21.128 align:middle line:82% position:46% size:100% op nog een manier gestimuleerd. Bij iedere nieuwe vaste docent 01:16:21.548 --> 01:16:22.969 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen ze namelijk een stimuleringsbeurs. 01:16:23.088 --> 01:16:25.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat zo'n docent ook direct begint met eigen 01:16:26.060 --> 01:16:30.409 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeksmiddelen. Dat is natuurlijk een duidelijke 01:16:30.529 --> 01:16:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% impuls voor universiteiten om hun eigen middelen daarop in te zetten, 01:16:35.958 --> 01:16:38.229 align:middle line:82% position:46% size:100% want dan krijgen ze matching vanuit 01:16:41.259 --> 01:16:43.298 align:middle line:82% position:46% size:100% OC&W. Ik denk dus dat we met die middelen 01:16:44.140 --> 01:16:48.699 align:middle line:82% position:46% size:100% echt concrete stappen zetten om het aantal vaste contracten te gaan 01:16:49.210 --> 01:16:51.090 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroten. Maar ik kan de heer Kwint ook 01:16:51.210 --> 01:16:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% toezeggen dat we dat natuurlijk heel scherp gaan monitoren. 01:16:55.720 --> 01:16:57.130 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten hier namelijk scherp op blijven. 01:16:57.250 --> 01:17:00.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zitten allerlei prikkels in, die soms achteraf pervers blijken te 01:17:00.979 --> 01:17:02.470 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Daar hebben we veel ervaring mee. 01:17:02.949 --> 01:17:04.796 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat blijven we dus monitoren. Het gaat niet alleen maar om 01:17:04.917 --> 01:17:06.939 align:middle line:82% position:46% size:100% aanspreken. We hebben naast 01:17:08.649 --> 01:17:13.539 align:middle line:82% position:46% size:100% het goede gesprek ook gewoon harde euro's om mensen daartoe te dwingen. 01:17:17.649 --> 01:17:17.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De 01:17:21.069 --> 01:17:23.770 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaanszekerheid van heel veel mensen in dit land staat onder druk. 01:17:24.819 --> 01:17:29.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als er één groep is die het minder heeft dan hun ouders het 01:17:29.300 --> 01:17:30.588 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeger hadden, dan zijn het wel de jongeren. 01:17:30.708 --> 01:17:33.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze kunnen amper aan een betaalbare woning komen. 01:17:33.289 --> 01:17:34.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze komen amper aan een vast contract. 01:17:35.168 --> 01:17:38.119 align:middle line:82% position:46% size:100% De klimaatcrisis wordt veel te laat aangepakt, dus dat mogen ze zo 01:17:38.239 --> 01:17:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen ook allemaal oplossen. En ze gaan met een studieschuld als 01:17:41.239 --> 01:17:42.729 align:middle line:82% position:46% size:100% blok aan hun been die arbeidsmarkt op. 01:17:43.539 --> 01:17:46.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat het kabinet met die basisbeurs komt. 01:17:46.270 --> 01:17:48.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat er wat gedaan wordt met de aanvullende beurs. 01:17:48.939 --> 01:17:52.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zie ook dat deze minister vasthoudt aan die 1 miljard voor de 01:17:53.060 --> 01:17:56.779 align:middle line:82% position:46% size:100% compensatie, terwijl de Eerste Kamer de minister nadrukkelijk heeft 01:17:56.899 --> 01:18:00.039 align:middle line:82% position:46% size:100% verzocht om naar aanvullende mogelijkheden te zoeken. 01:18:00.489 --> 01:18:03.229 align:middle line:82% position:46% size:100% In de schriftelijke beantwoording zegt de minister: ik voel me 01:18:03.350 --> 01:18:05.289 align:middle line:82% position:46% size:100% gecommitteerd aan het coalitieakkoord, waarin die 1 01:18:05.430 --> 01:18:08.088 align:middle line:82% position:46% size:100% miljard staat. Maar dat betekent de facto dat hij 01:18:08.208 --> 01:18:11.212 align:middle line:82% position:46% size:100% zich dus niet gecommitteerd voelt aan die motie die in de Eerste Kamer 01:18:11.332 --> 01:18:13.579 align:middle line:82% position:46% size:100% is aangenomen. Ik vraag de minister nu dus op de 01:18:13.699 --> 01:18:16.639 align:middle line:82% position:46% size:100% man af: houdt hij vast aan het coalitieakkoord en aan die 1 01:18:16.798 --> 01:18:19.939 align:middle line:82% position:46% size:100% miljard, en weigert hij dus die motie uit de Eerste Kamer uit te 01:18:20.060 --> 01:18:22.079 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren? Ik verschil er met de heer De Hoop 01:18:22.199 --> 01:18:24.229 align:middle line:82% position:46% size:100% van mening over dat ik die motie niet uitvoer. 01:18:24.588 --> 01:18:26.180 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een aantal acties ondernomen. 01:18:27.048 --> 01:18:31.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten eerste hebben we de studievouchers mogelijk gemaakt. 01:18:31.680 --> 01:18:34.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kan je als cash inzetten. Dat betekent dat het bedrag in 01:18:34.949 --> 01:18:42.349 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats van op €1.440 voor een aardig groot gedeelte van de oud studenten 01:18:43.100 --> 01:18:47.509 align:middle line:82% position:46% size:100% boven de €3.200 uitkomt. We hebben daarnaast bij een heleboel 01:18:47.628 --> 01:18:50.829 align:middle line:82% position:46% size:100% punten in ons beleid dat perspectief van de jongere onder de aandacht 01:18:50.949 --> 01:18:51.698 align:middle line:82% position:46% size:100% gebracht van mijn collega's. De heer De Hoop schetst dat 01:18:52.119 --> 01:18:56.180 align:middle line:82% position:46% size:100% perspectief hier heel eloquent, met de vraag op de arbeidsmarkt en de 01:18:56.300 --> 01:18:57.369 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag op de huizenmarkt. 01:19:01.000 --> 01:19:02.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik ook gesprekken over gevoerd. 01:19:02.509 --> 01:19:03.789 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar ook actie op ondernomen. 01:19:04.539 --> 01:19:08.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel mij door het coalitieakkoord gebonden aan die 1 miljard. 01:19:08.859 --> 01:19:12.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat dat een harde boodschap is. 01:19:13.100 --> 01:19:18.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat begrijp ik, maar dit is op dit moment de ruimte die er binnen het 01:19:18.260 --> 01:19:22.310 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord is. We proberen op allerlei manieren die 01:19:22.430 --> 01:19:24.636 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren te helpen. Ik denk eerlijk gezegd ook dat het 01:19:24.756 --> 01:19:27.289 align:middle line:82% position:46% size:100% koopkrachtpakket heeft geholpen. Los van de verhoging van de 01:19:27.409 --> 01:19:30.199 align:middle line:82% position:46% size:100% basisbeurs, denk ik dan aan wat we hebben gedaan met de zorgtoeslag en 01:19:30.319 --> 01:19:32.109 align:middle line:82% position:46% size:100% met andere middelen, waaronder het minimumloon. 01:19:32.739 --> 01:19:36.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn ook elementen die jongeren hebben geholpen. 01:19:36.569 --> 01:19:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het punt van de heer De Hoop een heel belangrijk punt is. 01:19:44.439 --> 01:19:48.829 align:middle line:82% position:46% size:100% U vindt mij aan uw zijde. Ik blijf het punt maken: kijk naar 01:19:48.949 --> 01:19:53.029 align:middle line:82% position:46% size:100% alles wat dit kabinet en volgende kabinetten doen, en neem het 01:19:53.149 --> 01:19:54.670 align:middle line:82% position:46% size:100% perspectief van de jongeren daarin mee. 01:19:54.819 --> 01:19:58.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat door door die lens te kijken naar het beleid, u eerlijk 01:19:58.819 --> 01:20:03.819 align:middle line:82% position:46% size:100% aangeeft dat dat soms een somber vooruitzicht is voor jongeren. 01:20:03.939 --> 01:20:04.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 01:20:06.909 --> 01:20:09.588 align:middle line:82% position:46% size:100% begrijp dat. Ik probeer op mijn manier van alles 01:20:09.708 --> 01:20:11.889 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen wat dit concrete punt betreft. 01:20:12.220 --> 01:20:16.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie allerlei aanvullend beleid, maar ik zie geen ruimte 01:20:18.729 --> 01:20:23.323 align:middle line:82% position:46% size:100% om wat betreft het totale budget voor de tegemoetkoming voorbij die 1 01:20:23.443 --> 01:20:24.039 align:middle line:82% position:46% size:100% miljard te gaan. 01:20:28.329 --> 01:20:31.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil deels aansluiten bij de heer De Hoop. 01:20:31.699 --> 01:20:36.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem de hoge prestatiedruk, alle oplopende kosten, die iedereen 01:20:36.560 --> 01:20:40.009 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft, maar natuurlijk ook de studenten, de contributies bij 01:20:40.128 --> 01:20:44.649 align:middle line:82% position:46% size:100% studieverenigingen die vanwege de inflatie omhooggaan, geen 01:20:44.890 --> 01:20:49.729 align:middle line:82% position:46% size:100% energietoeslag, want daarbij vielen de studenten buiten de boot, geen 01:20:49.850 --> 01:20:53.060 align:middle line:82% position:46% size:100% prijscompensatie omdat veel studenten in huizen wonen met 01:20:53.180 --> 01:20:56.539 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere aansluitingen of blokverwarming en niet in aanmerking 01:20:56.659 --> 01:21:02.539 align:middle line:82% position:46% size:100% komen voor de €190. De mentale gezondheid is ook gewoon 01:21:02.659 --> 01:21:03.338 align:middle line:82% position:46% size:100% heel slecht. 01:21:05.770 --> 01:21:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zegt de minister deze week bij een lezing: studenten weten niet hoe 01:21:10.250 --> 01:21:13.960 align:middle line:82% position:46% size:100% bevoorrecht ze zijn; veel mensen kunnen niet eens studeren. 01:21:15.489 --> 01:21:15.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 01:21:17.500 --> 01:21:20.229 align:middle line:82% position:46% size:100% verbaas me wel een beetje over die uitspraak. 01:21:20.770 --> 01:21:24.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek studenten die zeggen: was ik maar nooit gaan studeren, met 01:21:24.699 --> 01:21:28.069 align:middle line:82% position:46% size:100% alles wat nu op mij afkomt. Dat heeft ook deels te maken met 01:21:28.189 --> 01:21:31.970 align:middle line:82% position:46% size:100% alle hoge kosten en het soort van genegeerd worden door het kabinet 01:21:32.090 --> 01:21:34.300 align:middle line:82% position:46% size:100% met de energietoeslag, de prijscompensatie. 01:21:35.350 --> 01:21:39.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil aan de minister vragen hoe hij kijkt naar deze uitspraak, met 01:21:39.310 --> 01:21:41.439 align:middle line:82% position:46% size:100% alles wat studenten nu op hun bordje krijgen. 01:21:43.640 --> 01:21:48.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp deze opmerking. Nogmaals, ik heb echt alle begrip 01:21:48.560 --> 01:21:51.829 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de zorgen die studenten en jongeren in het algemeen hebben. 01:21:52.689 --> 01:21:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie tegelijkertijd echter … Nogmaals, het is niet een kwestie 01:21:57.050 --> 01:21:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% van een glas dat halfvol of halfleeg is. 01:21:59.588 --> 01:22:03.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben een geboren optimist, dus ik kijk ook even welke elementen je op 01:22:03.829 --> 01:22:07.496 align:middle line:82% position:46% size:100% dit moment meehebt als jongere. Is het allemaal negatief of zijn er 01:22:07.615 --> 01:22:10.689 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal dingen waar je je aan kunt vasthouden? 01:22:11.319 --> 01:22:13.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de dingen waar je je aan kunt vasthouden deze dagen, is dat 01:22:13.569 --> 01:22:16.329 align:middle line:82% position:46% size:100% er een hele goede arbeidsmarkt is. Die is er niet altijd geweest. 01:22:16.989 --> 01:22:17.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 01:22:19.449 --> 01:22:20.640 align:middle line:82% position:46% size:100% heb zelf begin jaren tachtig gestudeerd. 01:22:20.760 --> 01:22:22.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen hadden we ook een hoge inflatie. 01:22:22.420 --> 01:22:25.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen hadden we een oliecrisis. We hadden een enorme werkloosheid. 01:22:27.039 --> 01:22:29.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn generatie was niet de pechgeneratie, maar de verloren 01:22:29.390 --> 01:22:31.270 align:middle line:82% position:46% size:100% generatie. Ik 01:22:34.329 --> 01:22:35.458 align:middle line:82% position:46% size:100% heb soms moeite met die negatieve stempel. 01:22:35.578 --> 01:22:39.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet omdat ik de problemen niet erken, want die erken ik echt 01:22:40.449 --> 01:22:42.050 align:middle line:82% position:46% size:100% 100%. Ik spreek die studenten keer op keer 01:22:42.170 --> 01:22:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% op keer. Ik probeer echter ook te zoeken of 01:22:44.750 --> 01:22:46.020 align:middle line:82% position:46% size:100% er elementen zijn die je hoop, toekomst en verwachtingen kunnen 01:22:46.140 --> 01:22:48.738 align:middle line:82% position:46% size:100% geven als je op dit moment, met name in het hoger onderwijs, een 01:22:48.859 --> 01:22:49.779 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding hebt gedaan. 01:22:53.259 --> 01:22:56.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat er op dit moment veel goede banen zijn. 01:22:56.779 --> 01:22:59.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek heel veel van deze studenten die eigenlijk op een vrij 01:22:59.628 --> 01:23:02.090 align:middle line:82% position:46% size:100% makkelijke manier banen weten te vinden. 01:23:02.210 --> 01:23:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een groot goed. 01:23:04.960 --> 01:23:10.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik snap tegelijkertijd dat de woningmarkt onherkenbaar is 01:23:10.310 --> 01:23:13.930 align:middle line:82% position:46% size:100% veranderd. Daar worstelt iedereen mee, ook 01:23:14.289 --> 01:23:15.100 align:middle line:82% position:46% size:100% werkende jongeren. 01:23:17.020 --> 01:23:22.429 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan via de basisbeurs, denk ik, de studenten helpen om ze nog meer 01:23:22.548 --> 01:23:26.029 align:middle line:82% position:46% size:100% perspectief te geven. Ik denk dat het ook erg belangrijk 01:23:26.319 --> 01:23:28.488 align:middle line:82% position:46% size:100% is … Laat ik het zo zeggen: wij zijn allemaal met elkaar afhankelijk van 01:23:28.609 --> 01:23:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% deze generatie. Die zal voor een groot gedeelte ook 01:23:31.878 --> 01:23:33.550 align:middle line:82% position:46% size:100% onze problemen moeten helpen oplossen. 01:23:34.289 --> 01:23:38.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeer ze ook continu dat perspectief te bieden, ze aan te 01:23:38.630 --> 01:23:42.500 align:middle line:82% position:46% size:100% moedigen, te kijken wat we met elkaar kunnen doen en hoe wij als 01:23:42.619 --> 01:23:46.502 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet — dat is een grote opdracht en daar kunnen we iedere keer weer 01:23:46.622 --> 01:23:49.369 align:middle line:82% position:46% size:100% van leren — ook dat perspectief van de jongeren meenemen, want het is 01:23:49.489 --> 01:23:52.509 align:middle line:82% position:46% size:100% heel makkelijk om vanuit de gevestigde belangen te redeneren. 01:23:52.810 --> 01:23:56.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je 20 bent en je bent net bezig met je studie en je zoekt je weg, 01:23:56.649 --> 01:24:00.010 align:middle line:82% position:46% size:100% dan is het natuurlijk moeilijk om je stem te laten horen. 01:24:00.579 --> 01:24:03.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel me ook bevoorrecht dat ik zo vaak met deze studenten mag spreken. 01:24:04.399 --> 01:24:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik erken hun problemen. Ik ben ook vader van drie kinderen 01:24:08.569 --> 01:24:11.420 align:middle line:82% position:46% size:100% van diezelfde leeftijd, dus ik spreek heel veel mensen uit die 01:24:11.539 --> 01:24:12.250 align:middle line:82% position:46% size:100% generatie. 01:24:13.810 --> 01:24:17.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeer in kleine kring toch te kijken wat je kunt doen en wat je 01:24:17.930 --> 01:24:20.149 align:middle line:82% position:46% size:100% aan perspectief kunt bieden. Ik probeer de positieve dingen te 01:24:20.270 --> 01:24:24.409 align:middle line:82% position:46% size:100% benadrukken zonder daarnaast de negatieve argumenten, die er gewoon 01:24:24.529 --> 01:24:28.090 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn en die objectief zijn, weg te nemen. 01:24:28.918 --> 01:24:30.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas heeft een vervolgvraag. 01:24:34.000 --> 01:24:38.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk dat studenten dat wel willen, dat ze dat ook wel doen en 01:24:38.489 --> 01:24:41.869 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze dat proberen, want vaak móéten ze ook wel meer werken om 01:24:41.989 --> 01:24:45.949 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon uit de kosten te komen. Normaal gesproken zouden studenten 01:24:46.069 --> 01:24:50.659 align:middle line:82% position:46% size:100% ons alleen maar benaderen over onderwijs, maar nu benaderen ze ons 01:24:50.779 --> 01:24:55.563 align:middle line:82% position:46% size:100% over een commissiedebat over de ggz bij VWS, een commissiedebat over 01:24:55.682 --> 01:24:56.079 align:middle line:82% position:46% size:100% wonen 01:24:57.789 --> 01:25:01.069 align:middle line:82% position:46% size:100% en een commissiedebat EZK over de prijscompensatie en de 01:25:01.189 --> 01:25:02.079 align:middle line:82% position:46% size:100% energietoeslag. Ze hebben 01:25:03.640 --> 01:25:08.527 align:middle line:82% position:46% size:100% de coronatijd achter de rug, waarin ze gewoon thuis hebben gezeten en 01:25:08.646 --> 01:25:11.149 align:middle line:82% position:46% size:100% geen contact hadden met anderen. Dat gaat om kinderen van 16 à 17 01:25:11.270 --> 01:25:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar, die in die hele belangrijke periode niet wisten hoe het was om 01:25:15.529 --> 01:25:17.859 align:middle line:82% position:46% size:100% naar school te gaan. 01:25:20.229 --> 01:25:23.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze willen wel positief zijn, maar positieve dingen zijn een biertje 01:25:23.390 --> 01:25:27.140 align:middle line:82% position:46% size:100% drinken met elkaar, naar een studentenvereniging gaan of naar een 01:25:27.260 --> 01:25:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% sportclub gaan. In de coronatijd was er heel veel 01:25:31.220 --> 01:25:33.429 align:middle line:82% position:46% size:100% niet mogelijk en nu is het vaak ook niet mogelijk 01:25:36.939 --> 01:25:39.130 align:middle line:82% position:46% size:100% om een biertje te halen bij de supermarkt, zeker voor de minder 01:25:39.250 --> 01:25:39.654 align:middle line:82% position:46% size:100% kapitaalkrachtige studenten, want prijzen zijn gewoon skyhigh. 01:25:39.774 --> 01:25:42.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is uw vraag, mevrouw Van der Plas? 01:25:42.250 --> 01:25:45.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is de volgende, maar ik wil dit wel duiden, want het gaat 01:25:45.729 --> 01:25:49.449 align:middle line:82% position:46% size:100% dus niet meer alleen om onderwijs. Wij krijgen elke keer brieven en ik 01:25:49.569 --> 01:25:55.969 align:middle line:82% position:46% size:100% maak me daar gewoon zorgen over. Het gaat erom dat die studenten zich 01:25:56.088 --> 01:26:02.449 align:middle line:82% position:46% size:100% zo voelen omdat ze in elke commissie die ik net heb genoemd, genegeerd 01:26:02.569 --> 01:26:06.250 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Daardoor wordt dat negatieve gevoel 01:26:06.699 --> 01:26:08.579 align:middle line:82% position:46% size:100% versterkt. Dat wil ik de minister gewoon 01:26:08.699 --> 01:26:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% meegeven bij zo'n uitspraak als "je bent bevoorrecht". 01:26:11.119 --> 01:26:14.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk ben je bevoorrecht als je mag studeren, maar in de context 01:26:15.020 --> 01:26:17.203 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin de studenten leven, zeker de laatste twee jaar, vind ik zo'n 01:26:17.323 --> 01:26:20.760 align:middle line:82% position:46% size:100% uitspraak onhandig. Laat ik nog een keer zeggen dat ik 01:26:20.880 --> 01:26:23.759 align:middle line:82% position:46% size:100% deze problemen op geen enkele manier wil bagatelliseren, want ik hoor 01:26:23.878 --> 01:26:25.729 align:middle line:82% position:46% size:100% daar gewoon iedere dag over 01:26:27.579 --> 01:26:31.239 align:middle line:82% position:46% size:100% in mijn gesprekken, in kleine kring en in grotere gezelschappen. 01:26:31.359 --> 01:26:33.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het helemaal eens met mevrouw Van der Plas dat 01:26:35.168 --> 01:26:38.208 align:middle line:82% position:46% size:100% de problematiek breder is. Eigenlijk gaat het om de positie van 01:26:38.328 --> 01:26:41.750 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren op dit moment. U geeft terecht aan dat jongeren 01:26:41.869 --> 01:26:43.960 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar allerlei ontwikkelingen, of het nou gaat om de huizenmarkt, 01:26:44.470 --> 01:26:46.969 align:middle line:82% position:46% size:100% de economie of de energie, en zeggen: wacht even, wij trekken 01:26:47.088 --> 01:26:50.029 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds aan het kortste eind. Daarom moet het integraal behandeld 01:26:50.149 --> 01:26:50.408 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. 01:26:52.479 --> 01:26:57.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij dit soort discussies moet je zeker een breder debat voeren. 01:26:58.119 --> 01:27:00.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me zelf ook af wat ik in kleine kring kan doen. 01:27:00.729 --> 01:27:04.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus nogmaals, de basisbeurs is niet de oplossing voor alles, maar als 01:27:04.970 --> 01:27:08.306 align:middle line:82% position:46% size:100% jij volgend jaar gaat studeren en je uitwonend bent, ga je er wel op 01:27:08.426 --> 01:27:11.789 align:middle line:82% position:46% size:100% vooruit met de extra toeslag van €165. 01:27:11.949 --> 01:27:12.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 01:27:13.838 --> 01:27:16.640 align:middle line:82% position:46% size:100% is wel goed. Het is absoluut niet genoeg om al 01:27:16.760 --> 01:27:19.970 align:middle line:82% position:46% size:100% deze problemen weg te nemen, maar het is wel een concrete stap 01:27:20.090 --> 01:27:22.689 align:middle line:82% position:46% size:100% voorwaarts, waar ik toch trots op ben. 01:27:23.470 --> 01:27:26.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat iets is wat we ook moeten benadrukken. 01:27:27.109 --> 01:27:31.466 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus laten we er met z'n allen voor zorgen dat de basisbeurs door de 01:27:31.587 --> 01:27:33.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Tweede Kamer en de Eerste Kamer komt, want dan kunnen we deze jonge 01:27:34.100 --> 01:27:37.460 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen vanaf het begin van volgend studiejaar toch een positieve 01:27:37.579 --> 01:27:37.779 align:middle line:82% position:46% size:100% boodschap 01:27:41.109 --> 01:27:42.500 align:middle line:82% position:46% size:100% geven. De minister zegt dat ze er daarmee 01:27:42.619 --> 01:27:45.698 align:middle line:82% position:46% size:100% op vooruitgaan, maar nee, ze gaan er een stukje minder op achteruit. 01:27:46.479 --> 01:27:53.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat er op alle ministeries keuzes te maken zijn, maar dit zijn 01:27:53.149 --> 01:27:57.189 align:middle line:82% position:46% size:100% wel heel veel mensen — volgende week zal ik het in het SZW-debat ook over 01:27:57.310 --> 01:27:57.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ouderen hebben 01:27:59.529 --> 01:28:04.770 align:middle line:82% position:46% size:100% — die bij elk ministerie bot vangen als ze vragen om een beetje hulp en 01:28:05.378 --> 01:28:09.250 align:middle line:82% position:46% size:100% om gezien en gehoord te worden; dat is het allerbelangrijkste wat mensen 01:28:09.668 --> 01:28:11.409 align:middle line:82% position:46% size:100% willen. Overal, 01:28:13.000 --> 01:28:15.679 align:middle line:82% position:46% size:100% in elk debat, wordt gezegd: nee, dat kan niet, dat doen we niet, dat doen 01:28:15.798 --> 01:28:17.079 align:middle line:82% position:46% size:100% we niet, dat doen we niet, dat gaat niet. 01:28:17.918 --> 01:28:19.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil ik de minister gewoon meegeven. 01:28:19.720 --> 01:28:21.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga zo weg van die uitspraak, hoor; daar ga ik niet over 01:28:21.409 --> 01:28:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% doorzeuren. Maar ik wil de minister wel meegeven 01:28:23.930 --> 01:28:26.800 align:middle line:82% position:46% size:100% dat alles bij elkaar opgestapeld wordt. 01:28:27.250 --> 01:28:31.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wordt het echt best moeilijk om positief te blijven, hoewel 01:28:32.140 --> 01:28:35.229 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten dat altijd zullen blijven, want zij zijn jong en weerbaar. 01:28:36.338 --> 01:28:40.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat wil ik wel meegeven voor de toekomst: hoor en zie deze mensen. 01:28:41.060 --> 01:28:45.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hoor en zie ik absoluut. Tegelijkertijd denk ik dat we trots 01:28:45.298 --> 01:28:48.750 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn als we de basisbeurs met de extra verhoging volgend jaar gaan 01:28:48.869 --> 01:28:53.819 align:middle line:82% position:46% size:100% invoeren, waardoor een uitwonende student netto meer dan €5.000 per 01:28:53.939 --> 01:28:57.529 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar krijgt. Dat helpt zeker. 01:28:58.789 --> 01:29:02.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is geen klein bedrag. Tegelijkertijd moeten we de andere 01:29:03.060 --> 01:29:04.380 align:middle line:82% position:46% size:100% problemen absoluut niet bagatelliseren. 01:29:04.500 --> 01:29:06.949 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten daarover het gesprek met elkaar blijven voeren. 01:29:08.020 --> 01:29:09.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Vervolgt u uw betoog. 01:29:09.260 --> 01:29:11.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ga door naar mijn laatste blokje. 01:29:11.628 --> 01:29:15.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over de wetenschap en de academische vrijheid. 01:29:16.930 --> 01:29:21.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee hebben we een thema te pakken dat in zekere zin de zorgen 01:29:21.270 --> 01:29:23.168 align:middle line:82% position:46% size:100% van onder anderen de heer Beertema en de heer Dekker 01:29:26.128 --> 01:29:28.667 align:middle line:82% position:46% size:100% adresseert. Voordat u naar dit blokje gaat: ik 01:29:28.787 --> 01:29:31.926 align:middle line:82% position:46% size:100% zie dat er na de aankondiging van het nieuwe blokje toch nog een 01:29:32.046 --> 01:29:34.060 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal personen een interruptie willen plegen. 01:29:34.180 --> 01:29:35.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Als eerste is dat de heer Dassen van Volt. 01:29:36.199 --> 01:29:38.628 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister ging een beetje snel, voorzitter. 01:29:39.560 --> 01:29:44.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb inderdaad nog een vraag over de studieschulden en de rentes 01:29:44.279 --> 01:29:46.770 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop. Ik wil toch nog een reactie van de 01:29:46.890 --> 01:29:49.500 align:middle line:82% position:46% size:100% minister op een punt waar we eerder in een debat ook al aandacht voor 01:29:49.619 --> 01:29:52.488 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gevraagd. De verhoging van het collegegeld 01:29:52.729 --> 01:29:55.979 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt altijd het jaar van tevoren bepaald aan de hand van de 01:29:56.100 --> 01:29:59.488 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatiecijfers. Nu hebben we gezien dat het CBS met 01:29:59.609 --> 01:30:02.250 align:middle line:82% position:46% size:100% een nieuwe rekenmethode bezig is die er waarschijnlijk voor gaat zorgen 01:30:02.369 --> 01:30:06.890 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het inflatiecijfer lager uitvalt dan de huidige 17%. 01:30:07.729 --> 01:30:11.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil graag van de minister weten waarom hij niet bereid is om ook de 01:30:11.880 --> 01:30:14.279 align:middle line:82% position:46% size:100% collegegeldverhoging af te wachten, om ervoor te zorgen dat een en ander 01:30:14.399 --> 01:30:16.918 align:middle line:82% position:46% size:100% wel in lijn is met de juiste inflatiecijfers. 01:30:17.038 --> 01:30:19.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook al gaat het om een relatief klein bedrag en is het een druppel 01:30:20.039 --> 01:30:24.510 align:middle line:82% position:46% size:100% op een gloeiende plaat, die paar tientjes moeten niet extra van 01:30:24.630 --> 01:30:28.595 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten worden afgenomen. Voor zover ik begrijp, is dat echt 01:30:28.716 --> 01:30:30.548 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat we daar wettelijk aan vastzitten. 01:30:31.270 --> 01:30:33.654 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan kijken hoe we dat in de toekomst kunnen doen, maar ik kan 01:30:33.774 --> 01:30:34.989 align:middle line:82% position:46% size:100% dat niet met terugwerkende kracht doen. 01:30:35.628 --> 01:30:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Dassen, voor een vervolgvraag. 01:30:37.298 --> 01:30:39.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké, dat is inderdaad het antwoord dat ik al vaker heb gehoord. 01:30:41.020 --> 01:30:44.998 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als de minister gaat kijken hoe hij dat in de toekomst anders kan 01:30:45.118 --> 01:30:48.699 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan doen, kan hij dan nu toezeggen dat daar een verandering in komt? 01:30:49.088 --> 01:30:51.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Komt hij met een voorstel naar de Kamer over hoe dat dan in de 01:30:51.859 --> 01:30:57.890 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst anders gaat? Of is dit een antwoord om snel van 01:30:58.010 --> 01:30:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% me af te zijn? 01:31:00.668 --> 01:31:04.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Geen enkel antwoord is bedoeld om snel van u af te zijn, want de Kamer 01:31:04.600 --> 01:31:08.000 align:middle line:82% position:46% size:100% is hier leidend. Ik kan dat een-twee-drie niet 01:31:08.119 --> 01:31:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% overzien, maar misschien dat ik in tweede termijn nog even op deze 01:31:10.100 --> 01:31:14.180 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag terug kan komen. Ik noteer die vraag voor de tweede 01:31:14.300 --> 01:31:15.210 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn. De heer Dassen voor een 01:31:15.329 --> 01:31:18.009 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. Ik heb nog een vraag over de 01:31:18.128 --> 01:31:21.048 align:middle line:82% position:46% size:100% oplopende rente op studieschulden. Daar 01:31:22.699 --> 01:31:24.899 align:middle line:82% position:46% size:100% maken heel veel studenten zich enorme zorgen over. 01:31:25.019 --> 01:31:29.279 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien de rente nu stijgen en die zal waarschijnlijk de komende jaren 01:31:29.399 --> 01:31:30.229 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven stijgen. 01:31:32.600 --> 01:31:34.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het niet mogelijk dat de studenten in ieder geval geen rente 01:31:34.738 --> 01:31:35.269 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeven te betalen over het stuk 01:31:37.338 --> 01:31:40.859 align:middle line:82% position:46% size:100% dat studenten hebben moeten lenen en dat normaal de basisbeurs zou zijn 01:31:40.979 --> 01:31:44.609 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest? De studenten van 2015 kregen toen 01:31:44.729 --> 01:31:45.409 align:middle line:82% position:46% size:100% geen basisbeurs 01:31:48.909 --> 01:31:50.529 align:middle line:82% position:46% size:100% meer. Kan hij het verder mogelijk maken 01:31:50.798 --> 01:31:50.948 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 01:31:56.000 --> 01:31:59.680 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook nog eens als laatste afgelost hoeft te worden? 01:32:01.960 --> 01:32:07.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we over één ding helder zijn: het systeem van studiefinanciering 01:32:07.279 --> 01:32:11.600 align:middle line:82% position:46% size:100% is ontwikkeld om duurzaam te blijven lopen, in welke economische 01:32:11.720 --> 01:32:14.119 align:middle line:82% position:46% size:100% omstandigheden dan ook. Het wordt gedeeltelijk gefinancierd 01:32:14.239 --> 01:32:16.970 align:middle line:82% position:46% size:100% door de Staat, die daar zelf leningen op afsluit via 01:32:17.090 --> 01:32:18.158 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsobligaties. 01:32:20.560 --> 01:32:26.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is in Nederland nooit een leenstelsel geweest waarin geen 01:32:26.229 --> 01:32:29.720 align:middle line:82% position:46% size:100% rente werd gerekend. Ik snap ook dat we een hele 01:32:29.840 --> 01:32:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzonderlijke periode hebben gehad van een aantal jaren waarin de rente 01:32:32.750 --> 01:32:36.560 align:middle line:82% position:46% size:100% 0% was. Dat heeft ons allemaal heel gauw de 01:32:36.680 --> 01:32:39.849 align:middle line:82% position:46% size:100% gedachte ingegeven dat die rente altijd op 0% zou blijven staan. 01:32:39.969 --> 01:32:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% En we zijn, denk ik, allemaal geschrokken van de snel toenemende 01:32:42.289 --> 01:32:45.529 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatie. Die rente zal moeten oplopen. 01:32:45.649 --> 01:32:49.298 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben voorstellen gedaan om te zorgen dat dat getemperd oploopt, 01:32:49.869 --> 01:32:51.970 align:middle line:82% position:46% size:100% maar er zal altijd een rente moeten zijn. 01:32:52.689 --> 01:32:57.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk is het immers altijd een uitgave die ik zal moeten doen 01:32:57.279 --> 01:33:00.158 align:middle line:82% position:46% size:100% en die dan uiteindelijk ten koste gaat van de studenten. 01:33:01.060 --> 01:33:04.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk zullen we daardoor toekomstige generaties gewoon minder 01:33:05.350 --> 01:33:07.300 align:middle line:82% position:46% size:100% beurzen en leningen kunnen geven. 01:33:09.729 --> 01:33:14.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk, we moeten oppassen ons stelsel aan te passen in bepaalde 01:33:15.100 --> 01:33:18.380 align:middle line:82% position:46% size:100% economische omstandigheden, want dan kan het uiteindelijk gewoon uit de 01:33:18.500 --> 01:33:19.877 align:middle line:82% position:46% size:100% rails lopen. Ik denk dus dat het gewoon om 01:33:19.997 --> 01:33:21.579 align:middle line:82% position:46% size:100% fatsoenlijk beleid vraagt om 01:33:24.069 --> 01:33:27.588 align:middle line:82% position:46% size:100% te kunnen blijven geloven in het stelsel zoals we dat met elkaar 01:33:27.708 --> 01:33:30.969 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben ontwikkeld. Dus dat is voor mij de leidende 01:33:31.960 --> 01:33:33.679 align:middle line:82% position:46% size:100% gedacht. Eerlijk gezegd, iedere maatregel 01:33:33.798 --> 01:33:36.350 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij je zegt dat je minder rente gaat heffen, betekent dat je in 01:33:36.470 --> 01:33:43.088 align:middle line:82% position:46% size:100% wezen onderwijsmiddelen die er nu zijn, inzet om mensen te helpen die 01:33:43.479 --> 01:33:48.380 align:middle line:82% position:46% size:100% al zijn afgestudeerd. En ja, ik vind het best wel een 01:33:48.500 --> 01:33:49.779 align:middle line:82% position:46% size:100% groot principieel punt om dat te doen. 01:33:51.009 --> 01:33:54.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk zal dat gewoon ook de studiefinanciering uithollen, tenzij 01:33:54.949 --> 01:33:57.609 align:middle line:82% position:46% size:100% er extra middelen komen. Maar ik kan u zeggen: de kans dat we 01:33:58.539 --> 01:34:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% de komende jaren nog een grote pot geld gaan vinden, lijkt me zelf erg 01:34:02.539 --> 01:34:02.798 align:middle line:82% position:46% size:100% klein. 01:34:07.750 --> 01:34:11.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook ik heb een vraag over het verschrikkelijke feit dat de rente 01:34:11.840 --> 01:34:13.738 align:middle line:82% position:46% size:100% op studieleningen verhoogd gaat worden. 01:34:14.619 --> 01:34:19.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de minister is eigenlijk: is er binnen het kabinet 01:34:19.378 --> 01:34:22.899 align:middle line:82% position:46% size:100% gestudeerd op mogelijkheden om dit niet te gaan doen? 01:34:23.439 --> 01:34:26.050 align:middle line:82% position:46% size:100% En is daarbij ook gekeken naar andere mogelijkheden? 01:34:27.279 --> 01:34:30.569 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt dat dat ten koste gaat van de onderwijsmiddelen, maar 01:34:30.689 --> 01:34:33.506 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hoeft helemaal niet. De regering heeft geantwoord en 01:34:33.626 --> 01:34:36.578 align:middle line:82% position:46% size:100% daardoor weten we hoeveel het kost: 780 miljoen. 01:34:38.079 --> 01:34:41.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan bijvoorbeeld ook gedekt worden door de belastingen op 01:34:41.119 --> 01:34:44.109 align:middle line:82% position:46% size:100% vermogens te verhogen. Dat kan gedekt worden door 01:34:44.350 --> 01:34:46.119 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingen op grote winsten te verhogen. 01:34:46.689 --> 01:34:50.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Is daarop gestudeerd door de regering of heeft de minister zich 01:34:50.359 --> 01:34:53.779 align:middle line:82% position:46% size:100% er gewoon bij neergelegd? Ik denk dat wij, zoals ik al zei, 01:34:53.899 --> 01:34:57.198 align:middle line:82% position:46% size:100% het systeem van studiefinanciering zo hebben ontworpen dat het het in 01:34:57.390 --> 01:35:00.060 align:middle line:82% position:46% size:100% alle economische omstandigheden blijft doen. 01:35:00.989 --> 01:35:03.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de inzet. Dat is dus net zoals we het doen bij 01:35:03.520 --> 01:35:06.010 align:middle line:82% position:46% size:100% de economie, hè. We hebben inflatie, maar 01:35:06.130 --> 01:35:08.430 align:middle line:82% position:46% size:100% tegelijkertijd krijgt u een hoge rente op uw spaarmiddelen. 01:35:09.000 --> 01:35:14.158 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is hoe onze economie werkt. We moeten ons beleid niet aanpassen 01:35:16.710 --> 01:35:18.720 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het economische weer waarin we zijn terechtgekomen. 01:35:18.869 --> 01:35:21.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Het moet duurzaam zijn. U wilt het niet uithollen. 01:35:21.750 --> 01:35:24.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zegt u terecht: we kunnen natuurlijk altijd meer geld aan 01:35:24.310 --> 01:35:27.029 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen gaan geven. Dan moet je die middelen ergens 01:35:28.270 --> 01:35:32.838 align:middle line:82% position:46% size:100% anders vandaan krijgen. Ik kan nu al zeggen: de kans dat ik 01:35:32.958 --> 01:35:35.918 align:middle line:82% position:46% size:100% dat bij de minister van Financiën ga regelen, is gewoon nul. 01:35:37.210 --> 01:35:39.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment is dit het systeem waarin we werken. 01:35:39.880 --> 01:35:43.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk eerlijk gezegd ook dat we een beetje moeten wegblijven … U 01:35:43.458 --> 01:35:48.529 align:middle line:82% position:46% size:100% zegt net: de vreselijke rente. We gaan met ons hele land in een 01:35:48.649 --> 01:35:52.460 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuwe economische realiteit leven, met inflatie. 01:35:52.579 --> 01:35:54.609 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten niet of die blijvend hoog wordt. 01:35:54.729 --> 01:35:56.420 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten niet of die weer terug naar nul gaat. 01:35:56.539 --> 01:35:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben periodes gehad waarin we zelfs negatieve rentes hadden. 01:35:59.289 --> 01:36:01.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet het niet. Economen weet het niet. 01:36:01.418 --> 01:36:05.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Niemand van ons kan dat voorspellen. Wat we wel kunnen doen, is een 01:36:05.119 --> 01:36:08.170 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem ontwerpen dat het in alle omstandigheden blijft doen. 01:36:08.619 --> 01:36:10.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Op deze manier hebben we het systeem vormgegeven. 01:36:14.020 --> 01:36:16.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we in geloven. Daarmee is het duurzaam. 01:36:16.128 --> 01:36:17.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee blijft het 01:36:19.149 --> 01:36:22.270 align:middle line:82% position:46% size:100% binnen de financiële kaders die we met elkaar hebben afgesproken. 01:36:23.378 --> 01:36:28.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap de schrik bij iedereen dat een rente die altijd nul is geweest, 01:36:28.789 --> 01:36:32.779 align:middle line:82% position:46% size:100% nu ineens niet langer nul is en veel lager is dan bijvoorbeeld de 01:36:32.899 --> 01:36:35.829 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatiecijfers, omdat het allemaal op een andere manier wordt berekend. 01:36:36.489 --> 01:36:39.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat hier toch ook wel een zekere realiteitszin moet zijn. 01:36:39.369 --> 01:36:41.630 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten eraan wennen. Dat geldt voor alle elementen van 01:36:41.750 --> 01:36:44.298 align:middle line:82% position:46% size:100% ons leven. We hebben even een paar jaar in een 01:36:44.418 --> 01:36:47.739 align:middle line:82% position:46% size:100% soort ijstijd geleefd waarbij alles vast bevroren zat op nul. 01:36:48.918 --> 01:36:50.500 align:middle line:82% position:46% size:100% We leven nu in een andere werkelijkheid. 01:36:50.909 --> 01:36:52.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Ik wil de minister straks toch nog 01:36:52.548 --> 01:36:55.199 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitdaging geven om de antwoorden iets korter te doen. 01:36:55.619 --> 01:36:56.939 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Baarle voor een vervolgvraag. 01:36:58.310 --> 01:37:01.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik hier hoor, is een minister die zich er eigenlijk gewoon bij 01:37:01.359 --> 01:37:05.929 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft neergelegd. In antwoord op de vraag of er 01:37:06.048 --> 01:37:09.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gekeken kan worden naar alternatieven … Deze minister heeft 01:37:09.229 --> 01:37:11.396 align:middle line:82% position:46% size:100% dat geeneens geprobeerd. Die heeft zich er bij voorbaat al 01:37:11.516 --> 01:37:14.800 align:middle line:82% position:46% size:100% bij neergelegd dat die rente voor studenten gaat stijgen. 01:37:15.220 --> 01:37:18.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik heel erg teleurstellend. Ik deel ook niet de mening dat je 01:37:18.560 --> 01:37:23.229 align:middle line:82% position:46% size:100% een basisvoorziening als onderwijs moet relateren aan een economische 01:37:23.500 --> 01:37:25.548 align:middle line:82% position:46% size:100% realiteit. Kunnen we alstublieft met elkaar 01:37:25.668 --> 01:37:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% afspreken dat onderwijs een basisrecht is en dat we dat niet 01:37:29.119 --> 01:37:32.838 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten relateren aan onze economie, en dat we daar als samenleving best 01:37:32.958 --> 01:37:35.600 align:middle line:82% position:46% size:100% wel wat extra centen aan mogen spenderen om ervoor te zorgen dat 01:37:35.720 --> 01:37:38.649 align:middle line:82% position:46% size:100% die rente niet omhooggaat, maar wat doet met de kansengelijkheid? 01:37:38.890 --> 01:37:41.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is daar niet naar gekeken, vraag ik aan de minister. 01:37:42.560 --> 01:37:45.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ons stelsel van studiefinanciering is zo ontwikkeld 01:37:45.510 --> 01:37:48.139 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het het in elk economisch tij goed blijft doen. 01:37:48.619 --> 01:37:52.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd hoop ik dat al het regeringsbeleid gebaseerd is op de 01:37:52.460 --> 01:37:56.029 align:middle line:82% position:46% size:100% economische realiteit, anders zouden we hier ideeën op drijfzand bouwen. 01:38:00.048 --> 01:38:03.529 align:middle line:82% position:46% size:100% In het verlengde daarvan ... Kan de coalitie even zwijgen als ik 01:38:03.680 --> 01:38:05.539 align:middle line:82% position:46% size:100% spreek? Dat is wel heel erg fijn. 01:38:06.020 --> 01:38:09.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geloei achter me en tevens nog het gebrek aan inhoud ... 01:38:10.449 --> 01:38:13.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Zou ik aan de minister mogen vragen 01:38:13.789 --> 01:38:16.509 align:middle line:82% position:46% size:100% of het volgende dan op z'n minst een mogelijkheid zou kunnen zijn? 01:38:18.369 --> 01:38:23.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Het Nibud heeft studies uitgevoerd over de weging van studieschuld op 01:38:23.819 --> 01:38:27.350 align:middle line:82% position:46% size:100% de hypotheek. Alleen, er verandert nogal wat in 01:38:27.470 --> 01:38:29.560 align:middle line:82% position:46% size:100% het beleid dat de minister voorstelt. 01:38:30.159 --> 01:38:31.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Die weging gaat stijgen, zoals we nu voorzien. 01:38:33.128 --> 01:38:37.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister het Nibud opnieuw laten kijken of het wel noodzakelijk 01:38:37.430 --> 01:38:40.670 align:middle line:82% position:46% size:100% is om die weging te laten stijgen zoals nu is besloten door de 01:38:40.789 --> 01:38:44.210 align:middle line:82% position:46% size:100% regering, en de vraag te stellen of dat misschien op een verantwoorde 01:38:44.329 --> 01:38:48.109 align:middle line:82% position:46% size:100% manier minder kan? Is de minister bereid dat snel in 01:38:48.229 --> 01:38:50.219 align:middle line:82% position:46% size:100% gang te zetten, om te kijken of dat mogelijk is? 01:38:50.338 --> 01:38:53.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een hele concrete vraag. Die vraagt ook om een concreet 01:38:53.770 --> 01:38:55.029 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord. Dat doe ik graag in tweede termijn. 01:38:55.149 --> 01:38:55.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan 01:38:56.829 --> 01:38:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% noteren we die voor de tweede termijn. 01:38:58.939 --> 01:39:01.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan staat de heer Kwint te popelen. Namens de SP, de heer Kwint. 01:39:01.509 --> 01:39:04.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker. De minister schetst een soort beeld 01:39:04.300 --> 01:39:07.329 align:middle line:82% position:46% size:100% alsof wij hier allemaal commentatoren zijn die af en toe een 01:39:07.449 --> 01:39:09.750 align:middle line:82% position:46% size:100% mening kunnen geven over de economische realiteit, die zich 01:39:09.899 --> 01:39:11.949 align:middle line:82% position:46% size:100% buiten onze invloedssfeer langzaam vormt. 01:39:12.069 --> 01:39:14.246 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het mooie aan wat we hier aan het doen zijn, is dat wij nou 01:39:14.365 --> 01:39:16.479 align:middle line:82% position:46% size:100% precies de economische realiteit aan het vormgeven zijn. 01:39:16.600 --> 01:39:22.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ongeveer 90% van het werk dat de wat serieuzere collega's hier de 01:39:22.449 --> 01:39:26.439 align:middle line:82% position:46% size:100% hele dag op zich nemen. Daar heeft de politiek een stem in. 01:39:26.560 --> 01:39:28.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heeft de politiek een keuze in te maken. 01:39:29.048 --> 01:39:33.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt de minister niet ten minste dat het toch wel wat ironisch is dat 01:39:34.010 --> 01:39:39.390 align:middle line:82% position:46% size:100% een overheid die jarenlang actief studenten een torenhoge studieschuld 01:39:39.510 --> 01:39:41.729 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft aangejaagd, die dat gestimuleerd heeft met spotjes en 01:39:41.850 --> 01:39:44.189 align:middle line:82% position:46% size:100% alles, nu in één keer zegt: ja, het is een economisch 01:39:44.310 --> 01:39:46.460 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurverschijnsel, de rente gaat omhoog, veel succes met die 01:39:48.460 --> 01:39:51.948 align:middle line:82% position:46% size:100% €80.000? Dat is, denk ik, toch een mening van 01:39:52.069 --> 01:39:53.350 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Kwint. Dat klopt. 01:39:56.289 --> 01:39:56.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst: 01:39:59.649 --> 01:40:02.689 align:middle line:82% position:46% size:100% in hoeverre wij als politiek wel of niet in staat zijn die economische 01:40:02.810 --> 01:40:06.048 align:middle line:82% position:46% size:100% realiteit vorm te geven is best wel een existentiële vraag. 01:40:06.168 --> 01:40:07.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet daar zo gauw het antwoord niet op. 01:40:08.319 --> 01:40:11.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms lijkt bijvoorbeeld de hoge inflatie die nu over ons heen komt 01:40:12.100 --> 01:40:15.970 align:middle line:82% position:46% size:100% meer op een natuurverschijnsel dan op iets wat hier door eigen hand 01:40:16.390 --> 01:40:18.399 align:middle line:82% position:46% size:100% geschapen is. Er zijn allerlei andere krachten die 01:40:19.000 --> 01:40:21.588 align:middle line:82% position:46% size:100% denk ik groter zijn dan dat wij hier met elkaar vermogen. 01:40:21.708 --> 01:40:26.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat even daargelaten, is mijn visie — ik blijf mezelf herhalen — 01:40:26.819 --> 01:40:31.689 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het stelsel zo is ontworpen dat het in goede en in slechte 01:40:31.810 --> 01:40:33.819 align:middle line:82% position:46% size:100% economische tijden blijft functioneren. 01:40:34.359 --> 01:40:39.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het principe. Ik snap de effecten en dat mensen 01:40:39.949 --> 01:40:40.899 align:middle line:82% position:46% size:100% daardoor verrast zijn. 01:40:42.399 --> 01:40:46.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is enerzijds hoe we het stelsel ontwerpen, maar een ander element is 01:40:46.789 --> 01:40:48.979 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk wat de stand van de knoppen is die we daar hebben. 01:40:49.100 --> 01:40:51.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat de politiek over. Sowieso gaat de politiek natuurlijk 01:40:51.470 --> 01:40:53.668 align:middle line:82% position:46% size:100% over het stelsel. U kunt op ieder moment besluiten om 01:40:54.039 --> 01:40:55.789 align:middle line:82% position:46% size:100% het studiefinancieringsstelsel te wijzigingen. 01:40:55.909 --> 01:40:59.680 align:middle line:82% position:46% size:100% U kunt ook bij meerderheid besluiten om aan deze knoppen te draaien. 01:41:00.489 --> 01:41:01.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil wel meegeven: 01:41:03.548 --> 01:41:05.738 align:middle line:82% position:46% size:100% kijk uit met het verbouwen van een stelsel 01:41:07.449 --> 01:41:11.119 align:middle line:82% position:46% size:100% als het economische tij net iets anders gaat, want voor je het weet, 01:41:11.239 --> 01:41:15.048 align:middle line:82% position:46% size:100% zit je weer in andere omstandigheden en heb je ineens een constructie 01:41:15.168 --> 01:41:18.130 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt waar je misschien uiteindelijk niet gelukkig mee bent. 01:41:18.619 --> 01:41:21.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Ik kijk heel even of de heer Dassen 01:41:21.560 --> 01:41:24.170 align:middle line:82% position:46% size:100% nog een vraag heeft op dit punt voor u naar het volgende blokje gaat. 01:41:24.289 --> 01:41:27.729 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Dassen, Volt. Misschien heel kort, voorzitter. 01:41:28.779 --> 01:41:32.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu volgt de rente op de studieschuld die op de vijfjaarsstaatsobligaties. 01:41:34.479 --> 01:41:37.270 align:middle line:82% position:46% size:100% De verwachting is dat die de komende tijd gaat stijgen. 01:41:37.899 --> 01:41:41.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Het advies voor veel mensen die een huis kopen is om een hypotheek voor 01:41:41.958 --> 01:41:43.970 align:middle line:82% position:46% size:100% langere tijd af te sluiten, omdat je dan in ieder geval zeker bent van 01:41:44.090 --> 01:41:48.497 align:middle line:82% position:46% size:100% wat de rente is. Ik vraag me af of het nog logisch is 01:41:48.617 --> 01:41:52.170 align:middle line:82% position:46% size:100% om altijd dit systeem te volgen of dat er ook een keer gekeken zou 01:41:52.289 --> 01:41:55.810 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten worden of er een mogelijkheid is om ook af en toe de 01:41:56.710 --> 01:41:59.149 align:middle line:82% position:46% size:100% langeretermijnstaatsobligaties te volgen in die rente, als die 01:41:59.270 --> 01:41:59.920 align:middle line:82% position:46% size:100% gunstiger is. 01:42:03.609 --> 01:42:06.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil met alle genoegen kijken wat daar de precieze argumentatie is. 01:42:06.649 --> 01:42:07.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd weet ik dat niet precies. 01:42:07.909 --> 01:42:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat überhaupt is hoe de staatsfinanciën worden geregeld, dat 01:42:10.939 --> 01:42:14.359 align:middle line:82% position:46% size:100% we daarop aansluiten. Nogmaals, of je de rente wilt 01:42:14.479 --> 01:42:18.890 align:middle line:82% position:46% size:100% vastzetten voor de lange termijn of voor de korte termijn hangt altijd 01:42:19.010 --> 01:42:20.710 align:middle line:82% position:46% size:100% heel erg af van hoe hoog die rente is. 01:42:21.579 --> 01:42:23.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn een soort existentiële keuzes die iedereen die een 01:42:23.869 --> 01:42:25.210 align:middle line:82% position:46% size:100% hypotheek afsluit moet maken. 01:42:27.189 --> 01:42:31.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, als algemeen punt zou ik zeggen: kijk uit wat je kiest op de 01:42:32.079 --> 01:42:35.630 align:middle line:82% position:46% size:100% korte termijn, want je kan uiteindelijk op de lange termijn op 01:42:35.750 --> 01:42:39.550 align:middle line:82% position:46% size:100% een ongelukkig punt uitkomen. Maar ik wil er me zeker nog wel even 01:42:40.329 --> 01:42:42.588 align:middle line:82% position:46% size:100% verder in gaan verdiepen. Dan kunnen we er misschien in de 01:42:42.708 --> 01:42:44.770 align:middle line:82% position:46% size:100% debatten over de basisbeurs verder op terugkomen. 01:42:45.460 --> 01:42:46.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Vervolgt u uw betoog. 01:42:46.869 --> 01:42:49.640 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn bij het laatste blokje. Voor de leden, qua 01:42:49.760 --> 01:42:52.059 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachtingenmanagement: daarna ga ik schorsen voor een dinerpauze. 01:42:53.069 --> 01:42:54.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wou nog wat zeggen over de wetenschap. 01:42:54.869 --> 01:42:56.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil eigenlijk twee punten met u benoemen. 01:42:57.010 --> 01:42:59.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Het eerste is de academische vrijheid. 01:42:59.259 --> 01:43:02.399 align:middle line:82% position:46% size:100% De zorg daarover werd in zowel de bijdrage van de heer Beertema als in 01:43:02.520 --> 01:43:03.119 align:middle line:82% position:46% size:100% die van de heer Dekker 01:43:05.189 --> 01:43:06.880 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeeld. Er werd ook gesproken over 01:43:07.000 --> 01:43:09.949 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsbemoeienis. Het is natuurlijk belangrijk dat we 01:43:10.069 --> 01:43:16.429 align:middle line:82% position:46% size:100% hier de begroting van het ministerie van OCW bespreken, waar ook een hoop 01:43:16.548 --> 01:43:19.759 align:middle line:82% position:46% size:100% geld voor de wetenschap op staat. Maar het laatste wat hier bespreken, 01:43:19.878 --> 01:43:21.698 align:middle line:82% position:46% size:100% is wat er precies met al die euro's gebeurt. 01:43:22.060 --> 01:43:23.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Wetenschappers zijn zelf in staat om dat te doen. 01:43:24.548 --> 01:43:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat debat wel vrij te voeren binnen de wetenschap? 01:43:28.930 --> 01:43:30.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil daar wel onderscheid in maken. 01:43:30.988 --> 01:43:33.038 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn verschillende dingen die je daarbij in het oog moet houden. 01:43:33.158 --> 01:43:35.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is allereerst de vrijheid van meningsuiting. 01:43:35.418 --> 01:43:37.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan op iedere hoek van de straat heel veel zeggen. 01:43:37.729 --> 01:43:39.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt ook heel veel zeggen hier in de Kamer. 01:43:40.329 --> 01:43:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is er de academische vrijheid: zijn onderzoekers vrij om te 01:43:43.369 --> 01:43:46.840 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken wat zij willen? Ten slotte is er zoiets als de 01:43:46.960 --> 01:43:49.699 align:middle line:82% position:46% size:100% academische vrijheid van meningsuiting: wat wordt er in de 01:43:49.819 --> 01:43:52.510 align:middle line:82% position:46% size:100% collegezalen besproken? Dat is een ander debat. 01:43:53.369 --> 01:43:58.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat debat vindt plaats volgens de regels van de wetenschap, via de 01:43:59.050 --> 01:44:02.168 align:middle line:82% position:46% size:100% academische regels, onder begeleiding, met docenten. 01:44:03.369 --> 01:44:07.899 align:middle line:82% position:46% size:100% In die zin is dat iets wat zijn eigen spelregels kent. 01:44:08.890 --> 01:44:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk zelf dat het belangrijk is dat je juist in het onderwijs en met 01:44:13.640 --> 01:44:17.289 align:middle line:82% position:46% size:100% name in het academisch onderwijs zo veel mogelijk perspectieven 01:44:17.470 --> 01:44:18.010 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenlaat. 01:44:19.539 --> 01:44:21.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ongemakkelijk op twee manieren. 01:44:22.750 --> 01:44:25.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is soms ongemakkelijk als je een vast perspectief hebt en er een 01:44:25.929 --> 01:44:28.850 align:middle line:82% position:46% size:100% ander bij komt. We leren nu bijvoorbeeld dat er 01:44:28.970 --> 01:44:32.409 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere manieren zijn om de geschiedenis te beleven en daarnaar 01:44:32.529 --> 01:44:36.929 align:middle line:82% position:46% size:100% te kijken. Dat kan een verrijking betekenen en 01:44:37.579 --> 01:44:41.890 align:middle line:82% position:46% size:100% tegelijkertijd kunnen die perspectieven soms ook elkaar gaan 01:44:42.010 --> 01:44:45.140 align:middle line:82% position:46% size:100% irriteren. Mijn eigen persoonlijke standpunt is 01:44:45.260 --> 01:44:48.380 align:middle line:82% position:46% size:100% dat als er irritatie, wrijving, binnen de academische wereld is, dat 01:44:48.500 --> 01:44:51.409 align:middle line:82% position:46% size:100% een prima iets is. Daarvoor is het een academische 01:44:51.529 --> 01:44:51.789 align:middle line:82% position:46% size:100% wereld. 01:44:54.460 --> 01:44:59.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ouders met kleine kinderen plakken weleens stukjes schuimrubber op alle 01:44:59.798 --> 01:45:02.466 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeken van tafels en stoelen, omdat de kinderen hun hoofd niet mogen 01:45:02.586 --> 01:45:04.550 align:middle line:82% position:46% size:100% stoten. Het laatste wat we nodig hebben is 01:45:04.670 --> 01:45:07.729 align:middle line:82% position:46% size:100% dat soort spreekwoordelijke schuimrubber kussentjes in de 01:45:07.850 --> 01:45:10.569 align:middle line:82% position:46% size:100% academische omgeving. U kunt erop vertrouwen dat ik ervoor 01:45:11.890 --> 01:45:16.550 align:middle line:82% position:46% size:100% zal staan dat die vrijheid, die academische vrijheid binnen onze 01:45:16.670 --> 01:45:19.719 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten, hogescholen en mbo scholen, waar ik zo trots op ben, 01:45:20.350 --> 01:45:21.039 align:middle line:82% position:46% size:100% behouden blijft. 01:45:25.539 --> 01:45:27.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het laatste wat we moeten hebben, een situatie is 01:45:27.979 --> 01:45:30.198 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin die academische vrijheid bedreigd wordt door het 01:45:30.319 --> 01:45:32.500 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven, dat hele andere belangen heeft. 01:45:32.859 --> 01:45:33.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 01:45:35.229 --> 01:45:36.640 align:middle line:82% position:46% size:100% ga het nu als voorbeeld opnieuw hebben over Shell. 01:45:36.878 --> 01:45:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Jarenlang heeft men daar de effecten van de olie industrie op het klimaat 01:45:40.250 --> 01:45:42.380 align:middle line:82% position:46% size:100% ontkend. Jarenlang heeft men daarover twijfel 01:45:42.500 --> 01:45:44.409 align:middle line:82% position:46% size:100% gezaaid. Shell heeft dat decennialang gedaan. 01:45:44.649 --> 01:45:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Shell is een bedrijf dat eigenlijk erg antiwetenschap is. 01:45:47.869 --> 01:45:52.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Het bedrijf heeft de wetenschap in een slecht daglicht geplaatst door 01:45:52.939 --> 01:45:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% met allerlei valse dingen te komen. Het heeft wetenschappers tegen 01:45:55.458 --> 01:45:57.865 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar uitgespeeld. Het heeft er miljarden in 01:45:57.985 --> 01:46:00.679 align:middle line:82% position:46% size:100% geïnvesteerd om de wetenschap eigenlijk op een dwaalspoor te 01:46:00.798 --> 01:46:02.529 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Uiteindelijk is dat niet gelukt. 01:46:02.890 --> 01:46:05.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister het met mij eens dat dat soort bedrijven eigenlijk 01:46:05.259 --> 01:46:07.869 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niets binnen de universiteit te zoeken hebben? 01:46:08.140 --> 01:46:09.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze komen daar echt voor. 01:46:11.119 --> 01:46:14.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er heel scherp in dat universiteiten heel helder aangeven 01:46:14.970 --> 01:46:18.810 align:middle line:82% position:46% size:100% wat hun financieringsbronnen zijn en waar er mogelijk 01:46:18.930 --> 01:46:21.869 align:middle line:82% position:46% size:100% belangenverstrengeling is. Die kan er zijn op het niveau van de 01:46:21.989 --> 01:46:24.288 align:middle line:82% position:46% size:100% instelling, op het niveau van bepaalde projecten, of gewoon op het 01:46:24.408 --> 01:46:26.390 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau van individuele docenten of hoogleraren. 01:46:27.069 --> 01:46:29.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ze daar in het afgelopen jaar ook een paar keer stevig over 01:46:29.810 --> 01:46:32.448 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesproken. Ik vind dat u en iedere Nederlander 01:46:32.569 --> 01:46:36.250 align:middle line:82% position:46% size:100% er recht op heeft, te zien waar die verbanden liggen. 01:46:36.668 --> 01:46:40.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel zeggen dat in z'n algemeenheid een betrokkenheid van 01:46:40.430 --> 01:46:43.599 align:middle line:82% position:46% size:100% het bedrijfsleven bij universiteiten niet iets slechts is. 01:46:44.500 --> 01:46:48.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, we hebben vele leerstoelen waar 01:46:49.960 --> 01:46:53.088 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogleraren werken die tegelijkertijd een andere functie 01:46:53.208 --> 01:46:55.039 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Er moet wel een goede balans tussen 01:46:55.159 --> 01:46:57.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten en het moet echt transparant zijn. 01:46:57.250 --> 01:47:02.560 align:middle line:82% position:46% size:100% En het belangrijkste is, denk ik: er mag geen koppeling liggen tussen de 01:47:02.680 --> 01:47:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% bedoelingen van het bedrijf en wat er in het vrije academische debat 01:47:06.619 --> 01:47:10.779 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvindt. Kan daar een zeker ongemak ontstaan? 01:47:10.930 --> 01:47:12.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Absoluut. Daar moet je ook heel erg precies in 01:47:12.918 --> 01:47:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn en daar moeten de instellingen precies op zijn. 01:47:15.939 --> 01:47:20.918 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste stap daarin is gewoon: heel erg transparant zijn en niets 01:47:22.298 --> 01:47:23.840 align:middle line:82% position:46% size:100% achterhouden. Daarover heeft uw Kamer een paar 01:47:23.960 --> 01:47:26.359 align:middle line:82% position:46% size:100% keer stevige uitspraken gedaan en die uitspraken heb ik zelf ook 01:47:26.479 --> 01:47:27.890 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Ik heb daarover ook een stevige 01:47:28.010 --> 01:47:30.609 align:middle line:82% position:46% size:100% brief gestuurd naar een universiteit in Nederland. 01:47:30.939 --> 01:47:33.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Universiteiten moeten daar honderd procent transparant in zijn. 01:47:33.619 --> 01:47:34.948 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Er is een vervolgvraag van de heer 01:47:35.069 --> 01:47:36.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Wassenberg. De minister zegt: je kunt er in het 01:47:37.029 --> 01:47:40.000 align:middle line:82% position:46% size:100% algemeen niet zo veel van zeggen. Je kunt er echter in het algemeen 01:47:40.119 --> 01:47:42.460 align:middle line:82% position:46% size:100% überhaupt niets van zeggen, omdat de belangen van de verschillende 01:47:42.579 --> 01:47:46.079 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven, en ook de aard van de verschillende bedrijven heel divers 01:47:46.229 --> 01:47:48.640 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Daardoor is er inderdaad niets 01:47:48.760 --> 01:47:51.340 align:middle line:82% position:46% size:100% algemeens over te zeggen. Maar je weet wel dat er bedrijven 01:47:51.460 --> 01:47:53.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn die hoogleraren kopen. Dan heb je het inderdaad over 01:47:53.829 --> 01:47:55.798 align:middle line:82% position:46% size:100% bijzondere leerstoelen. Het gaat soms goed. 01:47:56.069 --> 01:47:59.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien gaat het wel vaak goed, maar het gaat soms ook faliekant 01:47:59.229 --> 01:48:02.279 align:middle line:82% position:46% size:100% fout. Ik heb nu een recent voorbeeld van 01:48:02.609 --> 01:48:05.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Shell. Op de Technische Universiteit 01:48:05.140 --> 01:48:08.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Eindhoven was een carrièrebeurs. Shell had daar een prominente 01:48:08.649 --> 01:48:10.329 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats. Er was daar ook een demonstratie van 01:48:10.449 --> 01:48:13.329 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal studenten. Zij zijn opgepakt en hebben 01:48:13.449 --> 01:48:15.550 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk allemaal een hoge boete gekregen. 01:48:15.670 --> 01:48:17.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is voor de rechter gekomen. De rechter heeft daarop gezegd: die 01:48:18.010 --> 01:48:19.389 align:middle line:82% position:46% size:100% boete had nooit mogen worden gegeven. 01:48:19.509 --> 01:48:22.409 align:middle line:82% position:46% size:100% De studenten zijn volledig vrijgesproken. 01:48:23.750 --> 01:48:26.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus ook de invloed van een bedrijf als Shell. 01:48:27.029 --> 01:48:29.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Die studenten hadden groot gelijk toen zij zeiden: Shell heeft niets 01:48:29.770 --> 01:48:32.229 align:middle line:82% position:46% size:100% te zoeken op zo'n carrièrebeurs binnen een universiteit. 01:48:32.350 --> 01:48:35.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch wordt dit een steeds groter probleem. 01:48:35.800 --> 01:48:37.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten verzetten zich hier ... En uw vraag is? 01:48:37.899 --> 01:48:37.766 align:middle line:82% position:46% size:100% ... terecht tegen. 01:48:37.886 --> 01:48:41.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is: vindt de minister niet dat een universiteit gewoon 01:48:41.579 --> 01:48:43.948 align:middle line:82% position:46% size:100% niet afhankelijk zou mogen zijn van dit soort bedrijven? 01:48:44.739 --> 01:48:47.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat universiteiten de belangrijke taak hebben om hun 01:48:48.009 --> 01:48:50.168 align:middle line:82% position:46% size:100% academische onafhankelijkheid te bewaken. 01:48:50.710 --> 01:48:55.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ken de universitair bestuurders, decanen en hoogleraren niet anders 01:48:55.819 --> 01:48:57.890 align:middle line:82% position:46% size:100% dan als mensen die dat ook willen. Ik vind het belangrijk dat de heer 01:48:58.010 --> 01:49:00.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Wassenberg aangeeft dat ook studenten daar een belangrijke rol 01:49:00.800 --> 01:49:02.600 align:middle line:82% position:46% size:100% in hebben. Instellingen moeten dus ook het 01:49:02.720 --> 01:49:05.798 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek met studenten voeren. Ik weet dat er heel veel voorbeelden 01:49:07.210 --> 01:49:10.788 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn waarbij studenten daar soms een belangrijke boodschap afgeven. 01:49:10.908 --> 01:49:11.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Die voorbeelden zijn er niet alleen in Nederland, maar ook 01:49:11.389 --> 01:49:12.739 align:middle line:82% position:46% size:100% internationaal. Welke banden willen ze wel en welke 01:49:12.859 --> 01:49:15.560 align:middle line:82% position:46% size:100% banden willen ze niet? Het is aan de instellingen om dat 01:49:15.680 --> 01:49:19.010 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek te voeren. Ja, we moeten daar dus alert op 01:49:19.130 --> 01:49:21.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Daarom zeg ik ook: de eerste stap is 01:49:21.140 --> 01:49:23.198 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon honderd procent transparantie. 01:49:25.869 --> 01:49:30.069 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister weet dat ik zorgen heb over academische vrijheid en het 01:49:30.878 --> 01:49:34.059 align:middle line:82% position:46% size:100% gebrek aan diversiteit in perspectieven in de instellingen. 01:49:34.750 --> 01:49:37.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daarover eerder een motie ingediend. 01:49:38.079 --> 01:49:41.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij met het antwoord van de minister dat hij schriftelijk heeft 01:49:41.210 --> 01:49:44.489 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven, namelijk dat hij erkent dat die motie eigenlijk nog niet is 01:49:44.739 --> 01:49:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgevoerd en dat hij daarmee aan de slag gaat. 01:49:47.710 --> 01:49:52.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik dus blij mee. Ik zag dat de termijn eind 2023 is. 01:49:53.000 --> 01:49:56.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die motie in november 2021 ingediend. 01:49:56.560 --> 01:50:00.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is nu november 2022. Ik vind twee jaar wel heel lang voor 01:50:00.829 --> 01:50:02.619 align:middle line:82% position:46% size:100% iets wat volgens mij best eerder kan. 01:50:03.009 --> 01:50:04.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien zou de meester … (Hilariteit) Haha, wat zeg ik nu! 01:50:04.399 --> 01:50:06.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik bedoel natuurlijk de minister. Misschien zou de minister … Het is 01:50:06.288 --> 01:50:06.479 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk een onderwijsdebat. Haha. 01:50:06.599 --> 01:50:06.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komt straks een toets. … de termijn kunnen 01:50:10.329 --> 01:50:15.140 align:middle line:82% position:46% size:100% heroverwegen. Daar mag de minister ook in zijn 01:50:15.260 --> 01:50:18.509 align:middle line:82% position:46% size:100% tweede termijn op terugkomen. Mijn excuses. 01:50:19.338 --> 01:50:23.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begreep dat de motie van mevrouw Van der Woude uitgevoerd zou worden 01:50:23.680 --> 01:50:25.210 align:middle line:82% position:46% size:100% door het afwachten van twee rapporten. 01:50:25.329 --> 01:50:29.170 align:middle line:82% position:46% size:100% In die rapporten stond uiteindelijk niet de informatie die verwacht 01:50:29.289 --> 01:50:31.149 align:middle line:82% position:46% size:100% werd. Dat is de reden. 01:50:31.270 --> 01:50:35.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet een heel heldere reden, maar dat is wel de reden waarom we 01:50:35.539 --> 01:50:39.154 align:middle line:82% position:46% size:100% dat nu alsnog moeten gaan doen. Ik kom in de tweede termijn even 01:50:39.274 --> 01:50:39.899 align:middle line:82% position:46% size:100% terug op uw vraag. 01:50:44.779 --> 01:50:48.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben heel blij met de opmerking van de minister dat hij academische 01:50:48.659 --> 01:50:49.979 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheid inderdaad ontzettend belangrijk vindt. 01:50:50.100 --> 01:50:52.948 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een aanvullende vraag op die van de heer Wassenberg. 01:50:53.069 --> 01:50:55.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Wassenberg is bezorgd over de invloed van het bedrijfsleven. 01:50:55.979 --> 01:50:57.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou daar wat aan willen toevoegen. 01:50:57.829 --> 01:51:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de overheid zelf, in een andere rol, kan daar invloed op hebben. 01:51:02.000 --> 01:51:03.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo speelt dat bijvoorbeeld in Groningen. 01:51:04.039 --> 01:51:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% De Groningse universiteit heeft van de gemeente de opdracht gekregen om 01:51:07.310 --> 01:51:11.640 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek te doen naar het bestaan van fascistische netwerken of iets 01:51:11.760 --> 01:51:15.350 align:middle line:82% position:46% size:100% dergelijks. Een onderzoeksinstituut komt dan met 01:51:15.770 --> 01:51:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de conclusie dat half Groningen ernstig fascistisch is. 01:51:19.009 --> 01:51:22.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan denk je toch: is dat niet ook een klein beetje een onderzoek 01:51:23.859 --> 01:51:25.899 align:middle line:82% position:46% size:100% dat beïnvloed wordt door de wenselijke uitkomst? 01:51:27.859 --> 01:51:31.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dus dat de minister zich daar verre van houdt. 01:51:31.489 --> 01:51:34.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de minister onderkent dat ook daar een risico bestaat. 01:51:36.289 --> 01:51:41.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat een goed punt is. Wat is de bemoeienis met de 01:51:41.210 --> 01:51:44.250 align:middle line:82% position:46% size:100% academische wereld? We willen eigenlijk geen bemoeienis 01:51:44.369 --> 01:51:46.430 align:middle line:82% position:46% size:100% van buitenaf. Dat gaat niet alleen om bedrijven. 01:51:46.550 --> 01:51:51.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kunnen ook ngo's zijn. Dat kan de overheid zelf zijn. 01:51:51.988 --> 01:51:57.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik zeggen: veel collega's in het buitenland klagen over een 01:51:57.279 --> 01:51:59.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gebrek aan academische vrijheid. Denk aan Rusland. 01:51:59.939 --> 01:52:03.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze maken zich dan echter niet het meest zorgen over het 01:52:05.149 --> 01:52:08.418 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven. Wat moeten we doen om die vrijheid 01:52:08.600 --> 01:52:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% te waarborgen? 01:52:11.210 --> 01:52:14.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet overal alert op zijn. Tegelijkertijd ben ik me er ook van 01:52:14.819 --> 01:52:19.989 align:middle line:82% position:46% size:100% bewust dat we hier vandaag praten over een groot bedrag, dat wij als 01:52:20.979 --> 01:52:23.560 align:middle line:82% position:46% size:100% fondsengever aan deze universiteiten geven. 01:52:23.680 --> 01:52:26.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is heel belangrijk dat we op afstand blijven. 01:52:26.689 --> 01:52:28.867 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik ook als minister. Vervolgt u uw betoog. 01:52:28.987 --> 01:52:33.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan mijn laatste punt in dit blokje. Dat gaat over de discussie over 01:52:34.010 --> 01:52:35.109 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschapscommunicatie. 01:52:37.020 --> 01:52:38.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil toch wel even een aantal dingen rechtzetten. 01:52:39.520 --> 01:52:42.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk zelf dat het belangrijk is dat de wetenschap zich met de 01:52:43.100 --> 01:52:46.640 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving verbindt. Sterker nog, heel veel onderzoekers 01:52:46.760 --> 01:52:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% en wetenschappers vinden dat. Iedere instelling, iedere 01:52:50.119 --> 01:52:54.220 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteit en bijna alle jonge docenten en wetenschappers voelen: 01:52:54.399 --> 01:52:58.765 align:middle line:82% position:46% size:100% wij doen dat onderzoek niet alleen om meer te leren over de wereld en 01:52:58.886 --> 01:53:01.628 align:middle line:82% position:46% size:100% over onszelf, maar ook om een impact te maken op de samenleving. 01:53:04.220 --> 01:53:08.699 align:middle line:82% position:46% size:100% De publieke dialoog tussen de wetenschap en de samenleving vindt 01:53:08.819 --> 01:53:11.329 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen plaats vanuit de universiteiten, maar ook vanuit 01:53:12.619 --> 01:53:19.039 align:middle line:82% position:46% size:100% musea, festivals et cetera. Ik heb een initiatief aangekondigd 01:53:19.159 --> 01:53:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een centrum voor wetenschapscommunicatie. 01:53:22.060 --> 01:53:24.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is erg belangrijk om te benadrukken wat dit centrum wel en 01:53:25.029 --> 01:53:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% niet wil doen. Een van de zaken die het wil doen, 01:53:28.659 --> 01:53:31.639 align:middle line:82% position:46% size:100% is meer kennis over hoe je dat op een goede manier doet. 01:53:32.350 --> 01:53:37.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Toevallig kreeg ik deze week nog een rapport, geschreven door alle 01:53:37.298 --> 01:53:41.229 align:middle line:82% position:46% size:100% academies van wetenschappen in Europa, met heldere richtlijnen 01:53:42.970 --> 01:53:48.639 align:middle line:82% position:46% size:100% over welke kennis daarvoor nodig is. Die gaan allemaal over het "hoe" en 01:53:48.939 --> 01:53:52.009 align:middle line:82% position:46% size:100% niet over het "wat". Wat wetenschappers willen 01:53:52.128 --> 01:53:55.579 align:middle line:82% position:46% size:100% communiceren, is helemaal aan hen. Ik ben blij dat ik daar niet over 01:53:55.699 --> 01:53:57.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ga. Meestal zal ik er namelijk absoluut 01:53:57.949 --> 01:54:01.189 align:middle line:82% position:46% size:100% geen expertise in hebben. Ik ben het er helemaal mee eens dat 01:54:01.310 --> 01:54:06.189 align:middle line:82% position:46% size:100% niemand zich ermee moet bemoeien. De grote vraag die op dit moment bij 01:54:06.310 --> 01:54:10.429 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel docenten en onderzoekers speelt, is om zich met de 01:54:10.548 --> 01:54:14.300 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappij te verbinden, niet alleen om uit te leggen wat hun 01:54:14.420 --> 01:54:16.609 align:middle line:82% position:46% size:100% inzichten zijn, maar ook om informatie op te halen. 01:54:16.729 --> 01:54:17.948 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten leren van de publieke dialoog. 01:54:19.210 --> 01:54:20.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke vragen hebben burgers? 01:54:21.939 --> 01:54:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Burgers vragen zich ook af: is het allemaal wel ethisch wat er gebeurt 01:54:24.619 --> 01:54:27.890 align:middle line:82% position:46% size:100% in het onderzoek? Ze stellen daar heldere vragen over. 01:54:28.010 --> 01:54:30.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind zelf dus dat de publieke dialoog belangrijk is. 01:54:31.930 --> 01:54:37.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb twee kwartiermakers gevraagd om te kijken naar internationale 01:54:38.029 --> 01:54:40.460 align:middle line:82% position:46% size:100% initiatieven — er is een mooi, langlopend initiatief in het 01:54:40.579 --> 01:54:44.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Verenigd Koninkrijk en er is er een in Duitsland — naar wat je daar kan 01:54:44.300 --> 01:54:46.569 align:middle line:82% position:46% size:100% ophalen aan kennis over hoe dat te doen, 01:54:48.699 --> 01:54:52.399 align:middle line:82% position:46% size:100% om vanuit kennis, want dat is toch hetgeen dat bij ons allemaal 01:54:52.520 --> 01:54:57.520 align:middle line:82% position:46% size:100% centraal staat, dat gesprek verder met elkaar voort te zetten. 01:54:58.539 --> 01:55:02.168 align:middle line:82% position:46% size:100% We hadden volgens mij twee maanden geleden een bijeenkomst. 01:55:02.439 --> 01:55:07.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar waren geloof ik 500 à 600 veelal jonge onderzoekers en 01:55:07.699 --> 01:55:10.729 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten die echt geïnteresseerd zijn en die denken: ik doe dit al, 01:55:10.850 --> 01:55:13.729 align:middle line:82% position:46% size:100% maar hoe kan ik dat nog beter doen? Hoe kunnen we elkaar daarin helpen 01:55:13.849 --> 01:55:14.948 align:middle line:82% position:46% size:100% en wat zijn nieuw initiatieven? 01:55:16.949 --> 01:55:17.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 01:55:20.180 --> 01:55:23.719 align:middle line:82% position:46% size:100% dus. Ik heb in mijn bijdrage al 01:55:23.838 --> 01:55:26.680 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven dat deze minister daarmee vast de beste bedoelingen heeft, 01:55:27.699 --> 01:55:30.189 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik mis 01:55:33.220 --> 01:55:35.889 align:middle line:82% position:46% size:100% het antwoord op de vraag wat dit nu eigenlijk oplost. 01:55:37.329 --> 01:55:41.403 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het nou niet zo dat die wetenschappers zelf en hun umwelt, 01:55:41.523 --> 01:55:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hun eigen universiteit, hun eigen faculteit, hun eigen 01:55:45.399 --> 01:55:50.800 align:middle line:82% position:46% size:100% vaktijdschriften, hun internationale verbindingen, hun internationale 01:55:50.920 --> 01:55:57.729 align:middle line:82% position:46% size:100% magazines en zo dat probleem oplossen in samenspraak met 01:55:57.850 --> 01:56:00.260 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld allerlei televisieomroepen? 01:56:00.380 --> 01:56:03.220 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft zelf natuurlijk ook uw bijdrages gehad aan 01:56:04.060 --> 01:56:07.838 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschapscommunicatie naar het volk toe. 01:56:08.439 --> 01:56:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat gaat dit nou oplossen? Heeft u in ieder geval empathie ... 01:56:12.378 --> 01:56:16.050 align:middle line:82% position:46% size:100% U bedoelt de minister, vermoed ik, en niet mij. 01:56:18.859 --> 01:56:23.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de minister empathie naar al die mensen die hier toch wat 01:56:23.569 --> 01:56:27.149 align:middle line:82% position:46% size:100% wantrouwig van worden? De minister vertegenwoordigt 01:56:27.270 --> 01:56:31.470 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk wel een partij die erop uit is om bijvoorbeeld een omroep te 01:56:31.590 --> 01:56:37.739 align:middle line:82% position:46% size:100% verbieden, om een oppositiepartij die ze niet leuk vinden misschien 01:56:37.859 --> 01:56:42.899 align:middle line:82% position:46% size:100% wel te verbieden. Uw partij is een reputatie aan het 01:56:43.020 --> 01:56:48.350 align:middle line:82% position:46% size:100% opbouwen van dwang en drang. Zo'n partij, zo'n minister, gaat nu 01:56:48.470 --> 01:56:48.819 align:middle line:82% position:46% size:100% een 01:56:50.378 --> 01:56:53.929 align:middle line:82% position:46% size:100% instituut oprichten waarvan veel mensen aan die kant van het 01:56:54.048 --> 01:56:57.439 align:middle line:82% position:46% size:100% politieke spectrum denken: hij is bezig met een ministerie van 01:56:57.560 --> 01:57:01.220 align:middle line:82% position:46% size:100% waarheid. Gaat u daar nou eens op in om die 01:57:01.340 --> 01:57:06.588 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen gerust te stellen, voordat collega Van Meenen mij de les gaat 01:57:06.708 --> 01:57:08.069 align:middle line:82% position:46% size:100% lezen. Ik vermoed zelfs dat de heer Van 01:57:08.189 --> 01:57:09.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Meenen ... Ja voorzitter, een klein puntje van 01:57:10.048 --> 01:57:10.338 align:middle line:82% position:46% size:100% orde. 01:57:12.789 --> 01:57:15.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik acht de minister overigens uitstekend in staat om hier een goed 01:57:15.680 --> 01:57:18.470 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord op te geven en ik ben er ook trots op dat hij een D66'er is, 01:57:18.590 --> 01:57:21.488 align:middle line:82% position:46% size:100% maar hij staat hier niet als D66'er, hij staat hier als minister. 01:57:21.989 --> 01:57:24.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het buiten de orde is dat hij hier als D66'er wordt 01:57:24.859 --> 01:57:28.180 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesproken, dus ik verzoek u daar iets van te vinden. 01:57:28.720 --> 01:57:31.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat deel ik. De minister staat hier inderdaad 01:57:31.189 --> 01:57:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% namens het kabinet. En wederom: de minister aanspreken 01:57:34.250 --> 01:57:36.289 align:middle line:82% position:46% size:100% als minister en graag via de voorzitter, want ik hoorde nog een 01:57:36.409 --> 01:57:38.869 align:middle line:82% position:46% size:100% paar keer "u" en ik neem aan dat u niet de VVD bedoelt. 01:57:39.460 --> 01:57:43.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek deze minister aan als minister van OCW, die hier 01:57:43.509 --> 01:57:48.088 align:middle line:82% position:46% size:100% afgevaardigd is namens de partij D66. 01:57:48.208 --> 01:57:50.798 align:middle line:82% position:46% size:100% De andere minister zit hier namens de VVD. 01:57:52.390 --> 01:57:55.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze VVD-minister is een prominent van zijn eigen partij ... 01:57:55.720 --> 01:57:57.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor we deze discussie opnieuw gaan doen: volgens mij heeft u een vraag 01:57:57.989 --> 01:57:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld aan de minister en gaan we aan de minister om een antwoord 01:57:59.289 --> 01:57:59.109 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen. ... 01:57:59.229 --> 01:58:00.529 align:middle line:82% position:46% size:100% en minister Dijkgraaf is een 01:58:02.449 --> 01:58:07.229 align:middle line:82% position:46% size:100% prominent lid van D66, dus ik vind het nou niet zo heel gek om daar een 01:58:07.350 --> 01:58:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% verbinding te leggen. Laat ik toch nog even één keer 01:58:10.100 --> 01:58:13.409 align:middle line:82% position:46% size:100% uitleggen wat we hier doen. Vandaag behandelen we de begroting 01:58:13.529 --> 01:58:17.069 align:middle line:82% position:46% size:100% van OCW. Wij geven per jaar miljarden uit aan 01:58:17.189 --> 01:58:19.359 align:middle line:82% position:46% size:100% de wetenschap. Daar gebeuren allerlei dingen. 01:58:21.310 --> 01:58:23.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zitten allerlei instrumenten in. 01:58:23.798 --> 01:58:26.372 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen wetenschappers bijvoorbeeld ook in staat stellen om 01:58:26.493 --> 01:58:28.359 align:middle line:82% position:46% size:100% entrepreneur te worden en bedrijven te starten. 01:58:28.810 --> 01:58:31.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is heel veel kennis over. Daar gaan kleine bedragen naartoe; 01:58:31.390 --> 01:58:35.680 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is niet de bulk van het geld. De universiteit heeft een 01:58:35.800 --> 01:58:39.560 align:middle line:82% position:46% size:100% expertisecentrum waarin ze bijvoorbeeld ondernemerschap 01:58:39.680 --> 01:58:43.310 align:middle line:82% position:46% size:100% bijbrengen. Die letterlijk duizenden 01:58:43.430 --> 01:58:47.298 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappers die we hebben, zijn allemaal op hun manier bezig met 01:58:47.418 --> 01:58:52.119 align:middle line:82% position:46% size:100% communiceren, in welke vorm dan ook. Zelf heb ik daar inderdaad ook mijn 01:58:52.390 --> 01:58:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage aan geleverd; altijd met heel veel plezier en ook vaak met 01:58:58.699 --> 01:59:02.739 align:middle line:82% position:46% size:100% veel weerklank, zo is mijn ervaring. Op alle mogelijke manieren wordt 01:59:03.279 --> 01:59:06.859 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap uitgedragen. Eerlijk gezegd zou dat ook uw 01:59:06.979 --> 01:59:10.069 align:middle line:82% position:46% size:100% insteek moeten zijn. Maar u zit hier namens de 01:59:10.189 --> 01:59:13.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse bevolking die die miljarden euro's betaalt. 01:59:13.750 --> 01:59:15.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wil zien: wat doen jullie nou allemaal? 01:59:15.850 --> 01:59:19.317 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige mensen willen misschien horen dat er een nieuw zwart gat is 01:59:19.436 --> 01:59:23.235 align:middle line:82% position:46% size:100% ontdekt, anderen willen horen wat nieuwe inzichten zijn in 01:59:23.355 --> 01:59:24.759 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld mentaal welzijn, 01:59:26.890 --> 01:59:28.418 align:middle line:82% position:46% size:100% en sommigen willen er ook iets van vinden. 01:59:30.310 --> 01:59:34.159 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier over een heel klein bedrag — het is 1 miljoen per 01:59:34.279 --> 01:59:38.588 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar — om wat meer kennis te hebben om deze mensen te ondersteunen. 01:59:40.180 --> 01:59:42.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe doe je dat nou op een effectieve manier? 01:59:44.829 --> 01:59:47.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Is daar technologie voor? En nogmaals, interessant dat ik deze 01:59:48.079 --> 01:59:50.899 align:middle line:82% position:46% size:100% week dat rapport — nou, geleerder kan het niet — kreeg van alle 01:59:51.020 --> 01:59:53.539 align:middle line:82% position:46% size:100% academies, alle KNAW's van Europa bij elkaar. 01:59:53.659 --> 01:59:58.078 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zien dat heel veel mensen daarmee bezig zijn en zeggen: als je 01:59:58.198 --> 02:00:00.470 align:middle line:82% position:46% size:100% dat doet, doe het dan op een verstandige manier; ook de 02:00:00.590 --> 02:00:03.319 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap heeft weer kennis over hoe je een dialoog kan voeren. 02:00:03.439 --> 02:00:05.630 align:middle line:82% position:46% size:100% En eerlijk gezegd zou het belangrijk zijn dat die wetenschappelijke 02:00:05.750 --> 02:00:10.118 align:middle line:82% position:46% size:100% kennis, die zo belangrijk is voor de beslissingen die wij voor Nederland 02:00:10.960 --> 02:00:14.710 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan maken, niet alleen hier in de Kamer aanwezig is, zodat u en 02:00:14.829 --> 02:00:18.460 align:middle line:82% position:46% size:100% iedereen zich daarover kan informeren, maar ook op iedere 02:00:18.579 --> 02:00:21.880 align:middle line:82% position:46% size:100% eetkamertafel, op iedere studeerkamer, in de klas en op alle 02:00:22.000 --> 02:00:24.640 align:middle line:82% position:46% size:100% andere plekken, zodat mensen daar een mening over kunnen vormen. 02:00:25.060 --> 02:00:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat echt alleen maar om het met elkaar delen van die 02:00:29.119 --> 02:00:30.810 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke inzichten. Zoals al eerder werd gezegd, kan dat 02:00:30.930 --> 02:00:34.699 align:middle line:82% position:46% size:100% soms ook betekenen dat je dan moet delen dat je het antwoord nog niet 02:00:34.819 --> 02:00:37.310 align:middle line:82% position:46% size:100% hebt, dat er verschillende perspectieven zijn en dat er nog 02:00:37.430 --> 02:00:39.319 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen zijn. En ik denk eerlijk gezegd dat als 02:00:39.439 --> 02:00:43.569 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen ook iets meer over die twijfel en die onzekerheid 02:00:45.250 --> 02:00:49.019 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen meekrijgen in dat gesprek, dat ook ons debat helpt. 02:00:49.390 --> 02:00:51.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Het helpt het debat in de samenleving. 02:00:51.878 --> 02:00:53.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar misschien doet het ook het volgende. 02:00:53.149 --> 02:00:56.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een beetje een afgeleide. Ik ben altijd zeer geraakt geweest 02:00:56.739 --> 02:01:02.750 align:middle line:82% position:46% size:100% door de schoonheid en de rijkdom van wat er allemaal in de wereld 02:01:02.869 --> 02:01:05.798 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt, en ook in ons eigen gedrag en in onze eigen gedachtewereld. 02:01:06.310 --> 02:01:11.090 align:middle line:82% position:46% size:100% We besteden miljarden euro's aan al die onderzoekers, in de laboratoria 02:01:11.210 --> 02:01:14.000 align:middle line:82% position:46% size:100% en in de studeerkamers. Als we die deurtjes op een klein 02:01:14.119 --> 02:01:18.849 align:middle line:82% position:46% size:100% kiertje kunnen zetten — we besteden daar dan minder dan 1 promille aan — 02:01:19.418 --> 02:01:22.559 align:middle line:82% position:46% size:100% om de rest van Nederland toch een blik te bieden op al dat moois dat 02:01:22.679 --> 02:01:25.430 align:middle line:82% position:46% size:100% er in de wetenschap gebeurt, denk ik dat dat een waardevolle investering 02:01:25.550 --> 02:01:27.259 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Een vervolgvraag van de heer 02:01:27.378 --> 02:01:29.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Beertema. Ik ben het helemaal met de minister 02:01:30.109 --> 02:01:36.739 align:middle line:82% position:46% size:100% eens, maar de vraag aan het begin van mijn vragenreeks was: wat ging 02:01:36.859 --> 02:01:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% er dan mis voordat de minister dit instituut inrichtte? 02:01:41.859 --> 02:01:45.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat was er dan mis met die communicatie? 02:01:45.829 --> 02:01:48.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mij niet opgevallen. Volgens mij ging het allemaal goed. 02:01:48.850 --> 02:01:51.747 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de minister ook iets horen zeggen over het verschil tussen het 02:01:51.867 --> 02:01:55.649 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe en het wat. In de onderwijswereld is het 02:01:55.770 --> 02:01:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil tussen hoe en wat totaal door elkaar gelopen. 02:01:58.699 --> 02:02:02.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Na Dijsselbloem hebben we gezegd: wij gaan over het wat en het 02:02:02.229 --> 02:02:04.969 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs gaat over het hoe. Nou, dat zijn die bestuurders 02:02:05.088 --> 02:02:09.409 align:middle line:82% position:46% size:100% geworden en daarom zitten we met 24% functioneel analfabeten, en wij 02:02:09.529 --> 02:02:13.548 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben er niks meer over te zeggen. Kijk dus uit hoor, minister, zeg ik 02:02:13.668 --> 02:02:16.909 align:middle line:82% position:46% size:100% via de voorzitter. Dit soort instituten, vooral als het 02:02:17.029 --> 02:02:19.759 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsinstellingen zijn, gaan namelijk heel snel een eigen leven 02:02:19.878 --> 02:02:22.868 align:middle line:82% position:46% size:100% leiden met allemaal eigen baasjes en weet ik veel. 02:02:23.020 --> 02:02:25.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan zich heel langzaam van de minister losweken. 02:02:25.279 --> 02:02:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% En uw vraag is, meneer Beertema? Ik vraag de minister of hij 02:02:29.350 --> 02:02:31.710 align:middle line:82% position:46% size:100% alsjeblieft wil oppassen en of hij rekening wil houden met de 02:02:31.829 --> 02:02:35.340 align:middle line:82% position:46% size:100% sensitiviteit die hieromheen bestaat. 02:02:37.109 --> 02:02:38.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Een indringende vraag aan de minister. 02:02:38.680 --> 02:02:40.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Absoluut. Er wordt hard over nagedacht. 02:02:40.810 --> 02:02:44.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Het instituut, dat waarschijnlijk gewoon een virtueel instituut zal 02:02:44.289 --> 02:02:47.668 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, staat nu nog op papier, maar als wij concretere ideeën hebben, 02:02:47.850 --> 02:02:49.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zal ik uw Kamer daar graag over informeren. 02:02:51.689 --> 02:02:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik dan inclusief mijn beweegredenen, onze beweegredenen, 02:02:56.619 --> 02:02:58.829 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom we denken dat dit een goed idee is. 02:02:58.970 --> 02:03:00.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heeft u nog een interruptie van de heer Omtzigt. 02:03:04.600 --> 02:03:07.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft bemoeit de minister zich zo min mogelijk met dit soort 02:03:07.369 --> 02:03:08.689 align:middle line:82% position:46% size:100% instituten. Dat is de beste manier om ze 02:03:08.810 --> 02:03:10.239 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk van de politiek te laten blijven. 02:03:10.899 --> 02:03:13.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Zolang hij ze niet belt, ben ik niet zo bang dat je een aantal 02:03:13.310 --> 02:03:16.729 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijke wetenschappers met één telefoontje echt helemaal onder 02:03:16.849 --> 02:03:19.159 align:middle line:82% position:46% size:100% de duim kunt krijgen. Dat gaat niet lukken, zelfs al zou 02:03:19.279 --> 02:03:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% hij het willen. Ik heb een andere vraag over 02:03:23.029 --> 02:03:25.359 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijk onderzoek, naar aanleiding van de schriftelijke 02:03:26.259 --> 02:03:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden. Dat gaat over het 02:03:27.289 --> 02:03:29.088 align:middle line:82% position:46% size:100% oversterfteonderzoek. Daarover is hier een jaar geleden 02:03:29.208 --> 02:03:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% een motie ingediend. We hebben ook in de maand oktober 02:03:32.149 --> 02:03:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% nog steeds te maken met een oversterfte van 1.800 mensen. 02:03:35.958 --> 02:03:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn dus 1.800 mensen meer overleden dan op basis van de 02:03:40.279 --> 02:03:42.789 align:middle line:82% position:46% size:100% normale statistische verdeling verwacht zou mogen worden. 02:03:43.869 --> 02:03:45.