WEBVTT 00:00:00.150 --> 00:00:03.609 align:middle line:82% position:46% size:100% orde is het vervolg van het debat over de begroting Economische Zaken 00:00:03.730 --> 00:00:05.559 align:middle line:82% position:46% size:100% en Klimaat en het Nationaal Groeifonds. 00:00:05.679 --> 00:00:08.230 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn bij de eerste termijn van de kant van het kabinet. 00:00:08.349 --> 00:00:09.009 align:middle line:82% position:46% size:100% De algemene beraadslaging wordt hervat. 00:00:09.130 --> 00:00:13.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan de minister van Economische Zaken en Klimaat 00:00:13.869 --> 00:00:16.149 align:middle line:82% position:46% size:100% weer het woord voor het vervolg. Voorzitter, dank. 00:00:17.829 --> 00:00:20.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was gebleven bij een vraag van de heer Amhaouch. 00:00:20.949 --> 00:00:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vroeg hoe ik denk over de strategische autonomie van de 00:00:24.620 --> 00:00:28.969 align:middle line:82% position:46% size:100% maritieme sector. In de recente Kamerbrief over de 00:00:29.089 --> 00:00:33.700 align:middle line:82% position:46% size:100% open strategische autonomie geeft het kabinet een visie op het 00:00:33.909 --> 00:00:36.289 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken van onze open strategische autonomie. 00:00:36.409 --> 00:00:38.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn heel mooie woorden, maar het gaat er eigenlijk over dat je 00:00:38.450 --> 00:00:43.070 align:middle line:82% position:46% size:100% als land sterk bent in bepaalde industrieën, in bepaalde productie, 00:00:43.189 --> 00:00:48.710 align:middle line:82% position:46% size:100% en minder afhankelijk van anderen. Een onderdeel van de aanpak is dat 00:00:48.829 --> 00:00:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% we een taskforce strategische afhankelijkheden opzetten, waarmee 00:00:52.600 --> 00:00:56.869 align:middle line:82% position:46% size:100% we de risico's van de afhankelijkheden analyseren en dan 00:00:56.990 --> 00:00:58.270 align:middle line:82% position:46% size:100% bekijken wat we daaraan kunnen doen. 00:01:00.070 --> 00:01:05.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast presenteert die brief een overzicht van zowel het offensieve 00:01:05.480 --> 00:01:09.140 align:middle line:82% position:46% size:100% als het defensieve instrumentarium. Voor een deel kan dat op de 00:01:09.260 --> 00:01:11.209 align:middle line:82% position:46% size:100% maritieme sector van toepassing zijn. 00:01:11.329 --> 00:01:13.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dan bijvoorbeeld aan een internationaal 00:01:13.540 --> 00:01:17.719 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbestedingsinstrument en tot op zekere hoogte ook aan de verordening 00:01:17.840 --> 00:01:19.090 align:middle line:82% position:46% size:100% buitenlandse subsidies. 00:01:22.510 --> 00:01:25.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat strategische autonomie verder betekent op het niveau van de 00:01:25.129 --> 00:01:29.329 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgsmacht is uitgewerkt in de Defensie Industrie Strategie, de 00:01:29.450 --> 00:01:32.109 align:middle line:82% position:46% size:100% DIS, uit 2018. Daar hebben 00:01:35.379 --> 00:01:37.790 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister van Defensie, de staatssecretaris van Defensie en ik 00:01:37.909 --> 00:01:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% recent, op 2 november jongstleden, nog een brief over gestuurd. 00:01:39.620 --> 00:01:43.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is een en ander in uitgewerkt. Een andere maritieme vraag van de 00:01:43.640 --> 00:01:46.250 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Amhaouch en de heer Graus refereerde daaraan. 00:01:46.370 --> 00:01:49.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Die ging over de link tussen de maritieme sector en de defensie 00:01:49.969 --> 00:01:52.980 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie. Ik verwijs toch weer even naar de 00:01:53.099 --> 00:01:56.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Defensie Industrie Strategie uit 2018, de DIS. 00:01:56.299 --> 00:02:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn heel goed in afkortingen. Uit die DIS blijkt dat marinebouw 00:02:00.870 --> 00:02:02.680 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk en van waarde is. 00:02:04.840 --> 00:02:08.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij geven in die nota's dan ook aan hoe het kabinet gaat doorpakken op 00:02:08.599 --> 00:02:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatregelen ter versterking, bescherming en internationale 00:02:11.780 --> 00:02:15.020 align:middle line:82% position:46% size:100% positionering van de Nederlandse Defensie op technologische en 00:02:15.139 --> 00:02:17.780 align:middle line:82% position:46% size:100% industriële basis. Dat is uitgewerkt in de brief van 2 00:02:17.900 --> 00:02:21.229 align:middle line:82% position:46% size:100% november. Wat wij in ieder geval zien als 00:02:21.349 --> 00:02:25.449 align:middle line:82% position:46% size:100% versterking van die aanpak, is dat we veel meer samen moeten optrekken 00:02:25.599 --> 00:02:28.710 align:middle line:82% position:46% size:100% om ervoor te zorgen dat dit niet alleen maar met de Defensieblik 00:02:28.830 --> 00:02:32.240 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt, maar dat we ook de dual-useperspectieven in het vizier 00:02:32.360 --> 00:02:36.319 align:middle line:82% position:46% size:100% houden, waarmee we ook een grotere betekenis kunnen geven aan deze 00:02:36.439 --> 00:02:36.849 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie. 00:02:38.710 --> 00:02:41.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kom bij verduurzaming en een paar 00:02:41.210 --> 00:02:44.360 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen die daar ... Voordat u verdergaat, de heer 00:02:44.479 --> 00:02:45.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Amhaouch van het CDA en dan de heer ... 00:02:46.080 --> 00:02:47.919 align:middle line:82% position:46% size:100% O, eerst de heer Rahimi, VVD. 00:02:50.479 --> 00:02:50.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang! 00:02:56.020 --> 00:02:58.120 align:middle line:82% position:46% size:100% De maritieme sector is inderdaad belangrijk. 00:02:58.289 --> 00:03:00.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn meer sectoren die belangrijk zijn. 00:03:01.240 --> 00:03:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de beantwoording van de minister op onze vragen over hoe het 00:03:04.280 --> 00:03:08.050 align:middle line:82% position:46% size:100% staat met de participatie van de IPCEI Solar en de IPCEI Batterijen 00:03:08.169 --> 00:03:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% ook goed gelezen. We weten dat de minister enthousiast 00:03:11.120 --> 00:03:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% is over beide, maar uit de beantwoording van de ambtenaren 00:03:13.639 --> 00:03:18.080 align:middle line:82% position:46% size:100% spreekt wel erg weinig ambitie. Uit onze gesprekken blijkt 00:03:18.199 --> 00:03:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld dat de initiërende landen sinds de officiële lancering 00:03:21.430 --> 00:03:23.349 align:middle line:82% position:46% size:100% nog weinig vervolgstappen hebben gezet. 00:03:23.979 --> 00:03:26.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom jaagt Nederland die stappen niet zelf aan? 00:03:27.129 --> 00:03:29.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is de ambitie van de minister zelf? 00:03:30.280 --> 00:03:34.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Op beide terreinen vinden veel ontwikkelingen plaats vanuit de 00:03:34.219 --> 00:03:35.500 align:middle line:82% position:46% size:100% private sector, vooral in 00:03:37.180 --> 00:03:39.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Zuidoost-Nederland. Als die ontwikkelingen loskomen, zal 00:03:39.770 --> 00:03:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% men ook naar de overheid kijken. Hoe kijkt de minister daartegen aan? 00:03:43.780 --> 00:03:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaat zij de Kamer informeren over de stappen die ze gaat zetten? 00:03:49.580 --> 00:03:52.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de IPCEI Solar en de IPCEI Batterijen even uit elkaar halen. 00:03:53.090 --> 00:03:56.289 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen echt overwegen om mee te doen met de IPCEI Solar. 00:03:56.409 --> 00:03:59.310 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn daarmee in een iets verder gevorderd stadium. 00:03:59.430 --> 00:04:02.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij vraagt de heer Rahimi naar onze rol daarin. 00:04:02.870 --> 00:04:05.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Houd mij ten goede, maar ik dacht dat Spanje die rol al had gepakt en 00:04:05.629 --> 00:04:10.560 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wij dus het idee hadden: die is al gepakt, dus dan is het ook niet 00:04:10.680 --> 00:04:11.120 align:middle line:82% position:46% size:100% handig om 00:04:12.740 --> 00:04:15.419 align:middle line:82% position:46% size:100% weer aanspraak te maken op die positie. 00:04:15.539 --> 00:04:17.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik check dat even. Ik heb dat nu in mijn hoofd, maar ik 00:04:17.730 --> 00:04:19.379 align:middle line:82% position:46% size:100% had deze vraag niet zo specifiek verwacht. 00:04:19.499 --> 00:04:24.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht dat het Spanje was. In beide gevallen zijn wij nog 00:04:24.509 --> 00:04:26.300 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds bezig om te kijken of wij mee kunnen doen. 00:04:26.629 --> 00:04:29.