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Al vorig jaar bleek dat de 02:03:47.259 --> 02:03:50.569 align:middle line:82% position:46% size:100% oorzaken van de oversterfte van eind 2021 niet duidelijk gevonden konden 02:03:50.689 --> 02:03:53.179 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Een van de redenen was dat er geen 02:03:53.298 --> 02:03:56.899 align:middle line:82% position:46% size:100% toegang was tot data. Een van de hypotheses is dat dit 02:03:57.020 --> 02:04:00.930 align:middle line:82% position:46% size:100% komt door uitgestelde zorg, maar dan moeten wetenschappers wel bij 02:04:01.050 --> 02:04:05.050 align:middle line:82% position:46% size:100% actuele data kunnen over onderliggende gezondheidsproblemen. 02:04:05.289 --> 02:04:07.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moeten natuurlijk goed gepseudonimiseerd worden. 02:04:08.020 --> 02:04:11.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet in een gecontroleerde omgeving, want het zijn gevoelige 02:04:11.329 --> 02:04:14.149 align:middle line:82% position:46% size:100% data — daar hoeven we mekaar niet van te overtuigen. 02:04:14.270 --> 02:04:16.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat onderzoek is van levensbelang. 02:04:16.989 --> 02:04:20.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat onderzoekt lukt in Denemarken wel, het lukt in de VS wel, het lukt 02:04:20.418 --> 02:04:24.430 align:middle line:82% position:46% size:100% in Engeland wel, maar in Nederland lukt het zeer mondjesmaat. 02:04:25.479 --> 02:04:30.346 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou deze minister samen met de minister van VWS willen kijken hoe 02:04:30.466 --> 02:04:32.770 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen bij dit onderzoek, maar ook bij andere onderzoeken die data 02:04:32.890 --> 02:04:32.939 align:middle line:82% position:46% size:100% eens wat structureler beschikbaar gesteld kunnen worden? 02:04:33.060 --> 02:04:35.789 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister van VWS heeft overigens vroeger zelf ook onderzoek gedaan 02:04:35.909 --> 02:04:38.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dat niet gepubliceerd kon worden vanwege deze redenen, dus die heeft 02:04:39.029 --> 02:04:40.640 align:middle line:82% position:46% size:100% hier ook wel een mening over. 02:04:45.220 --> 02:04:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister om daar over een aantal maanden, zonder deadline, 02:04:49.119 --> 02:04:52.029 align:middle line:82% position:46% size:100% eens op terug te komen. In Engeland en in Amerika gebeurt 02:04:52.539 --> 02:04:55.488 align:middle line:82% position:46% size:100% dat op instituten. Daar is dan ook verplichte 02:04:55.609 --> 02:04:59.060 align:middle line:82% position:46% size:100% bijscholing voor de academici die er gebruik van willen maken. 02:04:59.180 --> 02:05:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel is om ervoor te zorgen dat dit relevante onderzoek kan 02:05:01.430 --> 02:05:05.819 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvinden. Zoals ik al schriftelijk heb 02:05:05.939 --> 02:05:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% proberen te zeggen, weet ik hier de fijne details niet van. 02:05:08.569 --> 02:05:13.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de heer Omtzigt toezeggen dat ik het gesprek met mijn collega 02:05:13.668 --> 02:05:18.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Kuipers van VWS ga voeren en ga kijken of ik op een of andere manier 02:05:19.039 --> 02:05:19.449 align:middle line:82% position:46% size:100% kan helpen. 02:05:21.520 --> 02:05:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor ook de bredere vraag wat 02:05:24.250 --> 02:05:26.710 align:middle line:82% position:46% size:100% dit soort onderzoeken in Nederland in de weg staat. 02:05:27.399 --> 02:05:31.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor ook hoe dat gebeurt in vergelijkbare landen. 02:05:32.350 --> 02:05:38.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dat gesprek met hem voeren. Misschien kan ik op termijn u laten 02:05:38.720 --> 02:05:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% weten wat dat gesprek heeft opgeleverd. 02:05:41.609 --> 02:05:43.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel die terugkoppeling zeer op prijs. 02:05:46.338 --> 02:05:48.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de Handelingen: de bedoeling is dan ook om te kijken hoe 02:05:48.649 --> 02:05:51.679 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisinstituten en universiteiten dat onderzoek kunnen doen. 02:05:51.918 --> 02:05:55.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu kan dat alleen via het CBS. Tevens gaat het erom hoe dat ook in 02:05:55.579 --> 02:05:56.750 align:middle line:82% position:46% size:100% realtime kan gebeuren. 02:05:58.759 --> 02:06:00.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben statisticus. Ik vind dit buitengewoon relevant 02:06:01.050 --> 02:06:02.698 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek. Ik vind zwarte gaten belangrijk, 02:06:02.819 --> 02:06:03.520 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dit ook. Ja, die zwarte 02:06:05.119 --> 02:06:08.579 align:middle line:82% position:46% size:100% gaten zijn ook belangrijk! Zolang ze niet op het ministerie van 02:06:08.699 --> 02:06:10.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Financiën zitten, vind ik zwarte gaten heel belangrijk. 02:06:13.119 --> 02:06:15.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat onderzoek moet gewoon gebeuren. Dus dank. 02:06:16.250 --> 02:06:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk nog even naar de minister om te zien of hij bij zijn laatste punt 02:06:20.720 --> 02:06:21.920 align:middle line:82% position:46% size:100% was gekomen. Ja. 02:06:22.069 --> 02:06:24.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil naar de appreciatie van de amendementen. 02:06:25.720 --> 02:06:28.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat goed? Of wilt u eerst schorsen? 02:06:30.560 --> 02:06:33.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed om dat nu te doen. Dan kunnen de leden dat betrekken 02:06:33.859 --> 02:06:34.810 align:middle line:82% position:46% size:100% bij een eventuele tweede termijn. 02:06:36.878 --> 02:06:38.907 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat we overgaan naar de amendementen eerst nog een 02:06:39.027 --> 02:06:40.600 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van de heer Wassenberg, Partij voor de 02:06:43.029 --> 02:06:44.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Dieren. Ik wil toch nog even wat vragen 02:06:44.600 --> 02:06:47.106 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen over het aapproefdierencentrum, waar ik het 02:06:47.226 --> 02:06:49.579 align:middle line:82% position:46% size:100% gister uitgebreid over heb gehad. Allereerst dank voor alle 02:06:49.699 --> 02:06:50.720 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden; dan hoef ik dat straks niet meer te zeggen, want ik heb 02:06:50.840 --> 02:06:54.948 align:middle line:82% position:46% size:100% straks maar een minuut spreektijd. De antwoorden waren inderdaad 02:06:55.069 --> 02:06:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreid. Ik was het niet overal mee eens, 02:06:56.689 --> 02:06:58.298 align:middle line:82% position:46% size:100% maar er is echt een heleboel werk in gestopt. 02:06:59.079 --> 02:07:01.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat realiseer ik me. Dus veel dank daarvoor, zeker ook 02:07:01.699 --> 02:07:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de ambtenaren. Maar nu kom ik bij de dierproeven. 02:07:06.588 --> 02:07:10.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Het BPRC heeft vorig jaar 211 dierproeven gedaan. 02:07:10.720 --> 02:07:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben even terug gaan kijken. Ik heb gekeken naar de laatste vijf 02:07:13.640 --> 02:07:15.619 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar, de laatste tien jaar en de laatste vijftien jaar. 02:07:15.739 --> 02:07:18.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik me even tot die laatste cijfers beperken. 02:07:18.369 --> 02:07:24.319 align:middle line:82% position:46% size:100% In de laatste tien jaar waren er gemiddeld 213 dierproeven per jaar 02:07:24.439 --> 02:07:27.399 align:middle line:82% position:46% size:100% en in het afgelopen jaar dus 211. Dat is een verschil van twee, 02:07:28.298 --> 02:07:32.930 align:middle line:82% position:46% size:100% ongeveer 1%; dat is niks. In de afgelopen vijftien jaar waren 02:07:33.050 --> 02:07:36.770 align:middle line:82% position:46% size:100% er gemiddeld 217 dierproeven en in het afgelopen jaar 211. 02:07:36.890 --> 02:07:38.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een daling van 02:07:39.789 --> 02:07:42.319 align:middle line:82% position:46% size:100% 2,5%. In die daling, die eigenlijk al 02:07:42.439 --> 02:07:46.539 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren geleden zou moeten zijn ingezet, is dus nog niks verbeterd. 02:07:46.689 --> 02:07:49.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Het aantal dierproeven staat nog op hetzelfde niveau als het gemiddelde 02:07:49.649 --> 02:07:51.279 align:middle line:82% position:46% size:100% van de laatste tien jaar en van de laatste vijftien jaar. 02:07:51.878 --> 02:07:53.082 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan de minister niet tevreden mee zijn. 02:07:53.203 --> 02:07:57.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Er moet toch meer gebeuren dan een plannetje door het BPRC laten 02:07:57.739 --> 02:07:59.350 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijven? Wat vindt de minister nou van die 02:07:59.470 --> 02:08:03.207 align:middle line:82% position:46% size:100% cijfers? Daar wil ik me graag even over 02:08:03.327 --> 02:08:06.579 align:middle line:82% position:46% size:100% beraden. Misschien kan ik daar in de tweede 02:08:06.699 --> 02:08:09.229 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn op terugkomen. Ik snap dat er veel overlegd wordt 02:08:09.439 --> 02:08:11.256 align:middle line:82% position:46% size:100% over moties. Ik juich alleen maar toe dat er 02:08:11.377 --> 02:08:13.859 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover vooraf afstemming is, maar ik wil de leden vragen om dat buiten 02:08:13.979 --> 02:08:16.289 align:middle line:82% position:46% size:100% de zaal te doen, in ieder geval niet op de voorste rij, want dat leidt 02:08:16.409 --> 02:08:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% best af voor de mensen die willen interrumperen. 02:08:20.439 --> 02:08:22.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik bij de appreciatie van de 02:08:22.649 --> 02:08:24.350 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen. Ik wil eerst een opmerking maken in 02:08:24.470 --> 02:08:26.359 align:middle line:82% position:46% size:100% de richting van de heer Wassenberg. Hij maakte volgens mij een grap die 02:08:26.479 --> 02:08:32.420 align:middle line:82% position:46% size:100% maar heel weinig mensen begrepen. Hij merkte correct op dat in alle 02:08:32.539 --> 02:08:34.389 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen die deze Kamer ooit heeft 02:08:36.159 --> 02:08:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeld, steeds gesproken wordt over wat ik zelf maar "vierkante 02:08:41.239 --> 02:08:44.488 align:middle line:82% position:46% size:100% euro's" ben gaan noemen. Er staat een bedrag van zoveel euro 02:08:44.609 --> 02:08:46.569 align:middle line:82% position:46% size:100% maal een ander bedrag van zoveel euro. 02:08:50.229 --> 02:08:53.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het niet zo erg is, maar alle amendementen zijn uitgedrukt in 02:08:53.119 --> 02:08:56.960 align:middle line:82% position:46% size:100% vierkante euro's. We weten wat vierkante meters zijn. 02:08:57.079 --> 02:09:00.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik durf niet te zeggen wat dit precies betekent voor al het beleid 02:09:00.529 --> 02:09:02.350 align:middle line:82% position:46% size:100% dat u de afgelopen jaren heeft goedgekeurd, 02:09:04.149 --> 02:09:07.329 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik denk dat we ze niet zo letterlijk moeten lezen. 02:09:07.539 --> 02:09:12.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Als bèta weet ik dat dit een opmerking is waarvan mensen tegen me 02:09:12.319 --> 02:09:15.369 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen: don't be such a scientist. Dit is zo'n moment. 02:09:17.409 --> 02:09:19.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we nu naar de appreciatie van de amendementen. 02:09:19.399 --> 02:09:22.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar komen ze. Ik begin met het amendement van 02:09:23.430 --> 02:09:26.760 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Westerveld over tweede studies in zorg en onderwijs. 02:09:28.259 --> 02:09:31.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet ik ontraden. Gezien de huidige arbeidskrapte in 02:09:31.750 --> 02:09:34.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de sectoren onderwijs en zorg begrijp ik het amendement en 02:09:34.689 --> 02:09:37.079 align:middle line:82% position:46% size:100% waardeer ik de poging die u doet om hiervoor dekking te vinden. 02:09:38.079 --> 02:09:41.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Het aanbieden van tweede studies in onderwijs en zorg — voor alle 02:09:42.399 --> 02:09:45.588 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijkheid: voor mensen die al een eerste studie in onderwijs en 02:09:45.708 --> 02:09:48.770 align:middle line:82% position:46% size:100% zorg hebben gedaan — kost structureel circa 50 miljoen euro. 02:09:48.890 --> 02:09:51.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De door u voorgestelde dekking is dus ook te weinig. 02:09:52.220 --> 02:09:56.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Bovendien is de voorgestelde dekking in 2023 bedoeld voor projecten in 02:09:56.239 --> 02:09:57.798 align:middle line:82% position:46% size:100% het kader van maatschappelijke diensttijd. 02:09:57.918 --> 02:10:01.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik ontraad het amendement. Ik zie een aantal 02:10:03.350 --> 02:10:06.329 align:middle line:82% position:46% size:100% leden kijken. Zou u wellicht het nummer erbij 02:10:06.449 --> 02:10:08.000 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen noemen? Dat helpt. 02:10:08.119 --> 02:10:10.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry. Dat is het amendement op stuk nr. 02:10:11.109 --> 02:10:12.948 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:10:13.069 --> 02:10:13.510 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:10:16.029 --> 02:10:19.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik nu bij het amendement op stuk nr. 02:10:19.189 --> 02:10:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% 55 van het lid Van der Woude 02:10:24.229 --> 02:10:24.560 align:middle line:82% position:46% size:100% cum 02:10:26.588 --> 02:10:27.920 align:middle line:82% position:46% size:100% suis. Ik word geïnformeerd dat dit het 02:10:28.039 --> 02:10:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement op stuk nr. 62 is. 02:10:29.350 --> 02:10:30.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, het is herzien. Het is nu het amendement op stuk nr. 02:10:30.760 --> 02:10:31.259 align:middle line:82% position:46% size:100% 62 en 02:10:33.039 --> 02:10:34.779 align:middle line:82% position:46% size:100% het gaat over een impuls 02:10:36.460 --> 02:10:40.220 align:middle line:82% position:46% size:100% van 2,8 miljoen euro in 2023 voor kennisveiligheid ten laste van 02:10:40.340 --> 02:10:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% artikel 7 van de OCW-begroting. Ik heb al gezegd dat 02:10:44.750 --> 02:10:47.220 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisveiligheid een van de prioriteiten van het kabinet is. 02:10:47.649 --> 02:10:51.603 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom investeer ik ook stevig in kennisveiligheid uit het fonds voor 02:10:51.722 --> 02:10:54.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderzoek en Wetenschap. Het Loket Kennisveiligheid wordt 02:10:54.699 --> 02:10:57.880 align:middle line:82% position:46% size:100% verder uitgebouwd en er wordt een toetsingskader ontwikkeld. 02:10:58.000 --> 02:11:02.449 align:middle line:82% position:46% size:100% In dat licht ondersteun ik deze impuls, die bedoeld is voor het 02:11:02.569 --> 02:11:07.039 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekken van het juiste personeel en de opbouw van expertise bij de 02:11:07.159 --> 02:11:09.039 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen met betrekking tot 02:11:11.109 --> 02:11:12.679 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisveiligheid. De dekking voor het amendement is 02:11:12.798 --> 02:11:15.520 align:middle line:82% position:46% size:100% echter niet pijnloos en zal ten koste gaan van het budget 02:11:17.289 --> 02:11:18.579 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de lumpsum, althans voor 02:11:20.319 --> 02:11:22.189 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:11:22.310 --> 02:11:25.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gevonden worden in de maatregel halvering collegegelden hoger 02:11:25.939 --> 02:11:27.689 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs. 02:11:27.810 --> 02:11:30.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die toelichting kan ik het amendement oordeel Kamer geven. 02:11:30.229 --> 02:11:34.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar de indieners. Ik zie dat zij knikken. 02:11:34.279 --> 02:11:36.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan doen we oordeel Kamer, met deze lezing. 02:11:36.628 --> 02:11:37.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik 02:11:42.270 --> 02:11:43.619 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het amendement 02:11:46.569 --> 02:11:48.158 align:middle line:82% position:46% size:100% van de leden Van der Molen en Van der Woude op stuk nr. 02:11:48.279 --> 02:11:51.048 align:middle line:82% position:46% size:100% 56, ter vervanging van het amendement op stuk nr. 02:11:51.168 --> 02:11:51.969 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:11:53.798 --> 02:11:54.759 align:middle line:82% position:46% size:100% het beschikbaar stellen 02:11:56.350 --> 02:12:00.369 align:middle line:82% position:46% size:100% van middelen voor de toekomst van de internationale neerlandistiek. 02:12:01.029 --> 02:12:03.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel met u het belang van de versterking van de internationale 02:12:03.800 --> 02:12:06.409 align:middle line:82% position:46% size:100% neerlandistiek. Interessant dat ik bij mijn 02:12:06.529 --> 02:12:10.779 align:middle line:82% position:46% size:100% buitenlandse bezoeken een aantal van deze studies heb bezocht, in 02:12:12.489 --> 02:12:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Amerika, Indonesië en Duitsland. 02:12:17.289 --> 02:12:20.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Naast de jaarlijkse bijdrage aan de Taalunie loopt er al een 02:12:20.588 --> 02:12:23.329 align:middle line:82% position:46% size:100% impulstraject in Nederland en Vlaanderen, via de samenwerking in 02:12:23.449 --> 02:12:26.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek 02:12:27.819 --> 02:12:30.338 align:middle line:82% position:46% size:100% (IVN). Dit traject loopt tot en met 2024. 02:12:30.699 --> 02:12:34.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik steun uw voorstel om de bijdrage structureel te maken. 02:12:34.180 --> 02:12:39.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanaf 2025 kunnen wij op basis van de resultaten van het impulstraject 02:12:39.489 --> 02:12:43.189 align:middle line:82% position:46% size:100% een nieuw voorstel maken, in samenwerking met onze attachés voor 02:12:43.310 --> 02:12:48.109 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en wetenschap op de ambassades, de Nederlandse 02:12:48.229 --> 02:12:50.779 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten en de bestaande samenwerkingsverbanden voor de 02:12:50.899 --> 02:12:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale neerlandistiek, de Taalunie en de IVN, die ik net 02:12:54.739 --> 02:12:57.920 align:middle line:82% position:46% size:100% noemde. Over dit voorstel kunnen wij u dan 02:12:58.039 --> 02:13:01.100 align:middle line:82% position:46% size:100% per brief informeren. Ik kan uw amendement oordeel Kamer 02:13:01.220 --> 02:13:03.859 align:middle line:82% position:46% size:100% geven, als ik het zo mag interpreteren dat de middelen deels 02:13:03.979 --> 02:13:07.479 align:middle line:82% position:46% size:100% ook ten goede kunnen komen aan de studies Nederlandse taal en cultuur 02:13:07.869 --> 02:13:11.060 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de Nederlandse universiteiten en dan met name hun internationale 02:13:11.180 --> 02:13:15.069 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerkingsverbanden, te meer omdat de dekking komt uit de lumpsum 02:13:15.279 --> 02:13:17.239 align:middle line:82% position:46% size:100% h.o. en rekening houdend met het 02:13:17.359 --> 02:13:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% absorptievermogen van de IVN. Met al deze omhalen geef ik het 02:13:23.048 --> 02:13:24.029 align:middle line:82% position:46% size:100% graag oordeel Kamer. 02:13:27.759 --> 02:13:31.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Die interpretatie van het amendement is wel van belang, omdat het 02:13:32.079 --> 02:13:35.210 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijke doel van het amendement vooral is om die 02:13:35.329 --> 02:13:36.850 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen in het buitenland te ondersteunen. 02:13:37.659 --> 02:13:42.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor de minister nu zeggen dat we het ook grotendeels in Nederland 02:13:43.239 --> 02:13:45.042 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden moeten kunnen uitgeven, als ik het goed begrijp. 02:13:45.162 --> 02:13:49.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat misschien haaks op elkaar. Misschien kan de minister op een 02:13:49.159 --> 02:13:52.670 align:middle line:82% position:46% size:100% later moment nog even uiteenzetten dat we wel bewaken dat die 02:13:52.789 --> 02:13:56.288 align:middle line:82% position:46% size:100% verhouding goed wordt, want anders gaat het misschien een kant op die u 02:13:56.408 --> 02:13:58.179 align:middle line:82% position:46% size:100% en in ieder geval de indieners niet beogen. 02:14:00.048 --> 02:14:01.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik waardeer deze interventie. 02:14:03.930 --> 02:14:06.759 align:middle line:82% position:46% size:100% In eerste instantie is dat de bedoeling of de inzet bij dit 02:14:06.878 --> 02:14:10.306 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel, maar we moeten even kijken wat het absorptievermogen is en of 02:14:10.426 --> 02:14:13.119 align:middle line:82% position:46% size:100% er misschien met internationale verbanden wat gedaan kan worden. 02:14:13.239 --> 02:14:17.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom er graag in detail op terug wat de juiste randvoorwaarden zijn 02:14:17.460 --> 02:14:18.270 align:middle line:82% position:46% size:100% die we hieraan stellen. 02:14:23.319 --> 02:14:25.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die lezing en die terugkoppeling geeft u 56 oordeel Kamer. 02:14:31.810 --> 02:14:32.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. 02:14:37.060 --> 02:14:37.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan 02:14:41.409 --> 02:14:42.279 align:middle line:82% position:46% size:100% kom ik bij 02:14:45.430 --> 02:14:47.600 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement-Hagen c.s. op stuk nr. 02:14:47.720 --> 02:14:52.670 align:middle line:82% position:46% size:100% 63, met een voorstel tot het vergoeden van boeken en licenties 02:14:52.789 --> 02:14:56.949 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden voor mbo studenten jonger dan 18 jaar. 02:14:57.668 --> 02:15:01.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit amendement regelt dekking voor het kosteloos beschikbaar stellen 02:15:01.609 --> 02:15:04.699 align:middle line:82% position:46% size:100% van boeken en licenties voor basisvaardigheden aan mbo studenten 02:15:04.819 --> 02:15:08.539 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog leerplichtig zijn. We hebben dit al bij andere 02:15:08.659 --> 02:15:10.630 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheden besproken. Ik zie dit zelf als een mooi 02:15:10.750 --> 02:15:15.199 align:middle line:82% position:46% size:100% initiatief en als een stap om de toegankelijkheid van het mbo te 02:15:15.319 --> 02:15:17.659 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroten. Het verlaagt de mogelijke financiële 02:15:17.779 --> 02:15:20.289 align:middle line:82% position:46% size:100% drempels voor studenten bij het kiezen van een opleiding. 02:15:20.539 --> 02:15:22.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het daarom ook graag oordeel Kamer. 02:15:22.548 --> 02:15:23.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waren 02:15:26.079 --> 02:15:27.429 align:middle line:82% position:46% size:100% de amendementen? Dat waren de amendementen. 02:15:27.909 --> 02:15:31.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van dit deel. 02:15:32.229 --> 02:15:35.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie toch nog twee mensen naar voren komen. 02:15:35.579 --> 02:15:36.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Westerveld, GroenLinks. 02:15:39.009 --> 02:15:41.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog een vraag over de amendementen, maar er is ook nog een 02:15:42.310 --> 02:15:44.510 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag van mij in eerste termijn niet beantwoord. 02:15:44.630 --> 02:15:47.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar zal ik mee beginnen? Ik zou zeggen: doe eerst het 02:15:47.289 --> 02:15:49.729 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement, dan gaan we daarna naar de vraag. 02:15:52.539 --> 02:15:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gewoon even een vraag over het amendement van de heer Van der 02:15:55.369 --> 02:15:59.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen en mevrouw Van der Woude over de Internationale Vereniging voor 02:15:59.659 --> 02:16:02.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Neerlandistiek. Begrijp ik goed dat de dekking ten 02:16:02.880 --> 02:16:06.159 align:middle line:82% position:46% size:100% laste komt van de lumpsum van de universiteiten? 02:16:07.600 --> 02:16:08.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Precies. Dat is de dekking die we daarvoor 02:16:09.079 --> 02:16:11.149 align:middle line:82% position:46% size:100% gevonden hebben. Ik kijk heel even naar de heer 02:16:11.270 --> 02:16:12.386 align:middle line:82% position:46% size:100% Segers. Heeft u nog een vraag over de 02:16:12.506 --> 02:16:14.270 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen of is nog een vraag onbeantwoord gebleven? 02:16:14.390 --> 02:16:15.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de amendementen heel even afronden. 02:16:15.920 --> 02:16:15.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil 02:16:17.819 --> 02:16:18.850 align:middle line:82% position:46% size:100% twee opmerkingen maken over amendementen, als dat mag. 02:16:18.970 --> 02:16:21.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Laten we dat dan eerst doen. 02:16:21.720 --> 02:16:25.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst maak ik een opmerking over de benaming van het amendement 02:16:25.800 --> 02:16:27.838 align:middle line:82% position:46% size:100% op stuk nr. 57, dat ik samen met collega Ellian 02:16:27.958 --> 02:16:28.520 align:middle line:82% position:46% size:100% heb ingediend. Ik weet niet wie daar 02:16:28.640 --> 02:16:29.670 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk voor is, maar er staat: middelen ten behoeve van 02:16:29.789 --> 02:16:31.369 align:middle line:82% position:46% size:100% antisemitisme. Dat moet zijn: middelen ten behoeve 02:16:31.489 --> 02:16:35.149 align:middle line:82% position:46% size:100% van de strijd tegen antisemitisme. Dat moet in ieder geval worden 02:16:35.299 --> 02:16:36.659 align:middle line:82% position:46% size:100% aangepast. Ik pas het aan. 02:16:36.780 --> 02:16:40.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat dit voor de collega is. Dan de tweede. 02:16:41.540 --> 02:16:44.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega Van der Graaf kan er vanavond helaas niet bij zijn, maar 02:16:44.700 --> 02:16:49.218 align:middle line:82% position:46% size:100% zij is nog bezig met een amendement over het welzijn van studenten. 02:16:49.909 --> 02:16:50.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou het mogelijk zijn dat daarop nog een schriftelijke reactie van de 02:16:51.068 --> 02:16:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% minister komt in de tijd tussen de indiening — ik hoop dat die zo snel 02:16:53.370 --> 02:16:53.780 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk 02:16:56.088 --> 02:16:59.549 align:middle line:82% position:46% size:100% is — en de stemming? Mijn excuses dat het niet eerder is 02:16:59.668 --> 02:17:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ingediend, want dan hadden we erover kunnen debatteren. 02:17:01.399 --> 02:17:04.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat spijt ons. Het is even wat het is, maar als 02:17:04.769 --> 02:17:08.629 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop een schriftelijke reactie komt van de minister, dan kunnen we 02:17:09.200 --> 02:17:10.557 align:middle line:82% position:46% size:100% daar alsnog op een goede manier over stemmen. 02:17:10.676 --> 02:17:11.472 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag de minister al instemmend knikken. 02:17:11.593 --> 02:17:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter. Met alle genoegen. 02:17:12.728 --> 02:17:13.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk eens aan. Dan noteren we dat. 02:17:14.009 --> 02:17:15.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan een vraag van mevrouw Westerveld, GroenLinks. 02:17:19.388 --> 02:17:23.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maakte in mijn eerste termijn een groot punt van de ongelijke 02:17:23.540 --> 02:17:27.003 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering, ook tussen studenten. Daar is in de schriftelijke 02:17:27.122 --> 02:17:29.138 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording iets op ingegaan. Dat heeft de minister hier ook wel 02:17:29.429 --> 02:17:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan, maar mijn vraag was wat breder en was ook aan deze minister 02:17:33.440 --> 02:17:34.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gericht. Ik weet dat hij minister van 02:17:35.030 --> 02:17:38.546 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijs is en niet minister van alle jongeren, maar mijn vraag aan 02:17:38.665 --> 02:17:43.459 align:middle line:82% position:46% size:100% deze minister was breder, want ik zie gewoon dat er een ongelijkheid 02:17:43.579 --> 02:17:45.340 align:middle line:82% position:46% size:100% zit in al ons beleid. We vinden het heel vanzelfsprekend 02:17:45.729 --> 02:17:49.120 align:middle line:82% position:46% size:100% om aan jongeren die naar de hogeschool of de universiteit gaan, 02:17:49.659 --> 02:17:51.888 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld ook een landelijke bestuursbeurs beschikbaar te 02:17:52.009 --> 02:17:54.049 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen. Misschien kan ik één concreet 02:17:54.168 --> 02:17:56.360 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbeeld noemen. Zo'n bestuursbeurs wordt beschikbaar 02:17:56.479 --> 02:17:58.009 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld aan de studentenorganisaties. 02:17:58.129 --> 02:18:01.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is ontzettend belangrijk. Ik heb daar zelf heel erg veel aan 02:18:01.218 --> 02:18:03.879 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad. En deze minister trouwens ook! 02:18:04.088 --> 02:18:06.010 align:middle line:82% position:46% size:100% De andere minister heeft daar ook heel veel aan gehad. 02:18:07.239 --> 02:18:10.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog steeds heb ik veel aan de input van alle studentenorganisaties. 02:18:10.649 --> 02:18:12.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik bijvoorbeeld heel scheef vind, is het volgende. 02:18:12.950 --> 02:18:15.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook aan alle politieke jongerenorganisaties, van al onze 02:18:15.350 --> 02:18:18.099 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen, wordt een bestuursbeurs beschikbaar gesteld. 02:18:18.489 --> 02:18:20.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar in de desbetreffende subsidievoorwaarden staat dat de 02:18:21.110 --> 02:18:25.179 align:middle line:82% position:46% size:100% organisatie zich dan specifiek bezig moet houden met het hoger onderwijs, 02:18:25.659 --> 02:18:27.950 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat vind ik scheef. Want wij vragen ook van onze 02:18:28.069 --> 02:18:31.000 align:middle line:82% position:46% size:100% politieke jongerenorganisaties om er te zijn voor alle jongeren. 02:18:33.308 --> 02:18:37.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Door deze subsidievoorwaarde vragen wij hun eigenlijk om specifiek op te 02:18:37.370 --> 02:18:40.819 align:middle line:82% position:46% size:100% komen voor studenten. Leidt dat niet tot scheefheid, wil 02:18:40.940 --> 02:18:43.940 align:middle line:82% position:46% size:100% ik aan deze minister vragen. Zouden we daar niet wat op moeten 02:18:44.059 --> 02:18:46.779 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden? Ik vind het breder een probleem. 02:18:47.209 --> 02:18:48.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Bijvoorbeeld ook jongeren die 02:18:50.200 --> 02:18:53.718 align:middle line:82% position:46% size:100% ervaringsdeskundigen in de jeugdzorg zijn of zwerfjongeren worden niet 02:18:53.838 --> 02:18:55.909 align:middle line:82% position:46% size:100% vertegenwoordigd. Ik snap dat deze minister daar niet 02:18:56.030 --> 02:18:57.610 align:middle line:82% position:46% size:100% over gaat … En uw vraag is, mevrouw Westerveld? 02:18:59.099 --> 02:19:00.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Zouden we die subsidievoorwaarden niet moeten aanpassen? 02:19:03.909 --> 02:19:09.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn eerste reactie zou zijn dat dit middelen zijn die vanuit de 02:19:09.379 --> 02:19:12.110 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting van Onderwijs beschikbaar worden gesteld opdat jongeren zich 02:19:12.229 --> 02:19:16.269 align:middle line:82% position:46% size:100% actief uiten, maar ook: rondom het onderwijs. 02:19:16.659 --> 02:19:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de gedachtegang geweest. Ik heb het gevoel dat, als we die 02:19:20.719 --> 02:19:21.968 align:middle line:82% position:46% size:100% beperking eraf halen, 02:19:23.829 --> 02:19:27.610 align:middle line:82% position:46% size:100% we ineens op een heel andere manier naar dit instrument gaan kijken. 02:19:27.729 --> 02:19:30.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dus zeer terughoudend zijn om dat op dit moment te doen, maar we 02:19:30.850 --> 02:19:33.040 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen daar natuurlijk altijd nog verder het gesprek over voeren. 02:19:36.250 --> 02:19:40.139 align:middle line:82% position:46% size:100% U vraagt terecht of jongeren hun stem kunnen laten horen. 02:19:40.260 --> 02:19:41.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we het al eerder over gehad. 02:19:42.190 --> 02:19:45.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijsinstellingen doen dat eigenlijk mooi: via deze 02:19:46.059 --> 02:19:49.009 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursbeurzen. Ik zou eigenlijk willen dat 02:19:49.129 --> 02:19:53.020 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven — of op andere plekken — iets soortgelijks doen; dat kunnen 02:19:53.440 --> 02:19:54.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ze doen. Ze kunnen jongerenorganisaties 02:19:54.950 --> 02:19:56.299 align:middle line:82% position:46% size:100% oprichten; er zijn allerlei mogelijkheden. 02:19:56.418 --> 02:19:58.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kijk je ook of de sociale partners daarin een rol kunnen 02:19:58.988 --> 02:20:04.029 align:middle line:82% position:46% size:100% spelen en de goede ervaringen die wij hebben, verder 02:20:05.709 --> 02:20:07.790 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen uitdragen. Ik denk dat u daar ook zelf een 02:20:07.909 --> 02:20:10.988 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke rol in kunt spelen, maar op dit moment ben ik terughoudend om 02:20:11.649 --> 02:20:17.780 align:middle line:82% position:46% size:100% deze beperking eraf te halen, want dan kan ik niet meer verantwoorden 02:20:17.899 --> 02:20:19.600 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom ik dat vanuit de onderwijsbegroting doe. 02:20:21.709 --> 02:20:25.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik, en ik begrijp ook goed dat de minister de regeling 02:20:25.799 --> 02:20:27.558 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien niet uit zijn hoofd kent. Ik heb het net opgezocht. 02:20:27.799 --> 02:20:30.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat heel specifiek: hoger onderwijs. 02:20:30.239 --> 02:20:32.962 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, ik hoop dat die beperking er in de nieuwe regeling vanaf wordt 02:20:33.083 --> 02:20:35.409 align:middle line:82% position:46% size:100% gehaald, zodat dit ook voor mbo studenten geldt. 02:20:35.829 --> 02:20:38.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar moet dat niet nog breder zijn? Want we hebben ook studenten op het 02:20:39.049 --> 02:20:42.649 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkonderwijs, bijvoorbeeld. Dus zou die regeling — en dat zou ik 02:20:42.770 --> 02:20:46.159 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister willen meegeven — niet nog breder moeten zijn, zodat je 02:20:46.280 --> 02:20:47.870 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad wel die subsidievoorwaarden van het 02:20:47.989 --> 02:20:51.248 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie voor het onderwijs behoudt, maar we niet meer onze 02:20:51.369 --> 02:20:54.920 align:middle line:82% position:46% size:100% politieke jongerenorganisaties specifiek vragen om zich bezig te 02:20:55.040 --> 02:20:57.159 align:middle line:82% position:46% size:100% houden met problemen in het hoger onderwijs? 02:20:57.940 --> 02:21:01.969 align:middle line:82% position:46% size:100% U zet mij zelf in een lastig parket. Hoe kan ik niet zeggen dat zij zich 02:21:02.090 --> 02:21:05.408 align:middle line:82% position:46% size:100% toch mogen bezighouden met vervolgonderwijs, gegeven mijn 02:21:05.918 --> 02:21:08.349 align:middle line:82% position:46% size:100% eerdere betoog? Ik ga hier nog even naar kijken. 02:21:09.429 --> 02:21:12.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan schors ik nu voor drie kwartier 02:21:12.468 --> 02:21:15.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de dinerpauze. Daarna starten we met de minister 02:21:15.120 --> 02:21:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Primair en Voortgezet Onderwijs. 02:21:17.329 --> 02:21:17.780 align:middle line:82% position:46% size:100% De vergadering wordt van 18.43 uur tot 19.37 uur geschorst. 03:14:30.040 --> 03:14:35.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hervat de vergadering. Aan de orde is de voortzetting van 03:14:35.540 --> 03:14:37.959 align:middle line:82% position:46% size:100% de beantwoording van de zijde van de regering. 03:14:38.750 --> 03:14:43.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga zo het woord geven aan de minister voor Primair en Voortgezet 03:14:43.519 --> 03:14:47.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijs om te beginnen met zijn beantwoording, maar niet voordat ik 03:14:47.838 --> 03:14:51.899 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen de leden heb gezegd dat, indien er nog vragen zijn over 03:14:52.020 --> 03:14:54.509 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeveel resterende interrupties u heeft, u dat hier kunt komen 03:14:54.629 --> 03:14:55.430 align:middle line:82% position:46% size:100% opvragen. We hebben dat hier allemaal netjes 03:14:55.549 --> 03:14:59.439 align:middle line:82% position:46% size:100% voor u bijgehouden. Dat gezegd hebbende, ga ik het woord 03:14:59.558 --> 03:15:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% geven aan de minister. 03:15:05.000 --> 03:15:11.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, voorzitter. Het lijkt alsof je alles goed voor 03:15:11.388 --> 03:15:15.558 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar hebt. Op papier krijgt je leven volgens 03:15:15.679 --> 03:15:20.200 align:middle line:82% position:46% size:100% het CBS een dikke 8. Het afgelopen weekend had je nog een 03:15:20.319 --> 03:15:22.599 align:middle line:82% position:46% size:100% leuk feestje. Aan vrienden geen gebrek. 03:15:22.718 --> 03:15:25.620 align:middle line:82% position:46% size:100% En met voetbal scoorde je laatst ook nog die winnende goal. 03:15:26.450 --> 03:15:32.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar waarom voelt het dan niet zo? In je hoofd dondert het. 03:15:33.838 --> 03:15:37.569 align:middle line:82% position:46% size:100% En je dacht dat, naarmate je ouder zou worden, je het leven steeds 03:15:37.690 --> 03:15:41.250 align:middle line:82% position:46% size:100% beter zou kunnen overzien, dat het duidelijker zou worden. 03:15:42.338 --> 03:15:46.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar je vrienden een tijd niet zien in coronatijd en de structuur van je 03:15:46.418 --> 03:15:49.989 align:middle line:82% position:46% size:100% lesrooster missen, hebben die duidelijkheid eigenlijk weggehaald. 03:15:51.009 --> 03:15:57.718 align:middle line:82% position:46% size:100% En soms voel je je niet begrepen, en dan is daar je lieve ouder of een 03:15:57.838 --> 03:16:02.899 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar om je te helpen, en om te zien en gevoeld te krijgen wat jij 03:16:03.020 --> 03:16:06.670 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk voelt. Of heb je het idee dat je er 03:16:06.790 --> 03:16:07.620 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk alleen voor staat. 03:16:09.239 --> 03:16:10.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dit is het thema uit het 03:16:11.099 --> 03:16:16.569 align:middle line:82% position:46% size:100% wereldberoemde boek The Catcher in the Rye van Jerome David Salinger, 03:16:17.709 --> 03:16:21.620 align:middle line:82% position:46% size:100% maar nog altijd verrassend actueel. Een Amerikaans boek uit de jaren 03:16:21.739 --> 03:16:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% vijftig dat columnist Özcan Akyol mij aanraadde, omdat ik daar volgens 03:16:27.799 --> 03:16:31.750 align:middle line:82% position:46% size:100% hem wijze lessen uit kon trekken voor ons huidige onderwijs. 03:16:32.509 --> 03:16:35.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zei: "Ik ben die jongen, jij bent die jongen, wij zijn allemaal 03:16:36.168 --> 03:16:40.370 align:middle line:82% position:46% size:100% die jongen." En die jongen, dat is het hoofdpersonage, Holden 03:16:40.519 --> 03:16:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Caulfield. 03:16:43.079 --> 03:16:46.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat maakte me wel nieuwsgierig. Ik las ook dat dat boek vrij 03:16:46.360 --> 03:16:49.509 align:middle line:82% position:46% size:100% controversieel was. Ik dacht: ik ga eens even wat 03:16:49.629 --> 03:16:51.509 align:middle line:82% position:46% size:100% informatie opzoeken over dat boek. 03:16:53.940 --> 03:16:58.808 align:middle line:82% position:46% size:100% De hoofdpersoon is Holden. Hij zoekt naar wat hij wil in het 03:16:58.929 --> 03:17:02.939 align:middle line:82% position:46% size:100% leven. Hij worstelt met de zoektocht naar 03:17:03.058 --> 03:17:05.280 align:middle line:82% position:46% size:100% volwassenheid. Hij wordt van school gestuurd. 03:17:05.399 --> 03:17:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wordt soms cynisch, 03:17:09.379 --> 03:17:13.530 align:middle line:82% position:46% size:100% soms zo cynisch dat hij daar psychiatrische klachten van krijgt. 03:17:13.649 --> 03:17:16.765 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat heeft parellellen met wat wij nu 03:17:16.886 --> 03:17:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% soms bij 16-jarigen zien. Er wordt tegenwoordig namelijk ook 03:17:23.058 --> 03:17:28.068 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel van jou verwacht, en misschien wel van ons allemaal. 03:17:28.189 --> 03:17:32.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet goed presteren op school of op je werk of bij de sportvereniging 03:17:33.109 --> 03:17:36.809 align:middle line:82% position:46% size:100% of op muziekles. Je moet leren voor je toets, ook als 03:17:36.930 --> 03:17:40.979 align:middle line:82% position:46% size:100% je wegens corona wat minder goed in je vel zit en soms ook minder goed 03:17:41.100 --> 03:17:41.799 align:middle line:82% position:46% size:100% in de stof zit. Thuis 03:17:43.409 --> 03:17:47.245 align:middle line:82% position:46% size:100% hoor je misschien soms ruzie of hebben je ouders het moeilijk, omdat 03:17:47.365 --> 03:17:50.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ze iets niet kunnen betalen of omdat ze hun baan kwijt zijn. 03:17:50.799 --> 03:17:54.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondertussen doe je je best om dat goede cijfer te halen, maar als je 03:17:55.280 --> 03:17:57.479 align:middle line:82% position:46% size:100% niet lekker in je vel zit, lukt dat niet. 03:17:57.600 --> 03:17:59.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan voel je je soms uit het lood geslagen. 03:18:00.110 --> 03:18:02.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat gevoel is niet alleen herkenbaar 03:18:02.940 --> 03:18:06.559 align:middle line:82% position:46% size:100% voor leerlingen. We zien het ook bij leraren. 03:18:07.409 --> 03:18:10.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar sta je dan, dag in, dag uit voor je leerlingen, zodat ze het 03:18:10.168 --> 03:18:14.670 align:middle line:82% position:46% size:100% beste uit zichzelf kunnen halen. Maar leraren vangen een dubbele klap 03:18:14.790 --> 03:18:19.159 align:middle line:82% position:46% size:100% op: in coronatijd, toen ze meer bezig waren met organiseren dan met 03:18:19.280 --> 03:18:24.468 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, en nu, nu veel leerlingen niet zijn waar ze moeten zijn of 03:18:24.588 --> 03:18:27.370 align:middle line:82% position:46% size:100% extra begeleiding nodig hebben. Maar het is een dubbele klap, omdat 03:18:27.588 --> 03:18:31.920 align:middle line:82% position:46% size:100% je die begeleiding, met extra aandacht en met een arm om de 03:18:32.040 --> 03:18:34.168 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen heen, met steeds minder mensen moet geven. 03:18:34.289 --> 03:18:38.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben steeds minder collega's, terwijl dat bordje, dat ze ook in de 03:18:38.770 --> 03:18:42.059 align:middle line:82% position:46% size:100% avonden en de weekenden hebben, toch stiekem al vol ligt met dat werk en 03:18:42.180 --> 03:18:42.239 align:middle line:82% position:46% size:100% al die taken. 03:18:44.200 --> 03:18:46.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik wil hier gezegd hebben dat het 03:18:46.129 --> 03:18:50.929 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelofelijk knap is wat leerlingen, leraren en al die mensen in en rond 03:18:51.049 --> 03:18:54.945 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs doen. Het is ongelofelijk knap wat er 03:18:55.066 --> 03:18:59.019 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal wél lukt, ook al is het soms extra pittig, tijdens een 03:18:59.138 --> 03:19:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% pandemie, als je moe bent, op, en als het verleidelijk is om die 03:19:03.190 --> 03:19:06.450 align:middle line:82% position:46% size:100% zwarte bril op te zetten, om even te blijven hangen in je teleurstelling. 03:19:07.079 --> 03:19:10.515 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan gaan ze toch door. Dat is anders dan in The Catcher in 03:19:10.636 --> 03:19:11.009 align:middle line:82% position:46% size:100% the 03:19:12.780 --> 03:19:14.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Rye. Het grote verschil tussen dat boek 03:19:15.040 --> 03:19:19.679 align:middle line:82% position:46% size:100% en uw Kamer en onze scholen is dat wij elke dag de keuze maken om 03:19:19.979 --> 03:19:23.280 align:middle line:82% position:46% size:100% daaruit te breken en om die zwarte bril niet op te pakken. 03:19:24.360 --> 03:19:25.408 align:middle line:82% position:46% size:100% Leerlingen laten ons namelijk geen keus. 03:19:26.280 --> 03:19:28.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij verdienen het best mogelijke onderwijs. 03:19:28.929 --> 03:19:31.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen zaken niet tegenover elkaar zetten maar dat juist samen 03:19:31.690 --> 03:19:34.770 align:middle line:82% position:46% size:100% voor hen bereiken. Voorzitter. 03:19:34.889 --> 03:19:38.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb vijf thema's, die terugkomen in de kopjes. 03:19:39.360 --> 03:19:42.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Per thema heb ik een korte teaser om de interesse van de Kamer een beetje 03:19:43.000 --> 03:19:43.349 align:middle line:82% position:46% size:100% te wekken. 03:19:44.989 --> 03:19:46.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Gelukkig maar, want ze zijn nog vrij rustig. 03:19:47.308 --> 03:19:48.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vond ik ook. Het 03:19:52.610 --> 03:19:55.519 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste thema zo meteen is ... O, daar gaan we al, al voor de 03:19:56.399 --> 03:19:59.840 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste teaser! Ik dacht: om ook de aandacht van de 03:19:59.959 --> 03:20:02.700 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Peters vast te houden, kunnen we misschien een quiz doen op onze 03:20:02.819 --> 03:20:03.450 align:middle line:82% position:46% size:100% telefoons. 03:20:07.668 --> 03:20:10.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Die modderige muur achter mij is helaas geen kahootscherm, 03:20:11.739 --> 03:20:14.969 align:middle line:82% position:46% size:100% dus ik denk dat dit overgaat. Vervolgt u uw betoog. 03:20:15.090 --> 03:20:15.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Er 03:20:17.940 --> 03:20:18.750 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn vijf 03:20:21.259 --> 03:20:26.238 align:middle line:82% position:46% size:100% inzichten die ik de afgelopen tien à elf maanden heb opgedaan. 03:20:26.849 --> 03:20:28.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Die heb ik over vijf blokjes verdeeld. 03:20:28.280 --> 03:20:29.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Het eerste blokje gaat over de sturing. 03:20:32.099 --> 03:20:36.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij, als overheid, zijn onszelf steeds verder weg gaan organiseren, 03:20:36.168 --> 03:20:41.679 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals we in het onderwijs ook zien, van waar het echt gebeurt: in de 03:20:41.799 --> 03:20:45.569 align:middle line:82% position:46% size:100% klas. Dat willen we deels terugdraaien. 03:20:45.838 --> 03:20:49.379 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen concrete maar vooral ook echte hulp bieden aan scholen. 03:20:50.138 --> 03:20:52.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef daar zo meteen een eerste bespiegeling op. 03:20:52.780 --> 03:20:55.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat thema kwam namelijk best veel terug in het debat hier. 03:20:55.129 --> 03:20:57.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was soms via de lijn van de lumpsum, de financiering. 03:20:58.009 --> 03:20:59.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms was dat via het zicht op scholen en op klassen. 03:21:00.489 --> 03:21:05.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat pak ik dus als eerste thema. Ten tweede hebben we scholen lang 03:21:05.270 --> 03:21:09.520 align:middle line:82% position:46% size:100% het gevoel gegeven dat het lerarentekort maar ook 03:21:13.069 --> 03:21:17.059 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wat we met z'n allen in het onderwijs doen, wat daar gebeurt, 03:21:18.019 --> 03:21:22.738 align:middle line:82% position:46% size:100% een gegeven is, zonder onszelf soms fundamenteel af te vragen of dat wel 03:21:22.859 --> 03:21:25.409 align:middle line:82% position:46% size:100% zo is. We hebben heel veel wensen, ook in 03:21:25.530 --> 03:21:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% deze Kamer, elke begrotingsbehandeling weer. 03:21:28.668 --> 03:21:31.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Die voegen wij toe aan dat bordje. Ik denk dat we daar ook een 03:21:32.069 --> 03:21:36.179 align:middle line:82% position:46% size:100% ommezwaai moeten maken: niet alleen meer doen wat goed gaat of wat we 03:21:36.299 --> 03:21:39.000 align:middle line:82% position:46% size:100% willen, maar ook aanpassen wat slecht gaat en wat we echt niet 03:21:39.120 --> 03:21:43.329 align:middle line:82% position:46% size:100% willen. Het derde thema betreft kwaliteit, 03:21:43.450 --> 03:21:45.179 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden en kansengelijkheid. 03:21:45.299 --> 03:21:49.838 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben gesteld dat de echte kwaliteit komt van de leraar voor de 03:21:49.959 --> 03:21:52.019 align:middle line:82% position:46% size:100% klas. Dat weten we eigenlijk al te goed. 03:21:52.979 --> 03:21:56.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch hebben we nooit manieren ontwikkeld om te kijken of dat geld 03:21:56.979 --> 03:22:00.478 align:middle line:82% position:46% size:100% ook echt daar terechtkomt en of het die leraar en die klas ook echt 03:22:01.808 --> 03:22:04.690 align:middle line:82% position:46% size:100% verder helpt. Met onze inzet op basisvaardigheden 03:22:05.049 --> 03:22:06.578 align:middle line:82% position:46% size:100% en kansengelijkheid willen we die trend structureel keren. 03:22:06.699 --> 03:22:08.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we met het programma rond de verrijkte schooldag: School en 03:22:09.040 --> 03:22:09.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Omgeving. 03:22:12.769 --> 03:22:17.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vierde thema is vakmanschap. We roepen altijd en overal dat echte 03:22:17.250 --> 03:22:21.478 align:middle line:82% position:46% size:100% vakmensen belangrijk zijn, dat het theoretische en het praktische met 03:22:21.599 --> 03:22:23.989 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar in balans moeten zijn en dat het even belangrijk is. 03:22:24.780 --> 03:22:27.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als praktijk geen standaardonderdeel is van 03:22:27.579 --> 03:22:30.899 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld het havo of het vwo, dan blijven dat holle kreten. 03:22:31.468 --> 03:22:35.790 align:middle line:82% position:46% size:100% We schakelen vakmanschap gelijk met kennis en boeken. 03:22:36.058 --> 03:22:38.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zouden we dan moeten doen. Dan gaan we daarvan af. 03:22:38.139 --> 03:22:40.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het vierde thema. Dan het vijfde. 03:22:40.849 --> 03:22:44.790 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen allemaal dat onze kinderen vrij en veilig zijn als ze geschoold 03:22:44.909 --> 03:22:48.808 align:middle line:82% position:46% size:100% worden en dat ze straks volop mee kunnen doen in de Nederlandse 03:22:48.929 --> 03:22:52.488 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving, maar we hebben ook te lang toegestaan dat er een 03:22:52.940 --> 03:22:56.040 align:middle line:82% position:46% size:100% parallelle samenleving kon ontstaan in Nederland. 03:22:56.159 --> 03:23:01.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn bijvoorbeeld een paar clubs — het zijn enkelingen — die het soms 03:23:01.520 --> 03:23:04.338 align:middle line:82% position:46% size:100% verpesten voor de rest, die kinderen wijsmaken dat ons wetboek er niet 03:23:04.459 --> 03:23:07.189 align:middle line:82% position:46% size:100% toe doet en daarmee al het andere dat er gebeurt in een schaduw 03:23:07.308 --> 03:23:08.808 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsen. We moeten dus toezicht houden op die 03:23:08.929 --> 03:23:11.139 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwassen die het voor de rest verpesten. 03:23:11.468 --> 03:23:14.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Vrij en veilig onderwijs is mijn laatste thema. 03:23:15.870 --> 03:23:20.819 align:middle line:82% position:46% size:100% De blokjes die ik heb, zijn dus sturing, dan lerarenaanpak, dan 03:23:21.299 --> 03:23:24.399 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteit, basisvaardigheden en kansengelijkheid, dan vakmanschap en 03:23:24.520 --> 03:23:26.950 align:middle line:82% position:46% size:100% een Leven Lang Ontwikkelen — de Ambachtsacademie zit daar ook in — 03:23:27.179 --> 03:23:28.379 align:middle line:82% position:46% size:100% en dan vrij en veilig onderwijs. 03:23:30.700 --> 03:23:37.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik begin met sturing en financiering 03:23:37.229 --> 03:23:39.440 align:middle line:82% position:46% size:100% van ons onderwijs. Het lijkt eigenlijk heel simpel: 03:23:40.209 --> 03:23:43.790 align:middle line:82% position:46% size:100% voeg ergens geld aan toe en zorg dat gebeurt wat je wil. 03:23:45.388 --> 03:23:48.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Of dat nou het verbeteren van basisvaardigheden is of het zorgen 03:23:48.159 --> 03:23:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voor voldoende leraren. Uw Kamer, onder anderen de heren 03:23:52.120 --> 03:23:56.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Beertema, Kwint en Bisschop, wees van verschillende kanten op de 03:23:57.388 --> 03:24:01.739 align:middle line:82% position:46% size:100% dilemma's die daarbij spelen. Ik kan u zeggen dat ik die dilemma's 03:24:01.860 --> 03:24:04.429 align:middle line:82% position:46% size:100% ook ervaar. Aan de ene kant verwachten we goed 03:24:04.549 --> 03:24:05.950 align:middle line:82% position:46% size:100% zicht op kwaliteit van het onderwijs. 03:24:06.099 --> 03:24:09.829 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen ook weten of het beschikbare geld zoden aan de dijk 03:24:09.950 --> 03:24:12.309 align:middle line:82% position:46% size:100% zet. Aan de andere kant willen we dat 03:24:12.519 --> 03:24:17.709 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren de ruimte krijgen om te doen wat zij belangrijk vinden in de klas 03:24:18.069 --> 03:24:22.519 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat we de administratieve druk, sommige lasten, taken die ze moeten 03:24:22.638 --> 03:24:27.229 align:middle line:82% position:46% size:100% doen, administratie die ze moeten bijhouden, zo laag mogelijk weten te 03:24:27.350 --> 03:24:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% houden. De discussie speelt breder. 03:24:29.658 --> 03:24:30.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Vorige week hadden we met uw Kamer het wetgevingsoverleg. 03:24:30.719 --> 03:24:31.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vond ik een interessant gesprek. 03:24:35.429 --> 03:24:37.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen hadden we het ook over de ambitie om duidelijke doelen te 03:24:37.690 --> 03:24:39.579 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen en die goed te volgen. We hadden het over de balans 03:24:39.700 --> 03:24:40.648 align:middle line:82% position:46% size:100% daartussen. We hadden het erover dat het soms 03:24:40.950 --> 03:24:44.530 align:middle line:82% position:46% size:100% lastig is, maar soms ook inzicht vraagt in wat vagere begrippen in de 03:24:44.649 --> 03:24:46.010 align:middle line:82% position:46% size:100% wet. Wat is kwaliteit? 03:24:46.129 --> 03:24:49.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben we het dan over directe instructie? 03:24:49.498 --> 03:24:51.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben we het over evidence-informed werken? 03:24:52.579 --> 03:24:55.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is op dit moment heel veel ruimte in het onderwijs om daar invulling 03:24:55.819 --> 03:24:59.099 align:middle line:82% position:46% size:100% aan te geven. Dat is aan de ene kant goed, maar 03:24:59.218 --> 03:25:03.199 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgt aan de andere kant soms voor onduidelijkheid, voor vaagheid, en 03:25:03.409 --> 03:25:05.909 align:middle line:82% position:46% size:100% in omstandigheden die we met z'n allen niet willen en die moeilijk 03:25:06.030 --> 03:25:08.309 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, dat we die norm ook niet aanpassen aan die omstandigheden, 03:25:08.430 --> 03:25:11.250 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dan laten staan, zodat ze soms zelfs een dode letter worden, 03:25:11.370 --> 03:25:13.430 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl we het wel met elkaar hebben afgesproken dat we het willen. 03:25:14.579 --> 03:25:17.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoorde de heer Bisschop ons een "subsidiemachine" noemen. 03:25:18.709 --> 03:25:21.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn we niet. Het is wel een dilemma. 03:25:22.290 --> 03:25:24.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is wel een dilemma wat de heer Bisschop noemt, want met een 03:25:25.088 --> 03:25:31.370 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidie hebben we meer zicht om te kijken wat er gebeurt met het geld 03:25:31.909 --> 03:25:33.860 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we goed willen laten landen in het onderwijs, 03:25:35.679 --> 03:25:39.319 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het is ook de worsteling met: hoe zorg je dat dat structureel naar 03:25:39.440 --> 03:25:43.189 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs kan gaan? De heer Van Meenen maakte daar een 03:25:43.308 --> 03:25:45.469 align:middle line:82% position:46% size:100% terechte opmerking over, vond ik. Hij zei namelijk: de enorme 03:25:45.590 --> 03:25:48.860 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen die dit kabinet doet, zijn structurele investeringen, maar 03:25:49.120 --> 03:25:52.638 align:middle line:82% position:46% size:100% we moeten dan wel zorgen dat ze ook structureel op een slimme en goede 03:25:52.759 --> 03:25:55.139 align:middle line:82% position:46% size:100% manier terechtkomen in die klas. Voorzitter. 03:25:55.260 --> 03:25:58.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je daar geen enkele twijfel bij zou hebben, dan zouden we al die 03:25:58.770 --> 03:25:59.909 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingen waarschijnlijk niet hebben. 03:26:00.649 --> 03:26:04.149 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een zoektocht hoe we dat doen in die dilemma's. 03:26:04.270 --> 03:26:05.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staan voor mij twee vragen centraal. 03:26:06.149 --> 03:26:09.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén: hoe bieden we scholen zekerheid op financiën, ook voor de langere 03:26:09.129 --> 03:26:14.079 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn, zodat ze echt werk kunnen maken van bijvoorbeeld beter lezen 03:26:14.200 --> 03:26:17.270 align:middle line:82% position:46% size:100% en schrijven, en hoe houden we tegelijkertijd zicht op die 03:26:17.389 --> 03:26:20.440 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkomsten? En twee: hoe bieden we de 03:26:20.559 --> 03:26:24.879 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving zekerheid en richten we onze aandacht en sturing op de 03:26:25.000 --> 03:26:28.659 align:middle line:82% position:46% size:100% grootste vraagstukken, zonder dat we daarmee bepalen wat er in elk 03:26:28.780 --> 03:26:30.930 align:middle line:82% position:46% size:100% klaslokaal van minuut tot minuut moet gebeuren? 03:26:31.959 --> 03:26:35.209 align:middle line:82% position:46% size:100% De oplossingen hiervoor zitten volgens mij — daarin steun ik de 03:26:35.329 --> 03:26:39.690 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Bisschop — in de structurele inbedding van deze financiering in 03:26:39.809 --> 03:26:42.750 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs. Ik kom straks terug op de 03:26:42.870 --> 03:26:45.199 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden; daar heb ik een pad voor geschetst. 03:26:45.440 --> 03:26:49.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondertussen hebben we te werken aan goede manieren om de balans te 03:26:49.909 --> 03:26:52.790 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden tussen helemaal niks weten, maar het wel volledig naar het 03:26:52.909 --> 03:26:58.040 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs brengen en zorgen dat we zicht hebben op wat we daar dan mee 03:26:58.159 --> 03:26:59.659 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren. Dat zijn we overigens aan het 03:26:59.780 --> 03:27:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs verplicht. Een van mijn belangrijkste inzichten 03:27:02.620 --> 03:27:08.739 align:middle line:82% position:46% size:100% — daarmee eindig ik dit blokje — is dat we autonomie niet moeten 03:27:08.860 --> 03:27:10.450 align:middle line:82% position:46% size:100% verwarren met het ontbreken van betrokkenheid. 03:27:10.569 --> 03:27:11.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het niet goed als we ervan uitgaan dat het automatisch goedkomt 03:27:12.088 --> 03:27:14.129 align:middle line:82% position:46% size:100% als we in de Kamer heel veel wensen hebben die we allemaal over de 03:27:14.250 --> 03:27:15.588 align:middle line:82% position:46% size:100% schutting gooien met een mooie zak geld 03:27:19.388 --> 03:27:22.100 align:middle line:82% position:46% size:100% erbij. Ik vind dat we daar zelf over na 03:27:22.219 --> 03:27:26.558 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten denken, zowel over wat we naar klassen sturen, als over wat we 03:27:26.679 --> 03:27:29.920 align:middle line:82% position:46% size:100% daar vervolgens als samenleving van terug willen zien. 03:27:30.040 --> 03:27:35.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat we met elkaar een opvatting moeten hebben over wat dat 03:27:35.200 --> 03:27:35.639 align:middle line:82% position:46% size:100% dan is. 03:27:37.610 --> 03:27:41.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het goed om met uw Kamer meer discussie te voeren over 03:27:41.759 --> 03:27:45.148 align:middle line:82% position:46% size:100% wat dat "wat" moet zijn, net als over de vorm van financiering 03:27:45.269 --> 03:27:46.668 align:middle line:82% position:46% size:100% waarmee we dat doen. Ik merk vaak dat daar in de Kamer 03:27:46.940 --> 03:27:49.888 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende gedachten over spelen. Ik denk dat het goed is — ik heb dat 03:27:50.009 --> 03:27:52.349 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige week "het proces van de heer Peters" genoemd — dat wij gaan 03:27:52.468 --> 03:27:56.030 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar wat kwaliteit betekent en hoe wij dat de komende jaren 03:27:56.299 --> 03:27:59.879 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijk gaan maken, niet om als een soort bemoeial het hele 03:28:00.000 --> 03:28:03.780 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs door te lopen, maar juist om te helpen om de zaken op het 03:28:03.899 --> 03:28:06.838 align:middle line:82% position:46% size:100% bordje in het onderwijs behapbaar te houden en om ervoor te zorgen dat 03:28:06.959 --> 03:28:09.680 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen leren wat wij met z'n allen belangrijk vinden. 03:28:09.888 --> 03:28:12.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dat is de afgelopen jaren onder druk komen te staan. 03:28:13.649 --> 03:28:16.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik hierna op leraren. Dank u wel. 03:28:16.769 --> 03:28:18.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de heer Van Meenen al in de startblokken staan voor een 03:28:19.000 --> 03:28:21.209 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie namens D66. De heer Van Meenen. 03:28:23.690 --> 03:28:27.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was een onverwacht snel blokje over sturing. 03:28:28.338 --> 03:28:32.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er ook nog iets anders over gezegd, namelijk over de cao en wie 03:28:32.639 --> 03:28:36.149 align:middle line:82% position:46% size:100% dat eigenlijk zou kunnen doen. Ik heb verzuimd om daar de Grondwet 03:28:36.270 --> 03:28:41.179 align:middle line:82% position:46% size:100% nog bij aan te halen: het onderwijs is voor de overheid een aanhoudende 03:28:41.479 --> 03:28:44.040 align:middle line:82% position:46% size:100% zorg. Dat betekent dus letterlijk dat je 03:28:44.159 --> 03:28:47.159 align:middle line:82% position:46% size:100% als overheid gehouden bent om die zorg, waar we het ook in andere 03:28:47.280 --> 03:28:50.379 align:middle line:82% position:46% size:100% blokjes over gaan hebben, vorm te geven. 03:28:50.588 --> 03:28:55.217 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb voorgesteld om het toch iets meer naar ons toe te trekken; dat is 03:28:55.336 --> 03:28:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% ook een vorm van sturing. 03:28:58.370 --> 03:29:03.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd hoe de minister kijkt naar het voorstel om toch iets 03:29:03.989 --> 03:29:04.280 align:middle line:82% position:46% size:100% meer 03:29:06.088 --> 03:29:10.329 align:middle line:82% position:46% size:100% de touwtjes in handen te nemen en tegelijkertijd de docenten in 03:29:10.450 --> 03:29:11.250 align:middle line:82% position:46% size:100% positie te brengen. 03:29:13.718 --> 03:29:13.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 03:29:16.808 --> 03:29:18.588 align:middle line:82% position:46% size:100% reageer graag op die vraag. Het is goed dat de heer Van Meenen 03:29:18.709 --> 03:29:19.760 align:middle line:82% position:46% size:100% die stelt. Ik had gehoopt dat we daar al wel 03:29:19.879 --> 03:29:20.468 align:middle line:82% position:46% size:100% iets over hadden geschreven in de schriftelijke set. 03:29:21.009 --> 03:29:24.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is dat ook zo, maar ik ga de heer Van Meenen daar wel 03:29:24.860 --> 03:29:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord op geven en zal niet zijn tweede interruptie wegkapen. 03:29:30.709 --> 03:29:31.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor gelden eigenlijk twee dingen. 03:29:31.709 --> 03:29:34.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga in tweede instantie reageren op de specifieke vraag. 03:29:34.260 --> 03:29:39.808 align:middle line:82% position:46% size:100% In eerste instantie zeg ik dit. Ik merk — dat zei ik ook in het 03:29:39.929 --> 03:29:44.879 align:middle line:82% position:46% size:100% begin — dat tegenstellingen en het tegenover elkaar zetten van functies 03:29:45.360 --> 03:29:46.888 align:middle line:82% position:46% size:100% en beroepen ook 03:29:48.690 --> 03:29:51.459 align:middle line:82% position:46% size:100% in het onderwijs voet aan de grond hebben gekregen; dat is helaas niet 03:29:51.578 --> 03:29:53.709 align:middle line:82% position:46% size:100% alleen in het onderwijs een trend. Dat betekent dat je het al snel óf 03:29:53.829 --> 03:29:57.132 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal goed óf helemaal fout doet en dat dat met grote woorden gepaard 03:29:57.253 --> 03:30:00.170 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat. Soms gaat het dan ook over óf de 03:30:00.290 --> 03:30:03.129 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar óf de schoolleider, of over óf de leraar óf de bestuurder. 03:30:05.679 --> 03:30:08.450 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het vandaag over wat er allemaal moet en wat we beter 03:30:08.569 --> 03:30:11.019 align:middle line:82% position:46% size:100% willen, maar we willen voorkomen dat dat allemaal alleen op het bordje 03:30:11.168 --> 03:30:13.898 align:middle line:82% position:46% size:100% van de leraar belandt. Wij moeten dus meer duidelijkheid 03:30:14.079 --> 03:30:17.716 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden over wie nou wat doet. Dat is mijn tweede reactie. 03:30:17.835 --> 03:30:20.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap de vraag van de heer Van Meenen goed, want het is inderdaad 03:30:21.739 --> 03:30:23.498 align:middle line:82% position:46% size:100% een soort spaghetti, zou je kunnen zeggen. 03:30:23.619 --> 03:30:27.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Die spaghetti zorgt ervoor dat we in de subsidiedrive komen, waar de heer 03:30:27.418 --> 03:30:29.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Bisschop ook op wijst, want dan gaan we kijken hoe we dan wel kunnen 03:30:29.930 --> 03:30:32.179 align:middle line:82% position:46% size:100% sturen. Als de basis daarvoor niet goed is, 03:30:32.360 --> 03:30:35.260 align:middle line:82% position:46% size:100% moet je die basis veranderen. Ik denk alleen dat een cao de 03:30:35.379 --> 03:30:39.989 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkomst is van een andere basis. Als je vindt dat er een andere 03:30:40.110 --> 03:30:42.478 align:middle line:82% position:46% size:100% manier van financieren van het onderwijs zou moeten zijn — meer 03:30:42.599 --> 03:30:44.120 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de klas, personeel 03:30:45.769 --> 03:30:47.939 align:middle line:82% position:46% size:100% niet in dienst van het bestuur maar misschien op een andere manier, 03:30:48.058 --> 03:30:51.209 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals sommige vakbonden zeggen, haal het uit de lumpsum — dan heb je het 03:30:51.329 --> 03:30:55.009 align:middle line:82% position:46% size:100% over de basis, die je verandert. Daarna heb je dan een ander gesprek 03:30:55.129 --> 03:30:57.500 align:middle line:82% position:46% size:100% met een andere tafel. Soms gaat het dan over een cao, soms 03:30:58.250 --> 03:30:59.568 align:middle line:82% position:46% size:100% over kwaliteitsafspraken; dat kan van alles zijn. 03:30:59.870 --> 03:31:01.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat je daar zou moeten beginnen. 03:31:02.388 --> 03:31:08.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn bezwaar hierbij is ook dat dit een tijd is waarin we soms tegenover 03:31:08.309 --> 03:31:11.509 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar staan, terwijl de problemen van ons vragen om het samen te doen. 03:31:14.450 --> 03:31:17.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem de vraag van de heer Van Meenen zeer serieus. 03:31:17.670 --> 03:31:20.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit niet uit dat hij daar een motie over indient en ik denk dat 03:31:20.429 --> 03:31:22.398 align:middle line:82% position:46% size:100% die motie dan aangenomen wordt. Wat hebben we dan? 03:31:22.610 --> 03:31:26.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we een aantal partijen waarmee ik heel binnenkort 03:31:26.599 --> 03:31:29.189 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke afspraken hoop te maken voor leraren. 03:31:29.308 --> 03:31:32.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het heel jammer vinden als dat mogelijk niet lukt omdat we 03:31:32.459 --> 03:31:34.530 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig zijn met een traject dat over twee of drie jaar loopt, een traject 03:31:34.649 --> 03:31:37.600 align:middle line:82% position:46% size:100% dat anders moet, terwijl ik het er misschien zelfs over eens zou kunnen 03:31:37.719 --> 03:31:41.138 align:middle line:82% position:46% size:100% worden met Van Meenen. Ik probeer mijn ogen dus te houden 03:31:41.259 --> 03:31:41.549 align:middle line:82% position:46% size:100% op wat ik 03:31:43.530 --> 03:31:47.739 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenkort samen met de Kamer voor het onderwijs zou moeten doen. 03:31:47.918 --> 03:31:48.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 03:31:50.429 --> 03:31:53.468 align:middle line:82% position:46% size:100% zie dat blijkbaar niet alleen de minister, maar ook anderen dit 03:31:53.588 --> 03:31:56.588 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel interpreteren alsof het tegen iemand is, maar zo is het 03:31:56.709 --> 03:32:00.488 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niet bedoeld. Ik wil net als de minister meer 03:32:00.609 --> 03:32:03.388 align:middle line:82% position:46% size:100% sturing vanuit de overheid op onze doelen. 03:32:04.299 --> 03:32:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn doel en niets anders. We zitten ook in de politiek om 03:32:08.870 --> 03:32:10.478 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen te veranderen als ze beter kunnen. 03:32:10.599 --> 03:32:13.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet bedoeld om mensen weg te zetten of tegen hen te zeggen dat ze 03:32:13.610 --> 03:32:17.838 align:middle line:82% position:46% size:100% andere rollen moeten gaan vervullen. Maar het is wel bedoeld om echt 03:32:17.959 --> 03:32:22.308 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen vooruit te zetten. Ik begrijp ook de minister, want de 03:32:22.429 --> 03:32:25.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer heeft inderdaad tal van instrumenten de revue laten 03:32:26.078 --> 03:32:28.119 align:middle line:82% position:46% size:100% passeren, bijvoorbeeld de financiering. 03:32:28.479 --> 03:32:31.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt van alles bedenken om 03:32:32.718 --> 03:32:35.959 align:middle line:82% position:46% size:100% de overheid en het onderwijs dichter bij elkaar te krijgen. 03:32:37.429 --> 03:32:42.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Het palet is dus veel breder dan alleen of de cao of de financiering 03:32:42.590 --> 03:32:45.558 align:middle line:82% position:46% size:100% of meer wetten of juist minder wetten of wat dan ook. 03:32:46.129 --> 03:32:51.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de minister is of hij ook ziet dat dit een element is dat 03:32:51.549 --> 03:32:55.588 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokken zou kunnen worden bij zo'n discussie over hoe de overheid toch 03:32:55.709 --> 03:33:02.379 align:middle line:82% position:46% size:100% meer dan nu zicht kan krijgen op de realisatie van de doelen die we hier 03:33:02.769 --> 03:33:06.246 align:middle line:82% position:46% size:100% als gekozen volksvertegenwoordiging met elkaar afspreken. 03:33:06.367 --> 03:33:08.658 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is het antwoord ja op en ik zie partijen dat ook doen. 03:33:09.558 --> 03:33:13.940 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een doel, één cao, en je ziet dat partijen verschillende 03:33:14.059 --> 03:33:16.609 align:middle line:82% position:46% size:100% opvattingen hebben over hoe dat proces er dan uit zou moeten zien. 03:33:17.058 --> 03:33:20.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg dus ja op die vraag. Ik heb overigens niet bedoeld tegen 03:33:20.338 --> 03:33:23.929 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Van Meenen te zeggen dat hij iets tegenover elkaar zet. 03:33:24.319 --> 03:33:27.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb alleen bedoeld te zeggen: ondanks dat wij dat soms niet willen 03:33:27.629 --> 03:33:31.009 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen, kan dat soms zo wel ervaren worden. 03:33:31.668 --> 03:33:37.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er vrijwel van overtuigd dat deze oproep door sommigen in het 03:33:38.209 --> 03:33:42.920 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs wel zo wordt ervaren. Ik voel me er ook verantwoordelijk 03:33:43.579 --> 03:33:47.009 align:middle line:82% position:46% size:100% voor dat we met z'n allen door één deur kunnen, omdat het juist nu 03:33:47.129 --> 03:33:48.559 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is dat we dat ook doen. 03:33:53.950 --> 03:33:55.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap de wens van collega Van Meenen. 03:33:55.959 --> 03:33:57.989 align:middle line:82% position:46% size:100% We hadden er gisteren ook een interruptiedebatje over. 03:33:58.679 --> 03:34:01.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er publiek geld mee is gemoeid, wil je uiteraard weten of daar goede 03:34:01.209 --> 03:34:04.370 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen mee worden gedaan. Tegelijkertijd is er het gevaar dat 03:34:04.489 --> 03:34:07.479 align:middle line:82% position:46% size:100% collega Bisschop schetst, namelijk dat het uitmondt in een keur aan 03:34:07.600 --> 03:34:09.670 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidieregelingen. Want ja, alleen maar een zak geld 03:34:09.790 --> 03:34:13.040 align:middle line:82% position:46% size:100% neerzetten en hopen dat er iets goeds mee gebeurt, is ook 03:34:13.159 --> 03:34:14.689 align:middle line:82% position:46% size:100% ingewikkeld. Het is dus vaak een beetje hollen of 03:34:14.808 --> 03:34:15.218 align:middle line:82% position:46% size:100% stilstaan. 03:34:17.259 --> 03:34:22.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Elders kijken we wel welk deel van een euro die naar een doel gaat, 03:34:25.058 --> 03:34:26.689 align:middle line:82% position:46% size:100% echt in het primaire proces terechtkomt. 03:34:26.808 --> 03:34:28.998 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet toevallig uit een andere portefeuille dat in Groningen een 03:34:29.119 --> 03:34:32.217 align:middle line:82% position:46% size:100% heel groot deel van wat er naar schade en herstel gaat, naar de 03:34:32.336 --> 03:34:34.579 align:middle line:82% position:46% size:100% overhead gaat. Daarvan weet je dat het niet klopt 03:34:34.700 --> 03:34:39.340 align:middle line:82% position:46% size:100% en niet deugt. Zo'n 70 cent van elke euro gaat naar 03:34:39.579 --> 03:34:42.349 align:middle line:82% position:46% size:100% overhead. Zo zou je ook naar de lumpsum kunnen 03:34:42.468 --> 03:34:43.700 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. We weten wat er naar de overhead 03:34:43.819 --> 03:34:45.728 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat en we weten wat er naar het primaire proces gaat. 03:34:45.968 --> 03:34:47.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor zou je toch ook doelen kunnen stellen, bijvoorbeeld door te 03:34:47.540 --> 03:34:50.360 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen dat we willen dat er méér naar het primaire proces gaat en dat 03:34:50.479 --> 03:34:53.329 align:middle line:82% position:46% size:100% er méér naar het klaslokaal gaat. Zou dat ook niet een middel kunnen 03:34:53.450 --> 03:34:58.057 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn voor die bredere heroverweging: hoe kunnen we er nou voor zorgen dat 03:34:58.176 --> 03:35:01.850 align:middle line:82% position:46% size:100% publiek geld ook echt aan de publieke taken en aan het primaire 03:35:01.969 --> 03:35:04.930 align:middle line:82% position:46% size:100% proces ten goede komt? Zouden we niet ook op die manier 03:35:05.530 --> 03:35:05.918 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen sturen? 03:35:08.558 --> 03:35:11.248 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor die vraag. Ik waardeer deze gedachtewisseling, 03:35:11.369 --> 03:35:15.129 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat hoe je dit doet voor mij echt wel een worsteling is. 03:35:17.110 --> 03:35:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het niet fijn om heel veel subsidieregelingen te hebben. 03:35:20.030 --> 03:35:22.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat voelt eigenlijk heel slecht, terwijl we de doelen erachter wel 03:35:22.979 --> 03:35:26.649 align:middle line:82% position:46% size:100% heel goed vinden. Ik ervaar wel dat het soms ook een 03:35:26.770 --> 03:35:29.219 align:middle line:82% position:46% size:100% symptoom is van een discussie die wij niet beslechten. 03:35:29.519 --> 03:35:32.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik vind het goed dat die discussie op tafel komt en dat is 03:35:32.679 --> 03:35:35.019 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij ook de discussie die de heer Van Meenen bedoelt. 03:35:35.138 --> 03:35:38.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar zit wel een fundamentelere discussie onder: wie ziet nou aan 03:35:39.040 --> 03:35:41.079 align:middle line:82% position:46% size:100% welke knop in het onderwijs en wie is waarvoor verantwoordelijk? 03:35:41.200 --> 03:35:46.197 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zou kunnen zeggen: scholen hebben die ruimte en die vrijheden en we 03:35:46.316 --> 03:35:49.299 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten misschien duidelijker definiëren wat we daaronder verstaan 03:35:49.420 --> 03:35:52.290 align:middle line:82% position:46% size:100% en wanneer iets wel of niet goed wordt gedaan. 03:35:53.009 --> 03:35:57.638 align:middle line:82% position:46% size:100% We komen er nog op, maar u heeft in eerste termijn ook gevraagd naar de 03:35:57.759 --> 03:36:01.199 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurders. Op het moment dat je niet van elkaar 03:36:01.440 --> 03:36:05.069 align:middle line:82% position:46% size:100% verwacht dat daar bepaalde normen als ingangseisen gelden en dat er 03:36:05.218 --> 03:36:08.770 align:middle line:82% position:46% size:100% een bepaalde toetsing plaatsvindt wanneer je bestuurder bent, dan is 03:36:08.889 --> 03:36:11.430 align:middle line:82% position:46% size:100% het op een gegeven moment heel makkelijk om iedereen over één 03:36:13.280 --> 03:36:14.558 align:middle line:82% position:46% size:100% kam te scheren. De inspectie is soms best wel 03:36:14.679 --> 03:36:18.180 align:middle line:82% position:46% size:100% kritisch op sommige besturen. Maar "sommige besturen" heeft wel 03:36:18.299 --> 03:36:19.488 align:middle line:82% position:46% size:100% een nadeel voor de hele groep. 03:36:21.588 --> 03:36:24.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Om een kort antwoord op de vraag van de heer Segers te geven. 03:36:24.599 --> 03:36:27.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het een goed idee is om die elementen ook in deze zoektocht 03:36:28.638 --> 03:36:30.559 align:middle line:82% position:46% size:100% mee te nemen. Misschien kunnen we soms duidelijker 03:36:31.040 --> 03:36:33.238 align:middle line:82% position:46% size:100% onderscheid maken of het misschien zelfs wel splitsen. 03:36:33.468 --> 03:36:35.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige partijen willen dat doen, hè, ook vakbonden. 03:36:35.728 --> 03:36:38.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat dat een onderdeel van die zoektocht moet zijn en dat 03:36:38.690 --> 03:36:42.579 align:middle line:82% position:46% size:100% we moeten oppassen om te denken dat we met één uitspraak van de Kamer — 03:36:42.700 --> 03:36:47.209 align:middle line:82% position:46% size:100% daar heeft het onderwijs wel wat ervaring mee — de realiteit meteen 03:36:47.329 --> 03:36:51.040 align:middle line:82% position:46% size:100% veranderen. Ik weet niet of dat zo is, maar ik 03:36:51.159 --> 03:36:51.929 align:middle line:82% position:46% size:100% ben er zeer zeker van 03:36:54.138 --> 03:36:59.299 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we erover moeten nadenken. Over die verdeling tussen overhead 03:36:59.418 --> 03:37:02.290 align:middle line:82% position:46% size:100% en de rest wordt al heel lang gesproken. 03:37:02.409 --> 03:37:04.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar tal van moties over ingediend. 03:37:04.418 --> 03:37:09.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ooit weleens een verdeling 80-20 genoemd door de toenmalige 03:37:09.940 --> 03:37:11.439 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris voor hoger onderwijs. 03:37:11.558 --> 03:37:13.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Ene Mark Rutte was dat meen ik; 03:37:15.200 --> 03:37:20.728 align:middle line:82% position:46% size:100% u kent hem. Met die percentages wordt door die 03:37:20.849 --> 03:37:23.106 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurders ook weer heel makkelijk gesjoemeld, hè. 03:37:23.227 --> 03:37:26.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Alles was op een gegeven moment overhead, tot en met het dak aan 03:37:26.639 --> 03:37:29.629 align:middle line:82% position:46% size:100% toe. Dat is niet de goede weg, denk ik. 03:37:29.750 --> 03:37:35.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik merk natuurlijk wel, ook in het voorstel van Van Meenen om die 03:37:35.418 --> 03:37:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% overhead bij de cao te betrekken … Ik heb nog niet helemaal goed 03:37:39.290 --> 03:37:41.718 align:middle line:82% position:46% size:100% begrepen van de minister hoe hij daar nu in zit. 03:37:41.838 --> 03:37:47.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het is natuurlijk wel degelijk een hele goede, efficiënte poging om 03:37:47.509 --> 03:37:52.450 align:middle line:82% position:46% size:100% weer het primaat, een deel van het primaat, bij de politiek te leggen, 03:37:52.569 --> 03:37:54.280 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de ministers en bij ons. 03:37:55.968 --> 03:37:58.894 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil toch nog een keer van de minister horen of dit volgens hem 03:37:59.013 --> 03:38:00.888 align:middle line:82% position:46% size:100% nou een begaanbare weg is 03:38:02.399 --> 03:38:06.599 align:middle line:82% position:46% size:100% en op welke termijn dat eventueel gerealiseerd zou kunnen worden. 03:38:09.519 --> 03:38:10.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit voorstel 03:38:12.209 --> 03:38:14.709 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt op tafel. Dat komt omdat partijen het op tafel 03:38:14.829 --> 03:38:17.739 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gelegd. Het ligt hier ook in de politiek op 03:38:17.860 --> 03:38:18.299 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel. 03:38:19.888 --> 03:38:23.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is onderdeel van wat wij hebben afgesproken in het onderwijsakkoord, 03:38:23.918 --> 03:38:24.179 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk 03:38:26.729 --> 03:38:31.569 align:middle line:82% position:46% size:100% komen tot één cao. Daar hoort dit gesprek ook plaats te 03:38:31.690 --> 03:38:33.088 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden. Dat loopt op dit moment. 03:38:33.338 --> 03:38:37.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het belangrijk dan ook betrouwbaar te zijn in het kunnen 03:38:37.429 --> 03:38:38.318 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren van dat gesprek. 03:38:40.909 --> 03:38:42.328 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk heel even naar de heer Beertema. 03:38:42.449 --> 03:38:44.509 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft nog één interruptie voor deze avond. 03:38:46.338 --> 03:38:46.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Eentje, ja. Het spijt me. 03:38:46.789 --> 03:38:48.439 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent er als eerste doorheen. Dit wordt de beste, voorzitter. 03:38:48.979 --> 03:38:50.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit wordt 'm. Dit is toch nog dezelfde 03:38:50.790 --> 03:38:52.670 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie? Nee, zo tellen we niet. 03:38:52.790 --> 03:38:52.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, 03:38:55.829 --> 03:38:57.540 align:middle line:82% position:46% size:100% dan ga ik die motie gewoon maar indienen straks. 03:38:58.099 --> 03:38:59.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zien we dat in de tweede termijn. 03:39:00.110 --> 03:39:02.808 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint, SP. Als de minister dan toch die ene cao 03:39:02.929 --> 03:39:04.849 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat doen, dan ligt er ook nog een aangenomen voorstel om daar ook de 03:39:04.968 --> 03:39:06.489 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsbestuurders onder te laten vallen. 03:39:06.700 --> 03:39:06.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is 03:39:08.489 --> 03:39:11.138 align:middle line:82% position:46% size:100% een hele goede motie die ik zelfs met de heer Beertema samen heb 03:39:11.259 --> 03:39:14.059 align:middle line:82% position:46% size:100% ingediend. Dus dan kan hij die gelijk meenemen. 03:39:14.808 --> 03:39:16.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar mijn vraag over sturing ging over de lumpsum. 03:39:17.569 --> 03:39:21.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Lang geleden al, bij de voorganger van de minister, is er een motie 03:39:21.120 --> 03:39:23.090 align:middle line:82% position:46% size:100% aangenomen die in ieder geval zou onderzoeken hoe je nou 03:39:25.280 --> 03:39:27.290 align:middle line:82% position:46% size:100% meer sturing kunt krijgen binnen die lumpsum. 03:39:27.769 --> 03:39:30.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan lees je ergens in een bijzin in een begroting over wat er dan 03:39:30.569 --> 03:39:32.968 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt met moties: deze is afgehandeld, want er is een brief 03:39:33.088 --> 03:39:34.558 align:middle line:82% position:46% size:100% gestuurd. Dan pak ik die brief erbij en dan 03:39:34.679 --> 03:39:38.639 align:middle line:82% position:46% size:100% staat er in de brief: dat rapport heeft vertraging opgelopen, want het 03:39:38.760 --> 03:39:40.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Nationaal Programma Onderwijs en corona. 03:39:40.579 --> 03:39:43.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus na zestien keer doorklikken kom je er dan achter dat dat onderzoek 03:39:43.530 --> 03:39:46.019 align:middle line:82% position:46% size:100% er helemaal niet is. Zou de minister nog eens een keer 03:39:46.138 --> 03:39:49.679 align:middle line:82% position:46% size:100% goed willen kijken op welke manieren — het kan door schotten in de 03:39:49.799 --> 03:39:53.367 align:middle line:82% position:46% size:100% lumpsum, het kan door duidelijkere prestatieafspraken — en in hoeverre 03:39:53.486 --> 03:39:57.388 align:middle line:82% position:46% size:100% je nu een stap weg kunt doen van gewoon maar die zak geld, waar de 03:39:57.509 --> 03:40:00.629 align:middle line:82% position:46% size:100% minister volgens mij ook vanaf wil, en dan ook eens keer kritisch kijken 03:40:00.750 --> 03:40:03.439 align:middle line:82% position:46% size:100% naar hoe die lumpsumfinanciering zich daartoe verhoudt? 03:40:07.780 --> 03:40:12.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herken het beeld dat je via vragen van de Kamer een antwoord 03:40:12.489 --> 03:40:16.009 align:middle line:82% position:46% size:100% hoopt te krijgen en dat je dan soms in een sudoku kan belanden waarin je 03:40:16.129 --> 03:40:18.679 align:middle line:82% position:46% size:100% even moet zoeken. Daar proberen wij overigens alles 03:40:18.799 --> 03:40:20.030 align:middle line:82% position:46% size:100% aan te doen, want dat is natuurlijk geen opzet. 03:40:20.149 --> 03:40:23.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt geen opzet, maar dat is natuurlijk een zoektocht naar elke 03:40:23.299 --> 03:40:25.759 align:middle line:82% position:46% size:100% keer weer hele bakken informatie naar de Kamer sturen of een 03:40:25.879 --> 03:40:29.158 align:middle line:82% position:46% size:100% verwijzing. Met alle liefde doen we dat graag. 03:40:29.279 --> 03:40:32.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u specifieke feedback hebt, hoor ik die overigens ook graag, want we 03:40:32.530 --> 03:40:34.940 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn er heel scherp op om dat juist goed te doen. 03:40:35.059 --> 03:40:40.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is hier, denk ik, wel terecht, of waar, dat die discussie best een 03:40:40.319 --> 03:40:44.569 align:middle line:82% position:46% size:100% ingewikkelde is en dat die wel vaak boven de markt zweeft. 03:40:44.780 --> 03:40:47.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vind ik het belangrijk dat we hem dan uit de lucht pakken en op 03:40:47.370 --> 03:40:51.349 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel leggen. Wij doen dat concreet in dat proces 03:40:51.468 --> 03:40:53.639 align:middle line:82% position:46% size:100% voor één cao, maar u kunt ook zeggen: ja, dat is toch een beetje 03:40:53.760 --> 03:40:56.190 align:middle line:82% position:46% size:100% vaag? Op basisvaardigheden, waar wij zo 03:40:56.309 --> 03:40:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% over komen te spreken, heb ik uw Kamer voorstellen gedaan voor hoe we 03:40:58.940 --> 03:41:02.200 align:middle line:82% position:46% size:100% dit structureel gaan verankeren. We zeggen eigenlijk: we vinden 03:41:02.409 --> 03:41:04.549 align:middle line:82% position:46% size:100% automatisch een lumpsum geen verstandig idee. 03:41:04.668 --> 03:41:06.950 align:middle line:82% position:46% size:100% We vinden elke keer een subsidieregeling ook geen verstandig 03:41:07.069 --> 03:41:08.439 align:middle line:82% position:46% size:100% idee. Daar moet iets tussen komen. 03:41:08.709 --> 03:41:12.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is binnen de lumpsum een oormerking die zich hierop richt. 03:41:12.759 --> 03:41:14.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, we gaan nog een stap verder. 03:41:14.299 --> 03:41:15.909 align:middle line:82% position:46% size:100% We zeggen zelfs: we willen kijken 03:41:18.668 --> 03:41:22.069 align:middle line:82% position:46% size:100% of het mogelijk zou zijn om over een x aantal jaren — want dan ben je wel 03:41:22.190 --> 03:41:26.209 align:middle line:82% position:46% size:100% even verder — een onderdeel van de lumpsum aan basisvaardigheden te 03:41:26.329 --> 03:41:29.899 align:middle line:82% position:46% size:100% koppelen. Dat betekent dat je wel zeker moet 03:41:30.020 --> 03:41:32.750 align:middle line:82% position:46% size:100% weten dat het geld dat naar scholen gaat genoeg is om ook de rest 03:41:32.870 --> 03:41:35.329 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvan te kunnen betalen, dus dan moet je de toereikendheid 03:41:35.450 --> 03:41:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken. Al die stappen gaan wij zetten. 03:41:38.079 --> 03:41:41.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat is een concrete invulling van uw wens, maar wel langs de lijn 03:41:41.209 --> 03:41:42.940 align:middle line:82% position:46% size:100% van de inhoud, namelijk basisvaardigheden. 03:41:43.588 --> 03:41:46.009 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste stap is langs de lijnen van het proces, omdat partijen met 03:41:46.129 --> 03:41:49.904 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar in gesprek zijn over één cao. Maar die twee horen wat mij betreft 03:41:50.023 --> 03:41:51.399 align:middle line:82% position:46% size:100% bij elkaar en dat is eigenlijk een soort hamburger. 03:41:51.759 --> 03:41:52.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat wat mij betreft wel snel iets uitkomen. 03:41:53.709 --> 03:41:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat proberen wij ook op het gebied van sturing te doen. 03:41:54.969 --> 03:41:58.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover loopt een ibo. Dat is een technisch woord voor een 03:41:59.079 --> 03:42:00.638 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek van de overheid. Dat 03:42:02.558 --> 03:42:06.259 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachten wij begin volgend jaar. U zult dus in de eerste helft van 03:42:06.379 --> 03:42:08.620 align:middle line:82% position:46% size:100% volgend jaar daar onze reactie op krijgen. 03:42:08.739 --> 03:42:10.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zitten al deze elementen over lumpsum ook in. 03:42:11.739 --> 03:42:15.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij hangt dus niet meer alleen in de lucht, hij ligt ook tafel. 03:42:19.110 --> 03:42:22.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgt u uw betoog bij het volgende blokje: blokje 2. 03:42:24.888 --> 03:42:25.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter. Leraren. 03:42:26.979 --> 03:42:29.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega Dijkgraaf heeft al een aantal dingen gezegd over de 03:42:29.148 --> 03:42:30.549 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarenopleidingen. Die opleidingen 03:42:32.388 --> 03:42:36.389 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn ongelofelijk belangrijk, want die leiden de leraren op en die 03:42:36.510 --> 03:42:39.620 align:middle line:82% position:46% size:100% leggen dan weer de stevige basis waar we het over hadden. 03:42:40.370 --> 03:42:44.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Zonder bevlogen mensen voor de klas, is elke investering die we willen 03:42:44.280 --> 03:42:45.200 align:middle line:82% position:46% size:100% doen nutteloos. 03:42:47.540 --> 03:42:49.760 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Peters zei dat ook mooi: leraren zijn de belangrijkste 03:42:50.179 --> 03:42:52.229 align:middle line:82% position:46% size:100% schakel als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. 03:42:52.350 --> 03:42:54.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij maken het verschil in de klas voor jou als leerling. 03:42:55.088 --> 03:43:00.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Een tekort aan leraren vraagt van mij en u alles wat in onze macht 03:43:00.540 --> 03:43:02.540 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt om daar een aanpak voor te ontwikkelen. 03:43:02.870 --> 03:43:07.549 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint heeft de opdracht goed uitgevoerd. 03:43:07.729 --> 03:43:10.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor mijn complimenten. Dat zou een sticker waard zijn. 03:43:10.168 --> 03:43:10.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Er kan er nog wel eentje bij. 03:43:13.370 --> 03:43:16.063 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een pen mee. We gaan straks even kijken wat daar 03:43:16.183 --> 03:43:20.200 align:middle line:82% position:46% size:100% bijgetekend kan worden. Maar daar dank ik hem oprecht voor. 03:43:20.588 --> 03:43:23.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben een aantal keer een brief naar de Kamer gestuurd en in de 03:43:23.620 --> 03:43:26.659 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste brief hebben we heel specifieke dilemma's genoemd. 03:43:26.780 --> 03:43:28.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Een aantal daarvan heeft u hier ook gewisseld. 03:43:28.718 --> 03:43:30.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ging onder andere over de onderwijstijd. 03:43:32.000 --> 03:43:34.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar hoorden nog een aantal andere dilemma's bij. 03:43:34.700 --> 03:43:36.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige daarvan zijn wel teruggekomen, sommige niet. 03:43:36.629 --> 03:43:42.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat bijvoorbeeld om de vraag: moet je ook maatwerkafspraken maken? 03:43:43.239 --> 03:43:45.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan uiteindelijk niet zo zijn dat één school in het dorp wel 03:43:46.099 --> 03:43:48.969 align:middle line:82% position:46% size:100% genoeg leraren heeft en de andere niet, en dat die zijn roosters niet 03:43:49.209 --> 03:43:50.239 align:middle line:82% position:46% size:100% rondkrijgt. Moet je dat dan met elkaar 03:43:50.360 --> 03:43:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% afspreken? En als dat niet vanzelf gaat, moet 03:43:52.370 --> 03:43:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% je dat dan afdwingen? De conclusie is dat het niet vanzelf 03:43:54.738 --> 03:43:56.049 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat, dus is de conclusie ook dat we dat moeten afdwingen. 03:43:56.170 --> 03:43:58.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij vragen vervolgens aan uw Kamer of u dat wilt, want het zijn best 03:43:58.610 --> 03:44:01.988 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoelige thema's. Voor onderwijstijd geldt hetzelfde. 03:44:03.879 --> 03:44:08.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt u het goed dat we kijken naar wat nou echt effectieve lestijden 03:44:08.649 --> 03:44:12.459 align:middle line:82% position:46% size:100% voor leraren zijn? Hoe kunnen wij hen helpen om de 03:44:12.579 --> 03:44:17.599 align:middle line:82% position:46% size:100% lestijden die ze aan leerlingen bieden, nog beter te maken, doordat 03:44:17.718 --> 03:44:18.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ze die bijvoorbeeld goed kunnen voorbereiden? 03:44:19.718 --> 03:44:25.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn elementen waarvan wij denken dat ze kunnen slagen. 03:44:25.709 --> 03:44:28.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we niet te lang mee wachten en daar hebben we de Kamer 03:44:28.120 --> 03:44:30.728 align:middle line:82% position:46% size:100% dan bij nodig. Daarom hebben wij gevraagd: kunt u 03:44:30.849 --> 03:44:35.010 align:middle line:82% position:46% size:100% ons wat richting geven in wat de Kamer zou vinden van die dilemma's? 03:44:35.280 --> 03:44:39.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar dank ik de heer Kwint en een aantal anderen heel nadrukkelijk 03:44:39.718 --> 03:44:41.588 align:middle line:82% position:46% size:100% voor. Een aantal dingen zijn daaruit naar 03:44:41.709 --> 03:44:43.665 align:middle line:82% position:46% size:100% boven gekomen. Een daarvan is in ieder geval zo'n 03:44:43.786 --> 03:44:48.049 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale aanpak, waarbij je samen optrekt als scholen en besturen. 03:44:48.558 --> 03:44:53.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Je biedt dan stevige contracten aan, doet aan betere begeleiding van 03:44:53.338 --> 03:44:58.429 align:middle line:82% position:46% size:100% starters en van zijinstromers en biedt zelfs de mogelijk om eigen 03:44:58.888 --> 03:45:03.388 align:middle line:82% position:46% size:100% vervangingspools te beginnen, zoals de heer Kwint ook noemde. 03:45:03.509 --> 03:45:06.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Je doet dus eigenlijk alles om niet te concurreren maar om samen te 03:45:06.659 --> 03:45:07.769 align:middle line:82% position:46% size:100% werken. Voorzitter. 03:45:07.888 --> 03:45:10.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn vijf punten die ik hier zou willen noemen waar het 03:45:12.509 --> 03:45:13.769 align:middle line:82% position:46% size:100% wat mij betreft op dit moment aan schort. 03:45:14.989 --> 03:45:17.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén. Ik zie een gebrek aan strategie. 03:45:17.750 --> 03:45:20.226 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is heel veel beleid, maar er is niet een eenduidige strategie om de 03:45:20.345 --> 03:45:22.388 align:middle line:82% position:46% size:100% tekorten op te lossen. Twee. 03:45:22.509 --> 03:45:25.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie een gebrek aan sturing. Iedereen is verantwoordelijk, maar 03:45:25.360 --> 03:45:27.790 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee eigenlijk niemand. Dat leidt tot partijen die vooral 03:45:27.909 --> 03:45:29.679 align:middle line:82% position:46% size:100% naar elkaar wijzen. Drie. 03:45:29.799 --> 03:45:32.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is sprake van versnippering. Er zijn veel partijen aan de slag, 03:45:32.209 --> 03:45:35.290 align:middle line:82% position:46% size:100% maar iedereen op een eigen manier, zonder dat ze genoeg van elkaar 03:45:35.409 --> 03:45:38.389 align:middle line:82% position:46% size:100% weten en van elkaar leren. Vier. 03:45:38.750 --> 03:45:40.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenbelang gaat makkelijk boven nationaal belang. 03:45:41.209 --> 03:45:42.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn wijken waar het ene bestuur mensen te veel heeft, zoals ik net 03:45:42.989 --> 03:45:46.100 align:middle line:82% position:46% size:100% al zei, terwijl het andere bestuur mensen tekortkomt. 03:45:46.808 --> 03:45:50.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook prikkels om als school eerst zelf alles op orde te hebben 03:45:50.579 --> 03:45:52.668 align:middle line:82% position:46% size:100% voordat je kijkt naar hoe je scholen in de omgeving kunt helpen. 03:45:53.588 --> 03:45:55.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Vijf. Er is een gebrek aan middelen op de 03:45:55.668 --> 03:45:59.360 align:middle line:82% position:46% size:100% juiste plek, geld op de juiste plek. De allocatie van het geld dat 03:45:59.479 --> 03:46:02.959 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen ontvangen, sluit soms te weinig aan bij de urgentie waarmee 03:46:03.079 --> 03:46:07.968 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat tekort willen oplossen. De heer Kwint heeft ons eerder 03:46:08.088 --> 03:46:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% huiswerk gegeven over uitzendbureaus, bijlesbureaus en 03:46:11.930 --> 03:46:15.709 align:middle line:82% position:46% size:100% reclame die daarvoor gemaakt wordt. Hij kwam daar gisteren op terug, met 03:46:15.828 --> 03:46:18.159 align:middle line:82% position:46% size:100% een soort samenvatting daarvan. Maar het is niet alsof hij dat punt 03:46:18.429 --> 03:46:19.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gisteren of eergisteren bedacht heeft. 03:46:19.930 --> 03:46:23.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat speelt al heel erg lang. Dat is ook al langer een verzoek aan 03:46:23.829 --> 03:46:26.349 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet. Dat het niet meteen makkelijk is, is 03:46:26.468 --> 03:46:29.588 align:middle line:82% position:46% size:100% geen reden om het niet te doen. Daar zijn we dus mee bezig, maar dat 03:46:29.709 --> 03:46:31.808 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn niet dingen die je allemaal meteen van vandaag op morgen hebt 03:46:31.929 --> 03:46:33.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Het zou dus een combinatie van 03:46:33.940 --> 03:46:38.430 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken moeten worden, denk ik. Daarbij gaan we — dat doen collega 03:46:38.549 --> 03:46:42.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dijkgraaf en ik samen — de komende weken graag met die partijen om 03:46:42.309 --> 03:46:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel. De aanpak van het lerarentekort kan 03:46:45.370 --> 03:46:46.379 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk niet wachten tot volgend jaar. 03:46:46.649 --> 03:46:47.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot in dit 03:46:48.909 --> 03:46:52.218 align:middle line:82% position:46% size:100% blokje. Dank aan uw Kamer voor alle gemaakte 03:46:52.338 --> 03:46:54.138 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerkingen. We hebben geprobeerd de vragen in de 03:46:54.259 --> 03:46:56.040 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijke set uitgebreid, zeer uitgebreid, te beantwoorden, ook die 03:46:56.159 --> 03:46:58.600 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer Kwint. Denk 03:47:00.190 --> 03:47:02.149 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aan de suggesties die de heer Kwint deed. 03:47:02.270 --> 03:47:04.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij deed hele radicale voorstellen waarmee het uiteindelijk zo zou 03:47:04.819 --> 03:47:06.159 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn dat deze minister weg moet. 03:47:07.509 --> 03:47:08.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook daar ben ik toe bereid. 03:47:11.709 --> 03:47:14.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de Kamer ons kan helpen met richting geven, ook in de 03:47:14.509 --> 03:47:15.828 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen die vanuit de Kamer komen. 03:47:15.949 --> 03:47:17.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was waarschijnlijk een van de prikkelende 03:47:19.479 --> 03:47:22.388 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen. Ik denk dat de minister als hij met 03:47:22.509 --> 03:47:24.629 align:middle line:82% position:46% size:100% de hele rij aan de slag gaat een groter probleem heeft met het 03:47:24.989 --> 03:47:29.909 align:middle line:82% position:46% size:100% VVD-congres dan met de Kamer. Ik miste nog een reactie op mijn 03:47:30.030 --> 03:47:32.370 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel om het kraakverbod te schrappen voor panden waar 03:47:32.489 --> 03:47:34.668 align:middle line:82% position:46% size:100% commerciële bijles gegeven wordt. Ja, zomaar vergeten. 03:47:35.750 --> 03:47:38.627 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat mag ook mondeling. Nee, ik had nog één concretere vraag 03:47:38.746 --> 03:47:40.939 align:middle line:82% position:46% size:100% en die gaat specifiek over die uitzendbureaus. 03:47:41.329 --> 03:47:44.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt dat er wordt gewerkt met regionale infopools en 03:47:44.639 --> 03:47:47.819 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dat al meer gebeurt. Dat weet ik, maar we hebben het ook 03:47:47.940 --> 03:47:51.030 align:middle line:82% position:46% size:100% al gehad over scholen die nog steeds met elkaar de concurrentie aangaan 03:47:51.149 --> 03:47:53.819 align:middle line:82% position:46% size:100% en we hebben het gehad over de manier waarop er nog steeds gejaagd 03:47:53.940 --> 03:47:57.030 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt op docenten door uitzendbureaus, en dat is niet omdat 03:47:57.149 --> 03:48:01.453 align:middle line:82% position:46% size:100% die uitzendbureaus geen werk hebben. Wat ik de minister vraag, is niet om 03:48:01.574 --> 03:48:03.239 align:middle line:82% position:46% size:100% in de weg te gaan lopen van de initiatieven die in de regio 03:48:03.360 --> 03:48:07.440 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeuren, maar om samen met het onderwijs te zorgen voor zo'n 03:48:07.559 --> 03:48:12.808 align:middle line:82% position:46% size:100% landelijk dekkend netwerk van infopools en om ook afspraken met 03:48:12.929 --> 03:48:15.870 align:middle line:82% position:46% size:100% besturen te maken over de inzet van uitzendbureaus. 03:48:15.989 --> 03:48:19.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Want op het moment dat wij goed regelen dat er regionale infopools 03:48:20.000 --> 03:48:22.170 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, wil ik ook niet meer dat een schoolbestuurder een belletje naar 03:48:22.290 --> 03:48:24.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Maandag gaat doen, om mijn favoriete uitzendbureau nog maar een keer te 03:48:24.690 --> 03:48:26.888 align:middle line:82% position:46% size:100% noemen in deze zaal. 03:48:28.940 --> 03:48:32.627 align:middle line:82% position:46% size:100% Terecht punt. Ik heb eerder, ook in antwoord op de 03:48:32.746 --> 03:48:35.599 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Kwint, al gezegd dat we sowieso tarieven moeten gaan stellen. 03:48:36.620 --> 03:48:38.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat de heer Kwint heel radicaal de markt helemaal wil 03:48:38.940 --> 03:48:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpassen, maar dat heb ik ook niet morgen geregeld, nog los van of je 03:48:40.899 --> 03:48:44.308 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wel zou willen. Het gaat hier om wat we op korte 03:48:44.429 --> 03:48:47.088 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn het meest impactvol kunnen bieden aan het onderwijs. 03:48:48.620 --> 03:48:50.606 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zoeken — dat zit ook in het antwoord — naar hoe we in ieder 03:48:50.727 --> 03:48:52.968 align:middle line:82% position:46% size:100% geval die oplossing van de heer Kwint echt 03:48:54.588 --> 03:48:57.282 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen realiseren. Ik hoor hem de vraag toevoegen of we 03:48:57.403 --> 03:48:59.638 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbinnen afspraken kunnen maken met het onderwijs over dat ze dan 03:48:59.759 --> 03:49:03.770 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gebruikmaken van de manier die we publiek organiseren en daarmee 03:49:03.889 --> 03:49:06.349 align:middle line:82% position:46% size:100% automatisch consequenties verbinden aan wat er privaat dan wordt gedaan. 03:49:06.808 --> 03:49:11.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat een redelijk voorstel. Het ene moet er wel eerst zijn 03:49:12.030 --> 03:49:15.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voordat je het andere kan doen natuurlijk, maar ik kan me heel goed 03:49:15.120 --> 03:49:18.200 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen dat we dit met die partijen bespreken de komende weken. 03:49:18.799 --> 03:49:20.540 align:middle line:82% position:46% size:100% De aanmoediging van de heer Kwint neem ik graag mee. 03:49:21.308 --> 03:49:22.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan heeft u nog een interruptie van 03:49:22.759 --> 03:49:26.808 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer De Hoop namens de PvdA. Ik denk dat een belangrijke 03:49:27.379 --> 03:49:30.877 align:middle line:82% position:46% size:100% irritatiefactor voor heel veel leraren is dat ze niet echt tijd en 03:49:30.996 --> 03:49:34.379 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimte hebben om te doen wat ze zelf willen en dat ze niet zelf echt 03:49:34.500 --> 03:49:37.520 align:middle line:82% position:46% size:100% regie hebben over de manier waarop zij hun les inrichten. 03:49:37.639 --> 03:49:40.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zit in een aantal dingen, waaronder in het feit dat we best 03:49:40.850 --> 03:49:42.750 align:middle line:82% position:46% size:100% veel van leraren vragen, ook qua druk. 03:49:42.870 --> 03:49:45.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn docenten die zes verschillende startmomenten op een 03:49:45.509 --> 03:49:48.020 align:middle line:82% position:46% size:100% dag hebben. We hebben de hoogste urennorm bijna 03:49:48.139 --> 03:49:50.859 align:middle line:82% position:46% size:100% van Europa. Dat miste ik nog een beetje in de 03:49:51.079 --> 03:49:55.228 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de minister. Juist naar aanleiding van het 03:49:55.349 --> 03:49:58.920 align:middle line:82% position:46% size:100% bericht dat deze minister meer wil inzetten op meer voltijdwerk voor 03:49:59.040 --> 03:50:02.599 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren, vind ik dan wel dat je ook het aspect van urennormen moet 03:50:03.290 --> 03:50:05.190 align:middle line:82% position:46% size:100% belichten. Want de gemiddelde leraar die 03:50:05.309 --> 03:50:08.009 align:middle line:82% position:46% size:100% deeltijd werkt, werkt in de praktijk voltijd en wie voltijd werkt, werkt 03:50:08.129 --> 03:50:09.588 align:middle line:82% position:46% size:100% in de praktijk misschien wel meer dan dat. 03:50:10.030 --> 03:50:12.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou graag willen dat de minister daar ook op ingaat. 03:50:16.450 --> 03:50:17.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Een goede vraag. Die geeft mij ook de gelegenheid om 03:50:17.920 --> 03:50:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% iets recht te zetten. Er ontstaat zo ongeveer weleens het 03:50:20.030 --> 03:50:23.058 align:middle line:82% position:46% size:100% idee dat mensen in het onderwijs alleen maar meer uren zouden moeten 03:50:23.179 --> 03:50:25.239 align:middle line:82% position:46% size:100% werken en dat dan überhaupt het probleem is opgelost. 03:50:25.659 --> 03:50:28.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee wordt eigenlijk de suggestie gewekt alsof die uren niet worden 03:50:28.280 --> 03:50:31.308 align:middle line:82% position:46% size:100% gewerkt nu en dat is niet waar. Die uren worden gewerkt en die 03:50:31.429 --> 03:50:32.950 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ook gewerkt in 03:50:35.110 --> 03:50:36.909 align:middle line:82% position:46% size:100% de avonduren, op verschillende momenten. 03:50:37.030 --> 03:50:41.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn twee problemen bij. Het ene is dat als je dat aantal 03:50:42.110 --> 03:50:45.350 align:middle line:82% position:46% size:100% uren structureel werkt, dat ook in je contract moet zitten. 03:50:45.469 --> 03:50:47.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet dat wat mij betreft ook een vast contract zijn. 03:50:47.918 --> 03:50:51.049 align:middle line:82% position:46% size:100% De uren die je daadwerkelijk draait, moeten in dat contract zitten. 03:50:51.168 --> 03:50:53.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik de basis. Het kan zijn dat ik daar een wet 03:50:53.329 --> 03:50:56.409 align:middle line:82% position:46% size:100% voor moet gaan maken. Daar zijn we nu mee bezig, zeg ik 03:50:56.530 --> 03:50:58.069 align:middle line:82% position:46% size:100% eerlijk. Dat staat ook in de antwoorden. 03:50:58.190 --> 03:51:00.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heet dan "strategisch personeelsbeleid". 03:51:00.259 --> 03:51:02.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat moet, dan gaan we daarmee aan de slag. 03:51:03.040 --> 03:51:06.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent niet dat er daarnaast niet ook docenten zijn — daar heeft 03:51:06.379 --> 03:51:10.040 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer De Hoop helemaal gelijk in — die zeggen: "Ik werk de uren nu al, 03:51:10.159 --> 03:51:11.899 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik krijg ze niet betaald. Dus ik wil ze graag betaald krijgen. 03:51:12.020 --> 03:51:14.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een. Maar twee is dat ik misschien nog 03:51:14.299 --> 03:51:17.989 align:middle line:82% position:46% size:100% wel beter les zou kunnen geven en misschien zelfs nog wel meer in dat 03:51:18.110 --> 03:51:20.989 align:middle line:82% position:46% size:100% contract zou kunnen werken op het moment dat ik maximaal die 03:51:21.110 --> 03:51:23.808 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiding en ondersteuning aan leerlingen kan bieden en daarvoor 03:51:23.929 --> 03:51:26.649 align:middle line:82% position:46% size:100% dus ook maximaal mijn voorbereiding kan doen." Dat is wel waarom we in 03:51:26.770 --> 03:51:28.619 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijsakkoord voor dit jaar bijvoorbeeld 300 miljoen voor het 03:51:28.888 --> 03:51:31.379 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet onderwijs hebben uitgetrokken voor werkdruk. 03:51:31.918 --> 03:51:35.424 align:middle line:82% position:46% size:100% 150 miljoen is naar 40 uur extra gegaan voor docenten om daar 03:51:35.543 --> 03:51:37.479 align:middle line:82% position:46% size:100% invulling aan te geven, bijvoorbeeld door iemand anders te laten 03:51:37.600 --> 03:51:39.690 align:middle line:82% position:46% size:100% surveilleren of nakijkwerk te organiseren. 03:51:40.099 --> 03:51:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is boven op de 50 uur. Daar is dus 40 uur bovenop gekomen. 03:51:44.120 --> 03:51:48.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Die andere 150 miljoen gaat naar al die scholen om daar schoolgerichte 03:51:48.569 --> 03:51:51.899 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken over te maken. Het is dus een belangrijk thema. 03:51:52.020 --> 03:51:55.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Het staat ook op ons netvlies. De volgende stap — die maakt u ook — 03:51:55.568 --> 03:51:57.259 align:middle line:82% position:46% size:100% is of je nog iets kan doen in dat aantal uren. 03:51:58.040 --> 03:52:00.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een gevoelige. We bieden nu in grote steden 03:52:00.180 --> 03:52:04.040 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld in het basisonderwijs de mogelijkheid om 22 uur per maand 03:52:04.308 --> 03:52:06.918 align:middle line:82% position:46% size:100% door een anders bevoegd iemand onderwijs te laten geven. 03:52:07.599 --> 03:52:13.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je dat soort maatregelen zou willen opzoeken, dan vergt dat soms 03:52:13.940 --> 03:52:17.148 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aanpassing van wet en regelgeving, maar niet altijd. 03:52:17.269 --> 03:52:19.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook nu al mogelijkheden die we beter kunnen benutten. 03:52:19.700 --> 03:52:21.558 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste stap is dus dat we kijken hoe we die mogelijkheden beter 03:52:21.679 --> 03:52:23.588 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen benutten. Maar ook de vraag die de heer De 03:52:23.709 --> 03:52:24.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoop stelt, ligt natuurlijk op tafel. 03:52:25.509 --> 03:52:27.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Mogelijk is het nodig, maar ik hoop het niet, want het is natuurlijk ook 03:52:27.739 --> 03:52:30.069 align:middle line:82% position:46% size:100% iets waarover ouders zich ook wel zorgen maken. 03:52:30.338 --> 03:52:31.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat mijn kind dan nóg minder naar school? 03:52:31.899 --> 03:52:33.040 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat leert hij er dan? 03:52:34.929 --> 03:52:37.439 align:middle line:82% position:46% size:100% De kwaliteit moet dus wel vooropstaan. 03:52:37.558 --> 03:52:40.993 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een vervolgvraag van de heer De Hoop. 03:52:41.112 --> 03:52:43.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het te makkelijk om te zeggen: het kan er ook voor zorgen 03:52:43.888 --> 03:52:49.079 align:middle line:82% position:46% size:100% dat kinderen nóg minder les krijgen. Misschien zorgt het wel voor minder 03:52:49.200 --> 03:52:53.280 align:middle line:82% position:46% size:100% uitval van docenten, bijvoorbeeld van docenten die misschien al op 03:52:53.399 --> 03:52:56.120 align:middle line:82% position:46% size:100% leeftijd zijn. Zij willen, nou ja, nóg even wat 03:52:56.659 --> 03:52:59.370 align:middle line:82% position:46% size:100% minder die uren hebben. Ik denk dat het dus juist ook een 03:52:59.489 --> 03:53:02.989 align:middle line:82% position:46% size:100% impuls kan geven en ervoor kan zorgen dat we minder uitval hebben. 03:53:03.468 --> 03:53:06.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan me ook voorstellen dat beginnende docenten het moeilijk 03:53:06.959 --> 03:53:09.738 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden als ze zes verschillende startmomenten op een dag hebben. 03:53:10.370 --> 03:53:12.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Vind je het dan gek dat er een lerarenlek is? 03:53:12.319 --> 03:53:14.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dus dat er hiermee juist ook heel veel winst te behalen is. 03:53:14.808 --> 03:53:18.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben in ieder geval blij dat de minister zegt dat dit heel serieus 03:53:18.120 --> 03:53:20.040 align:middle line:82% position:46% size:100% bekeken wordt, ook in de aanpak. Ik vind het mooi dat er niet alleen 03:53:20.159 --> 03:53:22.469 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt gekeken naar meer voltijdwerken, maar ook naar de 03:53:22.590 --> 03:53:24.918 align:middle line:82% position:46% size:100% andere kant, naar de urennorm. Daar ben ik dus blij mee. 03:53:25.409 --> 03:53:30.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat voltijdwerken is belangrijk, maar het is maar een element in een 03:53:30.838 --> 03:53:31.808 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak. Het is dus heel belangrijk dat de 03:53:31.929 --> 03:53:35.799 align:middle line:82% position:46% size:100% heer De Hoop dat zegt. Ik denk dat het belangrijk is dat we 03:53:36.759 --> 03:53:39.290 align:middle line:82% position:46% size:100% in de komende weken proberen te voorkomen dat we op een thema toch 03:53:39.409 --> 03:53:42.290 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenover elkaar komen te staan. Daarom voer ik dit debat zo graag 03:53:42.409 --> 03:53:45.500 align:middle line:82% position:46% size:100% hier in de Kamer. Het helpt dus ook om tot een soort 03:53:45.620 --> 03:53:48.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeelde uitspraak van de Kamer te komen, ook op zo'n onderwerp. 03:53:48.930 --> 03:53:51.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus als u daar zelf een voorstel voor heeft, zou ik u willen 03:53:51.799 --> 03:53:54.250 align:middle line:82% position:46% size:100% uitnodigen om dat dan ook in te dienen, want dan kunnen we ook 03:53:54.370 --> 03:53:57.259 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken hoe de Kamer daarnaar kijkt. Dat maakt het makkelijker om 03:53:57.379 --> 03:54:00.769 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken te maken, waarbij de Kamer daarna niet op 15 december, als we 03:54:00.888 --> 03:54:03.370 align:middle line:82% position:46% size:100% daar een debat over voeren, zegt: nou, dat was toch niet de bedoeling. 03:54:04.239 --> 03:54:08.059 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten dat "tegenover elkaar komen staan" dus niet zo meteen met 03:54:08.180 --> 03:54:11.918 align:middle line:82% position:46% size:100% die aanpak gaan realiseren. Dat willen we juist voorkomen. 03:54:16.790 --> 03:54:20.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de minister al een paar keer een open uitnodiging horen doen aan 03:54:20.218 --> 03:54:21.529 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer om mee te denken. 03:54:23.329 --> 03:54:28.068 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat brengt mij bij het gegeven dat ik al een paar keer heb voorgesteld 03:54:28.190 --> 03:54:33.059 align:middle line:82% position:46% size:100% om de fondsen met betrekking tot het terugdringen van het lerarentekort 03:54:33.180 --> 03:54:34.129 align:middle line:82% position:46% size:100% goed te oormerken. 03:54:36.110 --> 03:54:39.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ikzelf een fantastisch idee, maar het werd bij het kabinet 03:54:40.049 --> 03:54:40.759 align:middle line:82% position:46% size:100% niet altijd 03:54:42.259 --> 03:54:45.350 align:middle line:82% position:46% size:100% met open armen ontvangen. Ik vraag met toch af hoe de minister 03:54:46.049 --> 03:54:46.950 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover denkt. De 03:54:48.959 --> 03:54:51.759 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden uit het verleden weet ik niet en kan ik nu niet reproduceren. 03:54:51.879 --> 03:54:54.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet wel dat wij ook in de feitelijke vragen een antwoord 03:54:54.569 --> 03:54:57.359 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gegeven over allerlei regelingen die er zijn. 03:54:57.750 --> 03:54:59.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Het CDA heeft daar ook vragen over gesteld. 03:55:00.959 --> 03:55:03.370 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben héél veel regelingen, voor zijinstromers, voor 03:55:03.489 --> 03:55:06.750 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsassistenten die we willen kunnen omscholen tot leraar. 03:55:06.989 --> 03:55:08.638 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is: vind je die regelingen nou makkelijk? 03:55:09.530 --> 03:55:14.159 align:middle line:82% position:46% size:100% En werken ze ook het beste op de plekken waar je ze het meest nodig 03:55:14.280 --> 03:55:16.770 align:middle line:82% position:46% size:100% hebt? Daar kwam eigenlijk uit dat er 03:55:16.889 --> 03:55:19.379 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk voordelen aan zitten nu, want we hebben er heel veel. 03:55:19.500 --> 03:55:21.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er zijn ook nadelen. Ik zei aan het begin al: het is 03:55:22.040 --> 03:55:25.728 align:middle line:82% position:46% size:100% versnipperd. Het lijkt mij dus verstandig om, ook 03:55:25.849 --> 03:55:28.819 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de afspraken die we gaan maken met partijen, te bekijken of je in 03:55:28.940 --> 03:55:34.429 align:middle line:82% position:46% size:100% de regio gerichte afspraken over scholing en onderwijs kunt maken, 03:55:34.549 --> 03:55:36.860 align:middle line:82% position:46% size:100% die in die regio dan ook helpen. Je moet dan wel zo veel 03:55:36.979 --> 03:55:41.439 align:middle line:82% position:46% size:100% flexibiliteit met elkaar bieden om dat in de regio te kunnen oormerken. 03:55:41.888 --> 03:55:44.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we volgens mij de zoektocht die mevrouw Simons ook 03:55:44.659 --> 03:55:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft. Als we het landelijk doen, gaan wij 03:55:47.870 --> 03:55:49.709 align:middle line:82% position:46% size:100% bepalen hoe het moet werken. Dat is denk ik het verschil en dat 03:55:49.829 --> 03:55:50.590 align:middle line:82% position:46% size:100% bedoel ik hier niet. We gaan dan dus aan de regio's 03:55:50.709 --> 03:55:54.940 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen om een plan te maken. Daarna zouden we moeten proberen om 03:55:55.059 --> 03:55:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% dat te kunnen accorderen. 03:56:00.190 --> 03:56:02.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb even een rondje gelopen, voorzitter. 03:56:02.629 --> 03:56:04.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht: het is voor de afwisseling weleens goed om bij de 03:56:04.450 --> 03:56:05.519 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptiemicrofoon te gaan staan. Ik heb natuurlijk gisteren een 03:56:07.079 --> 03:56:10.629 align:middle line:82% position:46% size:100% hele hoop voorstellen gedaan. Ik ga ze niet alle dertien in een 03:56:10.750 --> 03:56:13.259 align:middle line:82% position:46% size:100% motie gieten, want dan ben ik zelf buiten adem in de tweede termijn. 03:56:13.558 --> 03:56:17.146 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben binnenkort een langer, uitgebreider debat ... 03:56:17.265 --> 03:56:19.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zegt niets over uw conditie, hè? Dit zegt helaas wel iets over mijn 03:56:19.149 --> 03:56:19.379 align:middle line:82% position:46% size:100% conditie. Hè. 03:56:19.500 --> 03:56:19.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. 03:56:21.058 --> 03:56:22.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Het werk dat wij gekozen hebben, is niet het meest gezonde werk. 03:56:24.959 --> 03:56:27.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog één specifiek punt, ook omdat de minister het had over de 03:56:27.459 --> 03:56:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% wet op het gebied van strategisch personeelsbeleid, waar hij aan 03:56:30.638 --> 03:56:32.838 align:middle line:82% position:46% size:100% werkt. Het is mij al langer een doorn in 03:56:32.959 --> 03:56:36.040 align:middle line:82% position:46% size:100% het oog dat besturen het nog steeds vertikken om goede docenten een vast 03:56:36.159 --> 03:56:38.588 align:middle line:82% position:46% size:100% contract te geven. Ik heb concreet voorgesteld: haal 03:56:38.709 --> 03:56:40.838 align:middle line:82% position:46% size:100% nou die termijn naar voren en zeg gewoon dat mensen na één jaar een 03:56:40.959 --> 03:56:43.269 align:middle line:82% position:46% size:100% vast contract krijgen. Er zijn uitzonderingen mogelijk op 03:56:43.388 --> 03:56:44.129 align:middle line:82% position:46% size:100% de wet. Hoe heet die wet, hoe heet dat ding? 03:56:44.248 --> 03:56:45.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Flex en ... Nou ja, er zijn uitzonderingen 03:56:45.388 --> 03:56:46.349 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk op die flexwet. 03:56:48.168 --> 03:56:51.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Die uitzonderingen zijn mogelijk, want je kunt bij de media tijdelijke 03:56:51.329 --> 03:56:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% contracten blijven stapelen, om maar eens iets te noemen. 03:56:53.049 --> 03:56:54.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Die uitzonderingen kun je dus ook de andere kant op laten gelden. 03:56:54.750 --> 03:56:58.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Zorg er nou voor dat de afspraak is: één jaar, en dan krijg je een vast 03:56:58.679 --> 03:57:00.659 align:middle line:82% position:46% size:100% contract. De minister zegt dat hij daarover in 03:57:00.780 --> 03:57:01.799 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek gaat. Sorry voorzitter, maar ik moet even 03:57:01.920 --> 03:57:03.860 align:middle line:82% position:46% size:100% de schriftelijke antwoorden een beetje samenvatten. 03:57:04.879 --> 03:57:07.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan hij toezeggen dat wanneer dit gesprek niet tot deze uitkomst 03:57:07.588 --> 03:57:10.530 align:middle line:82% position:46% size:100% leidt, hij dan die grens van één jaar meeneemt in de Wet strategisch 03:57:10.649 --> 03:57:11.270 align:middle line:82% position:46% size:100% personeelsbeleid? 03:57:12.929 --> 03:57:15.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt vast door de kijkers thuis gewaardeerd dat u de schriftelijke 03:57:15.759 --> 03:57:19.729 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording even heeft samengevat. Ik heb dan nog 70 pagina's te gaan, 03:57:19.850 --> 03:57:23.989 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. De WWZ is de WAB geworden, maar 03:57:24.110 --> 03:57:25.170 align:middle line:82% position:46% size:100% verder was het allemaal correct. Dat is de Wet 03:57:26.780 --> 03:57:27.940 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt in balans. 03:57:32.679 --> 03:57:33.218 align:middle line:82% position:46% size:100% De zoektocht, 03:57:34.808 --> 03:57:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de intentie en het doel van de heer Kwint deel ik helemaal. 03:57:36.620 --> 03:57:39.700 align:middle line:82% position:46% size:100% In die zin zit daar dus geen ruis. Het is ook een soort black box. 03:57:39.849 --> 03:57:42.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kan het nou zo zijn dat we dat met z'n allen belangrijk vinden — in 03:57:42.770 --> 03:57:44.509 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs zouden ze dat het meest belangrijk moeten vinden; 03:57:44.629 --> 03:57:48.170 align:middle line:82% position:46% size:100% sterker nog, dat vinden ze ook — maar dat er toch iets is ontstaan 03:57:48.290 --> 03:57:50.228 align:middle line:82% position:46% size:100% waardoor we denken dat het niet lukt? 03:57:50.829 --> 03:57:52.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij krijgen dan weleens terug: dat zijn de subsidies. 03:57:53.079 --> 03:57:54.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zei de heer Bisschop bijvoorbeeld. 03:57:55.179 --> 03:57:58.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, dan geef ik weer terug: 60% heeft bovenmatige reserves. 03:57:58.968 --> 03:58:00.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geld ligt er om aan leraren te geven. 03:58:03.218 --> 03:58:06.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu ligt het echter vast op de plank. Dat is een keuze die je maakt. 03:58:07.959 --> 03:58:10.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga ervan uit dat het daar niet aan de intentie ontbreekt. 03:58:10.329 --> 03:58:12.620 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is dus: waar ligt het dan wel aan? 03:58:12.739 --> 03:58:16.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vind ik het goed om eerst te kijken of we afspraken met elkaar 03:58:16.850 --> 03:58:19.968 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken. Iedereen wil mensen die vast in 03:58:20.088 --> 03:58:21.849 align:middle line:82% position:46% size:100% dienst zijn. Iedereen wil mensen die langer in 03:58:22.030 --> 03:58:24.879 align:middle line:82% position:46% size:100% dienst zijn. We gaan het wetsvoorstel tóch maken. 03:58:25.360 --> 03:58:27.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan echter meer of minder vergaand zijn. 03:58:27.549 --> 03:58:31.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan zomaar zijn dat we dit soort afspraken ook willen bekijken in dat 03:58:31.790 --> 03:58:34.159 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel. Het zou zomaar kunnen zijn dat u dat 03:58:34.280 --> 03:58:38.200 align:middle line:82% position:46% size:100% nog aanscherpt in de Kamer. Ik vind het doel hier vooropstaan. 03:58:38.588 --> 03:58:42.229 align:middle line:82% position:46% size:100% De snelheid waarmee we dat bereiken, zou wat mij betreft via afspraken 03:58:42.350 --> 03:58:44.000 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen. Maar goed, als het via een wet moet, 03:58:44.120 --> 03:58:46.280 align:middle line:82% position:46% size:100% dan moet het via een wet. Dan zijn we echter wel een stukje 03:58:46.399 --> 03:58:46.600 align:middle line:82% position:46% size:100% verder. 03:58:48.610 --> 03:58:49.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgt u uw betoog. Voorzitter. 03:58:51.399 --> 03:58:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op kwaliteit. Daaronder vallen basisvaardigheden 03:58:57.049 --> 03:58:57.809 align:middle line:82% position:46% size:100% en kansengelijkheid. Ik 03:58:59.329 --> 03:59:03.529 align:middle line:82% position:46% size:100% wil nog één keer aan de leden op de eerste rij vragen om het overleg 03:59:03.888 --> 03:59:04.579 align:middle line:82% position:46% size:100% iets naar achter te 03:59:07.519 --> 03:59:08.269 align:middle line:82% position:46% size:100% verplaatsen. Sorry, minister. 03:59:15.968 --> 03:59:18.828 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, heeft u weleens nagedacht over een mobieltjesverbod? 03:59:19.399 --> 03:59:20.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik laat de beantwoording daarvan aan u, 03:59:23.979 --> 03:59:27.138 align:middle line:82% position:46% size:100% haha. Al die docenten zijn nodig om een 03:59:27.259 --> 03:59:31.197 align:middle line:82% position:46% size:100% stevige basis te leggen voor onze leerlingen, zodat zij goed kunnen 03:59:31.316 --> 03:59:33.409 align:middle line:82% position:46% size:100% lezen, schrijven en rekenen. Al die docenten zijn nodig zodat het 03:59:33.530 --> 03:59:35.950 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs verbetert en de dalende trend keert. 03:59:36.860 --> 03:59:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik ook met u ingezet. Ik heb dat nadrukkelijk met de Kamer 03:59:41.750 --> 03:59:42.209 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Er zijn de afgelopen periode 03:59:42.328 --> 03:59:43.190 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk heel veel voorstellen 03:59:45.319 --> 03:59:48.120 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Kamer geweest om hier invulling aan te geven, of het nou 03:59:48.239 --> 03:59:50.879 align:middle line:82% position:46% size:100% ging over het curriculum, de aanpassingen of de focus op 03:59:51.000 --> 03:59:54.209 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden. De heer Beertema stelde de 03:59:54.329 --> 03:59:55.248 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid voor om geld terug te kunnen vorderen als we dat aan 03:59:55.369 --> 03:59:57.504 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen geven. De heer Van Meenen had het over het 03:59:57.623 --> 03:59:59.299 align:middle line:82% position:46% size:100% curriculum. Dat werd echter breed gedragen. 04:00:00.679 --> 04:00:02.218 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Peters had het over de leercultuur. 04:00:02.338 --> 04:00:08.263 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kunnen we scholen binnen hun ondersteuning helpen om een wat meer 04:00:08.384 --> 04:00:12.370 align:middle line:82% position:46% size:100% dragende leercultuur te krijgen? Daardoor ben je continu bezig met 04:00:12.489 --> 04:00:17.770 align:middle line:82% position:46% size:100% het verbeteren van de basis. Dat is uitgemond in de aanpak die u 04:00:17.889 --> 04:00:20.418 align:middle line:82% position:46% size:100% nu ook in de Kamer heeft, in de eerste voortgangsrapportage. 04:00:21.500 --> 04:00:24.959 align:middle line:82% position:46% size:100% De komende periode doen we dat bijvoorbeeld met 144 scholen via 04:00:25.079 --> 04:00:28.799 align:middle line:82% position:46% size:100% basisteams. Dat komt voort uit een van de punten 04:00:28.918 --> 04:00:31.829 align:middle line:82% position:46% size:100% die ik eerder maakte, namelijk dat het mij opvalt dat de echte 04:00:31.950 --> 04:00:34.888 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokkenheid van het ministerie er wel in de mensen en de individuen 04:00:35.009 --> 04:00:36.750 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Maar hebben de scholen als 04:00:36.870 --> 04:00:39.889 align:middle line:82% position:46% size:100% collectief dingen nodig, zoals regels of geld? 04:00:40.040 --> 04:00:42.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben zij wensen aan de Kamer? 04:00:44.209 --> 04:00:46.920 align:middle line:82% position:46% size:100% De betrokkenheid om daadwerkelijk meer te bieden en ondersteuning te 04:00:47.040 --> 04:00:50.659 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden, willen we niet overlaten aan de markt. 04:00:50.808 --> 04:00:52.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Die willen we zelf kunnen ondersteunen. 04:00:53.000 --> 04:00:55.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben we dat dan op orde? Daar willen we door middel van 04:00:55.290 --> 04:00:59.760 align:middle line:82% position:46% size:100% basisteams zelf mee gaan oefenen. We willen dat ook op orde brengen. 04:00:59.879 --> 04:01:02.519 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten ervoor zorgen dat we als overheid echt betrokken zijn bij een 04:01:02.638 --> 04:01:04.978 align:middle line:82% position:46% size:100% school. We moeten niet zeggen wat er moet 04:01:05.099 --> 04:01:07.129 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeuren, maar we moeten vragen wat we kunnen doen. 04:01:09.679 --> 04:01:12.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast krijgen 645 scholen 04:01:14.120 --> 04:01:17.370 align:middle line:82% position:46% size:100% nu al extra geld om de basisvaardigheden dit jaar te 04:01:17.489 --> 04:01:20.549 align:middle line:82% position:46% size:100% verbeteren. Scholen krijgen voortaan elk 04:01:20.668 --> 04:01:26.750 align:middle line:82% position:46% size:100% halfjaar de mogelijkheid om daar een extra aanvraag voor te doen. 04:01:27.229 --> 04:01:30.209 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen dat de komende jaren steeds beter richten op daar waar 04:01:30.329 --> 04:01:35.860 align:middle line:82% position:46% size:100% het het meest nodig is, zodat het de goede scholen zijn en het 04:01:36.549 --> 04:01:38.860 align:middle line:82% position:46% size:100% structureel werkt voor het onderwijs. 04:01:38.979 --> 04:01:40.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was een punt van de heer Van Meenen. 04:01:40.360 --> 04:01:42.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar was ik het zeer mee eens. Dat betekent wel dat we scholen dan 04:01:43.239 --> 04:01:46.989 align:middle line:82% position:46% size:100% ook heldere doelen moeten meegeven over wat goed onderwijs is en wat we 04:01:47.138 --> 04:01:49.549 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachten als het over basisvaardigheden gaat. 04:01:49.670 --> 04:01:52.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat pleidooi kwam ook in uw Kamer terug. 04:01:53.168 --> 04:01:54.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Die willen we ook met elkaar ontwikkelen. 04:01:55.030 --> 04:01:58.879 align:middle line:82% position:46% size:100% De komende maanden doen we dat. Dat vraagt onderzoek maar ook het 04:01:59.000 --> 04:02:01.329 align:middle line:82% position:46% size:100% testen van manieren hoe we dat dan meten. 04:02:03.179 --> 04:02:06.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn de afgelopen jaren vaak opmerkingen over gekomen van 04:02:06.670 --> 04:02:10.079 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld de Rekenkamer. Soms kan je die niet snel pareren. 04:02:10.440 --> 04:02:13.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet je dan echt in het fundament van zo'n aanpak 04:02:14.190 --> 04:02:17.500 align:middle line:82% position:46% size:100% organiseren. Dat horen we van de Rekenkamer 04:02:17.620 --> 04:02:19.379 align:middle line:82% position:46% size:100% waarmee we in gesprek zijn, maar ook van uw Kamer. 04:02:20.819 --> 04:02:24.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoort ook de vraag bij waar we het in het begin al over hadden, 04:02:24.840 --> 04:02:27.468 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk hoe we dan sturen. Via de lumpsum — dat woord is hier 04:02:27.588 --> 04:02:31.409 align:middle line:82% position:46% size:100% vaak gevallen — is dat op dit moment nog niet gericht mogelijk, zoals ik 04:02:31.588 --> 04:02:34.979 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen de heer Kwint zei. In ieder geval niet gerichter dan in 04:02:35.100 --> 04:02:38.519 align:middle line:82% position:46% size:100% de afgelopen jaren. Als je dat wel wil — dat zegt 04:02:38.790 --> 04:02:42.819 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld de Rekenkamer ook — dan moeten we dat wel gerichter kunnen 04:02:42.940 --> 04:02:47.718 align:middle line:82% position:46% size:100% doen, dan moeten we weten wat onze inspanningen en investeringen via de 04:02:48.168 --> 04:02:52.138 align:middle line:82% position:46% size:100% handen in de klas van de leraren opleveren: voor hen en voor de 04:02:52.259 --> 04:02:54.270 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen. Daarbij is de keuze gemaakt om het 04:02:54.389 --> 04:02:56.610 align:middle line:82% position:46% size:100% nu via een subsidieregeling te doen en de komende jaren snel op te 04:02:56.729 --> 04:03:00.290 align:middle line:82% position:46% size:100% bouwen naar een structurele regeling. 04:03:00.808 --> 04:03:03.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we wilden wel starten, want de nood is hoog. 04:03:03.659 --> 04:03:05.219 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema noemt het cijfer vaak. 04:03:05.429 --> 04:03:08.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is wat aan de hand en van er alleen maar bij staan, ernaar kijken 04:03:08.739 --> 04:03:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% en erover praten wordt het niet beter. 04:03:11.239 --> 04:03:12.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij moeten daarvoor dus aan de bak. 04:03:15.899 --> 04:03:16.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. 04:03:18.610 --> 04:03:22.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op een element waarnaar gevraagd is — de vragensteller is er 04:03:22.838 --> 04:03:26.909 align:middle line:82% position:46% size:100% niet, zie ik — dat in het verlengde zit van basisvaardigheden. 04:03:27.030 --> 04:03:27.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vraagt 04:03:29.808 --> 04:03:33.088 align:middle line:82% position:46% size:100% scherpe doelen waar we naartoe moeten werken, maar het levert soms 04:03:33.209 --> 04:03:36.209 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gesprekken op over wat nou die basis is. 04:03:36.329 --> 04:03:40.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Molen vroeg specifiek naar één basisvaardigheid, 04:03:40.290 --> 04:03:42.918 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk het Fries, en het Fries 04:03:45.718 --> 04:03:47.260 align:middle line:82% position:46% size:100% is zeker een basisvaardigheid. Foarsitter. 04:03:48.229 --> 04:03:55.228 align:middle line:82% position:46% size:100% It yn 'e macht hawwe fan de Fryske taal en witte wat de Fryske 04:03:55.349 --> 04:04:00.899 align:middle line:82% position:46% size:100% kultuer is, is tige wichtich om mei te dwaan oan de mienskip. 04:04:01.940 --> 04:04:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar voor de niet-Friezen maak ik het niet pijnlijker dan nodig. 04:04:06.679 --> 04:04:10.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Zonder beheersing van die taal kan je in Friesland niet echt meedoen in 04:04:10.520 --> 04:04:15.658 align:middle line:82% position:46% size:100% de samenleving; hier overigens ook niet, maar dat is een ander verhaal. 04:04:16.989 --> 04:04:19.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is wel belangrijk en het is heel belangrijk voor Friesland. 04:04:19.540 --> 04:04:21.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat uw Kamer ermee uit de voeten kon. 04:04:21.979 --> 04:04:24.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u dat wil oefenen, nodig ik u daartoe graag toe uit, want het 04:04:24.500 --> 04:04:28.700 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord in de schriftelijke set is nog iets uitgebreider en is in het 04:04:28.819 --> 04:04:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Fries maar ook in het Nederlands, want we willen iedereen de kans 04:04:31.940 --> 04:04:34.329 align:middle line:82% position:46% size:100% geven om het mee te krijgen; zo belangrijk is het wel. 04:04:35.940 --> 04:04:38.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We hebben het ook vaak over het 04:04:38.590 --> 04:04:42.629 align:middle line:82% position:46% size:100% startpunt van waar je wieg staat. Daar zijn veel vragen door uw Kamer 04:04:42.929 --> 04:04:46.770 align:middle line:82% position:46% size:100% over gesteld, over kansengelijkheid of eigenlijk de mogelijkheden 04:04:46.889 --> 04:04:51.450 align:middle line:82% position:46% size:100% waarover de heer Dijkgraaf afgelopen weekend in zijn verhaal vertelde. 04:04:51.569 --> 04:04:55.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond dat een mooi verhaal; een aantal collega's had het erover. 04:04:55.850 --> 04:04:58.834 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is het een verhaal dat je op heel veel feestjes of in 04:04:58.953 --> 04:05:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vergaderingen hoort of in columns leest, want we vinden het zo 04:05:03.620 --> 04:05:06.420 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk met elkaar. Het vraagt ook dat we naar ons 04:05:06.540 --> 04:05:09.478 align:middle line:82% position:46% size:100% individuele gedrag kijken, want het is heel logisch dat je als ouder 04:05:09.599 --> 04:05:13.679 align:middle line:82% position:46% size:100% kijkt van "waar komt mijn kind nou het beste op school?" Maar dat leidt 04:05:13.799 --> 04:05:17.579 align:middle line:82% position:46% size:100% ertoe dat sommige kinderen op een school zitten waar de klas vol zit 04:05:17.700 --> 04:05:20.728 align:middle line:82% position:46% size:100% met kinderen die drie keer in de week uiteten gaan, terwijl een 04:05:20.849 --> 04:05:22.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kilometer verderop misschien een school staat waar de kinderen drie 04:05:23.040 --> 04:05:24.200 align:middle line:82% position:46% size:100% keer in de week naar de Voedselbank gaan. 04:05:24.799 --> 04:05:27.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kinderen zitten meer en meer bij elkaar. 04:05:28.168 --> 04:05:31.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik niet bepaald, dan doen wij echt als samenleving zelf. 04:05:31.468 --> 04:05:33.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten wij dan ook zelf over nadenken. 04:05:34.138 --> 04:05:37.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij daaraan iets willen veranderen, dan zijn we daar zelf 04:05:37.450 --> 04:05:39.838 align:middle line:82% position:46% size:100% bij, maar dan zullen we ook een lange adem moeten hebben. 04:05:40.829 --> 04:05:46.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is precies wat we nu ook doen. Ik ben blij met de mogelijkheden die 04:05:47.129 --> 04:05:51.860 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit de coalitiepartijen gecreëerd zijn in het programma voor de rijke 04:05:51.979 --> 04:05:55.449 align:middle line:82% position:46% size:100% schooldag, de verrijkte school en de omgeving van die school. 04:05:55.870 --> 04:05:59.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Want een groot deel van de ontwikkeling vindt op school plaats, 04:05:59.530 --> 04:06:02.718 align:middle line:82% position:46% size:100% maar een minstens zo groot deel, zo blijkt uit onderzoek, vindt 04:06:02.838 --> 04:06:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbuiten plaats en is nogal afhankelijk van waar je opgroeit, 04:06:06.479 --> 04:06:09.509 align:middle line:82% position:46% size:100% wat het inkomen van je ouders is, of je naar een sportvereniging kan. 04:06:10.489 --> 04:06:14.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe belangrijk is het dan dat we dat voor kinderen op alle plekken 04:06:15.030 --> 04:06:17.099 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk maken en ook juist als het extra moeilijk is. 04:06:17.218 --> 04:06:20.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we nu bijvoorbeeld met schoollunches, huiswerkbegeleiding, 04:06:21.239 --> 04:06:23.659 align:middle line:82% position:46% size:100% een sportclub of muziekles om een instrument te kunnen bespelen. 04:06:23.959 --> 04:06:28.707 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hoort bij het verrijken van de omgeving voor kinderen en vooral bij 04:06:28.826 --> 04:06:32.629 align:middle line:82% position:46% size:100% het mogelijk maken van het beste onderwijs en de best mogelijke start 04:06:33.049 --> 04:06:36.450 align:middle line:82% position:46% size:100% voor kinderen. We zien daarin nu eigenlijk vier 04:06:36.569 --> 04:06:36.860 align:middle line:82% position:46% size:100% lijnen. 04:06:39.110 --> 04:06:41.638 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste lijn is de startpositie van jonge kinderen als ze in het 04:06:41.759 --> 04:06:43.819 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs komen. Er zijn ook veel vragen gesteld over 04:06:44.440 --> 04:06:47.989 align:middle line:82% position:46% size:100% de voorschoolse educatie. Wij willen meer kinderen bereiken 04:06:48.110 --> 04:06:51.838 align:middle line:82% position:46% size:100% met die voorschoolse educatie. De tweede lijn is dat programma 04:06:51.959 --> 04:06:55.558 align:middle line:82% position:46% size:100% School en Omgeving, om er juist achter te komen waar we leerlingen 04:06:55.679 --> 04:06:58.888 align:middle line:82% position:46% size:100% nog beter mee kunnen helpen, maar ook om scholen te helpen om dat dan 04:06:59.009 --> 04:07:02.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ook te kunnen bieden. Ik zeg erbij dat dat nadrukkelijk 04:07:02.459 --> 04:07:06.459 align:middle line:82% position:46% size:100% niet moet gebeuren met alleen de hulp van de leraar, want die heeft 04:07:06.579 --> 04:07:09.450 align:middle line:82% position:46% size:100% al zo'n vol bord, maar juist met hulp van de omgeving. 04:07:10.338 --> 04:07:12.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Iemand van de bibliotheek die helpt om dat leesplezier op school te 04:07:12.899 --> 04:07:16.228 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Een maatschappelijk werker die helpt 04:07:16.349 --> 04:07:18.349 align:middle line:82% position:46% size:100% als er iets met pesten aan de hand is op school. 04:07:18.829 --> 04:07:21.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk ook aan een sportvereniging die in de buurt zit en er anders 04:07:22.079 --> 04:07:25.709 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien niet over nadacht, maar er nu voor kan zorgen dat als ouders 04:07:25.829 --> 04:07:27.989 align:middle line:82% position:46% size:100% geen geld hebben voor die sportclub, er door hun kinderen wel via school 04:07:28.110 --> 04:07:28.668 align:middle line:82% position:46% size:100% gesport kan worden. 04:07:30.379 --> 04:07:30.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De derde lijn is die van de 04:07:30.908 --> 04:07:34.079 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden, waar we het net over hadden, want misschien is dat 04:07:34.200 --> 04:07:37.668 align:middle line:82% position:46% size:100% wel de belangrijkste bepaler voor je kansen. 04:07:38.509 --> 04:07:40.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond het mooi hoe collega Dijkgraaf dat zei. 04:07:40.750 --> 04:07:43.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zei: die basisvaardigheden zijn de basis. 04:07:43.248 --> 04:07:46.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet alsof de een daar meer recht op heeft dan de ander, of dat 04:07:46.468 --> 04:07:49.489 align:middle line:82% position:46% size:100% we dan eerder tevreden zijn of niet, maar iedereen moet die basis hebben 04:07:50.120 --> 04:07:52.290 align:middle line:82% position:46% size:100% en als die er niet overal is, moeten we ervoor zorgen dat die er wel 04:07:52.409 --> 04:07:56.009 align:middle line:82% position:46% size:100% komt. Als je die basis al niet hebt, hoe 04:07:56.129 --> 04:07:59.850 align:middle line:82% position:46% size:100% vind je dan daarna je weg? De vierde lijn houdt in dat alle 04:07:59.969 --> 04:08:03.530 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijssoorten en ook alle talenten die gelijke waardering 04:08:03.918 --> 04:08:05.190 align:middle line:82% position:46% size:100% verdienen. We kunnen er ook beter in worden om 04:08:05.309 --> 04:08:08.819 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen bij gelijke geschiktheid ook gelijke kansen te geven om 04:08:08.940 --> 04:08:13.228 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde onderwijsroutes te volgen. Er worden nu ook praktijkgerichte 04:08:13.349 --> 04:08:16.139 align:middle line:82% position:46% size:100% programma's ontwikkeld voor het vmbo en de havo. 04:08:16.260 --> 04:08:18.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder ook al gezegd dat dat wat mij betreft voor het hele 04:08:19.049 --> 04:08:20.899 align:middle line:82% position:46% size:100% funderend onderwijs, dus ook voor het vwo, van belang zou moeten zijn. 04:08:21.319 --> 04:08:24.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom er binnenkort, in de eerste helft van 2023, bij uw Kamer op 04:08:24.718 --> 04:08:26.029 align:middle line:82% position:46% size:100% terug hoe ik dat voor me zie. 04:08:27.780 --> 04:08:30.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Mevrouw Pouw-Verweij is er niet, 04:08:30.668 --> 04:08:33.479 align:middle line:82% position:46% size:100% maar zij vroeg ook: gaat het dan … Ze is er wel. 04:08:34.319 --> 04:08:35.500 align:middle line:82% position:46% size:100% O! Ze zit achter mevrouw Van der Plas. 04:08:35.620 --> 04:08:36.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had haar even niet gezien, maar 04:08:38.610 --> 04:08:39.870 align:middle line:82% position:46% size:100% ze is er. Excuus. 04:08:40.168 --> 04:08:41.408 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zet ik meteen recht. Ik wilde 04:08:43.079 --> 04:08:46.239 align:middle line:82% position:46% size:100% haar vraag toch al beantwoorden, maar nu doe ik dat met nog veel meer 04:08:46.360 --> 04:08:51.139 align:middle line:82% position:46% size:100% plezier. De vraag ging over brede brugklassen 04:08:51.260 --> 04:08:54.929 align:middle line:82% position:46% size:100% versus meer differentiëren, dus kijken op welk moment jij nou toe 04:08:55.049 --> 04:08:57.557 align:middle line:82% position:46% size:100% bent aan een keuze. Probeer nou te voorkomen dat we met 04:08:57.676 --> 04:08:59.899 align:middle line:82% position:46% size:100% z'n allen zeggen: we gaan het hele moment verleggen. 04:09:00.259 --> 04:09:01.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee verlengen we de weg, of soms de lijdensweg, voor leerlingen voor 04:09:01.700 --> 04:09:04.234 align:middle line:82% position:46% size:100% wie we de keuze al hadden kunnen maken en die de keuze misschien zelf 04:09:04.353 --> 04:09:06.379 align:middle line:82% position:46% size:100% al in hun hoofd gemaakt hadden. Dat 04:09:10.579 --> 04:09:14.218 align:middle line:82% position:46% size:100% is natuurlijk niet de bedoeling. Wij maken brede brugklassen dus 04:09:14.338 --> 04:09:17.599 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk voor scholen die denken dat die ook helpen. 04:09:17.989 --> 04:09:19.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben bijvoorbeeld in de Bijlmer geweest. 04:09:19.530 --> 04:09:22.828 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar bieden ze kinderen de eerste drie jaar een brede brugklas aan; 04:09:22.949 --> 04:09:25.049 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin zitten alle niveaus bij elkaar en leren ze heel veel van 04:09:25.168 --> 04:09:27.049 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar. Ik denk dat dat een mooi voorbeeld 04:09:27.200 --> 04:09:29.909 align:middle line:82% position:46% size:100% is, maar er zijn ook voorbeelden waarbij jongeren juist geholpen 04:09:30.030 --> 04:09:32.529 align:middle line:82% position:46% size:100% worden om eerder een stap naar de praktijk te maken. 04:09:32.648 --> 04:09:34.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat die combinatie 04:09:35.780 --> 04:09:39.509 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is. Ik zeg tegen mevrouw Pouw dat we 04:09:39.629 --> 04:09:44.489 align:middle line:82% position:46% size:100% daar ook een uitgebreidere visie op gaan maken, omdat ze in het debat 04:09:44.610 --> 04:09:45.979 align:middle line:82% position:46% size:100% juist weleens tegenover elkaar worden gezet. 04:09:46.899 --> 04:09:48.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna kan de Kamer die visie 04:09:51.259 --> 04:09:53.939 align:middle line:82% position:46% size:100% ook accorderen, zou je kunnen zeggen, zodat we ook weten vanuit 04:09:54.058 --> 04:09:56.000 align:middle line:82% position:46% size:100% welk referentiepunt we naar dat onderwijs kijken. 04:09:56.959 --> 04:09:58.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Die visie komt binnenkort naar uw Kamer 04:09:59.599 --> 04:10:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% toe. Heel fijn. 04:10:00.870 --> 04:10:03.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk ernaar uit. Om daar een klein voorschot op te 04:10:03.239 --> 04:10:06.319 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen: gisteren hebben we het er natuurlijk ook even over gehad, 04:10:06.709 --> 04:10:09.549 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Westerveld en ik. Zij haalde ook de onderzoeken aan 04:10:09.670 --> 04:10:13.620 align:middle line:82% position:46% size:100% die ernaar gedaan zijn. De afgelopen 24 uur zijn we daar ook 04:10:13.739 --> 04:10:15.360 align:middle line:82% position:46% size:100% nog een aantal keer op gewezen, onder anderen door mensen op 04:10:15.479 --> 04:10:18.835 align:middle line:82% position:46% size:100% Twitter, zoals weleens gebeurt. Maar wat mij toch opvalt, is dat er 04:10:18.956 --> 04:10:23.049 align:middle line:82% position:46% size:100% telkens als groot voordeel van de brede brugklas wordt aangehaald dat 04:10:23.558 --> 04:10:28.700 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen die in de brede brugklas zitten veelal hoger uitkomen, toch 04:10:28.819 --> 04:10:31.940 align:middle line:82% position:46% size:100% een hoger advies krijgen dan ze oorspronkelijk zouden krijgen en dat 04:10:32.059 --> 04:10:34.718 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen niet terugvallen naar een lager niveau. 04:10:35.120 --> 04:10:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dan: zitten we niet weer heel erg met z'n allen in die trein 04:10:38.120 --> 04:10:40.069 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin gezegd wordt dat het hoogste doel uiteindelijk atheneum, of 04:10:40.190 --> 04:10:42.879 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk gymnasium is, en dat we dus alles zo lang mogelijk moeten 04:10:43.000 --> 04:10:45.759 align:middle line:82% position:46% size:100% rekken zodat zo veel mogelijk kinderen in die categorie uitkomen 04:10:45.909 --> 04:10:48.338 align:middle line:82% position:46% size:100% en er vooral zo min mogelijk naar het vmbo gaan? 04:10:49.179 --> 04:10:53.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een beetje de denkwijze waar ik voor wil waken, want ik denk dat 04:10:53.659 --> 04:10:56.360 align:middle line:82% position:46% size:100% we die praktisch geschoolde leerlingen heel erg moeten 04:10:56.479 --> 04:10:58.120 align:middle line:82% position:46% size:100% koesteren, omdat we er daar in Nederland veel meer van nodig 04:10:58.700 --> 04:10:59.989 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik zou daar graag een reflectie van 04:11:00.110 --> 04:11:01.029 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister op willen horen. 04:11:02.940 --> 04:11:04.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Ik deel die 04:11:06.459 --> 04:11:11.329 align:middle line:82% position:46% size:100% analyse, en die angst ook wel. Ik denk dat de eerste uitdaging is 04:11:11.450 --> 04:11:16.020 align:middle line:82% position:46% size:100% om die praktische kant overal te krijgen, bij alle leerlingen, en ook 04:11:16.139 --> 04:11:19.489 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar te zeggen dat we dat in het hele onderwijs en het funderend 04:11:19.610 --> 04:11:21.059 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs belangrijk vinden voor iedereen. 04:11:21.180 --> 04:11:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus een andere waardering: meer evenwicht in praktijk en 04:11:24.200 --> 04:11:27.530 align:middle line:82% position:46% size:100% theorie. Maar de andere kant is ook waar. 04:11:27.950 --> 04:11:30.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je in het huidige stelsel 04:11:32.209 --> 04:11:36.058 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens langer zit vanuit de gedachte dat dit beter is en de 04:11:36.179 --> 04:11:40.319 align:middle line:82% position:46% size:100% achterliggende gedachte is dat je daarmee hoger komt, zit daar wel een 04:11:40.440 --> 04:11:42.120 align:middle line:82% position:46% size:100% dilemma. Soms haalt het op die manier wel 04:11:42.239 --> 04:11:46.849 align:middle line:82% position:46% size:100% meer uit kinderen, maar soms forceert het misschien ook wel iets. 04:11:46.989 --> 04:11:49.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wat mevrouw Pouw zegt. Dat deel ik. 04:11:49.290 --> 04:11:54.290 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien ook een ander dilemma, dat ook in de set kansrijk adviseren 04:11:54.769 --> 04:11:57.058 align:middle line:82% position:46% size:100% zit. Als een leerling na de toets in 04:11:57.179 --> 04:12:00.739 align:middle line:82% position:46% size:100% groep 8 advies krijgt, wordt de docent ook geholpen met een hele 04:12:01.069 --> 04:12:04.968 align:middle line:82% position:46% size:100% handleiding om te kijken wat kansrijk is voor die leerling. 04:12:05.599 --> 04:12:09.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Kansrijk is dan meestal wel dat je dan niet voor vmbo kiest, maar voor 04:12:09.120 --> 04:12:11.819 align:middle line:82% position:46% size:100% havo. Dat kan ook heel goed zijn voor die 04:12:11.940 --> 04:12:14.638 align:middle line:82% position:46% size:100% leerling, dus dat is niet automatisch niet goed, maar er zit 04:12:14.759 --> 04:12:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een soort deal in alsof het minder zou zijn als je dat niet 04:12:18.620 --> 04:12:18.819 align:middle line:82% position:46% size:100% doet. 04:12:21.459 --> 04:12:23.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij delen deze complexiteit. 04:12:25.929 --> 04:12:27.519 align:middle line:82% position:46% size:100% We zitten allebei op dezelfde lijn, maar proberen dat ook vanuit onze 04:12:28.149 --> 04:12:32.370 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen hoeken bij elkaar te brengen. Dus wij werken ook samen aan die 04:12:32.489 --> 04:12:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen. Ik zal dit meenemen. 04:12:35.959 --> 04:12:36.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook een vervelende — ik wilde eigenlijk een 04:12:38.940 --> 04:12:43.870 align:middle line:82% position:46% size:100% ander woord gebruiken, maar dat is geen net woord — samenloop van 04:12:43.989 --> 04:12:46.299 align:middle line:82% position:46% size:100% omstandigheden die niet helpt voor het doel dat we als samenleving 04:12:46.418 --> 04:12:49.209 align:middle line:82% position:46% size:100% willen bereiken. Mevrouw Pouw-Verweij voor een 04:12:49.329 --> 04:12:51.540 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. Nog een hele korte reactie. 04:12:52.019 --> 04:12:55.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik waardeer op zich het idee dat we alle leerlingen dan ook praktische 04:12:55.780 --> 04:12:59.399 align:middle line:82% position:46% size:100% vaardigheden willen meegeven en daar meer nadruk op willen leggen. 04:12:59.668 --> 04:13:03.158 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd bekruipt me ook het volgende gevoel als we het hebben 04:13:03.279 --> 04:13:04.290 align:middle line:82% position:46% size:100% over denkers en doeners. 04:13:06.239 --> 04:13:09.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het niet zo dat we onder de leerlingen een groep vissen en een 04:13:09.399 --> 04:13:12.079 align:middle line:82% position:46% size:100% groep vogels hebben en dat we nu eigenlijk tegen iedereen zeggen dat 04:13:12.200 --> 04:13:15.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ze allemaal moeten leren vliegen en dat nu de conclusie is dat we ze 04:13:15.940 --> 04:13:18.069 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen allemaal leren vliegen, maar dat we ze ook nog eens allemaal 04:13:18.190 --> 04:13:20.290 align:middle line:82% position:46% size:100% leren zwemmen? Dan denk ik: kunnen we niet juist 04:13:20.409 --> 04:13:23.588 align:middle line:82% position:46% size:100% beter eerder zeggen dat de ene groep daarin goed is en de andere groep 04:13:23.709 --> 04:13:26.079 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin? Maar goed, deze discussie voert wat 04:13:26.200 --> 04:13:27.689 align:middle line:82% position:46% size:100% ver, denk ik. Ik kijk dus uit naar de 04:13:27.929 --> 04:13:30.469 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreidere reactie van de minister en naar zijn visie hierop, 04:13:30.599 --> 04:13:32.219 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dit wilde ik toch nog even meegeven. 04:13:35.190 --> 04:13:37.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is helemaal terecht, maar mevrouw Pouw-Verweij heeft 04:13:37.389 --> 04:13:40.799 align:middle line:82% position:46% size:100% geneeskunde gestudeerd; ben je dan van de vissen of van het vliegen? 04:13:42.179 --> 04:13:44.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Want er zitten natuurlijk enorme praktijkcomponenten aan. 04:13:45.718 --> 04:13:47.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou dus wel interessant zijn. Die discussie hoort daarbij: waar 04:13:47.620 --> 04:13:50.110 align:middle line:82% position:46% size:100% hoort dan die praktijk? Je zou kunnen zeggen dat die bij de 04:13:50.229 --> 04:13:52.978 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsstroom hoort versus de wetenschappelijke stroom. 04:13:53.399 --> 04:13:55.530 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan dus samen zoeken naar wat dit moet zijn. 04:13:56.179 --> 04:13:59.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd naar dat debat, maar voor nu geef ik het woord aan de 04:13:59.808 --> 04:14:03.489 align:middle line:82% position:46% size:100% heer De Hoop namens de PvdA. Ik denk dat dit er juist ook voor 04:14:03.610 --> 04:14:07.420 align:middle line:82% position:46% size:100% kan zorgen dat heel veel kinderen langer met de praktijk in aanraking 04:14:07.540 --> 04:14:09.280 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn en dat je het dus ook weer kunt omdraaien. 04:14:09.399 --> 04:14:11.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat ging over de brede brugklas. 04:14:11.399 --> 04:14:15.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou eigenlijk nog een stap eerder willen zijn, namelijk bij de 04:14:15.159 --> 04:14:17.789 align:middle line:82% position:46% size:100% voorschoolse educatie. Ik vind het immers eigenlijk een 04:14:18.120 --> 04:14:23.040 align:middle line:82% position:46% size:100% fundamentele weeffout dat die gratis kinderopvang bij SZW zit. 04:14:23.159 --> 04:14:25.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk zou ik veel liever zien dat die gewoon bij de minister van 04:14:25.930 --> 04:14:28.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijs zit en dat we daar een voorschool hebben die zich juist 04:14:29.079 --> 04:14:32.668 align:middle line:82% position:46% size:100% richt op het eerder in aanraking laten komen van kinderen met woorden 04:14:34.500 --> 04:14:37.950 align:middle line:82% position:46% size:100% en met andere kinderen. Ik denk dat dit een moment is waarop 04:14:38.069 --> 04:14:41.989 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister in het traject van de gratis kinderopvang de regie toch 04:14:42.110 --> 04:14:44.978 align:middle line:82% position:46% size:100% ook weer een beetje meer naar Onderwijs kan trekken. 04:14:45.239 --> 04:14:48.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd hoe hij dat ziet. Ik heb in de schriftelijke 04:14:48.379 --> 04:14:51.379 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording iets gezien, maar ik denk dat daar echt mogelijkheden 04:14:51.500 --> 04:14:53.468 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen om kansengelijkheid nog eerder op te pakken. 04:14:54.700 --> 04:14:57.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat denk ik ook. Die eerste 1.000 dagen zijn 04:14:57.739 --> 04:14:59.379 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelofelijk belangrijk, ook in taal. 04:15:00.239 --> 04:15:03.129 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien ook dat de voorschool daar nu natuurlijk voor is: als je een 04:15:03.250 --> 04:15:06.409 align:middle line:82% position:46% size:100% indicatie krijgt vanuit het consultatiebureau, krijg je de 04:15:06.530 --> 04:15:10.218 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid om daar maximaal zestien uur gebruik van te maken. 04:15:10.338 --> 04:15:11.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet overigens ook nog steeds ouders die dat niet doen. 04:15:12.049 --> 04:15:15.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zit dus iets in de vraag hoe we 04:15:17.799 --> 04:15:19.959 align:middle line:82% position:46% size:100% breder gedeeld krijgen in de samenleving dat we dat willen. 04:15:20.558 --> 04:15:23.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat daar ook stiekem de discussie vandaan komt waarom het 04:15:23.329 --> 04:15:26.200 align:middle line:82% position:46% size:100% bij Sociale Zaken zit of niet: is het opvang of is het onderwijs? 04:15:26.468 --> 04:15:29.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zetten hier pedagogische medewerkers in voor de kinderopvang. 04:15:29.558 --> 04:15:33.088 align:middle line:82% position:46% size:100% In andere landen, bijvoorbeeld in Finland, zetten ze daar ook echt 04:15:33.209 --> 04:15:35.809 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren voor in. Er is dus een zoektocht in de zin 04:15:36.638 --> 04:15:39.439 align:middle line:82% position:46% size:100% van: waar pas je het in toe? Ik denk wel dat er langzaam een 04:15:39.558 --> 04:15:40.209 align:middle line:82% position:46% size:100% verschuiving is, 04:15:41.769 --> 04:15:44.020 align:middle line:82% position:46% size:100% meer naar Onderwijs; dat zou je kunnen zeggen. 04:15:45.190 --> 04:15:47.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij die discussie ben ik heel nadrukkelijk betrokken. 04:15:47.879 --> 04:15:50.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben vanuit deze verantwoordelijkheid natuurlijk ook 04:15:50.829 --> 04:15:53.049 align:middle line:82% position:46% size:100% ondertekenaar van alle brieven over die kinderopvang. 04:15:56.409 --> 04:16:01.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze invalshoek nemen we daar ook in mee, maar daar zit ook nog wel 04:16:01.340 --> 04:16:03.068 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil van inzicht. Ik denk dat we daar de komende jaren 04:16:03.338 --> 04:16:06.459 align:middle line:82% position:46% size:100% dus nog wel over zullen moeten debatteren. 04:16:08.338 --> 04:16:09.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Een vervolgvraag van de heer De Hoop. 04:16:10.168 --> 04:16:12.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat de minister … Dit is uw laatste interruptie van vandaag. 04:16:13.079 --> 04:16:15.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dit mijn laatste? U bent dus de koploper van vandaag. 04:16:17.638 --> 04:16:20.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan neem ik die toch terug, voorzitter, als dat nog kan. 04:16:21.069 --> 04:16:22.515 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat u mij die mogelijkheid biedt. 04:16:22.636 --> 04:16:25.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef u die mogelijkheid. Ik heb de heer De Hoop horen zeggen 04:16:25.569 --> 04:16:27.829 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hij heel blij is. Dat vond ik een goede interruptie. 04:16:27.950 --> 04:16:29.915 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dan een mooie afsluiter voor nu en dan heeft hij nog de 04:16:30.036 --> 04:16:33.530 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheid om terug te komen, maar mevrouw Simons van BIJ1 heeft een 04:16:33.649 --> 04:16:38.239 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie. Ik wil even voortborduren op dit 04:16:38.360 --> 04:16:41.179 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerp, zoals ik dat in mijn bijdrage ook gedaan heb en zoals ik 04:16:41.299 --> 04:16:43.088 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in de schriftelijke beantwoording heb gelezen. 04:16:43.929 --> 04:16:48.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg wat de minister kon doen aan het feit dat de gratis 04:16:48.918 --> 04:16:52.239 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang vooral terecht zal komen bij mensen met een inkomen uit 04:16:52.360 --> 04:16:55.280 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeid — dat zeg ik even voor de context — en wat wij kunnen doen om 04:16:55.399 --> 04:16:58.619 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor te zorgen dat ook mensen die geen inkomen uit arbeid hebben, er 04:16:58.989 --> 04:17:02.989 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruik van kunnen maken; sterker nog: juist die mensen, want vaak 04:17:03.110 --> 04:17:05.406 align:middle line:82% position:46% size:100% blijkt dat het voor die groep extra belangrijk is. 04:17:05.525 --> 04:17:09.256 align:middle line:82% position:46% size:100% In de schriftelijke beantwoording lees ik dat de verantwoordelijkheid 04:17:09.377 --> 04:17:11.439 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor voor een groot gedeelte bij de gemeente ligt. 04:17:11.610 --> 04:17:14.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat begrijp ik. Dat zijn afspraken die gemaakt zijn. 04:17:14.739 --> 04:17:15.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch wil ik net als de heer De Hoop 04:17:17.468 --> 04:17:22.040 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister uitdagen om te kijken of hij niet toch mogelijkheden heeft om 04:17:22.159 --> 04:17:26.540 align:middle line:82% position:46% size:100% de gemeenten daartoe extra aan te jagen en om ook te kijken — ik kom 04:17:26.659 --> 04:17:30.770 align:middle line:82% position:46% size:100% weer met mijn gealloceerde fondsen — hoe zij daarin gestimuleerd kunnen 04:17:30.889 --> 04:17:32.388 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. We hebben het hier immers over een 04:17:32.509 --> 04:17:37.430 align:middle line:82% position:46% size:100% groep kinderen van ouders bij wie dat extra belangrijk is. 04:17:37.549 --> 04:17:40.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat de verantwoordelijkheid bij de gemeente ligt, maar ik denk 04:17:40.549 --> 04:17:44.968 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we een landelijk belang hebben om kinderen op een zo jong mogelijke 04:17:45.088 --> 04:17:46.280 align:middle line:82% position:46% size:100% leeftijd bij elkaar te brengen. 04:17:48.308 --> 04:17:51.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het idee van bij elkaar brengen ook heel belangrijk hierin, 04:17:51.989 --> 04:17:53.629 align:middle line:82% position:46% size:100% want je ziet hier weleens dat 04:17:57.388 --> 04:18:00.408 align:middle line:82% position:46% size:100% je daar nu alleen welkom bent en een indicatie krijgt als er een bepaalde 04:18:00.529 --> 04:18:04.030 align:middle line:82% position:46% size:100% taaluitdaging is, terwijl de mix van verschillende achtergronden juist 04:18:04.149 --> 04:18:06.638 align:middle line:82% position:46% size:100% heel nuttig is. Als we daar al leren dat je ze niet 04:18:06.759 --> 04:18:09.280 align:middle line:82% position:46% size:100% in een mix moet hebben, waarom zou dat dan op school niet doorzetten? 04:18:09.399 --> 04:18:10.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zien we ook op school doorzetten. 04:18:11.069 --> 04:18:14.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zorg heb ik ook. We zien inderdaad dat gemeenten die 04:18:14.500 --> 04:18:17.338 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid hebben en die doen dat ook, dat hebben we ook vermeld. 04:18:18.069 --> 04:18:19.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Die geven juist ouders die mogelijkheid. 04:18:19.989 --> 04:18:22.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk dat er bij sommige gemeenten nog wel ruimte zit. 04:18:22.799 --> 04:18:24.935 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet zo dat die helemaal wordt benut, door iedereen die daar 04:18:25.056 --> 04:18:25.559 align:middle line:82% position:46% size:100% recht op heeft. 04:18:27.290 --> 04:18:29.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sprak laatst de wethouder in Utrecht. 04:18:30.700 --> 04:18:35.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is aan het kijken of hij zo’n wat bredere opzet kan proberen. 04:18:36.388 --> 04:18:39.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is vrij veel mogelijk op dat vlak. 04:18:39.468 --> 04:18:41.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u mij vraagt om dat ook te benoemen in de gesprekken met 04:18:42.090 --> 04:18:42.468 align:middle line:82% position:46% size:100% gemeenten, 04:18:45.379 --> 04:18:48.719 align:middle line:82% position:46% size:100% dan neem ik dat graag mee. Mevrouw Simons, een vervolgvraag. 04:18:49.349 --> 04:18:52.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze minister staat zo open voor suggesties dat ik daar helemaal door 04:18:53.019 --> 04:18:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% geladen word. Ik zou graag nog een suggestie 04:18:55.120 --> 04:18:56.849 align:middle line:82% position:46% size:100% willen meegeven. Ik kan me voorstellen dat 04:18:58.739 --> 04:19:03.129 align:middle line:82% position:46% size:100% er soms niet optimaal gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheden omdat 04:19:03.250 --> 04:19:07.558 align:middle line:82% position:46% size:100% niet bekend is dat dat kan. Kunnen we het niet landelijk 04:19:08.489 --> 04:19:11.100 align:middle line:82% position:46% size:100% aanjagen om mensen wellicht via consultatiebureaus 04:19:12.959 --> 04:19:16.409 align:middle line:82% position:46% size:100% meer bewust te maken van deze mogelijkheden? 04:19:17.540 --> 04:19:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat is een terecht punt. 04:19:20.179 --> 04:19:22.170 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft helemaal gelijk dat wij dat als overheid en gemeenten moeten 04:19:22.290 --> 04:19:23.218 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Ik zal dat meenemen in die 04:19:23.338 --> 04:19:25.559 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken. Dat zeg ik toe, want dat ben ik met 04:19:25.680 --> 04:19:28.959 align:middle line:82% position:46% size:100% u eens. Wij hebben met z’n allen ook de rol 04:19:29.558 --> 04:19:31.849 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat te vertellen aan ouders. We proberen dat ook te doen aan 04:19:31.968 --> 04:19:33.459 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders die jongere kinderen hebben 04:19:35.079 --> 04:19:38.879 align:middle line:82% position:46% size:100% die op school zitten. Daar zijn vaak ook ouderkamers. 04:19:39.269 --> 04:19:42.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij sommige gemeenschappen werken die heel goed, ook als je minder 04:19:42.250 --> 04:19:44.445 align:middle line:82% position:46% size:100% taalvaardig bent. Dat proberen we ook te doen, maar we 04:19:44.566 --> 04:19:48.707 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten dat verhaal wel vertellen dat die eerste duizend dagen zo 04:19:48.826 --> 04:19:50.100 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk zijn. Daar zijn mogelijkheden voor. 04:19:50.399 --> 04:19:54.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Benut dan ook die mogelijkheden. We kunnen het ook met de gemeenten 04:19:54.290 --> 04:19:58.259 align:middle line:82% position:46% size:100% opnemen dat het soms wat breder kan. Maar benut dat wat er is 04:19:59.459 --> 04:20:01.228 align:middle line:82% position:46% size:100% alsjeblieft. Ik deel uw oproep zeer. 04:20:03.588 --> 04:20:06.989 align:middle line:82% position:46% size:100% U had het goed ingeschat dat de minister in een toeschietelijke bui 04:20:07.110 --> 04:20:08.819 align:middle line:82% position:46% size:100% was. Minister, vervolgt u uw betoog. 04:20:08.940 --> 04:20:10.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor goede punten altijd, voorzitter. 04:20:12.069 --> 04:20:13.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Vakmanschap is het volgende blokje. 04:20:16.190 --> 04:20:21.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk hadden we het daar al over, ook met mevrouw Pouw-Verweij, 04:20:21.209 --> 04:20:25.809 align:middle line:82% position:46% size:100% als het gaat over kansen. Dan wil ik het ook hebben over het 04:20:25.930 --> 04:20:28.079 align:middle line:82% position:46% size:100% vak, over vakmanschap en hoe we daarmee omgaan. 04:20:29.009 --> 04:20:32.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega Dijkgraaf heeft er al een heleboel zinnige dingen over 04:20:32.979 --> 04:20:36.200 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd. Te vaak zien we dat algemeen vormend 04:20:36.319 --> 04:20:39.370 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en praktijkgericht onderwijs tegenover elkaar worden 04:20:39.759 --> 04:20:42.769 align:middle line:82% position:46% size:100% gezet. Aan de ene kant kan je dan misschien 04:20:42.888 --> 04:20:47.478 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een Franse filosoof citeren, maar aan de andere kant zeggen we 04:20:47.599 --> 04:20:52.299 align:middle line:82% position:46% size:100% dan dat het repareren van een douche die lekt minder belangrijk is. 04:20:53.088 --> 04:20:57.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is eigenlijk gek: niemand vindt dat, maar toch ontstaat dat, ook bij 04:20:58.030 --> 04:21:00.149 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders. Ik was laatst op een school in 04:21:00.270 --> 04:21:01.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Rotterdam-Zuid, samen met collega Dijkgraaf. 04:21:01.709 --> 04:21:08.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kregen we het verhaal dat ouders soms 04:21:08.918 --> 04:21:11.569 align:middle line:82% position:46% size:100% in tranen uitbarsten bij het advies om havo te doen. 04:21:11.690 --> 04:21:16.816 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou mij niet verbazen dat die ouders soms ook ondernemer zijn die 04:21:16.936 --> 04:21:20.259 align:middle line:82% position:46% size:100% schreeuwen om vakmensen, maar die hebben dan toch wel een beetje boter 04:21:20.379 --> 04:21:22.529 align:middle line:82% position:46% size:100% op hun hoofd als het gaat om de keuze voor hun eigen kind. 04:21:23.218 --> 04:21:26.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat wel zien dat wij met z’n allen iets anders moeten doen. 04:21:27.468 --> 04:21:30.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij kunnen als overheid heel veel maar niet alles. 04:21:30.209 --> 04:21:33.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit betekent dat wij dat met z’n allen moeten waarderen dat een 04:21:33.530 --> 04:21:36.578 align:middle line:82% position:46% size:100% gezonde en goede maaltijd kunnen maken ook net zo veel waarde heeft 04:21:36.849 --> 04:21:38.259 align:middle line:82% position:46% size:100% als het programmeren van een nieuwe app. 04:21:40.610 --> 04:21:43.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we nog heel veel stappen zetten. 04:21:43.940 --> 04:21:47.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms moeten we jongeren vroeg enthousiast maken voor die 04:21:47.280 --> 04:21:49.379 align:middle line:82% position:46% size:100% praktische vaardigheden, ook al op de basisschool; de heer Beertema 04:21:49.500 --> 04:21:54.440 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeg dat ook. Dan zou je moeten kijken of we dat 04:21:55.459 --> 04:21:56.728 align:middle line:82% position:46% size:100% wel in balans hebben gebracht met elkaar. 04:21:56.849 --> 04:21:59.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik gebruik zelf weleens het voorbeeld van een fietsband. 04:22:00.509 --> 04:22:03.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan die niet meer plakken, dat geef ik hier toe. 04:22:03.299 --> 04:22:05.158 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dat op school niet gehad. 04:22:13.360 --> 04:22:16.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou heel goed zijn als wij met elkaar een gesprek hebben over wat 04:22:16.479 --> 04:22:21.459 align:middle line:82% position:46% size:100% we praktijk en techniek vinden en wat daarvan in het onderwijs hoort. 04:22:21.989 --> 04:22:25.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het goed is als we dat gesprek ook verder brengen met 04:22:25.389 --> 04:22:26.590 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen. Wij komen daar in de komende maanden 04:22:26.709 --> 04:22:28.918 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gezamenlijk op terug. Voor u 04:22:30.729 --> 04:22:34.379 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgt, een vraag van de heer Van Meenen. 04:22:36.058 --> 04:22:39.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, één vraagje. Uw collega heeft het over de waaier 04:22:39.968 --> 04:22:43.450 align:middle line:82% position:46% size:100% in plaats van de ladder. Ik heb hier vaak voor het voortgezet 04:22:43.569 --> 04:22:45.610 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs de vergelijking gemaakt met de sjoelbak. 04:22:45.729 --> 04:22:45.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 04:22:48.110 --> 04:22:51.549 align:middle line:82% position:46% size:100% is hetzelfde idee. Mensen worden gescheiden in hokjes. 04:22:52.030 --> 04:22:54.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet hoger of lager, dus in die zin is de waaier misschien 04:22:54.530 --> 04:22:57.818 align:middle line:82% position:46% size:100% mooier. Ik ben benieuwd hoe de minister naar 04:22:58.209 --> 04:23:01.909 align:middle line:82% position:46% size:100% die waaier kijkt. Zou die waaier een gedachte zijn — 04:23:02.030 --> 04:23:05.889 align:middle line:82% position:46% size:100% in de vormgeving en zelfs in de naamgeving, in de overgangen en in 04:23:06.629 --> 04:23:13.148 align:middle line:82% position:46% size:100% het samenwerken; kinderen over en weer laten meedoen met onderwijs dat 04:23:13.750 --> 04:23:19.659 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens in die waaier plaatsvindt — die deze minister ook aanspreekt? 04:23:21.509 --> 04:23:25.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, die spreekt mij aan. Ik denk dat we moeten kijken hoe je 04:23:25.229 --> 04:23:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dan concreter maakt en wat dat betekent. 04:23:27.860 --> 04:23:30.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Ga je dan zo meteen ook werken met diploma's met een deel praktijk? 04:23:32.110 --> 04:23:35.099 align:middle line:82% position:46% size:100% En hoe doe je dat dan? Is dat dan iets extra's of is dat 04:23:35.218 --> 04:23:37.519 align:middle line:82% position:46% size:100% een onderdeel van het diploma? Het betekent wel een fundamentele 04:23:38.329 --> 04:23:41.338 align:middle line:82% position:46% size:100% herijking van het onderwijs. Ik zeg erbij dat dit wel de reden is 04:23:41.459 --> 04:23:47.040 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom ik wat twijfels had bij de ambitie die wij eerder aan de Kamer 04:23:47.159 --> 04:23:50.069 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben meegedeeld, namelijk om op het vmbo de gemengde leerweg en de 04:23:50.190 --> 04:23:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% theoretische leerweg samen te voegen. 04:23:52.459 --> 04:23:57.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Want als je echt iets grovers gaat doen in wetgeving, dan wil je wel 04:23:57.319 --> 04:24:00.000 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen de goede stap zetten. Als je dit doet, ben je een paar 04:24:00.120 --> 04:24:02.520 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar verder voordat het er is en iedereen in het onderwijs eraan 04:24:02.639 --> 04:24:04.079 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft gewerkt. Maar dan zeg je eigenlijk ook "dit 04:24:04.200 --> 04:24:07.399 align:middle line:82% position:46% size:100% is die fundamentele stap die we voor de komende tien jaar het meest 04:24:07.668 --> 04:24:10.978 align:middle line:82% position:46% size:100% impactvol en relevant achten", en daar twijfel ik over. 04:24:11.099 --> 04:24:12.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat zo? Bij de praktijkgerichte programma's 04:24:13.090 --> 04:24:15.030 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we een knip gemaakt. Die vinden we belangrijk en die 04:24:15.149 --> 04:24:16.399 align:middle line:82% position:46% size:100% willen we ook bieden aan het onderwijs. 04:24:16.638 --> 04:24:19.099 align:middle line:82% position:46% size:100% We zeggen zelfs dat je die breed moet bieden. 04:24:19.250 --> 04:24:23.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar geldt eigenlijk die waaier. Maar hoe je dat vervolgens in het 04:24:23.459 --> 04:24:26.909 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs waardeert — van de doorstroomtoets, die voorheen de 04:24:27.030 --> 04:24:29.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Cito-toets heette, tot aan het advies dat je daarna voor je 04:24:29.879 --> 04:24:32.379 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgopleiding krijgt — en hoe je dat doet, dat is echt nog wel een 04:24:32.500 --> 04:24:34.978 align:middle line:82% position:46% size:100% hele klus. Wij vinden het wel heel boeiend om 04:24:35.099 --> 04:24:38.059 align:middle line:82% position:46% size:100% te proberen dat verder te brengen en daar keuzes uit te laten komen. 04:24:38.450 --> 04:24:41.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit kabinet gaat dit niet allemaal meer oplossen, maar een volgend 04:24:41.190 --> 04:24:42.200 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet wel. Wij doen dan het huiswerk. 04:24:47.138 --> 04:24:47.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgt u uw betoog. 04:24:51.588 --> 04:24:54.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Tot slot wil ik nog tegen de heer El 04:24:55.079 --> 04:24:56.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Yassini zeggen dat de praktijkgerichte programma's in het 04:24:57.030 --> 04:24:59.370 align:middle line:82% position:46% size:100% vmbo een heel belangrijke ontwikkeling zijn, maar dat heb ik 04:24:59.489 --> 04:25:00.600 align:middle line:82% position:46% size:100% net eigenlijk al gezegd. Die zijn zo belangrijk dat ik vind 04:25:00.719 --> 04:25:00.799 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 04:25:02.750 --> 04:25:06.049 align:middle line:82% position:46% size:100% het andere onderwijs, dus het havo en het vwo, daarvan kunnen leren. 04:25:07.129 --> 04:25:09.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wel vaker zo. Ook het aantrekken van mensen van 04:25:10.429 --> 04:25:14.879 align:middle line:82% position:46% size:100% buiten voor het naar binnen halen van de praktijkervaring is voor 04:25:15.000 --> 04:25:17.790 align:middle line:82% position:46% size:100% iedereen die jong is in het onderwijs heel relevant: voor je 04:25:17.909 --> 04:25:21.030 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen oriëntatie, om bepaalde vaardigheden te leren, om te toetsen 04:25:21.149 --> 04:25:25.129 align:middle line:82% position:46% size:100% of wat je van je docent leert, in de praktijk nog actueel is. 04:25:25.248 --> 04:25:27.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kruisbestuiving zullen we veel vaker moeten zien. 04:25:27.780 --> 04:25:30.277 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt overigens niet alleen voor techniek, want daarbij doen we dat, 04:25:30.397 --> 04:25:32.945 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld bij techniekonderwijs, maar dat geldt breder in de 04:25:33.066 --> 04:25:34.709 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijk. Wat dat dan is, dat zullen we met 04:25:34.829 --> 04:25:38.250 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar verder moeten brengen, maar die programma's gaan erg helpen om 04:25:38.370 --> 04:25:42.088 align:middle line:82% position:46% size:100% die zoektocht te laten slagen. Voorzitter. 04:25:42.209 --> 04:25:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op mijn volgende blokje: vrij en veilig onderwijs. 04:25:47.899 --> 04:25:50.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook uw laatste blokje, toch? Dat is mijn laatste blokje. 04:25:52.058 --> 04:25:55.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat roept al meteen een vraag op van de heer El Yassini, VVD. 04:25:56.209 --> 04:25:59.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Even naar aanleiding van de blokjes. Daarin miste ik de Ambachtsacademie. 04:26:00.000 --> 04:26:02.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Of heb ik die gemist? U bent net op tijd, want die zou in 04:26:02.399 --> 04:26:04.146 align:middle line:82% position:46% size:100% dit blokje kunnen, maar die antwoorden heb ik natuurlijk al 04:26:04.265 --> 04:26:06.088 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven in de set. Ja, die heb ik gezien. 04:26:07.079 --> 04:26:10.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus als u wilt doorvragen op basis van de antwoorden, dan hoor ik die 04:26:11.049 --> 04:26:11.309 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen graag. 04:26:15.729 --> 04:26:17.505 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer El Yassini, die vorige tellen we niet als een interruptie. 04:26:17.626 --> 04:26:19.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Het was even een verzoek om 04:26:19.319 --> 04:26:21.450 align:middle line:82% position:46% size:100% opheldering. Het is in ieder geval goed om het 04:26:21.569 --> 04:26:23.959 align:middle line:82% position:46% size:100% dan toch even te vragen. Ik was even op zoek. 04:26:25.338 --> 04:26:26.239 align:middle line:82% position:46% size:100% De Ambachtsacademie 04:26:27.979 --> 04:26:30.978 align:middle line:82% position:46% size:100% kent twee tranches, twee projecten. Van de evaluatie van de eerste 04:26:31.308 --> 04:26:33.620 align:middle line:82% position:46% size:100% tranche of het eerste project, van 1,9 miljoen, 04:26:36.500 --> 04:26:42.500 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft de minister van SZW uit het vorige kabinet, de heer Koolmees, al 04:26:42.649 --> 04:26:47.629 align:middle line:82% position:46% size:100% een deel opgeleverd. Ik ben even benieuwd of nu duidelijk 04:26:47.750 --> 04:26:50.739 align:middle line:82% position:46% size:100% is wat tot nu toe de evaluatie is van de Ambachtsacademie. 04:26:51.069 --> 04:26:54.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dan aan de doelstelling in combinatie met de doeltreffendheid 04:26:54.950 --> 04:26:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% en doelmatigheid, aan hoe dat loopt en hoe we dingen kunnen borgen en 04:26:58.629 --> 04:27:01.148 align:middle line:82% position:46% size:100% vasthouden. Ik ben heel benieuwd naar het 04:27:01.899 --> 04:27:05.260 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord van de minister op wat we nu al hebben om te kijken hoe de 04:27:05.379 --> 04:27:06.968 align:middle line:82% position:46% size:100% tweede tranche loopt van die 3 miljoen. 04:27:09.088 --> 04:27:12.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zeg ik graag iets over. Ik probeerde wat te helpen om 04:27:12.168 --> 04:27:15.509 align:middle line:82% position:46% size:100% snelheid te maken, maar dit is inderdaad in de Kamer teruggekomen. 04:27:15.629 --> 04:27:16.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus goed dat ik daar meer over zeg. 04:27:18.168 --> 04:27:20.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik vooropstellen dat de Ambachtsacademie echt 04:27:22.009 --> 04:27:25.049 align:middle line:82% position:46% size:100% een mooi initiatief is dat ik een warm hart toedraag. 04:27:25.168 --> 04:27:30.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder verschillende malen met de initiatiefnemers gesproken. 04:27:30.290 --> 04:27:31.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook bezoeken 04:27:34.610 --> 04:27:36.680 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelegd. Het is zelfs een initiatief dat door 04:27:36.799 --> 04:27:41.849 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer ooit verder is gebracht. Er is in 2016 ook al een oproep van 04:27:41.968 --> 04:27:45.350 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer geweest, van de leden Van 't Wout en Heerma, die toen het 04:27:45.469 --> 04:27:47.469 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoek hebben gedaan om hier geld aan te geven. 04:27:47.590 --> 04:27:49.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook gelukt, daar is 2 miljoen aan besteed. 04:27:49.649 --> 04:27:51.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zou kunnen zeggen dat dat de opstartfase was. 04:27:51.829 --> 04:27:54.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was tranche één, als u dat zo bedoelt. 04:27:55.209 --> 04:27:59.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Overigens was dat ook omdat we die ambachten in Nederland zo belangrijk 04:27:59.120 --> 04:28:02.259 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden, en natuurlijk ook zien dat dat er in het reguliere onderwijs 04:28:02.950 --> 04:28:04.989 align:middle line:82% position:46% size:100% is. We hebben — en dat kent u ook — de 04:28:05.200 --> 04:28:06.979 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven. 04:28:07.100 --> 04:28:08.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit dat Specialistisch Vakmanschap. 04:28:08.979 --> 04:28:13.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit ook een tassenmaker, een glazenier en, heel specifiek, 04:28:13.989 --> 04:28:16.579 align:middle line:82% position:46% size:100% kunstwerken in een kerk; dat zit daar allemaal. 04:28:16.700 --> 04:28:18.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat u daar die hele lijst heeft, heel goed. 04:28:18.549 --> 04:28:22.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zit daar dus allemaal in. Het was niet bedoeld om te zien dat 04:28:22.729 --> 04:28:25.886 align:middle line:82% position:46% size:100% het in Nederland allemaal niet gebeurt, dat opleiden tot ambachten; 04:28:26.005 --> 04:28:28.968 align:middle line:82% position:46% size:100% het gebeurt aan de lopende band. Dit is de portefeuille van mijn 04:28:29.088 --> 04:28:29.918 align:middle line:82% position:46% size:100% collega Dijkgraaf. 