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Wellicht staat het ook iets te stevig in de brief en het lijkt het 00:04:29.639 --> 00:04:33.660 align:middle line:82% position:46% size:100% alsof dat geen optie is, maar wij zien zeker mogelijkheden in beide 00:04:33.779 --> 00:04:36.600 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelingen. We hebben het idee dat we met Solar 00:04:36.720 --> 00:04:39.680 align:middle line:82% position:46% size:100% iets verder zijn dan met Batterijen. Daarom formuleer ik voorzichtig. 00:04:40.699 --> 00:04:43.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is nog steeds op het netvlies en ik zal de Kamer ook op 00:04:44.009 --> 00:04:45.910 align:middle line:82% position:46% size:100% gezette tijden over die voortgang informeren. 00:04:46.029 --> 00:04:48.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het heel goed is om inderdaad 00:04:50.459 --> 00:04:53.720 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met de batterijtechnologie proactief te werk te gaan. 00:04:53.839 --> 00:04:57.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar mijn vraag gaat niet alleen over die maritieme sector, maar ook 00:04:57.589 --> 00:04:59.620 align:middle line:82% position:46% size:100% over defensie. En eigenlijk is defensie de iets 00:05:00.759 --> 00:05:04.819 align:middle line:82% position:46% size:100% grotere paraplu. De minister verwijst naar het beleid 00:05:04.939 --> 00:05:07.399 align:middle line:82% position:46% size:100% uit 2018. Tussen 2018 en nu is heel veel 00:05:07.519 --> 00:05:07.959 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurd, 00:05:09.550 --> 00:05:14.019 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gezien de oorlog in Oekraïne, de massale investeringen die landen 00:05:14.290 --> 00:05:19.670 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben vrijgemaakt voor defensie en de strategische kwetsbaarheden die 00:05:19.790 --> 00:05:21.399 align:middle line:82% position:46% size:100% we willen afbouwen. Ik vraag dan toch aan minister 00:05:25.029 --> 00:05:29.149 align:middle line:82% position:46% size:100% naar aanleiding van dat stuk dat er uit 2018 ligt: gaat er wel iets 00:05:29.269 --> 00:05:31.180 align:middle line:82% position:46% size:100% anders plaatsvinden? Gaan we inderdaad voor ons 00:05:31.509 --> 00:05:36.079 align:middle line:82% position:46% size:100% industriebeleid toch in overleg met onze mkb'ers over wat zij op 00:05:36.199 --> 00:05:38.269 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde momenten kunnen betekenen voor onze Nederlandse defensie 00:05:38.389 --> 00:05:41.240 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie? In het verlengde daarvan hebben wij 00:05:41.360 --> 00:05:43.480 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gevraagd naar de rol van de banken en de pensioenfondsen. 00:05:43.779 --> 00:05:46.220 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft in de schriftelijke beantwoording aan dat 00:05:46.339 --> 00:05:49.759 align:middle line:82% position:46% size:100% dit best wel complex en nog steeds moeilijk is, omdat de negatieve 00:05:49.879 --> 00:05:52.660 align:middle line:82% position:46% size:100% beeldvorming over de producten die de defensie industrie produceert 00:05:53.170 --> 00:05:55.939 align:middle line:82% position:46% size:100% niet fijn is. Maar we hebben het over onze 00:05:56.060 --> 00:05:59.500 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheid in Nederland en Europa. We zullen die gesprekken dan toch 00:05:59.860 --> 00:06:03.620 align:middle line:82% position:46% size:100% stevig moeten voeren. Is de minister bereid om die ook zo 00:06:03.740 --> 00:06:07.189 align:middle line:82% position:46% size:100% stevig in te zetten? Veiligheid is namelijk niet gratis. 00:06:07.310 --> 00:06:10.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het volledig eens met de heer Amhaouch. 00:06:10.230 --> 00:06:12.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het ermee eens. Er vindt alleen wel een verandering 00:06:13.170 --> 00:06:14.129 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats. Door alles wat er gebeurd is in 00:06:14.250 --> 00:06:16.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Oekraïne en doordat het dichtbij komt, is het bewustzijn gegroeid dat 00:06:16.959 --> 00:06:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheid een hele belangrijk waarde is om aan te werken en om te 00:06:20.620 --> 00:06:22.439 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken. Daarom hebben we ook als kabinet 00:06:23.639 --> 00:06:26.189 align:middle line:82% position:46% size:100% grote bedragen geïnvesteerd in het versterken van defensie. 00:06:26.850 --> 00:06:29.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was voor mij ook een aanleiding — het is namelijk ook altijd even 00:06:29.139 --> 00:06:33.100 align:middle line:82% position:46% size:100% zoeken naar waar je samen op kan trekken — om die samenwerking nog 00:06:33.220 --> 00:06:36.720 align:middle line:82% position:46% size:100% intensiever te zoeken ten aanzien van de rol van de industrie in die 00:06:40.329 --> 00:06:41.529 align:middle line:82% position:46% size:100% defensieversterking. Daarop hebben we dus ook die brief 00:06:41.649 --> 00:06:45.399 align:middle line:82% position:46% size:100% van 2 november geactualiseerd. Ik zeg niet dat daar een herhaling 00:06:45.519 --> 00:06:49.259 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt van het plan uit 2018. Dat plan staat qua uitgangspunten. 00:06:49.439 --> 00:06:52.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar in de brief is de vervolgaanpak in de huidige actualiteit 00:06:53.009 --> 00:06:53.459 align:middle line:82% position:46% size:100% beschreven. 00:06:55.800 --> 00:07:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Zowel voor de bredere defensie industrie en de technologieën die 00:07:00.189 --> 00:07:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee samenhangen alsook voor maritiem ligt daarin een rol. 00:07:02.060 --> 00:07:03.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat klopt. U vervolgt uw betoog. 00:07:04.629 --> 00:07:07.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank. Ten aanzien van de verduurzaming, de 00:07:08.199 --> 00:07:11.629 align:middle line:82% position:46% size:100% grote verbouwing van Nederland, wil ik zeggen dat dit er heel erg over 00:07:11.750 --> 00:07:13.519 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat dat we ervoor zorgen dat we onze economie versneld 00:07:13.639 --> 00:07:15.949 align:middle line:82% position:46% size:100% transformeren, ombouwen en verbouwen. 00:07:16.069 --> 00:07:19.990 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben dus een grote opgave en ik moet dus de voorwaarden creëren die 00:07:20.110 --> 00:07:23.579 align:middle line:82% position:46% size:100% passen bij die duurzame, groene en circulaire economie, zoals het 00:07:23.699 --> 00:07:26.240 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren in de noodzakelijke infrastructuur. 00:07:26.360 --> 00:07:30.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn bijvoorbeeld de waterstofinfrastructuur en de nodige 00:07:30.230 --> 00:07:32.689 align:middle line:82% position:46% size:100% netverzwaring. Daar horen ook instrumenten bij 00:07:32.810 --> 00:07:37.180 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals de SDE++ en de VEKI. Zoals al eerder gememoreerd, 00:07:38.709 --> 00:07:41.839 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we ervoor gekozen om met de bedrijven die de grootste opgave 00:07:41.959 --> 00:07:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben een op een in gesprek te gaan over de maatwerkafspraken. 00:07:45.970 --> 00:07:50.639 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Jong vroeg of ik de geluiden herken dat de EIA, de EA, 00:07:50.759 --> 00:07:53.509 align:middle line:82% position:46% size:100% de MIA en de BMKB-Groen tekortschieten bij het helpen van 00:07:53.629 --> 00:07:55.930 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers bij de verduurzaming in het gehele proces. 00:07:56.500 --> 00:08:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herken die signalen niet direct. Uit elke evaluatie blijkt dat het 00:08:01.790 --> 00:08:04.540 align:middle line:82% position:46% size:100% goed werkt. Ook nu evalueren we de EIA. 00:08:05.050 --> 00:08:08.439 align:middle line:82% position:46% size:100% De MIA — het zijn allemaal afkortingen — valt onder IenW, maar 00:08:09.310 --> 00:08:11.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ik zal checken of daar signalen zijn. 00:08:12.610 --> 00:08:15.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Naast die fiscale maatregelen hebben we natuurlijk ook diverse 00:08:15.199 --> 00:08:20.240 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidieregelingen zoals de VEKI, de ISDE, de SDE en de DEI+ en zoals 00:08:20.360 --> 00:08:25.550 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder genoemd de BMKB-Groen. Ik zou willen zeggen: als de heer De 00:08:25.670 --> 00:08:28.927 align:middle line:82% position:46% size:100% Jong andere signalen heeft, zou ik daar graag kennis van willen nemen, 00:08:29.047 --> 00:08:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% want onze signalen zijn niet negatief. 00:08:32.149 --> 00:08:32.240 align:middle line:82% position:46% size:100% De 00:08:38.080 --> 00:08:41.029 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingen die de minister noemt, zijn ongelofelijk belangrijk voor 00:08:41.149 --> 00:08:43.849 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven om te verduurzamen. Maar het zijn wel solistische 00:08:43.969 --> 00:08:45.830 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen. Met de BMKB-Groen kun je inderdaad 00:08:45.950 --> 00:08:48.950 align:middle line:82% position:46% size:100% een groene lening afsluiten, met de EIA kun je voordelig een machine 00:08:49.070 --> 00:08:51.490 align:middle line:82% position:46% size:100% aanschaffen. Dat kan ook met die milieumaatregel, 00:08:51.669 --> 00:08:54.070 align:middle line:82% position:46% size:100% de MIA. Maar wat ik vaker tegenkom bij 00:08:54.190 --> 00:08:56.470 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers, is dat ze zeggen: we willen dat hele productieproces 00:08:56.710 --> 00:08:59.570 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroenen. Dat is niet alleen machine a of 00:08:59.690 --> 00:09:02.389 align:middle line:82% position:46% size:100% machine b, maar dat betekent ook een stukje engineering en bekijken hoe 00:09:02.509 --> 00:09:04.340 align:middle line:82% position:46% size:100% je een lijn efficiënter en groen krijgt. 