04:28:31.509 --> 04:28:33.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn portefeuille betreft een leven lang ontwikkelen. 04:28:33.280 --> 04:28:38.816 align:middle line:82% position:46% size:100% En daar zie je dat juist op latere leeftijd: dat terugkeren naar een 04:28:38.936 --> 04:28:42.139 align:middle line:82% position:46% size:100% vak, een ambacht, en dat zelfstandig als ondernemer gaan doen. 04:28:42.260 --> 04:28:43.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk een prachtige combinatie. 04:28:44.280 --> 04:28:47.319 align:middle line:82% position:46% size:100% En het is toen ook gelukt, bijvoorbeeld met het UWV, om er 04:28:48.000 --> 04:28:51.120 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken over te maken dat je dat op dat moment met behoud van inkomen 04:28:51.989 --> 04:28:54.478 align:middle line:82% position:46% size:100% kan doen. Hoe belangrijk en mooi is dat? 04:28:55.709 --> 04:28:57.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb al verschillende voorbeelden gezien. 04:28:58.500 --> 04:29:00.790 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste tranche was misschien uiteindelijk een beetje ongelukkig, 04:29:00.909 --> 04:29:04.808 align:middle line:82% position:46% size:100% zou je kunnen zeggen, want daar is inderdaad veel geld aan besteed. 04:29:04.929 --> 04:29:07.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is toen afgesproken dat we ten minste 200 trajecten zouden gaan 04:29:08.218 --> 04:29:11.250 align:middle line:82% position:46% size:100% doen, voor 2 miljoen. In december 04:29:12.750 --> 04:29:16.479 align:middle line:82% position:46% size:100% 2018, of eind 2018, is uiteindelijk afgesproken: we maken daar 100 van, 04:29:16.600 --> 04:29:18.329 align:middle line:82% position:46% size:100% want misschien is dat niet realistisch. 04:29:19.049 --> 04:29:22.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit de evaluatie kwam dat er daarvan weer 38 ook daadwerkelijk naar het 04:29:22.459 --> 04:29:25.479 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemerschap zijn uitgestroomd, en dat er 28 daadwerkelijk een 04:29:25.600 --> 04:29:28.959 align:middle line:82% position:46% size:100% diploma hebben gehaald. Dat staat een beetje in contrast, 04:29:29.079 --> 04:29:31.559 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat is de eerste tranche geweest. 04:29:31.979 --> 04:29:34.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoort natuurlijk ook bij dat je moet leren hoe het werkt et cetera. 04:29:35.399 --> 04:29:38.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom heeft de Kamer toen ook gezegd in 2018: we dienen nog een 04:29:38.379 --> 04:29:40.478 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement in. Dat was van de heren Wiersma en 04:29:40.599 --> 04:29:45.658 align:middle line:82% position:46% size:100% Heerma, en die hebben gevraagd om nog een keer 3 miljoen vrij te 04:29:45.779 --> 04:29:48.759 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, om dit goed te doen. Voor dat geld heeft de laatste 04:29:48.879 --> 04:29:53.950 align:middle line:82% position:46% size:100% instroom in april plaatsgevonden. Daar zijn zorgen over: gaat dat 04:29:54.069 --> 04:29:57.088 align:middle line:82% position:46% size:100% straks dan wel door? Die trajecten lopen nog door tot 04:29:57.870 --> 04:30:01.239 align:middle line:82% position:46% size:100% eind 2023. Het klopt, er komen geen nieuwe 04:30:01.360 --> 04:30:03.520 align:middle line:82% position:46% size:100% trajecten. Maar voordat we weten of dit 04:30:03.639 --> 04:30:06.209 align:middle line:82% position:46% size:100% succesvol is geweest en we daar weer een volgende stap in zetten, moeten 04:30:06.329 --> 04:30:08.440 align:middle line:82% position:46% size:100% we natuurlijk wel weten wat daar het resultaat van is. 04:30:08.559 --> 04:30:10.666 align:middle line:82% position:46% size:100% Tja, dat heb ik hier niet. En ik moet ook eerlijk zeggen dat ik 04:30:10.787 --> 04:30:12.750 align:middle line:82% position:46% size:100% hiervan niet de opdrachtgever ben; dat is Sociale Zaken. 04:30:13.259 --> 04:30:17.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Het speelt wel mee daar — zo weet ik, en dat heeft u ook gelezen — dat 04:30:17.940 --> 04:30:21.680 align:middle line:82% position:46% size:100% in die vorige tranche, bij dat amendement dat toen door de Kamer in 04:30:21.799 --> 04:30:26.838 align:middle line:82% position:46% size:100% 2018 is ingediend, ook is afgesproken om met hen te kijken hoe 04:30:26.959 --> 04:30:30.840 align:middle line:82% position:46% size:100% je dit duurzaam kan verankeren in Nederland, zonder dat het alleen 04:30:30.959 --> 04:30:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% maar op subsidie blijft draaien. Want daar zit een maximumtermijn van 04:30:33.850 --> 04:30:37.568 align:middle line:82% position:46% size:100% vijf jaar aan, en die maximumtermijn hebben we nu gehaald. 04:30:37.689 --> 04:30:40.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus we moeten nu zoeken naar hoe we dit toch op een goede manier 04:30:40.799 --> 04:30:42.420 align:middle line:82% position:46% size:100% verankerd krijgen, want ik vind het mechanisme dat eronder zit heel 04:30:42.540 --> 04:30:44.270 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk. Ik heb de resultaten gezien. 04:30:44.509 --> 04:30:47.689 align:middle line:82% position:46% size:100% En iedereen die geholpen wordt, vind ik al mooi. 04:30:49.009 --> 04:30:51.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, daarnaast moet je wel kijken wanneer dat concurreert met 04:30:52.010 --> 04:30:53.750 align:middle line:82% position:46% size:100% al die andere opleidingen die we ook hebben. 04:30:54.168 --> 04:30:56.856 align:middle line:82% position:46% size:100% En hoe laten we die dan van elkaar leren, zodat we het eigenlijk 04:30:56.977 --> 04:30:58.950 align:middle line:82% position:46% size:100% combineren? Nou, daar ben ik naar aan het 04:30:59.069 --> 04:31:02.200 align:middle line:82% position:46% size:100% zoeken. Maar het is niet meteen een simpel 04:31:02.319 --> 04:31:03.838 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord; daar moet ik ook eerlijk over zijn. 04:31:04.079 --> 04:31:06.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet dan wel goed kijken hoe dit traject nu uitpakt. 04:31:06.520 --> 04:31:09.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit was iets langer, voorzitter, maar ik wilde wel iets van de 04:31:09.610 --> 04:31:12.329 align:middle line:82% position:46% size:100% geschiedenis van de Ambachtsacademie in de Kamer noemen. 04:31:12.450 --> 04:31:14.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het is een bekend thema in de Kamer; het komt vaak terug door 04:31:14.709 --> 04:31:15.120 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen. 04:31:16.729 --> 04:31:20.009 align:middle line:82% position:46% size:100% En ik heb daar zelf een aardig inzicht in gekregen door de jaren 04:31:20.129 --> 04:31:21.888 align:middle line:82% position:46% size:100% heen, dus ik hecht eraan om dat te delen. 04:31:22.479 --> 04:31:24.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. U zag mij al kijken. 04:31:24.519 --> 04:31:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde u dezelfde uitdaging geven als uw collega eerder, maar u heeft 04:31:27.290 --> 04:31:30.110 align:middle line:82% position:46% size:100% daar zelf al iets over gezegd. Nu mevrouw Van der Plas, voor een 04:31:30.229 --> 04:31:33.029 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie namens BBB. Ja, dank u wel. 04:31:33.388 --> 04:31:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Die maximale termijn van vijf jaar was bij SZW hè, bij Sociale Zaken. 04:31:39.620 --> 04:31:44.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen is eigenlijk gezegd: probeer het dan via OCW. 04:31:44.379 --> 04:31:47.370 align:middle line:82% position:46% size:100% En zo is het bij Onderwijs terechtgekomen. 04:31:48.149 --> 04:31:51.280 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt "we hebben maar 28 mensen". 04:31:51.399 --> 04:31:55.989 align:middle line:82% position:46% size:100% En uit de projectkosten blijkt dat ze 1,9 miljoen euro hebben gebruikt 04:31:56.110 --> 04:32:01.030 align:middle line:82% position:46% size:100% om 38 mensen naar een baan te begeleiden, waarvan 28 mensen hun 04:32:01.149 --> 04:32:04.290 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding bij de Ambachtsacademie hebben afgerond. 04:32:04.620 --> 04:32:07.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet die €10.000 per kandidaat zoals voorgesteld ten 04:32:07.870 --> 04:32:11.559 align:middle line:82% position:46% size:100% tijde van het verstrekken van de subsidie, maar €50.000 per 04:32:11.680 --> 04:32:14.909 align:middle line:82% position:46% size:100% kandidaat. Dat is wat de minister ons aangeeft. 04:32:15.418 --> 04:32:19.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is wel een beetje een onjuiste voorstelling van zaken met 04:32:19.388 --> 04:32:22.659 align:middle line:82% position:46% size:100% betrekking tot die pilot, want die 1,9 miljoen is ingezet voor de 04:32:22.780 --> 04:32:27.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkeling van 19 opleidingen, de infrastructuur, een website, een 04:32:27.459 --> 04:32:31.509 align:middle line:82% position:46% size:100% leervolgsysteem et cetera. En er hebben 92 50-plussers een 04:32:31.629 --> 04:32:35.978 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingstraject gevolgd. Een belangrijk deel is dus gewoon 04:32:36.099 --> 04:32:38.290 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen. De minister slaat het een beetje 04:32:38.409 --> 04:32:40.179 align:middle line:82% position:46% size:100% plat door te zeggen dat er €50.000 uitgegeven is. 04:32:40.299 --> 04:32:45.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zei ik niet. Ik heb die €50.000 niet gebruikt. 04:32:45.918 --> 04:32:47.013 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er is €10.000 uitgegeven. Ik heb ook gezegd dat het heel 04:32:47.132 --> 04:32:49.689 align:middle line:82% position:46% size:100% logisch is dat je aanloopkosten maakt om dit te ontwikkelen. 04:32:49.808 --> 04:32:52.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dat dus correct gezegd. Maar dit is wel het antwoord dat wij 04:32:52.588 --> 04:32:53.478 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit het ministerie hebben gekregen. 04:32:53.599 --> 04:32:55.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dit is het antwoord van mijn collega van Sociale Zaken. 04:32:56.058 --> 04:33:00.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij heeft dit gegeven. Voor een deel staat het antwoord 04:33:00.898 --> 04:33:02.790 align:middle line:82% position:46% size:100% daar, maar daarom heb ik net geprobeerd om u iets meer te 04:33:02.909 --> 04:33:07.278 align:middle line:82% position:46% size:100% vertellen over de kleuring daarvan. Mevrouw Van der Plas, wat is 04:33:11.169 --> 04:33:14.169 align:middle line:82% position:46% size:100% uw vraag aan de minister? Er is nog iets wat ik in de 04:33:14.290 --> 04:33:19.338 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden las. Dit komt ook van SZW, maar hier is 04:33:19.458 --> 04:33:20.889 align:middle line:82% position:46% size:100% deze minister ook van op de hoogte: 04:33:22.970 --> 04:33:24.157 align:middle line:82% position:46% size:100% voor OCW geldt ... O, dit komt dus van OCW. 04:33:24.277 --> 04:33:26.400 align:middle line:82% position:46% size:100% "Voor OCW geldt dat wij alleen scholen kunnen bekostigen die binnen 04:33:26.520 --> 04:33:27.049 align:middle line:82% position:46% size:100% het systeem 04:33:28.778 --> 04:33:31.790 align:middle line:82% position:46% size:100% en dus ook onder de kwaliteitscontrole van de inspectie 04:33:31.909 --> 04:33:33.560 align:middle line:82% position:46% size:100% vallen. De Ambachtsacademie heeft aangegeven 04:33:33.680 --> 04:33:36.199 align:middle line:82% position:46% size:100% daar niet voor te voelen. Daarmee houdt de mogelijkheid voor 04:33:36.318 --> 04:33:40.369 align:middle line:82% position:46% size:100% bekostiging ook op." De Ambachtsacademie geeft aan dat er 04:33:40.490 --> 04:33:43.150 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit met hen gesproken is over een kwaliteitscontrole. 04:33:43.479 --> 04:33:46.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben alleen aangegeven dat ze geen mbo zijn. 04:33:46.688 --> 04:33:49.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegen een kwaliteitscontrole hebben ze geen enkel bezwaar. 04:33:49.750 --> 04:33:53.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me dus af hoe dit komt. Hoe kan dit antwoord gegeven worden, 04:33:53.450 --> 04:33:55.900 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl hier nooit met de Ambachtsacademie over is gesproken? 04:33:58.069 --> 04:34:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp die vraag. Ik vind het ook een terechte vraag. 04:34:01.729 --> 04:34:04.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar die vraag kan SZW beantwoorden; ik niet. 04:34:06.088 --> 04:34:08.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb begrepen dat AmbachtNederland dat gesprek heeft gehad. 04:34:08.680 --> 04:34:13.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat ook in het antwoord. U zei net dat gezegd is: probeer het 04:34:13.840 --> 04:34:16.479 align:middle line:82% position:46% size:100% dan maar bij OCW. Dat is niet helemaal wat er gezegd 04:34:16.599 --> 04:34:18.700 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Vorig jaar bij de begroting Sociale 04:34:18.819 --> 04:34:21.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Zaken, waarbij ik toevallig deze motie mocht appreciëren, is er 04:34:21.349 --> 04:34:23.229 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken dat ik 04:34:25.000 --> 04:34:29.240 align:middle line:82% position:46% size:100% zou gaan zoeken naar een manier waarop we dit konden borgen, ook 04:34:29.360 --> 04:34:29.799 align:middle line:82% position:46% size:100% binnen 04:34:31.539 --> 04:34:34.937 align:middle line:82% position:46% size:100% het stelsel van werken en leren. In die combinatie is er toen 04:34:35.057 --> 04:34:37.600 align:middle line:82% position:46% size:100% gesproken met SZW en OCW: hoe borg je dit? 04:34:38.799 --> 04:34:43.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn gesprekken over geweest. Daar is uitgekomen dat als je dit in 04:34:43.779 --> 04:34:47.169 align:middle line:82% position:46% size:100% het reguliere onderwijs zou willen borgen, je iets heel anders vraagt. 04:34:47.699 --> 04:34:50.348 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt heel iets anders. Dat vraagt bijvoorbeeld heel veel 04:34:50.469 --> 04:34:52.679 align:middle line:82% position:46% size:100% meer kwaliteitscontrole. Je organiseert dit dan op een heel 04:34:53.338 --> 04:34:54.060 align:middle line:82% position:46% size:100% andere manier. 04:34:55.799 --> 04:34:59.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind niet per definitie dat dat niet zou kunnen, want wij zijn nu 04:34:59.497 --> 04:35:03.000 align:middle line:82% position:46% size:100% ook bezig met een opvatting over een leven lang ontwikkelen: hoe zorg je 04:35:03.449 --> 04:35:06.009 align:middle line:82% position:46% size:100% dat mensen ook op latere leeftijd gebruik kunnen maken van die hele 04:35:06.130 --> 04:35:09.250 align:middle line:82% position:46% size:100% publieke infrastructuur? Daar betalen wij belastinggeld aan 04:35:09.369 --> 04:35:11.618 align:middle line:82% position:46% size:100% mee, dus dan moeten we ook zorgen dat we dat voor het publiek 04:35:11.739 --> 04:35:13.958 align:middle line:82% position:46% size:100% ontsluiten. Dan moeten het niet alleen de wat 04:35:14.079 --> 04:35:17.229 align:middle line:82% position:46% size:100% duurdere trajecten zijn. Het moet juist ook met het geld dat 04:35:17.349 --> 04:35:19.560 align:middle line:82% position:46% size:100% nu wordt geïnvesteerd in initieel onderwijs. 04:35:19.740 --> 04:35:21.387 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kunnen we dat allemaal beter gebruiken? 04:35:22.618 --> 04:35:23.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hoort deze vraag ook thuis, vind ik. 04:35:24.000 --> 04:35:24.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zou dat gesprek graag vervolgen. 04:35:25.029 --> 04:35:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dan ook de resultaten van hoe dit nu loopt tot eind 2023 meenemen: 04:35:31.029 --> 04:35:33.939 align:middle line:82% position:46% size:100% waar staat het nu? U zegt dat ik een gesprek zou moeten 04:35:34.060 --> 04:35:34.949 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Dat gesprek wil ik dan nog een keer 04:35:35.429 --> 04:35:36.868 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Dat zou ik graag doen. 04:35:37.500 --> 04:35:39.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik ook echt kijken hoe we dit kunnen borgen, want ik heb 04:35:39.638 --> 04:35:41.370 align:middle line:82% position:46% size:100% hierin echt de goede intenties. Dat moet u van mij aannemen. 04:35:41.848 --> 04:35:43.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk hier namelijk al jaren naar. Ik vind dit heel belangrijk. 04:35:44.338 --> 04:35:45.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het moet wel op de goede manier gebeuren. 04:35:46.810 --> 04:35:48.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Een vervolgvraag van mevrouw Van der Plas. 04:35:49.269 --> 04:35:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft nu aan dat we ook moeten kijken of het dan geen 04:35:52.099 --> 04:35:55.699 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssteun betreft, maar dat had natuurlijk allang allemaal gebeurd 04:35:55.818 --> 04:35:58.271 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn. Er ligt een motie van 04:35:59.859 --> 04:36:04.477 align:middle line:82% position:46% size:100% collega Ceder van 2 december 2021. Die ging over de gesprekken. 04:36:04.650 --> 04:36:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gesprekken zijn er geweest. Maar het gaat ook om die 04:36:08.180 --> 04:36:10.520 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssteun. We zijn nu — wat is het vandaag ook 04:36:10.639 --> 04:36:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% alweer? — 24 november. 04:36:11.779 --> 04:36:17.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is bijna een jaar na die motie. De tijd dringt enorm voor de 04:36:17.659 --> 04:36:21.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie. Ze hebben nu alweer 500 mensen die 04:36:21.509 --> 04:36:25.830 align:middle line:82% position:46% size:100% een opleiding willen volgen, mede door de publiciteit die ze afgelopen 04:36:25.950 --> 04:36:30.299 align:middle line:82% position:46% size:100% week hebben gehad in De Telegraaf. De tijd dringt heel erg. 04:36:30.419 --> 04:36:33.000 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan moet er nu nog naar van alles gekeken worden. 04:36:33.119 --> 04:36:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me af waarom 04:36:37.380 --> 04:36:42.278 align:middle line:82% position:46% size:100% het niet sneller gaat. Het is net alsof we weer terug bij 04:36:42.399 --> 04:36:43.909 align:middle line:82% position:46% size:100% af zijn. Dat idee heb ik hierbij. 04:36:44.029 --> 04:36:47.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt ook door een van de voorwaarden die ik niet heb bedacht 04:36:47.970 --> 04:36:51.111 align:middle line:82% position:46% size:100% maar de Kamer destijds, ook bij die 3 miljoen. 04:36:52.819 --> 04:36:56.188 align:middle line:82% position:46% size:100% We wisten dat die vijf jaar uiteindelijk niet iets was voor één 04:36:56.309 --> 04:36:58.049 align:middle line:82% position:46% size:100% departement. Dat geldt algemeen, want anders kan 04:36:58.169 --> 04:37:02.209 align:middle line:82% position:46% size:100% je per departement elke vijf jaar subsidie geven, maar dan blijf je 04:37:02.330 --> 04:37:05.008 align:middle line:82% position:46% size:100% langdurig aan de subsidie hangen. We willen volgens mij allemaal niet 04:37:05.129 --> 04:37:10.229 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dat het uitgangspunt is. Maar dat is niet wat het kabinet 04:37:10.349 --> 04:37:12.688 align:middle line:82% position:46% size:100% toen heeft bedacht. Dat was de wens van de Kamer: ga met 04:37:12.809 --> 04:37:17.207 align:middle line:82% position:46% size:100% hen in gesprek over hoe je dit na die periode duurzaam laat 04:37:17.330 --> 04:37:19.770 align:middle line:82% position:46% size:100% voortbestaan. Maar daar stond nadrukkelijk bij dat 04:37:19.889 --> 04:37:22.008 align:middle line:82% position:46% size:100% het dan ook op eigen benen moest kunnen staan. 04:37:22.159 --> 04:37:23.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is natuurlijk ook belangrijk dat dat kan. 04:37:24.139 --> 04:37:27.201 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit werkt heel nadrukkelijk samen met het UWV. 04:37:27.409 --> 04:37:30.977 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is het budget van Sociale Zaken. Het zit ook heel erg in die 04:37:31.250 --> 04:37:32.348 align:middle line:82% position:46% size:100% doelgroep. Het kwam oorspronkelijk voort uit de 04:37:32.569 --> 04:37:33.919 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak ouderenwerkloosheid. 04:37:35.900 --> 04:37:39.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het heel lastig om 'm vanuit OCW met het hele kader en stelsel 04:37:39.719 --> 04:37:43.060 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wij hebben nu meteen in het goede bakje te zetten. 04:37:43.180 --> 04:37:44.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook nooit de vraag geweest van de Kamer. 04:37:46.159 --> 04:37:49.669 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag van de Kamer was: hoe kan je dit met elkaar behouden? 04:37:52.338 --> 04:37:54.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is al een hele trits aan initiatieven op het gebied van 04:37:54.200 --> 04:37:55.970 align:middle line:82% position:46% size:100% vakmanschap en ambacht, ook die we al publiek betalen. 04:37:56.240 --> 04:37:58.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan je daar een combinatie vinden? Daar zou ik wel graag naar willen 04:37:58.860 --> 04:38:01.797 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Het is dus helemaal geen onwil, 04:38:02.130 --> 04:38:03.580 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker niet. Maar dan moet dat wel op de goede 04:38:03.700 --> 04:38:04.990 align:middle line:82% position:46% size:100% manier. Ik kan inderdaad niet 04:38:05.110 --> 04:38:08.280 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssteunregels aanpassen, dus we zullen goed moeten kijken wat dat 04:38:08.401 --> 04:38:12.598 align:middle line:82% position:46% size:100% voor die regels betekent. Maar eerlijk gezegd, het komt nu in 04:38:12.719 --> 04:38:16.409 align:middle line:82% position:46% size:100% de begroting OCW, maar de vraag die u nu stelt, zou u echt bij de 04:38:16.529 --> 04:38:17.900 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting Sociale Zaken moeten stellen. 04:38:18.789 --> 04:38:21.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is volgende week, als het goed is, dus dat komt goed uit. 04:38:21.990 --> 04:38:25.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker. Ik zal die vraag even vasthouden en 04:38:26.679 --> 04:38:28.688 align:middle line:82% position:46% size:100% dat zullen we daar dan ook zeker doen. 04:38:29.080 --> 04:38:35.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister er wel op wijzen dat als er nu in de begroting niets 04:38:35.189 --> 04:38:38.189 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt geregeld, de hele infrastructuur van de 04:38:38.310 --> 04:38:40.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie die is opgebouwd 04:38:42.569 --> 04:38:45.791 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon verdwijnt. Die gaat dan gewoon snel verdwijnen. 04:38:45.911 --> 04:38:51.300 align:middle line:82% position:46% size:100% De Ambachtsacademie gaf ook aan dat per januari alweer twee medewerkers 04:38:51.420 --> 04:38:54.909 align:middle line:82% position:46% size:100% aan een andere baan beginnen. Die gaan gewoon op zoek naar iets 04:38:55.029 --> 04:38:57.209 align:middle line:82% position:46% size:100% anders, omdat ze geen zekerheid hebben. 04:38:57.778 --> 04:38:59.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het echt doodzonde. Dit 04:39:02.400 --> 04:39:05.528 align:middle line:82% position:46% size:100% is typisch iets waarvan heel veel mensen — niet de minister 04:39:05.649 --> 04:39:08.468 align:middle line:82% position:46% size:100% persoonlijk — denken: "Joh, waar maak je je druk om? 04:39:08.587 --> 04:39:10.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn 500 mensen. Dat is klein bier. 04:39:10.859 --> 04:39:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar gaat het over?" Dat zijn 500 mensen, zoals de minister ook 04:39:14.439 --> 04:39:17.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aangaf, die bijvoorbeeld herintreden, die misschien uit een 04:39:18.659 --> 04:39:20.279 align:middle line:82% position:46% size:100% verschrikkelijke situatie in het bedrijfsleven komen. 04:39:20.400 --> 04:39:22.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben weer zingeving. Die zijn bezig met een vak. 04:39:22.629 --> 04:39:25.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan ondernemer worden. Wat is uw vraag, mevrouw Van der 04:39:25.810 --> 04:39:28.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas? Die nemen dan misschien nog wat 04:39:28.330 --> 04:39:30.860 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen aan. Die dragen gewoon bij aan onze 04:39:30.979 --> 04:39:31.771 align:middle line:82% position:46% size:100% economie. 04:39:33.810 --> 04:39:38.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister meegeven en vragen om dat uiterst serieus te 04:39:38.559 --> 04:39:38.938 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen. 04:39:41.880 --> 04:39:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou dood en doodzonde zijn als de Ambachtsacademie helemaal 04:39:45.369 --> 04:39:47.310 align:middle line:82% position:46% size:100% wegvalt. Als het weg is, is het weg. 04:39:47.430 --> 04:39:48.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komt het niet meer 04:39:49.909 --> 04:39:53.449 align:middle line:82% position:46% size:100% zo snel terug. Ik neem het uiterst serieus, zowel 04:39:53.598 --> 04:39:57.048 align:middle line:82% position:46% size:100% het initiatief zelf, waar heel veel opgedane kennis en ervaring zit en 04:39:57.169 --> 04:40:00.146 align:middle line:82% position:46% size:100% waar mensen blij mee gemaakt zijn, als het principe daaronder, namelijk 04:40:00.265 --> 04:40:03.468 align:middle line:82% position:46% size:100% dat je wil dat mensen op latere leeftijd via zo'n toegankelijke stap 04:40:03.889 --> 04:40:06.990 align:middle line:82% position:46% size:100% meelopen met een zzp'er. Ik heb er met een paar meegelopen. 04:40:07.110 --> 04:40:10.907 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent er vast ook geweest. Dat is gewoon heel belangrijk en 04:40:11.150 --> 04:40:14.110 align:middle line:82% position:46% size:100% heel waardevol. Ik wil het op geen enkele manier 04:40:14.229 --> 04:40:16.080 align:middle line:82% position:46% size:100% bagatelliseren. Sterker nog, dat was de reden dat ik 04:40:16.200 --> 04:40:19.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ooit zelf toen ik Kamerlid was dit initiatief heb willen steunen. 04:40:20.060 --> 04:40:22.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Die steun blijft er. Alleen, de vraag is op welke manier 04:40:22.819 --> 04:40:25.799 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat op de goede wijze doen. Als er vragen zijn over wat daar 04:40:25.919 --> 04:40:28.889 align:middle line:82% position:46% size:100% behaald is aan resultaten: ik heb die subsidie niet verstrekt en ik 04:40:29.009 --> 04:40:30.528 align:middle line:82% position:46% size:100% heb het inzicht eerlijk gezegd ook niet. 04:40:30.650 --> 04:40:32.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die relatie ook niet. We hebben daar geen handtekening. 04:40:32.969 --> 04:40:35.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik niet verantwoordelijk voor. 04:40:35.728 --> 04:40:39.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb alleen de vraag gekregen — althans, mijn voorganger — van vorig 04:40:39.659 --> 04:40:43.109 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar in de begroting: hoe kunnen we zorgen dat die structuur wordt 04:40:43.228 --> 04:40:44.898 align:middle line:82% position:46% size:100% geborgd? Daar zijn gesprekken over geweest. 04:40:45.139 --> 04:40:48.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb begrepen dat AmbachtNederland hier een opvatting over heeft 04:40:48.470 --> 04:40:50.400 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven. Dat is niet bij elkaar gekomen. 04:40:50.520 --> 04:40:52.521 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat voelt slecht. Dat voelt voor mij ook slecht. 04:40:52.699 --> 04:40:54.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou zeggen: dan moeten we dat gesprek voortzetten. 04:40:56.740 --> 04:40:58.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas, uw zevende interruptie. 04:40:58.500 --> 04:41:03.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dan kan ik hierbij de toezegging krijgen dat deze minister op korte 04:41:03.250 --> 04:41:06.199 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn in gesprek gaat met de mensen van de Ambachtsacademie en 04:41:06.569 --> 04:41:08.188 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er ook gekeken wordt hoe 04:41:14.789 --> 04:41:18.758 align:middle line:82% position:46% size:100% we ervoor kunnen zorgen dat die Ambachtsacademie wel behouden wordt? 04:41:18.879 --> 04:41:19.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat stond ook in de motie-Ceder, dus dit was even een herhaling. 04:41:19.298 --> 04:41:21.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet alles ook goed tegen elkaar uitgesproken worden. 04:41:21.470 --> 04:41:24.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan de kwaliteitscontroles. De Ambachtsacademie zegt "daar 04:41:24.360 --> 04:41:26.159 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we helemaal niet over gesproken" en het ministerie zegt 04:41:26.310 --> 04:41:29.008 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we dat niet wilden. Daar zit heel veel ruis op de buis. 04:41:29.368 --> 04:41:33.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat werkt ook allemaal vertragend. Die toezegging zou ik graag willen 04:41:33.669 --> 04:41:36.240 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik zou ook graag zo snel mogelijk 04:41:36.929 --> 04:41:42.521 align:middle line:82% position:46% size:100% een terugkoppeling krijgen van hoe dat gegaan is, wat nu de afspraken 04:41:42.640 --> 04:41:43.830 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn en hoe dat traject nu 04:41:45.630 --> 04:41:46.838 align:middle line:82% position:46% size:100% verdergaat. Die opdracht is vorig jaar aan 04:41:46.958 --> 04:41:49.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Sociale Zaken gegeven. Volgende week is die begroting. 04:41:49.560 --> 04:41:53.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan dit verzoek natuurlijk nu doen, zodat we volgende week bij de 04:41:53.739 --> 04:41:56.039 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting Sociale Zaken daar misschien al meer antwoord op 04:41:56.159 --> 04:41:58.029 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Er kan best wat in een week qua 04:41:58.150 --> 04:42:00.139 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek, zou je kunnen zeggen. Ik 04:42:01.970 --> 04:42:04.020 align:middle line:82% position:46% size:100% weet niet veel over de ruis bij de kwaliteitscontrole, moet ik eerlijk 04:42:04.139 --> 04:42:05.209 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen. Ik ben daar niet bij geweest. 04:42:05.330 --> 04:42:09.028 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die gesprekken niet gevoerd. Ik kan dat hier niet ontkrachten dan 04:42:09.149 --> 04:42:13.200 align:middle line:82% position:46% size:100% wel uitleggen. Ik weet alleen dat altijd de wens is 04:42:13.319 --> 04:42:13.848 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest dat 04:42:16.159 --> 04:42:20.220 align:middle line:82% position:46% size:100% het initiatief na die drie jaar, dus eind 2023, op eigen benen kan staan; 04:42:20.340 --> 04:42:20.619 align:middle line:82% position:46% size:100% dat zijn de voorwaarden die gesteld zijn. 04:42:20.740 --> 04:42:22.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat de trajecten die zijn gestart, gewoon afgemaakt 04:42:22.770 --> 04:42:25.560 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden tot eind 2023. Daar hoort ook een infrastructuur 04:42:25.680 --> 04:42:28.380 align:middle line:82% position:46% size:100% bij die tot die einddatum geborgd is. 04:42:28.500 --> 04:42:30.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn de afspraken die we hebben gemaakt. 04:42:30.509 --> 04:42:31.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Het verzoek van mevrouw Van der Plas is 04:42:33.380 --> 04:42:35.188 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat gesprek te voeren met die partijen. 04:42:35.309 --> 04:42:39.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we ook gevoerd en daar kwamen voorkeuren uit die blijkbaar 04:42:39.419 --> 04:42:41.960 align:middle line:82% position:46% size:100% niet matchten. Mevrouw Van der Plas zegt: check nog 04:42:42.080 --> 04:42:45.650 align:middle line:82% position:46% size:100% even goed hoe dat dan zit. Dat lijkt mij een goede check. 04:42:45.949 --> 04:42:48.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal dat ook doorgeven aan mijn collega van Sociale Zaken. 04:42:48.729 --> 04:42:51.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan me goed voorstellen dat u daar volgende week, als dat volgende 04:42:51.450 --> 04:42:56.729 align:middle line:82% position:46% size:100% week is, op terugkomt, zodat wij ons deze week kunnen voorbereiden op die 04:42:56.849 --> 04:42:59.098 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen. Mevrouw Van der Plas, voor uw 04:42:59.219 --> 04:43:00.240 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste interruptie van vandaag. 04:43:02.049 --> 04:43:04.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. Je kunt zeggen "we kijken of het tot 04:43:04.728 --> 04:43:08.816 align:middle line:82% position:46% size:100% eind 2023 overeind kan blijven, want tot dan is het geborgd", maar dan is 04:43:08.937 --> 04:43:11.560 align:middle line:82% position:46% size:100% het natuurlijk niet tot die datum geborgd. 04:43:12.130 --> 04:43:15.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er in de loop van dit jaar geen duidelijkheid komt en die 04:43:16.099 --> 04:43:19.310 align:middle line:82% position:46% size:100% onzekerheid blijft, dan zullen er mensen weglopen en zullen mensen 04:43:19.430 --> 04:43:22.598 align:middle line:82% position:46% size:100% zich niet meer aanmelden. Dus dan is het formeel, op papier, 04:43:22.838 --> 04:43:26.819 align:middle line:82% position:46% size:100% wel geborgd, maar je ziet nu al dat mensen denken: ik weet het niet, dus 04:43:26.939 --> 04:43:28.361 align:middle line:82% position:46% size:100% ik ga maar op zoek naar wat anders. 04:43:30.130 --> 04:43:31.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus niet geborgd tot 04:43:33.519 --> 04:43:36.008 align:middle line:82% position:46% size:100% 31 december 2023. Het zal dit jaar 04:43:37.929 --> 04:43:41.669 align:middle line:82% position:46% size:100% al uit elkaar vallen als er niet iets concreets gebeurt. 04:43:41.790 --> 04:43:45.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn punt. Dat is helder. 04:43:47.508 --> 04:43:49.028 align:middle line:82% position:46% size:100% We verschillen niet van mening over 04:43:51.778 --> 04:43:55.269 align:middle line:82% position:46% size:100% de appreciatie van het initiatief, maar wel over de zoektocht. 04:43:55.388 --> 04:44:00.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is er nodig om dat bestendig te kunnen bieden aan iedereen? 04:44:00.659 --> 04:44:02.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe organiseren we dat? Laten we de lessen van de 04:44:02.770 --> 04:44:05.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie voor iedereen benutten, ook in het onderwijs dat 04:44:05.680 --> 04:44:06.479 align:middle line:82% position:46% size:100% we daar nu al voor hebben. 04:44:08.819 --> 04:44:11.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het goed om het gesprek aan te gaan over die 04:44:11.429 --> 04:44:13.150 align:middle line:82% position:46% size:100% combinatie. Wat daarvan wel of niet gelukt is en 04:44:13.270 --> 04:44:15.808 align:middle line:82% position:46% size:100% wie waarop nee heeft gezegd, kan ik nu niet zeggen; dat 04:44:18.409 --> 04:44:19.878 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden we na moeten gaan. 04:44:21.409 --> 04:44:24.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou nog één aanvullende vraag willen stellen, want mevrouw Van der 04:44:24.569 --> 04:44:26.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas heeft eigenlijk alle inhoudelijke vragen al gesteld, dus 04:44:26.580 --> 04:44:30.179 align:middle line:82% position:46% size:100% dat laat ik vooral met rust. Ik moet zeggen dat ik toch een 04:44:30.298 --> 04:44:33.258 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje argwanend ben, cynisch, misschien. 04:44:34.069 --> 04:44:36.407 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geloof absoluut in de welwillendheid van de minister. 04:44:37.580 --> 04:44:40.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is vorig jaar een motie ingediend, er zijn gesprekken 04:44:40.408 --> 04:44:43.049 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest met twee ministeries en iedereen heeft bij elkaar aan tafel 04:44:43.169 --> 04:44:45.509 align:middle line:82% position:46% size:100% gezeten. Ik geloof best dat iedereen daarbij 04:44:45.630 --> 04:44:49.449 align:middle line:82% position:46% size:100% de beste intenties had en heel graag verder wil, maar toch is daarna — 04:44:49.568 --> 04:44:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% het is nu een jaar later — een situatie ontstaan waarin we 04:44:52.099 --> 04:44:55.258 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk niet verder zijn gekomen, er twee ministeries naar elkaar 04:44:55.379 --> 04:44:58.368 align:middle line:82% position:46% size:100% wijzen en de Ambachtsacademie niet zo goed weet wat die moet doen en 04:44:58.609 --> 04:45:03.388 align:middle line:82% position:46% size:100% zegt dat ze heel erg bereid zijn tot allerlei dingen en concessies en dat 04:45:03.508 --> 04:45:08.200 align:middle line:82% position:46% size:100% ze zich willen bewijzen, et cetera. Dus ik wil de minister heel graag 04:45:08.319 --> 04:45:11.220 align:middle line:82% position:46% size:100% geloven als hij zegt "we gaan er weer mee aan de slag", maar 04:45:13.258 --> 04:45:16.479 align:middle line:82% position:46% size:100% in de motie-Ceder is daar ook al toe opgeroepen en dat heeft ook niet tot 04:45:16.599 --> 04:45:18.209 align:middle line:82% position:46% size:100% een succesvol einde geleid. 04:45:19.979 --> 04:45:21.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister daar iets meer 04:45:25.179 --> 04:45:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% over zeggen? Ik zit even te zoeken wat hier nou 04:45:29.119 --> 04:45:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% het beste antwoord op is. Het cynisme zit aan twee kanten. 04:45:34.209 --> 04:45:38.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was al heel lang duidelijk — dat was ook de vorige wens van de Kamer 04:45:38.450 --> 04:45:41.291 align:middle line:82% position:46% size:100% — dat dit na drie jaar op eigen benen zou moeten staan. 04:45:42.338 --> 04:45:44.470 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben één keer het project geholpen, omdat het opgestart moest 04:45:44.709 --> 04:45:46.159 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, waarvoor veel kosten zijn gemaakt, maar we wilden die 04:45:46.279 --> 04:45:47.938 align:middle line:82% position:46% size:100% infrastructuur niet kwijt. Toen heeft de Kamer gezegd: dan 04:45:48.059 --> 04:45:51.650 align:middle line:82% position:46% size:100% spreken we af dat we het nog voor drie jaar doorzetten, maar daarna 04:45:51.770 --> 04:45:53.438 align:middle line:82% position:46% size:100% moet het dan wel op eigen benen kunnen staan. 04:45:54.310 --> 04:45:54.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat 04:45:57.549 --> 04:46:00.590 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar gewisseld is en als dat de afspraak is, maar als het daarna 04:46:00.709 --> 04:46:02.720 align:middle line:82% position:46% size:100% niet lukt of als het gesprek stokt, vind ik dat vervelend; dan wil ik 04:46:02.840 --> 04:46:06.400 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken waar het gestokt is. Om het vervolgens toch via de Kamer 04:46:07.088 --> 04:46:10.206 align:middle line:82% position:46% size:100% verlengd proberen te krijgen, is wel een andere gedachte dan die we 04:46:10.327 --> 04:46:13.628 align:middle line:82% position:46% size:100% oorspronkelijk met elkaar overeen waren gekomen. 04:46:14.380 --> 04:46:16.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de wens is om het misschien toch duurzaam te financieren via de 04:46:16.939 --> 04:46:19.729 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid, dan kan dat, maar dan moet je ook kijken wat het betekent voor 04:46:19.849 --> 04:46:21.936 align:middle line:82% position:46% size:100% de manier waarop je daarin ingebed kan worden in het onderwijs. 04:46:22.056 --> 04:46:24.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, daar zitten dan regels aan. Dat dat niet meteen leuk is, snap ik 04:46:25.029 --> 04:46:26.468 align:middle line:82% position:46% size:100% ook, maar dan moeten we het daarover hebben. 04:46:26.830 --> 04:46:28.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gesprek is volgens mij niet gelukt. 04:46:28.810 --> 04:46:33.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan zijn dat men dacht "dat willen wij niet" of "dan proberen we 04:46:33.379 --> 04:46:36.103 align:middle line:82% position:46% size:100% die wens toch via de Kamer door te zetten". 04:46:36.223 --> 04:46:40.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik loop dan aan tegen regels, van die vijf jaar, maar ook tegen een 04:46:40.818 --> 04:46:43.299 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht. Dan moet je wel een puur en eerlijk 04:46:43.750 --> 04:46:46.369 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek met elkaar hebben over hoe we het dan toch gaan borgen. 04:46:46.490 --> 04:46:49.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gesprek wil ik echt voeren. Er kan natuurlijk altijd ruis 04:46:49.908 --> 04:46:52.490 align:middle line:82% position:46% size:100% ontstaan in die gesprekken en hoe het onthouden is, maar als we echt 04:46:52.610 --> 04:46:55.629 align:middle line:82% position:46% size:100% een serieus gesprek willen over hoe we het gaan borgen en benutten voor 04:46:55.748 --> 04:46:59.240 align:middle line:82% position:46% size:100% het bestaande, reguliere onderwijs, ga ik dat gesprek graag aan. 04:46:59.360 --> 04:47:03.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als het alleen maar gaat over meer geld, vind ik dat niet het 04:47:03.829 --> 04:47:04.929 align:middle line:82% position:46% size:100% beste startpunt voor het gesprek. 04:47:06.810 --> 04:47:08.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Pouw-Verweij, voor een vervolgvraag. 04:47:09.630 --> 04:47:12.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanuit ons amendement gezien, zou dat ook niet het startpunt voor het 04:47:12.478 --> 04:47:14.659 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek moeten zijn. Het moet het eindpunt zijn. 04:47:16.008 --> 04:47:18.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat de conclusie zou zijn, zou ik een erg gelukkig Kamerlid zijn, 04:47:19.008 --> 04:47:21.269 align:middle line:82% position:46% size:100% absoluut. Dat er een breder gesprek gevoerd 04:47:21.388 --> 04:47:24.750 align:middle line:82% position:46% size:100% moet worden dan dat, is mij in ieder geval duidelijk. 04:47:24.869 --> 04:47:26.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is dat ook de Ambachtsacademie duidelijk, maar 04:47:26.879 --> 04:47:28.451 align:middle line:82% position:46% size:100% goed, die is hier nu niet. Nee, dat moeten we gewoon niet zo 04:47:28.909 --> 04:47:29.990 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Dat wil ik heel graag. 04:47:31.310 --> 04:47:34.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is fijn om te horen. Ik snap het cynisme bij de minister. 04:47:34.290 --> 04:47:39.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is prima, maar ik meen ook in zijn woorden te horen dat hij echt 04:47:39.388 --> 04:47:42.830 align:middle line:82% position:46% size:100% de intentie heeft om het gesprek inhoudelijk goed te voeren. 04:47:43.008 --> 04:47:46.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar vertrouw ik dan op. Die toezegging zou ik bij dezen dan 04:47:46.239 --> 04:47:47.799 align:middle line:82% position:46% size:100% graag aannemen. Voorzitter. 04:47:47.919 --> 04:47:52.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat cynisme richt zich niet op de Ambachtsacademie en de mensen die 04:47:52.240 --> 04:47:56.729 align:middle line:82% position:46% size:100% daar met ziel en zaligheid en met ongelooflijk veel inspanningen de 04:47:56.849 --> 04:47:59.060 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen jaren ongelooflijk hard gewerkt hebben. 04:47:59.180 --> 04:48:01.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ken die mensen. Ik heb ook waardering voor wat ze 04:48:02.068 --> 04:48:06.000 align:middle line:82% position:46% size:100% daar neer hebben gezet. Ik hecht eraan om niet dat cynisch 04:48:06.119 --> 04:48:08.811 align:middle line:82% position:46% size:100% te noemen maar het proces dat op gang komt nadat het aan de orde is 04:48:08.931 --> 04:48:10.380 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen in een gedachtewisseling in de Kamer. 04:48:10.500 --> 04:48:13.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan doe je daar een uitspraak en vervolgens gaat die uitspraak weer 04:48:13.409 --> 04:48:15.729 align:middle line:82% position:46% size:100% een andere kant op. Daar moeten we ons allemaal wel van 04:48:15.849 --> 04:48:18.569 align:middle line:82% position:46% size:100% bewust zijn, want daarmee wordt zo'n initiatief een beetje een speelbal 04:48:18.689 --> 04:48:20.060 align:middle line:82% position:46% size:100% van het parlement. Ik vind dat we er dan wel over 04:48:20.180 --> 04:48:24.029 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten nadenken hoe we het én serieus nemen én verankeren, zonder 04:48:24.150 --> 04:48:25.940 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het een soort politiek dingetje wordt. 04:48:26.209 --> 04:48:27.620 align:middle line:82% position:46% size:100% En daar hoort gewoon een echt goed gesprek bij. 04:48:27.799 --> 04:48:29.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gesprek moet nog gevoerd worden en ik heb dus ook nog geen 04:48:29.969 --> 04:48:30.973 align:middle line:82% position:46% size:100% tussenstand. Die heb ik hier sowieso niet, want 04:48:31.093 --> 04:48:32.856 align:middle line:82% position:46% size:100% dat moet u aan Sociale Zaken vragen, denk ik. 04:48:32.976 --> 04:48:34.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar over de aantallen die de afgelopen jaren wel of niet gelukt 04:48:35.040 --> 04:48:37.098 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn: ik weet dat ook niet. Dank u wel. 04:48:37.219 --> 04:48:38.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij vervallen wij in herhaling. 04:48:38.840 --> 04:48:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk ook even met een schuin oog naar de klok. 04:48:42.669 --> 04:48:44.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik het mij goed herinner, is er nog één blokje en dat laatste blok 04:48:44.159 --> 04:48:48.396 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over vrij en veilig. Volgens mij waren we daar aanbeland. 04:48:48.515 --> 04:48:50.459 align:middle line:82% position:46% size:100% We gingen heel goed in de tijd, voorzitter. 04:48:50.580 --> 04:48:53.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, het ligt aan ons allemaal. We maken er samen een mooi 04:48:53.849 --> 04:48:55.199 align:middle line:82% position:46% size:100% inhoudelijk debat van en daar moet ook ruimte voor zijn. 04:48:55.318 --> 04:48:58.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar desalniettemin: het laatste onderwerp. 04:49:02.199 --> 04:49:04.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Het laatste blokje. 04:49:04.458 --> 04:49:04.438 align:middle line:82% position:46% size:100% De 04:49:06.618 --> 04:49:12.819 align:middle line:82% position:46% size:100% school moet een veilige plek zijn en daar moeten wij met elkaar 04:49:12.939 --> 04:49:15.269 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen, leraren en schoolbesturen bij willen helpen. 04:49:15.659 --> 04:49:18.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je je kind naar school stuurt, wil je dat het daar vrij is om te 04:49:18.790 --> 04:49:21.868 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn wie hij of zij is. Het moet zich daar ook veilig voelen 04:49:21.989 --> 04:49:25.598 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat uit te spreken. Er moeten geen zorgen zijn om met 04:49:25.719 --> 04:49:30.750 align:middle line:82% position:46% size:100% een lekke fietsbank thuis te komen of te vrezen dat je in de klauwen 04:49:30.929 --> 04:49:34.201 align:middle line:82% position:46% size:100% valt van verkeerde types die niet het beste met je voorhebben. 04:49:35.109 --> 04:49:38.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Juist op school hoort die veiligheid er te zijn. 04:49:38.618 --> 04:49:42.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moeten we garanderen. Op school leer je heel veel 04:49:42.158 --> 04:49:45.293 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke dingen, de basis. We hadden het over lezen, rekenen en 04:49:45.413 --> 04:49:47.330 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijven, maar de basis gaat verder dan dat. 04:49:47.450 --> 04:49:51.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat ook over wat er bij Nederland hoort en over hoe we met 04:49:51.169 --> 04:49:52.789 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar omgaan. Wat zijn de normen? 04:49:52.908 --> 04:49:55.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zijn de geschreven en de ongeschreven regels die we hier met 04:49:55.879 --> 04:49:56.289 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar hebben? 04:49:58.338 --> 04:50:01.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is iets wat je op school leert, maar soms gaat dat ook buiten de 04:50:01.770 --> 04:50:04.049 align:middle line:82% position:46% size:100% school door. Ik zou willen zeggen dat dat niet 04:50:04.169 --> 04:50:06.060 align:middle line:82% position:46% size:100% automatisch verkeerd is. Sterker nog, dat is in heel veel 04:50:06.180 --> 04:50:08.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen goed. Het betekent dat je soms ergens 04:50:08.939 --> 04:50:11.819 align:middle line:82% position:46% size:100% anders — ik kom uit Friesland — de taal leert, zodat je met je opa en 04:50:11.939 --> 04:50:14.659 align:middle line:82% position:46% size:100% oma kan praten of hier een zinnetje kan uitspreken. 04:50:15.258 --> 04:50:18.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het betekent soms ook dat je iets leert over de cultuur van waar 04:50:19.110 --> 04:50:22.789 align:middle line:82% position:46% size:100% je grootouders vandaan komen. Dat heet "informele scholing". 04:50:23.330 --> 04:50:27.568 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat is dat deel dat niet via door de overheid betaalde scholen 04:50:27.688 --> 04:50:29.688 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvindt, maar jongeren ook iets bijbrengt. 04:50:31.679 --> 04:50:35.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar, voorzitter, we zien soms ook dat op enkele plekken die positieve 04:50:35.450 --> 04:50:39.130 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage niet wordt geleverd. Dat zijn plekken die we soms niet 04:50:39.250 --> 04:50:41.349 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zien. Maar soms horen we er wel iets over. 04:50:41.470 --> 04:50:43.887 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms krijgen we er signalen over van veiligheidsdiensten. 04:50:48.209 --> 04:50:52.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, we zien ook dat wat je doordeweeks leert, in het weekend 04:50:52.270 --> 04:50:55.359 align:middle line:82% position:46% size:100% weer wordt afgeleerd. Daardoor word je met je rug tegen de 04:50:55.478 --> 04:50:59.528 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving neergezet in plaats van open naar de samenleving. 04:50:59.649 --> 04:51:03.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan word je geleerd om je in je eigen groep terug te trekken en je 04:51:03.869 --> 04:51:07.887 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen andere groepen af te zetten. Je leert daar dat antisemitisme weer 04:51:08.130 --> 04:51:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% prima en een gemeengoed is, dat je de Holocaust mag ontkennen en dat 04:51:10.958 --> 04:51:15.838 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap ook maar een mening is. Maar als je doordeweeks leert dat je 04:51:16.949 --> 04:51:19.240 align:middle line:82% position:46% size:100% een heel mooi leven kunt hebben als je hard je best doet en je leert in 04:51:19.360 --> 04:51:22.000 align:middle line:82% position:46% size:100% het weekend dat je als vrouw bijvoorbeeld geen bankrekening mag 04:51:22.119 --> 04:51:25.289 align:middle line:82% position:46% size:100% openen, dan staat dat haaks op elkaar. 04:51:25.859 --> 04:51:29.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat gebeurt in zeer, zeer beperkte 04:51:29.379 --> 04:51:33.574 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen. Dat is mijn overtuiging, maar ook 04:51:33.693 --> 04:51:36.979 align:middle line:82% position:46% size:100% wel mijn optimisme, zeg ik erbij. We moeten echter niet naïef zijn. 04:51:37.490 --> 04:51:40.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus het is belangrijk dat als er een kleine kern is die radicale 04:51:40.880 --> 04:51:44.338 align:middle line:82% position:46% size:100% gedachten meekrijgt, waardoor je als leerling in het weekend andere 04:51:44.458 --> 04:51:50.368 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen leert dan doordeweeks, we met elkaar zoeken naar hoe we daar zicht 04:51:50.489 --> 04:51:53.179 align:middle line:82% position:46% size:100% op kunnen krijgen. We moeten dan niet als samenleving 04:51:53.569 --> 04:51:57.111 align:middle line:82% position:46% size:100% denken: nou, dat is dan zo. Want dat kan niet zo zijn. 04:51:57.348 --> 04:52:01.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan de rechtsstaat ondermijnen en dat kan ook het doordeweekse 04:52:01.269 --> 04:52:03.128 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, dat wij zo belangrijk vinden, ondermijnen. 04:52:05.699 --> 04:52:07.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat was dat kopje. 04:52:09.000 --> 04:52:12.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de heer Segers als eerste naar voren komen, maar hij wijst 04:52:13.048 --> 04:52:16.170 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de heer Van Baarle. Dus de heer Van Baarle namens DENK. 04:52:19.909 --> 04:52:23.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter, dank u wel. Ik was als een kwispelende labrador 04:52:23.129 --> 04:52:26.419 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit onderwerp aan het wachten. Voorzitter. 04:52:28.598 --> 04:52:30.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit plan heeft een hoop losgemaakt. 04:52:33.028 --> 04:52:37.098 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft inmiddels talloze brieven gekregen van 04:52:37.219 --> 04:52:39.830 align:middle line:82% position:46% size:100% belangenorganisaties. Er circuleert op dit moment ook een 04:52:39.950 --> 04:52:44.476 align:middle line:82% position:46% size:100% petitie met echt heftig protest tegen het voornemen van de minister 04:52:44.597 --> 04:52:48.830 align:middle line:82% position:46% size:100% om religieus onderwijs in de vrije tijd en ook andere vormen onder 04:52:48.950 --> 04:52:53.560 align:middle line:82% position:46% size:100% toezicht te gaan plaatsen. Als de minister zegt "ik ben ervan 04:52:53.680 --> 04:52:55.409 align:middle line:82% position:46% size:100% overtuigd dat de meeste het goede doen; 04:52:57.008 --> 04:53:02.080 align:middle line:82% position:46% size:100% ik kijk er genuanceerd naar en ik wil daar ook mee samenwerken", dan 04:53:02.200 --> 04:53:05.838 align:middle line:82% position:46% size:100% zou ik als eerste vraag willen stellen: daar bent u nu niet zo goed 04:53:05.958 --> 04:53:12.470 align:middle line:82% position:46% size:100% in geslaagd en heeft u wel goed geprobeerd om in dit voortraject met 04:53:12.590 --> 04:53:16.368 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen in gesprek te treden, in plaats van vanuit Den Haag dit 04:53:16.489 --> 04:53:20.929 align:middle line:82% position:46% size:100% toezicht over ze heen te storten? Dus mijn eerste vraag is: is de 04:53:21.048 --> 04:53:25.118 align:middle line:82% position:46% size:100% minister zich ervan bewust dat dit heel veel weerstand oproept? 04:53:25.269 --> 04:53:30.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is zijn aandeel erin geweest om te kijken naar manieren die 04:53:30.319 --> 04:53:31.868 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld wel op draagvlak kunnen rekenen? 04:53:35.528 --> 04:53:40.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is een ingewikkeld vraagstuk, dus dat komt zorgvuldig. 04:53:41.159 --> 04:53:45.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we ook zorgvuldig doen. Dat is ook de reden dat wij in de 04:53:45.790 --> 04:53:49.758 align:middle line:82% position:46% size:100% brief die wij gestuurd hebben naar uw Kamer zeggen wat we ook in het 04:53:49.879 --> 04:53:52.118 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord hebben afgesproken: we 04:53:54.368 --> 04:53:56.299 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar waar onderwijs niet goed gaat. 04:53:56.419 --> 04:53:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar staat tussen haakjes ook het informele onderwijs. 04:53:58.868 --> 04:54:01.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet een discussie die we opeens nu bedacht hebben. 04:54:01.319 --> 04:54:02.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Die loopt natuurlijk al een aantal jaren. 04:54:02.779 --> 04:54:06.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weet u ook. Dat is een discussie die ook aan de 04:54:06.900 --> 04:54:09.688 align:middle line:82% position:46% size:100% orde is geweest bij de parlementaire ondervraging. 04:54:09.868 --> 04:54:13.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de heer Segers staan; die was daar ook onderdeel van. 04:54:13.740 --> 04:54:16.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Er waren veel voorbeelden van 04:54:18.098 --> 04:54:24.130 align:middle line:82% position:46% size:100% hele welwillende mensen die volgens mij ook prima vertrouwd kunnen 04:54:24.250 --> 04:54:28.179 align:middle line:82% position:46% size:100% worden op informele scholing, maar er waren ook voorbeelden waar soms 04:54:28.298 --> 04:54:32.119 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen over waren. Dan is de vraag: wat doe je daar als 04:54:32.240 --> 04:54:35.679 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving dan mee? Dan deel ik dat u zegt: dat moet je 04:54:35.798 --> 04:54:39.718 align:middle line:82% position:46% size:100% dan dus met elkaar samen bespreken. Dat hebben we de afgelopen jaren ook 04:54:40.049 --> 04:54:43.389 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan, op verschillende manieren. Ik denk ook, en daar heeft u gewoon 04:54:43.509 --> 04:54:44.250 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijk in, maar ik 04:54:46.188 --> 04:54:48.150 align:middle line:82% position:46% size:100% stap in die zin ook op een trein: er zijn natuurlijk in de afgelopen 04:54:48.270 --> 04:54:52.049 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren soms ook allerlei gevoelens ontstaan en soms incidenten geweest. 04:54:52.169 --> 04:54:56.938 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem het NTA-onderzoek en het NRC dat daar toen dingen over gebracht 04:54:57.059 --> 04:54:59.919 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft, mensen die soms een soort undercoverrol hebben aangenomen 04:55:00.040 --> 04:55:01.868 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit een bureau, wat niet mocht, et cetera. 04:55:01.989 --> 04:55:02.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus er zijn 04:55:04.069 --> 04:55:06.598 align:middle line:82% position:46% size:100% soms ook dingen gebeurd waarvan ik me goed kan voorstellen dat je 04:55:06.719 --> 04:55:08.609 align:middle line:82% position:46% size:100% denkt: "Ja hallo, wat is dit nou? 04:55:10.560 --> 04:55:13.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaan we nou samen een vuist maken tegen daar waar het echt niet goed 04:55:14.020 --> 04:55:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat en waar wij ook met elkaar last van hebben, of worden wij nu naar 04:55:19.029 --> 04:55:22.968 align:middle line:82% position:46% size:100% die andere kant geschoven?" Dat is een dun evenwicht. 04:55:23.209 --> 04:55:24.887 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het laatste wat ik wil. 04:55:26.959 --> 04:55:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom begrijp ik uw interruptie, maar ik wil u juist ook vragen om 04:55:29.990 --> 04:55:33.360 align:middle line:82% position:46% size:100% die zoektocht verder te brengen hoe we samen, met een zo groot mogelijke 04:55:33.479 --> 04:55:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% groep van goede wil, een vuist maken tegen zij die dat niet zijn. 04:55:38.778 --> 04:55:42.332 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet ook zeggen: dat gaat niet direct over religie. 04:55:42.453 --> 04:55:46.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over radicale gedachten. Dat gaat er soms ook over dat mensen 04:55:46.860 --> 04:55:49.830 align:middle line:82% position:46% size:100% denken dat wij in deze Kamer onder dit pak allemaal schubben hebben 04:55:49.950 --> 04:55:51.859 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten, omdat we reptielen zouden kunnen zijn. 04:55:52.159 --> 04:55:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat het ook over. Het is een brede 04:55:58.130 --> 04:56:01.830 align:middle line:82% position:46% size:100% problematisering van radicale gedachten, waarvan het ook hoort in 04:56:01.950 --> 04:56:04.128 align:middle line:82% position:46% size:100% een samenleving dat we ons daar dan tegen uitspreken. 04:56:04.639 --> 04:56:07.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar op het moment dat zaken in hoofden van kinderen wordt geplant 04:56:07.889 --> 04:56:09.901 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvan we zeggen "dat vinden we niet goed", dan hoort daar ook bij 04:56:10.021 --> 04:56:11.359 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we eerst a zeggen en dan b zeggen. 04:56:12.348 --> 04:56:14.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat we dan moeten kijken hoe we grip krijgen op die 04:56:14.478 --> 04:56:15.431 align:middle line:82% position:46% size:100% hele kleine groep, 04:56:17.199 --> 04:56:20.539 align:middle line:82% position:46% size:100% zonder dat we daarmee die hele grote groep tegen ons in het harnas jagen. 04:56:20.658 --> 04:56:24.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u zegt "ik weet niet of dat goed gaat lukken", dan zeg ik: ik ben er 04:56:24.529 --> 04:56:26.958 align:middle line:82% position:46% size:100% zeer toe bereid om dat goed te laten lukken en ik hoop dat u dat samen 04:56:27.079 --> 04:56:27.968 align:middle line:82% position:46% size:100% met mij wil proberen te doen. 04:56:32.299 --> 04:56:35.568 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er überhaupt gewoon heel erg kritisch op of de minister dit wel 04:56:35.699 --> 04:56:41.919 align:middle line:82% position:46% size:100% op deze manier moet gaan doen. Want als je dit soort verregaande 04:56:42.040 --> 04:56:45.610 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen wil gaan doen, namelijk: wat mensen in hun vrije tijd doen, wil 04:56:45.729 --> 04:56:48.848 align:middle line:82% position:46% size:100% je onder toezicht gaan plaatsen, op grond van een ook nog eens hele 04:56:48.969 --> 04:56:50.159 align:middle line:82% position:46% size:100% arbitraire definitie 04:56:52.109 --> 04:56:54.119 align:middle line:82% position:46% size:100% — "anti-integratief"; die definitie plakken we alleen maar op een 04:56:54.240 --> 04:56:55.348 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde categorie van 04:56:57.069 --> 04:57:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijetijdsonderwijs — en dan ook nog eens met instrumenten zoals een 04:57:01.158 --> 04:57:04.718 align:middle line:82% position:46% size:100% meldpunt waar docenten dan kunnen klagen over bepaalde instellingen 04:57:05.560 --> 04:57:06.919 align:middle line:82% position:46% size:100% ... Dat zijn inbreuken die heel ver 04:57:07.040 --> 04:57:11.930 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan, echt heel ver. En dan hoor ik van de minister dat 04:57:12.049 --> 04:57:15.979 align:middle line:82% position:46% size:100% het niet eens gelukt is om in gesprek te treden met de 04:57:16.099 --> 04:57:18.130 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen die dat informele onderwijs aanbieden. 04:57:18.400 --> 04:57:21.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dan: voordat je zo'n stelsel optuigt, kijk je toch of er iets 04:57:22.068 --> 04:57:24.219 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk is met die instellingen? Je kijkt dan of de weg van een 04:57:24.459 --> 04:57:26.949 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek lukt en of er andere dingen nodig zijn. 04:57:27.250 --> 04:57:29.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoiets toets je aan proportionaliteit. 04:57:30.179 --> 04:57:33.310 align:middle line:82% position:46% size:100% En uw vraag is? Is de minister bereid eerst dat 04:57:33.430 --> 04:57:38.080 align:middle line:82% position:46% size:100% traject te doorlopen, alvorens er een heel stelsel opgetuigd wordt met 04:57:38.200 --> 04:57:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen als toezicht, sancties en meldpunten, die heel erg ver 04:57:41.619 --> 04:57:41.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan? 04:57:44.209 --> 04:57:46.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zeer gemotiveerd om dat op te tuigen, maar het is nog niet 04:57:46.408 --> 04:57:47.541 align:middle line:82% position:46% size:100% opgetuigd en dat is ook niet zo makkelijk. 04:57:49.650 --> 04:57:53.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor zullen we echt zorgvuldig moeten kijken naar de definities die 04:57:54.009 --> 04:57:55.810 align:middle line:82% position:46% size:100% u noemt. We moeten kijken naar de normering, 04:57:55.930 --> 04:57:59.019 align:middle line:82% position:46% size:100% de afbakening, de definitie die daar gekozen wordt. 04:57:59.138 --> 04:58:02.090 align:middle line:82% position:46% size:100% U noemt die begrippen ook. Wij hebben hierover natuurlijk 04:58:02.209 --> 04:58:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% advies ingewonnen bij de landsadvocaat. 04:58:04.869 --> 04:58:07.545 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn begrippen waarvan in de loop der jaren overigens vaker is 04:58:07.666 --> 04:58:09.159 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd om die van definities te voorzien. 04:58:09.279 --> 04:58:11.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ze zijn niet zo makkelijk van definities te voorzien. 04:58:11.549 --> 04:58:14.695 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heeft u dus gewoon een punt. Maar daarom vind ik het juist 04:58:14.815 --> 04:58:17.819 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk om die keuze te maken. De vraag is dan: ga je daar dan 04:58:18.118 --> 04:58:19.636 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niets meer mee doen of ga je daar wel mee door? 04:58:19.757 --> 04:58:22.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak de keuze — ik snap dat die anders is dan uw keuze — om die 04:58:22.719 --> 04:58:26.610 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht juist wel door te zetten. Dat betekent dat wij dus een heel 04:58:26.729 --> 04:58:29.669 align:middle line:82% position:46% size:100% helder traject voor de Kamer moeten schetsen, waarbij wij de uitwerking 04:58:29.790 --> 04:58:33.139 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Die laten we de Kamer zien, daar 04:58:33.259 --> 04:58:35.159 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen wij dan een debat over voeren en vervolgens proberen wij dat in 04:58:35.279 --> 04:58:37.609 align:middle line:82% position:46% size:100% wetgeving mogelijk te maken. 04:58:39.169 --> 04:58:43.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo'n meldpunt is iets waarbij wij zoeken naar middelen voor 04:58:43.708 --> 04:58:47.130 align:middle line:82% position:46% size:100% signaalgestuurd toezicht, omdat je daarmee voorkomt dat iedereen die 04:58:47.250 --> 04:58:50.279 align:middle line:82% position:46% size:100% ook maar iets doet op het gebied van informele scholing, het gevoel 04:58:50.400 --> 04:58:52.229 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt dat de inspectie bij hem op de stoep kan staan. 04:58:52.349 --> 04:58:54.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet zo. Dat gaan we ook niet doen. 04:58:54.439 --> 04:58:56.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Het moet op basis van signalen. Dat kunnen signalen van 04:58:56.790 --> 04:58:59.250 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheidsdiensten zijn. Die krijg ik weleens en daar kan ik 04:58:59.369 --> 04:59:02.810 align:middle line:82% position:46% size:100% nu niks mee, hoewel ik daar soms echt wel zorgen bij heb. 04:59:03.709 --> 04:59:06.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk daarbij persoonlijk aan mijn verantwoordelijkheid als bestuurder 04:59:07.048 --> 04:59:10.519 align:middle line:82% position:46% size:100% om te onderzoeken of ik daar wel iets mee kan doen. 04:59:10.819 --> 04:59:16.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn zoektocht hier nu. Maar soms leven er ook ergens 04:59:16.290 --> 04:59:21.500 align:middle line:82% position:46% size:100% signalen bij leraren, op een gewone reguliere school. 04:59:22.490 --> 04:59:24.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou je die dan niet naar boven kunnen halen? 04:59:24.528 --> 04:59:27.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Een voorbeeld is een meldplicht. Dit gaat over een meldpunt, maar de 04:59:27.540 --> 04:59:30.528 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer heeft mij gevraagd om een meldplicht voor ernstige incidenten. 04:59:30.979 --> 04:59:33.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over mishandeling, over misbruik of over ernstige 04:59:33.409 --> 04:59:35.400 align:middle line:82% position:46% size:100% pesterijen. Dat geldt dus op het moment dat je 04:59:35.520 --> 04:59:38.015 align:middle line:82% position:46% size:100% als individu ergens heel erg last van hebt en dat wordt gemerkt op een 04:59:38.135 --> 04:59:39.229 align:middle line:82% position:46% size:100% school. Er is dan een verantwoordelijkheid 04:59:39.699 --> 04:59:42.330 align:middle line:82% position:46% size:100% om daar met elkaar iets tegen te doen, bijvoorbeeld door dat te 04:59:42.450 --> 04:59:43.233 align:middle line:82% position:46% size:100% melden bij een vertrouwensinspecteur. 04:59:43.352 --> 04:59:49.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou zeggen dat radicale vormen van gedachtegoed, waarbij mensen 04:59:49.309 --> 04:59:50.708 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen elkaar worden opgezet, 04:59:52.868 --> 04:59:55.929 align:middle line:82% position:46% size:100% dicht in de buurt komt van vormen van misbruik of mishandeling. 04:59:56.740 --> 05:00:00.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het belangrijk dat we dat dan zorgvuldig definiëren, omdat het 05:00:00.169 --> 05:00:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% hierbij heel precies komt. Maar het betekent niet dat wij hier 05:00:03.500 --> 05:00:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% of op andere terreinen in algemene zin niets mee moeten doen. 05:00:06.619 --> 05:00:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij vinden dat iets door de beugel kan, dan moeten we er iets 05:00:08.869 --> 05:00:11.500 align:middle line:82% position:46% size:100% mee. Omdat het hier raakt aan iets wat 05:00:12.310 --> 05:00:15.319 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens nog met geloof te maken heeft, maar in mijn beeld vooral met 05:00:15.439 --> 05:00:18.830 align:middle line:82% position:46% size:100% radicale gedachten, vind ik dat we met elkaar moeten voorkomen dat wij 05:00:18.950 --> 05:00:22.368 align:middle line:82% position:46% size:100% dat echt tegenover elkaar zetten. Waar ik daaraan kan bijdragen of 05:00:22.489 --> 05:00:24.951 align:middle line:82% position:46% size:100% waar ik het niet goed heb gedaan, ga ik dat graag met u samen doen. 05:00:25.070 --> 05:00:26.028 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan moeten wij dat wel samen doen. 05:00:26.380 --> 05:00:27.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De heer Van Baarle 05:00:30.118 --> 05:00:32.848 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft een vervolgvraag. Wat ik probeer te vragen aan deze 05:00:32.969 --> 05:00:35.240 align:middle line:82% position:46% size:100% minister, is het volgende. Deze minister is al door de pomp. 05:00:36.609 --> 05:00:38.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft al besloten dat hij dit wil gaan doen. 05:00:42.838 --> 05:00:45.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom heeft hij niet daarvóór gekeken 05:00:46.810 --> 05:00:50.630 align:middle line:82% position:46% size:100% of de signalen wel kloppen? De regering heeft eerder onderzoek 05:00:50.750 --> 05:00:55.657 align:middle line:82% position:46% size:100% laten doen door RadarAdvies. In dat onderzoek stond letterlijk: 05:00:55.868 --> 05:00:58.150 align:middle line:82% position:46% size:100% wij kunnen niet bevestigen dat de signalen kloppen. 05:00:59.838 --> 05:01:03.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lijkt mij dat je dan eerst grondig onderzoekt of die beelden 05:01:03.119 --> 05:01:04.026 align:middle line:82% position:46% size:100% wel kloppen. Waarom heeft hij niet daarvóór 05:01:04.146 --> 05:01:08.880 align:middle line:82% position:46% size:100% gekeken of lichtere middelen dan zo'n heel toezichtstelsel dat de 05:01:09.000 --> 05:01:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% minister wil, misschien dienstig kunnen zijn? 05:01:12.169 --> 05:01:15.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna ga je pas kijken naar het hele systeem van toezicht dat deze 05:01:15.629 --> 05:01:16.789 align:middle line:82% position:46% size:100% minister wil optuigen. 05:01:18.709 --> 05:01:21.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom zijn deze noodzakelijke stappen niet eerst doorlopen? 05:01:21.979 --> 05:01:24.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is deze minister al door de pomp en wil hij dit gaan doen? 05:01:25.299 --> 05:01:27.509 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister. Wellicht kan het iets korter dan het 05:01:27.630 --> 05:01:28.970 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige antwoord. Ja, voorzitter. 05:01:29.359 --> 05:01:31.909 align:middle line:82% position:46% size:100% "Door de pomp van de rechtsstaat": ik vind dat nogal wat. 05:01:32.900 --> 05:01:33.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk ben ik door de pomp. 05:01:35.479 --> 05:01:38.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben in de samenleving afspraken over vrijheden en 05:01:38.520 --> 05:01:43.220 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Onze leraren doen dag in, dag uit 05:01:43.789 --> 05:01:46.470 align:middle line:82% position:46% size:100% hun best om dat bij leerlingen binnen te brengen. 05:01:46.590 --> 05:01:48.156 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij doen hun best om hun iets te leren over Nederland en bouwen 05:01:48.276 --> 05:01:52.279 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee een mooiere samenleving. Als dat aan de andere kant in 05:01:52.400 --> 05:01:57.688 align:middle line:82% position:46% size:100% sommige gevallen, een klein aantal gevallen, afgebroken wordt, dan is 05:01:58.380 --> 05:01:59.729 align:middle line:82% position:46% size:100% het maar goed dat ik door de pomp ga! 05:02:00.639 --> 05:02:03.030 align:middle line:82% position:46% size:100% U had ook door de pomp moeten gaan. Wij moeten hier samen door te pomp 05:02:03.179 --> 05:02:05.881 align:middle line:82% position:46% size:100% en met een zo groot mogelijke groep knokken tegen die kleine groep die 05:02:06.269 --> 05:02:09.669 align:middle line:82% position:46% size:100% er een potje van maakt en, sterker nog, onze democratische rechtsstaat 05:02:09.790 --> 05:02:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% ondermijnt en radicale gedachten in de hoofden van kinderen plant. 05:02:12.728 --> 05:02:15.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is iets wat wij met z'n allen nooit zouden moeten willen, u ook 05:02:15.309 --> 05:02:15.479 align:middle line:82% position:46% size:100% niet. 05:02:18.258 --> 05:02:22.459 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister roept beelden op, maar dat weet de minister helemaal niet. 05:02:23.419 --> 05:02:28.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft onderzoek laten doen en dat zei: wij kunnen niet bevestigen 05:02:28.659 --> 05:02:32.099 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die signalen kloppen. De minister kan dus heel veel 05:02:32.220 --> 05:02:36.269 align:middle line:82% position:46% size:100% beelden verspreiden, maar dan hoeven die niet noodzakelijkerwijs waar te 05:02:36.388 --> 05:02:38.639 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Als de minister op grond daarvan een 05:02:38.759 --> 05:02:44.580 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem wil inrichten waarin mensen kunnen klagen omdat ze leerlingen 05:02:44.700 --> 05:02:48.159 align:middle line:82% position:46% size:100% iets horen zeggen, zoals "die leerling is niet geïntegreerd 05:02:48.279 --> 05:02:50.799 align:middle line:82% position:46% size:100% genoeg" en "u moet die moskee gaan onderzoeken", want daar komt het op 05:02:50.919 --> 05:02:54.810 align:middle line:82% position:46% size:100% neer, dan is dat doodeng. Het is doodeng om dat te doen op 05:02:54.930 --> 05:02:59.639 align:middle line:82% position:46% size:100% basis van alleen maar signalen. Ik vraag de minister nogmaals om dit 05:02:59.759 --> 05:03:04.088 align:middle line:82% position:46% size:100% op te schorten, in gesprek te gaan en te kijken of hij andere manieren 05:03:04.208 --> 05:03:07.688 align:middle line:82% position:46% size:100% kan vinden om beterschap te bewerkstelligen dan gelijk deze hele 05:03:07.809 --> 05:03:12.368 align:middle line:82% position:46% size:100% stelselwijziging door te voeren. Ik doe echt de oproep om hier samen 05:03:12.489 --> 05:03:14.848 align:middle line:82% position:46% size:100% te zoeken naar hoe we met een zo groot mogelijke groep tegen die 05:03:14.969 --> 05:03:17.400 align:middle line:82% position:46% size:100% kleine radicale kern — die zit breed, 05:03:18.959 --> 05:03:23.819 align:middle line:82% position:46% size:100% richt zich echt op raciale gedachten — samen een vuist kunnen maken. 05:03:24.419 --> 05:03:26.580 align:middle line:82% position:46% size:100% U zegt dat signalen ook niet kunnen kloppen. 05:03:27.269 --> 05:03:29.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weten we pas als we er onderzoek naar kunnen doen. 05:03:29.459 --> 05:03:32.199 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat gaan we doen? Onderzoek organiseren via de 05:03:32.318 --> 05:03:34.868 align:middle line:82% position:46% size:100% inspectie. Ik zou niet weten hoe we het anders 05:03:34.989 --> 05:03:38.311 align:middle line:82% position:46% size:100% boven water kunnen krijgen en kunnen voorkomen dat een grotere groep zich 05:03:38.431 --> 05:03:43.479 align:middle line:82% position:46% size:100% juist aangevallen voelt, want ik wil juist die groep isoleren daar waar 05:03:43.599 --> 05:03:46.419 align:middle line:82% position:46% size:100% het heel fout is en waarvan u hopelijk ook vindt dat het heel fout 05:03:46.540 --> 05:03:48.008 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Ik hoop dat we daar samen tegen in 05:03:48.129 --> 05:03:50.159 align:middle line:82% position:46% size:100% het geweer komen, maar dat dan moeten we dat wel samen doen. 05:03:50.669 --> 05:03:53.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zeer gemotiveerd om dat goed maar ook zorgvuldig te doen. 05:03:54.068 --> 05:03:57.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zitten heel veel ingewikkelde vraagstukken aan, maar ik ben dit 05:03:58.029 --> 05:03:59.470 align:middle line:82% position:46% size:100% werk niet gaan doen om het mezelf makkelijk te maken. 05:03:59.590 --> 05:04:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan dat dus gewoon samen doen. Ik doe wel echt de oproep aan u om 05:04:03.630 --> 05:04:05.979 align:middle line:82% position:46% size:100% dat samen te doen. Ik heb de reacties gezien en ik 05:04:06.099 --> 05:04:08.669 align:middle line:82% position:46% size:100% begrijp echt wel vanuit het verleden dat daar gevoelens bij zitten. 05:04:09.598 --> 05:04:12.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kan ik niet meteen wegnemen. Dat kan ik wel doen op het moment 05:04:12.879 --> 05:04:16.260 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we samen wel geloven in de goede intenties van die hele grote groep 05:04:16.679 --> 05:04:19.900 align:middle line:82% position:46% size:100% die ook via het informele onderwijs hun kinderen de taal laat leren van 05:04:20.020 --> 05:04:22.111 align:middle line:82% position:46% size:100% hun opa en oma, de cultuur van vroeger. 05:04:22.289 --> 05:04:25.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is belangrijk. Ik zeg dat dat belangrijk is en 05:04:25.719 --> 05:04:28.673 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat het belangrijk is, willen we kinderen ook beschermen tegen waar 05:04:28.794 --> 05:04:31.378 align:middle line:82% position:46% size:100% het juist wordt afgeleerd. Dat moeten we dan ook met elkaar, 05:04:31.500 --> 05:04:32.699 align:middle line:82% position:46% size:100% samen, doen. Dank u wel. 05:04:32.818 --> 05:04:35.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de heer Segers van de ChristenUnie. 05:04:35.909 --> 05:04:38.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, mevrouw de voorzitter. We hebben het hier op andere 05:04:38.619 --> 05:04:41.776 align:middle line:82% position:46% size:100% momenten al vaker over gehad — dat zeg ik maar even hier in de 05:04:41.896 --> 05:04:44.169 align:middle line:82% position:46% size:100% openbaarheid — omdat het in het coalitieakkoord staat. 05:04:44.290 --> 05:04:46.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen was het ook een zoektocht: hé, hoe gaan we dat opschrijven? 05:04:46.388 --> 05:04:48.120 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar persoonlijk weleens over doorgesproken. 05:04:49.618 --> 05:04:52.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel met de minister mee dat dit een zoektocht is — het is ook een 05:04:52.450 --> 05:04:54.720 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht — maar tegelijkertijd ben ik niet zonder zorg. 05:04:56.688 --> 05:05:00.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarin voel ik met hem mee? Ik heb inderdaad deel uitgemaakt van 05:05:00.119 --> 05:05:01.340 align:middle line:82% position:46% size:100% de parlementaire ondervragingscommissie. 05:05:01.459 --> 05:05:05.458 align:middle line:82% position:46% size:100% Er was een imam uit Overvecht. We hebben gezien wat de impact is op 05:05:05.579 --> 05:05:10.769 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen in sociaal opzicht en als het gaat om interactie met andere 05:05:10.888 --> 05:05:15.259 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen. Dat had een heel negatieve impact op 05:05:15.380 --> 05:05:17.330 align:middle line:82% position:46% size:100% de wijk en het samenleven in de wijk. 05:05:18.569 --> 05:05:21.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder gesprekken gehad met burgemeesters die zeiden: er dreigt 05:05:21.340 --> 05:05:23.869 align:middle line:82% position:46% size:100% hier een soort parallelle samenleving te ontstaan in 05:05:23.990 --> 05:05:24.810 align:middle line:82% position:46% size:100% salafistische hoek, 05:05:26.338 --> 05:05:29.400 align:middle line:82% position:46% size:100% wat echt grote invloed heeft en waar we ons grote zorgen over maken. 05:05:30.088 --> 05:05:34.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is niet alles wat irritant is, alles wat mij tegen de 05:05:34.229 --> 05:05:39.080 align:middle line:82% position:46% size:100% borst stuit, alles wat ik vervelend, naar, gek, raar en bizar vind 05:05:39.709 --> 05:05:42.389 align:middle line:82% position:46% size:100% verboden. We hebben een heel vrij land. 05:05:42.509 --> 05:05:46.419 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een land waar je allerlei dingen mag zeggen. 05:05:47.709 --> 05:05:50.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus mijn eigen zoektocht is: 05:05:51.880 --> 05:05:55.040 align:middle line:82% position:46% size:100% waar houdt de grens van vrijheid op en begint de verantwoordelijkheid 05:05:55.159 --> 05:05:57.400 align:middle line:82% position:46% size:100% van de overheid om dit te organiseren? 05:05:57.758 --> 05:06:01.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dan de inspectie het aangewezen lichaam of zou dat niet veel meer 05:06:01.340 --> 05:06:03.650 align:middle line:82% position:46% size:100% jeugdzorg moeten zijn als het gaat om sociale veiligheid en als het 05:06:03.770 --> 05:06:07.790 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om welzijn van kinderen, waar inderdaad jeugdzorg ook echt een rol 05:06:07.909 --> 05:06:10.569 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft? Voelt de minister dat met mij mee en 05:06:10.959 --> 05:06:14.270 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe gaan wij die zoektocht waar hij anderen toe uitnodigt met elkaar 05:06:14.389 --> 05:06:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% aan? 05:06:16.588 --> 05:06:19.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar ligt de grens? De heer Segers heeft daar zelf denk 05:06:19.779 --> 05:06:22.348 align:middle line:82% position:46% size:100% ik een gevoel bij ontwikkeld in die parlementaire ondervraging. 05:06:22.859 --> 05:06:24.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij noemde het voorbeeld van Utrecht. 05:06:25.269 --> 05:06:28.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heeft hij zelf een ongemakkelijk gevoel bij en ik denk 05:06:28.350 --> 05:06:30.968 align:middle line:82% position:46% size:100% velen met hem. In die ondervraging was ook 05:06:31.098 --> 05:06:33.360 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld burgermeester Van Zanen, op dat moment burgemeester 05:06:33.479 --> 05:06:36.868 align:middle line:82% position:46% size:100% van Utrecht, en die zei dat ook. Hij zei: "Ik heb alles geprobeerd en 05:06:36.989 --> 05:06:38.618 align:middle line:82% position:46% size:100% ik heb het gevoel dat u ook heeft. 05:06:40.929 --> 05:06:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit iets niet goed, maar hoe krijgen we daar vat op?" Ik denk dat 05:06:45.909 --> 05:06:48.598 align:middle line:82% position:46% size:100% wij het erover eens zijn dat we onder het mom van vrijheid niet 05:06:49.109 --> 05:06:53.990 align:middle line:82% position:46% size:100% onvrijheid meer ruimte willen geven dan nodig is en dat we niet de 05:06:54.110 --> 05:06:57.528 align:middle line:82% position:46% size:100% opdracht die al onze leraren elke dag vervullen vervolgens in het 05:06:57.649 --> 05:07:00.159 align:middle line:82% position:46% size:100% weekend weer door het putje willen zien gaan. 05:07:00.848 --> 05:07:03.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij zijn wij het daarover eens. 05:07:06.720 --> 05:07:09.778 align:middle line:82% position:46% size:100% De coalitie heeft dit opgeschreven in de paragraaf over het onderwijs. 05:07:10.810 --> 05:07:13.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het niet gek dat ik kijk naar de onderwijsinspectie. 05:07:13.250 --> 05:07:16.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar krijg ik soms al signalen van, ook over regulier onderwijs waar 05:07:16.759 --> 05:07:21.208 align:middle line:82% position:46% size:100% soms verbindingen zitten met het informele onderwijs, waar soms zelfs 05:07:21.329 --> 05:07:26.400 align:middle line:82% position:46% size:100% dezelfde bestuurder op een andere stoel zit en waar soms op dezelfde 05:07:26.520 --> 05:07:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% locatie ook nog taalonderwijs wordt geven. 05:07:30.139 --> 05:07:33.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit de inspectie heel dichtbij. Die kan dat ook volgen, maar die 05:07:33.599 --> 05:07:37.019 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft vooral ook expertise opgebouwd om dat op een goede manier te doen. 05:07:37.138 --> 05:07:39.297 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent niet dat ze dit vanaf morgen meteen zouden kunnen. 05:07:39.418 --> 05:07:42.299 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het ook niet vanaf morgen geregeld, want het is echt wel een 05:07:42.419 --> 05:07:43.569 align:middle line:82% position:46% size:100% klus. Daar heeft u gelijk in. 05:07:43.699 --> 05:07:46.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zal nog een hele zoektocht zijn om dat gevoelsmatige gebied waarvan 05:07:46.860 --> 05:07:50.508 align:middle line:82% position:46% size:100% wij zeggen "daar zit het niet goed" juridisch heel scherp te krijgen. 05:07:51.028 --> 05:07:51.276 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn na die ondervragingscommissie natuurlijk al 05:07:51.396 --> 05:07:55.278 align:middle line:82% position:46% size:100% drie jaar aan het zoeken en we zijn al vele moties van de Kamer verder. 05:07:56.278 --> 05:07:58.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ja, je kunt moties indienen, of je kunt proberen om er een serieuze 05:07:58.419 --> 05:08:00.580 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht aan te wagen. Dit is dus de start van die heel 05:08:00.700 --> 05:08:03.769 align:middle line:82% position:46% size:100% serieuze zoektocht. En het is ook ambitieus, want het 05:08:03.888 --> 05:08:06.425 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat wel echt ergens over. De heer Segers stelt een 05:08:06.545 --> 05:08:06.990 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag. 05:08:09.209 --> 05:08:10.958 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat ergens over. Het gaat namelijk over het welzijn 05:08:11.079 --> 05:08:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% van kinderen en inderdaad om onze democratie. 05:08:12.728 --> 05:08:15.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Een beetje pathetisch gezegd: het gaat over beschaving. 05:08:16.258 --> 05:08:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is een onderdeel van beschaving dat je ook ruimte laat 05:08:19.029 --> 05:08:21.098 align:middle line:82% position:46% size:100% voor diversiteit. Gisteren, toen ik hier achter het 05:08:21.219 --> 05:08:25.330 align:middle line:82% position:46% size:100% spreekgestoelte stond, kwam collega De Hoop met een verklaring. 05:08:25.450 --> 05:08:27.789 align:middle line:82% position:46% size:100% In die verklaring staat: "Wij geloven dat het huwelijk iets is 05:08:27.908 --> 05:08:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen één man en één vrouw, en dat seksualiteit daarbinnen een plek 05:08:31.029 --> 05:08:31.348 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft." 05:08:33.500 --> 05:08:36.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij hield mij dat voor en zei: dit is toch schandalig? 05:08:38.338 --> 05:08:40.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is er wettelijk gezien alle ruimte voor. 05:08:40.899 --> 05:08:43.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt het er niet mee eens zijn en zeggen dat je het een te nauwe 05:08:44.758 --> 05:08:47.299 align:middle line:82% position:46% size:100% definitie vindt. Er kunnen moslims zijn die zeggen: 05:08:48.069 --> 05:08:53.159 align:middle line:82% position:46% size:100% "In onze religie mag een man meerdere vrouwen hebben en in ons 05:08:53.279 --> 05:08:56.310 align:middle line:82% position:46% size:100% ideaal zou daar ruimte voor zijn. Er is in Nederland geen ruimte voor, 05:08:56.430 --> 05:08:59.639 align:middle line:82% position:46% size:100% maar in ons ideaal zou daar ruimte voor zijn." Je kunt stellen dat dat 05:08:59.759 --> 05:09:03.229 align:middle line:82% position:46% size:100% haaks op de Nederlandse wet staat. Toch is er de vrijheid om dat te 05:09:03.500 --> 05:09:06.708 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen. Je mag dus dingen geloven en vinden 05:09:08.630 --> 05:09:11.490 align:middle line:82% position:46% size:100% die geen gemeengoed zijn. Ik vind dit dus een enorme 05:09:11.610 --> 05:09:14.699 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht, omdat het ook niet onder de directe verantwoordelijkheid van 05:09:14.818 --> 05:09:17.519 align:middle line:82% position:46% size:100% de overheid valt, terwijl de overheid soms wel met de gevolgen te 05:09:17.638 --> 05:09:20.490 align:middle line:82% position:46% size:100% maken heeft. Ik wil dus die zoektocht ondergaan, 05:09:20.610 --> 05:09:23.909 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik hoop dat de minister ook snapt waar mijn zorg zit. 05:09:24.029 --> 05:09:26.894 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop ook dat hij snapt dat ik nog niet helemaal weet waar deze 05:09:27.013 --> 05:09:28.701 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht precies gaat eindigen. 05:09:32.130 --> 05:09:34.508 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het natuurlijk heel bewust in het coalitieakkoord opgeschreven 05:09:34.629 --> 05:09:36.118 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat we willen dat die zoektocht slaagt. 05:09:37.150 --> 05:09:38.348 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we zijn er wel met z'n allen bij. 05:09:38.938 --> 05:09:40.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit moeten wij dus dan ook wel samen doen. 05:09:40.599 --> 05:09:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat dit debat daarbij hoort. Ik hoop ook dat wij samen een vuist 05:09:47.119 --> 05:09:47.859 align:middle line:82% position:46% size:100% maken tegen 05:09:49.750 --> 05:09:52.688 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die zeggen dat dit over diversiteit gaat. 05:09:53.490 --> 05:09:57.903 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat over radicale gedachten. Dit gaat niet over de vraag of je je 05:09:58.024 --> 05:10:00.429 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen opvattingen mag hebben over het huwelijk, maar dit gaat erover 05:10:00.548 --> 05:10:02.758 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wordt gezegd: iemand die homoseksueel is, moet je van het dak 05:10:02.880 --> 05:10:04.348 align:middle line:82% position:46% size:100% gooien. U 05:10:05.848 --> 05:10:09.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zal het met mij eens zijn dat dat niet past binnen de diversiteit en 05:10:09.189 --> 05:10:11.537 align:middle line:82% position:46% size:100% de vrijheid die wij met elkaar zo belangrijk vinden. 05:10:11.656 --> 05:10:14.701 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we dat zeggen, moeten we elkaar daar vasthouden. 05:10:15.508 --> 05:10:18.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik willen doen. We zien dat er aan de grenzen van 05:10:18.309 --> 05:10:21.609 align:middle line:82% position:46% size:100% onze rechtsstaat wordt gemorreld. Er worden hoeken opgezocht. 05:10:21.728 --> 05:10:23.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn bubbels. Mensen trekken zich achter dijken 05:10:23.610 --> 05:10:26.840 align:middle line:82% position:46% size:100% terug. Dat wordt groter en dat is niet 05:10:26.959 --> 05:10:28.819 align:middle line:82% position:46% size:100% zonder gevaar. Dat kan soms leiden tot 05:10:28.939 --> 05:10:30.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ondermijning. Maar juist omdat het ook op heel 05:10:30.798 --> 05:10:34.008 align:middle line:82% position:46% size:100% veel plekken belangrijk is wat er gebeurt in dat informele onderwijs, 05:10:34.129 --> 05:10:35.808 align:middle line:82% position:46% size:100% wil ik daar ook wel voor kunnen staan. 05:10:35.927 --> 05:10:37.348 align:middle line:82% position:46% size:100% De gedachte die er op dit vlak een beetje ingeslopen is in de afgelopen 05:10:37.469 --> 05:10:39.026 align:middle line:82% position:46% size:100% drie jaar, is: dat is het hoekje waar we niet over gaan, maar we 05:10:39.146 --> 05:10:43.630 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden het allemaal fout. Die gedachte is niet goed. 05:10:43.838 --> 05:10:48.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u op zondag naar de kerk gaat en u helpt daarna nog wat jongeren bij 05:10:48.180 --> 05:10:51.020 align:middle line:82% position:46% size:100% hun ontwikkeling, of u helpt ze op wat voor manier dan ook verder, iets 05:10:51.139 --> 05:10:55.602 align:middle line:82% position:46% size:100% met het geloof, dan is dat dienstbaar aan hen, maar ik denk 05:10:55.723 --> 05:10:57.830 align:middle line:82% position:46% size:100% zomaar dat het ook dienstbaar aan de samenleving kan zijn. 05:10:58.799 --> 05:11:01.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we dat juist met elkaar moeten verdedigen. 05:11:01.830 --> 05:11:04.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we moeten wel scherp zijn op waar het juist precies en doelbewust 05:11:04.970 --> 05:11:05.519 align:middle line:82% position:46% size:100% gericht is 05:11:07.019 --> 05:11:10.269 align:middle line:82% position:46% size:100% op het omgekeerde. Ik hoop toch dat we samen die lijn 05:11:10.388 --> 05:11:12.859 align:middle line:82% position:46% size:100% scherp houden. Dat moeten we samen doen. 05:11:12.979 --> 05:11:15.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Die verantwoordelijkheid hebben we richting de samenleving. 05:11:15.840 --> 05:11:18.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over die opbouw en over die radicale gedachten waarvoor ook 05:11:18.830 --> 05:11:21.630 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheidsdiensten jaar op jaar meer waarschuwen. 05:11:27.650 --> 05:11:32.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herken het beeld dat de minister schetst dat het een enorme zoektocht 05:11:32.520 --> 05:11:35.409 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Ik denk dat het hier om een 05:11:35.529 --> 05:11:37.429 align:middle line:82% position:46% size:100% buitengewoon fundamentele kwestie gaat. 05:11:38.338 --> 05:11:40.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar gaat het hier ten principale om? 05:11:40.509 --> 05:11:44.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat hier om de vraag: wie is verantwoordelijk voor de opvoeding 05:11:45.060 --> 05:11:45.898 align:middle line:82% position:46% size:100% van kinderen? 05:11:47.679 --> 05:11:51.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn dat de ouders, of is dat de overheid? 05:11:52.429 --> 05:11:56.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we daarover een heel duidelijke uitspraak moeten doen en 05:11:56.208 --> 05:11:59.119 align:middle line:82% position:46% size:100% die onverkort moeten handhaven. Verantwoordelijk zijn, in 05:11:59.240 --> 05:12:03.299 align:middle line:82% position:46% size:100% onvervreemdbare zin, de ouders. Zij zijn daartoe verplicht en zij 05:12:03.419 --> 05:12:09.729 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn daarvoor verantwoordelijk. Betekent dat dat je als overheid 05:12:09.849 --> 05:12:11.310 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal geen verantwoordelijkheid hebt? 05:12:11.519 --> 05:12:14.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Integendeel. Je hebt als overheid een afgeleide 05:12:14.950 --> 05:12:17.618 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid, namelijk om het welzijn van de kinderen te 05:12:17.739 --> 05:12:18.148 align:middle line:82% position:46% size:100% borgen. 05:12:24.959 --> 05:12:28.158 align:middle line:82% position:46% size:100% De overheid organiseert het reguliere onderwijs. 05:12:28.278 --> 05:12:31.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat faciliteer je, want daar is ook een maatschappelijk belang bij. 05:12:31.949 --> 05:12:35.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ouders vinden dat er naast dat reguliere onderwijs een andere vorm 05:12:36.009 --> 05:12:38.200 align:middle line:82% position:46% size:100% van onderwijs, informeel onderwijs moet komen, dan staat hun dat ten 05:12:38.319 --> 05:12:40.588 align:middle line:82% position:46% size:100% principale vrij. Dat moeten we blijven erkennen. 05:12:41.008 --> 05:12:44.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar ligt dan de grens? Ik denk dat het in die zoektocht kan 05:12:45.040 --> 05:12:45.598 align:middle line:82% position:46% size:100% helpen om 05:12:47.400 --> 05:12:51.598 align:middle line:82% position:46% size:100% de strafrechtelijke aspecten en de overschrijding van de 05:12:51.719 --> 05:12:54.639 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtsstatelijke beginselen heel scherp in de gaten te houden. 05:12:55.088 --> 05:12:58.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar mijn idee moet je als overheid niet gaan spreken 05:13:00.008 --> 05:13:05.528 align:middle line:82% position:46% size:100% van een soort geïnstitutionaliseerd toezicht op informele 05:13:08.709 --> 05:13:09.990 align:middle line:82% position:46% size:100% vormen van onderwijs. Je moet het helemaal niet hebben 05:13:10.110 --> 05:13:14.269 align:middle line:82% position:46% size:100% over activiteiten waar je als overheid eigenlijk niets mee te 05:13:14.388 --> 05:13:17.709 align:middle line:82% position:46% size:100% maken hebt omdat die tot het particuliere terrein behoren. 05:13:18.278 --> 05:13:19.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet 05:13:23.109 --> 05:13:29.438 align:middle line:82% position:46% size:100% zoeken naar iets wat werkt als een signaalfunctie. 05:13:30.130 --> 05:13:34.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier gebeurt namelijk iets wat de strafrechtelijke kant raakt. 05:13:34.778 --> 05:13:37.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister bereid om de zoektocht in die richting te doen? 05:13:38.040 --> 05:13:41.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Ziet de minister mogelijkheden om de zoektocht op deze wijze vorm te 05:13:41.540 --> 05:13:42.560 align:middle line:82% position:46% size:100% geven? Ziet hij mogelijkheden om in die 05:13:42.680 --> 05:13:46.580 align:middle line:82% position:46% size:100% richting modellen te ontwikkelen? Wil hij dat dan ook vooral doen in 05:13:46.700 --> 05:13:48.280 align:middle line:82% position:46% size:100% een open dialoog met de Kamer? 05:13:49.810 --> 05:13:51.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Alle collega's hebben hier namelijk een mening over. 05:13:52.359 --> 05:13:57.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is, denk ik, verstandig om te zorgen voor een breed draagvlak, ook 05:13:57.978 --> 05:13:58.477 align:middle line:82% position:46% size:100% in de Kamer. 05:14:01.319 --> 05:14:04.