00:09:04.460 --> 00:09:08.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan zeg ik: daarin schieten de regelingen die we nu hebben tekort. 00:09:08.179 --> 00:09:10.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Er mist een stukje. Ik vraag de minister dan ook om 00:09:10.909 --> 00:09:13.360 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop te reflecteren, om te bekijken: hoe kunnen we dat stukje 00:09:13.690 --> 00:09:16.197 align:middle line:82% position:46% size:100% nog oplossen, zodat bedrijven niet alleen maar bekijken "wat staat er 00:09:16.317 --> 00:09:19.519 align:middle line:82% position:46% size:100% op een milieulijst?" of "waar heb ik fiscale aftrek van", maar ook "hoe 00:09:19.639 --> 00:09:24.470 align:middle line:82% position:46% size:100% zorg ik dat ik dat hele proces kan gaan vergroenen in mijn bedrijf of 00:09:24.799 --> 00:09:28.586 align:middle line:82% position:46% size:100% fabriek?" Ik begrijp de vragen. Ik deel ook het belang en de 00:09:28.706 --> 00:09:30.950 align:middle line:82% position:46% size:100% prioriteit daarvan. Het gaat inderdaad over het gehele 00:09:31.399 --> 00:09:35.220 align:middle line:82% position:46% size:100% proces bij een ondernemer. Daar kun je soms niet een stukje 00:09:35.340 --> 00:09:37.379 align:middle line:82% position:46% size:100% uithalen. Ten aanzien van de BMKB-Groen is die 00:09:37.500 --> 00:09:39.559 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimte er. Het hoeft niet alleen maar te gaan 00:09:39.769 --> 00:09:43.529 align:middle line:82% position:46% size:100% over het financieren van de zaken die op de EIA-lijst staan. 00:09:43.649 --> 00:09:46.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt breder kijken. Dus er zal ook breed gekeken kunnen 00:09:46.379 --> 00:09:48.980 align:middle line:82% position:46% size:100% worden naar de doelstelling van de investering. 00:09:49.820 --> 00:09:53.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus ook beschikbaar voor zaken die daarmee verbonden zijn, 00:09:53.700 --> 00:09:56.269 align:middle line:82% position:46% size:100% die niet direct een bedrijfsmiddel betreffen bijvoorbeeld. 00:09:57.580 --> 00:10:00.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van de SVM — dat is als ik het goed heb de Subsidieregeling 00:10:00.559 --> 00:10:04.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Verduurzaming MKB — zeg ik: dat is een integraal advies. 00:10:05.169 --> 00:10:10.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de zorg van de heer De Jong is dat we moeten kijken of het 00:10:10.669 --> 00:10:13.370 align:middle line:82% position:46% size:100% ook werkt. Dat wil ik wel meenemen, om te 00:10:13.490 --> 00:10:19.059 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of de integraliteit met deze regelingen voldoende wordt bereikt. 00:10:24.250 --> 00:10:27.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik bedank de heer De Jong voor de vraag. 00:10:27.809 --> 00:10:29.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord daarop triggert mij over iets anders. 00:10:30.250 --> 00:10:33.340 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het over verduurzaming. We hebben het over veel dingen die 00:10:33.950 --> 00:10:37.447 align:middle line:82% position:46% size:100% richting het bedrijfsleven komen. Als ondernemer was ik ook bezig met 00:10:37.567 --> 00:10:40.399 align:middle line:82% position:46% size:100% de vraag wat eraan komt, en belangrijker nog: wat voor effect 00:10:40.519 --> 00:10:42.379 align:middle line:82% position:46% size:100% het heeft. We hebben gevraagd om voor het 00:10:42.500 --> 00:10:43.240 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven 00:10:45.519 --> 00:10:49.210 align:middle line:82% position:46% size:100% in kaart te brengen wat de effecten zijn van de plannen die wij hier 00:10:50.409 --> 00:10:51.580 align:middle line:82% position:46% size:100% maken en alles wat wij hier beslissen. 00:10:52.809 --> 00:10:55.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het wel vreemd dat 00:10:58.000 --> 00:11:01.970 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister in haar beantwoording de last voor het bedrijfsleven niet wil 00:11:02.090 --> 00:11:05.419 align:middle line:82% position:46% size:100% doorrekenen. Volgens mij moet inzichtelijk zijn 00:11:05.539 --> 00:11:09.039 align:middle line:82% position:46% size:100% en inzichtelijk worden gemaakt wat ondernemers kunnen verwachten bij 00:11:10.570 --> 00:11:13.519 align:middle line:82% position:46% size:100% besluitvormingsgronden. Ik hoor graag van de minister waarom 00:11:13.639 --> 00:11:17.019 align:middle line:82% position:46% size:100% het niet opportuun is om een onderzoek hiernaar te doen. 00:11:17.980 --> 00:11:21.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de antwoorden van de minister namelijk heel goed gelezen, maar ik 00:11:21.259 --> 00:11:24.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kon dit niet terugvinden. Ik krijg daar graag nader uitleg 00:11:26.500 --> 00:11:30.019 align:middle line:82% position:46% size:100% over. We moeten dan even specificeren wat 00:11:30.139 --> 00:11:31.159 align:middle line:82% position:46% size:100% er precies bedoeld wordt met de "last voor het bedrijfsleven". 00:11:31.279 --> 00:11:34.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zit natuurlijk een overzicht van de last voor het bedrijfsleven in 00:11:34.129 --> 00:11:38.389 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende rapportages. Op macroniveau kan ik dat aangeven, 00:11:38.509 --> 00:11:42.490 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik vraag me even af wat precies de behoefte is van de heer Rahimi, 00:11:42.610 --> 00:11:44.269 align:middle line:82% position:46% size:100% om er wel aan tegemoet te kunnen komen. 00:11:44.389 --> 00:11:45.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Kunt u het concretiseren? 00:11:49.210 --> 00:11:51.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk kan ik dat, heel mooi zelfs. 00:11:52.190 --> 00:11:55.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Het punt is dat we via de planbureaus voor de huishoudens 00:11:57.950 --> 00:12:02.059 align:middle line:82% position:46% size:100% alles doorrekenen. Dat is ook heel belangrijk. 00:12:02.570 --> 00:12:05.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we hebben 2,2 miljoen bedrijven in Nederland. 00:12:07.429 --> 00:12:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% 71% van de mensen werkt daar. In al die opdrachten aan de 00:12:11.779 --> 00:12:13.970 align:middle line:82% position:46% size:100% planbureaus worden de bedrijven niet meegenomen. 00:12:16.389 --> 00:12:19.006 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat een directeur in een huis woont, maakt niet dat daardoor ook de 00:12:19.126 --> 00:12:23.210 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven zijn meegenomen. Zo werkt het niet voor de bedrijven. 00:12:23.330 --> 00:12:24.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen graag dat alles wat die planbureaus berekenen naar 00:12:24.139 --> 00:12:24.669 align:middle line:82% position:46% size:100% aanleiding van wat wij hier bedenken 00:12:27.789 --> 00:12:30.190 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gedaan wordt voor de bedrijven. Dat stuk missen wij. 00:12:30.490 --> 00:12:33.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom willen we graag dat dat onderzocht wordt, of dat er in ieder 00:12:33.350 --> 00:12:36.370 align:middle line:82% position:46% size:100% geval gekeken wordt of dat meegenomen kan worden. 00:12:36.940 --> 00:12:39.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat dit het verduidelijkt. Als dit de vraag is, denk ik dat ik 00:12:40.110 --> 00:12:42.450 align:middle line:82% position:46% size:100% in de tweede termijn kan zeggen of ik aan deze toezegging op de goede 00:12:42.570 --> 00:12:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% manier tegemoet kan komen. 00:12:51.850 --> 00:12:54.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil nog iets aanvullen op mijn antwoord van zojuist aan de heer De 00:12:54.590 --> 00:12:58.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Jong. In het eerste kwartaal van 2023 kom 00:12:58.570 --> 00:13:02.809 align:middle line:82% position:46% size:100% ik met een brief waarin ik aangeef op welke wijze we het mkb helpen te 00:13:02.929 --> 00:13:05.299 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzamen. Ik zal ook even op de integraliteit 00:13:05.419 --> 00:13:06.730 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgaan. Dan heb ik dat in ieder geval 00:13:07.389 --> 00:13:08.320 align:middle line:82% position:46% size:100% concreet gemaakt. 00:13:11.080 --> 00:13:12.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Jong vroeg in het verlengde daarvan 00:13:15.460 --> 00:13:17.769 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe het breder toepasbaar is. Ik 00:13:20.049 --> 00:13:20.529 align:middle line:82% position:46% size:100% verwees naar de 00:13:22.720 --> 00:13:24.259 align:middle line:82% position:46% size:100% SVM-regeling. Om het dan maar even volledig af te 00:13:24.379 --> 00:13:26.000 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, zeg ik dat we voor grotere bedrijven de TSE Industrie-studies 00:13:26.120 --> 00:13:28.370 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Die kunnen ook via de RVO worden 00:13:28.490 --> 00:13:29.419 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesproken. Of dat voldoende effectief is, zal 00:13:29.539 --> 00:13:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% ik ook in de brief meenemen. 00:13:34.779 --> 00:13:36.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat ten aanzien van het 00:13:36.120 --> 00:13:39.799 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven, mkb en verduurzaming. Ik kom nu bij het Groeifonds. 00:13:39.919 --> 00:13:39.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, gaat uw 00:13:43.000 --> 00:13:45.937 align:middle line:82% position:46% size:100% gang. Ik gaf al eerder aan dat we, voor de 00:13:46.057 --> 00:13:48.799 align:middle line:82% position:46% size:100% grote verbouwing van onze economie, innovatie en een goed opgeleide 00:13:48.919 --> 00:13:53.529 align:middle line:82% position:46% size:100% bevolking nodig hebben, op het gebied van kennis maar ook van 00:13:54.100 --> 00:13:56.529 align:middle line:82% position:46% size:100% praktische ervaring, expertise en skills. 00:13:57.759 --> 00:14:01.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Het Nationaal Groeifonds blijft in deze tijd zeer van belang. 00:14:01.429 --> 00:14:04.730 align:middle line:82% position:46% size:100% De economische groei van de toekomst zorgt voor de welvaart van de 00:14:04.850 --> 00:14:07.269 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst. Dat is ook nodig, omdat we 00:14:07.389 --> 00:14:10.970 align:middle line:82% position:46% size:100% koopkracht, onderwijs, zorg en publieke voorzieningen van een goed 00:14:11.090 --> 00:14:15.129 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau willen hebben, maar ook omdat we de transities moeten financieren. 00:14:16.929 --> 00:14:19.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Innovatie in het kader van het Groeifonds heeft echt heel mooie 00:14:19.759 --> 00:14:21.340 align:middle line:82% position:46% size:100% projecten gebracht. We hebben 00:14:23.529 --> 00:14:26.419 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel geld aan de Quantum Delta toebedeeld, voor een heel nieuwe 00:14:26.539 --> 00:14:28.820 align:middle line:82% position:46% size:100% technologie waarin Nederland voorop kan lopen. 00:14:28.940 --> 00:14:31.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betreft het versnellen van het rekenvermogen en alles wat daarmee 00:14:31.669 --> 00:14:33.649 align:middle line:82% position:46% size:100% samenhangt. We hebben ook de projecten 00:14:33.769 --> 00:14:36.639 align:middle line:82% position:46% size:100% GroenvermogenNL 1 en 2. We investeren in het hele 00:14:36.879 --> 00:14:39.769 align:middle line:82% position:46% size:100% innovatieve ecosysteem en alle samenwerkingen rondom groene 00:14:39.889 --> 00:14:40.389 align:middle line:82% position:46% size:100% waterstof. 00:14:42.059 --> 00:14:44.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Via verschillende projecten — dat is wel mooi als tegenhanger — 00:14:45.779 --> 00:14:48.730 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren we ook in digitalisering van het onderwijs en een leven lang 00:14:48.850 --> 00:14:51.330 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelen, zodat iedereen meekan in de economie van morgen. 00:14:52.179 --> 00:14:55.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Azarkan had vraagtekens bij 00:14:55.309 --> 00:15:00.490 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe het Groeifonds werkt en of dat wel zorgvuldig genoeg gebeurt. 00:15:02.259 --> 00:15:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Projectvoorstellen voor het Nationaal Groeifonds worden getoetst 00:15:04.370 --> 00:15:07.460 align:middle line:82% position:46% size:100% door een onafhankelijke adviescommissie, op basis van een 00:15:07.580 --> 00:15:11.360 align:middle line:82% position:46% size:100% vastgesteld analysekader. Op basis van dat advies neemt het 00:15:11.480 --> 00:15:13.039 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet een besluit over de middelen. 00:15:13.159 --> 00:15:16.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet legt dat besluit ter autorisatie voor aan de Kamer. 00:15:17.889 --> 00:15:21.440 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de adviescommissie juist ingesteld omdat we het advies 00:15:21.559 --> 00:15:25.809 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk willen maken en omdat we er, zogezegd, geen politieke 00:15:26.139 --> 00:15:27.129 align:middle line:82% position:46% size:100% hobby's van willen maken. 00:15:29.590 --> 00:15:32.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is zeer transparant. Op de website kunt u zien wat ze 00:15:32.980 --> 00:15:36.289 align:middle line:82% position:46% size:100% daar allemaal aan doen. We rapporteren jaarlijks over de 00:15:36.409 --> 00:15:42.090 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgang van de projecten. De projectorganisaties rapporteren 00:15:42.210 --> 00:15:45.320 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de adviescommissie over de voortgang, die als het nodig is kan 00:15:45.440 --> 00:15:46.029 align:middle line:82% position:46% size:100% bijsturen. 00:15:47.620 --> 00:15:50.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Over de besteding van de middelen en de voortgang van de projecten legt 00:15:50.210 --> 00:15:52.490 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet op zijn beurt verantwoording af via het 00:15:52.610 --> 00:15:56.029 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarverslag van het Nationaal Groeifonds, als onderdeel van het 00:15:56.149 --> 00:15:59.450 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarverslag van het Rijk. De adviescommissie van het Nationaal 00:15:59.570 --> 00:16:01.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Groeifonds stelt zelf ook een jaarverslag op. 00:16:02.379 --> 00:16:04.480 align:middle line:82% position:46% size:100% We evalueren het fonds om de vijf jaar. 00:16:05.919 --> 00:16:09.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Er was ook nog een vraag over de ROM's. 00:16:09.350 --> 00:16:11.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zijn ook betrokken bij het Nationaal Groeifonds. 00:16:11.529 --> 00:16:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij denken mee over de inzet van het fonds en zij ondersteunen ook 00:16:14.870 --> 00:16:17.259 align:middle line:82% position:46% size:100% consortia bij het opstellen van de voorstellen. 00:16:19.299 --> 00:16:22.490 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag of de middelen via de ROM's uitgezet kunnen worden, acht ik niet 00:16:22.610 --> 00:16:25.490 align:middle line:82% position:46% size:100% opportuun, omdat de ROM's niet in het leven zijn geroepen om nationale 00:16:25.610 --> 00:16:28.519 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidies te verstrekken. Voorzitter. 00:16:28.639 --> 00:16:33.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas vraagt om aandacht voor mkb ondernemers en de 00:16:33.139 --> 00:16:35.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zoektocht door regelingenland. Dat is een begrijpelijke vraag. 00:16:35.779 --> 00:16:35.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 00:16:37.600 --> 00:16:40.070 align:middle line:82% position:46% size:100% verbaas mijzelf ook weleens over hoeveel we hebben, of het wel 00:16:40.190 --> 00:16:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijk genoeg is en of het wel voldoende aansluit. 00:16:42.700 --> 00:16:46.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar letten we steeds beter op, omdat het van belang is dat het 00:16:47.049 --> 00:16:48.610 align:middle line:82% position:46% size:100% herkenbaar en vindbaar is. 00:16:52.809 --> 00:16:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb niet gezegd dat het niet zorgvuldig gebeurt. 00:16:55.389 --> 00:16:58.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gesproken over doelmatigheid en de rol van de Tweede Kamer. 00:17:00.399 --> 00:17:04.910 align:middle line:82% position:46% size:100% De conclusie is wel dat tussentijdse evaluatie en onderzoeken kunnen 00:17:05.029 --> 00:17:06.848 align:middle line:82% position:46% size:100% dienen voor bijsturing. Alleen 00:17:08.740 --> 00:17:08.950 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 00:17:10.598 --> 00:17:12.863 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt op het moment dat het merendeel van die middelen al is 00:17:12.982 --> 00:17:15.440 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgegeven. Dus hoe kunnen we tussentijds 00:17:15.559 --> 00:17:20.048 align:middle line:82% position:46% size:100% bijsturen als alles al is toegekend aan projecten die reeds lopen? 00:17:22.390 --> 00:17:26.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het besluit over de besteding van de middelen wordt voorgelegd aan de 00:17:26.269 --> 00:17:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer voordat ze worden uitgegeven. Dat is zo. 00:17:30.439 --> 00:17:32.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die zin niet bedacht, maar er is aangegeven dat je met 00:17:32.579 --> 00:17:34.819 align:middle line:82% position:46% size:100% tussentijdse onderzoeken en evaluaties kunt bijsturen. 00:17:35.318 --> 00:17:39.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het van tweeën één: het is een mooie zin die in de praktijk 00:17:39.650 --> 00:17:42.369 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon niet werkbaar is of het is gewoon niet waar. 00:17:43.189 --> 00:17:46.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan niet allebei. Je kunt niet tussentijdse evaluaties 00:17:46.549 --> 00:17:49.789 align:middle line:82% position:46% size:100% en onderzoeken doen met als doel bij te sturen, terwijl het geld al weg 00:17:49.910 --> 00:17:51.900 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Dat is het punt dat ik helder wil 00:17:52.019 --> 00:17:54.569 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. Als principe wilt u dat punt maken? 00:17:54.690 --> 00:17:57.