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Jazeker, de Kamer heeft hier een mening over en heeft hiervoor ook 05:14:04.388 --> 05:14:08.310 align:middle line:82% position:46% size:100% herhaaldelijk een oproep gedaan. Dat is deels dezelfde oproep als die 05:14:08.430 --> 05:14:09.419 align:middle line:82% position:46% size:100% u doet. Soms zijn die oproepen echter ook 05:14:09.540 --> 05:14:11.299 align:middle line:82% position:46% size:100% wel wat verder gegaan. 05:14:13.598 --> 05:14:15.618 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Bisschop heeft overigens ook verschillende oproepen gedaan. 05:14:15.739 --> 05:14:18.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft bijvoorbeeld ook een oproep gedaan over het Haga Lyceum. 05:14:18.239 --> 05:14:21.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waren hele scherpe moties, echt hele scherpe moties. 05:14:23.220 --> 05:14:25.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoort wel degelijk bij dat je een opvatting hebt over het moment 05:14:25.629 --> 05:14:26.819 align:middle line:82% position:46% size:100% dat iets over de schreef gaat. 05:14:29.990 --> 05:14:31.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben we daar dan nooit mee te maken? 05:14:31.241 --> 05:14:31.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Op het moment dat iemand zich met ons bemoeit, moeten we ons daar dan 05:14:31.818 --> 05:14:34.569 align:middle line:82% position:46% size:100% niet mee bemoeien? Het gaat dan namelijk vooral om onze 05:14:34.689 --> 05:14:36.688 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheid, onze vrijheden en onze kinderen. 05:14:38.799 --> 05:14:41.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ergens een moment dat de wal het schip keert. 05:14:41.679 --> 05:14:45.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de heer Bisschop zegt "dat is dan toch vooral aan de samenleving 05:14:45.978 --> 05:14:46.659 align:middle line:82% position:46% size:100% of aan ouders", 05:14:48.179 --> 05:14:52.258 align:middle line:82% position:46% size:100% dan vind ik het wel een risico voor diezelfde samenleving en ouders, 05:14:53.109 --> 05:14:56.209 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat het er ook voor kan zorgen dat wat wij met z'n allen hier de hele 05:14:56.330 --> 05:15:00.130 align:middle line:82% position:46% size:100% dag bediscussiëren en in wetten en regels zetten, aan de andere kant 05:15:00.250 --> 05:15:02.290 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt afgeleerd. Het kan ertoe leiden dat die wetten 05:15:02.409 --> 05:15:03.609 align:middle line:82% position:46% size:100% niet meer relevant zijn. Het kan ertoe leiden dat die regels 05:15:03.728 --> 05:15:07.080 align:middle line:82% position:46% size:100% niet meer gelden. Het kan ertoe leiden dat de 05:15:07.229 --> 05:15:11.021 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving niet samen wil zijn. Dat vind ik een gevaar. 05:15:11.140 --> 05:15:14.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik echt een gevaar. Ik hoop dat we dat gevaar samen 05:15:14.680 --> 05:15:16.150 align:middle line:82% position:46% size:100% zien. We moeten bekijken wat daar de beste 05:15:16.270 --> 05:15:18.040 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen voor zijn. Ik ben het met u eens dat we dat 05:15:18.159 --> 05:15:19.509 align:middle line:82% position:46% size:100% heel zorgvuldig met de Kamer moeten doen. 05:15:19.709 --> 05:15:24.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus voordat alles in een wetsvoorstel belandt, komen de 05:15:24.849 --> 05:15:26.299 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgangspunten en de uitwerking naar u toe. 05:15:26.609 --> 05:15:28.630 align:middle line:82% position:46% size:100% In de uitwerking komen de definities samen. 05:15:28.750 --> 05:15:31.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we het dan heel specifiek over hebben, juist vanwege 05:15:31.750 --> 05:15:32.008 align:middle line:82% position:46% size:100% uw oproep. 05:15:36.139 --> 05:15:40.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we even het punt nemen dat ook de minister benoemt: het Haga 05:15:40.680 --> 05:15:42.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Lyceum. Daar hebben wij een heel duidelijke 05:15:42.879 --> 05:15:45.440 align:middle line:82% position:46% size:100% lijn in gevolgd. Wij hebben een strakke lijn 05:15:46.250 --> 05:15:47.238 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteund. Waarom? 05:15:47.720 --> 05:15:53.521 align:middle line:82% position:46% size:100% Omdat er signalen waren van daartoe bevoegde instanties die er onderzoek 05:15:53.640 --> 05:15:57.380 align:middle line:82% position:46% size:100% naar hadden gedaan — daar moesten wij op koersen — dat het daar echt 05:15:57.500 --> 05:15:58.970 align:middle line:82% position:46% size:100% fout ging. Daar waren echt 05:16:00.740 --> 05:16:03.778 align:middle line:82% position:46% size:100% antirechtsstatelijke ontwikkelingen. Kijk, op zo'n moment moet je 05:16:03.899 --> 05:16:05.688 align:middle line:82% position:46% size:100% ingrijpen. Dat is wat ik bedoel. 05:16:08.028 --> 05:16:12.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ook. Alleen, je laat dan onverlet waar de 05:16:12.689 --> 05:16:17.830 align:middle line:82% position:46% size:100% primaire verantwoordelijkheid behoort te liggen: bij de ouders en, 05:16:18.970 --> 05:16:23.209 align:middle line:82% position:46% size:100% in afgeleide zin, bij de school. Op het moment dat het fout gaat, 05:16:23.508 --> 05:16:26.791 align:middle line:82% position:46% size:100% moet je niet wegkijken. Dat is het foutste dat je kunt doen. 05:16:26.911 --> 05:16:29.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we er heel voorzichtig in moeten zijn om daar een heel 05:16:29.279 --> 05:16:32.330 align:middle line:82% position:46% size:100% stelsel van georganiseerd toezicht op te zetten. 05:16:32.720 --> 05:16:32.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 05:16:34.970 --> 05:16:40.229 align:middle line:82% position:46% size:100% zou dus liever blijven zoeken naar hoe we een adequaat signaalsysteem 05:16:40.349 --> 05:16:41.810 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen hebben, zonder dat 05:16:44.179 --> 05:16:49.380 align:middle line:82% position:46% size:100% we informele activiteiten die wezenlijk bij het terrein van de 05:16:49.500 --> 05:16:50.600 align:middle line:82% position:46% size:100% opvoeding door de ouders horen, 05:16:57.049 --> 05:17:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% gestructureerd gaan controleren. Volgens mij kom je dan in een 05:17:00.619 --> 05:17:03.368 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving waarin je niet wil verkeren. 05:17:04.060 --> 05:17:08.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Die verdraagt zich ook niet met onze rechtsstatelijke uitgangspunten. 05:17:09.338 --> 05:17:11.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat we elkaar daarop kunnen vinden. 05:17:11.388 --> 05:17:14.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Even voor de andere leden: ik heb de heer Bisschop wat langer het woord 05:17:14.299 --> 05:17:16.429 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven, omdat hij nog geen enkele interruptie had gepleegd. 05:17:16.548 --> 05:17:18.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom heb ik hem een wat langere interruptie laten plegen. 05:17:19.470 --> 05:17:20.909 align:middle line:82% position:46% size:100% U begrijpt het, voorzitter. Dank u wel. 05:17:22.679 --> 05:17:28.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zoek even precies waar de grens van de heer Bisschop hier zou moeten 05:17:28.439 --> 05:17:32.419 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen, want u hinkt wel een beetje op twee gedachten, vind ik. 05:17:32.539 --> 05:17:35.330 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is niet gek, want we moeten die zoektocht nog samen aan en 05:17:35.519 --> 05:17:40.359 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij kan dat ook helpen. U zegt: de grens ligt bij echt 05:17:40.478 --> 05:17:43.838 align:middle line:82% position:46% size:100% antirechtsstatelijk, echt antidemocratisch gedrag. 05:17:44.639 --> 05:17:48.028 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is vervolgens de zoektocht: hoe krijgen we daar dan beter zicht op? 05:17:49.209 --> 05:17:52.496 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat niet een bordje op straat waar je langsloopt van: hier moet u 05:17:52.616 --> 05:17:54.297 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, hier wordt 05:17:56.098 --> 05:17:58.560 align:middle line:82% position:46% size:100% in het weekend weer afgeleerd wat er door de week wordt bijgebracht. 05:17:59.909 --> 05:18:02.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat er natuurlijk niet, dus ik moet wel zoeken naar hoe we dat in 05:18:03.009 --> 05:18:05.258 align:middle line:82% position:46% size:100% beeld krijgen. Veiligheidsdiensten leveren die 05:18:05.379 --> 05:18:08.429 align:middle line:82% position:46% size:100% signalen aan. Dan is vervolgens de vraag: mag ik 05:18:08.548 --> 05:18:10.560 align:middle line:82% position:46% size:100% daar iets mee doen? Dat is ook de vraag aan de heer 05:18:10.680 --> 05:18:12.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Bisschop. Ik zou zeggen: daar moet je dan wat 05:18:12.208 --> 05:18:15.210 align:middle line:82% position:46% size:100% mee doen om te kunnen vaststellen of het antirechtsstatelijk is. 05:18:15.330 --> 05:18:18.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de andere kant zegt de heer Bisschop: je zou het veel meer de 05:18:18.630 --> 05:18:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid van mensen zelf moeten maken. 05:18:20.810 --> 05:18:23.429 align:middle line:82% position:46% size:100% In zekere zin ben ik het daar ook mee eens, dat zou zo moeten zijn. 05:18:23.548 --> 05:18:26.228 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is wel een discussie te voeren, en die wil ik graag voeren, over: 05:18:26.519 --> 05:18:30.489 align:middle line:82% position:46% size:100% focus je dan vooral op de voorkant met preventie, zelfregulering en met 05:18:30.609 --> 05:18:33.338 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen afspraken maken, waar de goeien waarschijnlijk allemaal aan 05:18:33.458 --> 05:18:37.810 align:middle line:82% position:46% size:100% meedoen, maar net degenen die het niet goed bedoelen niet aan meedoen, 05:18:37.930 --> 05:18:40.139 align:middle line:82% position:46% size:100% of ga je vooral die achterkant heel erg organiseren? 05:18:40.438 --> 05:18:45.208 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het heel ingewikkeld vinden als mensen die naar de kerk gaan en 05:18:45.330 --> 05:18:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% daarna nog met jongeren in gesprek gaan, zo meteen het gevoel hebben 05:18:50.118 --> 05:18:52.289 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze daar de inspectie bij op hun dak kunnen krijgen, terwijl daar 05:18:52.408 --> 05:18:54.019 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal geen reden voor is omdat daar niks mee aan de hand is. 05:18:54.560 --> 05:18:56.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou die groep dus zo klein mogelijk willen maken, waar we dan 05:18:57.289 --> 05:18:58.938 align:middle line:82% position:46% size:100% de achterkant wel echt stevig voor regelen. 05:18:59.359 --> 05:19:02.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het gevoel dat we elkaar daar best wel zouden kunnen vinden, maar 05:19:02.309 --> 05:19:04.950 align:middle line:82% position:46% size:100% dan moeten we dat debat uitgebreider voeren als het niet gaat over de 05:19:05.069 --> 05:19:06.109 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting maar over dit voorstel. 05:19:14.810 --> 05:19:18.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Er worden hier vanavond interessante dingen gezegd met betrekking tot dit 05:19:18.360 --> 05:19:21.360 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerp. Ik wil de minister het volgende 05:19:21.479 --> 05:19:23.419 align:middle line:82% position:46% size:100% voorleggen. Nog niet zo heel lang geleden, ik 05:19:23.540 --> 05:19:28.348 align:middle line:82% position:46% size:100% meen dit jaar, is ons reguliere onderwijs uitgebreid met een nieuw 05:19:28.469 --> 05:19:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% soort onderwijs, geïnitieerd door een van de partijen hier in de 05:19:31.939 --> 05:19:35.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer. Ik durf te stellen dat daar wel 05:19:35.330 --> 05:19:37.980 align:middle line:82% position:46% size:100% degelijk, als ik naar het gedachtegoed van deze partij kijk 05:19:38.100 --> 05:19:39.130 align:middle line:82% position:46% size:100% ... Burgerschap bedoelt u, denk ik. 05:19:42.098 --> 05:19:43.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij weten het, maar opdat de rest van de Kamer het ook weet. 05:19:43.829 --> 05:19:46.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, inderdaad. Dat op die scholen 05:19:48.659 --> 05:19:53.020 align:middle line:82% position:46% size:100% een ideologie wordt onderwezen waarvan ik denk dat die op bepaalde 05:19:53.139 --> 05:19:55.470 align:middle line:82% position:46% size:100% plekken wel degelijk antidemocratisch is. 05:19:56.080 --> 05:19:58.528 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze is echter niet anti ... Wat was het woord ook alweer? 05:19:59.639 --> 05:20:00.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Anti-integratief. Dat 05:20:02.380 --> 05:20:04.868 align:middle line:82% position:46% size:100% vindt plaats doordeweeks, niet in het weekend. 05:20:05.598 --> 05:20:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Inderdaad, onder toezicht van de inspectie. 05:20:08.479 --> 05:20:13.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als ik dan kijk welke ruimte dat type onderwijs krijgt binnen het 05:20:13.318 --> 05:20:17.490 align:middle line:82% position:46% size:100% reguliere stelsel en ik dat afzet tegen de ietwat nauwe blik die de 05:20:17.610 --> 05:20:20.848 align:middle line:82% position:46% size:100% minister hier tentoonspreidt met betrekking tot, als ik een voorbeeld 05:20:20.969 --> 05:20:26.368 align:middle line:82% position:46% size:100% geef van wat na kerkbezoek, de zondagsschool moet kunnen, van met 05:20:26.489 --> 05:20:27.319 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren kunnen 05:20:28.819 --> 05:20:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% werken zonder daarbij de indruk te wekken dat het weleens vervelend zou 05:20:33.439 --> 05:20:37.740 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn, als het over andere vormen gaat, willen we heel erg 05:20:37.860 --> 05:20:41.679 align:middle line:82% position:46% size:100% streng kunnen ingrijpen. Dat is de indruk die de minister 05:20:41.798 --> 05:20:44.099 align:middle line:82% position:46% size:100% hier nu wekt. De indruk die de minister hier nu 05:20:44.220 --> 05:20:50.419 align:middle line:82% position:46% size:100% wekt, is: ik meet met twee maten en focus op groepen 05:20:52.130 --> 05:20:54.419 align:middle line:82% position:46% size:100% al dan niet op basis van signalen van veiligheidsdiensten — waarvan we 05:20:54.540 --> 05:20:59.810 align:middle line:82% position:46% size:100% intussen ook weten dat die hun werk niet altijd even goed doen — die ik 05:20:59.959 --> 05:21:02.278 align:middle line:82% position:46% size:100% als uitgangspunt neem om te zeggen dat ik middelen moet hebben om die 05:21:02.399 --> 05:21:06.040 align:middle line:82% position:46% size:100% groepen te kunnen controleren. Dat schuurt. 05:21:06.159 --> 05:21:08.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dat de minister zich ervan bewust is dat dat schuurt. 05:21:09.019 --> 05:21:13.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de minister een manier vindt om dat ... 05:21:14.169 --> 05:21:16.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil het best een vooroordeel noemen of nee, die aanname, laat ik 05:21:16.798 --> 05:21:17.848 align:middle line:82% position:46% size:100% het zo zeggen. Of hij die aanname die nu bij mij 05:21:17.969 --> 05:21:22.188 align:middle line:82% position:46% size:100% leeft over waar de focus op ligt, weg kan nemen. 05:21:23.330 --> 05:21:26.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lukt alleen als wij samen een vuist maken tegen gevallen waarin 05:21:27.258 --> 05:21:32.109 align:middle line:82% position:46% size:100% een kleine kern het heel anders met de samenleving voorheeft dan u en 05:21:32.228 --> 05:21:32.490 align:middle line:82% position:46% size:100% ik. 05:21:34.479 --> 05:21:38.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik niet fair vind, is de suggestie ... 05:21:38.458 --> 05:21:43.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat niet fair, want ik sta hier met alle intenties van goede 05:21:43.969 --> 05:21:46.870 align:middle line:82% position:46% size:100% wil om het goede te doen voor het land. 05:21:47.799 --> 05:21:50.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik niet fair vind is ... Ik heb net voorbeelden genoemd van 05:21:51.080 --> 05:21:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% dat heel logisch is dat je na schooltijd soms de taal van je opa 05:21:54.740 --> 05:21:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% en oma wil leren, dat je iets van de cultuur van je voorouders wil 05:21:58.369 --> 05:22:01.330 align:middle line:82% position:46% size:100% kennen. Dat is goed, dat kan je verrijken, 05:22:01.508 --> 05:22:03.848 align:middle line:82% position:46% size:100% dat maakt de samenleving mooier. Dat heb ik gezegd. 05:22:06.188 --> 05:22:09.530 align:middle line:82% position:46% size:100% U zet daartegenover: dat heeft u eigenlijk niet gezegd. 05:22:11.310 --> 05:22:13.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo heb ik het ervaren en dan zeg ik dat ook. 05:22:14.020 --> 05:22:17.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat niet fair. Ik zou het fair vinden als wij eens 05:22:18.000 --> 05:22:20.470 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar zeggen: we hebben hier een zoektocht die soms best 05:22:20.590 --> 05:22:23.169 align:middle line:82% position:46% size:100% ingewikkeld is. Die heeft soms hoeken die misschien 05:22:23.290 --> 05:22:25.780 align:middle line:82% position:46% size:100% grijs zijn, en als het grijs is, moeten we ervoor zorgen dat we het 05:22:25.901 --> 05:22:29.258 align:middle line:82% position:46% size:100% juridisch verdomd goed hebben onderbouwd, dat we het met elkaar 05:22:29.379 --> 05:22:31.700 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben besproken en dat we daar met elkaar in deze Kamer democratisch 05:22:31.819 --> 05:22:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% een klap op hebben gegeven. Maar daar waar democratisch niks is 05:22:35.020 --> 05:22:37.960 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken, maar jongeren wel een klap krijgen, hebben wij met elkaar 05:22:38.080 --> 05:22:39.688 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een opdracht, en die voel ik ook. 05:22:40.130 --> 05:22:42.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Iets van die afspraken die wij met elkaar in Nederland maken, ligt 05:22:42.759 --> 05:22:45.628 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad vast in de wet en is hier in Nederland in het parlement 05:22:45.838 --> 05:22:47.049 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeld. Dat heet inderdaad de 05:22:47.169 --> 05:22:49.630 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschapsopdracht. U kunt daar allemaal iets van vinden 05:22:49.750 --> 05:22:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% en voorstellen voor doen. Die nemen we daarna met z'n allen 05:22:52.119 --> 05:22:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% aan, en dat is dan de wet. En als de uitspraken van de rechter 05:22:55.509 --> 05:22:59.359 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, nemen we die uitspraken aan. Dat is Nederland. 05:23:00.199 --> 05:23:03.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar doen we dat met z'n allen. Ik zou toch wel graag willen dat we 05:23:03.869 --> 05:23:04.789 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook samen blijven doen. 05:23:06.819 --> 05:23:09.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk wil ik dat heel graag samen met deze minister doen. 05:23:10.000 --> 05:23:12.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat alle 150 volksvertegenwoordigers net als de 05:23:12.619 --> 05:23:18.169 align:middle line:82% position:46% size:100% minister elke dag naar dit gebouw komen met die intentie: het beste 05:23:18.290 --> 05:23:23.029 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Nederland en alle Nederlanders. Edoch, er zijn politieke partijen 05:23:23.150 --> 05:23:26.378 align:middle line:82% position:46% size:100% die — dat is dan even mijn persoonlijke mening — wel degelijk 05:23:26.588 --> 05:23:30.250 align:middle line:82% position:46% size:100% antirechtstatelijke en antidemocratische ideeën hebben. 05:23:30.819 --> 05:23:33.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Die partijen spuien die ideeën ook hier in de Kamer, maar ze richten 05:23:33.798 --> 05:23:38.720 align:middle line:82% position:46% size:100% daartoe ook onderwijsinstellingen op om jonge mensen daar op die manier 05:23:38.840 --> 05:23:39.490 align:middle line:82% position:46% size:100% te beïnvloeden. 05:23:41.380 --> 05:23:46.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gebeurt, nogmaals, doordeweeks onder auspiciën van de inspectie. 05:23:46.430 --> 05:23:50.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zit met de discrepantie tussen dat gegeven en het gegeven dat we op 05:23:51.048 --> 05:23:58.258 align:middle line:82% position:46% size:100% zoek moeten naar het weekendonderwijs en andere groepen 05:23:58.379 --> 05:24:03.490 align:middle line:82% position:46% size:100% die eventueel even zo antidemocratische ideeën 05:24:03.610 --> 05:24:05.598 align:middle line:82% position:46% size:100% verspreiden. Daar zit ik mee. 05:24:05.900 --> 05:24:09.359 align:middle line:82% position:46% size:100% En uw vraag is, mevrouw Simons? Mijn vraag is wat de minister kan 05:24:09.478 --> 05:24:12.588 align:middle line:82% position:46% size:100% doen om bij mij de aanname weg te nemen 05:24:15.740 --> 05:24:16.400 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we 05:24:18.209 --> 05:24:21.669 align:middle line:82% position:46% size:100% meer oog hebben voor de risico's van de ene groep dan voor die van de 05:24:21.790 --> 05:24:22.049 align:middle line:82% position:46% size:100% andere. 05:24:25.150 --> 05:24:28.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat probeer ik hier — ik weet niet hoelang we het hier al over hebben — 05:24:28.159 --> 05:24:28.929 align:middle line:82% position:46% size:100% de hele tijd te doen. 05:24:30.769 --> 05:24:35.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel ook wat u zegt, namelijk dat radicale gedachten soms dichterbij 05:24:36.048 --> 05:24:36.791 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn dan we willen, 05:24:38.438 --> 05:24:39.899 align:middle line:82% position:46% size:100% soms heel eng dichtbij. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken 05:24:40.019 --> 05:24:43.459 align:middle line:82% position:46% size:100% aan dat ook in dit huis antisemitisme soms kan, dat je 05:24:45.008 --> 05:24:48.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de Holocaust kan ontkennen. Dat er soms mensen zijn die zeggen 05:24:48.689 --> 05:24:51.179 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wij in een totalitaire dictatuur leven. 05:24:51.298 --> 05:24:53.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat we geregeerd worden door reptielen. 05:24:53.409 --> 05:24:57.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn net zulke radicale gedachten. 05:25:00.750 --> 05:25:04.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het maakt mij niet uit welke radicale gedachten in welke jongeren 05:25:04.270 --> 05:25:06.990 align:middle line:82% position:46% size:100% worden geplant, maar al die jongeren zijn onze jongeren en wij gaan 05:25:07.139 --> 05:25:11.200 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor zorgen dat we die met z'n allen beschermen, juist in het 05:25:11.319 --> 05:25:14.380 align:middle line:82% position:46% size:100% belang van het mooie Nederland. Ik weet niet of ik mevrouw Simons nu 05:25:14.500 --> 05:25:18.938 align:middle line:82% position:46% size:100% kan overtuigen, maar ik ben zeer gemotiveerd om die balans aan twee 05:25:19.059 --> 05:25:20.880 align:middle line:82% position:46% size:100% kanten met elkaar te beschermen. 05:25:23.438 --> 05:25:27.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Simons, tot slot. Tot slot wil ik benadrukken dat ik 05:25:27.990 --> 05:25:31.130 align:middle line:82% position:46% size:100% geen enkele twijfel heb aan de intentie van de minister, echt 05:25:31.250 --> 05:25:33.900 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niet. Ik hoop echter dat hij begrijpt dat 05:25:34.020 --> 05:25:34.188 align:middle line:82% position:46% size:100% er een 05:25:35.799 --> 05:25:40.594 align:middle line:82% position:46% size:100% wrange smaak zit aan het gegeven dat het een gefaciliteerd wordt om zich 05:25:40.713 --> 05:25:47.020 align:middle line:82% position:46% size:100% in het daglicht als regulier onderwijs te verspreiden, en we hier 05:25:47.139 --> 05:25:49.810 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar een discussie moeten voeren over de vraag door welke 05:25:49.930 --> 05:25:54.780 align:middle line:82% position:46% size:100% hoepels we kunnen springen om die andere antidemocratische, radicale 05:25:54.901 --> 05:25:58.630 align:middle line:82% position:46% size:100% en gevaarlijke gedachten — die we absoluut moeten bestrijden waar ze 05:25:58.750 --> 05:25:59.310 align:middle line:82% position:46% size:100% zich voordoen 05:26:01.258 --> 05:26:04.859 align:middle line:82% position:46% size:100% — kunnen bestrijden. Dat is de discrepantie waarmee ik 05:26:05.028 --> 05:26:07.240 align:middle line:82% position:46% size:100% worstel, maar ik wil echt benadrukken dat ik geen enkele 05:26:07.360 --> 05:26:09.240 align:middle line:82% position:46% size:100% twijfel heb aan de intentie van deze minister. 05:26:11.098 --> 05:26:15.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waardeer ik. Ik denk dat we dat meten met maten, 05:26:16.479 --> 05:26:20.199 align:middle line:82% position:46% size:100% waar het 'm hier in zit, nu doen als je kijkt naar regulier onderwijs, 05:26:20.318 --> 05:26:22.310 align:middle line:82% position:46% size:100% particulier onderwijs en informeel onderwijs. 05:26:22.430 --> 05:26:26.006 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn dus voorbeelden, ook in het particulier onderwijs, waar soms 05:26:26.126 --> 05:26:30.330 align:middle line:82% position:46% size:100% naar gegrepen wordt omdat daarin de lat soms wat lager lijkt te liggen 05:26:30.450 --> 05:26:33.425 align:middle line:82% position:46% size:100% dan in het reguliere onderwijs. Ik vind dat die lat overal hoog moet 05:26:33.545 --> 05:26:36.028 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen, want het is niet een lat die ik bedenk over wat goed is aan het 05:26:36.149 --> 05:26:37.949 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Het is de lat die wij als 05:26:38.068 --> 05:26:41.659 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving hebben gelegd, waarvan wij vinden dat dit de samenleving 05:26:41.779 --> 05:26:43.330 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Het is de lat waarvan wij vinden dat 05:26:43.450 --> 05:26:47.159 align:middle line:82% position:46% size:100% het jongeren in het onderwijs moet worden geleerd om in de samenleving 05:26:47.279 --> 05:26:50.560 align:middle line:82% position:46% size:100% hun rol te kunnen spelen en op welke wijze zij die rol kunnen spelen. 05:26:50.680 --> 05:26:54.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit betekent — ik hecht eraan om dat te zeggen — dat ik op al die levels 05:26:54.359 --> 05:26:57.990 align:middle line:82% position:46% size:100% waar die gedachten zijn, zou willen kunnen ingrijpen. 05:26:58.110 --> 05:26:59.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik in het reguliere onderwijs ook. 05:27:00.409 --> 05:27:04.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar waar nieuwe scholen zich aanmelden en er twijfels zijn, 05:27:04.270 --> 05:27:09.630 align:middle line:82% position:46% size:100% worden die niet geaccepteerd. Afgelopen jaar hebben we er om die 05:27:09.750 --> 05:27:13.631 align:middle line:82% position:46% size:100% twijfels een heleboel niet geaccepteerd. 05:27:13.751 --> 05:27:17.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er in een café drugs worden gevonden, gaat dat café dicht. 05:27:18.639 --> 05:27:22.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als het gaat om het verspreiden van gif op basisscholen, heeft het 05:27:22.899 --> 05:27:26.468 align:middle line:82% position:46% size:100% te lang geduurd voordat het kabinet en vorige kabinetten daarin 05:27:27.008 --> 05:27:29.259 align:middle line:82% position:46% size:100% optraden. Ik ben heel blij dat deze minister 05:27:29.380 --> 05:27:32.419 align:middle line:82% position:46% size:100% pal staat voor die basisvaardigheden in onze democratische rechtstaat en 05:27:32.540 --> 05:27:35.779 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hij daarin optreedt op scholen. Ik ben daar echt ontzettend blij 05:27:35.900 --> 05:27:38.028 align:middle line:82% position:46% size:100% mee. Ik ben er ook blij mee dat deze 05:27:38.149 --> 05:27:41.150 align:middle line:82% position:46% size:100% minister altijd zegt dat hij het belangrijk vindt dat er fijn en 05:27:41.270 --> 05:27:43.688 align:middle line:82% position:46% size:100% veilig onderwijs moet zijn voor ieder kind. 05:27:45.028 --> 05:27:49.181 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch heb ik mijn twijfels of dat wel voor ieder kind zo is. 05:27:49.900 --> 05:27:52.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Recent hebben we gezien in een onderzoek van Pointer dat het aantal 05:27:53.319 --> 05:27:57.409 align:middle line:82% position:46% size:100% antihomoverklaringen, los van alle inzet van deze minister en los van 05:27:57.529 --> 05:28:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% alle debatten die wij in deze Kamer hebben gehad, toch is toegenomen in 05:28:04.080 --> 05:28:06.060 align:middle line:82% position:46% size:100% de afgelopen jaren. Voelt de minister 05:28:08.039 --> 05:28:13.118 align:middle line:82% position:46% size:100% hetzelfde ongemak daarbij als ik? Op het moment dat je als kind jezelf 05:28:13.239 --> 05:28:16.150 align:middle line:82% position:46% size:100% nog moet ontdekken, maar je ouders al zo'n verklaring hebben getekend 05:28:16.270 --> 05:28:20.560 align:middle line:82% position:46% size:100% op school, is dat niet het onderwijs dat ik voorsta en is dat niet het 05:28:20.680 --> 05:28:23.449 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs waarvan ik denk dat we kunnen garanderen dat kinderen dan 05:28:23.568 --> 05:28:27.049 align:middle line:82% position:46% size:100% veilig zijn. Ik verwacht niet dat de minister nu 05:28:27.169 --> 05:28:30.720 align:middle line:82% position:46% size:100% iets unieks bedenkt en mijn wetsvoorstel meteen omarmt om 05:28:30.840 --> 05:28:35.118 align:middle line:82% position:46% size:100% artikel 23 te moderniseren, maar ik zou wel graag van de minister horen 05:28:35.330 --> 05:28:37.220 align:middle line:82% position:46% size:100% of hij daarbij hetzelfde ongemak voelt als ik. 05:28:39.990 --> 05:28:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hecht er echt aan om te zeggen dat dit een ander thema is dan waar 05:28:43.119 --> 05:28:46.098 align:middle line:82% position:46% size:100% we het net over hadden. Dat is echt belangrijk. 05:28:46.219 --> 05:28:48.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dit gaat over radicale gedachten die de rechtsstaat 05:28:48.950 --> 05:28:50.029 align:middle line:82% position:46% size:100% ondermijnen. Dat is iets anders dan een 05:28:50.150 --> 05:28:55.200 align:middle line:82% position:46% size:100% overtuiging hebben die daar niet automatisch mee in tegenspraak is, 05:28:55.319 --> 05:28:59.199 align:middle line:82% position:46% size:100% tenzij het gaat over homodiscriminatie en veel 05:28:59.318 --> 05:29:03.040 align:middle line:82% position:46% size:100% verdergaande opvattingen en misschien wel toepassingen et 05:29:03.159 --> 05:29:05.039 align:middle line:82% position:46% size:100% cetera. Dat is soms een dunne lijn. 05:29:05.188 --> 05:29:07.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ben ik met u eens, maar we moeten het niet met elkaar op één 05:29:07.750 --> 05:29:11.080 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop gooien. Dat is precies het debat dat ik net 05:29:11.200 --> 05:29:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met mevrouw Simons en ook met de heer Van Baarle had: we moeten 05:29:14.619 --> 05:29:18.008 align:middle line:82% position:46% size:100% oppassen dat we de vrijheden die we hebben, daarmee niet op het spel 05:29:18.129 --> 05:29:20.409 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten. Nee, juist omdat de vrijheden soms 05:29:20.529 --> 05:29:22.500 align:middle line:82% position:46% size:100% op het spel worden gezet, moeten we die beschermen. 05:29:23.359 --> 05:29:27.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan heel goed samengaan met de vrijheid van godsdienst en ook met 05:29:27.819 --> 05:29:29.258 align:middle line:82% position:46% size:100% het bijzonder onderwijs in Nederland. 05:29:29.379 --> 05:29:32.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik ook echt voor staan. Dat laat onverlet dat wij nog een 05:29:32.658 --> 05:29:33.528 align:middle line:82% position:46% size:100% discussie hebben over de verklaring op scholen; die discussie is ook in 05:29:33.649 --> 05:29:34.628 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer gevoerd. 05:29:37.688 --> 05:29:41.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn ook allerlei wensen van de Kamer over geuit. 05:29:41.830 --> 05:29:45.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wensen zijn we aan het bestuderen en daar komen we op 05:29:45.290 --> 05:29:48.010 align:middle line:82% position:46% size:100% terug. Dat gaat niet heel lang meer duren. 05:29:48.131 --> 05:29:48.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop 05:29:50.709 --> 05:29:52.098 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we de Kamer ergens aan het begin van het nieuwe jaar daarvan op de 05:29:52.219 --> 05:29:55.909 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogte kunnen stellen, maar juist omdat dit best gevoelig ligt — dat 05:29:56.029 --> 05:29:58.639 align:middle line:82% position:46% size:100% weet u ook — en omdat het in het belang van kinderen is dat we het op 05:29:58.759 --> 05:30:01.227 align:middle line:82% position:46% size:100% de goede wijze doen, doe ik het ook zorgvuldig. 05:30:07.188 --> 05:30:09.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had begrepen dat de minister klaar was met de beantwoording van 05:30:09.879 --> 05:30:11.330 align:middle line:82% position:46% size:100% de vragen. Ja. 05:30:11.450 --> 05:30:16.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik heel bijzonder, omdat ik gister een voorstel heb gedaan om 05:30:17.118 --> 05:30:18.889 align:middle line:82% position:46% size:100% mobiele telefoons in de klas te verbieden. 05:30:19.549 --> 05:30:21.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is het gister over gegaan in de kranten en op televisie. 05:30:22.110 --> 05:30:24.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Er waren hier overdag grapjes over, in die zin dat we een kahoot moeten 05:30:24.408 --> 05:30:24.740 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnen 05:30:26.289 --> 05:30:29.630 align:middle line:82% position:46% size:100% of dat de minister zei dat we mobieltjes dan misschien ook hier in 05:30:29.750 --> 05:30:32.838 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer moeten verbieden. En dan wordt dit serieuze voorstel, 05:30:32.958 --> 05:30:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dat geen proefballonnetje of een proef is, gewoon schriftelijk 05:30:35.119 --> 05:30:36.740 align:middle line:82% position:46% size:100% afgedaan. Heel eerlijk gezegd voel ik me 05:30:36.860 --> 05:30:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% daardoor eigenlijk een beetje geschoffeerd en niet serieus 05:30:39.619 --> 05:30:41.479 align:middle line:82% position:46% size:100% genomen. Ik ben niet iemand die 05:30:41.599 --> 05:30:43.880 align:middle line:82% position:46% size:100% proefballonnetjes oplaat die schriftelijk kunnen worden afgedaan 05:30:44.000 --> 05:30:45.580 align:middle line:82% position:46% size:100% en die goedkoop wil scoren in de media. 05:30:45.700 --> 05:30:48.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo zit ik niet in elkaar. Ik wens dat ik serieus genomen word 05:30:48.950 --> 05:30:52.400 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat voorstellen serieus worden genomen en dat ze hier in deze Kamer 05:30:52.520 --> 05:30:54.080 align:middle line:82% position:46% size:100% ook besproken worden en niet schriftelijk worden afgedaan, nadat 05:30:54.200 --> 05:30:56.028 align:middle line:82% position:46% size:100% lachend wordt gezegd: we zijn klaar met het beantwoorden van de vragen. 05:30:56.149 --> 05:30:59.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vragen zijn niet beantwoord. Dit was geen interruptie, maar een 05:30:59.990 --> 05:31:01.470 align:middle line:82% position:46% size:100% punt van orde en ik neem dit heel serieus. 05:31:01.590 --> 05:31:04.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu mijn interruptie. Ik heb vier simpele vragen. 05:31:05.039 --> 05:31:09.116 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten eerste: mobiele telefoons zijn ontworpen om aandacht te vragen en 05:31:09.236 --> 05:31:11.650 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht vast te houden. Kijk maar om u heen; dat doen ze de 05:31:11.770 --> 05:31:15.109 align:middle line:82% position:46% size:100% hele dag. Erkent de minister dat ze ernstig 05:31:15.228 --> 05:31:17.570 align:middle line:82% position:46% size:100% verslavend zijn en eigenlijk niet te negeren zijn? 05:31:18.008 --> 05:31:21.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt ze niet negeren als ze in de buurt zijn, met een schermtijd van 05:31:21.590 --> 05:31:23.419 align:middle line:82% position:46% size:100% zes uur per dag, ook bij mij en bij iedereen. 05:31:24.409 --> 05:31:26.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Erkent de minister dat ze niet te negeren zijn als ze naast je liggen? 05:31:27.169 --> 05:31:28.128 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat je een ja of is dat een 05:31:37.380 --> 05:31:39.099 align:middle line:82% position:46% size:100% nee? Ik vond als Kamerlid ook altijd dat 05:31:39.220 --> 05:31:41.740 align:middle line:82% position:46% size:100% als je een serieus voorstel doet, je ook een serieus antwoord moet 05:31:41.860 --> 05:31:43.080 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen. Ik snap de heer Peters dus oprecht 05:31:44.069 --> 05:31:45.318 align:middle line:82% position:46% size:100% heel goed. Hij heeft gelijk, afgezien van het 05:31:45.740 --> 05:31:48.600 align:middle line:82% position:46% size:100% feit dat wij alle vragen schriftelijk hebben beantwoord. 05:31:48.721 --> 05:31:51.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is geen vraag die ik er nu uit heb gepikt. 05:31:52.080 --> 05:31:54.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb alleen maar de vragen die uw Kamer had, ook over de 05:31:54.899 --> 05:31:57.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie. Ik heb dat allemaal, op het moment 05:31:58.110 --> 05:32:01.580 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de Kamer … Ja, maar dit helpt ook niet, meneer Peters. 05:32:02.359 --> 05:32:04.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil hier heel graag serieus antwoord op geven, maar nu doet u 05:32:04.500 --> 05:32:07.190 align:middle line:82% position:46% size:100% alsof ik het niet serieus neem. Dat is niet zo; dat is echt niet zo. 05:32:08.720 --> 05:32:10.889 align:middle line:82% position:46% size:100% In antwoord op uw vraag — want volgens mij hebben we daar meer aan 05:32:11.009 --> 05:32:11.020 align:middle line:82% position:46% size:100% — denk 05:32:14.409 --> 05:32:18.229 align:middle line:82% position:46% size:100% ik dat het waar is dat mobiele telefoons zeker een verslavend 05:32:18.349 --> 05:32:19.880 align:middle line:82% position:46% size:100% karakter hebben. Volgens mij hebben we zelfs 05:32:20.000 --> 05:32:21.519 align:middle line:82% position:46% size:100% opgeschreven dat dat ook uit onderzoeken komt. 05:32:23.278 --> 05:32:24.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat hebben we opgeschreven. 05:32:27.088 --> 05:32:29.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast: kan je ze negeren of niet? 05:32:29.881 --> 05:32:32.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Sprekend uit eigen ervaring: dat is soms hartstikke lastig. 05:32:33.330 --> 05:32:35.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus een uitdaging. Ik begrijp 05:32:38.500 --> 05:32:39.451 align:middle line:82% position:46% size:100% het punt dus heel goed; 05:32:41.188 --> 05:32:44.679 align:middle line:82% position:46% size:100% dat heb ik ook oprecht opgeschreven. Ik zoek graag met de vragensteller 05:32:44.798 --> 05:32:48.689 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de juiste manier om hier iets mee te kunnen doen, maar de vraag 05:32:48.810 --> 05:32:49.866 align:middle line:82% position:46% size:100% die ik aan het eind stel, in de laatste zin, is of een wetstraject 05:32:49.987 --> 05:32:52.291 align:middle line:82% position:46% size:100% van drie jaar daarvoor nou het beste, uitgelezen moment is. 05:32:52.528 --> 05:32:54.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Los daarvan is er op heel veel scholen wel beleid en kunnen we 05:32:54.990 --> 05:32:58.440 align:middle line:82% position:46% size:100% helpen om meer scholen ervoor te enthousiasmeren om dat ook te doen. 05:32:58.949 --> 05:33:00.287 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Peters kan mij allemaal vragen stellen om te vernemen of ik 05:33:00.406 --> 05:33:01.047 align:middle line:82% position:46% size:100% daartoe bereid ben. 05:33:03.169 --> 05:33:05.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar daag ik hem graag toe uit. De heer Peters, een vervolgvraag. 05:33:05.998 --> 05:33:09.088 align:middle line:82% position:46% size:100% De tweede vraag past bij de eerste. Erkent de minister ook dat een mens 05:33:09.208 --> 05:33:12.079 align:middle line:82% position:46% size:100% maar één ding tegelijkertijd kan en dat je je dus niet kunt concentreren 05:33:12.199 --> 05:33:13.710 align:middle line:82% position:46% size:100% met een mobieltje naast je of in de buurt? 05:33:13.830 --> 05:33:20.528 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja of nee is ook genoeg. Dit is een soort kruisverhoor, maar 05:33:20.649 --> 05:33:24.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is niet automatisch en niet per definitie het geval, want het kan 05:33:25.080 --> 05:33:26.580 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenwoordig ook een horloge of een iPad zijn. 05:33:26.700 --> 05:33:28.407 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom ook in klassen en ik herken het probleem. 05:33:28.527 --> 05:33:31.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik met de inspectie meeloop en achter in de klas zit, zie ik dat op 05:33:31.789 --> 05:33:34.308 align:middle line:82% position:46% size:100% de laptops of de computers die gebruikt worden voor het onderwijs, 05:33:34.580 --> 05:33:37.289 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in de whatsappprogramma's wordt gechat. 05:33:37.408 --> 05:33:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herken dus het probleem. Ik heb alleen niet de illusie dat we 05:33:39.939 --> 05:33:41.700 align:middle line:82% position:46% size:100% een hele simpele manier van oplossen hebben. 05:33:41.819 --> 05:33:44.368 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat wil niet zeggen dat we niets tegen het probleem moeten 05:33:44.489 --> 05:33:46.547 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Ik laat me dus ook niet in die hoek 05:33:46.848 --> 05:33:50.310 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten, alsof je, als je dit voorstel niet omarmt, dit geen 05:33:50.430 --> 05:33:53.019 align:middle line:82% position:46% size:100% probleem vindt. De heer Peters, een vervolgvraag. 05:33:53.240 --> 05:33:54.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Mooi. Ik wil dan ook graag weten of de 05:33:54.919 --> 05:33:58.188 align:middle line:82% position:46% size:100% minister herkent dat het verbieden van zo’n mobiele telefoon op een 05:33:58.309 --> 05:34:01.313 align:middle line:82% position:46% size:100% school ongelofelijk lastig is, als de ene collega het toestaat en de 05:34:01.434 --> 05:34:03.789 align:middle line:82% position:46% size:100% andere niet, en dat het dan gedoe blijft op zo’n school. 05:34:05.240 --> 05:34:07.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn in ieder geval korte vragen, daar kunnen we niet over 05:34:07.349 --> 05:34:08.098 align:middle line:82% position:46% size:100% klagen. Nee, daar kunnen 05:34:10.019 --> 05:34:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% we niet over klagen. Dat neem ik zeker aan, ja. 05:34:12.179 --> 05:34:13.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik me voorstellen in sommige gevallen. 05:34:13.900 --> 05:34:16.270 align:middle line:82% position:46% size:100% In sommige gevallen ook niet, want dan is een docent heel goed in staat 05:34:16.389 --> 05:34:19.310 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat wel goed te doen. Er zijn zo veel verschillende 05:34:19.430 --> 05:34:22.708 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen en docenten dat ik daar niet een ja of nee op kan plakken. 05:34:25.039 --> 05:34:27.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het antwoord: als één docent het wel toestaat en de ander 05:34:27.208 --> 05:34:29.508 align:middle line:82% position:46% size:100% niet, dan heeft degene die het niet toestaat het natuurlijk veel 05:34:29.929 --> 05:34:32.240 align:middle line:82% position:46% size:100% moeilijker dan daarvoor, dat kan ik u wel vertellen; maar goed. 05:34:33.060 --> 05:34:36.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij erkennen dus allemaal dat dit probleem er echt is en dat het 05:34:36.349 --> 05:34:40.000 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon leertijd, efficiëntie, concentratie en ellende kost op 05:34:40.119 --> 05:34:43.400 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen. Ik snap dat de minister zegt dat hij 05:34:43.520 --> 05:34:46.169 align:middle line:82% position:46% size:100% zo’n wetstraject heel ingewikkeld en moeilijk vindt, want dat heeft hij 05:34:46.289 --> 05:34:48.438 align:middle line:82% position:46% size:100% opgeschreven. Zou de minister dan in ieder geval 05:34:48.559 --> 05:34:51.799 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitspraak kunnen doen dat die dingen niet gewenst zijn en dat je 05:34:51.919 --> 05:34:53.130 align:middle line:82% position:46% size:100% die niet zou moeten willen op scholen? 05:34:53.250 --> 05:34:57.060 align:middle line:82% position:46% size:100% En is de minister dan ten minste bereid om heel goed onderzoek te 05:34:57.180 --> 05:35:00.887 align:middle line:82% position:46% size:100% doen naar concentratie in de klas in relatie tot mobiele telefoons? 05:35:01.938 --> 05:35:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is er al, hebben we gezegd, maar nou heel gedegen. 05:35:04.279 --> 05:35:08.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaat het dan in Nederland? Wat is de relatie met de mobiele 05:35:08.369 --> 05:35:11.069 align:middle line:82% position:46% size:100% telefoons waar kinderen aan vastgeplakt zitten, waarbij ze 05:35:11.189 --> 05:35:12.799 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdens de les naar voetbal kijken, of TikTok, of apps? 05:35:13.139 --> 05:35:16.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ding bromt de hele dag; dat doet van alles, zelfs als het hier ligt. 05:35:16.490 --> 05:35:19.887 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het uit is en in je broek zit, dan voel je het nog trillen. 05:35:20.008 --> 05:35:21.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan niet eens trillen, maar je voelt het nog, want we zijn eraan 05:35:21.958 --> 05:35:24.919 align:middle line:82% position:46% size:100% verslaafd. Als we dit allemaal herkennen, dan 05:35:25.040 --> 05:35:27.061 align:middle line:82% position:46% size:100% zullen we toch ten minste moeten onderzoeken wat het effect is? 05:35:27.181 --> 05:35:29.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ja, tot zover. 05:35:34.220 --> 05:35:35.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij helpt het niet als we dit gesprek op een soort 05:35:35.909 --> 05:35:39.118 align:middle line:82% position:46% size:100% geïrriteerde toon met elkaar voeren. Dat is volgens mij echt niet nuttig, 05:35:39.239 --> 05:35:41.520 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik zie het probleem. Het is ook niet zo dat we moeten 05:35:41.639 --> 05:35:44.045 align:middle line:82% position:46% size:100% doen alsof er geen onderzoek naar is gedaan en dat pas als wij er 05:35:44.166 --> 05:35:46.370 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek naar gaan doen, dat serieus onderzoek wordt. 05:35:46.580 --> 05:35:48.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is onderzoek naar gedaan. Als het nodig is om daar meer 05:35:48.809 --> 05:35:51.650 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek naar te doen of er misschien specifieker naar te vragen 05:35:51.859 --> 05:35:55.409 align:middle line:82% position:46% size:100% in het onderwijs en dit als thema mee te nemen, zou ik daar hartstikke 05:35:55.529 --> 05:35:57.348 align:middle line:82% position:46% size:100% toe bereid zijn. Als de heer Peters 05:35:59.169 --> 05:36:01.490 align:middle line:82% position:46% size:100% ervan overtuigd is dat een wetsvoorstel wél de weg is, dan kan 05:36:01.610 --> 05:36:05.938 align:middle line:82% position:46% size:100% hij dat als Kamerlid nog sneller dan ik: met initiatiefwetgeving. 05:36:06.059 --> 05:36:09.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben van harte bereid om u daarbij te helpen met mijn ministerie. 05:36:09.419 --> 05:36:11.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan leggen we het voor aan de Kamer en dan hebben we daar een volwaardig 05:36:11.219 --> 05:36:12.955 align:middle line:82% position:46% size:100% debat over. Als daarvoor nog onderzoek nodig is, 05:36:13.076 --> 05:36:14.639 align:middle line:82% position:46% size:100% ga ik u nog helpen om dat onderzoek te doen ook. 05:36:14.759 --> 05:36:17.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik volledig toe bereid. Maar u moet niet doen alsof er een 05:36:17.900 --> 05:36:20.330 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenstelling is, alsof ik het probleem niet zie, alsof ik er 05:36:20.450 --> 05:36:22.919 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niks aan wil doen, dat ik heel specifiek u heb uitgekozen om 05:36:23.040 --> 05:36:25.819 align:middle line:82% position:46% size:100% geen vragen van te beantwoorden. Dat is niet zo, echt niet. 05:36:26.269 --> 05:36:28.938 align:middle line:82% position:46% size:100% Het probleem is er echt te serieus voor om dat te doen. 05:36:29.109 --> 05:36:32.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Die irritatie wil ik graag weghalen. Ik hoop dat u daar ook toe bereid 05:36:32.179 --> 05:36:34.438 align:middle line:82% position:46% size:100% ben. Dan gaan we daar dadelijk verder 05:36:34.559 --> 05:36:36.560 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek naar doen, maar dat zullen we dan denk ik ook aan docenten 05:36:36.680 --> 05:36:39.349 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten vragen. Omdat u zo kort was met uw vraag, 05:36:39.470 --> 05:36:42.610 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt u een extra vraag. Ik ben overal toe bereid, zeg ik dan 05:36:42.729 --> 05:36:45.720 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen de minister. Dan hebben we het weer goedgemaakt. 05:36:45.840 --> 05:36:51.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan je pas achteraf weten. Ik zeg wel: ik probeer hier altijd 05:36:51.250 --> 05:36:54.500 align:middle line:82% position:46% size:100% serieus een onderwerp ter sprake te brengen; geen proefballonnetjes. 05:36:55.459 --> 05:36:57.636 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn ogen is het hier vandaag en gister behandeld alsof het een 05:36:57.757 --> 05:36:59.630 align:middle line:82% position:46% size:100% proefballonnetje was. Dat vind ik niet acceptabel. 05:37:00.979 --> 05:37:03.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik accepteer het dat u zegt dat u het anders hebt bedoeld. 05:37:03.298 --> 05:37:04.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat het hier niet ter sprake is gekomen 05:37:06.919 --> 05:37:10.229 align:middle line:82% position:46% size:100% – nou ja. Ik begrijp de emotie van de heer 05:37:10.349 --> 05:37:13.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Peters wel, dat het een serieus probleem is. 05:37:13.388 --> 05:37:17.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Die voelen we volgens mij allemaal wel, dat het echt iets is. 05:37:17.810 --> 05:37:20.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is ook ingewikkeld hoe je dat in de samenleving met elkaar 05:37:21.090 --> 05:37:23.790 align:middle line:82% position:46% size:100% regelt. Dat is niet alleen in het onderwijs 05:37:23.909 --> 05:37:26.539 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat is op meer plekken een zoektocht. 05:37:28.229 --> 05:37:30.297 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil niet doen alsof het er niet is. 05:37:30.900 --> 05:37:32.911 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, daarom hebben we geprobeerd de vragen daarover heel 05:37:33.030 --> 05:37:34.430 align:middle line:82% position:46% size:100% serieus te beantwoorden, want er zijn heel veel vragen over gesteld — 05:37:34.549 --> 05:37:35.639 align:middle line:82% position:46% size:100% ik neem aan door u. 05:37:38.519 --> 05:37:41.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar nadrukkelijk op gelet, want ik vind het belangrijk dat we 05:37:41.829 --> 05:37:44.799 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dan ook doen. We hebben met het ministerie ook nog 05:37:44.919 --> 05:37:48.130 align:middle line:82% position:46% size:100% navraag gedaan bij andere landen. We hebben geprobeerd daar zo veel 05:37:48.250 --> 05:37:50.727 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk en zo goed mogelijk informatie over te geven. 05:37:51.868 --> 05:37:54.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker als een Kamerlid met zo’n voorstel komt, neem ik dat altijd 05:37:54.790 --> 05:37:56.526 align:middle line:82% position:46% size:100% serieus. Ik hoop dat u het tot nu toe zo 05:37:56.646 --> 05:37:59.008 align:middle line:82% position:46% size:100% ervaren hebt. Dat heb ik hopelijk vanavond bij 05:37:59.490 --> 05:38:03.519 align:middle line:82% position:46% size:100% alle collega’s gedaan. Dank dat dat is rechtgezet. 05:38:03.848 --> 05:38:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie nog een interruptie van de heer Beertema. 05:38:05.869 --> 05:38:07.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn laatste interruptie. Ja, de laatste, voorzitter. 05:38:08.159 --> 05:38:11.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dit wel mooi want het CDA ervaart nu een beetje wat wij als 05:38:11.860 --> 05:38:15.859 align:middle line:82% position:46% size:100% PVV indertijd meegemaakt hebben. Wij zijn tenslotte een 05:38:15.978 --> 05:38:19.580 align:middle line:82% position:46% size:100% avantgardepartij. Wij waren al heel vroeg met dit 05:38:19.938 --> 05:38:21.681 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel. Wilt u tissues, meneer Beertema? 05:38:21.800 --> 05:38:24.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, straks, dan gaan we samen even uithuilen. 05:38:25.938 --> 05:38:28.547 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij was dat idee van ons afkomstig uit Frankrijk. 05:38:30.409 --> 05:38:34.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de ministers nog even in herinnering brengen dat het 05:38:34.228 --> 05:38:36.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse onderwijs, als je dat vergelijkt met de rest van Europa, 05:38:37.100 --> 05:38:40.296 align:middle line:82% position:46% size:100% buitengewoon chaotisch is. De klassen in het Nederlandse 05:38:40.417 --> 05:38:45.118 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs worden gekenmerkt door onrust, door chaos, door … Die 05:38:45.239 --> 05:38:48.990 align:middle line:82% position:46% size:100% telefoons dragen daar zeker aan bij. Het is niet voor niks dat ik dit 05:38:49.110 --> 05:38:53.069 align:middle line:82% position:46% size:100% initiatief van harte ondersteun. Misschien moeten we eens gezamenlijk 05:38:53.189 --> 05:38:57.269 align:middle line:82% position:46% size:100% afreizen naar Frankrijk om te kijken hoe dat daar in de praktijk is 05:38:57.388 --> 05:38:59.278 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgepakt. Ik denk dat dat heel nuttig kan 05:38:59.399 --> 05:39:02.459 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Die Fransen hebben toch een manier 05:39:02.580 --> 05:39:07.368 align:middle line:82% position:46% size:100% van werken die misschien wat sneller is dan de onderwijspolder waar we 05:39:07.489 --> 05:39:10.290 align:middle line:82% position:46% size:100% hier mee te maken hebben, met die voorzichtigheid en alle tenen waar 05:39:10.409 --> 05:39:12.919 align:middle line:82% position:46% size:100% we op kunnen gaan staan. Dank u wel, meneer Beertema. 05:39:13.580 --> 05:39:16.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk er eens over na. Minister, wilt u hier nog op 05:39:16.350 --> 05:39:18.539 align:middle line:82% position:46% size:100% reageren of neemt u deze mee? Ik weet niet of dit de wens is van 05:39:18.658 --> 05:39:21.088 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Beertema, die in de procedurevergadering van de 05:39:21.208 --> 05:39:23.158 align:middle line:82% position:46% size:100% commissie is geuit, om met de commissie naar Frankrijk te gaan of 05:39:23.278 --> 05:39:27.569 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dit een een-op-eenverzoek is aan mij om met de heer Beertema naar 05:39:27.689 --> 05:39:29.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Frankrijk te gaan. In het eerste geval zou ik tegen hem 05:39:29.700 --> 05:39:32.913 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen: ik vind het helemaal niet gek als de Kamer dat zou doen. 05:39:33.032 --> 05:39:36.389 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft eerder zelf de Franse pestwet genoemd, die heel hoge 05:39:36.509 --> 05:39:38.970 align:middle line:82% position:46% size:100% boetes kent. Daar hebben we ook serieus naar 05:39:39.090 --> 05:39:41.008 align:middle line:82% position:46% size:100% gekeken. Dat staat in de brief over vrij en 05:39:41.129 --> 05:39:42.900 align:middle line:82% position:46% size:100% veilig onderwijs. Dat was heel nadrukkelijk de 05:39:43.020 --> 05:39:45.750 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging aan u. Daar hebben we ook ons best voor 05:39:45.869 --> 05:39:47.790 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. We willen graag leren van andere 05:39:47.909 --> 05:39:49.587 align:middle line:82% position:46% size:100% landen. We nemen elk Kamerlid serieus; dat 05:39:49.707 --> 05:39:52.979 align:middle line:82% position:46% size:100% geldt ook als ik u tissues moet aanbieden, als u er toch over 05:39:53.099 --> 05:39:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% twijfelt. Maar ik zou het niet doen. 05:39:55.938 --> 05:39:59.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat meen ik serieus. Ik vind het ook niet leuk als gezegd 05:39:59.939 --> 05:40:03.389 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt dat dat mogelijk niet zo is. Maar goed, wat ik ervan vind, maakt 05:40:03.509 --> 05:40:04.008 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zo heel veel uit. 05:40:05.569 --> 05:40:08.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij doen ons best en ik vind het altijd interessant om naar andere 05:40:08.309 --> 05:40:10.290 align:middle line:82% position:46% size:100% landen te kijken. Dank u wel. 05:40:10.409 --> 05:40:14.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de beantwoording van de 05:40:14.180 --> 05:40:16.330 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen. Ik heb de amendementen nog, 05:40:16.450 --> 05:40:17.129 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Excuus. 05:40:17.248 --> 05:40:17.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, die moeten ook nog. 05:40:22.438 --> 05:40:23.098 align:middle line:82% position:46% size:100% De amendementen. 05:40:26.400 --> 05:40:27.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik begin met het 05:40:29.019 --> 05:40:34.451 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement op stuk nr. 38 van PvdA en GroenLinks over het 05:40:35.338 --> 05:40:38.400 align:middle line:82% position:46% size:100% pro en het vso, het praktijkonderwijs en het voortgezet 05:40:38.520 --> 05:40:39.348 align:middle line:82% position:46% size:100% speciaal onderwijs. 05:40:42.709 --> 05:40:47.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het zeer met hen eens dat het pro en het vso een ongelofelijk 05:40:47.818 --> 05:40:51.299 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke rol spelen bij de voorbereiding van leerlingen op het 05:40:51.419 --> 05:40:53.208 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgonderwijs of werk. 05:40:54.758 --> 05:41:01.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie ook dat er de afgelopen jaren ook met de sectorraden juist heel 05:41:01.389 --> 05:41:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% erg geïnvesteerd is in een goed netwerk van coördinatoren in alle 05:41:04.369 --> 05:41:07.848 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarktregio's. Ik denk dat het verstandig is dat we 05:41:07.969 --> 05:41:10.669 align:middle line:82% position:46% size:100% dat doorzetten. Ik vind dit een heel mooie manier om 05:41:10.790 --> 05:41:14.628 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dan ook te doen. Een goed voorstel. 05:41:14.810 --> 05:41:15.348 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. 05:41:18.199 --> 05:41:21.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik op het amendement op stuk 05:41:21.568 --> 05:41:22.218 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 36 over 05:41:24.438 --> 05:41:24.977 align:middle line:82% position:46% size:100% reiskosten in 05:41:27.838 --> 05:41:34.830 align:middle line:82% position:46% size:100% het praktijkonderwijs en het vavo. Ik deel met de indieners 05:41:34.950 --> 05:41:37.950 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de reiskosten geen belemmering zouden moeten zijn voor leerlingen 05:41:38.069 --> 05:41:40.830 align:middle line:82% position:46% size:100% die een n2-opleiding volgen in het pro en voor de vavo-studenten. 05:41:40.950 --> 05:41:44.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn verschillende oplossingsrichtingen verkend. 05:41:44.219 --> 05:41:46.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar vroeg de indiener eerder ook naar. 05:41:46.880 --> 05:41:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zei: ik wil nu weleens een knoop doorhakken. 05:41:52.008 --> 05:41:53.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, bij al die opties blijkt de uitvoering best wel lastig te zijn. 05:41:53.650 --> 05:41:55.139 align:middle line:82% position:46% size:100% De optie om deze verantwoordelijkheid bij 05:41:55.259 --> 05:42:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen te leggen komt naar voren als de best uitvoerbare optie, 05:42:01.880 --> 05:42:05.778 align:middle line:82% position:46% size:100% ook al zijn die instellingen — dat zeg ik er ook bij — daar wel weer 05:42:06.258 --> 05:42:09.369 align:middle line:82% position:46% size:100% kritisch over. Dat is geen reden om niet met de 05:42:09.490 --> 05:42:11.799 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen dit gesprek te hebben en het is ook geen reden om niet te 05:42:11.919 --> 05:42:14.438 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of we dit met hen kunnen organiseren, maar dat de 05:42:14.559 --> 05:42:17.240 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen zelf zeggen dat ze het gaan doen, is altijd fijner dan dat 05:42:17.360 --> 05:42:19.587 align:middle line:82% position:46% size:100% ze dat niet doen. Mochten ze dat nou niet doen, dan 05:42:19.799 --> 05:42:20.521 align:middle line:82% position:46% size:100% laat ik u dat weten. 05:42:22.348 --> 05:42:23.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kunt u het amendement ook 05:42:25.618 --> 05:42:28.330 align:middle line:82% position:46% size:100% doorzetten. In dit geval moet ik het amendement 05:42:28.450 --> 05:42:30.808 align:middle line:82% position:46% size:100% ook specifiek ontraden vanwege de dekking. 05:42:34.880 --> 05:42:38.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben het met onze interrupties bewust wat rustiger aan gedaan. 05:42:39.049 --> 05:42:41.880 align:middle line:82% position:46% size:100% We praten over de begroting en uiteindelijk over de verdeling van 05:42:42.000 --> 05:42:44.979 align:middle line:82% position:46% size:100% geld en dit is best een belangrijk punt voor ons. 05:42:45.099 --> 05:42:49.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is de derde keer dat wij het bij een onderwijsbegroting indienen. 05:42:49.770 --> 05:42:52.626 align:middle line:82% position:46% size:100% Drie jaar geleden hoorden we een soortgelijke reactie van de 05:42:52.745 --> 05:42:55.889 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen. We hebben toen met het kabinet 05:42:56.009 --> 05:42:58.769 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken dat we eens een onderzoek zouden doen: is dit nodig, 05:42:58.888 --> 05:43:01.889 align:middle line:82% position:46% size:100% werkt dit, is dit goed? Uit dat onderzoek kwam dat het heel 05:43:02.009 --> 05:43:05.060 align:middle line:82% position:46% size:100% goed zou zijn voor deze studenten en dat het ook mogelijk is. 05:43:05.720 --> 05:43:07.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Het jaar daarop hebben we het opnieuw geprobeerd. 05:43:07.379 --> 05:43:09.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen hebben we opnieuw serieus gezocht naar een dekking. 05:43:09.869 --> 05:43:13.175 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben opnieuw gepraat met de coalitiepartijen en we hebben met de 05:43:13.295 --> 05:43:16.049 align:middle line:82% position:46% size:100% veldpartijen gepraat. Iedereen zegt: ja, het is goed dat 05:43:16.169 --> 05:43:19.939 align:middle line:82% position:46% size:100% deze studenten een opleiding kunnen doen op de eigen vertrouwde 05:43:20.060 --> 05:43:23.187 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkschool en daarvoor niet naar het mbo gaan, want daar vallen ze 05:43:23.307 --> 05:43:25.889 align:middle line:82% position:46% size:100% sneller uit. Vorig jaar kregen we de dekking niet 05:43:26.009 --> 05:43:28.880 align:middle line:82% position:46% size:100% rond, want die zou niet deugen. Die dekking kwam uit de lumpsum, 05:43:29.630 --> 05:43:31.019 align:middle line:82% position:46% size:100% onder meer. We hebben het op verschillende 05:43:31.138 --> 05:43:33.769 align:middle line:82% position:46% size:100% manieren geprobeerd. Dit jaar proberen we het opnieuw met 05:43:33.888 --> 05:43:37.289 align:middle line:82% position:46% size:100% een bedrag dat over is, een dekking die deugt, en krijgen we weer 05:43:37.408 --> 05:43:39.990 align:middle line:82% position:46% size:100% hetzelfde verhaal. En ik vind het echt geen probleem om 05:43:40.110 --> 05:43:42.229 align:middle line:82% position:46% size:100% keer op keer opnieuw die discussie te voeren. 05:43:42.650 --> 05:43:45.257 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoor ik liever "wij willen dit gewoon niet; wij gaan dit niet doen" 05:43:45.377 --> 05:43:48.679 align:middle line:82% position:46% size:100% — dan hoeven we ook volgend jaar niet opnieuw serieus te gaan zoeken 05:43:48.979 --> 05:43:52.229 align:middle line:82% position:46% size:100% en te gaan praten met de minister en met coalitiepartijen — dan dat we 05:43:52.349 --> 05:43:55.380 align:middle line:82% position:46% size:100% hier opnieuw staan en dit echt gaan proberen, en hier dan zo lang mee 05:43:55.500 --> 05:43:56.000 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig zijn. 05:43:58.519 --> 05:44:00.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het best willen, dus dat is het probleem niet. 05:44:01.799 --> 05:44:02.547 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, oprecht niet. 05:44:04.470 --> 05:44:06.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook een beetje de volgordelijkheid. 05:44:07.970 --> 05:44:12.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, ik begrijp dat als dit al jarenlang sleept — daar was ik niet 05:44:12.509 --> 05:44:16.830 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal bij — en deze frustratie is opgebouwd, ik die nu niet kan 05:44:16.950 --> 05:44:19.199 align:middle line:82% position:46% size:100% wegnemen. Maar daarom kies ik mijn eigen 05:44:19.318 --> 05:44:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden. Volgens mij is 05:44:22.130 --> 05:44:24.029 align:middle line:82% position:46% size:100% die optie, dat onderzoek, wel nuttig geweest. 05:44:24.150 --> 05:44:27.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Daaruit komt ook naar voren wat het best uitvoerbaar is. 05:44:27.659 --> 05:44:30.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn dan kritische geluiden op. Dan kan je zeggen: maakt niet uit, 05:44:30.658 --> 05:44:33.490 align:middle line:82% position:46% size:100% we forceren het nu via de Kamer. Of u geeft de gelegenheid aan mij — 05:44:33.610 --> 05:44:36.380 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat is de vraag die ik u nu stel — om dat gesprek met hen te voeren. 05:44:36.650 --> 05:44:39.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk, deze amendementen gaan niet volgende week in stemming. 05:44:40.009 --> 05:44:42.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan pas later in stemming. Volgens mij kunnen we dan voor die 05:44:42.719 --> 05:44:46.859 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd prima tot een uitkomst komen. En ik ga u daar dan ook over 05:44:46.978 --> 05:44:49.458 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren. Die volgorde zou ik hier willen 05:44:49.758 --> 05:44:53.900 align:middle line:82% position:46% size:100% aanhouden, omdat dit ook partijen zijn waar we meer mee moeten doen en 05:44:54.020 --> 05:44:55.319 align:middle line:82% position:46% size:100% waar we ook op een goede manier mee moeten werken. 05:44:55.439 --> 05:44:59.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat wil ik wel netjes doen. Kijk, als we het met elkaar eens 05:44:59.549 --> 05:45:02.470 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn over de wenselijkheid, en dat zijn we al drie jaar, dan is het 05:45:02.590 --> 05:45:05.425 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk aan ons om te kijken wat nou een deugdelijke dekking is. 05:45:05.545 --> 05:45:08.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Want ik heb het heel vaak meegemaakt dat hier amendementen worden 05:45:08.549 --> 05:45:10.019 align:middle line:82% position:46% size:100% afgewezen omdat de dekking niet klopt. 05:45:10.138 --> 05:45:11.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we hebben toen dus gekeken. Nou, wat blijkt? 05:45:12.090 --> 05:45:14.819 align:middle line:82% position:46% size:100% In die pot van de maatschappelijke diensttijd is het budget 203 05:45:14.939 --> 05:45:18.569 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen, en er is 135 miljoen aan aanvragen gedaan. 05:45:18.689 --> 05:45:21.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is dus geld over op die begroting. 05:45:21.588 --> 05:45:25.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus deze dekking klopt. Daarom vraag ik me dan ook af waarom 05:45:25.150 --> 05:45:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister zegt: die dekking van u, die kan ik niet gebruiken. 05:45:28.859 --> 05:45:33.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is gewoon een budget dat in principe over is op de begroting. 05:45:33.219 --> 05:45:36.220 align:middle line:82% position:46% size:100% En voor een heel groot deel is dat geld in de Onderwijsbegroting 05:45:36.340 --> 05:45:37.718 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk ook al juridisch verplicht. 05:45:37.837 --> 05:45:40.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn afspraken over gemaakt, en we kunnen dat allemaal niet 05:45:40.689 --> 05:45:41.159 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruiken. 05:45:44.539 --> 05:45:47.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel mij zeer gecommitteerd aan het geld van de maatschappelijke 05:45:48.090 --> 05:45:50.758 align:middle line:82% position:46% size:100% diensttijd, en om dat ook conform het coalitieakkoord uit te geven aan 05:45:50.879 --> 05:45:52.519 align:middle line:82% position:46% size:100% de activiteiten rond de maatschappelijke diensttijd. 05:45:53.060 --> 05:45:57.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus daar ben ik toe gemotiveerd, en dat ga ik tot de laatste snik in dit 05:45:57.689 --> 05:46:01.650 align:middle line:82% position:46% size:100% debat proberen te realiseren. Maar dat betekent ook dat ik voeding 05:46:01.770 --> 05:46:05.209 align:middle line:82% position:46% size:100% van uw Kamer nodig heb in de keuzes die we daarvoor maken. 05:46:05.900 --> 05:46:10.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus deze dekking zou in die zin kunnen, op het moment dat de Kamer 05:46:10.619 --> 05:46:13.919 align:middle line:82% position:46% size:100% niet het belang van die maatschappelijke diensttijd omarmt. 05:46:14.040 --> 05:46:15.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is uiteindelijk 05:46:16.909 --> 05:46:18.835 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de Kamer. Daar heeft u mijn oordeel dus ook 05:46:18.955 --> 05:46:22.468 align:middle line:82% position:46% size:100% niet bij nodig; het is aan u gezamenlijk om daar een oordeel over 05:46:22.587 --> 05:46:24.029 align:middle line:82% position:46% size:100% te vellen. Ik zit meer op de inhoudelijke 05:46:24.150 --> 05:46:28.020 align:middle line:82% position:46% size:100% koers: op het moment dat je iets wilt, ga je dat op een zorgvuldige 05:46:28.139 --> 05:46:29.489 align:middle line:82% position:46% size:100% manier proberen te bereiken. U zegt: nou, dat "zorgvuldige" heeft 05:46:29.609 --> 05:46:31.650 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een tijdje geduurd; had dat niet sneller gekund? 05:46:31.770 --> 05:46:35.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik, maar dat betekent niet dat mijn woorden dan nu minder waard 05:46:35.728 --> 05:46:38.990 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn of zo. Dus ik wil dat graag netjes doen, 05:46:39.438 --> 05:46:42.276 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met die partijen. Wij hebben de indruk dat het 05:46:42.396 --> 05:46:45.558 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandig is om echt gewoon een net gesprek met elkaar te voeren. 05:46:45.859 --> 05:46:49.227 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik laat u weten wat daaruit komt. Tot slot, mevrouw Westerveld. 05:46:50.278 --> 05:46:54.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het helemaal met de minister eens dat als je iets wil, je dan een 05:46:54.520 --> 05:46:56.139 align:middle line:82% position:46% size:100% goed gesprek met elkaar daarover moet voeren. 05:46:56.259 --> 05:46:58.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit gesprek loopt echt al drie jaar. 05:46:58.580 --> 05:47:00.848 align:middle line:82% position:46% size:100% En al drie jaar is dit een belangrijk punt voor ons bij de 05:47:00.969 --> 05:47:03.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijsbegroting. En al drie jaar horen wij van mensen 05:47:03.849 --> 05:47:07.209 align:middle line:82% position:46% size:100% uit het veld dat ze het heel erg graag willen, dat het heel goed is 05:47:07.330 --> 05:47:09.159 align:middle line:82% position:46% size:100% voor studenten uit het praktijkonderwijs. 05:47:09.279 --> 05:47:12.729 align:middle line:82% position:46% size:100% En we praten ook al jaren met elkaar over de ongelijke verschillen die er 05:47:12.849 --> 05:47:17.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn; dat we soms mensen uit het beroepsonderwijs anders beoordelen, 05:47:17.139 --> 05:47:20.528 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er minder gunstige regelingen zijn voor juist die jongeren die dat 05:47:20.649 --> 05:47:23.799 align:middle line:82% position:46% size:100% het hardst nodig hebben. Daarom heb ik er dus wat moeite mee 05:47:23.919 --> 05:47:26.200 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we al drie jaar ditzelfde gesprek met elkaar voeren, en dat 05:47:26.319 --> 05:47:31.206 align:middle line:82% position:46% size:100% wij echt serieus bezig zijn om naar een goede dekking te zoeken, om met 05:47:31.327 --> 05:47:33.750 align:middle line:82% position:46% size:100% een inhoudelijke onderbouwing te komen, om achter de schermen 05:47:34.169 --> 05:47:36.000 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken te houden met coalitiepartijen ... 05:47:36.119 --> 05:47:38.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heeft u uw punt gemaakt. Dan nog één punt, voorzitter. 05:47:38.888 --> 05:47:41.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Want we hebben het vorig jaar ook geprobeerd met een deel van de 05:47:41.490 --> 05:47:43.500 align:middle line:82% position:46% size:100% lumpsum. We hebben gekeken of je dat bedrag 05:47:43.679 --> 05:47:46.378 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zou kunnen dekken door een deel van de lumpsum te gebruiken. 05:47:46.528 --> 05:47:49.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kon toen niet, want dat was geen deugdelijke dekking volgens een 05:47:49.330 --> 05:47:52.360 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal coalitiepartijen. Daarom ook net mijn vorige vraag aan 05:47:52.479 --> 05:47:56.679 align:middle line:82% position:46% size:100% de andere minister, toen er ook een dekking werd gezocht met die lumpsum 05:47:56.798 --> 05:47:59.519 align:middle line:82% position:46% size:100% van de universiteiten. Dan is het ineens geen probleem. 05:47:59.758 --> 05:48:02.679 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat vind ik soms ingewikkeld, dat het soms lijkt alsof er eerst wordt 05:48:02.798 --> 05:48:05.688 align:middle line:82% position:46% size:100% gekeken naar de partij, en dan pas of die dekking klopt. 05:48:05.809 --> 05:48:08.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is mijn oproep, en dat is niet per se een verwijt aan deze 05:48:08.770 --> 05:48:11.770 align:middle line:82% position:46% size:100% ministers: laten we daar voortaan met elkaar het eerlijke gesprek over 05:48:11.889 --> 05:48:13.868 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Als we dingen niet willen, dan 05:48:13.989 --> 05:48:16.319 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen we dat gewoon tegen elkaar, en gaan we het gewoon niet doen. 05:48:16.679 --> 05:48:18.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar laten we ons niet telkens verschuilen achter budgetten in de 05:48:18.979 --> 05:48:21.279 align:middle line:82% position:46% size:100% trant van: de dekking klopt niet. Ik heb namelijk het gevoel dat wij 05:48:21.400 --> 05:48:24.338 align:middle line:82% position:46% size:100% daar als oppositiepartijen veel meer last van hebben. 05:48:24.458 --> 05:48:26.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heeft u uw punt gemaakt, maar ik kijk nog even naar de 05:48:26.810 --> 05:48:28.429 align:middle line:82% position:46% size:100% minister of daarmee de appreciatie wijzigt. 05:48:28.548 --> 05:48:32.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk het niet, maar ... Nee, maar eerlijk gezegd snap ik wel 05:48:32.840 --> 05:48:35.028 align:middle line:82% position:46% size:100% de moeite die mevrouw Westerveld ermee heeft. 05:48:35.330 --> 05:48:38.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij kunnen alleen maar doen wat wij proberen te doen richting uw Kamer. 05:48:39.090 --> 05:48:41.458 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik toegezegd. Hierbij is het voor mij dus geen 05:48:41.579 --> 05:48:41.868 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel. 05:48:43.400 --> 05:48:44.880 align:middle line:82% position:46% size:100% En als dat wel zo is, zou ik het ook eerlijk zeggen. 05:48:45.000 --> 05:48:47.536 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan zijn dat het zo meteen ontstaat, maar tot nu toe is het 05:48:47.655 --> 05:48:49.080 align:middle line:82% position:46% size:100% niet ontstaan. Ontraden, dus. 05:48:49.200 --> 05:48:50.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dan 05:48:53.639 --> 05:48:57.330 align:middle line:82% position:46% size:100% kom ik op het amendement op stuk nr. 49 van de heer Van Meenen. 05:48:59.039 --> 05:49:00.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel met de heer Van Meenen het belang van een goede 05:49:01.000 --> 05:49:02.799 align:middle line:82% position:46% size:100% vertegenwoordiging van het belang van leerlingen in het voortgezet 05:49:02.919 --> 05:49:06.099 align:middle line:82% position:46% size:100% speciaal onderwijs. LBVSO vervult daarin een belangrijke 05:49:06.220 --> 05:49:09.708 align:middle line:82% position:46% size:100% rol. Hij verzoekt om extra middelen om te 05:49:09.829 --> 05:49:10.778 align:middle line:82% position:46% size:100% professionaliseren. 05:49:12.310 --> 05:49:14.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee wordt het ook mogelijk gemaakt om de ondersteuning te 05:49:14.809 --> 05:49:15.338 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroten. 05:49:17.569 --> 05:49:20.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij spreekt zelf ook over de afspraken die daarvoor nodig zijn. 05:49:20.400 --> 05:49:21.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hecht ik ook aan. 05:49:23.330 --> 05:49:24.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Qua geld zou je kunnen zeggen dat 05:49:28.098 --> 05:49:30.179 align:middle line:82% position:46% size:100% we een beetje de balans zouden moeten zoeken tussen LAKS en LBVSO. 05:49:30.298 --> 05:49:32.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, ik reageer op dit voorstel, dus ik moet de heer Van 05:49:32.879 --> 05:49:36.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Meenen vertrouwen in zijn afweging. We willen wel weten hoe men dat dan 05:49:36.599 --> 05:49:39.379 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat uitgeven. Daar moeten van tevoren afspraken 05:49:39.618 --> 05:49:42.659 align:middle line:82% position:46% size:100% over gemaakt worden. Die gaan ook over 05:49:42.779 --> 05:49:45.569 align:middle line:82% position:46% size:100% representativiteit. Er zijn heel veel jongeren die deze 05:49:45.689 --> 05:49:48.049 align:middle line:82% position:46% size:100% vertegenwoordiging verdienen. Hen willen we zo veel mogelijk 05:49:48.169 --> 05:49:51.291 align:middle line:82% position:46% size:100% helpen om dat te kunnen doen. Vanuit die gedachte heb ik een warm 05:49:51.411 --> 05:49:53.929 align:middle line:82% position:46% size:100% hart bij dit amendement. Oordeel Kamer. 05:49:54.310 --> 05:49:54.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Was 05:49:56.209 --> 05:49:57.490 align:middle line:82% position:46% size:100% dit het amendement op stuk nr. 49? 05:49:57.610 --> 05:49:59.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dan ga ik naar het amendement op 05:49:59.508 --> 05:50:02.688 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 48 van de heren Van Meenen en Peters 05:50:02.809 --> 05:50:05.540 align:middle line:82% position:46% size:100% over Didactief. Ik ben groot voorstander van 05:50:05.659 --> 05:50:09.260 align:middle line:82% position:46% size:100% evidence informed werken. Didactief heeft zich ook al 50 jaar 05:50:09.381 --> 05:50:11.348 align:middle line:82% position:46% size:100% lang bewezen als brug tussen wetenschap en praktijk. 05:50:12.278 --> 05:50:15.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou heel zonde zijn als we die brug verliezen. 05:50:16.609 --> 05:50:18.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dit amendement dus oordeel Kamer willen geven. 05:50:18.958 --> 05:50:21.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak wel één kanttekening. Men kan niet kiezen voor een 05:50:21.689 --> 05:50:24.258 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidie zonder tegenpresentatie. Men moet kiezen voor een opdracht. 05:50:24.618 --> 05:50:28.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal hen dus vragen om leraren te helpen met het verbeteren van de 05:50:28.169 --> 05:50:30.000 align:middle line:82% position:46% size:100% kennis over basisvaardigheden. Dan krijgt het amendement op stuk 05:50:30.119 --> 05:50:32.028 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 48 oordeel Kamer. 05:50:32.750 --> 05:50:35.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar de indieners. Ik zie een duim, dus dan doen we het 05:50:35.959 --> 05:50:37.439 align:middle line:82% position:46% size:100% met deze toelichting. Oordeel Kamer dus. 05:50:37.560 --> 05:50:42.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op het amendement van Segers en Ellian op stuk nr. 05:50:43.250 --> 05:50:46.221 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:50:46.341 --> 05:50:49.269 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht wordt besteed aan antisemitisme in 05:50:49.959 --> 05:50:54.797 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschapsonderwijs. Wij hadden hier net ook een debat 05:50:55.098 --> 05:50:58.419 align:middle line:82% position:46% size:100% over de vraag waarom dat toch ook nu weer belangrijk is. 05:50:58.540 --> 05:51:01.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Het genoemde initiatief sluit ook aan bij de kerndoelen en de 05:51:01.590 --> 05:51:03.508 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschapsopdracht. Docenten moeten hier tijdens de 05:51:03.629 --> 05:51:05.700 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding of tijdens de professionalisering ook mee in 05:51:05.819 --> 05:51:08.630 align:middle line:82% position:46% size:100% aanraking komen. De komende periode ga ik dan ook 05:51:09.289 --> 05:51:12.720 align:middle line:82% position:46% size:100% verkennen hoe deze middelen het beste voor dit doel in 2023 kunnen 05:51:12.840 --> 05:51:14.159 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ingezet. Oordeel Kamer. 05:51:14.279 --> 05:51:14.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Het amendement op stuk 05:51:18.449 --> 05:51:19.861 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 57 krijgt oordeel Kamer. 05:51:20.130 --> 05:51:21.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op het amendement op 05:51:22.810 --> 05:51:26.859 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 51 van de leden Van der Plas en 05:51:26.978 --> 05:51:31.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij. Hier hebben we het uitgebreid over 05:51:31.150 --> 05:51:34.848 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad in het debat. De structurele bekostiging op basis 05:51:34.969 --> 05:51:37.519 align:middle line:82% position:46% size:100% van de onderwijswetten is bedoeld voor bekostigde 05:51:37.638 --> 05:51:39.830 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen die erkend onderwijs verzorgen. 05:51:39.950 --> 05:51:42.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom heb ik ook verwezen naar de begroting Sociale Zaken. 05:51:43.338 --> 05:51:45.949 align:middle line:82% position:46% size:100% De Ambachtsacademie verzorgt geen formeel onderwijs. 05:51:47.838 --> 05:51:50.970 align:middle line:82% position:46% size:100% In overleg met AmbachtNederland is gebleken dat de benodigde 05:51:51.090 --> 05:51:54.080 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpassingen gericht op het eventueel toetreden tot dat formele 05:51:55.098 --> 05:51:58.128 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsstelsel mogelijk niet passend zijn of worden gevonden. 05:51:58.938 --> 05:52:02.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor aanbieders van non formele opleidingen geldt een markt met een 05:52:02.438 --> 05:52:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijk speelveld. Daarbinnen is het in principe 05:52:06.519 --> 05:52:09.729 align:middle line:82% position:46% size:100% wel mogelijk, als we het echt zouden willen, om bepaalde activiteiten van 05:52:10.240 --> 05:52:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbieders van non formele opleidingen ook te subsidiëren op 05:52:13.009 --> 05:52:15.080 align:middle line:82% position:46% size:100% basis van de Wet overige OCW-subsidies en de daarop 05:52:15.200 --> 05:52:18.859 align:middle line:82% position:46% size:100% gebaseerde kaderregeling, maar om te beoordelen of dat hier ook mogelijk 05:52:18.978 --> 05:52:23.720 align:middle line:82% position:46% size:100% is, hoort die toets van staatssteun daar wel bij. 05:52:23.840 --> 05:52:28.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent namelijk dat we daarin nu al vijf jaar hebben voorzien. 05:52:28.438 --> 05:52:31.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het verlengd zou worden, is dat overigens ook tegen de afspraak. 05:52:31.470 --> 05:52:33.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als dit amendement 05:52:35.289 --> 05:52:38.929 align:middle line:82% position:46% size:100% zou worden aangenomen, zouden wij wel eerst die toets moeten doen. 05:52:39.048 --> 05:52:40.459 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten dan dus kijken of het haalbaar is. 05:52:40.580 --> 05:52:44.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Tenminste, ik heb aanleiding om te denken dat wij die toets eerst 05:52:44.298 --> 05:52:48.560 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten doen. Ik vraag u dus of ik die ruimte mag 05:52:48.680 --> 05:52:50.528 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen. Ik kan dus in die zin geen oordeel 05:52:50.649 --> 05:52:52.970 align:middle line:82% position:46% size:100% geven over het amendement, maar volgens mij bestaat "geen oordeel" 05:52:53.090 --> 05:52:54.817 align:middle line:82% position:46% size:100% niet bij amendementen, dus dan moet ik het amendement ontraden. 05:52:55.810 --> 05:52:56.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Of kan dat wel, voorzitter? Ze kunnen het amendement ook 05:52:56.599 --> 05:52:58.679 align:middle line:82% position:46% size:100% aanhouden. O, ze kunnen het amendement 05:52:58.798 --> 05:53:00.180 align:middle line:82% position:46% size:100% aanhouden. Dan verzoek ik om het amendement aan 05:53:00.299 --> 05:53:01.429 align:middle line:82% position:46% size:100% te houden. We moeten namelijk eerst die toets 05:53:01.848 --> 05:53:04.708 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Maar inhoudelijk hebben we hier ook 05:53:04.829 --> 05:53:06.830 align:middle line:82% position:46% size:100% zaken over gewisseld. Ik moet dus ook fair zijn: wij zijn 05:53:07.069 --> 05:53:10.830 align:middle line:82% position:46% size:100% nu niet meteen voor het op deze manier verlengen van dit initiatief, 05:53:10.950 --> 05:53:13.740 align:middle line:82% position:46% size:100% want daar horen eerst echt de afspraken en de stappen bij die ik 05:53:13.860 --> 05:53:17.110 align:middle line:82% position:46% size:100% geschetst heb. Dan zou ontraden de meest logische 05:53:17.229 --> 05:53:18.598 align:middle line:82% position:46% size:100% conclusie zijn, denk 05:53:21.609 --> 05:53:22.798 align:middle line:82% position:46% size:100% ik. Dan zal ik 'm nu ontraden. 05:53:22.919 --> 05:53:25.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Het initiatief draag ik echter een zeer warm hart toe. 05:53:26.098 --> 05:53:29.686 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u vervolgt, heeft u een interruptie van mevrouw Pouw-Verweij 05:53:29.806 --> 05:53:32.380 align:middle line:82% position:46% size:100% van JA21. Mevrouw Van der Plas 05:53:33.880 --> 05:53:37.030 align:middle line:82% position:46% size:100% en ik vroegen ons het volgende af. Wij horen namelijk de welwillendheid 05:53:37.299 --> 05:53:41.240 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister en willen dan ook niet nodeloos doordrammen op een 05:53:41.360 --> 05:53:44.560 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement dat duidelijk tegen een bepaalde grens aanloopt. 05:53:47.500 --> 05:53:50.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat nou als we het amendement aanpassen, dus dat we zeggen dat het 05:53:50.568 --> 05:53:52.297 align:middle line:82% position:46% size:100% primair gaat om nog één jaar financiering in plaats van vijf jaar 05:53:54.278 --> 05:54:00.758 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat daarbij voorwaardelijk is op dat gesprek dat gevoerd gaat worden 05:54:01.088 --> 05:54:05.456 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er dus kwaliteitskaders komen, er gekeken gaat worden wat nou 05:54:05.577 --> 05:54:08.588 align:middle line:82% position:46% size:100% precies de kosten zijn en wat het oplevert et cetera et cetera. 05:54:09.008 --> 05:54:12.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat tot een positief eind gebracht wordt, wordt er nog naar de 05:54:12.879 --> 05:54:15.130 align:middle line:82% position:46% size:100% verdere vier jaar gekeken. Maar dan splitsen we het dus even 05:54:15.250 --> 05:54:18.979 align:middle line:82% position:46% size:100% op. We zijn bang dat als we op dit 05:54:19.099 --> 05:54:22.006 align:middle line:82% position:46% size:100% moment helemaal zeggen "we gaan alleen in gesprek en onderzoek doen 05:54:22.126 --> 05:54:24.580 align:middle line:82% position:46% size:100% naar hoe het gaat en dat soort dingen, maar we stoppen nu de 05:54:26.419 --> 05:54:29.959 align:middle line:82% position:46% size:100% financiering", er een gat valt, je werknemers verliest en de flow die 05:54:30.080 --> 05:54:32.269 align:middle line:82% position:46% size:100% er is et cetera. We willen wel graag dat in ieder 05:54:32.388 --> 05:54:35.648 align:middle line:82% position:46% size:100% geval dat jaar nog doorgaat terwijl die gesprekken er zijn. 05:54:36.519 --> 05:54:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het dan voorwaardelijk is aan die gesprekken en dat onderzoek en 05:54:40.250 --> 05:54:44.269 align:middle line:82% position:46% size:100% de vier jaar ervan afhankelijk is, is dat dan een stap richting de 05:54:44.388 --> 05:54:47.558 align:middle line:82% position:46% size:100% minister, waardoor de minister ook een stap richting ons kan doen? 05:54:50.938 --> 05:54:52.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Een stukje koehandel naar de mensen toe. 05:54:53.098 --> 05:54:55.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Het voelt een beetje als onderhandelen op de markt, maar 05:54:55.129 --> 05:54:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% toch. Als we hierdoor samen ergens uit 05:54:57.049 --> 05:55:02.970 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen komen, dan moet dat maar. Ik weet ook dat u samen als 05:55:03.090 --> 05:55:07.229 align:middle line:82% position:46% size:100% indieners vooral inhoudelijk gemotiveerd bent ten aanzien van dit 05:55:07.349 --> 05:55:10.440 align:middle line:82% position:46% size:100% initiatief, wat daarmee gepaard gaat, de beweging die daaronder zit, 05:55:10.561 --> 05:55:14.310 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ook de mensen die geholpen worden, dat we die dat gunnen en dat 05:55:14.430 --> 05:55:16.130 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat niet kwijtraken. Dat volg ik. 05:55:16.970 --> 05:55:19.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat deel ik. De vraag is alleen wat daar dan voor 05:55:19.259 --> 05:55:19.701 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig 05:55:21.438 --> 05:55:22.529 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Hoeveel geld hebben we daarvoor 05:55:22.650 --> 05:55:25.490 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig? U zegt nu een bepaald bedrag voor. 05:55:26.028 --> 05:55:28.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is dan het doel? Wat wordt afgesproken dat ermee 05:55:28.708 --> 05:55:31.618 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt? Wat levert het op? 05:55:31.739 --> 05:55:33.659 align:middle line:82% position:46% size:100% De vorige keer was het amendement vrij duidelijk over wat dat moest 05:55:33.779 --> 05:55:36.088 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Dan hebben we meer nodig. 05:55:36.208 --> 05:55:39.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moeten we daadwerkelijk een gesprek hebben waarbij niet volgend 05:55:39.540 --> 05:55:44.008 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar weer door andere partijen dezelfde vraag wordt gesteld. 05:55:44.129 --> 05:55:46.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zitten we elkaar in dat politieke spelletje gevangen te 05:55:46.408 --> 05:55:48.208 align:middle line:82% position:46% size:100% houden. Dat vind ik niet behulpzaam voor het 05:55:48.329 --> 05:55:50.849 align:middle line:82% position:46% size:100% initiatief. Volgens mij is het startpunt nu niet 05:55:51.019 --> 05:55:54.720 align:middle line:82% position:46% size:100% geld, maar een gesprek en afspraken. Dat is precies wat de Kamer de 05:55:54.840 --> 05:55:56.808 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige keer, vorig jaar, met een motie gevraagd heeft. 05:55:57.169 --> 05:55:59.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is iets uit gekomen. Dat is blijkbaar niet wederzijds 05:56:00.319 --> 05:56:02.286 align:middle line:82% position:46% size:100% gewaardeerd. Dan is de stap meteen om dan maar 05:56:02.405 --> 05:56:05.830 align:middle line:82% position:46% size:100% weer geld vrij te maken. Je moet elkaar eerst dwingen om daar 05:56:05.950 --> 05:56:09.060 align:middle line:82% position:46% size:100% een goed gesprek over te hebben. Als iemand daarop vastloopt, moeten 05:56:09.180 --> 05:56:10.409 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat hier weer met elkaar bespreken. 05:56:10.529 --> 05:56:14.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom suggereerde ik om dat volgende week bij Sociale Zaken mee 05:56:14.728 --> 05:56:16.588 align:middle line:82% position:46% size:100% te nemen. Dan is er nog een week — dat zal ik 05:56:16.708 --> 05:56:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aan de mensen van Sociale Zaken zeggen — om 05:56:22.039 --> 05:56:24.778 align:middle line:82% position:46% size:100% te zeggen dat dit speelt en dat we hier dat gesprek nog moeten kunnen 05:56:24.899 --> 05:56:28.258 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Dat moet dus opleveren: wat is dat 05:56:28.379 --> 05:56:31.069 align:middle line:82% position:46% size:100% dan voor type afspraak en wat is daar dan voor nodig? 05:56:31.338 --> 05:56:34.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gesprek moet ik niet met u voeren, maar met de initiatiefnemers 05:56:34.750 --> 05:56:37.047 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Ambachtsacademie. Ik heb het idee dat we het gesprek 05:56:37.859 --> 05:56:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we net in een interruptie hebben gevoerd aan het herhalen zijn. 05:56:40.869 --> 05:56:43.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondanks de poging die volgens mij gewaardeerd wordt, blijft het 05:56:43.658 --> 05:56:45.861 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement ontraden. Zeker. 05:56:47.000 --> 05:56:49.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik nog het amendement op stuk nr. 05:56:49.500 --> 05:56:57.159 align:middle line:82% position:46% size:100% 60 over Fries in het onderwijs. Ik zal de Kamer besparen om dat 05:56:57.279 --> 05:56:59.159 align:middle line:82% position:46% size:100% weer in het Fries te doen. 05:57:01.580 --> 05:57:03.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is duidelijk dat in de provincie Friesland de beheersing van de 05:57:03.779 --> 05:57:06.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Friese taal essentieel is, ook voor de Friese cultuur. 05:57:06.509 --> 05:57:10.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is belangrijk dat leerlingen op school de Friese taal goed onder de 05:57:10.169 --> 05:57:12.838 align:middle line:82% position:46% size:100% knie krijgen. Het is ook een basisvaardigheid, zeg 05:57:12.958 --> 05:57:16.019 align:middle line:82% position:46% size:100% ik tegen de heer Van der Molen. Er komen ook concrete kerndoelen 05:57:16.138 --> 05:57:19.560 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het Fries, zodat duidelijker is wat van scholen wordt verwacht. 05:57:19.680 --> 05:57:22.923 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt extra inspanningen. Van scholen in Friesland vragen we 05:57:23.044 --> 05:57:25.791 align:middle line:82% position:46% size:100% dus om een extra vak of leergebied aan te bieden. 05:57:26.179 --> 05:57:29.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent ook iets voor de organisatie van het onderwijs. 05:57:29.220 --> 05:57:31.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn dan ook extra investeringen voor op z'n plaats. 05:57:32.490 --> 05:57:38.308 align:middle line:82% position:46% size:100% De huidige Bestjoersôfspraak Fryske taal en kultuer loopt eind 2023 af. 05:57:39.539 --> 05:57:42.400 align:middle line:82% position:46% size:100% In het kader van de nieuw af te sluiten afspraak ga ik graag met de 05:57:42.520 --> 05:57:45.490 align:middle line:82% position:46% size:100% provincie in gesprek over een goede besteding van aanvullende 05:57:45.610 --> 05:57:47.220 align:middle line:82% position:46% size:100% financiering voor het Friese onderwijs. 05:57:47.699 --> 05:57:50.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het amendement oordeel Kamer geven als ik het zo interpreteer dat 05:57:50.770 --> 05:57:51.208 align:middle line:82% position:46% size:100% in de jaren 05:57:53.789 --> 05:57:56.086 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023-2028 €200.000 per jaar wordt ingezet voor de curriculumherziening 05:57:56.206 --> 05:57:59.679 align:middle line:82% position:46% size:100% en vanaf 2024 1,4 miljoen structureel voor leraren in het 05:57:59.798 --> 05:58:03.389 align:middle line:82% position:46% size:100% primair en voortgezet onderwijs. Ik zie de indiener instemmend 05:58:03.509 --> 05:58:05.179 align:middle line:82% position:46% size:100% knikken. Het amendement krijgt oordeel Kamer. 05:58:06.799 --> 05:58:09.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik niets meer. Ben ik iets vergeten? 05:58:09.470 --> 05:58:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders dank ik de leden voor de eerste termijn. 05:58:10.779 --> 05:58:12.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk heel even naar mijn buurvrouw. 05:58:15.679 --> 05:58:17.199 align:middle line:82% position:46% size:100% We schijnen het 05:58:20.330 --> 05:58:20.598 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel 05:58:29.039 --> 05:58:29.188 align:middle line:82% position:46% size:100% over 05:58:31.889 --> 05:58:36.058 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement op stuk nr. 64 nog 05:58:39.348 --> 05:58:41.479 align:middle line:82% position:46% size:100% te missen. 05:58:43.039 --> 05:58:44.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuus, ja. Ik was nr. 05:58:44.908 --> 05:58:45.588 align:middle line:82% position:46% size:100% 53 vergeten. 05:58:48.409 --> 05:58:49.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Nr. 53 is geweest. 05:58:49.978 --> 05:58:51.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik laat mij vertellen dat dat het amendement op stuk nr. 05:58:51.519 --> 05:58:54.429 align:middle line:82% position:46% size:100% 61 is geworden. Dat is geweest. 