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. We hebben een systeem gekozen en dat 00:17:57.759 --> 00:17:59.819 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we in de wet vastgelegd. Die wet is ook door de Kamer 00:17:59.940 --> 00:18:02.509 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeld. We hebben gekozen om de voorstellen 00:18:02.720 --> 00:18:07.140 align:middle line:82% position:46% size:100% hier ter accordering voor te leggen met het besluit van het kabinet om 00:18:07.259 --> 00:18:09.089 align:middle line:82% position:46% size:100% daar invulling aan te geven en vervolgens na vijf jaar een 00:18:09.210 --> 00:18:13.759 align:middle line:82% position:46% size:100% evaluatie te doen. Maar ik ben het met u eens dat het 00:18:14.339 --> 00:18:15.898 align:middle line:82% position:46% size:100% geld dan natuurlijk al is 00:18:18.579 --> 00:18:19.119 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgegeven. Dat klopt. 00:18:20.039 --> 00:18:23.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had inderdaad de vraag gesteld over de ondersteuning van 00:18:25.380 --> 00:18:28.299 align:middle line:82% position:46% size:100% mkb'ers. Ze moeten door een woud van regels 00:18:28.420 --> 00:18:31.329 align:middle line:82% position:46% size:100% en allerlei rare obstakels. 00:18:33.609 --> 00:18:36.559 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zei daar steeds beter op te letten, maar ik vind dat toch een 00:18:36.680 --> 00:18:37.450 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje vaag. Ik was nog niet 00:18:39.068 --> 00:18:39.569 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal klaar. O, oké. 00:18:39.690 --> 00:18:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht dat dit het antwoord was, doordat de heer Azarkan kwam. 00:18:43.849 --> 00:18:46.788 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor het dan nog graag. Ik wil graag concreet weten of er 00:18:47.480 --> 00:18:50.400 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen voor menskracht beschikbaar kunnen worden gesteld voor die 00:18:50.519 --> 00:18:54.019 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale mkb ondersteuningsinfrastructuur. 00:19:06.410 --> 00:19:08.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn al veel initiatieven om dat te doen, 00:19:11.089 --> 00:19:13.640 align:middle line:82% position:46% size:100% om ondernemers te helpen als ze door de bomen het bos niet zien. 00:19:14.329 --> 00:19:18.180 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer van Koophandel heeft die Financieringsdesk, waar ondernemers 00:19:18.299 --> 00:19:21.630 align:middle line:82% position:46% size:100% telefonisch advies kunnen krijgen. We hebben best wel veel faciliteiten 00:19:21.750 --> 00:19:25.440 align:middle line:82% position:46% size:100% en zoekmachines. Bij RVO kun je bijvoorbeeld zoeken 00:19:25.559 --> 00:19:28.619 align:middle line:82% position:46% size:100% op wat je nodig hebt qua financiering of steun, maar dat is 00:19:28.740 --> 00:19:31.940 align:middle line:82% position:46% size:100% digitaal. De Financieringsdesk kan je bellen 00:19:33.099 --> 00:19:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% en dan krijg je advies over financieringsvormen, 00:19:35.170 --> 00:19:37.299 align:middle line:82% position:46% size:100% overheidsregelingen, geldzaken en dat soort dingen. 00:19:38.318 --> 00:19:42.279 align:middle line:82% position:46% size:100% In een ander antwoord heb ik alle hulpmiddelen genoemd. 00:19:43.539 --> 00:19:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% We bekijken of we ondernemers nog beter kunnen helpen bij de 00:19:47.119 --> 00:19:49.720 align:middle line:82% position:46% size:100% financiering. We zijn met de stakeholders op zoek 00:19:49.839 --> 00:19:53.598 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de eenloketgedachte. Als mensen bij een bank aankloppen, 00:19:53.719 --> 00:19:55.480 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten ze niet aan hun lot worden overgelaten. 00:19:55.720 --> 00:19:58.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Er moet een soort warme overdracht zijn naar alternatieve financiers of 00:19:58.849 --> 00:20:01.710 align:middle line:82% position:46% size:100% andere manieren om verder te gaan. Mevrouw Van der Plas 00:20:03.818 --> 00:20:07.509 align:middle line:82% position:46% size:100% … Misschien nog even een aanvulling. We hebben recent een kwartiermaker 00:20:07.630 --> 00:20:11.528 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesteld die vanaf januari aan de slag gaat met het advies van het 00:20:13.029 --> 00:20:14.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlands Comité voor Ondernemerschap om die 00:20:15.019 --> 00:20:16.720 align:middle line:82% position:46% size:100% dienstverlening beter op elkaar af te stemmen. 00:20:17.068 --> 00:20:19.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Die voert gesprekken met de Kamer van Koophandel, met de ROM's, met de 00:20:19.839 --> 00:20:22.670 align:middle line:82% position:46% size:100% RVO, maar ook met regionale partijen zoals gemeentes, want die doen hier 00:20:22.789 --> 00:20:25.220 align:middle line:82% position:46% size:100% ook nog wel het nodige in. Het is de bedoeling dat er een 00:20:25.339 --> 00:20:28.369 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje lijn in wordt gebracht, zodat het beter vindbaar is voor de 00:20:28.490 --> 00:20:28.898 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemer. 00:20:31.150 --> 00:20:33.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is in ieder geval goed om te weten. 00:20:35.109 --> 00:20:39.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Die noodkreet, min of meer, die vraag om hulp, komt ook echt van 00:20:43.539 --> 00:20:43.900 align:middle line:82% position:46% size:100% mkb'ers. Ik 00:20:45.460 --> 00:20:48.160 align:middle line:82% position:46% size:100% wil de minister aanvullend vragen om in gesprekken met MKB-Nederland of 00:20:48.390 --> 00:20:50.589 align:middle line:82% position:46% size:100% de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland of 00:20:52.809 --> 00:20:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% VNO-NCW specifiek te vragen tegen welke andere knelpunten ze oplopen 00:20:58.369 --> 00:20:59.980 align:middle line:82% position:46% size:100% en hoe ze daarbij geholpen kunnen worden. 00:21:01.779 --> 00:21:04.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het een goede suggestie. Ik neem het mee. 00:21:09.369 --> 00:21:09.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 00:21:11.380 --> 00:21:14.480 align:middle line:82% position:46% size:100% word altijd getriggerd door woorden. Ik hoorde twee keer het woord 00:21:14.599 --> 00:21:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% "vindbaarheid". Ik hoorde over mensen die door de 00:21:17.269 --> 00:21:19.730 align:middle line:82% position:46% size:100% bomen het bos niet meer zien. Dat had ik ook. 00:21:19.849 --> 00:21:22.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen ik ondernemer was, kon ik dingen niet regelen en niet vinden, 00:21:23.029 --> 00:21:28.640 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker niet toen ik bijna stuk ging. Ik heb een vraag over de WHOA, waar 00:21:28.900 --> 00:21:31.369 align:middle line:82% position:46% size:100% ik het gisteren ook over had. Ik hoorde de minister antwoorden dat 00:21:31.490 --> 00:21:32.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de ondernemers 00:21:34.809 --> 00:21:39.589 align:middle line:82% position:46% size:100% al worden voorgelicht over de WHOA, namelijk via de KVK en via zijn 00:21:39.710 --> 00:21:41.589 align:middle line:82% position:46% size:100% website. Maar ik vraag toch echt de 00:21:41.710 --> 00:21:44.960 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging van de minister dat zij meer zal doen om de WHOA onder de 00:21:45.079 --> 00:21:48.079 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht te brengen van ondernemers. Zoals ik al aangaf, weet ik zelf hoe 00:21:48.200 --> 00:21:52.789 align:middle line:82% position:46% size:100% het is om failliet te gaan. En ondernemers weten dat echt slecht 00:21:52.910 --> 00:21:56.650 align:middle line:82% position:46% size:100% te vinden, ook al is er een website. Daarom toch echt deze noodkreet. 00:21:59.049 --> 00:22:02.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is de minister dus van plan om meer te gaan doen dan alleen puur de 00:22:02.990 --> 00:22:03.429 align:middle line:82% position:46% size:100% website? 00:22:05.589 --> 00:22:08.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de heer Rahimi zegt "die website wordt onvoldoende gevonden", ga ik 00:22:08.420 --> 00:22:10.779 align:middle line:82% position:46% size:100% die toets doen en ga ik eens kijken of daar op nog meer manieren 00:22:10.900 --> 00:22:13.750 align:middle line:82% position:46% size:100% kenbaarheid aan kan worden gegeven. Ik deel de zorg. 00:22:14.240 --> 00:22:17.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je in de problemen zit en je wil je schulden regelen, is het wel heel 00:22:17.299 --> 00:22:18.548 align:middle line:82% position:46% size:100% fijn om te weten waar je naartoe moet. 00:22:23.259 --> 00:22:25.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ben bij de overige vragen 00:22:25.759 --> 00:22:28.777 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen. De heer Rahimi vroeg me naar het 00:22:28.896 --> 00:22:29.799 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimtevaartbeleid 00:22:31.539 --> 00:22:33.818 align:middle line:82% position:46% size:100% en specifiek naar de ESA. Ik heb 00:22:35.349 --> 00:22:38.480 align:middle line:82% position:46% size:100% in het commissiedebat toegezegd om een laatste krachtsinspanning te 00:22:38.599 --> 00:22:42.259 align:middle line:82% position:46% size:100% doen om het beoogde budget voor de inschrijving en de programma's te 00:22:42.380 --> 00:22:44.259 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen, en om de Kamer daarover te informeren. 