05:58:55.330 --> 05:58:58.810 align:middle line:82% position:46% size:100% We missen het amendement op stuk nr. 64 nog. 05:59:01.810 --> 05:59:03.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, het amendement op stuk nr. 61 was oordeel Kamer. 05:59:03.549 --> 05:59:04.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Even kijken. 05:59:10.240 --> 05:59:14.471 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat ik dat zo ... We hebben nog het amendement op stuk 05:59:14.591 --> 05:59:14.627 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 64 en het amendement op stuk nr. 05:59:14.746 --> 05:59:17.259 align:middle line:82% position:46% size:100% 65, maar ik denk dat dat voor minister Dijkgraaf is. 05:59:17.380 --> 05:59:17.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Het amendement op stuk nr. 05:59:17.879 --> 05:59:19.310 align:middle line:82% position:46% size:100% 64 is gaandeweg binnengekomen, denk ik. 05:59:20.838 --> 05:59:22.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moet ik zo even op terugkomen. Dan doen we dat in de tweede 05:59:22.659 --> 05:59:23.400 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn. Hetzelfde geldt voor het amendement 05:59:23.520 --> 05:59:25.209 align:middle line:82% position:46% size:100% op stuk nr. 05:59:25.330 --> 05:59:27.265 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, excuus. Anders ga ik freestylen en dat is 05:59:27.385 --> 05:59:30.609 align:middle line:82% position:46% size:100% geen goed idee. Dan zijn we hiermee aan het einde 05:59:30.728 --> 05:59:33.900 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen van de eerste termijn van de zijde van het kabinet. 05:59:34.830 --> 05:59:37.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Met het oog op de klok — ik weet dat we nog ruim een uur aan netto 05:59:37.388 --> 05:59:41.669 align:middle line:82% position:46% size:100% spreektijd voor de tweede termijn van de Kamer hebben — schors ik toch 05:59:41.790 --> 05:59:44.549 align:middle line:82% position:46% size:100% even drie minuten. Daarna hervatten 06:05:40.889 --> 06:05:43.289 align:middle line:82% position:46% size:100% we de vergadering. De vergadering wordt enkele 06:05:43.408 --> 06:05:46.359 align:middle line:82% position:46% size:100% ogenblikken geschorst. Aan de orde is de tweede termijn van 06:05:46.478 --> 06:05:49.498 align:middle line:82% position:46% size:100% de zijde van de Kamer. Anders dan op de sprekerslijst 06:05:49.618 --> 06:05:52.060 align:middle line:82% position:46% size:100% vermeld is, is mevrouw Simons de eerste spreker. 06:05:52.180 --> 06:05:54.663 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij heeft verzocht om als eerste te gaan en de collega's zijn daarmee 06:05:54.782 --> 06:05:57.618 align:middle line:82% position:46% size:100% akkoord gegaan, waarvoor dank. Ik geef dus het woord aan mevrouw 06:05:57.739 --> 06:06:00.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Simons voor haar tweede termijn. Ik wil nog wel een verzoek doen aan 06:06:00.369 --> 06:06:03.729 align:middle line:82% position:46% size:100% de leden. We hebben gister een uitvoerig debat 06:06:03.849 --> 06:06:05.409 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad. Vandaag hebben we ook weer de hele 06:06:05.529 --> 06:06:07.419 align:middle line:82% position:46% size:100% dag gedebatteerd. Als er onduidelijkheden over de 06:06:07.540 --> 06:06:10.449 align:middle line:82% position:46% size:100% moties zijn, sta ik daarvoor interrupties toe, maar laten we niet 06:06:10.568 --> 06:06:12.479 align:middle line:82% position:46% size:100% het debat van gisteren herhalen, ook gelet op de tijd. 06:06:13.229 --> 06:06:16.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Simons. Dank u, voorzitter. 06:06:16.650 --> 06:06:19.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een aantal moties en die ga ik gelijk indienen. 06:06:21.169 --> 06:06:24.330 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat 32% van de 06:06:24.450 --> 06:06:27.378 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten met een functiebeperking ernstige belemmeringen ondervindt in 06:06:28.490 --> 06:06:30.688 align:middle line:82% position:46% size:100% hun studieproces;24% ontevreden is over de omgang met hun 06:06:30.809 --> 06:06:33.810 align:middle line:82% position:46% size:100% functiebeperking door de instelling;80% van de studenten met 06:06:33.930 --> 06:06:37.109 align:middle line:82% position:46% size:100% een functiebeperking gebruikmaakt van speciale voorzieningen;35% zeer 06:06:37.228 --> 06:06:39.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ontevreden is over informatie met betrekking tot die speciale 06:06:39.658 --> 06:06:42.330 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningen; overwegende dat studieadviseurs studenten van 06:06:42.450 --> 06:06:45.088 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijke informatie moeten kunnen voorzien; verzoekt de regering aan 06:06:45.208 --> 06:06:47.400 align:middle line:82% position:46% size:100% te moedigen dat studieadviseurs kennis hebben van 06:06:47.520 --> 06:06:50.269 align:middle line:82% position:46% size:100% functiebeperkingen, waaronder neurodivergentie zoals dyscalculie, 06:06:50.479 --> 06:06:54.269 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogsensitiviteit, autisme en AD(H)D, en gaat over tot de orde van 06:06:54.388 --> 06:06:54.739 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. Zij krijgt nr. 06:06:54.859 --> 06:06:57.400 align:middle line:82% position:46% size:100% 66 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:06:57.520 --> 06:06:59.799 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het aantal reformatorische scholen dat nog 06:06:59.919 --> 06:07:02.409 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd gebruikmaakt van identiteitsverklaringen die een 06:07:02.529 --> 06:07:05.348 align:middle line:82% position:46% size:100% "homoseksuele of transgender levenswijze" impliciet dan wel 06:07:05.469 --> 06:07:08.970 align:middle line:82% position:46% size:100% expliciet afkeuren, is toegenomen; overwegende dat dergelijke 06:07:09.929 --> 06:07:11.588 align:middle line:82% position:46% size:100% identiteitsverklaringen grote gevolgen hebben voor het mentale en 06:07:11.708 --> 06:07:15.429 align:middle line:82% position:46% size:100% fysieke welzijn van leerlingen en hun families; verzoekt 06:07:21.098 --> 06:07:24.708 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering om in 2023 te onderzoeken hoeveel en welke 06:07:24.829 --> 06:07:27.438 align:middle line:82% position:46% size:100% reformatorische scholen deze identiteitsverklaringen nog steeds 06:07:27.559 --> 06:07:30.680 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaven, in welke vorm dan ook, daarin speciaal aandacht te bieden 06:07:30.799 --> 06:07:33.721 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het speciaal onderwijs, en de resultaten met de Kamer te delen, en 06:07:34.240 --> 06:07:35.980 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:07:36.100 --> 06:07:38.119 align:middle line:82% position:46% size:100% 67 (36200-VIII). Sorry, voorzitter, mijn zakdoekjes 06:07:38.240 --> 06:07:43.119 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen nog daar. Mag ik vragen of u de microfoon even 06:07:43.240 --> 06:07:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% uit kunt zetten, voorzitter? Dank u wel. 06:07:51.479 --> 06:07:53.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga door. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:07:53.680 --> 06:07:55.838 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het Nederlandse onderwijs een eenzijdig verhaal 06:07:55.958 --> 06:07:58.068 align:middle line:82% position:46% size:100% vertelt over het Nederlandse koloniale verleden, waardoor 06:07:58.188 --> 06:08:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheidsstrijders en verzetshelden, zoals Tula, Janey Tetary, Nyi Ageng 06:08:02.619 --> 06:08:06.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Serang of Martha Christina Tiahahu onderbelicht en onbekend zijn in 06:08:06.430 --> 06:08:09.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland; overwegende dat zij als voorbeeld van antikoloniaal verzet 06:08:09.220 --> 06:08:11.799 align:middle line:82% position:46% size:100% thuishoren in de geschiedenisboeken, zodat wij allen leren wat we als 06:08:11.919 --> 06:08:14.199 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving hebben doorstaan, waar we vandaan komen en hoe die 06:08:14.318 --> 06:08:17.049 align:middle line:82% position:46% size:100% geschiedenis ons heden kleurt; constaterende dat representatieve 06:08:17.169 --> 06:08:19.479 align:middle line:82% position:46% size:100% organisaties zoals The Black Archives of organisaties uit 06:08:19.599 --> 06:08:22.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Suriname, Aruba, Curaçao, Sint-Maarten, Bonaire, Statia, Saba, 06:08:22.958 --> 06:08:25.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Indonesië of de Molukken veel kennis en ervaring hebben met het opgraven, 06:08:26.039 --> 06:08:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbreiden en archiveren van dit deel van het Nederlandse koloniale 06:08:28.658 --> 06:08:32.299 align:middle line:82% position:46% size:100% verleden; verzoekt de regering: kennis van de verhalen over 06:08:32.419 --> 06:08:35.419 align:middle line:82% position:46% size:100% antikoloniale vrijheidsstrijders en verzetshelden uit de Nederlandse 06:08:35.540 --> 06:08:38.389 align:middle line:82% position:46% size:100% geschiedenis te laten opgraven, archiveren en onderzoeken;bij dit 06:08:38.509 --> 06:08:42.109 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek samen te werken met onder andere de in de constatering 06:08:42.228 --> 06:08:44.659 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemde representatieve organisaties en een leidende 06:08:44.779 --> 06:08:47.479 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeksrol voor hen te waarborgen;de resultaten van deze 06:08:47.599 --> 06:08:49.770 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken op te nemen in de Nederlandse canon en te verankeren 06:08:49.889 --> 06:08:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% in het onderwijs, en gaat over tot de orde van de dag. 06:08:52.278 --> 06:08:53.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 68 (36200-VIII). 06:08:54.289 --> 06:08:57.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik ben heel brutaal en ik ga er nog een heel snel doorheen 06:08:57.290 --> 06:08:59.409 align:middle line:82% position:46% size:100% rammen, als dat mag. Het wordt allemaal afgetrokken van 06:08:59.529 --> 06:09:01.740 align:middle line:82% position:46% size:100% uw tijd voor de volgende begroting. Dat is dan mijn probleem. 06:09:05.209 --> 06:09:08.526 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat volgens de 06:09:08.647 --> 06:09:10.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Inspectie van het Onderwijs één op de tien studenten aangeeft 06:09:11.040 --> 06:09:14.039 align:middle line:82% position:46% size:100% gediscrimineerd te worden op de opleiding; constaterende dat volgens 06:09:14.158 --> 06:09:16.979 align:middle line:82% position:46% size:100% het SCP discriminatie binnen het onderwijs gaat over ongelijke 06:09:17.099 --> 06:09:20.609 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeling en negatieve bejegening, maar ook over bedreiging, geweld en 06:09:20.728 --> 06:09:23.729 align:middle line:82% position:46% size:100% seksueel overschrijdend gedrag; constaterende dat ruim 30.000 06:09:23.849 --> 06:09:27.098 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten uit het hbo en wo hiermee te maken hebben; constaterende dat 06:09:27.219 --> 06:09:29.098 align:middle line:82% position:46% size:100% het grootste gedeelte van de studenten die een klacht indienen, 06:09:29.219 --> 06:09:31.850 align:middle line:82% position:46% size:100% het gevoel hebben dat het zinloos is, omdat er geen actie op volgt; 06:09:32.060 --> 06:09:34.878 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat 2% tot 5% van studenten uit onder andere de 06:09:36.049 --> 06:09:38.400 align:middle line:82% position:46% size:100% lhbtiq+-community of met een migratieachtergrond stopt met de 06:09:38.520 --> 06:09:41.250 align:middle line:82% position:46% size:100% studie vanwege discriminatie; verzoekt de regering om 06:09:41.369 --> 06:09:44.898 align:middle line:82% position:46% size:100% sensitiviteit voor en kennis over sociale veiligheid en inclusie 06:09:45.080 --> 06:09:47.451 align:middle line:82% position:46% size:100% structureel onderdeel te laten zijn van docententrainingen en 06:09:47.659 --> 06:09:50.519 align:middle line:82% position:46% size:100% deskundigen te betrekken bij de uitwerking daarvan, en gaat over tot 06:09:50.638 --> 06:09:52.512 align:middle line:82% position:46% size:100% de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:09:52.633 --> 06:09:55.630 align:middle line:82% position:46% size:100% 69 (36200-VIII). Ik dank u vriendelijk en ik dank u 06:09:55.750 --> 06:09:58.330 align:middle line:82% position:46% size:100% allen voor de coulance. Dank u wel, mevrouw Simons. 06:10:00.069 --> 06:10:02.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij wensen u beterschap. De volgende spreker van de zijde van 06:10:02.989 --> 06:10:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer is de heer Beertema, PVV. 06:10:09.889 --> 06:10:14.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Beterschap, mevrouw Simons. En aan de ministers mijn hartelijke 06:10:14.548 --> 06:10:17.508 align:middle line:82% position:46% size:100% dank voor de beantwoording van alle vragen. 06:10:20.289 --> 06:10:23.060 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat tijdens het debat 06:10:23.180 --> 06:10:26.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Begrotingsstaten 2023 alle partijen en de ministers concludeerden dat de 06:10:26.990 --> 06:10:29.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer noch de ministers instrumenten hebben om de groei van het aantal 06:10:29.930 --> 06:10:33.419 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdelijke aanstellingen in het onderwijs tegen te gaan; overwegende 06:10:33.540 --> 06:10:35.880 align:middle line:82% position:46% size:100% dat tijdelijke contracten een belangrijke oorzaak zijn van het 06:10:36.000 --> 06:10:39.750 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort en het lerarenlek; overwegende dat het onwenselijk is 06:10:39.869 --> 06:10:42.840 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de politiek zo op afstand staat van het onderwijs dat zelfs op dit 06:10:42.959 --> 06:10:46.348 align:middle line:82% position:46% size:100% relatief kleine thema niet ingegrepen kan worden, terwijl Kamer 06:10:46.469 --> 06:10:48.951 align:middle line:82% position:46% size:100% en ministers wel politiek verantwoordelijk gehouden worden; 06:10:49.490 --> 06:10:52.380 align:middle line:82% position:46% size:100% van mening dat een dergelijke krachteloosheid de geloofwaardigheid 06:10:52.500 --> 06:10:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% van Kamer en ministers ondergraaft; verzoekt de regering het huidige 06:10:56.689 --> 06:10:59.688 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursmodel te evalueren en te onderzoeken hoe het primaat van de 06:10:59.809 --> 06:11:02.869 align:middle line:82% position:46% size:100% politiek hersteld kan worden en daarbij ook de voor- en nadelen van 06:11:02.990 --> 06:11:06.598 align:middle line:82% position:46% size:100% de lumpsumfinanciering kritisch te bezien, en gaat over tot de orde van 06:11:06.719 --> 06:11:07.028 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. Zij krijgt nr. 06:11:10.368 --> 06:11:12.569 align:middle line:82% position:46% size:100% 70 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:11:12.689 --> 06:11:16.588 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat in de eindtoets in het basisonderwijs wel cognitieve en 06:11:16.708 --> 06:11:19.049 align:middle line:82% position:46% size:100% theoretische competenties worden getoetst, maar geen praktische 06:11:19.169 --> 06:11:22.688 align:middle line:82% position:46% size:100% competenties en vaardigheden; constaterende dat er sprake is van 06:11:22.809 --> 06:11:26.439 align:middle line:82% position:46% size:100% een doorgeslagen havo-isering; overwegende dat er een ernstig 06:11:26.560 --> 06:11:29.679 align:middle line:82% position:46% size:100% tekort is aan technisch geschoolden; verzoekt de regering te onderzoeken 06:11:29.798 --> 06:11:32.979 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe in de eindtoets in het basisonderwijs praktische 06:11:33.099 --> 06:11:34.438 align:middle line:82% position:46% size:100% vaardigheden en competenties, de 06:11:36.179 --> 06:11:38.080 align:middle line:82% position:46% size:100% "rechterhandjes", kunnen worden geïmplementeerd om te 06:11:38.200 --> 06:11:40.419 align:middle line:82% position:46% size:100% bewerkstelligen dat naast de cognitieve en theoretische 06:11:40.540 --> 06:11:43.479 align:middle line:82% position:46% size:100% vaardigheden ook de praktische competenties positief worden herkend 06:11:43.599 --> 06:11:47.360 align:middle line:82% position:46% size:100% en erkend en worden meegenomen in een positief getoonzette waardering 06:11:47.479 --> 06:11:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% in de uitslag van de eindtoets, en gaat over tot de orde van de dag. 06:11:49.939 --> 06:11:50.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 71 (36200-VIII). 06:11:51.500 --> 06:11:54.449 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de overgrote 06:11:54.568 --> 06:11:57.146 align:middle line:82% position:46% size:100% meerderheid van de 24% van de leerlingen in het voortgezet 06:11:57.265 --> 06:12:00.118 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs die als semi analfabeet zijn geclassificeerd in het mbo 06:12:00.239 --> 06:12:03.958 align:middle line:82% position:46% size:100% terechtkomt; van mening dat het een nationale schande is dat een 06:12:04.258 --> 06:12:06.778 align:middle line:82% position:46% size:100% eerstewereldland een kwart van zijn kinderen niet kan leren lezen; 06:12:07.258 --> 06:12:09.650 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering eerstejaarsstudenten in het mbo 06:12:09.770 --> 06:12:13.868 align:middle line:82% position:46% size:100% direct bij de intakeprocedure te monitoren op leesvaardigheid om te 06:12:13.989 --> 06:12:17.740 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen dat er nog een cohort mbo'ers uitstroomt als functioneel 06:12:17.860 --> 06:12:20.679 align:middle line:82% position:46% size:100% analfabeet, en alle studenten die als zodanig gekwalificeerd worden 06:12:20.798 --> 06:12:23.824 align:middle line:82% position:46% size:100% een verplicht inhaalprogramma aan te bieden met als doel dat alle mbo'ers 06:12:23.943 --> 06:12:27.519 align:middle line:82% position:46% size:100% de opleiding verlaten met minimaal leesniveau 2F, en gaat over tot de 06:12:27.638 --> 06:12:28.379 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:12:28.498 --> 06:12:28.598 align:middle line:82% position:46% size:100% 72 (36200-VIII). 06:12:30.240 --> 06:12:32.878 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat inmiddels meer dan 06:12:33.179 --> 06:12:35.528 align:middle line:82% position:46% size:100% 100.000 internationale studenten op kosten van de Nederlandse 06:12:35.649 --> 06:12:39.030 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingbetaler studeren in Nederland; constaterende dat deze 06:12:39.330 --> 06:12:42.220 align:middle line:82% position:46% size:100% 100.000 internationale studenten een onevenredig grote druk leggen op 06:12:42.340 --> 06:12:45.000 align:middle line:82% position:46% size:100% sociale voorzieningen, woonvoorzieningen en het onderwijs; 06:12:45.508 --> 06:12:48.310 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat universiteiten de noodklok hebben geluid over de 06:12:48.430 --> 06:12:51.939 align:middle line:82% position:46% size:100% massale instroom van internationale studenten; constaterende dat er 06:12:52.060 --> 06:12:56.470 align:middle line:82% position:46% size:100% inmiddels een tekort is van bijna 27.000 studentenkamers; overwegende 06:12:56.590 --> 06:12:58.659 align:middle line:82% position:46% size:100% dat door de Nederlandse belastingbetaler gesubsidieerde 06:12:58.779 --> 06:13:01.118 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen in eerste aanleg de plicht hebben om 06:13:01.239 --> 06:13:05.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse studenten te bedienen; verzoekt de regering het Nederlands 06:13:05.208 --> 06:13:06.640 align:middle line:82% position:46% size:100% als onderwijstaal op de universiteiten in alle 06:13:06.760 --> 06:13:09.938 align:middle line:82% position:46% size:100% bacheloropleidingen te herstellen, op verantwoorde uitzonderingen na, 06:13:10.359 --> 06:13:12.859 align:middle line:82% position:46% size:100% met daarbij de aantekening dat buitenlandse studenten dan nog 06:13:12.978 --> 06:13:15.380 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds welkom zijn, en gaat over tot de orde van de dag. 06:13:15.500 --> 06:13:15.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 73 (36200-VIII). 06:13:16.799 --> 06:13:19.109 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:13:19.228 --> 06:13:22.508 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat de "woke"-agenda buitenproportioneel veel aandacht 06:13:22.629 --> 06:13:26.319 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt in het hele onderwijs, van primair tot hoger; constaterende dat 06:13:26.439 --> 06:13:29.080 align:middle line:82% position:46% size:100% dit leidt tot een forse toename van kinderen en jongeren die psychisch 06:13:29.200 --> 06:13:32.769 align:middle line:82% position:46% size:100% verward raken over hun seksuele identiteit en zich wenden tot 06:13:32.888 --> 06:13:36.039 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgverleners, van psychologen tot transitieklinieken, die nu zelfs te 06:13:36.158 --> 06:13:41.000 align:middle line:82% position:46% size:100% kampen hebben met wachtlijsten; van mening dat het indoctrineren en 06:13:41.119 --> 06:13:44.360 align:middle line:82% position:46% size:100% desinformeren van kinderen met de woke-ideologie onze maatschappij 06:13:44.479 --> 06:13:47.778 align:middle line:82% position:46% size:100% langdurig zal ontwrichten en verzwakken; verzoekt de regering in 06:13:47.899 --> 06:13:49.490 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek te gaan met curriculumcommissies en 06:13:49.610 --> 06:13:52.598 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen om in het p.o. en het vo het 06:13:54.750 --> 06:13:58.098 align:middle line:82% position:46% size:100% flexiseksuele gedachtegoed los te laten in alle curricula, en 06:13:58.219 --> 06:14:02.269 align:middle line:82% position:46% size:100% traditionele identiteiten, zoals man, vrouw en gezin, in ere te 06:14:02.388 --> 06:14:04.278 align:middle line:82% position:46% size:100% herstellen, en gaat over tot de orde van de dag. 06:14:04.399 --> 06:14:04.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 74 (36200-VIII). 06:14:06.289 --> 06:14:09.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was het, voorzitter; 1 minuut 15 voor mijn volgende. 06:14:09.830 --> 06:14:11.541 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk eens aan. Dan heeft u tijd gewonnen. 06:14:11.699 --> 06:14:15.208 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank daarvoor. Dan is de volgende spreker van de 06:14:15.329 --> 06:14:17.541 align:middle line:82% position:46% size:100% zijde van de Kamer mevrouw Van der Woude namens de VVD. 06:14:30.299 --> 06:14:35.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de ministers voor hun uitgebreide beantwoording en mooie 06:14:35.139 --> 06:14:38.380 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden. Wij zijn blij met de appreciatie 06:14:38.500 --> 06:14:40.797 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het amendement op kennisveiligheid. 06:14:41.220 --> 06:14:43.438 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben nog wat vragen over de inhoud, maar die verplaatsen we naar 06:14:43.559 --> 06:14:46.659 align:middle line:82% position:46% size:100% het debat na de brief die de minister ons beloofd heeft. 06:14:46.779 --> 06:14:47.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaan we niet nu doen. 06:14:49.459 --> 06:14:51.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik moties. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:14:51.229 --> 06:14:54.709 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat in de huidige geopolitieke context het belang van 06:14:54.830 --> 06:14:58.528 align:middle line:82% position:46% size:100% open Europese strategische autonomie groot is en dat technologisch 06:14:58.649 --> 06:15:01.319 align:middle line:82% position:46% size:100% leiderschap daar het hart van vormt; constaterende dat de grote 06:15:01.439 --> 06:15:04.679 align:middle line:82% position:46% size:100% transities op het gebied van verduurzaming, digitalisering en 06:15:04.798 --> 06:15:08.580 align:middle line:82% position:46% size:100% sleuteltechnologie eveneens grote inzet van onderzoek, innovatie en 06:15:08.700 --> 06:15:12.330 align:middle line:82% position:46% size:100% technologie vergen; overwegende dat het kabinet in de brief "Van kennis 06:15:12.450 --> 06:15:15.028 align:middle line:82% position:46% size:100% naar impact" aangeeft scherpere keuzes te willen maken en een 06:15:15.149 --> 06:15:18.810 align:middle line:82% position:46% size:100% nationale technologiestrategie gaat ontwikkelen; overwegende dat het 06:15:18.930 --> 06:15:22.049 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet ook stevig wil inzetten op impact en valorisatie van kennis; 06:15:22.169 --> 06:15:24.929 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt het kabinet om in de technologiestrategie een analyse te 06:15:25.048 --> 06:15:27.869 align:middle line:82% position:46% size:100% maken van de verdeling van onderzoeks en onderwijsmiddelen over 06:15:27.990 --> 06:15:30.389 align:middle line:82% position:46% size:100% alfa, bèta, gamma en (technisch-)medische wetenschap in 06:15:30.509 --> 06:15:33.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland en andere landen; verzoekt het kabinet daarbij eveneens om bij 06:15:33.869 --> 06:15:36.810 align:middle line:82% position:46% size:100% deze analyse van de financiële middelen een nadere uitsplitsing te 06:15:36.930 --> 06:15:41.310 align:middle line:82% position:46% size:100% maken naar specifieke sectoren en technologieën binnen de brede 06:15:41.430 --> 06:15:44.451 align:middle line:82% position:46% size:100% domeinen alfa, bèta, gamma en (technisch-)medische wetenschap, 06:15:44.979 --> 06:15:48.258 align:middle line:82% position:46% size:100% inclusief de relevantie van deze sectoren of technologieën voor grote 06:15:48.379 --> 06:15:51.669 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke transities, en gaat over tot de orde van de dag. 06:15:52.598 --> 06:15:54.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 06:15:57.109 --> 06:15:57.990 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-VIII). Voorzitter. 06:15:58.110 --> 06:16:02.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoewel wij de briefwisseling over internationalisering uiterst prettig 06:16:02.669 --> 06:16:04.799 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden, heb ik hier toch een vrolijke aanmoediging om over te 06:16:04.919 --> 06:16:05.978 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan tot een wet. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:16:06.240 --> 06:16:09.639 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat na jaren overleg er nog steeds geen oplossing is om 06:16:09.759 --> 06:16:13.028 align:middle line:82% position:46% size:100% de instroom van internationale studenten te remmen; overwegende dat 06:16:13.149 --> 06:16:15.669 align:middle line:82% position:46% size:100% het tempo waarin we nu beslissingen nemen niet voldoet en dat in 06:16:15.790 --> 06:16:18.669 align:middle line:82% position:46% size:100% afwachting van passende wetgeving de toegankelijkheid van het hoger 06:16:18.790 --> 06:16:22.060 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs voor Nederlandse studenten onder druk staat; verzoekt de 06:16:22.180 --> 06:16:25.130 align:middle line:82% position:46% size:100% minister uiterlijk voor het zomerreces met een nieuw 06:16:25.368 --> 06:16:27.810 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel te komen voor de beheersing van de instroom van 06:16:27.930 --> 06:16:32.299 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale studenten, en gaat over tot de orde van de dag. 06:16:36.618 --> 06:16:37.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 06:16:39.900 --> 06:16:40.560 align:middle line:82% position:46% size:100% 76 (36200-VIII). 06:16:43.179 --> 06:16:46.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog een kleine actuele vraag. Gisteravond is besloten dat 06:16:48.338 --> 06:16:51.049 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK 12,5 miljoen extra investeert in ruimtevaart — dat is een onderwerp 06:16:51.169 --> 06:16:54.200 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook van fundamenteel belang is — voor kennis, ontwikkeling en 06:16:54.319 --> 06:16:57.459 align:middle line:82% position:46% size:100% fundamenteel toegepast onderzoek. Ik heb een vraag voor de tweede 06:16:57.909 --> 06:17:01.218 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn van de minister: waarom besloot hij, ondanks deze belangen, 06:17:01.337 --> 06:17:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% om niet bij te dragen? En is hij bereid toe te zeggen dat 06:17:03.529 --> 06:17:06.669 align:middle line:82% position:46% size:100% OCW zich de komende periode ook committeert aan het door de Kamer 06:17:06.790 --> 06:17:10.810 align:middle line:82% position:46% size:100% vastgestelde ambitieniveau van 4,7% bnp aandeel in optionele 06:17:11.139 --> 06:17:13.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ESA-programma's? Dank u wel. 06:17:14.039 --> 06:17:17.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Van der Woude. Dan is de volgende spreker de heer 06:17:17.318 --> 06:17:18.269 align:middle line:82% position:46% size:100% El Yassini, ook van de VVD. 06:17:34.289 --> 06:17:36.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Ik wil beide ministers bedanken voor 06:17:36.818 --> 06:17:40.058 align:middle line:82% position:46% size:100% de beantwoording, vooral inzake de vragen die de VVD 06:17:41.569 --> 06:17:44.080 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk had doorgegeven. Ik denk dat we de komende tijd in 06:17:44.200 --> 06:17:46.179 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende debatten verder gaan praten over verschillende 06:17:46.298 --> 06:17:46.769 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerpen. 06:17:49.109 --> 06:17:50.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het gaat om het onderwijs staat volgens mij de hele Kamer klaar om 06:17:51.009 --> 06:17:53.799 align:middle line:82% position:46% size:100% samen te werken en te kijken wat we verder kunnen doen ter verbetering 06:17:53.919 --> 06:17:55.990 align:middle line:82% position:46% size:100% van het onderwijs voor onze kinderen, onze jongeren en onze 06:17:56.110 --> 06:17:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% volwassenen. Ik heb nog wel een aantal moties. 06:17:58.369 --> 06:18:03.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zou ik graag willen indienen. De eerste: De Kamer, gehoord de 06:18:03.540 --> 06:18:06.299 align:middle line:82% position:46% size:100% beraadslaging, constaterende dat vakwedstrijden, waaraan momenteel 06:18:06.419 --> 06:18:10.290 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarlijks zo'n 40.000 mbo studenten deelnemen, een belangrijke bijdrage 06:18:10.409 --> 06:18:13.139 align:middle line:82% position:46% size:100% leveren aan het versterken van het imago van het beroepsonderwijs, maar 06:18:13.259 --> 06:18:15.878 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aan talentontwikkeling; constaterende dat de 06:18:16.150 --> 06:18:18.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Skills-organisatie substantiële extra kosten maakt, mede door de 06:18:18.680 --> 06:18:22.120 align:middle line:82% position:46% size:100% groei van de afgelopen vijf jaar; verzoekt de regering komend jaar 06:18:22.990 --> 06:18:26.419 align:middle line:82% position:46% size:100% €600.000 vanuit de bekostiging mbo in te zetten om de stijgende kosten 06:18:26.540 --> 06:18:29.720 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de mbo-vakwedstrijden op te kunnen vangen en de borging van dit 06:18:29.840 --> 06:18:32.209 align:middle line:82% position:46% size:100% programma te verzekeren, en gaat over tot de orde van de dag. 06:18:32.330 --> 06:18:33.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 77 (36200-VIII). 06:18:33.408 --> 06:18:36.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast komen mijn collega Harry van der Molen 06:18:39.109 --> 06:18:44.061 align:middle line:82% position:46% size:100% en ik ook nog met een motie over het versterken van de meerjarenbegroting 06:18:44.181 --> 06:18:46.690 align:middle line:82% position:46% size:100% met betrekking tot de WorldSkills. We dragen het een heel warm hart 06:18:46.811 --> 06:18:49.290 align:middle line:82% position:46% size:100% toe, omdat het heel belangrijk is, juist voor loopbaanoriëntatie en 06:18:49.409 --> 06:18:51.419 align:middle line:82% position:46% size:100% -begeleiding. We willen ervoor zorgen dat jongeren 06:18:51.540 --> 06:18:54.270 align:middle line:82% position:46% size:100% in aanraking komen met de verschillende belangrijke 06:18:54.389 --> 06:18:56.889 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen die uiteindelijk voor onze samenleving maar ook voor hen 06:18:57.009 --> 06:18:59.830 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf goed zijn. De volgende motie, voorzitter. 06:19:00.188 --> 06:19:02.580 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de subsidie 06:19:02.949 --> 06:19:05.479 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkleren het mogelijk maakt dat studenten op de werkvloer een vak 06:19:05.599 --> 06:19:08.720 align:middle line:82% position:46% size:100% leren; constaterende dat de subsidie praktijkleren bijdraagt aan het 06:19:08.840 --> 06:19:11.240 align:middle line:82% position:46% size:100% oplossen van tekorten in tekortsectoren en juist voor 06:19:11.360 --> 06:19:13.870 align:middle line:82% position:46% size:100% kwetsbare leerlingen de toegang tot de arbeidsmarkt verbetert; 06:19:14.319 --> 06:19:17.560 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de subsidie praktijkleren afloopt na 2023; 06:19:17.889 --> 06:19:20.539 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de evaluatie van de subsidie praktijkleren dit jaar 06:19:20.658 --> 06:19:23.069 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvindt; constaterende dat de middelen voor de subsidie 06:19:23.519 --> 06:19:25.327 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkleren structureel op de begroting staan, maar nog 06:19:25.447 --> 06:19:27.549 align:middle line:82% position:46% size:100% onduidelijk is hoe dit de komende jaren besteed zal worden; 06:19:27.819 --> 06:19:30.528 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat bij een positieve evaluatie het programma verlengd zou 06:19:30.649 --> 06:19:33.529 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten worden; overwegende dat de Tweede Kamer zich heeft uitgesproken 06:19:33.650 --> 06:19:37.929 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een bbl-offensief om ten minste 35% van de studenten middels een 06:19:38.560 --> 06:19:41.060 align:middle line:82% position:46% size:100% bbl-traject op te leiden; verzoekt de regering bij een positieve 06:19:41.180 --> 06:19:44.269 align:middle line:82% position:46% size:100% evaluatie vanaf 2024 de huidige middelen van de subsidie 06:19:44.388 --> 06:19:47.508 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkleren in te zetten voor een vervolgregeling van vijf jaar, en 06:19:47.629 --> 06:19:48.789 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. 06:19:53.569 --> 06:19:54.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 06:19:57.269 --> 06:19:57.628 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-VIII). 06:19:59.299 --> 06:19:59.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan 06:20:02.240 --> 06:20:04.689 align:middle line:82% position:46% size:100% de volgende motie, voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:20:04.810 --> 06:20:06.810 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de Ambachtsacademie een bijdrage heeft 06:20:06.930 --> 06:20:08.740 align:middle line:82% position:46% size:100% geleverd aan het benutten van de werkgelegenheid in het 06:20:08.860 --> 06:20:12.060 align:middle line:82% position:46% size:100% specialistisch ambacht door met name 50-plussers met een ww of 06:20:12.180 --> 06:20:15.389 align:middle line:82% position:46% size:100% bijstandsuitkering op te leiden in een meester-gezelconstructie in een 06:20:15.509 --> 06:20:18.208 align:middle line:82% position:46% size:100% sector waar sprake is van vergrijzing; constaterende dat het 06:20:18.329 --> 06:20:21.330 align:middle line:82% position:46% size:100% tweede project van de Ambachtsacademie nog niet is 06:20:21.450 --> 06:20:24.729 align:middle line:82% position:46% size:100% geëvalueerd; overwegende dat de effectiviteit en doelmatigheid van 06:20:24.849 --> 06:20:28.470 align:middle line:82% position:46% size:100% de Ambachtsacademie daarmee nog niet zijn vast te stellen; overwegende 06:20:28.590 --> 06:20:31.503 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de subsidie voor de Ambachtsacademie nog loopt tot eind 06:20:31.622 --> 06:20:34.049 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023; verzoekt de regering het tweede project van de 06:20:34.169 --> 06:20:36.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie te evalueren, en de Tweede Kamer daarover zo snel 06:20:37.080 --> 06:20:39.689 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk te informeren, het liefst voor de Voorjaarsnota, en gaat over 06:20:39.810 --> 06:20:40.519 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. 06:20:43.490 --> 06:20:45.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 79 (36200-VIII). 06:20:45.189 --> 06:20:45.541 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot 06:20:47.409 --> 06:20:50.727 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn laatste motie, voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:20:50.909 --> 06:20:53.529 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de uitstroom van zowel zijinstromers als net 06:20:53.650 --> 06:20:57.299 align:middle line:82% position:46% size:100% afgestudeerde leraren erg groot is; constaterende dat dit "lerarenlek" 06:20:57.419 --> 06:21:00.699 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral ontstaat door onvoldoende of zelfs volledig ontbrekende 06:21:00.818 --> 06:21:03.650 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiding van de school dan wel het opleidingsinstituut; 06:21:03.770 --> 06:21:06.729 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat deze ongewenste uitstroom van zijinstromers en 06:21:06.849 --> 06:21:10.088 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuwe leraren ook samenhangt met het ontbreken van perspectief en 06:21:10.208 --> 06:21:13.118 align:middle line:82% position:46% size:100% zekerheid vanwege tijdelijke en kleine contracten; overwegende dat 06:21:13.239 --> 06:21:16.532 align:middle line:82% position:46% size:100% zolang het aantal nieuwe leraren dat stopt groter is dan het aantal 06:21:16.652 --> 06:21:19.208 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren dat voor de klas komt te staan, alle andere acties dweilen 06:21:19.329 --> 06:21:21.830 align:middle line:82% position:46% size:100% met de kraan open zullen zijn; overwegende dat een goede 06:21:21.950 --> 06:21:24.740 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiding van nieuwe leraren van essentieel belang is en tot de 06:21:24.860 --> 06:21:27.250 align:middle line:82% position:46% size:100% kerntaak van een school en een opleidingsinstituut behoren; 06:21:27.729 --> 06:21:30.169 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat een school in het licht van het lerarentekort alles 06:21:30.290 --> 06:21:32.681 align:middle line:82% position:46% size:100% moet doen om nieuwe leraren perspectief en zekerheid te bieden; 06:21:33.069 --> 06:21:35.299 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om te komen tot kaders ten aanzien van het 06:21:35.419 --> 06:21:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiden van nieuwe leraren en hierin de samenwerking tussen 06:21:37.849 --> 06:21:41.150 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen en lerarenopleidingen te verankeren; verzoekt de regering 06:21:41.270 --> 06:21:43.490 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken te maken met sociale partners over het behoud van 06:21:43.610 --> 06:21:47.047 align:middle line:82% position:46% size:100% zijinstromers en nieuwe leraren, en gaat over tot de orde van de dag. 06:21:49.929 --> 06:21:51.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 80 (36200-VIII). 06:21:52.709 --> 06:21:55.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank u wel, meneer El Yassini. 06:21:55.799 --> 06:21:58.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de volgende spreker de heer Kwint, SP. 06:22:07.098 --> 06:22:09.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Voor de mensen die er gisteren bij 06:22:09.869 --> 06:22:11.840 align:middle line:82% position:46% size:100% waren — op de eerste rij zitten er in ieder geval een paar — zeg ik dat 06:22:12.438 --> 06:22:15.239 align:middle line:82% position:46% size:100% een hoop van mijn aandacht is uitgegaan naar het lerarentekort. 06:22:15.359 --> 06:22:18.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaan we binnenkort nog eens dunnetjes overdoen, want over enkele 06:22:18.119 --> 06:22:20.060 align:middle line:82% position:46% size:100% weken hebben wij alweer een debat over het lerarentekort. 06:22:20.240 --> 06:22:24.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is hard nodig, want ik denk dat dat de grootste crisis is die het 06:22:24.138 --> 06:22:28.039 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs op dit moment te wachten staat. 06:22:28.158 --> 06:22:29.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij niet genoeg doen, gaat het nog jaren duren. 06:22:29.840 --> 06:22:32.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, zelfs als wij wel genoeg doen, gaat het vrees ik nog 06:22:33.020 --> 06:22:33.758 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds jaren duren 06:22:35.289 --> 06:22:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voordat het is opgelost. Zelfs wanneer we al mijn vijftien 06:22:38.119 --> 06:22:42.109 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen zouden gaan uitvoeren, dan nog gaat het enkele jaren duren. 06:22:42.228 --> 06:22:44.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk wel minder dan wanneer we dat niet zouden doen. 06:22:45.609 --> 06:22:47.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb overwogen om ze alle vijftien in een motie te gieten, maar 06:22:50.528 --> 06:22:52.750 align:middle line:82% position:46% size:100% de schriftelijke beantwoording van de minister was zo goed. 06:22:53.019 --> 06:22:54.611 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, zo mooi was het nou ook weer niet. 06:22:55.000 --> 06:22:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom op een groot deel nog terug in het volgende debat over leraren, 06:22:58.939 --> 06:23:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% maar er zijn volgens mij wel een paar stappen die we vandaag zouden 06:23:01.250 --> 06:23:04.508 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten zetten. Een van die stappen gaat over de 06:23:04.810 --> 06:23:05.990 align:middle line:82% position:46% size:100% invalpools en over de uitzendbureaus. 06:23:06.110 --> 06:23:09.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij delen de minister en ik de richting waar we naartoe moeten, 06:23:09.429 --> 06:23:11.838 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik sluit niet uit dat een kleine aanscherping op zijn plek zou 06:23:11.958 --> 06:23:13.201 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Daarom: De Kamer, gehoord de 06:23:13.320 --> 06:23:15.229 align:middle line:82% position:46% size:100% beraadslaging, constaterende dat commerciële uitzendbureaus het 06:23:15.349 --> 06:23:17.659 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort misbruiken door torenhoge te prijzen te vragen en 06:23:17.779 --> 06:23:20.338 align:middle line:82% position:46% size:100% niet bijdragen aan een oplossing van het lerarentekort; verzoekt de 06:23:20.458 --> 06:23:22.819 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om in samenspraak met het onderwijs te komen tot een landelijk 06:23:22.939 --> 06:23:25.970 align:middle line:82% position:46% size:100% netwerk van invalpools en afspraken te maken waardoor uitzendbureaus 06:23:26.090 --> 06:23:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% niet langer worden ingezet in het onderwijs, en gaat over tot de orde 06:23:29.119 --> 06:23:30.229 align:middle line:82% position:46% size:100% van de dag. Zij krijgt nr. 06:23:30.349 --> 06:23:31.028 align:middle line:82% position:46% size:100% 81 (36200-VIII). 06:23:33.470 --> 06:23:35.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had het ook met de minister over de vaste contracten. 06:23:35.199 --> 06:23:38.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook daar delen wij de analyse dat het in deze tijd onbegrijpelijk is 06:23:39.310 --> 06:23:42.139 align:middle line:82% position:46% size:100% dat besturen een goed functionerende docent geen contract geven. 06:23:42.259 --> 06:23:45.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet alleen onbegrijpelijk; het is ook gewoon slecht beleid en 06:23:45.739 --> 06:23:47.576 align:middle line:82% position:46% size:100% slecht beleid moeten we niet willen. Volgens mij kunnen we het daar snel 06:23:47.695 --> 06:23:50.209 align:middle line:82% position:46% size:100% over eens zijn. Daarom: De Kamer, gehoord de 06:23:50.330 --> 06:23:53.299 align:middle line:82% position:46% size:100% beraadslaging, constaterende dat het in tijden van grote lerarentekorten 06:23:53.419 --> 06:23:56.088 align:middle line:82% position:46% size:100% onacceptabel is dat leraren bij goed functioneren geen vast contract 06:23:56.208 --> 06:23:59.778 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen; verzoekt de regering indien het overleg met de sociale partners 06:23:59.899 --> 06:24:02.609 align:middle line:82% position:46% size:100% niet tot een bindende afspraak leidt in het wetsvoorstel strategisch 06:24:02.728 --> 06:24:05.205 align:middle line:82% position:46% size:100% personeelsbeleid te regelen dat leraren bij goed functioneren na een 06:24:05.326 --> 06:24:07.799 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar altijd een vast contract krijgen, en gaat over tot de orde 06:24:07.919 --> 06:24:08.270 align:middle line:82% position:46% size:100% van de dag. Zij krijgt nr. 06:24:08.389 --> 06:24:10.450 align:middle line:82% position:46% size:100% 82 (36200-VIII). En zo zien we toch maar toch dat al 06:24:10.569 --> 06:24:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% die antwoorden van de minister en zijn talloze ambtenaren die hem 06:24:13.009 --> 06:24:15.458 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij hebben geholpen, waarvoor dank, niet voor niks zijn, want 06:24:15.579 --> 06:24:18.179 align:middle line:82% position:46% size:100% anders had ik nooit zo'n "mits" of "maar" erin gezet, van alleen als de 06:24:18.449 --> 06:24:19.258 align:middle line:82% position:46% size:100% overleggen mislukken. 06:24:21.118 --> 06:24:22.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, zo komen we nog eens ergens. 06:24:24.838 --> 06:24:27.639 align:middle line:82% position:46% size:100% De internationalisering. Daar hebben we gisteren ook bij 06:24:27.759 --> 06:24:28.869 align:middle line:82% position:46% size:100% stilgestaan. Daar heb je eigenlijk een 06:24:28.990 --> 06:24:32.868 align:middle line:82% position:46% size:100% soortgelijke beweging, namelijk dat iedereen op zoek is naar manieren om 06:24:32.989 --> 06:24:35.679 align:middle line:82% position:46% size:100% er iets aan te doen, maar dat de manier waarop en het tempo waarin 06:24:35.798 --> 06:24:39.340 align:middle line:82% position:46% size:100% hier en daar nog wat verschillen. Wat ik wel echt problematisch vind, 06:24:39.459 --> 06:24:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat kennisinstellingen gewoon de oproep om niet meer actief te werven 06:24:43.659 --> 06:24:47.368 align:middle line:82% position:46% size:100% simpelweg naast zich neerleggen. Daar hou ik niet van, dus daar heb 06:24:47.489 --> 06:24:48.700 align:middle line:82% position:46% size:100% ik een voorstel voor geschreven. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:24:49.209 --> 06:24:51.705 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat hogescholen en universiteiten nog steeds studenten 06:24:51.826 --> 06:24:54.080 align:middle line:82% position:46% size:100% uit het buitenland werven; overwegende dat er een verband is 06:24:54.200 --> 06:24:55.729 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen de instroom van internationale studenten en de 06:24:55.849 --> 06:24:57.947 align:middle line:82% position:46% size:100% huidige bekostigingssystematiek van het hoger onderwijs; verzoekt de 06:24:58.066 --> 06:25:00.842 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om samen met de Vereniging Hogescholen en Universiteiten van 06:25:00.961 --> 06:25:03.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland ervoor te zorgen dat het actief werven van buitenlandse 06:25:04.040 --> 06:25:06.799 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten tot nader order, in ieder geval totdat de minister met nieuwe 06:25:06.919 --> 06:25:09.620 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen komt omtrent internationalisering, gestopt wordt, 06:25:09.741 --> 06:25:12.560 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:25:12.680 --> 06:25:13.209 align:middle line:82% position:46% size:100% 83 (36200-VIII). 06:25:14.880 --> 06:25:17.619 align:middle line:82% position:46% size:100% En als laatste de uitsmijter. Ik kan me haast niet voorstellen dat 06:25:17.740 --> 06:25:20.519 align:middle line:82% position:46% size:100% dit tot een negatief preadvies leidt, want het is een buitengewoon 06:25:20.638 --> 06:25:22.560 align:middle line:82% position:46% size:100% constructief voorstel. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:25:22.680 --> 06:25:25.041 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de rente op studieleningen stijgt van 0% naar 06:25:25.409 --> 06:25:29.338 align:middle line:82% position:46% size:100% 0,46% voor studenten in het hoger onderwijs en 1,78% voor mbo 06:25:29.458 --> 06:25:32.368 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten; overwegende dat dit al de zoveelste keer is dat studenten te 06:25:32.489 --> 06:25:35.130 align:middle line:82% position:46% size:100% maken krijgen met stijgende kosten; verzoekt de regering de rente op 06:25:35.250 --> 06:25:38.008 align:middle line:82% position:46% size:100% studieleningen permanent op 0% te zetten, en gaat over tot de orde van 06:25:38.129 --> 06:25:40.080 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. Zij krijgt nr. 06:25:40.200 --> 06:25:40.968 align:middle line:82% position:46% size:100% 84 (36200-VIII). 06:25:42.609 --> 06:25:46.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was 'm, voorzitter. Dank u wel voor uw inbreng, meneer 06:25:46.520 --> 06:25:49.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Kwint. De volgende spreker van de zijde van 06:25:49.458 --> 06:25:52.598 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer is mevrouw Hagen namens D66. 06:26:00.438 --> 06:26:03.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel dank, voorzitter. En veel dank aan beide ministers, 06:26:03.658 --> 06:26:07.019 align:middle line:82% position:46% size:100% allereerst voor hun bevlogenheid. Het is echt heerlijk om naar te 06:26:07.138 --> 06:26:09.366 align:middle line:82% position:46% size:100% luisteren. Uiteraard ook veel dank voor de 06:26:09.486 --> 06:26:12.688 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording en voor de toezeggingen om mijn aandachtspunten 06:26:12.809 --> 06:26:14.238 align:middle line:82% position:46% size:100% mee te nemen in de toekomstverkenning. 06:26:14.598 --> 06:26:17.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals aangekondigd heb ik met mijn coalitiepartners inmiddels het 06:26:17.849 --> 06:26:20.939 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement ingediend om de leermiddelen voor de 06:26:21.060 --> 06:26:26.549 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden voor de jongeren tot 18 jaar op het mbo te 06:26:26.669 --> 06:26:28.799 align:middle line:82% position:46% size:100% bekostigen. Daarbij hoort echter ook een motie, 06:26:28.919 --> 06:26:30.830 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat het ook na 06:26:32.598 --> 06:26:36.090 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023 structureel wordt. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:26:36.209 --> 06:26:39.790 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat basisvaardigheden van belang zijn om goed te kunnen 06:26:39.909 --> 06:26:42.938 align:middle line:82% position:46% size:100% functioneren in de maatschappij; overwegende dat jongeren in het 06:26:43.059 --> 06:26:46.929 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet onderwijs tot 18 jaar niet voor schoolboeken hoeven te 06:26:47.048 --> 06:26:51.159 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen en studenten in het mbo wel; overwegende dat er structurele 06:26:51.279 --> 06:26:53.889 align:middle line:82% position:46% size:100% dekking is naar aanleiding van het terugdraaien van de halvering van 06:26:54.009 --> 06:26:57.098 align:middle line:82% position:46% size:100% het collegegeld in het eerste studiejaar om de verbreding van de 06:26:57.219 --> 06:27:01.240 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullende beurs te bekostigen; verzoekt de regering om vanaf 2024 06:27:01.360 --> 06:27:04.868 align:middle line:82% position:46% size:100% structureel 10 miljoen euro te reserveren om boeken en licenties 06:27:04.989 --> 06:27:08.528 align:middle line:82% position:46% size:100% voor mbo studenten jonger dan 18 jaar voor de vakken Nederlands, 06:27:08.649 --> 06:27:11.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Engels, rekenen en burgerschap kosteloos ter beschikking te 06:27:11.590 --> 06:27:11.850 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen, 06:27:15.979 --> 06:27:20.338 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:27:20.458 --> 06:27:20.720 align:middle line:82% position:46% size:100% 85 (36200-VIII). 06:27:27.000 --> 06:27:30.368 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan dat u aan het einde bent gekomen van uw termijn? 06:27:30.489 --> 06:27:32.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Ik zie de heer Van Meenen al naar 06:27:32.790 --> 06:27:33.830 align:middle line:82% position:46% size:100% voren komen lopen. Ik geef het woord aan 06:27:41.500 --> 06:27:47.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Van Meenen, namens D66. Dit is zijn laatste 06:27:48.758 --> 06:27:50.838 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage aan een begrotingsbehandeling OCW. 06:27:50.958 --> 06:27:52.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we toch nog maar even markeren. 06:27:54.400 --> 06:27:54.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar 06:27:57.258 --> 06:27:59.648 align:middle line:82% position:46% size:100% in de Eerste Kamer hebben ze ook begrotingsbesprekingen, voorzitter. 06:27:59.768 --> 06:28:00.348 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is waar. Dus we gaan lekker door. 06:28:00.618 --> 06:28:02.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik begin maar even met de moties, 06:28:03.409 --> 06:28:04.308 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik heb er vijf. De 06:28:05.830 --> 06:28:08.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat er tot en met 06:28:10.209 --> 06:28:14.630 align:middle line:82% position:46% size:100% 2027 446 miljoen euro incidentele middelen overschot is naar 06:28:14.750 --> 06:28:17.240 align:middle line:82% position:46% size:100% aanleiding van het terugdraaien van de halvering van het collegegeld in 06:28:17.360 --> 06:28:21.020 align:middle line:82% position:46% size:100% het eerste studiejaar; overwegende dat deze middelen zijn vrijgemaakt 06:28:21.139 --> 06:28:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit de motie van de leden Van der Molen en Van der Laan voor een 06:28:23.930 --> 06:28:26.958 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpassing om studenten met ouders met een middeninkomen financieel te 06:28:27.079 --> 06:28:30.588 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen; overwegende dat deze middelen bedoeld zijn voor studenten 06:28:30.708 --> 06:28:34.250 align:middle line:82% position:46% size:100% en het overschot ten goede dient te komen aan studenten; verzoekt de 06:28:34.369 --> 06:28:37.880 align:middle line:82% position:46% size:100% regering deze incidentele middelen te behouden voor studenten en in te 06:28:38.000 --> 06:28:40.628 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten voor het verhogen van de basisbeurs voor uitwonende studenten 06:28:41.080 --> 06:28:46.868 align:middle line:82% position:46% size:100% in het mbo, hbo, wo en uitwonende scholieren voor de collegejaren 06:28:46.989 --> 06:28:47.291 align:middle line:82% position:46% size:100% 2024-2025 en 06:28:49.310 --> 06:28:51.440 align:middle line:82% position:46% size:100% 2025-2026, en gaat over tot de orde van de dag. 06:28:51.769 --> 06:28:52.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 86 (36200-VIII). 06:28:52.909 --> 06:28:52.929 align:middle line:82% position:46% size:100% De 06:28:56.528 --> 06:28:59.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de cao 06:28:59.509 --> 06:29:02.299 align:middle line:82% position:46% size:100% onderhandelingen voor het funderend onderwijs gedecentraliseerd zijn en 06:29:02.419 --> 06:29:06.049 align:middle line:82% position:46% size:100% de raden en de bonden als gevolg daarvan de cao onderhandelingen 06:29:06.169 --> 06:29:10.269 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren; overwegende dat hierdoor onvoldoende direct en scherp de door 06:29:10.388 --> 06:29:13.880 align:middle line:82% position:46% size:100% de overheid gestelde doelen, mede in relatie tot de beschikbaar gestelde 06:29:14.000 --> 06:29:17.319 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen, gerealiseerd worden; constaterende dat deze doelen, 06:29:17.439 --> 06:29:20.389 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld in het licht van kansengelijkheid, een steeds sterker 06:29:20.509 --> 06:29:23.470 align:middle line:82% position:46% size:100% wordende verbinding tussen primair en voortgezet onderwijs vragen; 06:29:24.109 --> 06:29:26.669 align:middle line:82% position:46% size:100% voorts overwegende dat er een uitgesproken wens is vanuit het 06:29:26.790 --> 06:29:29.810 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs dat de vertegenwoordiging van het onderwijspersoneel 06:29:29.930 --> 06:29:32.819 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtstreeks met de minister over hun cao onderhandelt; overwegende 06:29:32.939 --> 06:29:36.508 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de minister belangen direct en gelijkelijk kan afwegen vanuit zijn 06:29:36.959 --> 06:29:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% stelselverantwoordelijkheid; constaterende dat zo één cao voor 06:29:40.869 --> 06:29:44.199 align:middle line:82% position:46% size:100% het gehele funderend onderwijs kan worden opgesteld en bestuurders 06:29:44.318 --> 06:29:46.930 align:middle line:82% position:46% size:100% terug kunnen naar de reguliere onderwijs cao, zoals de Kamer 06:29:47.049 --> 06:29:50.338 align:middle line:82% position:46% size:100% meermaals heeft gevraagd; verzoekt de regering met voorstellen te komen 06:29:50.639 --> 06:29:53.199 align:middle line:82% position:46% size:100% voor één cao voor het funderend onderwijs, die voortaan in 06:29:53.318 --> 06:29:55.449 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtstreekse onderhandelingen tussen de minister en de vakbonden 06:29:55.568 --> 06:29:57.848 align:middle line:82% position:46% size:100% tot stand komt, en gaat over tot de orde van de dag. 06:29:57.969 --> 06:29:58.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 87 (36200-VIII). 06:29:58.639 --> 06:30:01.588 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het lerarentekort 06:30:01.708 --> 06:30:03.929 align:middle line:82% position:46% size:100% nog steeds de grootste onderwijscrisis is en deze 06:30:04.048 --> 06:30:08.220 align:middle line:82% position:46% size:100% onorthodoxe maatregelen vraagt; constaterende dat aan de kant van 06:30:08.340 --> 06:30:11.369 align:middle line:82% position:46% size:100% werkgevers nog winst valt te boeken met onderlinge samenwerking in 06:30:11.490 --> 06:30:14.429 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats van onderlinge concurrentie, bijvoorbeeld bij de ondersteuning 06:30:14.548 --> 06:30:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% van beginnende leraren en zijinstromers, bij de 06:30:17.598 --> 06:30:20.609 align:middle line:82% position:46% size:100% vervangingspoel en de inzet van personele middelen; constaterende 06:30:20.728 --> 06:30:23.622 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er nog steeds besturen zijn die niet actief samenwerken in hun 06:30:23.742 --> 06:30:27.088 align:middle line:82% position:46% size:100% regio; overwegende dat er nu ook samenwerkingsverbanden zijn die 06:30:27.208 --> 06:30:31.028 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerken op basis van levensbeschouwing; verzoekt de 06:30:31.149 --> 06:30:34.118 align:middle line:82% position:46% size:100% regering te zoeken naar een meer verplichtende samenwerking tussen 06:30:34.239 --> 06:30:37.149 align:middle line:82% position:46% size:100% besturen voor het bestrijden van het lerarentekort, die aansluit bij 06:30:37.269 --> 06:30:39.490 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaande en passende samenwerkingen, en gaat over tot de 06:30:39.610 --> 06:30:40.291 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:30:40.411 --> 06:30:42.669 align:middle line:82% position:46% size:100% 88 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:30:42.790 --> 06:30:45.519 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de helft van de scholen toe is aan nieuwbouw of 06:30:45.638 --> 06:30:48.750 align:middle line:82% position:46% size:100% renovatie; van mening dat het belangrijk is dat werk wordt gemaakt 06:30:49.438 --> 06:30:52.270 align:middle line:82% position:46% size:100% van goede onderwijshuisvesting, zodat leraren en leerlingen kunnen 06:30:52.389 --> 06:30:56.008 align:middle line:82% position:46% size:100% werken en leren in een gezonde en duurzame omgeving; overwegende dat 06:30:56.129 --> 06:30:58.500 align:middle line:82% position:46% size:100% een revolverend fonds hierbij een oplossing kan bieden, waarbij 06:30:58.619 --> 06:31:02.700 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen en gemeenten geld lenen voor renovatie of nieuwbouw; verzoekt de 06:31:02.819 --> 06:31:06.958 align:middle line:82% position:46% size:100% regering in samenwerking met BZK, EZK en particuliere investeerders 06:31:07.079 --> 06:31:10.695 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals pensioenfondsen te verkennen of en hoe een revolverend fonds en 06:31:10.815 --> 06:31:14.130 align:middle line:82% position:46% size:100% een programmatische aanpak kunnen bijdragen aan de problematiek rond 06:31:14.250 --> 06:31:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijshuisvesting, en de Tweede Kamer hier in het voorjaar van 2023 06:31:17.330 --> 06:31:19.560 align:middle line:82% position:46% size:100% over te informeren, en gaat over tot de orde van de dag. 06:31:19.680 --> 06:31:21.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 89 (36200-VIII). 06:31:22.709 --> 06:31:25.598 align:middle line:82% position:46% size:100% En, ten slotte. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:31:25.719 --> 06:31:28.720 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat dit kabinet een brede aanpak heeft in het bestrijden 06:31:28.840 --> 06:31:31.889 align:middle line:82% position:46% size:100% van het lerarentekort, en hier geen middel onbeproefd mag blijven; 06:31:33.359 --> 06:31:35.979 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat meer werken voor sommige leraren momenteel 06:31:36.099 --> 06:31:39.429 align:middle line:82% position:46% size:100% onvoldoende loont en dat onvoldoende inzichtelijk is hoeveel meer werken 06:31:39.548 --> 06:31:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% een leraar oplevert; constaterende dat het kabinet een proef is gestart 06:31:43.119 --> 06:31:46.630 align:middle line:82% position:46% size:100% om meer uren werken beter te belonen; overwegende dat er gemengd 06:31:46.750 --> 06:31:50.037 align:middle line:82% position:46% size:100% door leraren is gereageerd op dit voorstel, maar een kleine groep van 06:31:50.156 --> 06:31:54.009 align:middle line:82% position:46% size:100% geïnteresseerden een grote impact op het aantal fte kan hebben; van 06:31:54.130 --> 06:31:56.438 align:middle line:82% position:46% size:100% mening dat deze regeling kan bijdragen aan het bestrijden van het 06:31:56.559 --> 06:32:00.310 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort, maar tegelijkertijd een brede aanpak nodig is zoals het 06:32:00.430 --> 06:32:03.429 align:middle line:82% position:46% size:100% bestrijden van de werkdruk, meer autonomie en minder administratie om 06:32:03.548 --> 06:32:06.630 align:middle line:82% position:46% size:100% het vak aantrekkelijk te maken; verzoekt de regering om sociale 06:32:06.750 --> 06:32:10.088 align:middle line:82% position:46% size:100% partners op te roepen om meer belonen van meer uren werk te 06:32:10.208 --> 06:32:13.223 align:middle line:82% position:46% size:100% betrekken in de komende cao onderhandelingen en dit in samenhang 06:32:13.343 --> 06:32:15.580 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen met de kansen die initiatieven als de Rijke Schooldag 06:32:15.700 --> 06:32:17.137 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden, en gaat over tot de orde van de dag. 06:32:17.258 --> 06:32:18.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 90 (36200-VIII). 06:32:19.598 --> 06:32:22.061 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik dank u. Ik dank de bewindspersonen. 06:32:22.181 --> 06:32:25.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank u allemaal. En wij danken u, meneer Van Meenen. 06:32:25.298 --> 06:32:25.558 align:middle line:82% position:46% size:100% (Geroffel op de bankjes) Dat is 06:32:30.699 --> 06:32:32.216 align:middle line:82% position:46% size:100% welverdiend. Ik constateer meteen dat u de moties 06:32:32.335 --> 06:32:34.389 align:middle line:82% position:46% size:100% ook nog perfect getimed heeft binnen de tijd. 06:32:35.709 --> 06:32:37.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dat is ervaring, zullen we maar zeggen. 06:32:37.427 --> 06:32:39.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is aan meneer De Hoop, PvdA. 06:32:43.479 --> 06:32:45.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Een aantal moties. 06:32:45.630 --> 06:32:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er op tal van 06:32:48.740 --> 06:32:51.460 align:middle line:82% position:46% size:100% manieren onderscheid wordt gemaakt tussen studenten op het mbo 06:32:51.580 --> 06:32:55.368 align:middle line:82% position:46% size:100% enerzijds en studenten op het hbo en wo anderzijds, zoals de mogelijkheid 06:32:55.489 --> 06:32:57.889 align:middle line:82% position:46% size:100% een tussenjaar of bestuursjaar te doen, toegang te krijgen tot 06:32:58.009 --> 06:33:00.709 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenkroeg of studentenvereniging, en talloze 06:33:00.830 --> 06:33:04.069 align:middle line:82% position:46% size:100% andere manieren; van mening dat dit onnodige en schadelijke onderscheid 06:33:04.189 --> 06:33:06.919 align:middle line:82% position:46% size:100% maken naar opleidingsniveau zeer kwalijk is en moet worden 06:33:07.040 --> 06:33:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebannen; verzoekt de regering een voorstel te doen van hoe 06:33:10.099 --> 06:33:12.289 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingsniveau als discriminatiegrond kan worden 06:33:12.408 --> 06:33:15.528 align:middle line:82% position:46% size:100% toegevoegd aan de Algemene wet gelijke behandeling, en gaat over 06:33:15.649 --> 06:33:16.938 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:33:17.059 --> 06:33:18.128 align:middle line:82% position:46% size:100% 91 (36200-VIII). 06:33:19.799 --> 06:33:23.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, van mening dat het niet uit mag 06:33:23.619 --> 06:33:26.229 align:middle line:82% position:46% size:100% maken waar je geboren wordt of wie je ouders zijn voor de kansen die je 06:33:26.349 --> 06:33:29.409 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt in het leven; constaterende dat een deel van de kinderen in 06:33:29.529 --> 06:33:31.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland nog altijd met een achterstand begint op de 06:33:31.840 --> 06:33:35.679 align:middle line:82% position:46% size:100% basisschool; overwegende dat voor en vroegschoolse educatie de 06:33:35.798 --> 06:33:38.529 align:middle line:82% position:46% size:100% kansengelijkheid vergroot doordat kinderen minder afhankelijk zijn van 06:33:38.650 --> 06:33:42.220 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld of hun ouders de Nederlandse taal machtig zijn of 06:33:42.340 --> 06:33:45.458 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd en geld hebben hun nieuwe indrukken en ervaringen aan te 06:33:45.579 --> 06:33:48.098 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden; verzoekt de regering te komen tot een voorstel waarin 06:33:48.219 --> 06:33:50.889 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang niet enkel dient om ouders tijd te bieden om te kunnen 06:33:51.009 --> 06:33:53.769 align:middle line:82% position:46% size:100% werken, maar waarin het belang van het kind zowel in didactief 06:33:53.888 --> 06:33:56.169 align:middle line:82% position:46% size:100% perspectief, als in het kader van de kansengelijkheid ook wordt 06:33:56.290 --> 06:33:58.797 align:middle line:82% position:46% size:100% meegenomen, en gaat over tot de orde van de dag. 06:33:59.188 --> 06:34:01.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 92 (36200-VIII). 06:34:01.900 --> 06:34:04.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u vervolgt, u heeft een interruptie, een 06:34:04.349 --> 06:34:05.979 align:middle line:82% position:46% size:100% verduidelijkingsvraag over de motie van de heer Wassenberg. 06:34:09.310 --> 06:34:12.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou graag willen weten van de heer De Hoop of hij er bezwaar tegen 06:34:12.318 --> 06:34:14.690 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft dat ik mijn naam aan de eerste motie toevoeg. 06:34:16.539 --> 06:34:17.771 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk naar de heer De Hoop. 06:34:19.979 --> 06:34:21.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sta daar even over na te denken. 06:34:23.220 --> 06:34:27.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het heel fijn dat de heer Wassenberg heel veel sympathie heeft 06:34:27.818 --> 06:34:31.240 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het voorstel. De motie komt voort uit een traject 06:34:31.360 --> 06:34:35.438 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik samen met mevrouw Bouchallikh heb doorlopen in gesprek met mbo 06:34:35.559 --> 06:34:38.791 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten om te horen waar zij tegenaan liepen. 06:34:40.289 --> 06:34:45.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kwam uit dat uitsluiting heel vervelend was en dat dit onderdeel 06:34:45.250 --> 06:34:47.970 align:middle line:82% position:46% size:100% was van de waardering. Tegelijkertijd kijk ik mevrouw 06:34:48.090 --> 06:34:49.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh aan. 06:34:50.758 --> 06:34:52.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ... Misschien kunnen we dit in plaats 06:34:53.090 --> 06:34:54.836 align:middle line:82% position:46% size:100% van plenair ... Ik vind het prima als ik het later 06:34:54.956 --> 06:34:57.291 align:middle line:82% position:46% size:100% hoor. We zullen in elk geval voorstemmen. 06:34:57.588 --> 06:35:00.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt later wel, ik hoor het wel. Ik ben gewoon hartstikke blij dat de 06:35:00.409 --> 06:35:03.680 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Wassenberg het voorstel sympathiek vindt; hartstikke mooi. 06:35:03.799 --> 06:35:04.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Prima. Vervolgt u uw betoog. 06:35:05.330 --> 06:35:07.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:35:07.228 --> 06:35:10.009 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het aantal kinderen dat opgroeit in armoede de 06:35:10.130 --> 06:35:13.740 align:middle line:82% position:46% size:100% komende tijd gaat oplopen tot wel één op de tien; overwegende dat 06:35:13.860 --> 06:35:17.580 align:middle line:82% position:46% size:100% brugfunctionarissen zoals ingezet in Zaanstad, die de verbinding vormen 06:35:17.700 --> 06:35:20.310 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen de kinderen, de school en de dienstverlening van gemeenten, 06:35:20.430 --> 06:35:23.938 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen helpen wanneer families in moeilijkheden zitten en voorkomen 06:35:24.059 --> 06:35:27.029 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er ernstige financiële problematiek ontstaat; verzoekt de 06:35:27.150 --> 06:35:30.450 align:middle line:82% position:46% size:100% regering te bezien hoe dit positieve initiatief verbreed kan worden en 06:35:30.569 --> 06:35:33.959 align:middle line:82% position:46% size:100% waar brugfunctionarissen nog meer kunnen worden ingezet, en de Kamer 06:35:34.080 --> 06:35:36.360 align:middle line:82% position:46% size:100% te infomeren over het vervolg hiervan, en gaat over tot de orde 06:35:36.479 --> 06:35:36.980 align:middle line:82% position:46% size:100% van de dag. Zij krijgt nr. 06:35:37.100 --> 06:35:40.080 align:middle line:82% position:46% size:100% 93 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:35:40.200 --> 06:35:43.026 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het lerarentekort een fundamenteel probleem is en het 06:35:43.146 --> 06:35:47.429 align:middle line:82% position:46% size:100% tij ondanks alle genomen maatregelen nog niet gekeerd is; overwegende dat 06:35:47.548 --> 06:35:50.938 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolbesturen werken aan het aantrekken en behouden van leraren 06:35:51.059 --> 06:35:54.810 align:middle line:82% position:46% size:100% en daarmee vaak in dezelfde vijver vissen; overwegende dat regionale 06:35:54.930 --> 06:35:57.630 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking tussen schoolbesturen kan bijdragen aan een oplossing voor 06:35:57.750 --> 06:36:00.540 align:middle line:82% position:46% size:100% (tijdelijke) tekorten of overschotten in fte's; verzoekt de 06:36:00.659 --> 06:36:03.598 align:middle line:82% position:46% size:100% regering een voorstel te doen waarop meer regie gevoerd kan worden op 06:36:03.719 --> 06:36:06.359 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale samenwerking tussen schoolbesturen in de bestrijding van 06:36:06.478 --> 06:36:07.559 align:middle line:82% position:46% size:100% het lerarentekort, en gaat over tot de orde van de dag. 06:36:07.679 --> 06:36:07.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 94 (36200-VIII). 06:36:07.929 --> 06:36:10.227 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie komt enigszins overeen met die van de heer Van Meenen. 06:36:10.348 --> 06:36:13.949 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn er niet helemaal uitgekomen of de intentie precies hetzelfde is, 06:36:14.068 --> 06:36:18.740 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we kunnen later eventueel nog een van de moties intrekken of iets 06:36:19.159 --> 06:36:21.060 align:middle line:82% position:46% size:100% dergelijks. Voorzitter. 06:36:21.180 --> 06:36:23.368 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het mentaal 06:36:23.489 --> 06:36:26.250 align:middle line:82% position:46% size:100% welzijn onder studenten zorgwekkend slecht is, met de helft van de 06:36:26.369 --> 06:36:29.459 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten die psychische klachten ervaart; overwegende dat een groot 06:36:29.580 --> 06:36:31.470 align:middle line:82% position:46% size:100% deel van het leven van studenten zich afspeelt op 06:36:31.590 --> 06:36:34.618 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen en onderwijsinstellingen zich inzetten 06:36:34.739 --> 06:36:37.289 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het mentaal welzijn van studenten; constaterende dat het 06:36:37.408 --> 06:36:39.868 align:middle line:82% position:46% size:100% niet verplicht is voor onderwijsinstellingen om beleid te 06:36:39.989 --> 06:36:43.020 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren op zelfmoordpreventie en nazorg; verzoekt de regering 06:36:43.139 --> 06:36:45.569 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen in het middelbaar beroepsonderwijs en het 06:36:45.689 --> 06:36:49.008 align:middle line:82% position:46% size:100% hoger onderwijs te verplichten zelfmoordpreventie en nazorgbeleid 06:36:49.278 --> 06:36:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% te voeren en ze te faciliteren met informatie hiertoe van gerenommeerde 06:36:53.369 --> 06:36:56.188 align:middle line:82% position:46% size:100% organisaties zoals 113 Zelfmoordpreventie, en gaat over tot 06:36:56.309 --> 06:36:57.688 align:middle line:82% position:46% size:100% de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:36:57.809 --> 06:36:59.958 align:middle line:82% position:46% size:100% 95 (36200-VIII). Die namen, inclusief die van de heer 06:37:00.109 --> 06:37:03.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Beertema, ben ik net vergeten, bij de vorige motie. 06:37:03.419 --> 06:37:05.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn excuses daarvoor. Voorzitter. 06:37:06.039 --> 06:37:08.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak mij net als de heer Van der Molen wel zorgen over de Friese 06:37:09.040 --> 06:37:09.330 align:middle line:82% position:46% size:100% taal. 06:37:11.769 --> 06:37:14.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Om niet dood te bloeden, moet een taal gepraktiseerd worden, 06:37:14.588 --> 06:37:16.880 align:middle line:82% position:46% size:100% bestudeerd worden en wetenschappelijk beoefend worden. 06:37:17.000 --> 06:37:20.516 align:middle line:82% position:46% size:100% Fries is de tweede rijkstaal, maar het staat steeds verder onder druk. 06:37:20.636 --> 06:37:23.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerder werd al duidelijk dat het niet mogelijk was om een 06:37:23.119 --> 06:37:25.970 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfstandige master Fries te starten, vanwege het geringe aantal 06:37:26.090 --> 06:37:28.630 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten. En nu is er zelfs geen hoogleraar 06:37:28.750 --> 06:37:31.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Fries meer. Daar maak ik me net als de heer Van 06:37:31.610 --> 06:37:34.150 align:middle line:82% position:46% size:100% der Molen zorgen over, vandaar dus de volgende motie. 06:37:34.598 --> 06:37:37.269 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat 06:37:39.098 --> 06:37:43.659 align:middle line:82% position:46% size:100% het Fries een gestandaardiseerde taal is en geldt als de tweede 06:37:43.959 --> 06:37:47.150 align:middle line:82% position:46% size:100% rijkstaal; constaterende dat het niettemin nu, bij het geringe aantal 06:37:47.270 --> 06:37:50.227 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten, niet mogelijk is om een zelfstandige master Fries te starten 06:37:50.609 --> 06:37:53.838 align:middle line:82% position:46% size:100% en er nu zelfs in Nederland geen hoogleraar Fries meer is; verzoekt 06:37:53.958 --> 06:37:56.463 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering om wetenschappelijk onderwijs in het Frysk wettelijk te 06:37:56.583 --> 06:38:00.508 align:middle line:82% position:46% size:100% verankeren in lijn met het Europees Handvest voor regionale talen, dat 06:38:00.629 --> 06:38:04.098 align:middle line:82% position:46% size:100% stipuleert dat de overheid moet voorzien in onderwijs van regionale 06:38:04.219 --> 06:38:07.271 align:middle line:82% position:46% size:100% talen op alle onderwijsniveaus, en gaat over tot de orde van de dag. 06:38:07.569 --> 06:38:08.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 96 (36200-VIII). 06:38:09.039 --> 06:38:12.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik iedereen bedanken voor de beantwoording. 06:38:12.970 --> 06:38:16.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de commissie bedanken. Ik ben altijd blij om onderdeel te 06:38:16.908 --> 06:38:19.400 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn van de Onderwijscommissie. We zijn het daarin niet altijd met 06:38:19.520 --> 06:38:21.970 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar eens, maar er wordt altijd een heel fijn inhoudelijk debat 06:38:22.150 --> 06:38:24.797 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoerd. Ik vond het ook deze keer weer 06:38:24.918 --> 06:38:26.810 align:middle line:82% position:46% size:100% ontzettend prettig. Het was mijn eerste begroting met 06:38:26.930 --> 06:38:30.040 align:middle line:82% position:46% size:100% een kabinet waarvan — en dat is heel fijn — het misschien ook de laatste 06:38:30.159 --> 06:38:33.740 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting is geweest. Ik wil u ook danken voor het fijne 06:38:33.860 --> 06:38:35.409 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitten en ik vond het een prettig debat. 06:38:35.598 --> 06:38:36.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank. Dank u wel, meneer De Hoop. 06:38:37.020 --> 06:38:37.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 06:38:38.909 --> 06:38:42.900 align:middle line:82% position:46% size:100% sluit me natuurlijk aan bij de complimenten aan de ondersteuning. 06:38:43.438 --> 06:38:47.308 align:middle line:82% position:46% size:100% De volgende spreker van de zijde van de Kamer is de heer Peters, CDA. 06:38:58.609 --> 06:39:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Ik heb hier — ja, wat is het — 69 06:39:03.699 --> 06:39:07.770 align:middle line:82% position:46% size:100% kantjes met prachtige antwoorden die de ambtenaren samen met de ministers 06:39:07.889 --> 06:39:09.330 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gemaakt in de afgelopen twee dagen. 06:39:09.450 --> 06:39:13.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zijn vrij gedetailleerd, goed en helder. 06:39:14.029 --> 06:39:15.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn mooie antwoorden. Als je die antwoorden hebt, scheelt 06:39:16.009 --> 06:39:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% dat natuurlijk een hoop tijd in zo'n debat. 06:39:17.330 --> 06:39:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Het geeft de minister ook tijd om een mooi rond betoog te maken, 06:39:20.029 --> 06:39:23.040 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnend met The Great Gatsby. Zo ging hij helemaal rond langs de 06:39:23.159 --> 06:39:26.808 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerpen die belangrijk zijn en die hij ook belangrijk vindt. 06:39:27.289 --> 06:39:29.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft hier passievol over gesproken. 06:39:29.569 --> 06:39:32.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor ook mijn oprechte bewondering. 06:39:32.219 --> 06:39:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft hij knap gedaan. Het is wel jammer als dan blijkt dat 06:39:36.720 --> 06:39:40.500 align:middle line:82% position:46% size:100% in dit hele gloedvolle betoog helaas het onderwerp waar je zelf dan zo 06:39:40.619 --> 06:39:43.710 align:middle line:82% position:46% size:100% mee bezig bent geweest, niet aan de orde komt en er wordt gezegd: ja, 06:39:43.830 --> 06:39:44.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hebben we toch schriftelijk gedaan? 06:39:45.029 --> 06:39:49.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dan wel een beetje zo dat ik hier niet ben gekomen in de 06:39:49.548 --> 06:39:50.979 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachting dat mijn inbreng 06:39:52.560 --> 06:39:54.130 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk wordt afgedaan, maar wel dat we dat hier uiteraard gaan 06:39:54.250 --> 06:39:56.229 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreken. Het doet me wel een beetje verdriet 06:39:56.349 --> 06:39:59.400 align:middle line:82% position:46% size:100% als ik heel eerlijk ben dat de minister eigenlijk een beetje 06:39:59.520 --> 06:40:03.840 align:middle line:82% position:46% size:100% gepikeerd zegt dat ik maar ergens anders in zijn verhaal had moeten 06:40:03.959 --> 06:40:05.060 align:middle line:82% position:46% size:100% interrumperen. Maar ja, doe dat maar zonder haakje 06:40:05.180 --> 06:40:09.419 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens in een verhaal rondom pak 'm beet — ja, wat is het — de 06:40:09.540 --> 06:40:11.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie, bijvoorbeeld door even te zeggen "leuk, die 06:40:11.279 --> 06:40:12.977 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie, maar, even tussen haakjes, zullen we het effe over 06:40:13.109 --> 06:40:14.590 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn onderwerp hebben". En dat terwijl ik niet wist dat het 06:40:14.709 --> 06:40:17.041 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zou komen? Point made. 06:40:18.008 --> 06:40:22.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Point taken. Dat is natuurlijk heel verdrietig. 06:40:23.380 --> 06:40:27.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik vraag me het volgende af. De heer Peters zegt: het onderwerp 06:40:27.708 --> 06:40:29.618 align:middle line:82% position:46% size:100% waar ik zelf zo druk mee bezig ben geweest. 06:40:30.310 --> 06:40:31.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me af wat hij dan gedaan heeft. 06:40:31.990 --> 06:40:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Bijvoorbeeld in de feitelijke vragen staat een vraag over de telefoons in 06:40:38.119 --> 06:40:40.669 align:middle line:82% position:46% size:100% de klas. In de feitelijke vragen kun je nooit 06:40:40.790 --> 06:40:42.799 align:middle line:82% position:46% size:100% zien welke partij een vraag gesteld heeft. 06:40:42.919 --> 06:40:44.578 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik weet dat wel. Ik was het namelijk zelf. 06:40:44.919 --> 06:40:49.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was het in ieder geval niet, nee. Mijn vraag is de volgende. 06:40:49.740 --> 06:40:52.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het namelijk ook een probleem. 06:40:53.459 --> 06:40:55.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de heer Peters is: wat heeft hij nou gedaan om te 06:40:55.799 --> 06:40:59.109 align:middle line:82% position:46% size:100% checken of zijn voorstel, waar hij zo pontificaal mee gekomen is, 06:40:59.228 --> 06:41:00.659 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk dat er een wettelijk verbod moet komen, 06:41:02.669 --> 06:41:04.240 align:middle line:82% position:46% size:100% ook een goed idee is? Bijvoorbeeld door dat te checken bij 06:41:04.360 --> 06:41:07.479 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen, bij leraren. Vertelt u eens wat u allemaal gedaan 06:41:07.599 --> 06:41:10.528 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft om een uitgebreid antwoord van de minister te verdienen. 06:41:11.299 --> 06:41:13.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel willen voorstellen om het kort te houden, want ik heb aan het 06:41:13.740 --> 06:41:15.539 align:middle line:82% position:46% size:100% begin, ook gelet op de tijd, al aangegeven dat we hier gister 06:41:15.658 --> 06:41:16.880 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoerig bij stil hebben gestaan, ook bij dit punt. 06:41:19.368 --> 06:41:22.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn eerste punt is natuurlijk dat ik hier niet een flink deel van mijn 06:41:22.169 --> 06:41:24.688 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage in de eerste termijn hou om daar in de tweede termijn nooit meer 06:41:24.809 --> 06:41:26.479 align:middle line:82% position:46% size:100% iets van terug te horen. Dat lijkt mij kraakhelder. 06:41:27.199 --> 06:41:30.317 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag die u vervolgens stelt, kan ik bij alle punten van alle mensen 06:41:30.437 --> 06:41:33.271 align:middle line:82% position:46% size:100% hier stellen: leuk dat u het opbrengt; kunt u mij schriftelijk 06:41:33.390 --> 06:41:34.919 align:middle line:82% position:46% size:100% even in drievoud vertellen wat u allemaal heeft gedaan? 06:41:35.040 --> 06:41:37.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk flauwekul. In dit geval heb ik uitgebreid 06:41:37.619 --> 06:41:39.299 align:middle line:82% position:46% size:100% contact gehad met verschillende hoogleraren, heb ik uitgebreid 06:41:39.419 --> 06:41:41.848 align:middle line:82% position:46% size:100% contact gehad met verschillende scholen en ben ik op werkbezoeken 06:41:41.969 --> 06:41:44.816 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest om dit thema uit te diepen. Vandaar dat ik hiermee ben gekomen, 06:41:44.937 --> 06:41:46.650 align:middle line:82% position:46% size:100% meneer Van Meenen. Maar dat weet u, want u bent op 06:41:46.770 --> 06:41:49.088 align:middle line:82% position:46% size:100% diezelfde scholen geweest. Point taken. 06:41:49.389 --> 06:41:51.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot, meneer Van Meenen, op dit punt. 06:41:51.629 --> 06:41:52.958 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ten slotte. Wij hebben hetzelfde probleem 06:41:53.079 --> 06:41:53.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien; laten we wel 06:41:58.400 --> 06:42:00.929 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik weet niet wat de heer Peters zo 06:42:01.048 --> 06:42:02.369 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen gaat zeggen en of hij een motie gaat indienen. 06:42:02.490 --> 06:42:05.197 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker. Ik wil even iets met hem delen. 06:42:05.316 --> 06:42:07.887 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft ook de minister gehoord, die bereid is om hiernaar te kijken. 06:42:08.008 --> 06:42:12.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou het dan niet verstandig zijn om eens te kijken of het zou helpen als 06:42:12.270 --> 06:42:14.008 align:middle line:82% position:46% size:100% wij iets in deze richting zouden doen? 06:42:14.129 --> 06:42:17.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Zullen we dat echt eens gaan vragen, niet op één school maar gewoon in 06:42:17.250 --> 06:42:19.229 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijsveld? En wat zou dat dan moeten zijn en 06:42:19.349 --> 06:42:20.547 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe zouden we dat dan moeten handhaven? 06:42:20.668 --> 06:42:24.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou dat niet verstandiger zijn dan hier even tussen de soep en de 06:42:24.119 --> 06:42:28.041 align:middle line:82% position:46% size:100% aardappelen door een wet in elkaar draaien? 06:42:28.338 --> 06:42:31.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn vraag. Ik heb uw vraag gehoord, maar ik heb 06:42:32.020 --> 06:42:34.549 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn eigen motie en die ga ik keurig voorlezen. 06:42:34.669 --> 06:42:35.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat dat duidelijk zijn. 06:42:38.859 --> 06:42:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Even terzijde: als ik aan het onderwijsveld zou vragen 06:42:43.118 --> 06:42:45.098 align:middle line:82% position:46% size:100% om eens te kijken of we het ergens over eens kunnen worden, over welk 06:42:45.219 --> 06:42:47.679 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerp dan ook, denk ik eerlijk gezegd dat dat best ingewikkeld zou 06:42:47.859 --> 06:42:48.888 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Dat geldt ook voor dit punt. 06:42:49.359 --> 06:42:52.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn hele felle voorstanders — dat zijn er veel — en er zijn 06:42:52.129 --> 06:42:56.150 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenstanders; dat zijn er ook veel. Ik denk wetenschappelijk gezien dat 06:42:56.270 --> 06:42:58.210 align:middle line:82% position:46% size:100% het heel hard nodig is om hier iets aan te doen, gewoon in het belang 06:42:58.330 --> 06:42:59.688 align:middle line:82% position:46% size:100% van onze kinderen, ook al vind je het zelf misschien niet zo'n goed 06:42:59.809 --> 06:43:00.128 align:middle line:82% position:46% size:100% idee. 06:43:02.000 --> 06:43:03.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is niet iets waar ik als eerste mee ben begonnen. 06:43:04.000 --> 06:43:07.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Beertema van de PVV is er ook al mee bezig geweest, heel 06:43:07.590 --> 06:43:11.130 align:middle line:82% position:46% size:100% nadrukkelijk. Vandaar dat ik de motie samen met 06:43:11.250 --> 06:43:11.750 align:middle line:82% position:46% size:100% hem ga indienen. 06:43:13.618 --> 06:43:16.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk overigens niet dat iedereen in de eerste termijn helemaal 06:43:16.298 --> 06:43:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% precies geluisterd heeft naar mijn argumentatie, want een niet nader te 06:43:19.029 --> 06:43:23.338 align:middle line:82% position:46% size:100% noemen Kamerlid vond in elk geval tijdens mijn eerste termijn de tijd 06:43:23.458 --> 06:43:26.490 align:middle line:82% position:46% size:100% om op zijn telefoon een tweet de wereld in te slingeren over "boomers 06:43:26.610 --> 06:43:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% talking about telephones in de klas". 06:43:28.729 --> 06:43:31.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet erg aardig en ook niet erg nodig, want de zorgen over 06:43:32.009 --> 06:43:33.688 align:middle line:82% position:46% size:100% mobieltjes op school zijn gewoon terecht. 06:43:33.809 --> 06:43:36.073 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het een beetje vervelend om mensen die zich daar druk om maken — 06:43:36.192 --> 06:43:38.919 align:middle line:82% position:46% size:100% geloof me, dat zijn er heel erg veel, binnen en buiten het onderwijs 06:43:39.039 --> 06:43:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% en zelfs in de politiek 06:43:42.060 --> 06:43:43.967 align:middle line:82% position:46% size:100% — denigrerend weg te zetten als "boomers". 06:43:44.086 --> 06:43:46.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat hun tekortdoet. Dit plan is ook geen 06:43:46.439 --> 06:43:49.169 align:middle line:82% position:46% size:100% proefballonnetje. In Frankrijk is zo'n wet inmiddels 06:43:49.290 --> 06:43:51.630 align:middle line:82% position:46% size:100% ingevoerd. Een verbod op mobieltjes is helemaal 06:43:51.750 --> 06:43:56.700 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zo gek, want die dingen zijn niet te negeren en niemand kan twee 06:43:56.819 --> 06:43:57.380 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen tegelijk. 06:43:59.039 --> 06:44:01.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Concentreren op schoolwerk is dus niet mogelijk met een telefoon in de 06:44:01.479 --> 06:44:03.790 align:middle line:82% position:46% size:100% buurt, ook niet in de tas. Dat is hetzelfde als van een 06:44:03.909 --> 06:44:06.639 align:middle line:82% position:46% size:100% alcoholist vragen niet aan drank te denken terwijl de fles naast hem op 06:44:06.759 --> 06:44:08.110 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel staat. Dat kan gewoon niet. 06:44:08.229 --> 06:44:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Omdat het op verreweg de meeste scholen ondoenlijk blijkt om een 06:44:10.958 --> 06:44:13.949 align:middle line:82% position:46% size:100% verbod echt fatsoenlijk te handhaven, denken ik en meneer 06:44:14.068 --> 06:44:16.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Beertema dat het niet anders kan en dat het ook heel verstandig is om de 06:44:16.840 --> 06:44:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende motie in te dienen. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:44:21.109 --> 06:44:23.819 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat wetenschappelijk vaststaat dat een mens niet kan 06:44:23.939 --> 06:44:27.508 align:middle line:82% position:46% size:100% multitasken; overwegende dat een les volgen terwijl je op je mobieltje 06:44:27.629 --> 06:44:31.758 align:middle line:82% position:46% size:100% kijkt dus niet kan; overwegende dat mobiele telefoons actief om aandacht 06:44:31.879 --> 06:44:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen en negeren erg lastig is; overwegende dat het handhaven van 06:44:35.240 --> 06:44:37.848 align:middle line:82% position:46% size:100% een verbod op mobiele telefoons door scholen lastig gevonden wordt omdat 06:44:37.969 --> 06:44:40.938 align:middle line:82% position:46% size:100% niet iedereen dezelfde norm hanteert; constaterende dat het 06:44:41.059 --> 06:44:44.618 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruik van mobiele telefoons op scholen dus schering en inslag is; 06:44:44.740 --> 06:44:48.046 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat leerresultaten afnemen en af blijven nemen; vraagt 06:44:48.167 --> 06:44:50.949 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering tot wetgeving te komen om mobiele telefoons in klaslokalen 06:44:51.068 --> 06:44:54.109 align:middle line:82% position:46% size:100% te verbieden, en gaat over tot de orde van de dag. 06:44:54.228 --> 06:44:54.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 97 (36200-VIII). 06:44:54.829 --> 06:44:57.758 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema is overigens wel een boomer. 06:44:58.299 --> 06:45:01.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u uw betoog vervolgt, u hebt een interruptie van de heer De Hoop, 06:45:02.000 --> 06:45:03.529 align:middle line:82% position:46% size:100% PvdA. Ik ga er wel van uit dat die over de 06:45:03.650 --> 06:45:05.137 align:middle line:82% position:46% size:100% motie gaat en dat het niet opnieuw een debat 06:45:07.359 --> 06:45:08.949 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat worden. De heer Peters sprak me ook direct 06:45:09.068 --> 06:45:09.298 align:middle line:82% position:46% size:100% aan ... O, was u dat? 06:45:09.419 --> 06:45:12.699 align:middle line:82% position:46% size:100% … dus ik voelde wel de behoefte om daarop te reageren. 06:45:14.389 --> 06:45:16.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vermoedde al zoiets. De heer Peters was zo netjes om niet 06:45:16.559 --> 06:45:17.819 align:middle line:82% position:46% size:100% uw naam te noemen. Maar goed, u heeft uzelf 06:45:17.939 --> 06:45:19.229 align:middle line:82% position:46% size:100% bekendgemaakt. Kort graag. 06:45:19.349 --> 06:45:19.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 06:45:21.479 --> 06:45:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% weet niet of ik de heer Peters persoonlijk beledigd heb door het 06:45:27.340 --> 06:45:30.599 align:middle line:82% position:46% size:100% woord "boomer" te gebruiken, maar volgens mij is dat niet het geval. 06:45:30.720 --> 06:45:34.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ging mij erom dat ik heel vaak van de heer Peters het verwijt krijg 06:45:34.478 --> 06:45:36.930 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik voorstellen doe waar we eigenlijk niet over gaan. 06:45:37.049 --> 06:45:41.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Of het nou gaat over leerlingenvervoer, over artikel 23 06:45:41.290 --> 06:45:45.338 align:middle line:82% position:46% size:100% of vaste contracten in het onderwijs — dan zouden we eigenlijk scholen 06:45:45.458 --> 06:45:47.909 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf in hun kracht moeten zetten volgens de heer Peters. 06:45:48.500 --> 06:45:51.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou vind ik dit net zo’n voorstel waar scholen al heel veel zelf 06:45:51.970 --> 06:45:56.459 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen. In de uitvoering zie ik, als jonge 06:45:57.508 --> 06:46:00.827 align:middle line:82% position:46% size:100% 24-jarige, al heel veel zaken of mogelijkheden om alsnog dat device 06:46:00.947 --> 06:46:02.701 align:middle line:82% position:46% size:100% te gebruiken of om het op een andere manier te doen. 06:46:03.000 --> 06:46:05.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kwam het vandaan. Ik wil niemand wegzetten die zich 06:46:05.680 --> 06:46:08.819 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen maakt over het gebruik van telefoons in het onderwijs. 06:46:09.060 --> 06:46:16.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde duidelijk maken dat ik het voorstel niet relevant vond omdat 06:46:16.360 --> 06:46:18.118 align:middle line:82% position:46% size:100% wij daar best moeilijk op kunnen sturen. 06:46:18.419 --> 06:46:19.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was de reden waarom 06:46:21.159 --> 06:46:24.848 align:middle line:82% position:46% size:100% ik dat op die manier zei. Ik wil wel even gezegd hebben dat ik 06:46:24.969 --> 06:46:27.637 align:middle line:82% position:46% size:100% het niet persoonlijk bedoelde richting de heer Peters, maar het 06:46:27.758 --> 06:46:30.248 align:middle line:82% position:46% size:100% ging puur om het feit dat dit weer zo’n voorstel is, terwijl hij dat 06:46:30.368 --> 06:46:33.600 align:middle line:82% position:46% size:100% heel vaak bij mij benadrukt. Volgens mij vervalt u in herhaling. 06:46:33.810 --> 06:46:35.039 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Peters, vervolgt u uw betoog. 06:46:35.819 --> 06:46:37.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb me overigens totaal niet beledigd gevoeld. 06:46:37.330 --> 06:46:40.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ging ook niet om mij, maar er waren mensen die zich wel beledigd 06:46:40.900 --> 06:46:43.470 align:middle line:82% position:46% size:100% voelden, omdat ze worden weggezet als boomer als ze zich zorgen maken. 06:46:43.590 --> 06:46:47.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Het maakt niks uit: point taken, point given, zullen we maar zeggen. 06:46:49.130 --> 06:46:49.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De volgende motie. 06:46:51.549 --> 06:46:54.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog een motie naar aanleiding van de kraakheldere adviezen van de 06:46:55.041 --> 06:46:57.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijsraad om te komen tot beter taal en rekenonderwijs. 06:46:57.360 --> 06:47:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie heb ik samen met mevrouw Pouw-Verweij geschreven. 06:47:01.799 --> 06:47:04.569 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er veel problemen 06:47:04.689 --> 06:47:07.561 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn in het onderwijs waaronder lerarentekort, werkdruk en afnemende 06:47:07.681 --> 06:47:10.118 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden van leerlingen; overwegende dat voor zowel 06:47:10.239 --> 06:47:14.470 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen, ouders als leerkrachten niet helder is wat ieder kind moet 06:47:14.590 --> 06:47:17.588 align:middle line:82% position:46% size:100% kennen en kunnen; overwegende dat niet aan scholen gevraagd wordt hoe 06:47:17.708 --> 06:47:20.049 align:middle line:82% position:46% size:100% ze als team, zo veel mogelijk op een wetenschappelijk verantwoorde 06:47:20.169 --> 06:47:23.400 align:middle line:82% position:46% size:100% manier, werk kunnen maken van wat ieder kind moet kennen en kunnen; 06:47:23.729 --> 06:47:26.080 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om in lijn met de adviezen van de Onderwijsraad 06:47:26.200 --> 06:47:28.958 align:middle line:82% position:46% size:100% glasheldere doelen voor taal en rekenen te formuleren, waarbij taal 06:47:29.079 --> 06:47:32.008 align:middle line:82% position:46% size:100% en rekenen stevig verankerd moeten worden in andere vakken en 06:47:32.310 --> 06:47:35.229 align:middle line:82% position:46% size:100% leergebieden, zodat leerkrachten exact weten wat hun opdracht is en 06:47:35.349 --> 06:47:37.960 align:middle line:82% position:46% size:100% ze als team hieraan kunnen werken, en gaat over tot de orde van de dag. 06:47:38.080 --> 06:47:40.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 98 (36200-VIII). 06:47:40.599 --> 06:47:43.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder dank ik u allen recht hartelijk en hoor ik de antwoorden 06:47:43.240 --> 06:47:45.929 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister wel. Dank u wel, meneer Peters. 06:47:46.048 --> 06:47:48.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de volgende spreker de heer Van der Molen, ook namens het CDA. 06:48:05.109 --> 06:48:07.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Ik bedank de 06:48:11.380 --> 06:48:14.260 align:middle line:82% position:46% size:100% ministers voor de appreciatie van de amendementen. 06:48:14.381 --> 06:48:17.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb namens het CDA een amendement ingediend over het onderwijs in het 06:48:17.750 --> 06:48:19.557 align:middle line:82% position:46% size:100% Fries. Daar is al veel over gesproken. 06:48:19.676 --> 06:48:22.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doet mij goed. We hebben daar oordeel Kamer op 06:48:22.250 --> 06:48:24.010 align:middle line:82% position:46% size:100% gekregen. Ik ben er blij mij dat we die 06:48:24.400 --> 06:48:26.240 align:middle line:82% position:46% size:100% investering kunnen doen. Dat geldt ook voor het amendement 06:48:26.360 --> 06:48:27.849 align:middle line:82% position:46% size:100% over de internationale neerlandistiek. 06:48:27.970 --> 06:48:31.188 align:middle line:82% position:46% size:100% We mogen in het hoger onderwijs het Nederlands wel weer wat serieuzer 06:48:31.309 --> 06:48:33.789 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan nemen, ook als dat in het buitenland wordt gedoceerd. 06:48:37.720 --> 06:48:40.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben erg blij, met de mede indieners, 06:48:42.039 --> 06:48:42.398 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 06:48:49.598 --> 06:48:51.490 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor nu structureel een miljoen ter beschikking 06:48:57.519 --> 06:48:57.669 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt 06:49:08.109 --> 06:49:09.330 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld. Voorzitter. 06:49:09.450 --> 06:49:13.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik nog een viertal moties. Enkele dien ik samen met 06:49:15.338 --> 06:49:16.561 align:middle line:82% position:46% size:100% collega-Kamerleden van andere fracties in. 06:49:17.240 --> 06:49:19.348 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er veel 06:49:19.469 --> 06:49:21.810 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende regelingen zijn om mensen die leraar willen worden 06:49:21.930 --> 06:49:25.330 align:middle line:82% position:46% size:100% financieel te ondersteunen; overwegende dat het voor veel zij 06:49:25.450 --> 06:49:28.409 align:middle line:82% position:46% size:100% instromers een behoorlijke zoektocht is hoe ze leraar kunnen worden; 06:49:28.919 --> 06:49:31.909 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat lerarenopleidingen en scholen samenwerken rond 06:49:32.029 --> 06:49:35.199 align:middle line:82% position:46% size:100% aankomend leraren, zowel in samenwerkingsverbanden regionale 06:49:35.318 --> 06:49:39.279 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak personeelstekort (RAP) en opleidingsscholen; verzoekt de 06:49:39.400 --> 06:49:42.880 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om deze aanpakken te verbinden, zodat beter samen met zij 06:49:43.000 --> 06:49:45.549 align:middle line:82% position:46% size:100% instromers kan worden gezocht naar de meest geschikte route om leraar 06:49:45.669 --> 06:49:48.758 align:middle line:82% position:46% size:100% te worden, en tevens te stoppen met aparte financiële regelingen om 06:49:48.879 --> 06:49:51.459 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar te worden en deze middelen beschikbaar te stellen voor 06:49:51.580 --> 06:49:54.880 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale samenwerkingsverbanden zodat zij zij instromers kunnen 06:49:55.000 --> 06:49:56.979 align:middle line:82% position:46% size:100% helpen met de financiële ondersteuning van het 06:49:57.099 --> 06:49:59.560 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingstraject, en gaat over tot de orde van de dag. 06:49:59.680 --> 06:49:59.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 06:50:01.810 --> 06:50:04.012 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-VIII). De tweede motie is een heel 06:50:04.133 --> 06:50:07.200 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke als het gaat om het in de etalage zetten van prachtige 06:50:07.319 --> 06:50:09.919 align:middle line:82% position:46% size:100% talenten die we in het vmbo en het mbo hebben. 06:50:10.278 --> 06:50:12.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Die motie dien ik samen in met de heer El Yassini van de VVD. 06:50:12.700 --> 06:50:15.880 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat WorldSkills 06:50:16.000 --> 06:50:20.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Netherlands in oktober 2022 20 jaar bestaat; overwegende dat de 06:50:20.479 --> 06:50:22.979 align:middle line:82% position:46% size:100% vakwedstrijden van toegevoegde waarde zijn voor de waardering van 06:50:23.099 --> 06:50:28.408 align:middle line:82% position:46% size:100% onze (v)mbo'ers; verzoekt de regering om jaarlijks 4,32 miljoen 06:50:28.528 --> 06:50:31.679 align:middle line:82% position:46% size:100% euro voor de organisatie van de (internationale) vakwedstrijden mbo 06:50:31.798 --> 06:50:35.880 align:middle line:82% position:46% size:100% structureel te reserveren binnen artikel 4 van de OCW-begroting en 06:50:36.000 --> 06:50:39.407 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarlijks 0,68 miljoen voor de organisatie van de nationale 06:50:39.618 --> 06:50:43.041 align:middle line:82% position:46% size:100% vakwedstrijden vmbo structureel te reserveren binnen artikel 3 van de 06:50:43.400 --> 06:50:47.569 align:middle line:82% position:46% size:100% OCW-begroting en een wettelijke basis te creëren voor de organisatie 06:50:47.810 --> 06:50:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% WorldSkills Netherlands voor het uitvoeren van deze (internationale) 06:50:52.490 --> 06:50:55.008 align:middle line:82% position:46% size:100% vakwedstrijden (v)mbo, en gaat over tot de orde van de dag. 06:50:58.240 --> 06:50:59.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 100 (36200-VIII). 06:50:59.208 --> 06:50:59.258 align:middle line:82% position:46% size:100% De 06:51:01.810 --> 06:51:05.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat in de WHW staat dat 06:51:05.298 --> 06:51:08.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlands de voertaal in het hoger onderwijs is en deze wettelijke 06:51:08.509 --> 06:51:11.088 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaling niet gehandhaafd wordt, terwijl juist tweetalig onderwijs 06:51:11.208 --> 06:51:13.598 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale studenten de kans biedt om het Nederlands te leren; 06:51:14.258 --> 06:51:17.359 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat, als we zouden stoppen met volledig Engelstalige 06:51:17.478 --> 06:51:21.528 align:middle line:82% position:46% size:100% bacheloropleidingen, dit volgens het CPB 150 miljoen structureel oplevert 06:51:21.649 --> 06:51:24.289 align:middle line:82% position:46% size:100% en dit terug kan vloeien naar die instellingen die het aantal 06:51:24.408 --> 06:51:27.278 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten weet te vergroten dat na afstuderen nog in Nederland werkt; 06:51:27.909 --> 06:51:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat een numerus fixus voor Engelstalige masterstudies met 06:51:31.479 --> 06:51:34.938 align:middle line:82% position:46% size:100% centrale afspraken ervoor kan zorgen dat de instroom gereguleerd kan 06:51:35.059 --> 06:51:37.389 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, waarbij de toegestane instroom in studies voor 06:51:37.699 --> 06:51:41.028 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortsectoren groter zou mogen zijn en instellingen in krimpregio's een 06:51:41.149 --> 06:51:43.630 align:middle line:82% position:46% size:100% hogere vaste voet in hun financiering zouden kunnen krijgen; 06:51:44.179 --> 06:51:46.619 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat, indien onderwijsinstellingen direct 06:51:46.740 --> 06:51:50.069 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk zijn voor de huisvesting van internationale 06:51:50.189 --> 06:51:53.458 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten, dit een beheerste werving van internationale studenten in de 06:51:53.579 --> 06:51:58.139 align:middle line:82% position:46% size:100% hand kan werken; verzoekt de regering om uitgebreid op de 06:51:58.259 --> 06:52:01.438 align:middle line:82% position:46% size:100% voorgaande vier oplossingen te reageren in de brief die in februari 06:52:01.559 --> 06:52:04.109 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de Kamer zal komen, en gaat over tot de orde van de dag. 06:52:04.228 --> 06:52:04.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 101 (36200-VIII). 06:52:06.109 --> 06:52:07.547 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan de laatste motie. 06:52:08.269 --> 06:52:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat 06:52:12.889 --> 06:52:15.720 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatschappelijke diensttijd bedoeld is voor alle jongeren tussen 06:52:15.840 --> 06:52:19.348 align:middle line:82% position:46% size:100% 12 en 30 jaar; overwegende dat juist in het huidige tijdsgewricht met 06:52:19.469 --> 06:52:23.220 align:middle line:82% position:46% size:100% grote maatschappelijke uitdagingen het essentieel is om jongeren actief 06:52:23.340 --> 06:52:26.458 align:middle line:82% position:46% size:100% te betrekken bij de samenleving; verzoekt de regering om in gesprek 06:52:26.579 --> 06:52:29.938 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan met de MBO Raad, Vereniging Hogescholen, Universiteiten van 06:52:30.059 --> 06:52:33.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland en studentenbonden hoe het vervolgonderwijs verbonden kan 06:52:33.869 --> 06:52:36.740 align:middle line:82% position:46% size:100% worden met maatschappelijke diensttijd en tevens te kijken hoe 06:52:36.860 --> 06:52:39.810 align:middle line:82% position:46% size:100% mdt-projecten vorm gegeven kunnen worden waarbij studenten vanuit het 06:52:39.930 --> 06:52:44.159 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo, hbo en wo samen kunnen werken; verzoekt de regering tevens om samen 06:52:44.279 --> 06:52:47.008 align:middle line:82% position:46% size:100% met relevante partijen uit tekortsectoren en de sport en 06:52:47.129 --> 06:52:50.188 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke evenementenbranche met een uitwerking te komen hoe de 06:52:50.309 --> 06:52:53.120 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd in die sectoren kan worden ingevuld; 06:52:53.569 --> 06:52:55.799 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om daarvoor de onderuitputting van de 06:52:55.919 --> 06:52:58.529 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd in te zetten om dit snel op te pakken, en 06:52:58.650 --> 06:53:00.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. 06:53:01.938 --> 06:53:03.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 102 (36200-VIII). 06:53:04.400 --> 06:53:07.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank u wel, meneer Van der Molen. 06:53:07.270 --> 06:53:09.524 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de volgende spreker op mijn lijst mevrouw Westerveld, maar die 06:53:09.644 --> 06:53:12.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zit niet in de zaal. Is mevrouw Bouchallikh er wel? 06:53:12.779 --> 06:53:16.729 align:middle line:82% position:46% size:100% O, mevrouw Westerveld komt eraan, namens GroenLinks uiteraard. 06:53:35.630 --> 06:53:37.771 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dank aan de bewindspersonen voor dit 06:53:37.890 --> 06:53:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% debat, en natuurlijk ook aan alle collega's. 06:53:40.490 --> 06:53:43.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben ons in het debat eigenlijk gefocust op de vraag: 06:53:43.380 --> 06:53:45.779 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt dat onderwijsgeld wel aan de juiste doelen besteed? 06:53:45.900 --> 06:53:48.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor hebben we ook een aantal amendementen ingediend. 06:53:48.618 --> 06:53:51.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou vanaf deze plek alle collega's willen vragen om ook echt 06:53:51.299 --> 06:53:55.109 align:middle line:82% position:46% size:100% te kijken naar de inhoud, want we hebben echt met elkaar goed gekeken 06:53:55.228 --> 06:53:57.838 align:middle line:82% position:46% size:100% naar wat er nodig is, wat er haalbaar is en wat een goede dekking 06:53:57.958 --> 06:53:59.729 align:middle line:82% position:46% size:100% is. En ik hoop dat we dat ook terug 06:53:59.849 --> 06:54:03.560 align:middle line:82% position:46% size:100% zullen zien bij de stemmingen. Dan mijn eerste motie. 06:54:03.709 --> 06:54:06.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaat ook over hoe je er nou voor zorgt dat geld op de juiste plek 06:54:06.629 --> 06:54:08.938 align:middle line:82% position:46% size:100% terechtkomt. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:54:09.059 --> 06:54:12.720 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat 58% van het eigen vermogen van samenwerkingsverbanden 06:54:12.840 --> 06:54:17.098 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaat uit bovenmatige reserves; constaterende dat dit geld is 06:54:17.219 --> 06:54:19.769 align:middle line:82% position:46% size:100% bedoeld voor onderwijs aan kinderen die extra ondersteuning nodig 06:54:19.888 --> 06:54:23.429 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben; constaterende dat te veel kinderen (langdurig) thuis zitten of 06:54:23.548 --> 06:54:26.729 align:middle line:82% position:46% size:100% geen passend onderwijs krijgen; verzoekt de regering de bekostiging 06:54:26.849 --> 06:54:30.118 align:middle line:82% position:46% size:100% van samenwerkingsverbanden met te hoge reserves te verlagen, zodat ze 06:54:30.239 --> 06:54:33.179 align:middle line:82% position:46% size:100% niet nog meer reserves opbouwen; verzoekt de regering het deel dat 06:54:33.298 --> 06:54:35.729 align:middle line:82% position:46% size:100% daardoor minder overgemaakt wordt aan samenwerkingsverbanden uit te 06:54:35.849 --> 06:54:38.909 align:middle line:82% position:46% size:100% geven aan passend onderwijs; verzoekt de regering om met 06:54:39.029 --> 06:54:41.278 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerkingsverbanden toekomstbestendige afspraken te 06:54:41.399 --> 06:54:44.130 align:middle line:82% position:46% size:100% maken waardoor het opbouwen van zulke grote bovenmatige reserves 06:54:44.250 --> 06:54:46.547 align:middle line:82% position:46% size:100% niet meer kan, en gaat over tot de orde van de dag. 06:54:52.368 --> 06:54:54.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 103 (36200-VIII). 06:54:54.689 --> 06:54:57.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn tweede motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:54:57.180 --> 06:54:59.970 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat er in beleid en in debat veel minder aandacht is voor 06:55:00.090 --> 06:55:03.330 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren met minder kansen, of jongeren in het beroepsonderwijs en 06:55:03.450 --> 06:55:06.740 align:middle line:82% position:46% size:100% zij ook vrijwel niet gerepresenteerd worden in besturen van landelijke 06:55:06.860 --> 06:55:10.258 align:middle line:82% position:46% size:100% jongerenorganisaties; constaterende dat er een landelijke regeling is 06:55:10.379 --> 06:55:13.229 align:middle line:82% position:46% size:100% voor financiële steun voor studenten aan het hoger onderwijs met een 06:55:13.349 --> 06:55:16.588 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursfunctie; constaterende dat voorwaarde voor een beurs is dat een 06:55:16.708 --> 06:55:20.069 align:middle line:82% position:46% size:100% organisatie zich moet bezighouden met "activiteiten die belangrijk 06:55:20.189 --> 06:55:24.359 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn voor het hoger onderwijs"; verzoekt de regering om het woord 06:55:24.478 --> 06:55:27.810 align:middle line:82% position:46% size:100% "hoger" te schrappen in deze subsidievoorwaarde, zodat deze 06:55:27.930 --> 06:55:31.290 align:middle line:82% position:46% size:100% organisaties voor een bredere groep kunnen opkomen, en gaat over tot de 06:55:31.409 --> 06:55:32.269 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. 06:55:33.830 --> 06:55:35.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 104 (36200-VIII). 06:55:35.929 --> 06:55:39.479 align:middle line:82% position:46% size:100% En voor alle duidelijkheid: ik begrijp heel goed de worsteling van 06:55:39.599 --> 06:55:43.409 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister, maar aan wie je die beurs kan uitreiken, verandert nog 06:55:43.529 --> 06:55:44.880 align:middle line:82% position:46% size:100% niet. Daar moeten we ook nog een keertje 06:55:45.000 --> 06:55:46.740 align:middle line:82% position:46% size:100% over praten. Maar hier gaat het over de 06:55:46.860 --> 06:55:50.830 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstelling "hoger onderwijs", die ook in de subsidievoorwaarde zit. 06:55:51.409 --> 06:55:54.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Westerveld. Dan is nu het woord aan de collega 06:55:54.450 --> 06:55:57.599 align:middle line:82% position:46% size:100% van GroenLinks, mevrouw Bouchallikh. En terwijl zij deze kant op komt, 06:55:57.720 --> 06:56:00.830 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft de heer Beertema ons geïnformeerd dat zijn laatste motie, 06:56:01.130 --> 06:56:02.819 align:middle line:82% position:46% size:100% de negende, die op stuk nr. 74, is medeondertekend door de heer 06:56:02.939 --> 06:56:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Wilders. Dat is dus ook voor de Handelingen 06:56:05.028 --> 06:56:05.458 align:middle line:82% position:46% size:100% nog even gemarkeerd. 06:56:08.269 --> 06:56:10.116 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Eén motie. 06:56:10.236 --> 06:56:13.810 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de minister van 06:56:13.930 --> 06:56:17.380 align:middle line:82% position:46% size:100% OCW in de werkagenda ervan uitgaat dat instellingen bij een melding van 06:56:17.500 --> 06:56:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% stagediscriminatie altijd actie zullen ondernemen; overwegende dat 06:56:21.369 --> 06:56:24.069 align:middle line:82% position:46% size:100% in de praktijk mbo instellingen, gezien de relatie met het 06:56:24.189 --> 06:56:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven, in een lastige positie komen wat betreft het aantal 06:56:27.340 --> 06:56:31.167 align:middle line:82% position:46% size:100% stageplaatsen bij het aankaarten van stagediscriminatie; overwegende dat 06:56:31.287 --> 06:56:34.240 align:middle line:82% position:46% size:100% de SBB de enige partij is die moet beoordelen of een erkenning moet 06:56:34.360 --> 06:56:37.068 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ingetrokken bij stagediscriminatie, terwijl ook de 06:56:37.188 --> 06:56:40.109 align:middle line:82% position:46% size:100% SBB een relatie heeft met het bedrijfsleven; constaterende dat 06:56:40.228 --> 06:56:43.060 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee in de driehoek van instellingen, studenten en SBB geen 06:56:43.180 --> 06:56:46.119 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijke partij is betrokken, terwijl dat essentieel is in de 06:56:46.240 --> 06:56:49.508 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak van stagediscriminatie; verzoekt de regering om ervoor te 06:56:49.629 --> 06:56:51.909 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat mbo studenten ook een melding kunnen doen bij de 06:56:52.029 --> 06:56:55.919 align:middle line:82% position:46% size:100% antidiscriminatievoorzieningen (ADV's) over stagediscriminatie; 06:56:56.400 --> 06:56:59.179 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering tevens om in gesprek met onderwijsinstellingen 06:56:59.298 --> 06:57:02.588 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor te zorgen dat de ADV's betrokken worden bij de opstelling 06:57:02.708 --> 06:57:05.830 align:middle line:82% position:46% size:100% van de escalatieladders en routekaarten, en gaat over tot de 06:57:05.950 --> 06:57:07.750 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:57:07.869 --> 06:57:09.008 align:middle line:82% position:46% size:100% 105 (36200-VIII). Voorzitter. 06:57:09.129 --> 06:57:12.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook van mijn kant veel dank aan de staf, de ondersteuning, de ministers 06:57:13.679 --> 06:57:15.240 align:middle line:82% position:46% size:100% en hun teams. Dank u wel. 06:57:15.938 --> 06:57:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Bouchallikh. Dan is de volgende spreker van de 06:57:18.619 --> 06:57:21.188 align:middle line:82% position:46% size:100% zijde van de Kamer de heer Segers namens de ChristenUnie. 06:57:31.799 --> 06:57:34.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank aan de bewindslieden voor de 06:57:34.270 --> 06:57:39.008 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de vragen. Ik heb vier moties of vier stenen in 06:57:39.129 --> 06:57:42.220 align:middle line:82% position:46% size:100% de hoop dat de loop van de rivier een heel klein beetje gewijzigd 06:57:42.340 --> 06:57:44.080 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt. Dat is toch de reden waarom je 06:57:44.200 --> 06:57:48.400 align:middle line:82% position:46% size:100% moties indient. De eerste gaat over betrokkenheid 06:57:48.520 --> 06:57:50.319 align:middle line:82% position:46% size:100% van leerlingen, waarover ik ook heb gesproken. 06:57:50.439 --> 06:57:52.868 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat scholen niet 06:57:52.989 --> 06:57:55.778 align:middle line:82% position:46% size:100% verplicht zijn een leerlingenraad te faciliteren of te stimuleren; 06:57:55.899 --> 06:57:58.659 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat scholen gemeenschappen op zichzelf zijn waar 06:57:58.779 --> 06:58:01.620 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren samen met leerlingen en ouders bouwen aan goed onderwijs; 06:58:01.919 --> 06:58:04.799 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat het belangrijk, leuk en leerzaam is voor leerlingen om 06:58:04.919 --> 06:58:07.450 align:middle line:82% position:46% size:100% inspraak te hebben op de plannen van schoolbesturen via de 06:58:07.569 --> 06:58:10.118 align:middle line:82% position:46% size:100% medezeggenschapsraad of om zelf projecten aan te dragen ter 06:58:10.239 --> 06:58:13.569 align:middle line:82% position:46% size:100% verbetering van de school via de leerlingenraad; verzoekt de regering 06:58:13.689 --> 06:58:16.000 align:middle line:82% position:46% size:100% om scholen te ondersteunen in het vormgeven van inspraak van 06:58:16.119 --> 06:58:18.970 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen op hun school via de medezeggenschapsraden en om te 06:58:19.090 --> 06:58:22.028 align:middle line:82% position:46% size:100% stimuleren dat scholen inspraak stimuleren en het faciliteren als 06:58:22.149 --> 06:58:25.799 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen daarom verzoeken, bijvoorbeeld in de vorm van een 06:58:25.919 --> 06:58:27.771 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingenraad, en gaat over tot de orde van de dag. 06:58:28.549 --> 06:58:30.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 106 (36200-VIII). 06:58:30.509 --> 06:58:30.560 align:middle line:82% position:46% size:100% De 06:58:34.028 --> 06:58:37.778 align:middle line:82% position:46% size:100% tweede gaat over betrokkenheid van ouders bij voorschoolse vroege 06:58:37.899 --> 06:58:40.709 align:middle line:82% position:46% size:100% educatie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 06:58:40.830 --> 06:58:43.769 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat sommige scholen en kindercentra waar voorschoolse 06:58:43.888 --> 06:58:46.799 align:middle line:82% position:46% size:100% educatie wordt geboden moeite hebben om ouderbetrokkenheid en 06:58:46.919 --> 06:58:49.945 align:middle line:82% position:46% size:100% ouderparticipatie goed vorm te geven; overwegende dat de school een 06:58:50.065 --> 06:58:53.836 align:middle line:82% position:46% size:100% gemeenschap is waarin leraren, leerlingen en ouders samen werken 06:58:53.956 --> 06:58:56.789 align:middle line:82% position:46% size:100% aan goed onderwijs; overwegende dat jonge kinderen en kinderen die een 06:58:56.908 --> 06:58:58.889 align:middle line:82% position:46% size:100% risico lopen op onderwijsachterstanden gebaat zijn 06:58:59.009 --> 06:59:02.909 align:middle line:82% position:46% size:100% bij ouders die betrokken zijn bij de school en vve; verzoekt de regering 06:59:03.029 --> 06:59:07.229 align:middle line:82% position:46% size:100% om ouderbetrokkenheid in vve te versterken, en aan de slag te gaan 06:59:07.349 --> 06:59:08.790 align:middle line:82% position:46% size:100% met de lessen over ouderbetrokkenheid uit de 06:59:08.909 --> 06:59:11.368 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgangsrapportage van het Nationaal Programma Onderwijs, en 06:59:11.489 --> 06:59:12.590 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 06:59:12.709 --> 06:59:16.520 align:middle line:82% position:46% size:100% 107 (36200-VIII). Dan een motie in aansluiting op een 06:59:16.639 --> 06:59:20.400 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement dat ik met collega Ellian heb ingediend over de bestrijding 06:59:20.520 --> 06:59:25.319 align:middle line:82% position:46% size:100% van antisemitisme en het vertellen van de verhalen over de Tweede 06:59:25.439 --> 06:59:29.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Wereldoorlog. Deze motie gaat over de structurele 06:59:29.580 --> 06:59:33.771 align:middle line:82% position:46% size:100% borging van dat wat in het amendement is vastgelegd. 06:59:34.008 --> 06:59:37.139 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat educatie een van de 06:59:37.259 --> 06:59:39.650 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijkste middelen is om antisemitische uitlatingen, racisme 06:59:39.770 --> 06:59:42.449 align:middle line:82% position:46% size:100% en discriminatie te bestrijden; overwegende dat we in het 06:59:42.568 --> 06:59:46.098 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschapsonderwijs kennis over de Joodse geschiedenis, antisemitisme 06:59:46.278 --> 06:59:48.779 align:middle line:82% position:46% size:100% en de Holocaust bij zowel leerlingen als docenten kunnen verbeteren door 06:59:48.900 --> 06:59:51.838 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimte te bieden aan nazaten van overlevenden en slachtoffers van de 06:59:51.958 --> 06:59:54.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Holocaust om hun persoonlijke verhalen en familiegeschiedenis te 06:59:54.719 --> 06:59:57.449 align:middle line:82% position:46% size:100% vertellen; verzoekt de regering om in het funderend onderwijs deze 06:59:57.568 --> 07:00:00.240 align:middle line:82% position:46% size:100% persoonlijke verhalen over de Tweede Wereldoorlog door nazaten van 07:00:00.360 --> 07:00:02.699 align:middle line:82% position:46% size:100% overlevenden en slachtoffers van de Holocaust een structurele plek te 07:00:02.818 --> 07:00:05.449 align:middle line:82% position:46% size:100% geven in het onderwijs voor leraren en leerlingen, en gaat over tot de 07:00:05.568 --> 07:00:07.319 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:00:07.439 --> 07:00:10.330 align:middle line:82% position:46% size:100% 108 (36200-VIII). Tot slot een motie over de 07:00:10.450 --> 07:00:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:00:12.728 --> 07:00:15.387 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat voor het succes van de maatschappelijke diensttijd het 07:00:15.720 --> 07:00:18.819 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is dat het aanvraagproces toegankelijk is; overwegende dat 07:00:18.939 --> 07:00:21.630 align:middle line:82% position:46% size:100% niet iedere onderwijsprofessional zomaar de kennis en kunde heeft om 07:00:22.019 --> 07:00:23.897 align:middle line:82% position:46% size:100% een grote aanvraag tot een goed einde te brengen; verzoekt de 07:00:24.016 --> 07:00:26.830 align:middle line:82% position:46% size:100% regering te onderzoeken in hoeverre het aanvraagproces voor de 07:00:26.950 --> 07:00:29.258 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd voldoende toegankelijk is en met een 07:00:29.379 --> 07:00:31.869 align:middle line:82% position:46% size:100% plan te komen om scholen en onderwijsprofessionals te 07:00:31.990 --> 07:00:34.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen bij het aanvraagproces; en gaat over tot de orde van de dag. 07:00:34.900 --> 07:00:37.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 109 (36200-VIII). 07:00:37.669 --> 07:00:40.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee zet ik een punt. Dank u wel, meneer Segers namens de 07:00:40.340 --> 07:00:42.529 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie. Dan is de volgende spreker van de 07:00:42.650 --> 07:00:46.052 align:middle line:82% position:46% size:100% zijde van de Kamer, met permissie van de sprekers die eigenlijk voor 07:00:46.172 --> 07:00:49.458 align:middle line:82% position:46% size:100% hem zaten, de heer Bisschop namens de SGP. 07:00:57.409 --> 07:00:59.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Allereerst dank aan de 07:00:59.458 --> 07:01:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen voor de beantwoording van de vragen. 07:01:01.490 --> 07:01:04.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dank aan de staf, die hen daar ongetwijfeld in ondersteund heeft. 07:01:04.830 --> 07:01:09.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een mooi en indrukwekkend resultaat, alleen al het feit dat je 07:01:09.548 --> 07:01:11.830 align:middle line:82% position:46% size:100% in zo'n korte termijn deze kwaliteit van 07:01:13.560 --> 07:01:16.560 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden kunt bewerken. Dank daarvoor. 07:01:17.758 --> 07:01:21.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank ook aan de collega's die toestaan dat ik nu eerst even mag in 07:01:21.219 --> 07:01:25.740 align:middle line:82% position:46% size:100% verband met de laatste trein, die binnenkort vertrekt. 07:01:26.159 --> 07:01:27.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik had een viertal moties. 07:01:28.069 --> 07:01:30.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén is er weggevallen. Die gaat over het subsidiebewind, om 07:01:31.029 --> 07:01:33.458 align:middle line:82% position:46% size:100% het zo te zeggen. De minister heeft daar voldoende 07:01:33.579 --> 07:01:37.508 align:middle line:82% position:46% size:100% over te berde gebracht om vertrouwen te hebben dat we het daar nader over 07:01:37.629 --> 07:01:39.569 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan hebben en dat dat ingebed gaat worden. 07:01:40.139 --> 07:01:43.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik lees de moties voor. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:01:43.208 --> 07:01:45.636 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat scholen in het funderend onderwijs te maken hebben 07:01:45.757 --> 07:01:48.257 align:middle line:82% position:46% size:100% met grote uitdagingen als het gaat om het lerarentekort, de 07:01:48.377 --> 07:01:51.429 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden en passend onderwijs; constaterende dat het 07:01:51.548 --> 07:01:54.580 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet dit najaar allerlei aanvullende plannen heeft 07:01:54.700 --> 07:01:58.040 align:middle line:82% position:46% size:100% gepresenteerd die leiden tot nieuwe verplichtingen, bijvoorbeeld ten 07:01:58.159 --> 07:02:01.389 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzien van meldpunten, toetsen en functionarissen; verzoekt de 07:02:01.509 --> 07:02:06.039 align:middle line:82% position:46% size:100% regering samen met de sectorraden een integrale uitvoeringstoets te 07:02:06.158 --> 07:02:09.519 align:middle line:82% position:46% size:100% verrichten in hoeverre de nieuwe plannen die zijn aangekondigd in de 07:02:09.638 --> 07:02:12.310 align:middle line:82% position:46% size:100% huidige omstandigheden werkbaar zijn voor de scholen, en gaat over tot de 07:02:12.430 --> 07:02:12.926 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:02:13.046 --> 07:02:13.979 align:middle line:82% position:46% size:100% 110 (36200-VIII). 07:02:15.639 --> 07:02:17.569 align:middle line:82% position:46% size:100% De tweede motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:02:17.689 --> 07:02:22.278 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat Nederland veel meer uren onderwijstijd kent dan 07:02:22.399 --> 07:02:26.359 align:middle line:82% position:46% size:100% gemiddeld; overwegende dat onderzoek aangeeft dat meer uren onderwijstijd 07:02:26.478 --> 07:02:30.229 align:middle line:82% position:46% size:100% niet tot een hoger rendement hoeft te leiden en dat minder uren 07:02:30.349 --> 07:02:33.709 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijstijd niet op voorhand een risico is; verzoekt de regering in 07:02:33.830 --> 07:02:37.704 align:middle line:82% position:46% size:100% samenspraak met onderwijsbonden en sectorraden te verkennen in hoeverre 07:02:37.824 --> 07:02:41.349 align:middle line:82% position:46% size:100% een beperking van het aantal uren onderwijstijd in combinatie met 07:02:41.470 --> 07:02:44.838 align:middle line:82% position:46% size:100% keuzes in het curriculum kan bijdragen aan het beperken van het 07:02:44.958 --> 07:02:46.909 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort, en gaat over tot de orde van de dag. 07:02:47.029 --> 07:02:49.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 111 (36200-VIII). 07:02:50.639 --> 07:02:52.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:02:52.478 --> 07:02:55.360 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat universiteiten instellingen zijn die zich richten 07:02:55.479 --> 07:02:58.659 align:middle line:82% position:46% size:100% op onderwijs en onderzoek en die geen politiek doel dienen; verzoekt 07:02:58.779 --> 07:03:01.925 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering als uitgangspunt te hanteren en uit te dragen dat het 07:03:02.045 --> 07:03:05.799 align:middle line:82% position:46% size:100% promoten van een Europese identiteit geen doel mag zijn van de 07:03:05.919 --> 07:03:09.039 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkeling van een Europese universiteiteninitiatief, en gaat 07:03:09.158 --> 07:03:10.097 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:03:10.217 --> 07:03:13.669 align:middle line:82% position:46% size:100% 112 (36200-VIII). Voorzitter, ik dank u zeer. 07:03:14.359 --> 07:03:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals dank aan de collega's voor de bereidwilligheid. 07:03:17.699 --> 07:03:19.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. We hebben inmiddels al heel veel 07:03:19.629 --> 07:03:21.938 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen bedankt, maar ik wil toch ook de bodes nog echt bedanken. 07:03:22.059 --> 07:03:24.409 align:middle line:82% position:46% size:100% (Geroffel op de bankjes) Dit wordt voor hen deze week al de derde avond 07:03:28.199 --> 07:03:32.528 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we richting middernacht gaan. Wij kunnen af en toe een avond iets 07:03:32.649 --> 07:03:35.049 align:middle line:82% position:46% size:100% anders doen, maar zij staan hier al drie avonden, dus dank daarvoor. 07:03:35.169 --> 07:03:36.269 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Wassenberg, Partij voor de Dieren. 07:03:38.368 --> 07:03:41.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Ik heb één motie. 07:03:41.490 --> 07:03:44.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat ik dadelijk iets over mijn spreektijd heen zal gaan, maar 07:03:44.770 --> 07:03:48.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is goed nieuws, ondanks het feit dat dat dadelijk wordt afgehaald van 07:03:48.240 --> 07:03:50.919 align:middle line:82% position:46% size:100% de resterende spreektijd. U zult zo zien waarom ik dat goed 07:03:51.040 --> 07:03:55.049 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuws vind. Ik begin met de motie. 07:03:55.169 --> 07:03:59.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een motie over het apenproefdierencentrum BPRC. 07:04:00.419 --> 07:04:03.519 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de Kamer proeven 07:04:03.638 --> 07:04:07.270 align:middle line:82% position:46% size:100% op niet humane primaten zo snel mogelijk, en veilig, naar nul wil 07:04:07.389 --> 07:04:10.049 align:middle line:82% position:46% size:100% afbouwen (unaniem aangenomen motie 32336, nr. 07:04:10.169 --> 07:04:13.179 align:middle line:82% position:46% size:100% 57 van de leden Van Dekken en Heerema); constaterende dat de 07:04:13.298 --> 07:04:17.369 align:middle line:82% position:46% size:100% minister van OCW de 40% reductie van het aantal dierproeven op apen de 07:04:17.490 --> 07:04:20.637 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste stap noemde in de uitvoering van die motie (32336, nr. 07:04:20.758 --> 07:04:25.701 align:middle line:82% position:46% size:100% 72); constaterende dat de reductie in 2025 gerealiseerd moet zijn; 07:04:26.500 --> 07:04:30.889 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om in de loop van 2023 de opdracht te geven tot 07:04:31.009 --> 07:04:34.008 align:middle line:82% position:46% size:100% een onderzoek naar de mogelijkheid om het aantal proeven op niet humane 07:04:34.129 --> 07:04:38.630 align:middle line:82% position:46% size:100% primaten verder te verlagen zonder dat dit gevolgen heeft voor het 07:04:38.750 --> 07:04:42.080 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek dat strikt noodzakelijk is voor de bestrijding van 07:04:42.200 --> 07:04:45.500 align:middle line:82% position:46% size:100% levensbedreigende ziekten en uitbraken van infectieziekten die de 07:04:45.619 --> 07:04:49.600 align:middle line:82% position:46% size:100% volksgezondheid bedreigen, conform de wens van de Kamer (zoals verwoord 07:04:49.750 --> 07:04:52.729 align:middle line:82% position:46% size:100% in motie 32336, nr. 57); verzoekt de regering dit 07:04:52.849 --> 07:04:56.630 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek te laten uitvoeren door onafhankelijke deskundigen, en gaat 07:04:56.750 --> 07:04:57.880 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. 07:05:16.810 --> 07:05:19.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 113 (36200-VIII). 07:05:19.600 --> 07:05:22.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u hebt meegeteld, voorzitter, dan komt u op twintig namen. 07:05:22.849 --> 07:05:26.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat alle fracties in dit huis hebben meegetekend en dat 07:05:26.630 --> 07:05:28.220 align:middle line:82% position:46% size:100% vind ik een ongelofelijk belangrijk signaal. 07:05:28.340 --> 07:05:31.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank dan ook alle fracties en Kamerleden voor het meetekenen. 07:05:31.909 --> 07:05:36.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit laat zien dat de hele Kamer, van links tot rechts, wil dat het aantal 07:05:36.529 --> 07:05:41.770 align:middle line:82% position:46% size:100% proeven op apen wordt afgebouwd. Ik hoop en verwacht dat deze motie 07:05:41.889 --> 07:05:45.389 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering en de minister van OCW aanspoort tot verdere actie. 07:05:45.509 --> 07:05:47.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Kijk eens aan. 07:05:47.169 --> 07:05:49.471 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Wassenberg. Ik snap dat u alleen al met het 07:05:49.591 --> 07:05:52.060 align:middle line:82% position:46% size:100% noemen van die twintig namen over de minuut heen gaat. 07:05:52.180 --> 07:05:55.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen dat kost al die tijd, dus dat was het goede nieuws. 07:05:56.098 --> 07:05:57.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk eens aan. Dank u wel. 07:05:57.359 --> 07:06:00.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de heer Dekker, Forum voor Democratie. 07:06:17.938 --> 07:06:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Ik zal het kort houden, dan halen we 07:06:21.279 --> 07:06:23.209 align:middle line:82% position:46% size:100% weer wat in van die tijd waarin meneer Wassenberg al die namen moest 07:06:23.549 --> 07:06:27.008 align:middle line:82% position:46% size:100% voorlezen. Ook van mijn kant dank voor de 07:06:27.368 --> 07:06:30.880 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreide en vlotte beantwoording van beide bewindslieden. 07:06:33.080 --> 07:06:37.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was ook heel blij, maar niet verrast natuurlijk, om te horen dat 07:06:37.259 --> 07:06:41.069 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister de academische vrijheid en het vrij denken daaromtrent hoog 07:06:41.189 --> 07:06:42.620 align:middle line:82% position:46% size:100% in het vaandel heeft staan. Dat is natuurlijk uitstekend. 07:06:43.400 --> 07:06:48.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat juich ik geweldig toe. Ik heb in eerste termijn gepleit 07:06:48.298 --> 07:06:53.880 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een vrije ruimte, voor een aparte omgeving, om te voorkomen dat 07:06:54.000 --> 07:06:57.919 align:middle line:82% position:46% size:100% er te veel in kokers gedacht wordt en om min of meer te forceren dat er 07:06:58.459 --> 07:06:58.729 align:middle line:82% position:46% size:100% een 07:07:00.490 --> 07:07:02.720 align:middle line:82% position:46% size:100% "blue team/red team"-achtige situatie ontstaat rondom allerlei 07:07:02.840 --> 07:07:03.907 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke onderwerpen. 07:07:05.778 --> 07:07:08.451 align:middle line:82% position:46% size:100% Een voorstel daarvoor heb ik niet vervat in een motie, maar in een 07:07:08.570 --> 07:07:13.500 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement, dat ik heb ingediend. Ik heb een fonds voorgesteld met de 07:07:13.619 --> 07:07:17.689 align:middle line:82% position:46% size:100% naam "tegenspraakfonds". Mevrouw Pouw-Verweij zei tegen mij: 07:07:17.810 --> 07:07:19.860 align:middle line:82% position:46% size:100% je had het eigenlijk beter een "vrijdenkersfonds" kunnen noemen; 07:07:19.979 --> 07:07:24.271 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is wat positiever. Wat ik bedoelde, is dat je zou 07:07:24.390 --> 07:07:29.110 align:middle line:82% position:46% size:100% willen forceren dat er op reguliere wetenschappelijke onderwerpen ook 07:07:29.229 --> 07:07:29.510 align:middle line:82% position:46% size:100% een 07:07:31.419 --> 07:07:34.069 align:middle line:82% position:46% size:100% tegendraadse mening wordt gefaciliteerd, als een soort luis in 07:07:34.189 --> 07:07:35.887 align:middle line:82% position:46% size:100% de pels. Dat was ook mijn verhaal. 07:07:37.169 --> 07:07:40.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar nog geen appreciatie van vernomen, maar die zal wel snel 07:07:41.359 --> 07:07:43.688 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. Dat was eigenlijk mijn hele 07:07:43.809 --> 07:07:45.028 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdrage. Ik heb geen moties. 07:07:46.199 --> 07:07:47.717 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier wil ik het dus bij laten, voorzitter. 07:07:47.836 --> 07:07:48.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Kijk eens aan. 07:07:49.009 --> 07:07:51.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Dekker, van Forum voor Democratie. 07:07:52.118 --> 07:07:54.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de volgende spreekster al in aantocht en dat is mevrouw 07:07:55.179 --> 07:07:56.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij van JA21. 07:08:03.639 --> 07:08:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 07:08:06.580 --> 07:08:11.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondanks pogingen van onze kant om tot een gulden middenweg te komen 07:08:11.389 --> 07:08:12.830 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het amendement over de Ambachtsacademie, ben ik bang dat 07:08:12.950 --> 07:08:15.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dat toch niet gaat lukken. Mevrouw Van der Plas en ik hebben er 07:08:16.029 --> 07:08:19.188 align:middle line:82% position:46% size:100% dus voor gekozen om het amendement over de Ambachtsacademie op dit 07:08:19.309 --> 07:08:22.400 align:middle line:82% position:46% size:100% moment aan te houden en in plaats daarvan te komen met een motie, die 07:08:22.520 --> 07:08:27.218 align:middle line:82% position:46% size:100% zij zo meteen zal indienen. Zelf heb ik ook nog twee moties. 07:08:28.179 --> 07:08:31.580 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat buitenlandse 07:08:31.700 --> 07:08:33.560 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten een groeiende inkomstenbron voor 07:08:33.680 --> 07:08:36.528 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen zijn; constaterende dat deze groep een 07:08:36.649 --> 07:08:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% sturende rol speelt in het curriculum en in de voertaal; 07:08:39.580 --> 07:08:42.669 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat ook de druk op de studentenhuisvesting toeneemt; 07:08:43.088 --> 07:08:46.130 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat een gezonde balans nodig is in de verhouding tussen 07:08:46.250 --> 07:08:49.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse studenten en studenten uit het buitenland; verzoekt de 07:08:49.700 --> 07:08:52.700 align:middle line:82% position:46% size:100% regering met het hoger onderwijs in overleg te gaan om te komen tot 07:08:52.819 --> 07:08:56.240 align:middle line:82% position:46% size:100% criteria voor het nastreven van een evenwichtige verhouding, en gaat 07:08:56.360 --> 07:08:59.088 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:08:59.208 --> 07:08:59.560 align:middle line:82% position:46% size:100% 114 (36200-VIII). 07:09:02.409 --> 07:09:05.438 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de zogenoemde 07:09:05.618 --> 07:09:08.479 align:middle line:82% position:46% size:100% pechgeneratie door het leenstelsel een relatief hoge studieschuld 07:09:08.599 --> 07:09:12.519 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft; constaterende dat de vergoeding plus de aanvullende 07:09:14.409 --> 07:09:16.400 align:middle line:82% position:46% size:100% studievoorschotvoucher voor de studenten uit de eerste vier 07:09:16.520 --> 07:09:19.780 align:middle line:82% position:46% size:100% cohorten in geen verhouding staat tot de hoogte van deze studieschuld; 07:09:20.169 --> 07:09:23.359 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat van een betrouwbare overheid een realistische 07:09:23.478 --> 07:09:26.779 align:middle line:82% position:46% size:100% compensatie mag worden verwacht; verzoekt de regering te komen met 07:09:26.900 --> 07:09:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% een wetswijziging die voorziet in het draaglijk maken van deze 07:09:30.048 --> 07:09:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% studieschuld door middel van een langjarig rentearrangement of andere 07:09:34.250 --> 07:09:37.118 align:middle line:82% position:46% size:100% fiscale faciliteiten, en gaat over tot de orde van de dag. 07:09:38.470 --> 07:09:39.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 115 (36200-VIII). 07:09:41.008 --> 07:09:43.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Pouw-Verweij. Even als een check voor de 07:09:43.810 --> 07:09:46.208 align:middle line:82% position:46% size:100% administratie: het amendement op stuk nr. 07:09:46.329 --> 07:09:47.880 align:middle line:82% position:46% size:100% 51 wordt aangehouden. 07:09:49.740 --> 07:09:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de heer Van Baarle naar voren komen. 07:09:52.119 --> 07:09:55.208 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij spreekt namens DENK. Ik denk dat er wel een gesprek met 07:09:55.329 --> 07:09:58.479 align:middle line:82% position:46% size:100% de fractiesecretarissen nodig is, want ook de heer Van Baarle gaat 07:09:58.599 --> 07:10:00.208 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd afsnoepen van de volgende begroting. 07:10:01.299 --> 07:10:02.769 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat ben ik zelf, voorzitter. 07:10:04.299 --> 07:10:06.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dus in de fractiekamer ruziemaken met mezelf! 07:10:08.389 --> 07:10:10.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, mag ik de bewindspersonen bedanken voor de 07:10:10.650 --> 07:10:13.919 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording? En mag ik ook een groot woord van 07:10:14.040 --> 07:10:16.370 align:middle line:82% position:46% size:100% dank in de richting van de ambtenaren uitspreken om hen te 07:10:16.758 --> 07:10:19.190 align:middle line:82% position:46% size:100% bedanken voor de uitgebreide schriftelijke beantwoording? 07:10:19.729 --> 07:10:22.547 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, gezien de tijd ga ik naar mijn moties. 07:10:22.900 --> 07:10:26.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om de plannen 07:10:26.619 --> 07:10:30.199 align:middle line:82% position:46% size:100% om toezicht op informeel onderwijs te arrangeren op te schorten, en 07:10:30.318 --> 07:10:31.837 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:10:31.957 --> 07:10:34.838 align:middle line:82% position:46% size:100% 116 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:10:34.958 --> 07:10:37.540 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het KIS stelt dat jongeren met een migratieachtergrond 07:10:37.659 --> 07:10:39.970 align:middle line:82% position:46% size:100% een gemiddeld lager schooladvies krijgen en verschillende 07:10:40.090 --> 07:10:42.569 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijskundigen wijzen op een structurele onderadvisering; 07:10:42.929 --> 07:10:45.459 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat om meer inzicht te krijgen in onderadvisering van 07:10:45.580 --> 07:10:47.708 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen met een migratieachtergrond er gegevens 07:10:47.829 --> 07:10:50.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gekoppeld moeten worden inzake bijstelling en het voorlopige en 07:10:50.228 --> 07:10:53.789 align:middle line:82% position:46% size:100% definitieve advies, maar dit nu niet gebeurt; verzoekt de regering te 07:10:53.908 --> 07:10:57.848 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken of het mogelijk is om de monitoring van onderadvisering van 07:10:57.969 --> 07:11:00.400 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen met een migratieachtergrond te verbeteren en 07:11:00.520 --> 07:11:02.919 align:middle line:82% position:46% size:100% een meer systematisch karakter te geven, en gaat over tot de orde van 07:11:03.040 --> 07:11:03.449 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. Zij krijgt nr. 07:11:03.568 --> 07:11:06.088 align:middle line:82% position:46% size:100% 117 (36200-VIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:11:06.208 --> 07:11:08.580 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de regering inzet op bestuurlijke afspraken over 07:11:08.700 --> 07:11:11.778 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoedingen en dat dit vorm krijgt binnen het stagepact mbo; 07:11:12.080 --> 07:11:15.636 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat het probleem breder speelt dan alleen het mbo, omdat 40% 07:11:15.757 --> 07:11:19.109 align:middle line:82% position:46% size:100% van de studenten in het hbo en 51% van de studenten in wo geen 07:11:19.228 --> 07:11:22.368 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoeding krijgt; verzoekt de regering om de afspraken over 07:11:22.819 --> 07:11:25.547 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoedingen niet alleen te laten gelden voor stages in het mbo, 07:11:25.909 --> 07:11:28.859 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ook binnen het hbo en het wo; verzoekt de regering tevens om een 07:11:28.978 --> 07:11:33.240 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarlijkse monitor stagevergoedingen uit te voeren met een uitsplitsing 07:11:33.360 --> 07:11:35.970 align:middle line:82% position:46% size:100% naar sector en onderwijsniveau, hierin een onderscheid te maken 07:11:36.090 --> 07:11:40.229 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen cao gerelateerde en niet cao gerelateerde vergoedingen, alsmede 07:11:40.349 --> 07:11:43.049 align:middle line:82% position:46% size:100% met een algemene norm over de kostendekkendheid van een 07:11:43.169 --> 07:11:45.797 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoeding, en gaat over tot de orde van de dag. 07:11:46.459 --> 07:11:48.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 118 (36200-VIII). 07:11:48.679 --> 07:11:50.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:11:50.340 --> 07:11:52.799 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat studenten en studentenorganisaties aangeven dat 07:11:52.919 --> 07:11:56.039 align:middle line:82% position:46% size:100% er behoefte is aan inclusieve en toegankelijke stilteruimten op 07:11:56.158 --> 07:11:59.167 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen voor een moment van bezinning, meditatie of 07:11:59.287 --> 07:12:02.310 align:middle line:82% position:46% size:100% het gebed; constaterende dat veel onderwijsinstellingen dit niet of 07:12:02.430 --> 07:12:05.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zeer beperkt hebben geregeld; overwegende dat inclusieve 07:12:05.189 --> 07:12:08.519 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningen bijdragen aan het veiligheidsgevoel van studenten uit 07:12:08.638 --> 07:12:10.950 align:middle line:82% position:46% size:100% minderheidsgroepen op onderwijsinstellingen; verzoekt de 07:12:11.069 --> 07:12:13.919 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om in de gesprekken met de koepels, het signaal over te brengen 07:12:14.040 --> 07:12:16.758 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de behoefte bestaat aan inclusieve en toegankelijke 07:12:17.118 --> 07:12:19.859 align:middle line:82% position:46% size:100% stilteruimten die recht doen aan de behoefte van studenten, en gaat over 07:12:19.978 --> 07:12:20.868 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:12:20.989 --> 07:12:22.679 align:middle line:82% position:46% size:100% 119 (36200-VIII). Ik dank u, voorzitter. 07:12:23.229 --> 07:12:25.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Van Baarle namens DENK. 07:12:25.929 --> 07:12:28.459 align:middle line:82% position:46% size:100% De volgende spreker van de zijde van de Kamer is de heer Dassen namens 07:12:28.580 --> 07:12:28.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Volt. 07:12:37.438 --> 07:12:40.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Dank aan de collega's en zeker ook 07:12:40.180 --> 07:12:42.098 align:middle line:82% position:46% size:100% dank aan de ministers voor de beantwoording. 07:12:42.219 --> 07:12:45.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een drietal moties. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:12:45.158 --> 07:12:48.819 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat er voor de periode 2021-2027 meer middelen zijn 07:12:48.939 --> 07:12:51.819 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijgemaakt in het Erasmus+-programma, onder andere met 07:12:51.939 --> 07:12:54.669 align:middle line:82% position:46% size:100% het doel om meer mbo studenten te bereiken; overwegende dat onder 07:12:54.790 --> 07:12:56.983 align:middle line:82% position:46% size:100% andere het vergroten van het aantal buitenlandcoördinatoren een 07:12:57.102 --> 07:13:00.338 align:middle line:82% position:46% size:100% faciliterende rol kan spelen in het benutten van de middelen en dit zo 07:13:00.458 --> 07:13:03.889 align:middle line:82% position:46% size:100% een buitenlandervaring voor meer mbo studenten (laagdrempeliger) mogelijk 07:13:04.009 --> 07:13:06.789 align:middle line:82% position:46% size:100% maakt; verzoekt de regering mede op basis van de uitkomsten van het 07:13:06.908 --> 07:13:09.758 align:middle line:82% position:46% size:100% lopende onderzoek te komen met een plan gericht op facilitering en 07:13:09.879 --> 07:13:12.130 align:middle line:82% position:46% size:100% benutting van de mogelijkheden voor mbo studenten op het gebied van 07:13:12.250 --> 07:13:15.869 align:middle line:82% position:46% size:100% internationalisering, waarbij gekeken wordt wat er binnen de mbo 07:13:15.990 --> 07:13:18.859 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen nodig is, en gaat over tot de orde van de dag. 07:13:18.978 --> 07:13:19.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 120 (36200-VIII). 07:13:21.659 --> 07:13:23.889 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de Europese 07:13:24.009 --> 07:13:27.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Commissie 2023 heeft uitgeroepen tot het Jaar van de Vaardigheden; 07:13:27.209 --> 07:13:29.679 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat er tussen de EU-lidstaten veel belemmeringen 07:13:29.798 --> 07:13:32.717 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaan voor het mogelijk maken van wederzijdse erkenning van diploma's 07:13:32.836 --> 07:13:36.549 align:middle line:82% position:46% size:100% en beroepskwalificaties, met name op het gebied van het mbo; verzoekt de 07:13:36.669 --> 07:13:38.708 align:middle line:82% position:46% size:100% regering zich in de Raad van Ministers nadrukkelijk in te spannen 07:13:38.829 --> 07:13:41.529 align:middle line:82% position:46% size:100% voor wederzijdse erkenning van mbo-diploma's tussen Europese 07:13:41.650 --> 07:13:44.830 align:middle line:82% position:46% size:100% lidstaten met als voornaamste inzet het wegnemen van barrières voor de 07:13:44.950 --> 07:13:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijk cruciale sectoren, en gaat over tot de orde van de dag. 07:13:49.119 --> 07:13:49.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 121 (36200-VIII). 07:13:50.310 --> 07:13:53.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de laatste motie, voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 07:13:53.818 --> 07:13:55.949 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het rentepercentage op studieleningen 07:13:56.278 --> 07:13:58.720 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het eerst sinds jaren weer boven de nul is uitgekomen; 07:13:58.840 --> 07:14:02.139 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat de hoogte van de rente tot stand komt op basis van de 07:14:02.259 --> 07:14:04.720 align:middle line:82% position:46% size:100% vijfjarige staatsobligaties en dat die rente de komende jaren verder 07:14:04.840 --> 07:14:07.703 align:middle line:82% position:46% size:100% kan stijgen, wat leidt tot hogere kosten voor studenten; verzoekt de 07:14:07.823 --> 07:14:09.909 align:middle line:82% position:46% size:100% regering met een evaluatie van de huidige manier van 07:14:10.029 --> 07:14:12.790 align:middle line:82% position:46% size:100% schuldfinanciering te komen, waarbij zij ook alternatieve voorstellen 07:14:12.909 --> 07:14:16.282 align:middle line:82% position:46% size:100% meeneemt, bijvoorbeeld langere rentelooptijden, en gaat over tot de 07:14:16.402 --> 07:14:18.400 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 07:14:18.520 --> 07:14:20.130 align:middle line:82% position:46% size:100% 122 (36200-VIII). Dank u wel. 07:14:21.240 --> 07:14:23.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Dassen namens Volt. 07:14:23.240 --> 07:14:26.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we over naar de laatste spreker van de zijde van de Kamer. 07:14:26.449 --> 07:14:28.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mevrouw Van der Plas namens BBB. 07:14:29.409 --> 07:14:31.679 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan kijken of we tot de 60 moties komen of daar overheen gaan. 07:14:31.798 --> 07:14:32.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat worden er 07:14:34.199 --> 07:14:35.547 align:middle line:82% position:46% size:100% 07:14:41.479 --> 07:14:45.150 align:middle line:82% position:46% size:100% ik heb maar één minuut! O jee. 07:14:47.699 --> 07:14:49.720 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de 07:14:49.840 --> 07:14:52.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie succesvol is gebleken in het verzorgen van 07:14:52.388 --> 07:14:55.630 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen voor specialistische beroepen; overwegende dat zonder 07:14:55.750 --> 07:14:58.240 align:middle line:82% position:46% size:100% overheidsbijdrage voor de Ambachtsacademie de door hen 07:14:58.360 --> 07:15:01.348 align:middle line:82% position:46% size:100% opgebouwde structuur en organisatie compleet dreigen te verdwijnen; 07:15:01.679 --> 07:15:04.299 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat door het verdwijnen van de Ambachtsacademie de kans 07:15:04.419 --> 07:15:07.179 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaat dat bepaalde ambachten de komende jaren in Nederland zullen 07:15:07.298 --> 07:15:10.400 align:middle line:82% position:46% size:100% verdwijnen; overwegende dat Nederland zo veel mogelijk 07:15:10.520 --> 07:15:13.609 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfvoorzienend moet zijn; overwegende dat de regering eerst 07:15:13.728 --> 07:15:17.630 align:middle line:82% position:46% size:100% een staatssteuntoets wil uitvoeren; verzoekt het kabinet naast het 07:15:17.750 --> 07:15:21.229 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek naar staatssteun gelijktijdig andere opties voor de 07:15:21.349 --> 07:15:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% voortzetting van de Ambachtsacademie te onderzoeken in overleg met 07:15:24.619 --> 07:15:27.769 align:middle line:82% position:46% size:100% AmbachtNederland; verzoekt het kabinet om de Kamer hier voor 1 07:15:27.888 --> 07:15:32.979 align:middle line:82% position:46% size:100% februari 2023 over te informeren, en gaat over tot de orde van de dag. 07:15:33.938 --> 07:15:37.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 123 (36200-VIII). 07:15:39.109 --> 07:15:43.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga toch … Dan word ik gewoon boos op mezelf morgen, maar dat is dan 07:15:43.919 --> 07:15:45.438 align:middle line:82% position:46% size:100% maar zo. Ik ga over veel, maar niet over de 07:15:45.559 --> 07:15:48.489 align:middle line:82% position:46% size:100% orde binnen de fracties. Nee, dat wordt echt een heel gedoe 07:15:48.609 --> 07:15:49.949 align:middle line:82% position:46% size:100% morgen tussen mij en mij. 07:15:54.799 --> 07:15:58.380 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er, in 07:15:58.500 --> 07:16:01.258 align:middle line:82% position:46% size:100% vergelijking met theoretische en universitaire opleidingen, te weinig 07:16:01.379 --> 07:16:03.299 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke waardering is voor praktisch opgeleiden en 07:16:03.419 --> 07:16:06.688 align:middle line:82% position:46% size:100% vakopleidingen; overwegende dat dit ouders er mogelijk van weerhoudt om 07:16:06.809 --> 07:16:09.830 align:middle line:82% position:46% size:100% hun kinderen te stimuleren een vakopleiding via het mbo te volgen; 07:16:10.188 --> 07:16:12.689 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat onderwijssoorten niet onderdoen voor elkaar en de 07:16:12.810 --> 07:16:16.459 align:middle line:82% position:46% size:100% benaming "hoger onderwijs en middelbaar onderwijs" dat wel 07:16:16.580 --> 07:16:20.039 align:middle line:82% position:46% size:100% suggereert; overwegende dat een betere maatschappelijke waardering 07:16:20.158 --> 07:16:23.848 align:middle line:82% position:46% size:100% van praktisch opgeleiden bijdraagt aan de animo voor ambachtsberoepen 07:16:23.969 --> 07:16:26.909 align:middle line:82% position:46% size:100% en daarmee een bijdrage kan leveren aan voldoende vakmensen voor de 07:16:27.029 --> 07:16:30.429 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt; verzoekt de regering om in overleg met de MBO Raad de 07:16:30.548 --> 07:16:33.279 align:middle line:82% position:46% size:100% benaming "middelbaar beroepsonderwijs" te wijzigen in een 07:16:33.400 --> 07:16:36.069 align:middle line:82% position:46% size:100% benaming die recht doet aan de grote waarde van onze praktisch opgeleide 07:16:36.189 --> 07:16:40.150 align:middle line:82% position:46% size:100% vakmensen; verzoekt het kabinet om voor 1 februari 2023 met een 07:16:40.270 --> 07:16:42.510 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel te komen, en gaat over tot de orde van de dag. 07:16:45.389 --> 07:16:47.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 07:16:53.338 --> 07:16:54.958 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-VIII). Dank u wel, mevrouw Van der Plas. 07:16:55.109 --> 07:16:57.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de tweede termijn van de 07:16:57.969 --> 07:17:00.040 align:middle line:82% position:46% size:100% zijde van de Kamer. Ik kijk heel even naar de 07:17:00.159 --> 07:17:01.919 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen met de vraag hoe lang zij nodig hebben. 07:17:02.310 --> 07:17:05.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Een kwartier? Dan schors ik voor een kwartier. 07:17:05.529 --> 07:17:05.979 align:middle line:82% position:46% size:100% De vergadering wordt van 23.39 uur tot 23.55 uur geschorst. 07:32:32.819 --> 07:32:37.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hervat de vergadering en verzoek de leden weer hun plaats in te 07:32:38.020 --> 07:32:42.201 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen. De ministers zijn al aanwezig. 07:32:45.539 --> 07:32:45.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Wordt het 07:32:47.429 --> 07:32:50.429 align:middle line:82% position:46% size:100% een duopresentatie? Ik zou willen voorstellen voor de 07:32:50.548 --> 07:32:52.889 align:middle line:82% position:46% size:100% overzichtelijkheid — het is al laat — om het toch, al is het maar voor 07:32:53.009 --> 07:32:56.098 align:middle line:82% position:46% size:100% mij, een voor een te doen. We beginnen met minister Dijkgraaf. 07:32:56.219 --> 07:32:59.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, voorzitter. Dit was mijn eerste 07:33:00.278 --> 07:33:03.670 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling. Ik heb het zeer gewaardeerd. 07:33:04.258 --> 07:33:06.470 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben goed met elkaar gedebatteerd, maar er was ook heel 07:33:06.590 --> 07:33:10.069 align:middle line:82% position:46% size:100% veel overeenstemming. Ik wil echt de Kamerleden allemaal 07:33:10.189 --> 07:33:12.098 align:middle line:82% position:46% size:100% danken voor hun waardevolle bijdragen. 07:33:12.970 --> 07:33:18.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook de dank die u heeft uitgesproken aan de ambtelijke staf 07:33:19.039 --> 07:33:22.130 align:middle line:82% position:46% size:100% gehoord. Die ga ik zeker doorgeven en dan 07:33:22.250 --> 07:33:24.827 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan wij daar beiden denk ik nog eens een keer een schep bovenop 07:33:24.947 --> 07:33:30.470 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Ik wil ook zeer mijn waardering 07:33:30.590 --> 07:33:30.880 align:middle line:82% position:46% size:100% uitspreken 07:33:32.528 --> 07:33:35.438 align:middle line:82% position:46% size:100% voor en bijna het ongeloof over hoe de bodes ons hier 07:33:37.500 --> 07:33:40.229 align:middle line:82% position:46% size:100% dag na dag, nacht na nacht, ondersteunen. 07:33:40.470 --> 07:33:44.547 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil ik graag delen. Ik kom nog terug op een aantal 07:33:44.970 --> 07:33:47.409 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen die mij in eerste termijn zijn gesteld en daarna ga ik naar de 07:33:47.529 --> 07:33:51.060 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciaties van één amendement en de moties. 07:33:52.008 --> 07:33:56.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Er waren nog een aantal vragen van de leden Van der Woude, Van der 07:33:56.250 --> 07:33:58.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen en Omtzigt over internationale studenten. 07:33:58.978 --> 07:34:01.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb al meerdere keren gezegd dat ik de urgentie ook voel. 07:34:01.789 --> 07:34:04.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom gaat die brief over internationalisering ook naar voren, 07:34:04.590 --> 07:34:07.609 align:middle line:82% position:46% size:100% naar februari. Daarin ga ik concrete maatregelen 07:34:08.990 --> 07:34:11.479 align:middle line:82% position:46% size:100% met u delen. We kijken naar aanvullende 07:34:11.599 --> 07:34:15.779 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurlijke afspraken en wetgeving, al dan niet met de WTT die nog in de 07:34:15.900 --> 07:34:19.438 align:middle line:82% position:46% size:100% kast ligt, maar ook — dat zeg ik richting de heer Omtzigt — naar 07:34:19.559 --> 07:34:23.000 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden rond taal en de rol en verantwoordelijkheid van de NWO. 07:34:24.709 --> 07:34:27.459 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Molen heeft nog gevraagd wat ik ga doen met de 07:34:27.580 --> 07:34:30.359 align:middle line:82% position:46% size:100% suggesties die ik in de schriftelijke reactie niet heb 07:34:30.478 --> 07:34:30.859 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd. 07:34:33.008 --> 07:34:35.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat dan specifiek over huisvesting, arbeidsmarkt, en vaste 07:34:35.978 --> 07:34:38.630 align:middle line:82% position:46% size:100% en variabele voet. Dat zijn punten die eigenlijk verder 07:34:38.750 --> 07:34:41.330 align:middle line:82% position:46% size:100% reiken dan de korte termijn. Die ga ik dan ook zeker meenemen in 07:34:41.450 --> 07:34:44.508 align:middle line:82% position:46% size:100% de bredere toekomstverkenning van het stelsel, die ik voor de zomer 07:34:44.629 --> 07:34:46.438 align:middle line:82% position:46% size:100% van 2023 zal afronden. 07:34:52.220 --> 07:34:55.758 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Dassen had een vraag 07:34:58.310 --> 07:35:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% over rente op het collegegeld. 07:35:03.330 --> 07:35:07.720 align:middle line:82% position:46% size:100% De nieuwe rekenmethode van het CBS voor de consumentenprijsindex is op 07:35:07.840 --> 07:35:10.900 align:middle line:82% position:46% size:100% dit moment nog niet gereed. Ik kan dus ook niet aangeven hoe die 07:35:11.020 --> 07:35:14.400 align:middle line:82% position:46% size:100% van invloed gaat zijn op de toekomstige indexatie. 07:35:15.028 --> 07:35:19.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Die nieuwe rekenmethode verwachten we in de zomer van 2023. 07:35:19.658 --> 07:35:26.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de Kamer daarover dus pas na de zomer van 2023 informeren. 07:35:27.179 --> 07:35:34.290 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten echter ook dat het collegegeld voor 2024-2025 uiterlijk 07:35:34.409 --> 07:35:38.639 align:middle line:82% position:46% size:100% 1 november wordt vastgesteld. Dat wordt gebaseerd op de 07:35:39.449 --> 07:35:41.258 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatiecijfers tot en met april 07:35:41.379 --> 07:35:44.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Die worden door het CBS nog op basis van de oude methode bepaald. 07:35:48.929 --> 07:35:51.699 align:middle line:82% position:46% size:100% De nieuwe rekenmethode zal dus inderdaad op z'n vroegst van invloed 07:35:51.818 --> 07:35:52.949 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn op het collegegeld 07:35:57.380 --> 07:35:58.849 align:middle line:82% position:46% size:100% 2025-2026. Kan het onderzoek naar academische 07:35:58.970 --> 07:36:02.368 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheid versneld worden? Dat vroeg mevrouw Van der Woude. 07:36:02.489 --> 07:36:03.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp die vraag. 07:36:05.368 --> 07:36:09.779 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben al uitgelegd dat dit komt doordat eerdere rapporten eigenlijk 07:36:09.900 --> 07:36:11.609 align:middle line:82% position:46% size:100% geen uitsluitsel gaven. Daarvoor moesten we om een nieuw 07:36:11.728 --> 07:36:14.868 align:middle line:82% position:46% size:100% rapport vragen. Ik ga mijn best doen om dit 07:36:14.990 --> 07:36:16.609 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek zo snel mogelijk te laten 07:36:18.709 --> 07:36:19.188 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoeren. De 07:36:22.880 --> 07:36:27.442 align:middle line:82% position:46% size:100% meest realistische termijn is: na de zomer van 2023. 07:36:27.562 --> 07:36:32.950 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Baarle vroeg of ik het Nibud kan laten kijken naar de 07:36:33.069 --> 07:36:34.659 align:middle line:82% position:46% size:100% wegingsfactorensystematiek van studieschulden bij 07:36:34.779 --> 07:36:35.729 align:middle line:82% position:46% size:100% hypotheekaanvraag. 07:36:38.220 --> 07:36:40.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal zijn wens voor een actualisatie van het advies van 07:36:41.048 --> 07:36:44.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Nibud overbrengen aan het ministerie van BZK en dat van Financiën, die 07:36:44.888 --> 07:36:46.620 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor verantwoordelijk zijn. 07:36:48.179 --> 07:36:48.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij dezen. 07:36:51.729 --> 07:36:55.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Wassenberg had het over de geringe daling van het aantal 07:36:55.279 --> 07:36:57.459 align:middle line:82% position:46% size:100% dierproeven in de afgelopen vijftien jaar. 07:36:59.848 --> 07:37:02.970 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2018 wat het aantal dierproeven bij het 07:37:04.979 --> 07:37:06.880 align:middle line:82% position:46% size:100% BPRC 205. In 2019 waren het er 154. 07:37:07.000 --> 07:37:10.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna steeg het naar 200, onder andere vanwege testen op 07:37:12.630 --> 07:37:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% coronavaccins. Op dit moment lijkt corona onder 07:37:14.619 --> 07:37:17.319 align:middle line:82% position:46% size:100% controle. Het BPRC blijft dus, conform zijn 07:37:17.439 --> 07:37:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% plan, op koers naar een maximumaantal van 150 in 2025. 07:37:20.619 --> 07:37:23.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het natuurlijk wel belangrijk dat dat aantal ook wordt 07:37:23.290 --> 07:37:24.838 align:middle line:82% position:46% size:100% gerealiseerd, dus ik volg dat op de voet. 07:37:31.639 --> 07:37:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom had ik niet naar één of naar twee jaar gekeken, maar naar de 07:37:34.490 --> 07:37:37.400 align:middle line:82% position:46% size:100% gemiddelden van de afgelopen tien jaar en de afgelopen vijftien jaar. 07:37:38.389 --> 07:37:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zie je dat er helemaal niks veranderd is. 07:37:40.699 --> 07:37:42.689 align:middle line:82% position:46% size:100% In het afgelopen jaar was het aantal 07:37:42.810 --> 07:37:46.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit mijn hoofd zeg ik dat het gemiddelde van de afgelopen tien 07:37:46.880 --> 07:37:50.184 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar 213 was, en het gemiddelde van de afgelopen vijftien jaar 217. 07:37:50.304 --> 07:37:52.701 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus het maakt nauwelijks iets uit. Je kunt er dus een jaar of twee jaar 07:37:52.970 --> 07:37:55.889 align:middle line:82% position:46% size:100% uitpikken, maar als je naar de lange termijn kijkt, zie je dat er gewoon 07:37:56.009 --> 07:37:58.289 align:middle line:82% position:46% size:100% heel weinig veranderd is. Dat is wat ik betoog. 07:37:58.408 --> 07:38:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Er moet echt iets meer gebeuren, want tot nu toe helpt het niet. 07:38:02.130 --> 07:38:02.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 07:38:04.229 --> 07:38:08.199 align:middle line:82% position:46% size:100% weet dat het BPRC conform zijn plan op koers ligt voor een maximumaantal 07:38:08.318 --> 07:38:11.955 align:middle line:82% position:46% size:100% van 150 in 2025. Ik vind het heel erg belangrijk dat 07:38:12.076 --> 07:38:14.701 align:middle line:82% position:46% size:100% dit aantal wordt gerealiseerd. Ik volg dit op de voet. 07:38:15.959 --> 07:38:18.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga ze er ook aan houden. Tot slot, de heer Wassenberg. 07:38:18.610 --> 07:38:20.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien moet ik er dan maar een keer een-op-een met de minister over 07:38:20.669 --> 07:38:24.201 align:middle line:82% position:46% size:100% praten, want dit klopt gewoon niet. Ze liggen niet op koers, want er is 07:38:24.380 --> 07:38:26.490 align:middle line:82% position:46% size:100% in de afgelopen vijftien jaar niets veranderd. 07:38:26.610 --> 07:38:28.228 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan daar verder het gesprek over aan. 07:38:28.348 --> 07:38:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Er 07:38:30.508 --> 07:38:35.520 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt nog een vraag van de heer Van der Molen over mijn appreciatie van 07:38:35.639 --> 07:38:36.047 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn 07:38:37.669 --> 07:38:38.419 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement. 07:38:40.639 --> 07:38:42.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij steunen de Neerlandistiek in het buitenland. 07:38:43.639 --> 07:38:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zit dat als 07:38:46.938 --> 07:38:48.979 align:middle line:82% position:46% size:100% we de middelen niet genoeg gesteund krijgen? 07:38:49.429 --> 07:38:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst zou ik willen afspreken dat het absoluut primair aan de 07:38:54.950 --> 07:38:57.630 align:middle line:82% position:46% size:100% internationale Neerlandistiek moet worden uitgegeven. 07:38:57.750 --> 07:38:59.720 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten daar ook goed de vinger aan de pols houden. 07:39:00.799 --> 07:39:05.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het op de een of andere manier nodig is om dat breder in te zetten, 07:39:05.430 --> 07:39:09.528 align:middle line:82% position:46% size:100% dan zou mijn voorkeur zijn om dat vooral naar internationale verbanden 07:39:09.769 --> 07:39:13.159 align:middle line:82% position:46% size:100% rondom de Neerlandistiek te laten vloeien. 07:39:13.848 --> 07:39:16.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik natuurlijk wel concrete voorstellen ontvangen, en die ook 07:39:16.439 --> 07:39:16.938 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen beoordelen. 07:39:18.990 --> 07:39:25.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte had mevrouw Van der Woude een vraag over de bijdrage aan ESA, 07:39:25.629 --> 07:39:29.419 align:middle line:82% position:46% size:100% de Europese ruimtevaartorganisatie. Het ministerie van EZK is 07:39:29.539 --> 07:39:31.769 align:middle line:82% position:46% size:100% eindverantwoordelijk voor het Nederlandse ruimtevaartbeleid. 07:39:32.220 --> 07:39:32.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee is het ministerie van EZK ook verantwoordelijk voor de 07:39:32.919 --> 07:39:37.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse bijdrage aan de totale ESA-begroting. 07:39:37.290 --> 07:39:40.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierbinnen is OCW verantwoordelijk voor de Nederlandse bijdrage aan het 07:39:41.040 --> 07:39:44.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Science Programme. Ook de komende drie jaar lever ik de 07:39:44.250 --> 07:39:46.588 align:middle line:82% position:46% size:100% door ESA gevraagde bijdrage aan dat programma. 07:39:46.708 --> 07:39:51.560 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK is dus in the lead als het gaat over een verder commitment. 07:39:52.429 --> 07:39:56.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het amendement van de heer Dekker over de oprichting van een 07:39:58.039 --> 07:40:00.139 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenspraakfonds. Laat ik vooropstellen dat ik als 07:40:00.259 --> 07:40:01.699 align:middle line:82% position:46% size:100% geen ander het belang van 07:40:04.639 --> 07:40:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% het tegendenken, het onafhankelijk denken in de wetenschap erken. 07:40:09.080 --> 07:40:12.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mij is die ruimte aanwezig binnen het Nederlandse 07:40:12.809 --> 07:40:15.509 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschapsbestel. Die wordt geborgd door de wettelijk 07:40:15.630 --> 07:40:19.848 align:middle line:82% position:46% size:100% verankerde academische vrijheid. Ik heb al gezegd dat het kabinet 07:40:19.969 --> 07:40:20.618 align:middle line:82% position:46% size:100% fors investeert 07:40:22.479 --> 07:40:24.341 align:middle line:82% position:46% size:100% in een fonds voor onderzoek en wetenschap. 07:40:24.490 --> 07:40:27.771 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat om vrij verschillende soorten onderzoek. 07:40:27.890 --> 07:40:30.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat ook om veel, vrij en ongebonden onderzoek. 07:40:31.598 --> 07:40:36.380 align:middle line:82% position:46% size:100% De dekking die u voorstelt, namelijk de matching van het Horizon Europe 07:40:36.500 --> 07:40:39.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Programme, is erg belangrijk voor Nederlandse kennisinstellingen. 07:40:39.798 --> 07:40:40.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee kunnen we 07:40:42.429 --> 07:40:44.526 align:middle line:82% position:46% size:100% ons namelijk inzetten binnen die Europese programma's. 07:40:44.646 --> 07:40:47.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn we trouwens zeer succesvol in. 07:40:47.380 --> 07:40:51.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het dus onwenselijk om te korten op het budget van dat 07:40:52.000 --> 07:40:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke programma. Daarmee moet ik het amendement 07:40:54.971 --> 07:40:57.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraden. Voor de administratie: dat is het 07:40:57.909 --> 07:41:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement op stuk nr. 07:41:01.279 --> 07:41:01.773 align:middle line:82% position:46% size:100% Absoluut. Voorzitter. 07:41:01.893 --> 07:41:04.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik overgaan tot de appreciatie van de moties. 07:41:05.588 --> 07:41:11.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met de motie op stuk nr. 66 van mevrouw Simons. 07:41:11.419 --> 07:41:12.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaat over het bevorderen van kennis over neurodivergentie. 07:41:12.837 --> 07:41:13.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft krijgt die 07:41:15.938 --> 07:41:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer. Er is afgesproken dat de 07:41:22.000 --> 07:41:25.669 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen hun kennis en kunde over studentenwelzijn 07:41:25.790 --> 07:41:27.200 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroten. Als ik die motie zo mag 07:41:27.319 --> 07:41:30.338 align:middle line:82% position:46% size:100% interpreteren dat dit soort kennis dan verspreid wordt onder de 07:41:31.008 --> 07:41:33.159 align:middle line:82% position:46% size:100% studieadviseurs, dan kan ik die oordeel Kamer geven. 07:41:34.139 --> 07:41:35.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan noteren we: oordeel Kamer. 07:41:35.650 --> 07:41:37.359 align:middle line:82% position:46% size:100% De indiener is er niet en er is ook geen mede-indiener, dus ga ik er bij 07:41:37.478 --> 07:41:40.118 align:middle line:82% position:46% size:100% dezen maar van uit dat we deze lezing overnemen. 07:41:40.239 --> 07:41:44.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, zeker. Ook van mevrouw Simons, samen met 07:41:44.830 --> 07:41:48.521 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Koekkoek, is de motie over een onderzoek naar antikoloniale 07:41:48.669 --> 07:41:50.208 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheidsstrijders. Ik denk dat het goed is dat er 07:41:50.329 --> 07:41:52.870 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht komt voor alle kanten van ons verleden. 07:41:53.438 --> 07:41:55.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie is vorig jaar ook ingediend en heeft het toen niet 07:41:55.638 --> 07:42:01.258 align:middle line:82% position:46% size:100% gehaald, maar ik laat het oordeel graag aan de Kamer als ik het 07:42:01.379 --> 07:42:04.799 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoek zo kan interpreteren dat ik, mochten er resultaten uitkomen, deze 07:42:04.919 --> 07:42:09.208 align:middle line:82% position:46% size:100% kan meegeven aan de experts die de Canon van Nederland daadwerkelijk 07:42:09.329 --> 07:42:13.019 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan maken, want u snapt natuurlijk wel dat ik niet zelf die canon van 07:42:13.138 --> 07:42:15.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de geschiedenis van Nederland kan wijzigen. 07:42:15.689 --> 07:42:19.311 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan me daar iets bij voorstellen. Ik kijk heel even naar de heer 07:42:19.431 --> 07:42:21.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dassen, bij afwezigheid van mevrouw Koekkoek. 07:42:21.658 --> 07:42:21.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet ik even met mevrouw Simons opnemen. 07:42:27.709 --> 07:42:29.886 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké, maar dan interpreteren we het met deze lezing als oordeel Kamer en 07:42:30.007 --> 07:42:33.479 align:middle line:82% position:46% size:100% mocht deze lezing niet geaccepteerd worden, dan is het ontraden. 07:42:33.599 --> 07:42:38.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het ontraden, ja. Dan de motie op stuk nr. 07:42:38.408 --> 07:42:43.270 align:middle line:82% position:46% size:100% 69 van mevrouw Simons over sociale veiligheid en discriminatie. 07:42:43.389 --> 07:42:47.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Een sympathiek voorstel, maar ik heb in het bestuursakkoord 4 miljoen 07:42:47.880 --> 07:42:51.602 align:middle line:82% position:46% size:100% euro structureel beschikbaar gemaakt om samen met de instellingen een 07:42:51.723 --> 07:42:55.630 align:middle line:82% position:46% size:100% integrale aanpak voor sociale veiligheid te maken en daarbij wordt 07:42:55.750 --> 07:43:01.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de deskundigheid van allerlei experts betrokken, dus in mijn ogen 07:43:01.119 --> 07:43:04.708 align:middle line:82% position:46% size:100% is deze motie overbodig en daarom moet ik haar ontraden. 07:43:05.659 --> 07:43:06.817 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit was de motie op stuk nr. 07:43:06.937 --> 07:43:09.188 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 69: ontraden. 07:43:09.309 --> 07:43:11.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 72 van de heer Beertema over 07:43:11.379 --> 07:43:15.080 align:middle line:82% position:46% size:100% leesvaardigheid. Wij onderschrijven dat mbo studenten 07:43:15.200 --> 07:43:18.580 align:middle line:82% position:46% size:100% het allerbeste onderwijs in basisvaardigheden moeten krijgen. 07:43:18.758 --> 07:43:21.859 align:middle line:82% position:46% size:100% We delen die overtuiging. Op dit moment hebben we geen goed 07:43:21.978 --> 07:43:25.099 align:middle line:82% position:46% size:100% zicht op het niveau. Daarom kunnen we op dit moment ook 07:43:25.220 --> 07:43:29.299 align:middle line:82% position:46% size:100% geen verplichte inhaalprogramma's invoeren, maar voor de zomer zal ik 07:43:29.419 --> 07:43:31.838 align:middle line:82% position:46% size:100% u nader informeren over die basisvaardigheden. 07:43:32.229 --> 07:43:33.433 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom moet ik deze motie op stuk nr. 07:43:33.552 --> 07:43:36.276 align:middle line:82% position:46% size:100% 72 ontraden. De motie op stuk nr. 07:43:36.397 --> 07:43:40.319 align:middle line:82% position:46% size:100% 73, ook van de heer Beertema, gaat over internationalisering. 07:43:41.709 --> 07:43:44.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp de urgentie die achter deze motie zit, die heb ik al 07:43:44.340 --> 07:43:49.609 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere keren gehoord. Daarom heb ik ook al gezegd dat ik 07:43:49.728 --> 07:43:52.778 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer een brief toezeg, vooruitlopend op de brede 07:43:53.169 --> 07:43:57.414 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning in februari '23. Daar ga ik niet op vooruitlopen en 07:43:57.533 --> 07:43:59.468 align:middle line:82% position:46% size:100% daarom ontraad ik de motie op stuk nr. 07:43:59.587 --> 07:44:03.158 align:middle line:82% position:46% size:100% 07:44:03.278 --> 07:44:04.719 align:middle line:82% position:46% size:100% 75 van mevrouw Van der Woude gaat 07:44:06.389 --> 07:44:11.860 align:middle line:82% position:46% size:100% over Europees inzetten op transities, ook ter bevordering van 07:44:11.979 --> 07:44:15.808 align:middle line:82% position:46% size:100% de open Europese strategische autonomie. 07:44:16.639 --> 07:44:20.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het heel belangrijk is dat EZK en OCW bij het opstellen van 07:44:20.189 --> 07:44:22.951 align:middle line:82% position:46% size:100% onze technologiestrategie de goede feiten op tafel hebben. 07:44:23.070 --> 07:44:26.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is nuttig om in te schatten welke wetenschapsgebieden relevant 07:44:26.759 --> 07:44:29.156 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Daarbij wordt ook aandacht gevraagd 07:44:29.276 --> 07:44:34.409 align:middle line:82% position:46% size:100% voor interdisciplinair onderzoek. Ik geef deze motie oordeel Kamer. 07:44:34.529 --> 07:44:36.359 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 75: oordeel Kamer. 07:44:36.478 --> 07:44:37.859 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 76 is 07:44:40.679 --> 07:44:42.319 align:middle line:82% position:46% size:100% ook van mevrouw Van der Woude, onder anderen. 07:44:42.439 --> 07:44:46.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vraagt om een snelwet voor internationalisering. 07:44:46.220 --> 07:44:51.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik herhaal nog een keer dat ik begin volgend jaar met mijn 07:44:51.990 --> 07:44:54.297 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen kom. Daarom moet ik deze motie ontraden. 07:44:54.418 --> 07:44:56.720 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 76 is ontraden. 07:44:56.840 --> 07:45:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 77, van de heren El Yassini en Van 07:45:01.279 --> 07:45:04.458 align:middle line:82% position:46% size:100% der Molen, over de extra kosten van de vakwedstrijden. 07:45:04.579 --> 07:45:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% De Skills-wedstrijden zijn inderdaad een fantastisch jaarlijks evenement. 07:45:08.500 --> 07:45:12.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Die geven studenten in het mbo een prachtig podium om hun vakmanschap 07:45:12.590 --> 07:45:14.779 align:middle line:82% position:46% size:100% te laten zien. Ze verdienen toereikende 07:45:14.900 --> 07:45:17.241 align:middle line:82% position:46% size:100% financiering. Daarom laat ik deze motie graag aan 07:45:17.361 --> 07:45:19.205 align:middle line:82% position:46% size:100% het oordeel van de Kamer. De motie op stuk nr. 07:45:19.326 --> 07:45:20.509 align:middle line:82% position:46% size:100% 77: oordeel Kamer. De 07:45:22.258 --> 07:45:26.043 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 78, van de heer El Yassini, die gaat 07:45:26.163 --> 07:45:29.159 align:middle line:82% position:46% size:100% over het inzetten van middelen in de Subsidieregeling 07:45:31.650 --> 07:45:33.690 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkleren, geef ik graag oordeel Kamer. 07:45:35.699 --> 07:45:37.526 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat in de motie "over ten minste vijf jaar". 07:45:37.646 --> 07:45:42.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen als ik dat mag interpreteren als "vijf jaar", want er is een 07:45:42.279 --> 07:45:44.919 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijke verplichting om deze regeling elke vijf jaar te 07:45:45.040 --> 07:45:49.199 align:middle line:82% position:46% size:100% evalueren, kan ik deze motie oordeel Kamer geven. 07:45:52.900 --> 07:45:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed, fijn. Ik zal er in ieder geval voor zorgen 07:45:54.950 --> 07:45:57.630 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de motie aldus wordt aangepast en dat er een gewijzigde motie komt 07:45:57.750 --> 07:45:59.778 align:middle line:82% position:46% size:100% voordat we erover gaan stemmen. Heel goed. 07:45:59.899 --> 07:46:01.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komen we niet in de problemen met de wet. 07:46:01.208 --> 07:46:01.609 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 78 krijgt dan oordeel Kamer. 07:46:01.728 --> 07:46:07.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 83, van de heer Kwint, over de 07:46:07.529 --> 07:46:09.419 align:middle line:82% position:46% size:100% werving van internationale studenten. 07:46:09.540 --> 07:46:12.729 align:middle line:82% position:46% size:100% In het bestuursakkoord heb ik daar afspraken over gemaakt. 07:46:14.060 --> 07:46:16.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie zou die afspraken doorkruisen. 07:46:18.139 --> 07:46:22.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Het beeld is namelijk genuanceerd. Maar los daarvan heb ik al gezegd 07:46:22.500 --> 07:46:25.169 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik snel met nieuwe conclusies kom. 07:46:25.290 --> 07:46:27.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom moet ik deze motie ontraden. 07:46:30.810 --> 07:46:32.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat u uw betoog vervolgt, is er een vraag van de heer Van der Molen. 07:46:34.810 --> 07:46:37.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik dan toch een vraag bij, want het is nog maar tien over 07:46:37.340 --> 07:46:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% twaalf. 07:46:40.139 --> 07:46:41.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaag publiceert de NRC 07:46:43.310 --> 07:46:47.708 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de Vrije Universiteit in Amsterdam op internationale beurzen 07:46:47.829 --> 07:46:50.848 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten werft. U heeft bestuursafspraken. 07:46:51.250 --> 07:46:54.039 align:middle line:82% position:46% size:100% U maakt voor eigenlijk maar één categorie universiteiten nog een 07:46:54.158 --> 07:46:55.929 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzondering, namelijk die in de regio. 07:46:56.048 --> 07:47:02.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu is er ook een regio Amsterdam of Amstelveen, maar ik kan dit toch 07:47:02.560 --> 07:47:06.630 align:middle line:82% position:46% size:100% niet anders zien dan dat terwijl u een afspraak met een universiteit 07:47:07.810 --> 07:47:10.359 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft, die universiteit tóch actief blijft werven. 07:47:11.310 --> 07:47:15.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe voelt deze minister zich dan? Het is goed dat de heer Van der 07:47:15.759 --> 07:47:19.254 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen dit naar voren brengt. We hebben daar afspraken over 07:47:19.373 --> 07:47:22.258 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt en daar ga ik ook zeker met deze instelling over in gesprek. 07:47:22.709 --> 07:47:26.199 align:middle line:82% position:46% size:100% We zouden het nauwkeurig monitoren. Ik weet hier niet de precieze 07:47:26.318 --> 07:47:29.429 align:middle line:82% position:46% size:100% details van, maar dank u wel dat u dit heeft gemeld. 07:47:29.549 --> 07:47:33.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga zeker met de instellingen dit gesprek verder voortzetten. 07:47:34.409 --> 07:47:35.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de motie op stuk nr. 83 blijft ontraden. 07:47:36.209 --> 07:47:37.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. De motie op stuk nr. 07:47:37.529 --> 07:47:40.098 align:middle line:82% position:46% size:100% 84 gaat over rente op de studielening. 07:47:40.219 --> 07:47:42.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het al meerdere keren gezegd: 07:47:44.490 --> 07:47:46.539 align:middle line:82% position:46% size:100% rente is een onderdeel van de houdbaarheid van het 07:47:46.658 --> 07:47:52.477 align:middle line:82% position:46% size:100% studiefinancieringsstelsel. Daarom moet ik deze motie ontraden. 07:47:52.598 --> 07:47:55.199 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 84: ontraden. 07:47:55.859 --> 07:47:58.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 85, van de leden Hagen, Van der 07:47:59.080 --> 07:48:02.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Molen, El Yassini en Van der Graaf, die gaat over boeken en licenties 07:48:04.199 --> 07:48:09.390 align:middle line:82% position:46% size:100% voor mbo studenten onder de 18, de leermiddelen voor basisvaardigheden. 07:48:09.510 --> 07:48:12.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Basisvaardigheden zijn voor iedereen belangrijk. 07:48:12.200 --> 07:48:16.611 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat deze motie een goede stap is om die financiële drempels 07:48:16.848 --> 07:48:21.919 align:middle line:82% position:46% size:100% te verlagen en ook een zekere gelijkwaardigheid voor alle 07:48:22.519 --> 07:48:24.679 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen en studenten onder de 18 te creëren. 07:48:25.139 --> 07:48:27.361 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom geef ik deze motie graag oordeel Kamer. 07:48:27.480 --> 07:48:29.758 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 85: oordeel Kamer. 07:48:31.080 --> 07:48:35.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 86 over verhoging van de basisbeurs 07:48:35.829 --> 07:48:36.387 align:middle line:82% position:46% size:100% in de jaren 07:48:37.919 --> 07:48:42.630 align:middle line:82% position:46% size:100% 2024-2025 en 2025-2026. Bij het hoofdlijnendebat Basisbeurs 07:48:42.750 --> 07:48:47.449 align:middle line:82% position:46% size:100% sprak uw Kamer zich met 113 zetels in duidelijke meerderheid uit voor 07:48:47.568 --> 07:48:51.150 align:middle line:82% position:46% size:100% een motie waarin het geld dat werd vrijgespeeld met het terugdraaien 07:48:51.270 --> 07:48:53.909 align:middle line:82% position:46% size:100% van een halvering van het collegegeld, geld van de student 07:48:54.029 --> 07:48:57.622 align:middle line:82% position:46% size:100% dus, ook van de student blijft. Deze motie heb ik, zoals ik vandaag 07:48:57.742 --> 07:49:00.409 align:middle line:82% position:46% size:100% al eerder zei, scherp op mijn netvlies. 07:49:01.080 --> 07:49:03.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij de voorjaarsbesluitvorming is mijn inzet dan ook om de middelen 07:49:03.969 --> 07:49:07.240 align:middle line:82% position:46% size:100% waaraan in deze motie gerefereerd wordt, inderdaad op die manier te 07:49:07.360 --> 07:49:09.368 align:middle line:82% position:46% size:100% besteden. Ik dank uw Kamer dus voor dit 07:49:09.489 --> 07:49:11.909 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoek en beschouw dit als een belangrijke steun in de rug bij de 07:49:12.029 --> 07:49:15.429 align:middle line:82% position:46% size:100% integrale afwegingen waar het kabinet dit voorjaar voor staat. 07:49:15.548 --> 07:49:18.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Het voorstel is dus welkom, maar komt eigenlijk net iets te vroeg. 07:49:19.269 --> 07:49:22.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom verzoek ik u de motie aan te houden. 07:49:24.729 --> 07:49:28.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed om te horen dat de minister buitengewoon gemotiveerd is 07:49:28.189 --> 07:49:30.111 align:middle line:82% position:46% size:100% om dit te doen. Daar ben ik heel blij mee. 07:49:30.230 --> 07:49:33.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb even contact gehad met de andere indieners en die zijn daar 07:49:33.318 --> 07:49:35.366 align:middle line:82% position:46% size:100% ook heel blij mee. Ik begrijp ook de ingewikkeldheid op 07:49:35.486 --> 07:49:37.639 align:middle line:82% position:46% size:100% dit punt. Om die reden — de technische 07:49:40.240 --> 07:49:42.648 align:middle line:82% position:46% size:100% en financiële ingewikkeldheid — zullen wij de motie aanhouden. 07:49:42.768 --> 07:49:45.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Op verzoek van de heer Van Meenen stel ik voor zijn motie (36200-VIII, 07:49:46.038 --> 07:49:46.078 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 86) aan te houden. 07:49:46.198 --> 07:49:47.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Daartoe wordt besloten. Dan de motie op stuk nr. 07:49:48.048 --> 07:49:51.740 align:middle line:82% position:46% size:100% 91 van de heer De Hoop over toevoeging van het opleidingsniveau 07:49:51.860 --> 07:49:54.938 align:middle line:82% position:46% size:100% als discriminatiegrond aan de Algemene wet gelijke behandeling. 07:49:56.118 --> 07:49:59.220 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier uitvoerig gehad over hoe belangrijk die 07:49:59.340 --> 07:50:01.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardige behandeling van alle studenten is. 07:50:03.150 --> 07:50:08.118 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar maken we allerlei bestuurlijke afspraken over, maar voor een echt 07:50:08.330 --> 07:50:10.880 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardige behandeling is meer nodig. 07:50:12.109 --> 07:50:15.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn voornemens breed te onderzoeken wat er concreet voor 07:50:15.208 --> 07:50:17.569 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig is om deze verandering teweeg te brengen. 07:50:17.750 --> 07:50:20.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Een wijziging van de Algemene wet gelijke behandeling wil ik zeker 07:50:21.020 --> 07:50:23.477 align:middle line:82% position:46% size:100% meenemen als een optie in dat onderzoek. 07:50:23.929 --> 07:50:27.