00:22:44.890 --> 00:22:48.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover ben ik in gesprek gegaan met de minister van OCW en ik heb 00:22:48.140 --> 00:22:51.369 align:middle line:82% position:46% size:100% nogmaals gekeken of ik op mijn eigen begroting wat ruimte kon maken. 00:22:52.000 --> 00:22:56.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Het resultaat is dat Nederland deze week voor 12,5 miljoen extra heeft 00:22:56.779 --> 00:22:58.960 align:middle line:82% position:46% size:100% ingeschreven ten opzichte van de eerdere Kamerbrief. 00:22:59.500 --> 00:23:02.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we tijdens de ESA-conferentie in Parijs gedaan. 00:23:02.509 --> 00:23:04.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hebben we, zoals uw Kamer wilde, het zwaartepunt gelegd op de 00:23:04.400 --> 00:23:05.318 align:middle line:82% position:46% size:100% emissiemonitoring. 00:23:08.200 --> 00:23:12.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Amhaouch heeft naar de smart 00:23:12.589 --> 00:23:18.269 align:middle line:82% position:46% size:100% industry index gevraagd: is de smart industry index in Singapore een 00:23:18.390 --> 00:23:21.140 align:middle line:82% position:46% size:100% manier om te zien hoe het bedrijfsleven op verschillende 00:23:21.259 --> 00:23:25.400 align:middle line:82% position:46% size:100% punten presteert? Ik ken die index niet, maar ik zal 00:23:25.519 --> 00:23:28.099 align:middle line:82% position:46% size:100% hem bestuderen. Ik zal dan ook bekijken of die 00:23:28.220 --> 00:23:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% zinvol is voor Nederland. Ik ben altijd blij met suggesties en 00:23:30.700 --> 00:23:34.990 align:middle line:82% position:46% size:100% ik zal daar dus bij u op terugkomen in het eerste kwartaal van 2023. 00:23:37.059 --> 00:23:39.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, we gaan van onderwerp naar onderwerp. 00:23:39.920 --> 00:23:39.970 align:middle line:82% position:46% size:100% De 00:23:41.799 --> 00:23:45.799 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Stoffer zei dat het nu de tijd is om de winkelvrije zondag in te 00:23:45.920 --> 00:23:49.190 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Het sluiten van winkels is een hele 00:23:49.309 --> 00:23:52.359 align:middle line:82% position:46% size:100% ingrijpende beslissing die aan de ondernemers zelf is. 00:23:52.869 --> 00:23:57.549 align:middle line:82% position:46% size:100% In de Winkeltijdenwet is bepaald dat de zondag geen winkeldag is, tenzij 00:23:57.670 --> 00:23:59.740 align:middle line:82% position:46% size:100% gemeenten daar anders over beslissen. 00:24:00.910 --> 00:24:04.339 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de winkel op zondag open kan, dan kan dat omdat de gemeente die 00:24:04.460 --> 00:24:07.430 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid heeft gegeven. Ik moet zeggen dat ik het verplicht 00:24:07.549 --> 00:24:09.099 align:middle line:82% position:46% size:100% sluiten zeker in deze lastige tijden, 00:24:11.039 --> 00:24:12.519 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin ondernemers het al heel moeilijk hebben, 00:24:14.500 --> 00:24:16.640 align:middle line:82% position:46% size:100% geen goede gedachte vind. Ik vind het ook niet wenselijk. 00:24:16.759 --> 00:24:20.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie wel dat veel winkels aan energiebesparing doen door 00:24:20.789 --> 00:24:23.930 align:middle line:82% position:46% size:100% openstaande deuren dicht te houden. In het commissiedebat hebben we ook 00:24:24.049 --> 00:24:27.130 align:middle line:82% position:46% size:100% al gesproken over de "warm welkom"-actie van INretail. 00:24:27.609 --> 00:24:31.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat stimuleren wij ook. En ook op andere manieren stimuleren 00:24:31.819 --> 00:24:37.849 align:middle line:82% position:46% size:100% we ondernemers om zuinig om te gaan met energie, zodat zij op hun kosten 00:24:37.970 --> 00:24:42.038 align:middle line:82% position:46% size:100% besparen en bijdragen aan energiebesparing in het algemeen. 00:24:43.269 --> 00:24:46.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik ben door de vragen heen. 00:24:47.559 --> 00:24:50.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u het goed vindt, ga ik nog een paar dingen doen. 00:24:50.359 --> 00:24:50.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de 00:24:52.509 --> 00:24:55.400 align:middle line:82% position:46% size:100% amendementen nog toelichten en van een appreciatie voorzien. 00:24:55.519 --> 00:25:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder wil ik ingaan op waar we het net voor de break, de pauze, over 00:25:01.160 --> 00:25:01.390 align:middle line:82% position:46% size:100% hadden, 00:25:03.710 --> 00:25:04.150 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk de 00:25:06.490 --> 00:25:08.839 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag van mevrouw Leijten. Ik kijk eerst even naar de heer 00:25:08.960 --> 00:25:09.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Amhaouch. 00:25:12.670 --> 00:25:15.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de beantwoording van de vragen inderdaad klaar is, heb ik nog een 00:25:15.349 --> 00:25:18.170 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag over de Wet vifo. De minister is in de schriftelijke 00:25:18.289 --> 00:25:23.599 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording duidelijk over de overname door Nexperia van de 00:25:23.720 --> 00:25:26.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Delftse startup Nowi. De minister zegt heel duidelijk dat 00:25:26.250 --> 00:25:28.779 align:middle line:82% position:46% size:100% die overname met terugwerkende kracht valt onder de Wet vifo. 00:25:29.619 --> 00:25:32.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar over de High Tech Campus in Eindhoven is zij een beetje 00:25:33.250 --> 00:25:36.259 align:middle line:82% position:46% size:100% cryptisch, terwijl ik daar eigenlijk dezelfde teksten zou willen zien, 00:25:36.380 --> 00:25:40.190 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk dat de aankoop van de HTC door een Singaporees staatsbedrijf 00:25:40.309 --> 00:25:42.890 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met terugwerkende kracht onder Wet vifo valt. 00:25:43.009 --> 00:25:44.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dus horen dat die toets daar ook wordt gedaan. 00:25:45.130 --> 00:25:46.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Klopt mijn conclusie? 00:25:48.200 --> 00:25:52.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan niet over alle onderzoeken die lopen wat zeggen, dus dat even 00:25:52.259 --> 00:25:56.220 align:middle line:82% position:46% size:100% in algemene zin. Wij zullen in ieder geval met de 00:25:56.339 --> 00:26:00.519 align:middle line:82% position:46% size:100% verbreding van de Wet vifo, door ook te kijken naar campussen, ook alle 00:26:00.818 --> 00:26:02.480 align:middle line:82% position:46% size:100% overnames toetsen die daar de laatste periode hebben 00:26:02.599 --> 00:26:03.190 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsgevonden. 00:26:05.380 --> 00:26:07.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De heer Rahimi heeft zeker de smaak 00:26:07.339 --> 00:26:07.630 align:middle line:82% position:46% size:100% te pakken. 00:27:00.450 --> 00:27:04.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Omdat de vraag groter is dan wat we hebben en omdat ik om meerdere 00:27:04.569 --> 00:27:07.480 align:middle line:82% position:46% size:100% redenen mij zeer kon vinden in wat er gevraagd was. 00:27:07.599 --> 00:27:10.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Uw Kamer heeft met een grote meerderheid dit verzoek gedaan. 00:27:11.099 --> 00:27:13.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was de reden om dan maar zelf naar de oplossing te zoeken. 00:27:13.259 --> 00:27:16.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is geen gratis geld. Het komt ook uit de begroting van 00:27:16.359 --> 00:27:18.779 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK, uit een potje dat eigenlijk ergens anders voor was bestemd. 00:27:20.170 --> 00:27:22.384 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie aan de heer Rahimi dat hij blij is met de mooie toezegging, 00:27:22.503 --> 00:27:24.869 align:middle line:82% position:46% size:100% toch? Met wat er geregeld is. 00:27:25.589 --> 00:27:28.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan stel ik voor dat we even naar de amendementen gaan en vervolgens naar 00:27:29.019 --> 00:27:29.429 align:middle line:82% position:46% size:100% de vraag 00:27:30.970 --> 00:27:32.970 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog ergens is blijven hangen. Voorzitter. 00:27:33.089 --> 00:27:36.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er twee. Ik heb een amendement van de heer 00:27:36.230 --> 00:27:36.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Amhaouch. 00:27:39.130 --> 00:27:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt, even samengevat, om ... Even voor de zorgvuldigheid het 00:27:43.430 --> 00:27:43.919 align:middle line:82% position:46% size:100% nummer. Het amendement op stuk nr. 00:27:44.740 --> 00:27:47.809 align:middle line:82% position:46% size:100% 00:27:47.930 --> 00:27:51.179 align:middle line:82% position:46% size:100% verlengen in afwachting van de evaluatie van de pilot. 00:27:51.640 --> 00:27:53.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef dat heel graag oordeel Kamer. 00:27:54.430 --> 00:27:57.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Gezien de tijd laat ik het daar even bij, als ik oordeel Kamer geef. 00:27:59.470 --> 00:28:01.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik bij het amendement op stuk nr. 00:28:01.509 --> 00:28:06.880 align:middle line:82% position:46% size:100% 10, van de heer Rahimi, dat vraagt om de vergoeding die ondernemers 00:28:07.279 --> 00:28:12.430 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen aan de stichting Ondernemersklankbord, OKB, ook in 00:28:13.509 --> 00:28:15.990 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023 te schrappen en OKB te compenseren. 00:28:16.109 --> 00:28:17.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geef ik ook graag oordeel Kamer. 00:28:24.980 --> 00:28:28.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben een beetje verbaasd. Ik dacht: we zijn bij het kopje 00:28:28.490 --> 00:28:31.250 align:middle line:82% position:46% size:100% overig en dan gaat de minister misschien ook nog wel iets zeggen 00:28:31.369 --> 00:28:32.798 align:middle line:82% position:46% size:100% over ons bezorgplan. 00:28:34.809 --> 00:28:37.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Was de minister dat nog van plan? Nee, want dat heb ik schriftelijk 00:28:37.819 --> 00:28:38.650 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Goed. 00:28:38.769 --> 00:28:40.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dan kan ik los. 00:28:43.500 --> 00:28:48.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was best wel teleurgesteld in de schriftelijke antwoorden die naar 00:28:48.220 --> 00:28:50.259 align:middle line:82% position:46% size:100% ons toe waren gekomen. We hebben te maken met een groot 00:28:50.380 --> 00:28:52.839 align:middle line:82% position:46% size:100% probleem in Nederland. Er ligt ook urgentie. 00:28:52.960 --> 00:28:54.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Meerdere fracties zijn daarover begonnen. 00:28:55.650 --> 00:28:56.160 align:middle line:82% position:46% size:100% We krijgen 00:28:58.450 --> 00:29:00.700 align:middle line:82% position:46% size:100% een hele reeks reacties waar we 00:29:02.920 --> 00:29:04.970 align:middle line:82% position:46% size:100% niet op zaten te wachten om ze te horen, omdat we dat al hadden 00:29:05.089 --> 00:29:07.700 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien. De laatste zin, waarmee wordt 00:29:07.819 --> 00:29:14.180 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesloten, is even in mijn woorden: ik kom over een jaar terug op de 00:29:14.299 --> 00:29:16.419 align:middle line:82% position:46% size:100% ideeën die door de ChristenUnie zijn neergelegd. 00:29:17.829 --> 00:29:18.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan toch niet waar zijn? 00:29:21.920 --> 00:29:25.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vraag ik toch graag aan mevrouw Van der Graaf waar zij nu mijn 00:29:25.529 --> 00:29:27.839 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie op zou willen hebben, aanvullend op de schriftelijke 00:29:27.960 --> 00:29:28.339 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie. 00:29:31.359 --> 00:29:35.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat we in Nederland een probleem hebben, met name met de 00:29:35.900 --> 00:29:41.439 align:middle line:82% position:46% size:100% last mile van de pakketmarkt. Ik zie ook dat er nu een aantal 00:29:41.650 --> 00:29:48.609 align:middle line:82% position:46% size:100% prikkels in het systeem zitten die deze markt inefficiënt maken en tot 00:29:49.180 --> 00:29:53.470 align:middle line:82% position:46% size:100% de extra overlast leiden. Ik heb een aantal voorstellen gedaan 00:29:53.589 --> 00:29:57.519 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop ik een reactie van de minister zou willen hebben. 00:29:58.450 --> 00:30:01.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we de logistieke kosten inzichtelijk maken: 00:30:01.359 --> 00:30:05.269 align:middle line:82% position:46% size:100% prijstransparantie. Laten we kijken of we het gratis 00:30:05.390 --> 00:30:07.628 align:middle line:82% position:46% size:100% retourneren onmogelijk kunnen maken. Gratis retourneren bestaat helemaal 00:30:07.749 --> 00:30:11.589 align:middle line:82% position:46% size:100% niet, want iedereen betaalt alle retourkosten van de pakketjes. 00:30:17.049 --> 00:30:19.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daarnaast nog een aantal voorstellen gedaan, maar met name op 00:30:19.849 --> 00:30:22.940 align:middle line:82% position:46% size:100% deze twee voorstellen zou ik toch wel heel graag een inhoudelijke 00:30:23.059 --> 00:30:25.839 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie van de minister 00:30:28.039 --> 00:30:29.670 align:middle line:82% position:46% size:100% willen hebben. De beantwoording kwam vanochtend 00:30:29.789 --> 00:30:32.130 align:middle line:82% position:46% size:100% heel vroeg, dus ik moet nu eventjes weer graven. 00:30:32.250 --> 00:30:32.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Mij 00:30:34.480 --> 00:30:39.680 align:middle line:82% position:46% size:100% staat bij dat de informatie die wij hebben, afwijkt van wat mevrouw Van 00:30:39.799 --> 00:30:42.799 align:middle line:82% position:46% size:100% der Graaf aangeeft. Dat maakt dat wij vanaf een ander 00:30:42.920 --> 00:30:45.950 align:middle line:82% position:46% size:100% punt vertrekken en dan is even de vraag wat je er dan aan zou moeten 00:30:46.069 --> 00:30:47.470 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Dus dat is een. 00:30:49.240 --> 00:30:51.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het tijdpad dat ik aangeef, van dat jaar. 00:30:51.789 --> 00:30:55.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik u dat nu, op dit tijdstip, hoor zeggen, denk ik: nou, dat is 00:30:55.819 --> 00:30:57.130 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien inderdaad wel een beetje ver weg. 00:30:58.809 --> 00:31:02.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was cynisch. Het is ver weg. 00:31:03.068 --> 00:31:05.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik kan me voorstellen dat ik daar eerder op terug zal moeten 00:31:05.690 --> 00:31:08.329 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, zeker omdat u die moeite heeft gedaan en vanwege de wijze 00:31:08.450 --> 00:31:09.700 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop u het gepresenteerd heeft. Ik 00:31:12.130 --> 00:31:14.329 align:middle line:82% position:46% size:100% moet even kijken wat haalbaar is. Ik kan misschien in tweede termijn 00:31:14.450 --> 00:31:17.849 align:middle line:82% position:46% size:100% even aangeven wat haalbaar is om eerder te reageren dan ik heb 00:31:17.970 --> 00:31:20.989 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven in die reactie. Dan gaat u schriftelijk in op het 00:31:21.108 --> 00:31:23.038 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel, op het plan. Ja, want dat lijkt mij er recht aan 00:31:26.390 --> 00:31:27.269 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Ik 00:31:30.410 --> 00:31:34.789 align:middle line:82% position:46% size:100% heb een motie voorbereid om de minister te vragen of zij 00:31:37.039 --> 00:31:41.009 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de Kamer duidelijk wil maken hoe we prijstransparantie mogelijk 00:31:41.130 --> 00:31:45.660 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken en of ze onderzoek zou willen doen naar het gratis 00:31:45.779 --> 00:31:47.880 align:middle line:82% position:46% size:100% retourneren. Dat zouden we onmogelijk willen 00:31:48.000 --> 00:31:52.559 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, omdat het incentives zijn waardoor mensen veel meer pakketjes 00:31:52.680 --> 00:31:55.200 align:middle line:82% position:46% size:100% bestellen dan nodig is. Als de voorzitter het mij toestaat, 00:31:55.319 --> 00:32:01.980 align:middle line:82% position:46% size:100% schets ik één voorbeeld van waarom we in deze markt toch iets zouden 00:32:02.099 --> 00:32:02.759 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten doen. Gaat uw gang. 00:32:03.529 --> 00:32:07.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stuitte op een klacht van een mevrouw uit 2016. 00:32:07.200 --> 00:32:07.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij 00:32:09.439 --> 00:32:13.250 align:middle line:82% position:46% size:100% was een notoire besteller, maar ook retourneerder bij een 00:32:13.369 --> 00:32:14.390 align:middle line:82% position:46% size:100% kledingbedrijf. 00:32:16.180 --> 00:32:20.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kledingbedrijf had haar een e mail gestuurd en had gezegd: 00:32:20.150 --> 00:32:26.000 align:middle line:82% position:46% size:100% "Mevrouw, u stuurt 88% van alle producten die u bij ons heeft 00:32:26.119 --> 00:32:31.250 align:middle line:82% position:46% size:100% besteld weer terug. Als u aan de 90% zit, mag u geen 00:32:31.369 --> 00:32:35.799 align:middle line:82% position:46% size:100% pakketjes meer terugsturen." 90%, ze stuurde bijna alles terug. 00:32:36.279 --> 00:32:39.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen pas greep dat bedrijf in, pakte het deze klant zo aan. 00:32:40.210 --> 00:32:43.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw werd boos en had een klacht ingediend bij de Consumentenbond. 00:32:43.960 --> 00:32:45.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Bedrijven bieden dat gratis retourneren 00:32:48.880 --> 00:32:54.339 align:middle line:82% position:46% size:100% aan, dat dit gedrag ook uitlokt. Het is een heel grote verliespost 00:32:54.579 --> 00:32:56.980 align:middle line:82% position:46% size:100% voor bedrijven en kent alleen maar nadelige effecten. 00:32:57.910 --> 00:32:59.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zou denken dat het bedrijf dat dan wel zou gaan aanpakken. 00:32:59.808 --> 00:33:01.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, die klacht was zes jaar geleden ingediend. 00:33:01.750 --> 00:33:03.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog eens op die website gekeken. 00:33:04.359 --> 00:33:08.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt nog steeds aangeboden, dat gratis retourneren. 00:33:08.150 --> 00:33:11.769 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is helemaal niet zo gek, want iedereen doet dat. 00:33:12.609 --> 00:33:15.