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik de motie zo mag interpreteren dat we samen met het ministerie van 07:50:27.809 --> 07:50:30.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Justitie en Veiligheid gaan verkennen of discriminatie op 07:50:31.250 --> 07:50:34.979 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingsniveau aan de Algemene wet gelijke behandeling toegevoegd kan 07:50:35.099 --> 07:50:37.400 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, geef ik de motie graag oordeel Kamer. 07:50:37.799 --> 07:50:42.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de indiener knikken. Dan noteren we dus oordeel Kamer bij 07:50:42.279 --> 07:50:44.519 align:middle line:82% position:46% size:100% de motie op stuk nr. 91, met deze interpretatie. 07:50:45.519 --> 07:50:47.496 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop heeft ook de motie op stuk nr. 07:50:47.616 --> 07:50:50.740 align:middle line:82% position:46% size:100% 95 ingediend, over zelfmoordpreventie en nazorgbeleid, 07:50:50.860 --> 07:50:53.558 align:middle line:82% position:46% size:100% echt een vreselijk en urgent probleem. 07:50:54.338 --> 07:50:59.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Onze inzet, zowel bij de Werkagenda mbo als bij het Bestuursakkoord 07:51:00.130 --> 07:51:03.799 align:middle line:82% position:46% size:100% h.o., is om een echt integrale aanpak te maken voor 07:51:03.919 --> 07:51:06.799 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenwelzijn. Daar werken we aan alles, aan de 07:51:06.919 --> 07:51:10.030 align:middle line:82% position:46% size:100% preventie van alle mentale problemen, dus ook suïcide. 07:51:11.139 --> 07:51:14.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dat de instellingen dat gevoel van urgentie delen. 07:51:16.088 --> 07:51:20.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Een verplichting is daarom in mijn ogen niet passend, maar ik ga in 07:51:20.958 --> 07:51:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn bestuurlijke overleggen met de koepels wel extra aandacht vragen 07:51:24.490 --> 07:51:29.199 align:middle line:82% position:46% size:100% voor dit bijzondere thema. Daarom moet ik deze motie ontraden. 07:51:31.069 --> 07:51:33.088 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 95 wordt ontraden. 07:51:33.699 --> 07:51:37.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 96 over wetenschappelijk onderwijs 07:51:37.129 --> 07:51:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% in het Fries. 07:51:39.539 --> 07:51:42.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Als kabinet hechten we grote waarde aan het behoud van de Friese taal en 07:51:42.879 --> 07:51:44.318 align:middle line:82% position:46% size:100% cultuur en investeren we daarom daarin. 07:51:44.438 --> 07:51:46.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo hebben we bijvoorbeeld met de sectorplannen in het 07:51:46.809 --> 07:51:50.139 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijk onderwijs expliciet aandacht gevraagd voor kleine 07:51:50.259 --> 07:51:54.169 align:middle line:82% position:46% size:100% studies in de geesteswetenschappen en de Nederlandse taal en cultuur, 07:51:54.290 --> 07:51:57.521 align:middle line:82% position:46% size:100% inclusief het Fries. Er wordt op dit moment gewerkt aan 07:51:57.640 --> 07:51:59.709 align:middle line:82% position:46% size:100% een sectorplan talen, inclusief Fries. 07:51:59.830 --> 07:52:04.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn dus alle universiteiten die gezamenlijk hun beleid rondom de 07:52:04.298 --> 07:52:09.990 align:middle line:82% position:46% size:100% geesteswetenschappen formuleren. Die sectorplannen zijn nieuwe, vaste 07:52:10.110 --> 07:52:14.088 align:middle line:82% position:46% size:100% posities. Een wettelijke verankering van het 07:52:14.208 --> 07:52:16.909 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijk onderwijs in het Fries vind ik echter een te zwaar 07:52:17.029 --> 07:52:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% middel. Daar vraagt het Europees handvest 07:52:20.029 --> 07:52:22.008 align:middle line:82% position:46% size:100% voor kleine talen ook niet om. Ik denk dat het aan de 07:52:22.129 --> 07:52:25.028 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten zelf is om te zorgen voor een dekkend landelijk aanbod, 07:52:25.179 --> 07:52:29.650 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker met deze expliciete opdracht, die ook in de sectorplannen en de 07:52:30.220 --> 07:52:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% sectorplancommissie is gegeven. De minister van BZK financiert de 07:52:34.250 --> 07:52:37.880 align:middle line:82% position:46% size:100% leerstoel Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen tot en 07:52:38.000 --> 07:52:39.938 align:middle line:82% position:46% size:100% met 2023. Daarna komt er een nieuwe 07:52:40.179 --> 07:52:42.619 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursafspraak. Er bestaan ook procesafspraken 07:52:42.740 --> 07:52:47.029 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen de faculteiten, instellingen en UNL over het behoud van deze 07:52:47.150 --> 07:52:52.609 align:middle line:82% position:46% size:100% unieke specialisaties. Daarmee moet ik deze motie ontraden. 07:52:52.728 --> 07:52:55.049 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 96 is ontraden. 07:52:55.169 --> 07:52:57.201 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft een interruptie van de heer De Hoop, PvdA. 07:52:57.320 --> 07:53:02.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou bijna vragen of die ook wordt ontraden door minister Wiersma, als 07:53:02.408 --> 07:53:03.088 align:middle line:82% position:46% size:100% mede-Fries, maar 07:53:05.929 --> 07:53:09.508 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is een grapje. Vanavond was de minister van 07:53:09.629 --> 07:53:13.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Binnenlandse Zaken in Friesland om een rede te houden over de Friese 07:53:13.169 --> 07:53:15.230 align:middle line:82% position:46% size:100% taal. Ik wil even citeren wat zij zei: 07:53:15.769 --> 07:53:18.830 align:middle line:82% position:46% size:100% “Als overheden maken we afspraken en moeten we ervoor zorgen dat de 07:53:18.950 --> 07:53:22.080 align:middle line:82% position:46% size:100% toewijding voor de Friese taal uitgevoerd en gehandhaafd moet 07:53:22.200 --> 07:53:24.269 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Laat ik hier glashelder zijn: het 07:53:24.388 --> 07:53:27.490 align:middle line:82% position:46% size:100% bevorderen van een Friese taal en cultuur is niet slechts een 07:53:28.069 --> 07:53:30.299 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid van de provincie, maar juist ook van het 07:53:30.419 --> 07:53:32.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Rijk. Hiermee doe ik een oproep aan 07:53:32.490 --> 07:53:36.340 align:middle line:82% position:46% size:100% politiek Den Haag om zuinig te zijn op de prachtige taal en gemaakte 07:53:36.459 --> 07:53:40.409 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken nog serieuzer te nemen dan nu gedaan wordt.” Dan denk ik: de 07:53:40.529 --> 07:53:43.769 align:middle line:82% position:46% size:100% motie die de heer Van der Molen en ik vanavond hebben ingediend, wil 07:53:43.888 --> 07:53:46.709 align:middle line:82% position:46% size:100% juist dat bewerkstelligen. Dan vind ik het toch jammer, ook 07:53:46.830 --> 07:53:49.289 align:middle line:82% position:46% size:100% naar aanleiding van die prachtige rede die de minister van 07:53:49.408 --> 07:53:52.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Binnenlandse Zaken vandaag heeft gehouden, dat de minister deze motie 07:53:52.650 --> 07:53:53.088 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraadt. 07:53:54.729 --> 07:53:58.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan nog toevoegen dat wij hier echt aandacht voor hebben gevraagd 07:53:58.250 --> 07:54:00.258 align:middle line:82% position:46% size:100% in de sectorplannen. Ik ga dat natuurlijk ook nauwkeurig 07:54:00.379 --> 07:54:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% monitoren. Ik ga u ook informeren over wat de 07:54:02.619 --> 07:54:06.369 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkomsten daarvan zijn. Nogmaals, een wettelijke verankering 07:54:06.490 --> 07:54:08.630 align:middle line:82% position:46% size:100% is een heel zwaar instrument. We zijn nu bezig met die 07:54:08.750 --> 07:54:10.737 align:middle line:82% position:46% size:100% sectorplannen. Laten we even gaan kijken wat daar 07:54:10.856 --> 07:54:12.462 align:middle line:82% position:46% size:100% precies uitkomt. Dan kunnen we het gesprek daar later 07:54:12.582 --> 07:54:15.639 align:middle line:82% position:46% size:100% nog over voortzetten. De motie op stuk nr. 07:54:15.759 --> 07:54:18.006 align:middle line:82% position:46% size:100% 96 blijft ontraden. Dan de motie op stuk nr. 07:54:18.126 --> 07:54:22.810 align:middle line:82% position:46% size:100% 99 van de heer Van der Molen, over het bundelen van regelingen om 07:54:22.930 --> 07:54:25.058 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar te worden ten behoeve van de zij instroom. 07:54:25.177 --> 07:54:29.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Een sympathiek voorstel. Natuurlijk gaan wij in de Kamerbrief 07:54:29.259 --> 07:54:33.508 align:middle line:82% position:46% size:100% van december nader in op onze gezamenlijke ambities voor een 07:54:33.630 --> 07:54:35.159 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale infrastructuur voor de 07:54:37.179 --> 07:54:39.169 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsmarkt. Als ik deze motie mag interpreteren 07:54:39.290 --> 07:54:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% als idee van hoe wij een en ander verder kunnen uitwerken, dan kan ik 07:54:43.158 --> 07:54:47.729 align:middle line:82% position:46% size:100% deze motie oordeel Kamer laten. De indiener knikt. 07:54:47.849 --> 07:54:49.549 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 99: oordeel Kamer. 07:54:50.419 --> 07:54:53.348 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 100 van de heer Van der Molen en de 07:54:53.469 --> 07:54:57.028 align:middle line:82% position:46% size:100% heer El Yassini over de vakwedstrijden voor de skills. 07:54:57.449 --> 07:55:01.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een jaarlijks evenement, waarbij die op een prachtige manier 07:55:01.180 --> 07:55:02.069 align:middle line:82% position:46% size:100% een podium krijgen. 07:55:04.810 --> 07:55:08.179 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen ervoor zorgen dat het geld structureel beschikbaar is en er een 07:55:08.298 --> 07:55:11.900 align:middle line:82% position:46% size:100% partij is die die uitvoering oppakt. Dat is voor de continuïteit van deze 07:55:12.020 --> 07:55:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% wedstrijden van groot belang. Het is niet van vandaag op morgen 07:55:15.529 --> 07:55:17.348 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal geregeld. Daar moeten we ook een goede 07:55:17.500 --> 07:55:21.289 align:middle line:82% position:46% size:100% juridische basis voor vinden. Een ordentelijke aanpassing van de 07:55:21.408 --> 07:55:27.019 align:middle line:82% position:46% size:100% wet kost tijd, zoals u weet. Met al deze kanttekeningen geef ik 07:55:27.138 --> 07:55:32.049 align:middle line:82% position:46% size:100% dit sympathieke voorstel in deze motie graag oordeel Kamer. 07:55:33.209 --> 07:55:38.060 align:middle line:82% position:46% size:100% De indieners knikken. Oordeel Kamer bij de motie op stuk 07:55:38.180 --> 07:55:38.919 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 07:55:39.709 --> 07:55:44.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 101 van de heer Van der Molen. 07:55:46.310 --> 07:55:50.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wil ik oordeel Kamer geven, als de heer Van der Molen akkoord is met 07:55:50.520 --> 07:55:54.179 align:middle line:82% position:46% size:100% de invulling die ik nu hier schets. Nogmaals: ik kom in februari met de 07:55:54.298 --> 07:55:57.861 align:middle line:82% position:46% size:100% brief. Mochten bepaalde door u benoemde 07:55:58.338 --> 07:56:02.789 align:middle line:82% position:46% size:100% thema’s een bredere afweging vragen, of een langere termijnhorizon 07:56:02.908 --> 07:56:06.179 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, dan zal ik dat al in februari aangeven en dan neem ik die 07:56:06.298 --> 07:56:09.769 align:middle line:82% position:46% size:100% mee in die brede toekomstverkenning die voor de zomer klaarkomt. 07:56:10.220 --> 07:56:14.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik die motie zo mag invullen, dan geef ik die oordeel Kamer; zo 07:56:14.849 --> 07:56:15.949 align:middle line:82% position:46% size:100% niet, dan moet ik die ontraden. 07:56:18.769 --> 07:56:20.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij kunnen we elkaar in het midden treffen. 07:56:21.740 --> 07:56:26.188 align:middle line:82% position:46% size:100% In februari kan de minister, denk ik, prima heel uitgebreid of op 07:56:26.309 --> 07:56:27.019 align:middle line:82% position:46% size:100% hoofdlijnen 07:56:32.118 --> 07:56:34.939 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn eigen reactie op die verschillende voorstellen geven. 07:56:35.060 --> 07:56:37.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat daar voorstellen tussen zitten die dan nog een nadere verdieping 07:56:38.040 --> 07:56:41.639 align:middle line:82% position:46% size:100% vereisen, vind ik acceptabel, maar ik zou toch graag in februari op 07:56:41.759 --> 07:56:44.419 align:middle line:82% position:46% size:100% deze punten wel een eerste reactie van de minister willen ontvangen. 07:56:45.359 --> 07:56:49.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik met plezier toezeggen. Dan krijgt de motie in deze lezing, 07:56:49.559 --> 07:56:52.150 align:middle line:82% position:46% size:100% met de aanvulling in de interruptie, oordeel Kamer. 07:56:52.270 --> 07:56:55.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Voordat u verdergaat is er nog een 07:56:55.789 --> 07:56:57.291 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van de heer De Hoop, PvdA. 07:56:58.560 --> 07:57:01.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, het is geen interruptie. Ik heb een fout gemaakt bij het 07:57:01.360 --> 07:57:04.528 align:middle line:82% position:46% size:100% indienen van de moties. Ik heb per ongeluk onder de motie op 07:57:04.649 --> 07:57:05.949 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 95 dezelfde namen gezet als onder de 07:57:06.068 --> 07:57:07.269 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 07:57:07.388 --> 07:57:09.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat was fout, dus dat wil ik even corrigeren. 07:57:10.199 --> 07:57:13.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Onder de motie op stuk nr. 95 zouden de namen De Hoop, Van der 07:57:13.930 --> 07:57:17.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Graaf, Van der Laan, Westerveld, Wassenberg en Dassen moeten staan. 07:57:18.688 --> 07:57:21.639 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema moet wel onder de motie op stuk nr. 07:57:21.759 --> 07:57:23.128 align:middle line:82% position:46% size:100% 94 staan, maar niet onder de motie op stuk nr. 07:57:23.247 --> 07:57:24.958 align:middle line:82% position:46% size:100% 07:57:25.079 --> 07:57:26.148 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop dat dit hierbij is gecorrigeerd. 07:57:26.299 --> 07:57:28.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan schrappen wij de naam Beertema onder de motie op stuk nr. 07:57:28.459 --> 07:57:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% 95 en dan voegen wij mevrouw Van der Graaf daaraan toe. 07:57:32.209 --> 07:57:35.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké. Goed dat we dat ook weer rechtgezet 07:57:35.340 --> 07:57:37.130 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik zie de heer Beertema lachen. 07:57:38.088 --> 07:57:38.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister. 07:57:40.740 --> 07:57:45.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik bij de motie op stuk nr. 104 van mevrouw Westerveld en 07:57:45.868 --> 07:57:48.949 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Simons. Eigenlijk zegt deze motie dat 07:57:49.310 --> 07:57:52.979 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten in het hoger onderwijs die een bestuursfunctie hebben, zich 07:57:53.099 --> 07:57:56.069 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig mogen houden met meer dan alleen het hoger onderwijs. 07:57:56.189 --> 07:57:58.938 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou echt zeggen: laten we daar "vervolgonderwijs" van maken. 07:57:59.419 --> 07:57:59.508 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 07:58:01.519 --> 07:58:04.438 align:middle line:82% position:46% size:100% staat niet in deze motie, maar het goede nieuws is dat ik ook met een 07:58:04.559 --> 07:58:08.069 align:middle line:82% position:46% size:100% regeling kom voor studenten in het mbo, zodat zij ook dit soort 07:58:08.189 --> 07:58:12.029 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursfuncties krijgen. Laten we voor al deze studenten daar 07:58:12.150 --> 07:58:17.669 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon "vervolgonderwijs" zetten. Dan kunnen ze in alle sectoren van 07:58:17.790 --> 07:58:20.179 align:middle line:82% position:46% size:100% het vervolgonderwijs samen met elkaar plannen maken. 07:58:20.359 --> 07:58:22.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou mijn lezing zijn van deze motie. 07:58:22.741 --> 07:58:23.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu mevrouw Westerveld afwezig is, kijk ik heel even naar mevrouw 07:58:24.068 --> 07:58:24.477 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh. 07:58:27.970 --> 07:58:29.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vul het dus nog iets breder in. 07:58:35.778 --> 07:58:37.477 align:middle line:82% position:46% size:100% Met deze lezing is het oordeel Kamer. 07:58:37.598 --> 07:58:40.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Mocht het anders zijn, dan … … hoor ik het wel. 07:58:42.580 --> 07:58:45.458 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er graag nog even overleg over als dat moet voor de stemming. 07:58:47.109 --> 07:58:50.258 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 105 van mevrouw Bouchallikh 07:58:52.109 --> 07:58:55.780 align:middle line:82% position:46% size:100% over stagediscriminatie past heel goed in ons beleid; dat geldt ook 07:58:55.901 --> 07:58:59.348 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het voornemen tot het stagepact dat we gaan maken. 07:58:59.470 --> 07:59:01.455 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 07:59:01.576 --> 07:59:02.630 align:middle line:82% position:46% size:100% 105: oordeel Kamer. 07:59:04.838 --> 07:59:07.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 112 van de heer Bisschop over het 07:59:07.969 --> 07:59:11.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Europese universiteiteninitiatief. Dat is een initiatief dat tot meer 07:59:11.719 --> 07:59:14.778 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking tussen de Europese universiteiten leidt. 07:59:14.899 --> 07:59:18.368 align:middle line:82% position:46% size:100% De reden daarvan is onder andere dat veel van onze grote problemen 07:59:18.580 --> 07:59:19.780 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbij de landgrenzen gaan. 07:59:21.819 --> 07:59:23.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de reden waarom 07:59:24.970 --> 07:59:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% wij samenwerken aan deze grensoverschrijdende thema's, en dat 07:59:28.369 --> 07:59:29.019 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn er vele. 07:59:31.949 --> 07:59:35.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Die problemen stoppen niet bij de grens en daarom moet ik deze motie 07:59:35.760 --> 07:59:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraden. De motie-Bisschop op stuk nr. 07:59:37.849 --> 07:59:40.987 align:middle line:82% position:46% size:100% 112: ontraden. Dan de 48ste motie, die op stuk nr. 07:59:41.106 --> 07:59:45.958 align:middle line:82% position:46% size:100% 113, over dierproeven. Nou, het wordt heel erg spannend, 07:59:46.079 --> 07:59:47.909 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe daar de stemming over gaat uitvallen. 07:59:48.029 --> 07:59:51.269 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn heel nieuwsgierig. Wat kan ik anders doen dan deze 07:59:51.388 --> 07:59:52.619 align:middle line:82% position:46% size:100% motie oordeel Kamer geven. De motie op stuk nr. 07:59:52.740 --> 07:59:56.019 align:middle line:82% position:46% size:100% 113: oordeel Kamer. Daar ga ik ook helemaal niet meer 07:59:56.138 --> 07:59:58.769 align:middle line:82% position:46% size:100% over, heb ik het gevoel. We kijken met spanning naar de 07:59:58.888 --> 07:59:59.150 align:middle line:82% position:46% size:100% stemmingen. De 08:00:01.039 --> 08:00:04.290 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 114 van mevrouw Pouw-Verweij over 08:00:04.409 --> 08:00:08.180 align:middle line:82% position:46% size:100% een balans tussen buitenlandse en binnenlandse studenten. 08:00:08.299 --> 08:00:12.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel met haar het belang om tot zo'n evenwichtige verhouding te 08:00:12.298 --> 08:00:12.650 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. 08:00:14.569 --> 08:00:17.938 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is belangrijk, denk ik, dat we daar instrumenten voor ontwikkelen. 08:00:18.059 --> 08:00:22.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kom ik op terug in februari. Het nu vastleggen van dit soort 08:00:22.818 --> 08:00:26.008 align:middle line:82% position:46% size:100% criteria lijkt me voorbarig, en daarom moet ik deze motie ontraden. 08:00:26.129 --> 08:00:29.389 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 114 wordt ontraden. 08:00:30.240 --> 08:00:35.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 115, van mevrouw Pouw-Verweij, 08:00:35.330 --> 08:00:39.909 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Plas en de heer Beertema: een wetswijziging die iets 08:00:40.029 --> 08:00:42.179 align:middle line:82% position:46% size:100% doet aan het langjarige rentearrangement. 08:00:42.298 --> 08:00:44.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb al meerdere keren gezegd dat ik het niet met u eens ben dat die 08:00:45.099 --> 08:00:46.919 align:middle line:82% position:46% size:100% studieschulden niet draaglijk zijn. 08:00:48.569 --> 08:00:52.958 align:middle line:82% position:46% size:100% En het is goed om een duurzaam systeem van studiefinanciering te 08:00:53.079 --> 08:00:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Daarom ontraad ik deze motie. 08:00:55.119 --> 08:00:56.919 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 115: ontraden. 08:00:57.040 --> 08:01:00.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 118 van de heer Van Baarle over 08:01:01.008 --> 08:01:03.979 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoedingen en een goede monitoring daarop. 08:01:04.490 --> 08:01:05.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben 08:01:08.419 --> 08:01:12.887 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurlijke afspraken aan het maken met het mbo, en ook met het hbo. 08:01:14.299 --> 08:01:18.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Er loopt ook al een monitor binnen het hbo, en er is een optie om die 08:01:19.098 --> 08:01:21.838 align:middle line:82% position:46% size:100% volgend jaar uit te breiden met gegevens voor stagevergoedingen. 08:01:21.958 --> 08:01:24.297 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom geef ik deze motie oordeel Kamer. 08:01:24.418 --> 08:01:27.030 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 118: oordeel Kamer. 08:01:27.508 --> 08:01:30.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat we verdergaan met de volgende motie, ik zie mevrouw 08:01:30.229 --> 08:01:34.852 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij van JA21. Dank u wel, voorzitter, om nog heel 08:01:34.973 --> 08:01:35.937 align:middle line:82% position:46% size:100% even terug te komen op de motie op stuk nr. 08:01:36.057 --> 08:01:38.838 align:middle line:82% position:46% size:100% 115, over de compensatie voor het leenstelsel. 08:01:41.069 --> 08:01:45.008 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister maakt duidelijk dat een langjarig rentearrangement niet tot 08:01:45.129 --> 08:01:48.008 align:middle line:82% position:46% size:100% de opties behoort. Maar het was een vrij ruim 08:01:48.129 --> 08:01:51.790 align:middle line:82% position:46% size:100% geformuleerde motie, vond ik zelf, want erachter staat: "of andere 08:01:51.909 --> 08:01:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% fiscale faciliteiten". Dat is 08:01:55.338 --> 08:01:58.861 align:middle line:82% position:46% size:100% toch een bredere formulering dan wat de minister aanbiedt. 08:02:00.299 --> 08:02:02.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de minister met een andere oplossing wil komen, sta ik daar ook 08:02:03.040 --> 08:02:06.028 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal voor open. Dus dan is mijn vraag eigenlijk: 08:02:06.269 --> 08:02:07.350 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraadt de minister 08:02:09.740 --> 08:02:15.348 align:middle line:82% position:46% size:100% welke oplossing dan ook, of alleen het langjarig rentearrangement? 08:02:16.039 --> 08:02:19.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe moet ik het ontraden interpreteren, omdat dit zo breed 08:02:19.169 --> 08:02:20.799 align:middle line:82% position:46% size:100% geformuleerd was? Volgens mij leiden al deze 08:02:20.919 --> 08:02:26.979 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen gewoon tot extra kosten. En deze motie voorziet niet in de 08:02:27.099 --> 08:02:29.128 align:middle line:82% position:46% size:100% dekking van deze kosten, en daarom moet ik haar ontraden. 08:02:31.179 --> 08:02:31.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Duidelijk. Dank u wel. 08:02:32.380 --> 08:02:35.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voor deze toelichting. Dan gaan we verder. 08:02:35.208 --> 08:02:37.250 align:middle line:82% position:46% size:100% We hadden net de motie op stuk nr. 118, met oordeel Kamer. 08:02:37.369 --> 08:02:40.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga naar motie 119, die van de heer Van Baarle over stilteruimten. 08:02:40.319 --> 08:02:42.407 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het een belangrijk punt is. 08:02:42.527 --> 08:02:46.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Er bestaan natuurlijk al gebedsruimtes en stilteruimtes, maar 08:02:46.400 --> 08:02:48.848 align:middle line:82% position:46% size:100% ik ga dit signaal zou ook nog eens een keer doorgeven. 08:02:50.438 --> 08:02:52.458 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel belangrijk dat er ruimte is voor bezinning. 08:02:52.579 --> 08:02:56.929 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het al gehad over alle stress en levensdruk die studenten 08:02:57.048 --> 08:02:59.221 align:middle line:82% position:46% size:100% voelen, dus oordeel Kamer voor deze motie op stuk nr. 08:02:59.341 --> 08:03:01.278 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:03:01.399 --> 08:03:04.297 align:middle line:82% position:46% size:100% 119 krijgt oordeel Kamer. Dan de motie op stuk nr. 08:03:04.418 --> 08:03:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% 120 van de heer Dassen, mevrouw Koekkoek, de heer De Hoop en mevrouw 08:03:08.180 --> 08:03:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Plas over internationalisering in het mbo. 08:03:11.779 --> 08:03:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Die spreekt mij zeer aan. Ik heb al gezegd dat ik het heel 08:03:14.869 --> 08:03:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk vind dat ook mbo studenten volwaardig deel kunnen 08:03:18.619 --> 08:03:21.338 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen aan internationaliseringsactiviteiten. 08:03:21.609 --> 08:03:24.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik laat op dit moment ook een onderzoek uitvoeren naar de borging 08:03:24.919 --> 08:03:29.109 align:middle line:82% position:46% size:100% van internationalisering in het mbo. Ik ga de resultaten van dit 08:03:29.228 --> 08:03:31.780 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek afwachten voordat ik met maatregelen kom. 08:03:31.901 --> 08:03:35.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ga ik dan ook doen in afstemming met het Nuffic. 08:03:36.330 --> 08:03:37.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik geef 08:03:38.639 --> 08:03:40.828 align:middle line:82% position:46% size:100% deze motie graag oordeel Kamer. Ik zie dit als ondersteuning van 08:03:41.000 --> 08:03:42.419 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn beleid. De motie op stuk nr. 08:03:42.540 --> 08:03:44.876 align:middle line:82% position:46% size:100% 120: oordeel Kamer. Dan de motie op stuk nr. 08:03:44.995 --> 08:03:47.547 align:middle line:82% position:46% size:100% motie 121 over de wederzijdse erkenning van 08:03:49.500 --> 08:03:51.729 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo-diploma's. Binnen Europa willen we natuurlijk 08:03:51.849 --> 08:03:56.258 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht vragen voor deze langetermijnambitie voor wederzijds 08:03:56.379 --> 08:03:56.848 align:middle line:82% position:46% size:100% erkennen. 08:03:58.819 --> 08:04:04.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn nog wel een paar bruggen te gaan voordat we zover zijn, zeker 08:04:05.040 --> 08:04:07.979 align:middle line:82% position:46% size:100% ook omdat de mbo stelsels van verschillende lidstaten in Europa 08:04:08.099 --> 08:04:09.227 align:middle line:82% position:46% size:100% nog veel van elkaar verschillen. 08:04:10.740 --> 08:04:12.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier ligt ook een belangrijke rol voor de Commissie. 08:04:12.458 --> 08:04:15.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we gaan ons als Nederland daarvoor inzetten. 08:04:15.598 --> 08:04:18.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:04:18.458 --> 08:04:21.279 align:middle line:82% position:46% size:100% 121: oordeel Kamer. Dan de motie op stuk nr. 08:04:21.400 --> 08:04:24.008 align:middle line:82% position:46% size:100% 122 over beleidsopties voor een renteplafond. 08:04:24.129 --> 08:04:28.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik begrijp de zorgen over de stijgende rente, maar ik denk dat 08:04:28.721 --> 08:04:31.450 align:middle line:82% position:46% size:100% het onverstandig is om dit soort fundamentele aanpassingen te gaan 08:04:31.569 --> 08:04:34.919 align:middle line:82% position:46% size:100% doen nu het economisch weerbericht is veranderd. 08:04:36.778 --> 08:04:40.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie ook geen dekking. Daarom moet ik deze motie ontraden. 08:04:42.169 --> 08:04:42.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 08:04:52.979 --> 08:04:57.130 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat de minister de appreciatie van een eerdere motie aan het 08:04:57.250 --> 08:04:59.080 align:middle line:82% position:46% size:100% voorlezen is. Wij vragen hierin namelijk om een 08:04:59.200 --> 08:05:03.609 align:middle line:82% position:46% size:100% evaluatie van de huidige manier van schuldfinanciering en om eventueel 08:05:03.728 --> 08:05:05.368 align:middle line:82% position:46% size:100% met alternatieve voorstellen te komen. 08:05:06.049 --> 08:05:09.477 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag dus helemaal niet om een prijsplafond of om 08:05:11.229 --> 08:05:13.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpassingen. We hebben het er in het debat 08:05:13.869 --> 08:05:15.758 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk over gehad of de manier waarop we schuldfinanciering nu 08:05:16.838 --> 08:05:19.938 align:middle line:82% position:46% size:100% organiseren, inderdaad de allerbeste manier is. 08:05:20.059 --> 08:05:23.109 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister had daar op dat moment nog geen antwoord op. 08:05:23.299 --> 08:05:27.886 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht dus: dan is het verstandig om daar weer eens kritisch naar te 08:05:28.007 --> 08:05:29.900 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Wellicht is de manier waarop we het 08:05:30.020 --> 08:05:33.479 align:middle line:82% position:46% size:100% nu doen, de beste manier, maar dan hebben we dat ook weer met elkaar 08:05:33.618 --> 08:05:35.889 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaald. Maar wellicht zijn er andere 08:05:36.009 --> 08:05:38.258 align:middle line:82% position:46% size:100% manieren waarop het nog beter gedaan kan worden en die voor studenten op 08:05:38.379 --> 08:05:39.451 align:middle line:82% position:46% size:100% de langere termijn gunstiger zijn. 08:05:41.080 --> 08:05:43.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuses. De heer Dassen heeft inderdaad 08:05:43.990 --> 08:05:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% totaal gelijk. Ik las de appreciatie voor van een 08:05:47.119 --> 08:05:50.470 align:middle line:82% position:46% size:100% eerdere versie. Ik wil deze 08:05:52.088 --> 08:05:57.296 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag graag beantwoorden. Ik wil de Kamer en de heer Dassen in 08:05:57.417 --> 08:05:59.047 align:middle line:82% position:46% size:100% het bijzonder graag informeren over wat 08:06:01.338 --> 08:06:03.438 align:middle line:82% position:46% size:100% de overwegingen en mogelijkheden zijn. 08:06:05.139 --> 08:06:07.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Krijgt deze motie daarmee oordeel Kamer? 08:06:07.159 --> 08:06:08.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. De motie op stuk nr. 08:06:08.899 --> 08:06:11.648 align:middle line:82% position:46% size:100% 122: oordeel Kamer. Dank aan de minister. 08:06:11.769 --> 08:06:13.636 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog heel kort over de motie op stuk nr. 08:06:13.757 --> 08:06:15.109 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:06:15.228 --> 08:06:18.229 align:middle line:82% position:46% size:100% onduidelijk hoe we dat afsloten. Maar ik ga daarin mee met de lezing 08:06:18.349 --> 08:06:20.468 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister, zodat die oordeel Kamer kan krijgen. 08:06:22.778 --> 08:06:25.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte, voorzitter, de motie op stuk nr. 08:06:25.610 --> 08:06:30.859 align:middle line:82% position:46% size:100% 124 van mevrouw Van der Plas over een alternatieve benaming voor het 08:06:30.978 --> 08:06:36.049 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo. Het CBS heeft daar al in 2021 naar 08:06:36.169 --> 08:06:36.959 align:middle line:82% position:46% size:100% gekeken. 08:06:38.549 --> 08:06:41.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Om tot een concreet voorstel voor een nieuwe terminologie te komen, 08:06:41.590 --> 08:06:44.849 align:middle line:82% position:46% size:100% was aanvullend onderzoek nodig. Ik heb het CBS gevraagd om dit nader 08:06:44.970 --> 08:06:47.459 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek in te stellen. We vragen 08:06:49.400 --> 08:06:52.299 align:middle line:82% position:46% size:100% ook andere partijen, zoals de MBO Raad, om hieraan bij te dragen. 08:06:52.419 --> 08:06:56.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht dat we in het eerste kwartaal van 2023 de voortgang 08:06:56.169 --> 08:07:01.119 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvan met de Kamer kunnen delen. Ik zou dus graag aan mevrouw Van der 08:07:01.240 --> 08:07:04.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas willen vragen om de motie aan te houden en te wachten op de 08:07:04.568 --> 08:07:08.699 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkomsten van dit onderzoek. Ik kijk even naar mevrouw Van der 08:07:08.818 --> 08:07:09.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas. 08:07:16.859 --> 08:07:17.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 08:07:20.549 --> 08:07:23.100 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om de motie op stuk nr. 08:07:23.580 --> 08:07:25.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas, bent u bereid deze motie aan te houden? 08:07:27.139 --> 08:07:29.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, ik houd de motie niet aan, want die zou gewoon oordeel Kamer kunnen 08:07:29.610 --> 08:07:34.008 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen als ik de uitleg van de minister zo hoor. 08:07:35.359 --> 08:07:38.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is mij al twee of drie keer gevraagd om de motie uit te stellen. 08:07:39.650 --> 08:07:43.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil er nu wat druk op zetten; daar ben ik heel eerlijk in. 08:07:44.060 --> 08:07:46.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik houd de motie dus niet aan en ik zou eigenlijk ook graag oordeel 08:07:47.040 --> 08:07:50.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer willen, want het is geheel in lijn met wat de minister zegt. 08:07:52.289 --> 08:07:55.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik word nu gevraagd om iets te doen, terwijl ik een onderzoek heb lopen 08:07:55.840 --> 08:07:59.758 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dan na deze datum van 1 februari met een voorstel komt. 08:08:00.299 --> 08:08:02.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaat u ook zeggen: waarom heeft u dat onderzoek laten lopen? 08:08:03.000 --> 08:08:05.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komen de resultaten van het onderzoek en dan heb ik daar geen 08:08:05.669 --> 08:08:08.139 align:middle line:82% position:46% size:100% gevolg aan gegeven. Dan is de conclusie dat u de motie 08:08:08.259 --> 08:08:08.529 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraadt als die nu in stemming wordt gebracht. 08:08:08.650 --> 08:08:13.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, als ik echt word gedwongen om voor 1 februari met iets te komen en 08:08:14.139 --> 08:08:17.959 align:middle line:82% position:46% size:100% een maand of twee maanden daarna dit voorstel krijg, dan vind ik dat niet 08:08:18.080 --> 08:08:20.528 align:middle line:82% position:46% size:100% geloofwaardig. Dan moet de motie helaas ontraden. 08:08:21.069 --> 08:08:24.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas, tot slot. Dan overweeg ik de motie te wijzigen 08:08:24.411 --> 08:08:27.669 align:middle line:82% position:46% size:100% naar "voor het einde van het eerste kwartaal van 2023". 08:08:27.900 --> 08:08:31.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat dat nu wordt verwacht. 08:08:32.258 --> 08:08:34.976 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan 'm zodanig wijzigen dat ik refereer aan het onderzoek dat al 08:08:35.097 --> 08:08:36.565 align:middle line:82% position:46% size:100% loopt. Dat lijkt me een uitstekende 08:08:36.686 --> 08:08:39.359 align:middle line:82% position:46% size:100% suggestie. Dan ga ik de motie in die zin 08:08:39.478 --> 08:08:40.669 align:middle line:82% position:46% size:100% wijzigen. Misschien kan de minister dan 08:08:41.060 --> 08:08:44.458 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk nog een appreciatie aan de Kamer doen toekomen op de 08:08:44.579 --> 08:08:46.488 align:middle line:82% position:46% size:100% gewijzigde motie. Dat zal ik doen. 08:08:46.699 --> 08:08:48.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wachten wij de gewijzigde motie af. 08:08:48.411 --> 08:08:50.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de motie op stuk nr. 124 zo blijft, is die ontraden. 08:08:51.528 --> 08:08:53.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de administratie: de heer Dassen kwam net naar voren en noemde 08:08:54.110 --> 08:08:55.640 align:middle line:82% position:46% size:100% ook nog de motie op stuk nr. 69, maar ik denk dat dat de motie op 08:08:55.760 --> 08:08:56.190 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 68 moet zijn. 08:08:56.311 --> 08:08:56.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we even zeker 08:08:58.000 --> 08:09:01.207 align:middle line:82% position:46% size:100% van zijn. Ja, dat was de motie op stuk nr. 08:09:05.109 --> 08:09:06.699 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:09:06.818 --> 08:09:09.269 align:middle line:82% position:46% size:100% de administratie. Het woord is aan de minister. 08:09:10.900 --> 08:09:13.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, voorzitter. Ik was van plan het hierbij te 08:09:13.638 --> 08:09:15.349 align:middle line:82% position:46% size:100% laten. Kijk eens aan. 08:09:15.470 --> 08:09:18.876 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan dank ik u voor de appreciatie van de moties. 08:09:18.995 --> 08:09:24.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs 08:09:24.130 --> 08:09:27.778 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de appreciatie van zijn moties en één amendement, naar ik 08:09:29.438 --> 08:09:29.951 align:middle line:82% position:46% size:100% heb begrepen. 08:09:33.889 --> 08:09:39.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, veel dank. Laat ik beginnen met me aan te 08:09:39.979 --> 08:09:45.179 align:middle line:82% position:46% size:100% sluiten bij de woorden van mijn collega Dijkgraaf over het bedanken 08:09:45.298 --> 08:09:48.270 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Kamer. Ook dank voor het debat. 08:09:48.389 --> 08:09:51.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij vonden het vorige week ook al een heel leuk debat over de 08:09:51.399 --> 08:09:51.968 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoording. 08:09:53.639 --> 08:09:57.827 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de rapporteurs daarvoor. We vonden het vandaag ook leuk en 08:09:57.947 --> 08:10:01.438 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij ook, geheel passend in de stijl van deze commissie, 08:10:02.039 --> 08:10:04.359 align:middle line:82% position:46% size:100% constructief. Veel dank daarvoor. 08:10:04.478 --> 08:10:10.269 align:middle line:82% position:46% size:100% In het bijzonder natuurlijk dank aan al die mensen in het onderwijs elke 08:10:10.388 --> 08:10:12.046 align:middle line:82% position:46% size:100% dag, die het überhaupt mogelijk maken dat wij het hier over ze 08:10:12.167 --> 08:10:12.569 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen hebben. 08:10:15.008 --> 08:10:18.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gebeurt een hele hoop. Ik realiseer me ook dat dat een hele 08:10:18.439 --> 08:10:22.520 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop is, zowel in de omstandigheden als in wat wij weer met elkaar 08:10:22.639 --> 08:10:24.508 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen. Alleen al op het terrein van primair 08:10:24.629 --> 08:10:27.398 align:middle line:82% position:46% size:100% en voortgezet onderwijs zijn er 60 maatregelen uit het coalitieakkoord. 08:10:27.699 --> 08:10:32.201 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een heleboel. Dat wordt soms als zwaar ervaren. 08:10:32.528 --> 08:10:35.201 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat brengt soms ook emoties met zich mee. 08:10:35.949 --> 08:10:39.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij doen er gezamenlijk alles aan om dat natuurlijk behapbaar te houden, 08:10:39.708 --> 08:10:43.049 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat is wel een vraagstuk voor de komende tijd. 08:10:43.179 --> 08:10:45.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe doen we dat op de manier dat het ook te doen is? 08:10:45.990 --> 08:10:49.028 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt niet in de minste plaats ook voor ons eigen ministerie. 08:10:49.149 --> 08:10:52.119 align:middle line:82% position:46% size:100% De ambtenaren hebben ongelofelijk hard gewerkt aan deze begroting en 08:10:52.240 --> 08:10:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% doen dat al maandenlang. Dat doen ze uiteraard al jarenlang, 08:10:55.509 --> 08:10:58.500 align:middle line:82% position:46% size:100% maar wij kennen ze nu maanden, sinds januari. 08:10:59.278 --> 08:11:02.789 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat het ongelofelijk veel is wat we daar met z'n allen te 08:11:02.938 --> 08:11:06.129 align:middle line:82% position:46% size:100% verhapstukken hebben. Wij hebben er veel respect en 08:11:06.248 --> 08:11:08.218 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering voor dat dat lukt, en ook nog met 08:11:11.699 --> 08:11:12.150 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteit en 08:11:14.130 --> 08:11:16.650 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgvuldigheid, alsook specifiek voor wat er de afgelopen twee dagen 08:11:16.770 --> 08:11:19.229 align:middle line:82% position:46% size:100% weer is verzet. Er is tot diep in de nacht 08:11:19.528 --> 08:11:20.669 align:middle line:82% position:46% size:100% nagedacht. Dus ook namens mij heel veel dank 08:11:21.900 --> 08:11:23.611 align:middle line:82% position:46% size:100% aan al die ambtenaren. 08:11:26.810 --> 08:11:28.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Datzelfde geldt uiteraard voor de bodes. 08:11:28.669 --> 08:11:30.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit me helemaal aan bij wat u daarover zei. 08:11:30.490 --> 08:11:33.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik nog een amendement en een aantal moties. 08:11:34.508 --> 08:11:40.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met het amendement. Dat is het amendement-Westerveld op 08:11:41.830 --> 08:11:42.769 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 08:11:42.888 --> 08:11:46.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Westerveld zie ik niet, maar haar collega wel, dus dat komt goed. 08:11:46.979 --> 08:11:51.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel met mevrouw Westerveld het belang van ontwikkeling voor alle 08:11:51.430 --> 08:11:53.400 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen, juist ook kinderen met een beperking. 08:11:54.959 --> 08:11:57.157 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we al verschillende initiatieven voor. 08:11:57.277 --> 08:12:00.549 align:middle line:82% position:46% size:100% We bieden bijvoorbeeld ondersteuning via de Samen naar Schoolklassen, de 08:12:00.669 --> 08:12:04.000 align:middle line:82% position:46% size:100% experimenten rondom de samenwerking tussen regulier en speciaal 08:12:04.119 --> 08:12:06.028 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en de onderwijs zorgarrangementen. 08:12:09.330 --> 08:12:14.619 align:middle line:82% position:46% size:100% De middelen die in het amendement staan, zouden in het kader van de 08:12:14.740 --> 08:12:18.569 align:middle line:82% position:46% size:100% verbeteraanpak passend onderwijs natuurlijk nog meer mogelijk maken, 08:12:19.258 --> 08:12:23.049 align:middle line:82% position:46% size:100% maar er gebeurt ook al een heleboel. Dat wil ik zeggen, omdat dezelfde 08:12:23.169 --> 08:12:26.650 align:middle line:82% position:46% size:100% dekking is gebruikt bij een ander amendement, het amendement van 08:12:26.770 --> 08:12:27.630 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Paul. 08:12:29.229 --> 08:12:34.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben dezelfde dekking. Maar voor hoogbegaafdheid komt er 08:12:34.340 --> 08:12:38.409 align:middle line:82% position:46% size:100% nog een plan en daar hoort nog geld bij, als we willen dat dat plan 08:12:38.769 --> 08:12:42.230 align:middle line:82% position:46% size:100% zinvol wordt uitgevoerd. Inhoudelijk kan ik mij in beide 08:12:42.350 --> 08:12:45.000 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen dus goed vinden, maar je kan de middelen natuurlijk maar 08:12:45.119 --> 08:12:47.790 align:middle line:82% position:46% size:100% één keer inzetten. Ik vind het zuiver om het oordeel 08:12:47.909 --> 08:12:52.609 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover aan uw Kamer te laten, waarbij ik heb aangetekend dat ik 08:12:53.000 --> 08:12:56.460 align:middle line:82% position:46% size:100% voor hoogbegaafdheid nog een plan heb liggen waar geen geld voor is. 08:12:56.580 --> 08:12:59.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor het andere lopen de plannen al meer op. 08:13:01.098 --> 08:13:06.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betekent dat voor uw oordeel? Ik laat het oordeel over deze twee 08:13:07.109 --> 08:13:10.220 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen, met dezelfde dekking, aan de Kamer. 08:13:10.340 --> 08:13:13.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt dus voor beide moties. U bedoelt: voor beide amendementen. 08:13:13.450 --> 08:13:13.771 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, excuus, 08:13:17.368 --> 08:13:18.449 align:middle line:82% position:46% size:100% voor beide amendementen. 08:13:22.299 --> 08:13:24.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien moet ik eerder naar de voorzitter dan naar de minister 08:13:24.548 --> 08:13:29.689 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken, maar als deze amendementen nou allebei worden aangenomen … Nee, 08:13:29.810 --> 08:13:31.338 align:middle line:82% position:46% size:100% laat ik het anders zeggen. Ik moet misschien naar de minister 08:13:31.458 --> 08:13:32.830 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Hoeveel geld zit er in dat potje? 08:13:34.470 --> 08:13:36.541 align:middle line:82% position:46% size:100% Zit daar niet twee keer 9,5 miljoen in? 08:13:37.060 --> 08:13:40.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, volgens mij niet. U vraagt mij nu iets te veel; dat 08:13:40.219 --> 08:13:41.658 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ik niet reproduceren. Dan kijk ik toch 08:13:45.019 --> 08:13:47.069 align:middle line:82% position:46% size:100% weer even naar de voorzitter. Ik heb de indruk dat amendementen in 08:13:47.189 --> 08:13:51.778 align:middle line:82% position:46% size:100% volgorde worden ingediend. Als het geld op is, gaat dat andere 08:13:51.899 --> 08:13:54.630 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement niet door. Ik vrees dat het niet op die manier 08:13:54.750 --> 08:13:56.560 align:middle line:82% position:46% size:100% werkt. U heeft hier aangegeven waar uw 08:13:56.680 --> 08:13:57.541 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkeur ligt. Ik 08:13:59.069 --> 08:14:02.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ben het met de heer Kwint eens: los van uw oordeel kan er alsnog voor 08:14:02.798 --> 08:14:03.598 align:middle line:82% position:46% size:100% beide amendementen gestemd worden. 08:14:05.130 --> 08:14:08.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het amendement dat wij mede met mevrouw Westerveld hebben 08:14:09.040 --> 08:14:10.380 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt, van harte aanbevelen. Zeker. 08:14:10.959 --> 08:14:12.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil niemand voor het hoofd stoten. 08:14:12.659 --> 08:14:13.864 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar dat ik het oordeel aan de Kamer wilde laten. 08:14:13.984 --> 08:14:17.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht: dan doe ik het netjes. Maar als ik hier kleur moet bekennen 08:14:19.188 --> 08:14:22.470 align:middle line:82% position:46% size:100% … Mevrouw Westerveld komt morgen zelf — dat zei ze — met een plan 08:14:22.590 --> 08:14:25.979 align:middle line:82% position:46% size:100% over de inclusieve samenleving. Ik heb een aantal acties genoemd die 08:14:26.099 --> 08:14:29.310 align:middle line:82% position:46% size:100% wij al uitvoeren. We ondersteunen de Samen naar 08:14:29.430 --> 08:14:31.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Schoolklassen, het experiment met de samenwerking tussen het speciaal en 08:14:31.860 --> 08:14:33.720 align:middle line:82% position:46% size:100% regulier onderwijs en het mogelijk maken van onderwijs 08:14:33.840 --> 08:14:36.088 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgarrangementen. Dat lijstje is er niet voor 08:14:36.208 --> 08:14:37.970 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogbegaafdheid, waarvoor nog een plan komt. 08:14:39.319 --> 08:14:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zou ik 08:14:41.659 --> 08:14:43.100 align:middle line:82% position:46% size:100% de voorkeur geven aan dat amendement. 08:14:44.229 --> 08:14:48.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit amendement is dan ontraden. Het amendement op stuk nr. 08:14:48.399 --> 08:14:50.043 align:middle line:82% position:46% size:100% 65 is ontraden. Ik neem van u aan dat beide niet 08:14:50.163 --> 08:14:53.938 align:middle line:82% position:46% size:100% kan, want anders zou ik beide doen. Dan ga ik naar de moties. 08:14:54.059 --> 08:14:55.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is het amendement op stuk 08:14:57.729 --> 08:14:58.439 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 64, exuus. 08:14:58.560 --> 08:14:59.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat 08:15:01.740 --> 08:15:02.758 align:middle line:82% position:46% size:100% het toch nog mis. De moties. 08:15:07.479 --> 08:15:12.137 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 67 van 08:15:13.720 --> 08:15:18.291 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Simons is ontraden. De motie op stuk nr. 08:15:18.411 --> 08:15:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% 70 ... Ik ga door, voorzitter, tenzij er 08:15:20.568 --> 08:15:22.490 align:middle line:82% position:46% size:100% gehecht wordt aan een appreciatie. Als dat zo is, kan ik dat doen. 08:15:23.139 --> 08:15:26.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Zal ik die bij "ontraden" geven en bij "oordeel Kamer" zo min mogelijk? 08:15:27.048 --> 08:15:27.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. De 08:15:29.580 --> 08:15:32.588 align:middle line:82% position:46% size:100% motie is ontraden, omdat identiteitsverklaringen er nooit toe 08:15:32.708 --> 08:15:35.500 align:middle line:82% position:46% size:100% mogen leiden dat leerlingen zich niet veilig of geaccepteerd voelen. 08:15:35.619 --> 08:15:38.229 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie is verder ontraden, omdat er al twee aangenomen moties van uw 08:15:38.349 --> 08:15:41.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer liggen waarin gevraagd wordt om respectievelijk het verbieden van 08:15:41.340 --> 08:15:44.220 align:middle line:82% position:46% size:100% identiteitsverklaringen, een motie van de heer Kwint, dan wel het 08:15:44.340 --> 08:15:46.947 align:middle line:82% position:46% size:100% verbieden van bepaalde kenmerken van identiteitsverklaringen, een motie 08:15:47.066 --> 08:15:50.880 align:middle line:82% position:46% size:100% van Gündoğan/Simons. Op dit moment werken we binnen de 08:15:51.000 --> 08:15:53.729 align:middle line:82% position:46% size:100% grenzen van artikel 23 de opties uit om delen van identiteitsverklaringen 08:15:53.849 --> 08:15:56.889 align:middle line:82% position:46% size:100% te verbieden. We kijken nu hoe we die moties 08:15:57.009 --> 08:15:59.400 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen uitvoeren en daarover informeer ik uw Kamer in het eerste 08:15:59.520 --> 08:16:04.229 align:middle line:82% position:46% size:100% kwartaal van 2023. Een onderzoek opnieuw doen zou dat 08:16:04.349 --> 08:16:05.900 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk kunnen vertragen en dat vind ik niet verstandig. 08:16:06.049 --> 08:16:09.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ontraad ik de motie. De 08:16:12.669 --> 08:16:16.720 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 70 van de heer Beertema. 08:16:17.778 --> 08:16:19.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel de wens om goed grip te hebben op de kwaliteit van het 08:16:19.860 --> 08:16:21.778 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en ook op de inzet en de verantwoording van de middelen die 08:16:21.899 --> 08:16:24.109 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor worden ingezet. Ehm ... 08:16:26.209 --> 08:16:28.137 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet toch even de appreciatie delen, voorzitter. 08:16:28.258 --> 08:16:30.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is autonomie en ruimte voor professionals om hun 08:16:30.958 --> 08:16:33.470 align:middle line:82% position:46% size:100% werk goed te doen ook belangrijk. Het is ook een belangrijk 08:16:33.590 --> 08:16:35.720 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgangspunt. Ik voeg daar nogmaals aan toe dat ik 08:16:35.840 --> 08:16:37.989 align:middle line:82% position:46% size:100% autonomie niet wil verwarren met afstandelijkheid. 08:16:38.109 --> 08:16:40.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het belangrijk dat centraal staat dat de leraar goed zijn werk 08:16:40.680 --> 08:16:43.949 align:middle line:82% position:46% size:100% kan doen en dat daar waar dat niet gegarandeerd is, wij aan zet zijn om 08:16:44.068 --> 08:16:46.049 align:middle line:82% position:46% size:100% te helpen. In het kader van het Masterplan 08:16:46.169 --> 08:16:48.240 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden gaf ik ook al aan dat ik toewerk naar een nieuw 08:16:48.360 --> 08:16:50.750 align:middle line:82% position:46% size:100% financieringsinstrument, zodat er meer sturing mogelijk is. 08:16:51.438 --> 08:16:55.157 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie ook de noodzaak in van het onderzoek waar de PVV om vraagt. 08:16:56.338 --> 08:17:00.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Er loopt op dit moment een ibo, een interdepartementaal beleidsonderzoek 08:17:00.669 --> 08:17:05.529 align:middle line:82% position:46% size:100% sturing op onderwijskwaliteit. Met onze beleidsreactie kom ik in 08:17:05.650 --> 08:17:10.637 align:middle line:82% position:46% size:100% het eerste kwartaal van 2023. Ik ga dat ibo eerst bestuderen. 08:17:11.179 --> 08:17:14.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Mocht daar die vraag in zijn geheel goed in beantwoord worden, dan neem 08:17:14.879 --> 08:17:18.569 align:middle line:82% position:46% size:100% ik het meteen mee in de reactie. Mocht ik denken dat een deel daarvan 08:17:18.689 --> 08:17:23.088 align:middle line:82% position:46% size:100% niet voldoende beantwoord is, dan ga ik een aanvullende vraag uitzetten. 08:17:23.569 --> 08:17:25.229 align:middle line:82% position:46% size:100% En daar kom ik dan daarna weer op terug. 08:17:25.349 --> 08:17:27.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zal dan in ieder geval in de reactie meenemen dat ik dat doe. 08:17:27.709 --> 08:17:30.695 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben de indruk dat de voor en nadelen van lumpsumfinanciering heel 08:17:30.815 --> 08:17:33.468 align:middle line:82% position:46% size:100% nadrukkelijk in dat onderzoek terecht zullen komen. 08:17:33.859 --> 08:17:36.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ja, het is onderzoek en ik weet dus nog niet wat erin komt te staan. 08:17:36.419 --> 08:17:39.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ga ik nog zien! Maar dat zeg ik in ieder geval toe. 08:17:39.119 --> 08:17:42.269 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie krijgt dus oordeel Kamer. Hopelijk zit het in het ibo en 08:17:42.388 --> 08:17:44.340 align:middle line:82% position:46% size:100% anders vullen we het nog een beetje aan. 08:17:44.459 --> 08:17:46.240 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 70: oordeel Kamer. 08:17:48.528 --> 08:17:50.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan de motie op stuk nr. 08:17:50.868 --> 08:17:54.019 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:17:54.138 --> 08:17:56.618 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen in de visie op het beroepsonderwijs in het voorjaar van 08:17:56.739 --> 08:17:59.289 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:17:59.859 --> 08:18:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% om dan de vraag te beantwoorden of alles moet landen in de toets. 08:18:05.289 --> 08:18:09.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem deze opdracht in die zin mee en ik wil de motie dan ook oordeel 08:18:09.169 --> 08:18:13.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer geven, maar dan wel met het voorbehoud dat ik ruimte wil houden 08:18:13.279 --> 08:18:15.258 align:middle line:82% position:46% size:100% om te kijken of het het beste is om dat in zo'n toets te doen. 08:18:15.379 --> 08:18:16.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien dat ik kies voor een mix van doorstroomtoets, 08:18:17.348 --> 08:18:19.519 align:middle line:82% position:46% size:100% schooladvisering en curriculum. Het kunnen verschillende elementen 08:18:19.638 --> 08:18:23.720 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn die bij elkaar moeten komen. Maar ik omarm dus het doel van dit 08:18:23.840 --> 08:18:27.459 align:middle line:82% position:46% size:100% geheel. Meneer Beertema, kunt u met deze 08:18:27.580 --> 08:18:28.150 align:middle line:82% position:46% size:100% lezing, oordeel Kamer, uit de voeten? 08:18:28.270 --> 08:18:28.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dat is het geval. 08:18:28.419 --> 08:18:30.120 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 71 krijgt oordeel Kamer. 08:18:30.479 --> 08:18:33.657 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter, de volgende motie is ontraden. 08:18:35.199 --> 08:18:35.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke? Excuus. 08:18:35.837 --> 08:18:35.817 align:middle line:82% position:46% size:100% De 08:18:37.880 --> 08:18:42.269 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 74 van de heer Beertema is ontraden. 08:18:42.419 --> 08:18:43.990 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 74 is ontraden. 08:18:44.110 --> 08:18:49.291 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan niet alle dagen feest zijn. De heer Beertema noemde change 08:18:49.508 --> 08:18:51.968 align:middle line:82% position:46% size:100% agents, maar hij is zelf natuurlijk de change agent in de Kamer. 08:18:52.087 --> 08:18:53.990 align:middle line:82% position:46% size:100% O, nou hebben wij 08:18:58.319 --> 08:19:00.669 align:middle line:82% position:46% size:100% het weer gedaan! Ik ontraad de motie dus. 08:19:00.790 --> 08:19:03.201 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 74 is ontraden. 08:19:03.320 --> 08:19:05.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Scholen moeten zich houden aan de kerndoelen, waaronder leren 08:19:05.630 --> 08:19:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% respectvol om te gaan met seksualiteit en diversiteit binnen 08:19:08.020 --> 08:19:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de samenleving. Maar dat geldt ook voor seksuele 08:19:09.619 --> 08:19:12.286 align:middle line:82% position:46% size:100% diversiteit. Dan kom ik op de motie op stuk nr. 08:19:12.405 --> 08:19:17.889 align:middle line:82% position:46% size:100% 79 van de heer El Yassini. De evaluatie is aan Sociale Zaken en 08:19:18.009 --> 08:19:19.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Werkgelegenheid. Het is namelijk hun regeling. 08:19:20.729 --> 08:19:25.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Die regeling loopt tot en met april. Volgend jaar loopt die ook nog door. 08:19:25.740 --> 08:19:27.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Het geld kan nog langer uitgegeven worden. 08:19:28.769 --> 08:19:31.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Vóór de voorjaarsbesluitvorming zou mogelijk krap kunnen zijn, maar ik 08:19:32.110 --> 08:19:35.456 align:middle line:82% position:46% size:100% kan dat niet helemaal inschatten, dus ik zou willen vragen deze motie 08:19:35.577 --> 08:19:38.250 align:middle line:82% position:46% size:100% aan te houden tot de begroting van SZW. 08:19:39.449 --> 08:19:43.271 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, laat ik het zo zeggen: voordat we het antwoord van SZW hebben. 08:19:43.390 --> 08:19:45.368 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus niet eens tot de begroting; misschien is het wel 08:19:45.489 --> 08:19:47.348 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder. Maar wij gaan SZW vragen om een 08:19:47.469 --> 08:19:51.549 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie te geven op deze motie, want daar hoort die thuis. 08:19:52.118 --> 08:19:54.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we eerst even aan SZW vragen. 08:19:54.290 --> 08:19:56.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag de heer El Yassini knikken. Het verzoek is dus om de motie aan 08:19:56.259 --> 08:19:56.490 align:middle line:82% position:46% size:100% te houden. 08:19:59.539 --> 08:20:03.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan, maar wel even met de vraag of het mogelijk is dat SZW de 08:20:04.020 --> 08:20:05.369 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie schriftelijk naar de Kamer stuurt. 08:20:05.490 --> 08:20:06.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we in ieder geval de appreciatie, zodat de motie 08:20:07.110 --> 08:20:08.611 align:middle line:82% position:46% size:100% aankomende dinsdag al met de stemmingen meekan. 08:20:08.730 --> 08:20:11.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik wel fijn. Mocht dat echt een probleem zijn, 08:20:11.290 --> 08:20:13.380 align:middle line:82% position:46% size:100% dan kunnen we de motie aanhouden. Maar ik bedoel dat we wel het recht 08:20:13.500 --> 08:20:16.799 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben om de motie in stemming te brengen zodra we de appreciatie van 08:20:16.919 --> 08:20:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% SZW krijgen. Ik zie de minister knikken. 08:20:19.029 --> 08:20:20.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zal het verzoek aan SZW doorgeleiden. 08:20:21.118 --> 08:20:24.789 align:middle line:82% position:46% size:100% De voorkeur is vóór dinsdag, want dan zijn de stemmingen. 08:20:24.908 --> 08:20:27.274 align:middle line:82% position:46% size:100% Mocht dat echt niet lukken, dan houdt de heer El Yassini de motie 08:20:27.394 --> 08:20:29.238 align:middle line:82% position:46% size:100% aan. Ja, dat is bij dezen doorgegeven. 08:20:29.868 --> 08:20:33.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat ongetwijfeld via allerlei lijnen goedkomen. 08:20:33.270 --> 08:20:33.588 align:middle line:82% position:46% size:100% De 08:20:35.789 --> 08:20:39.608 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 80 van de heer El Yassini krijgt 08:20:41.909 --> 08:20:42.579 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:20:42.699 --> 08:20:45.398 align:middle line:82% position:46% size:100% 80 krijgt oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:20:45.729 --> 08:20:47.771 align:middle line:82% position:46% size:100% 81 krijgt 08:20:49.310 --> 08:20:53.130 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer, als ik haar zo mag lezen dat we actief de mogelijkheden 08:20:53.250 --> 08:20:57.150 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan verkennen hoe we regionaal vorm kunnen geven aan gezamenlijk 08:20:57.270 --> 08:21:00.450 align:middle line:82% position:46% size:100% werkgeverschap. Ik bedoel dat de heer Kwint ons met 08:21:00.569 --> 08:21:04.830 align:middle line:82% position:46% size:100% deze motie niet laat afdwingen dat de uitzendbureaus in het onderwijs 08:21:04.950 --> 08:21:06.560 align:middle line:82% position:46% size:100% worden verboden, want dat kan ik niet regelen. 08:21:07.819 --> 08:21:11.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Als hij daarmee akkoord gaat, dan omarm ik deze gedachte graag en neem 08:21:11.199 --> 08:21:13.470 align:middle line:82% position:46% size:100% ik die mee in de gesprekken die wij voeren met al die partijen, en dan 08:21:13.590 --> 08:21:16.650 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt de motie oordeel Kamer. Nee, de minister hoeft ze niet te 08:21:16.770 --> 08:21:18.449 align:middle line:82% position:46% size:100% verbieden. Ik ben allang blij als ze niet meer 08:21:18.568 --> 08:21:21.960 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ingezet in het onderwijs. Dat is een redelijk alternatief. 08:21:22.080 --> 08:21:24.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan krijgt deze motie, die op stuk nr. 08:21:24.240 --> 08:21:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% 81, oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:21:28.098 --> 08:21:31.988 align:middle line:82% position:46% size:100% 82 van de heer Kwint krijgt oordeel Kamer. 08:21:32.108 --> 08:21:32.087 align:middle line:82% position:46% size:100% De 08:21:34.630 --> 08:21:35.720 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 82 krijgt oordeel Kamer. 08:21:35.840 --> 08:21:38.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 87 van de heer Van Meenen. 08:21:39.740 --> 08:21:42.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Het streven naar één cao voor leraren en bestuurders in het 08:21:43.209 --> 08:21:45.528 align:middle line:82% position:46% size:100% funderend onderwijs staat als doel in het coalitieakkoord. 08:21:45.769 --> 08:21:48.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Om te zorgen voor goede randvoorwaarden wil ik heel graag 08:21:48.769 --> 08:21:51.000 align:middle line:82% position:46% size:100% komen tot één cao voor het funderend onderwijs. 08:21:51.119 --> 08:21:53.580 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben eerder dit jaar ook de lonen in het primair onderwijs 08:21:53.700 --> 08:21:55.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkgetrokken met die in het voortgezet onderwijs. 08:21:55.228 --> 08:21:57.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou niet wenselijk zijn als er een loonkloof zou ontstaan. 08:21:57.949 --> 08:22:00.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de cao partijen willen dat niet. Bij het onderwijsakkoord heb ik dit 08:22:00.840 --> 08:22:03.539 align:middle line:82% position:46% size:100% voorjaar aan alle partijen in het funderend onderwijs gevraagd hoe we 08:22:03.658 --> 08:22:07.041 align:middle line:82% position:46% size:100% dan tot één cao, inclusief de bestuurders, kunnen komen. 08:22:07.310 --> 08:22:09.929 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben afgesproken een verkenning uit voeren en tot een voorstel te 08:22:10.048 --> 08:22:11.369 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. De wens van vakbonden om 08:22:11.490 --> 08:22:13.686 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtstreeks met de minister te onderhandelen, wordt daar ook in 08:22:13.806 --> 08:22:15.979 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokken. Ik verwacht dat die verkenning eind 08:22:16.099 --> 08:22:18.810 align:middle line:82% position:46% size:100% dit jaar wordt afgerond. Na afronding ontvangt u de 08:22:18.930 --> 08:22:21.779 align:middle line:82% position:46% size:100% verkenning en mijn reactie daarop. De verkenning is nodig om tot een 08:22:21.900 --> 08:22:24.438 align:middle line:82% position:46% size:100% gefundeerde afweging te komen en voor het inhoudelijke debat 08:22:25.429 --> 08:22:28.588 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover. Omdat de motie daar eigenlijk wel op 08:22:28.708 --> 08:22:31.400 align:middle line:82% position:46% size:100% vooruitloopt, moet ik haar nu ontraden. 08:22:31.758 --> 08:22:34.887 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de heer Van Meenen ook kunnen vragen om haar aan te houden, want 08:22:35.008 --> 08:22:38.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ik denk dat hij daar een heel krachtig signaal geeft aan de 08:22:38.939 --> 08:22:40.639 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen die dit nu met elkaar aan het verkennen 08:22:43.060 --> 08:22:45.479 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik zal de motie aanhouden tot eind 08:22:45.599 --> 08:22:46.970 align:middle line:82% position:46% size:100% dit jaar. Laten we zeggen om te beginnen tot 08:22:47.090 --> 08:22:51.137 align:middle line:82% position:46% size:100% eind dit jaar, dit kalenderjaar. Dan weten we meer. 08:22:51.258 --> 08:22:52.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Op verzoek van de heer Van Meenen stel ik voor zijn motie (36200-VIII, 08:22:53.029 --> 08:22:52.963 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 87) aan te houden. 08:22:53.083 --> 08:22:55.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Daartoe wordt besloten. Dank, voorzitter. 08:22:55.610 --> 08:22:58.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heeft de heer Van Meenen nog een halfjaar om op deze motie toe te 08:22:58.958 --> 08:22:59.098 align:middle line:82% position:46% size:100% zien. 08:23:00.990 --> 08:23:05.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op de motie op stuk nr. 88, ook van de heer Van Meenen, over 08:23:05.709 --> 08:23:10.008 align:middle line:82% position:46% size:100% onorthodoxe maatregelen. Steun in de rug. 08:23:10.459 --> 08:23:14.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij helpt hij ons ook bij het maken van de afspraken die we 08:23:14.330 --> 08:23:15.861 align:middle line:82% position:46% size:100% graag zouden willen maken de komende weken. 08:23:16.159 --> 08:23:17.742 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:23:17.863 --> 08:23:21.400 align:middle line:82% position:46% size:100% 88: oordeel Kamer. Dan de motie op stuk nr. 08:23:21.520 --> 08:23:24.639 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:23:24.759 --> 08:23:27.429 align:middle line:82% position:46% size:100% naar andere financieringsvormen. Er ligt een grote opgave. 08:23:27.548 --> 08:23:30.008 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten alle mogelijkheden aangrijpen, dus oordeel Kamer. 08:23:30.129 --> 08:23:31.789 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 89: oordeel Kamer. 08:23:31.908 --> 08:23:36.748 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 90 van de heer Van Meenen en mevrouw 08:23:36.868 --> 08:23:37.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Paul. 08:23:41.639 --> 08:23:45.990 align:middle line:82% position:46% size:100% We pakken verschillende acties op om meer uren werken lonend te maken. 08:23:46.919 --> 08:23:48.758 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft er zelf al een aantal voorbeelden van genoemd. 08:23:48.879 --> 08:23:51.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de kopgroep kwam voorbij. Ik zie de rijke schooldag, 08:23:52.199 --> 08:23:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% waarschijnlijk net als de indiener, als een kans om meer uren werken te 08:23:55.509 --> 08:23:58.650 align:middle line:82% position:46% size:100% stimuleren, bijvoorbeeld door ruimte die ontstaat in het rooster. 08:23:58.949 --> 08:24:01.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:24:01.540 --> 08:24:03.880 align:middle line:82% position:46% size:100% 90: oordeel Kamer. Ik zie de heer Kwint naar voren 08:24:04.000 --> 08:24:04.949 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. De heer Kwint, SP. 08:24:05.929 --> 08:24:10.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mijn beeld: als sociale partners een cao gaan afsluiten 08:24:10.379 --> 08:24:14.400 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin zij dit gaan opnemen, gaat dat toch ten koste van de resterende 08:24:14.520 --> 08:24:15.080 align:middle line:82% position:46% size:100% loonruimte? 08:24:24.159 --> 08:24:26.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan niet meteen overzien hoe dat uitpakt. 08:24:26.927 --> 08:24:28.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik wel graag willen weten, want dat zou betekenen dat deze 08:24:29.110 --> 08:24:32.650 align:middle line:82% position:46% size:100% motie, de kosten daarvan, de rest van de van de loonruimte gaat 08:24:32.770 --> 08:24:35.619 align:middle line:82% position:46% size:100% inperken, dus dat parttimers de loonsverhoging van fulltimers gaan 08:24:35.740 --> 08:24:36.098 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen. U 08:24:38.139 --> 08:24:43.419 align:middle line:82% position:46% size:100% had de indiener kunnen vragen wat zijn intentie is, zeg ik dan. 08:24:44.258 --> 08:24:46.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik straks nog wel even op de terugweg. 08:24:46.769 --> 08:24:48.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen was ik wat minder scherp dan op dit uur. 08:24:48.400 --> 08:24:50.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin net wakker te worden. Ik begrijp het. 08:24:51.848 --> 08:24:52.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Messcherp, voorzitter. Ik 08:24:55.359 --> 08:24:56.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ga het bij ons even 08:24:58.539 --> 08:24:58.778 align:middle line:82% position:46% size:100% navragen. 08:25:02.130 --> 08:25:04.493 align:middle line:82% position:46% size:100% Blijft het "oordeel Kamer"? Ja, ja. 08:25:04.614 --> 08:25:06.359 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint heeft mij nog niet aan het wankelen gebracht, voorzitter. 08:25:06.478 --> 08:25:09.518 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 90 krijgt oordeel Kamer. 08:25:09.637 --> 08:25:15.041 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet je altijd afwachten. Nee, dit kunnen we organiseren zodat 08:25:15.161 --> 08:25:17.310 align:middle line:82% position:46% size:100% we u dat even doen toekomen. Er komt nog een reactie op de vraag 08:25:17.430 --> 08:25:19.869 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer Kwint. De heer Van der Molen heeft ook nog 08:25:19.990 --> 08:25:20.618 align:middle line:82% position:46% size:100% een vraag. Mogelijk maken we nog een 08:25:20.739 --> 08:25:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% verzamelbriefje voor vóór de stemmingen waar we dit in mee kunnen 08:25:22.869 --> 08:25:24.758 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen? Dat kunt u natuurlijk 08:25:27.139 --> 08:25:27.598 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd sturen. Ja, ja. 08:25:27.719 --> 08:25:28.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het bij dezen ... ... 08:25:29.490 --> 08:25:32.028 align:middle line:82% position:46% size:100% toegezegd. Ja, doorgegeven. 08:25:32.149 --> 08:25:32.208 align:middle line:82% position:46% size:100% We kijken er 08:25:35.669 --> 08:25:37.588 align:middle line:82% position:46% size:100% weer naar uit. Meneer Van der Molen, wie weet is 08:25:37.708 --> 08:25:39.409 align:middle line:82% position:46% size:100% dat briefje niet meer nodig na uw interruptie. 08:25:39.970 --> 08:25:43.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weet ik zeker niet. Ik zou de minister willen vragen of 08:25:43.419 --> 08:25:46.479 align:middle line:82% position:46% size:100% deze onduidelijkheid over welke voorstellen wel of niet akkoord 08:25:46.599 --> 08:25:50.080 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten zijn, hoe dat uitwerkt in cao's en wie er wel of niet meer 08:25:50.200 --> 08:25:53.370 align:middle line:82% position:46% size:100% betaald krijgt, niet het beste bewijs is dat de minister niet 08:25:53.669 --> 08:25:55.349 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk zou moeten zijn voor het sluiten van cao's met 08:25:55.470 --> 08:25:55.659 align:middle line:82% position:46% size:100% vakbonden. (Hilariteit) Nu 08:25:59.310 --> 08:26:02.898 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ik niet anders dan de heer Van Meenen toch het woord geven. 08:26:04.118 --> 08:26:05.546 align:middle line:82% position:46% size:100% Het, voorzitter, het is juist andersom! 08:26:05.667 --> 08:26:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is juist het bewijs dat de minister er wél zelf 08:26:08.180 --> 08:26:10.938 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk voor kan zijn, want dan gaat hij er zelf over of dit wel 08:26:11.059 --> 08:26:13.778 align:middle line:82% position:46% size:100% of niet ten koste van anderen gaat. Kijk eens aan. 08:26:13.899 --> 08:26:17.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu dacht ik zo goed mijn rol te spelen alsof ik van niks wist, maar 08:26:19.019 --> 08:26:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Van der Molen heeft daar weer helemaal doorheen geprikt. 08:26:21.279 --> 08:26:24.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, we zullen het antwoord zo nog even tikken en naar de heer Kwint 08:26:24.810 --> 08:26:27.609 align:middle line:82% position:46% size:100% sturen. We gaan naar de motie op stuk nr. 08:26:27.728 --> 08:26:28.169 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:26:31.799 --> 08:26:37.227 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook nog een motie op stuk nr. 92, van De Hoop en Simons. 08:26:37.348 --> 08:26:37.358 align:middle line:82% position:46% size:100% O. Heeft u die ook? 08:26:37.477 --> 08:26:37.518 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een 08:26:40.139 --> 08:26:41.200 align:middle line:82% position:46% size:100% goeie vraag, voorzitter. Die motie heb ik hier niet voor mij, 08:26:41.319 --> 08:26:42.797 align:middle line:82% position:46% size:100% dus dan moet ik toch even een ander setje gaan zoeken. 08:26:43.970 --> 08:26:46.047 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom er zo even op terug. Hebt u één seconde? 08:26:46.168 --> 08:26:46.448 align:middle line:82% position:46% size:100% O, ja. Ik hoor de heer Kwint iets zeggen en 08:26:49.080 --> 08:26:50.228 align:middle line:82% position:46% size:100% dan weet ik het antwoord al wel. (Hilariteit) 08:26:57.729 --> 08:27:02.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de mensen thuis die dit niet kunnen volgen, zeg ik dat de 08:27:02.180 --> 08:27:04.299 align:middle line:82% position:46% size:100% minister wordt gesouffleerd over welk onderwerp die motie gaat. 08:27:04.990 --> 08:27:07.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij gaf de minister aan dat hij de tekst van de motie niet nodig 08:27:07.219 --> 08:27:08.778 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft om zijn oordeel te weten. Nee. 08:27:10.060 --> 08:27:14.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet het weer, voorzitter. Ik dank de heer Kwint voor zijn 08:27:14.561 --> 08:27:16.389 align:middle line:82% position:46% size:100% hulp. Hij is behulpzaam als altijd, ja. 08:27:17.560 --> 08:27:21.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Die motie, op stuk nr. 92, is ontraden. 08:27:21.220 --> 08:27:22.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt nu uitwerking gegeven aan 08:27:24.609 --> 08:27:25.689 align:middle line:82% position:46% size:100% de toekomst van de kinderopvang, binnen de kaders van het 08:27:25.810 --> 08:27:26.838 align:middle line:82% position:46% size:100% regeerakkoord. Het primaat daarvoor ligt nu bij 08:27:26.958 --> 08:27:28.429 align:middle line:82% position:46% size:100% SZW. Het dictum van de motie gaat echter 08:27:28.548 --> 08:27:33.020 align:middle line:82% position:46% size:100% buiten de kaders van het regeerakkoord. 08:27:33.139 --> 08:27:34.708 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee moet ik de motie ontraden. Dank u wel. 08:27:34.830 --> 08:27:36.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed dat de heer Kwint op dit tijdstip nog scherp is. 08:27:36.849 --> 08:27:38.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, hij wordt met het moment scherper. 08:27:40.310 --> 08:27:42.557 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. De motie op stuk nr. 08:27:42.676 --> 08:27:45.060 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:27:45.180 --> 08:27:47.008 align:middle line:82% position:46% size:100% 93 van de heer De Hoop: oordeel Kamer. 08:27:47.129 --> 08:27:48.470 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 93 krijgt oordeel Kamer. 08:27:48.590 --> 08:27:50.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo hebben we het weer goedgemaakt. 08:27:52.409 --> 08:27:56.220 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 94 krijgt oordeel Kamer. 08:27:56.340 --> 08:27:57.409 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 94 krijgt oordeel Kamer. 08:27:57.529 --> 08:27:57.778 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. ... 08:27:57.899 --> 08:28:00.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Hé, ik heb hier de motie op stuk nr. 08:28:02.630 --> 08:28:03.977 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wordt ontraden. Die hebben we net gehad. 08:28:04.130 --> 08:28:05.746 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan volgens mij naar de motie op stuk nr. 08:28:05.866 --> 08:28:07.570 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:28:07.690 --> 08:28:08.541 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 97, voorzitter. 08:28:11.679 --> 08:28:16.091 align:middle line:82% position:46% size:100% O ja, die ga ik ontraden. Dit is de motie van de heer Peters 08:28:16.990 --> 08:28:19.280 align:middle line:82% position:46% size:100% en de heer Beertema over mobieltjes in de klas. 08:28:19.401 --> 08:28:20.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Kunnen die storend werken? 08:28:22.088 --> 08:28:24.729 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben er een debat gehad over dat dat het geval is. 08:28:25.299 --> 08:28:27.109 align:middle line:82% position:46% size:100% We verschillen daar in 08:28:29.389 --> 08:28:32.279 align:middle line:82% position:46% size:100% die zin in de Kamer niet over van mening. 08:28:32.400 --> 08:28:35.069 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is wel wat het beste principe is om daar beleid op te 08:28:35.189 --> 08:28:39.758 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, en aan wie dat dan is. Het is belangrijk dat — dat zei de 08:28:39.879 --> 08:28:43.258 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Peters — je als docent dan ook gesteund wordt door je schoolleider. 08:28:43.409 --> 08:28:45.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan één lijn in getrokken worden. 08:28:45.248 --> 08:28:47.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het onhandig om daar nu een verbod op in te stellen, dat in de 08:28:47.349 --> 08:28:49.139 align:middle line:82% position:46% size:100% wet te regelen en dan weer een paar jaar verder te zijn. 08:28:53.019 --> 08:28:57.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee vind ik niet dat het gesprek en de zoektocht niet meer gedaan 08:28:57.619 --> 08:28:58.429 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden moeten worden. Ik vind dat dat wel het geval moet 08:28:58.548 --> 08:28:59.824 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik ga dus graag met de leraren en de 08:28:59.943 --> 08:29:02.810 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolleiders in gesprek om te bezien wat echt helpt om dit 08:29:02.930 --> 08:29:05.598 align:middle line:82% position:46% size:100% probleem aan te pakken. Ik nodig de heer Peters dan ook 08:29:05.719 --> 08:29:08.650 align:middle line:82% position:46% size:100% graag uit om daarbij aan te schuiven. 08:29:09.810 --> 08:29:12.088 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 97: ontraden. 08:29:12.659 --> 08:29:13.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb van de heer Peters 08:29:15.389 --> 08:29:20.229 align:middle line:82% position:46% size:100% de "kunst van het lukken" geleerd. Laten we dat adagium op dit thema 08:29:20.349 --> 08:29:23.909 align:middle line:82% position:46% size:100% plakken. Laten we daar samen met het veld 08:29:24.029 --> 08:29:26.909 align:middle line:82% position:46% size:100% over in gesprek gaan. Dan kom ik op de motie op stuk nr. 08:29:27.029 --> 08:29:28.740 align:middle line:82% position:46% size:100% 98 van de heer Peters. Die krijgt oordeel Kamer. 08:29:28.860 --> 08:29:31.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 98: oordeel Kamer. 08:29:31.830 --> 08:29:32.991 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie gaat over de doelen die te vaag zijn. 08:29:33.111 --> 08:29:35.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moeten concreter. Het niveau van beheersing moet een 08:29:35.130 --> 08:29:38.636 align:middle line:82% position:46% size:100% plek krijgen bij andere vakken. Dan kom ik op de motie op stuk nr. 08:29:38.757 --> 08:29:41.797 align:middle line:82% position:46% size:100% 102 van de heren Van der Molen en Segers. 08:29:42.938 --> 08:29:47.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Die motie moet ik ontraden vanwege de begrotingsregels. 08:29:47.769 --> 08:29:50.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Inhoudelijk kan ik die motie volledig steunen. 08:29:50.919 --> 08:29:53.246 align:middle line:82% position:46% size:100% De exacte hoogte van de onderuitputting is pas bij de 08:29:53.366 --> 08:29:55.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorjaarsnota bekend. Dan kan er pas over die 08:29:55.778 --> 08:30:00.098 align:middle line:82% position:46% size:100% onderuitputting worden besloten, indien die beschikbaar komt via de 08:30:00.549 --> 08:30:01.970 align:middle line:82% position:46% size:100% eindejaarsmarge. Dat geeft dan ook de mogelijkheid 08:30:02.090 --> 08:30:04.810 align:middle line:82% position:46% size:100% tot integrale besluitvorming. Daarom moet ik de motie nu ontraden. 08:30:05.830 --> 08:30:08.959 align:middle line:82% position:46% size:100% De onderuitputting in 2022 kan ook niet op voorhand worden ingezet voor 08:30:09.080 --> 08:30:11.291 align:middle line:82% position:46% size:100% beleid in 2023. Dat laten de regels niet toe. 08:30:11.799 --> 08:30:15.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Inhoudelijk onderschrijf ik de strekking van de motie echter ten 08:30:15.470 --> 08:30:18.130 align:middle line:82% position:46% size:100% zeerste. Ik ben een groot voorstander van het 08:30:18.250 --> 08:30:20.519 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken van de mdt in het vervolgonderwijs. 08:30:20.638 --> 08:30:22.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zoek ook graag naar manieren waarop we de maatschappelijke 08:30:22.958 --> 08:30:25.618 align:middle line:82% position:46% size:100% diensttijd nog meer kunnen laten bijdragen aan opgaven in de 08:30:26.289 --> 08:30:28.889 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortsectoren: onderwijs, zorg, klimaat en techniek. 08:30:32.159 --> 08:30:34.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de minister volgen als het gaat om het moment. 08:30:35.880 --> 08:30:39.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dus ook dat het verstandig zou zijn om de motie even aan te 08:30:39.189 --> 08:30:39.479 align:middle line:82% position:46% size:100% houden. 08:30:43.220 --> 08:30:48.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gemak en de positiviteit waarmee de minister het doel van de motie 08:30:48.959 --> 08:30:49.789 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft omarmd, 08:30:52.359 --> 08:30:55.879 align:middle line:82% position:46% size:100% verzekeren mij in ieder geval van de volledige inzet van de minister 08:30:55.998 --> 08:30:56.450 align:middle line:82% position:46% size:100% hierop. Ik ben ervan overtuigd dat als die 08:30:56.569 --> 08:30:59.297 align:middle line:82% position:46% size:100% integrale afweging gaat plaatsvinden, de minister zich ook 08:30:59.418 --> 08:31:02.080 align:middle line:82% position:46% size:100% volledig voor het behoud van deze middelen voor dit doel gaat 08:31:04.039 --> 08:31:06.929 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten. U wil de motie dus aanhouden. 08:31:07.048 --> 08:31:08.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar de minister of dat kan. 08:31:08.299 --> 08:31:10.637 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat is op verzoek van de Kamer, dus dat kan. 08:31:11.150 --> 08:31:13.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn inzet is zelden onvolledig. Dat komt dus goed. 08:31:13.340 --> 08:31:15.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Op verzoek van de heer Van der Molen stel ik voor zijn motie (36200-VIII, 08:31:15.508 --> 08:31:15.720 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 102) aan te houden. 08:31:15.840 --> 08:31:20.128 align:middle line:82% position:46% size:100% Daartoe wordt besloten. Dan gaan we naar de motie op stuk 08:31:20.639 --> 08:31:22.588 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 08:31:26.979 --> 08:31:28.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, de motie op stuk nr. 103 van mevrouw Westerveld. 08:31:28.909 --> 08:31:32.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zitten een aantal elementen in die we vorige week ook hebben 08:31:32.997 --> 08:31:35.539 align:middle line:82% position:46% size:100% gewisseld in het debat over de verantwoording. 08:31:36.179 --> 08:31:38.619 align:middle line:82% position:46% size:100% In januari 2021 is door samenwerkingsverbanden een 08:31:38.740 --> 08:31:41.799 align:middle line:82% position:46% size:100% gezamenlijk plan opgesteld om de reserves tot 2022 af te bouwen met 08:31:41.919 --> 08:31:44.650 align:middle line:82% position:46% size:100% een beperkte uitloop naar 2023. Recent heb ik de derde monitor 08:31:44.770 --> 08:31:46.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ontvangen. Die stuur ik u binnenkort ook toe. 08:31:46.799 --> 08:31:49.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Daaruit blijkt opnieuw dat samenwerkingsverbanden niet op koers 08:31:49.180 --> 08:31:52.203 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen om dit plan uit te voeren en ik kan me goed voorstellen dat u nu 08:31:52.323 --> 08:31:55.088 align:middle line:82% position:46% size:100% zegt "genoeg is genoeg", en daarom oordeel Kamer. 08:31:55.208 --> 08:31:57.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer voor de motie op stuk nr. 08:31:57.610 --> 08:31:58.049 align:middle line:82% position:46% size:100% 08:31:59.810 --> 08:32:02.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 106 van de heer Segers en de heer 08:32:02.669 --> 08:32:03.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Meenen. 08:32:05.039 --> 08:32:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:32:05.859 --> 08:32:09.278 align:middle line:82% position:46% size:100% 106: oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:32:10.409 --> 08:32:12.778 align:middle line:82% position:46% size:100% 107 van de heer Segers: oordeel Kamer. 08:32:13.419 --> 08:32:14.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Stuk nr. 107 oordeel Kamer. 08:32:15.630 --> 08:32:18.650 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 108 van de heer Segers: oordeel 08:32:18.770 --> 08:32:19.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer. Stuk nr. 08:32:19.899 --> 08:32:22.297 align:middle line:82% position:46% size:100% 108 oordeel Kamer. En van de heer Ellian overigens. 08:32:24.098 --> 08:32:25.938 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 109 van de heer Segers en Peters: 08:32:26.938 --> 08:32:27.658 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer. Stuk nr. 08:32:28.868 --> 08:32:30.400 align:middle line:82% position:46% size:100% 109 ook oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:32:30.580 --> 08:32:34.137 align:middle line:82% position:46% size:100% 110 van de heer Bisschop is ontraden. 08:32:34.258 --> 08:32:36.913 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het met u eens dat we de belastbaarheid van scholen in de 08:32:37.032 --> 08:32:40.310 align:middle line:82% position:46% size:100% gaten moeten houden, maar dat heb ik ook genoemd in mijn bijdrage en dat 08:32:40.430 --> 08:32:42.549 align:middle line:82% position:46% size:100% doe ik ook via de gesprekken op school en in de klas. 08:32:43.088 --> 08:32:45.650 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook onze reguliere uitvoeringstoetsen. 08:32:45.770 --> 08:32:48.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar iets nieuws aan toevoegen zou juist misschien wel weer extra 08:32:48.438 --> 08:32:49.758 align:middle line:82% position:46% size:100% ballast opleveren en dat wil ik niet. 08:32:49.879 --> 08:32:52.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga uiteraard altijd in de geest van zo'n motie 08:32:54.758 --> 08:32:58.088 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwerking geven aan de plannen die u deze week en de afgelopen week 08:32:58.330 --> 08:33:01.169 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft ontvangen, maar deze motie moet ik ontraden. 08:33:01.290 --> 08:33:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 110 is ontraden. 08:33:03.619 --> 08:33:06.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u verdergaat ... O, excuus, ik dacht dat ik mevrouw 08:33:06.990 --> 08:33:08.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh naar de interruptiemicrofoon zag lopen, maar 08:33:08.580 --> 08:33:11.208 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is niet zo. De volgende motie is dan de motie op 08:33:11.329 --> 08:33:11.298 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 08:33:11.419 --> 08:33:11.870 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk 08:33:15.008 --> 08:33:19.979 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 111 gaat over het verkennen in 08:33:20.099 --> 08:33:23.020 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeverre een beperking van het aantal uren onderwijstijd in 08:33:23.699 --> 08:33:26.799 align:middle line:82% position:46% size:100% combinatie met keuzes in het curriculum kan bijdragen aan het 08:33:26.919 --> 08:33:30.560 align:middle line:82% position:46% size:100% beperken van het lerarentekort. Verkennen past ook binnen de 08:33:30.680 --> 08:33:34.299 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht naar alle maatregelen om het lerarentekort te beperken. 08:33:34.419 --> 08:33:37.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij wil ik ook verwijzen naar wat we in het debat daarover gezegd 08:33:38.090 --> 08:33:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, want daar zitten ook risico's aan, bijvoorbeeld voor de 08:33:41.919 --> 08:33:43.639 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteit. Die moet je goed tegen elkaar 08:33:43.759 --> 08:33:49.318 align:middle line:82% position:46% size:100% afwegen, maar dit past binnen het verkennen en daarmee kan ik de motie 08:33:49.438 --> 08:33:51.229 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer geven. De motie op stuk nr. 08:33:51.349 --> 08:33:55.195 align:middle line:82% position:46% size:100% 111: oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 08:33:55.315 --> 08:33:59.179 align:middle line:82% position:46% size:100% 116 van de heer Van Baarle is ontraden. 08:34:00.008 --> 08:34:01.479 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat is duidelijk gewisseld waarom. 08:34:03.209 --> 08:34:03.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ontraden, stuk nr. 08:34:03.860 --> 08:34:09.628 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 117 is oordeel Kamer. 08:34:10.609 --> 08:34:12.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Stuk nr. 117 oordeel Kamer. 08:34:13.169 --> 08:34:15.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik er nog eentje op mijn lijst. 08:34:16.039 --> 08:34:19.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de motie op stuk nr. 123 van mevrouw 08:34:21.310 --> 08:34:22.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Van 08:34:23.699 --> 08:34:27.169 align:middle line:82% position:46% size:100% der Plas. Laat ik daarvan zeggen dat ik 08:34:27.289 --> 08:34:31.909 align:middle line:82% position:46% size:100% waardeer hoe we samen kunnen zoeken naar wat een goede weg zou kunnen 08:34:32.029 --> 08:34:33.758 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om dit initiatief 08:34:35.709 --> 08:34:39.830 align:middle line:82% position:46% size:100% de goede opvolging te geven. Volgens mij is dit een constructieve 08:34:39.950 --> 08:34:42.620 align:middle line:82% position:46% size:100% manier om daarnaar te kijken. Daar ben ik dan ook zeer toe bereid. 08:34:42.741 --> 08:34:43.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie geef ik dus oordeel Kamer. 08:34:44.029 --> 08:34:47.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 123: oordeel Kamer. 08:34:48.029 --> 08:34:49.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan heb ik de moties gehad, maar ik 08:34:49.700 --> 08:34:51.151 align:middle line:82% position:46% size:100% zou nog twee dingen willen zeggen. Het 08:34:53.069 --> 08:34:58.440 align:middle line:82% position:46% size:100% een na laatste is dat ik niet wist dat de griffier gaat vertrekken. 08:35:00.008 --> 08:35:05.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar na zo veel jaren dienst is dat toch wel even schrikken voor de 08:35:05.340 --> 08:35:07.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer. Langs deze kant, namens ons beiden, 08:35:08.040 --> 08:35:09.887 align:middle line:82% position:46% size:100% zeg ik dat we haar weliswaar kort hebben meegemaakt — ikzelf heb haar 08:35:10.008 --> 08:35:11.909 align:middle line:82% position:46% size:100% in de afgelopen jaren nog ietsje langer meegemaakt — maar wel met 08:35:12.029 --> 08:35:15.118 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel waardering. Dus veel dank aan de griffier. 08:35:15.239 --> 08:35:15.679 align:middle line:82% position:46% size:100% (Geroffel op de bankjes) 08:35:21.380 --> 08:35:25.569 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan pensioen, voorzitter. Mocht daar nou sleur bij komen 08:35:25.689 --> 08:35:31.028 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken … (Hilariteit) … dan zijn er mogelijkheden om chauffeur te 08:35:31.149 --> 08:35:33.580 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Dat is een logisch bruggetje naar de 08:35:33.700 --> 08:35:36.179 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Van Meenen, want de heer Van Meenen 08:35:37.740 --> 08:35:39.000 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat iets heel anders doen op zijn oude dag. 08:35:39.580 --> 08:35:42.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij gaat nog een Kamertje hoger, naar de Eerste Kamer. 08:35:43.019 --> 08:35:44.949 align:middle line:82% position:46% size:100% O, "lager" hoor ik. Pardon. 08:35:45.068 --> 08:35:48.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een waaier. Ik word hier op de vingers getikt. 08:35:49.769 --> 08:35:51.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wens de heer Van Meenen daarbij ongelofelijk veel succes, en dank 08:35:52.080 --> 08:35:55.269 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de samenwerking met ons hier. Dank voor dit debat en dank voor al 08:35:55.388 --> 08:35:58.240 align:middle line:82% position:46% size:100% die jaren trouwe dienst hier. Wij hebben ervan genoten en we gaan 08:35:58.360 --> 08:36:01.319 align:middle line:82% position:46% size:100% er nog een halfjaar van genieten. Dat hoop ik, en dat is ook een 08:36:01.439 --> 08:36:03.729 align:middle line:82% position:46% size:100% opdracht aan u. Heel veel dank. 08:36:03.849 --> 08:36:04.020 align:middle line:82% position:46% size:100% (Geroffel op de bankjes) 08:36:07.598 --> 08:36:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar sluiten wij ons natuurlijk allemaal van harte bij aan. 08:36:11.650 --> 08:36:15.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Complimenten aan de heer Van Meenen voor zijn niet-aflatende inzet, ook 08:36:15.349 --> 08:36:18.560 align:middle line:82% position:46% size:100% weer op dit tijdstip nog, en voor al die jaren aan ervaring en expertise 08:36:18.680 --> 08:36:21.130 align:middle line:82% position:46% size:100% die hij en ook een aantal anderen, onder wie de heer Beertema, hier 08:36:21.250 --> 08:36:23.780 align:middle line:82% position:46% size:100% inbrengen. Dank ook inderdaad aan de griffiers 08:36:23.901 --> 08:36:26.887 align:middle line:82% position:46% size:100% en de ondersteuning en iedereen die al bedankt is in dit debat. 08:36:27.789 --> 08:36:30.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Als voormalig ambtenaar herken ik dat ook zij altijd bergen werk 08:36:31.179 --> 08:36:31.750 align:middle line:82% position:46% size:100% verzetten. 08:36:33.938 --> 08:36:36.169 align:middle line:82% position:46% size:100% De algemene beraadslaging wordt gesloten. 08:36:36.290 --> 08:36:39.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil nog vermelden dat dinsdag de stemmingen zijn over de moties. 08:36:40.040 --> 08:36:43.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Op donderdag 8 december 2022 zijn de stemmingen over de amendementen en 08:36:43.638 --> 08:36:44.528 align:middle line:82% position:46% size:100% de begroting zelf.