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Alle concurrenten bieden dit aan. Dank u wel. 00:33:15.140 --> 00:33:17.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De boodschap is helder. Dit zijn redenen waarom ik zeg: we 00:33:17.829 --> 00:33:22.160 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben hier een taak liggen. Wij doen daar voorstellen voor. 00:33:22.279 --> 00:33:24.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister bereid om daarmee aan de slag te gaan? 00:33:25.519 --> 00:33:29.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat mevrouw Van der Graaf en ik wat anders vertrekken. 00:33:29.309 --> 00:33:30.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat er echt heel zwaarwegende redenen moeten zijn om 00:33:30.720 --> 00:33:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan ingrijpen in de markt en dat 00:33:33.829 --> 00:33:37.019 align:middle line:82% position:46% size:100% die er, zeg ik op basis van de onderzoeken en signalen die wij 00:33:37.140 --> 00:33:39.569 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, niet zijn. Ik vind ook dat we daar in de 00:33:39.690 --> 00:33:41.960 align:middle line:82% position:46% size:100% economie die wij hebben heel terughoudend mee moeten zijn. 00:33:42.890 --> 00:33:45.289 align:middle line:82% position:46% size:100% U geeft één geval aan, dat natuurlijk heel schrijnend is. 00:33:45.439 --> 00:33:48.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is bijzonder als iemand zo veel procent van de bestellingen 00:33:49.579 --> 00:33:52.990 align:middle line:82% position:46% size:100% retourneert, maar het gemiddelde is nog steeds — dat staat ook in de 00:33:53.109 --> 00:33:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording — niet van dien aard dat dat zorgelijk zou zijn. 00:33:56.358 --> 00:33:58.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt trouwens ook voor die laatste kilometer. 00:33:58.519 --> 00:34:02.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook aanwijzingen dat als je dat niet zou doen, een ophaalpunt 00:34:03.039 --> 00:34:05.930 align:middle line:82% position:46% size:100% elders weer heel veel vervoersbewegingen met zich 00:34:06.049 --> 00:34:08.568 align:middle line:82% position:46% size:100% meebrengt. De vraag is ook of er alternatieven 00:34:08.688 --> 00:34:11.300 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn voor de laatste kilometer, om dat bijvoorbeeld op een fiets te 00:34:11.420 --> 00:34:13.000 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Dat zie je overigens in 00:34:13.269 --> 00:34:16.940 align:middle line:82% position:46% size:100% dichtbevolkte gebieden ook gebeuren. Het is dus even de vraag of we 00:34:17.059 --> 00:34:20.769 align:middle line:82% position:46% size:100% dezelfde probleemanalyse delen en ook of we als dat het geval zou zijn 00:34:21.159 --> 00:34:24.800 align:middle line:82% position:46% size:100% dezelfde oplossingsrichting delen. Misschien is het goed dat ik dat 00:34:24.920 --> 00:34:29.858 align:middle line:82% position:46% size:100% even herneem, als aanbod. Ik wil het wel serieus nemen, maar 00:34:30.039 --> 00:34:32.989 align:middle line:82% position:46% size:100% met deze kanttekening. Dan zou ik een brief kunnen 00:34:33.110 --> 00:34:35.809 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijven over hoe wij aankijken tegen de pakketmarkt — want dat is 00:34:35.929 --> 00:34:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% dan eigenlijk het beginpunt — en wat wij daar zien. 00:34:39.369 --> 00:34:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kunnen we naar aanleiding daarvan kijken of we nog stappen 00:34:41.449 --> 00:34:42.760 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden moeten zetten. 00:34:46.090 --> 00:34:46.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 00:34:51.489 --> 00:34:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% zie dat er een probleem is. Misschien kun je van mening 00:34:54.889 --> 00:34:59.150 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen over de omvang van het probleem, maar we hebben hier een 00:34:59.269 --> 00:35:02.780 align:middle line:82% position:46% size:100% vraagstuk dat ook leidt tot verkeersveiligheidssituaties, tot 00:35:02.900 --> 00:35:06.000 align:middle line:82% position:46% size:100% congestie in de wijken en tot overlast in de wijk. 00:35:06.119 --> 00:35:08.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn problemen met de pakketbezorging. 00:35:08.748 --> 00:35:12.639 align:middle line:82% position:46% size:100% De arbeidsomstandigheden zijn er onderdeel van. 00:35:12.938 --> 00:35:16.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De ChristenUnie ziet echt een noodzaak om te kijken naar 00:35:16.460 --> 00:35:23.440 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen. Wat kan er nou tegen zijn dat je de 00:35:23.559 --> 00:35:28.449 align:middle line:82% position:46% size:100% prijs, de werkelijke prijs, van de logistiek inzichtelijk gaat maken? 00:35:28.780 --> 00:35:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De consument heeft er recht op om te weten wat een eerlijke prijs is voor 00:35:32.750 --> 00:35:34.980 align:middle line:82% position:46% size:100% het product. Wat zijn de kosten die bij een 00:35:35.099 --> 00:35:38.559 align:middle line:82% position:46% size:100% verzending komen kijken? Het zou kunnen leiden tot bewust 00:35:38.710 --> 00:35:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% koopgedrag bij consumenten, maar ook tot een optimalisatieslag in de 00:35:43.369 --> 00:35:46.300 align:middle line:82% position:46% size:100% bezorgkosten. Dat zijn allemaal effecten die wij 00:35:46.539 --> 00:35:48.739 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk achten als je dit soort maatregelen treft. 00:35:48.860 --> 00:35:53.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik hoop op een positieve reactie van de minister en dat zij bereid is 00:35:54.128 --> 00:35:57.048 align:middle line:82% position:46% size:100% om dieper in dit soort voorstellen te duiken. 00:35:57.168 --> 00:35:58.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik overweeg dus wel … Dank u wel, mevrouw Van der Graaf. 00:35:58.518 --> 00:36:00.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Uw boodschap is heel helder. Nou ja, goed. 00:36:00.820 --> 00:36:05.092 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal dus wel een motie indienen. Daar vraag ik dan ook een reactie op 00:36:05.213 --> 00:36:07.070 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister. Dan wacht ik even met reageren 00:36:09.438 --> 00:36:09.730 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de 00:36:11.269 --> 00:36:11.599 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie. 00:36:14.079 --> 00:36:17.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schrik toch wel een beetje van wat deze minister zegt over de 00:36:17.239 --> 00:36:20.239 align:middle line:82% position:46% size:100% pakketbezorgersmarkt. We kennen heel erg veel verhalen van 00:36:20.360 --> 00:36:24.679 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die waanzinnige diensten moeten draaien, die geen zekere 00:36:24.800 --> 00:36:29.329 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsvoorwaarden hebben, die op nulurencontracten of niet op vaste 00:36:29.449 --> 00:36:33.108 align:middle line:82% position:46% size:100% contracten werken, die na 40 uur werken nog steeds niet rond kunnen 00:36:33.228 --> 00:36:34.750 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, maar gewoon werkende armen zijn. 00:36:35.050 --> 00:36:36.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is echt een problematische markt. 00:36:38.719 --> 00:36:40.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noemde net een paar heel belangrijke redenen waarom er 00:36:40.670 --> 00:36:43.789 align:middle line:82% position:46% size:100% ingegrepen moet worden op deze markt, namelijk om er gewoon voor te 00:36:43.909 --> 00:36:45.739 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat deze mensen een vast contract hebben en een behoorlijk 00:36:45.860 --> 00:36:47.380 align:middle line:82% position:46% size:100% salaris waarvan ze rond kunnen komen. 00:36:47.889 --> 00:36:51.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop toch dat de minister die analyse deelt met de PvdA. 00:36:53.050 --> 00:36:55.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil terug naar de feiten. Als het zo is als de heer Thijssen 00:36:55.500 --> 00:36:57.440 align:middle line:82% position:46% size:100% het schetst, dan zijn er inderdaad zorgen. 00:36:57.559 --> 00:37:00.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat even onder die conditie. Ik moet dat verifiëren. 00:37:00.878 --> 00:37:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind overigens dat we het nu wel over verschillende zaken hebben. 00:37:03.559 --> 00:37:05.420 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het enerzijds over arbeidsomstandigheden, over de 00:37:05.539 --> 00:37:08.840 align:middle line:82% position:46% size:100% positie van zzp'ers, over wel of niet een dienstverband en de 00:37:08.960 --> 00:37:13.099 align:middle line:82% position:46% size:100% voorwaarden die dan gelden. Dat dat in orde moet zijn, ben ik 00:37:13.219 --> 00:37:16.099 align:middle line:82% position:46% size:100% snel met de heer Thijssen eens. Daar hebben we ook regelgeving voor 00:37:16.219 --> 00:37:17.559 align:middle line:82% position:46% size:100% in Nederland. Daar hebben we ook controles op. 00:37:18.280 --> 00:37:20.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat niet goed gebeurt, moeten we het daarover hebben. 00:37:20.739 --> 00:37:23.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de andere kant hebben we het over de pakketmarkt en de 00:37:23.860 --> 00:37:26.480 align:middle line:82% position:46% size:100% commerciële positie van een aanbieder die zijn prijs mag 00:37:26.599 --> 00:37:26.980 align:middle line:82% position:46% size:100% bepalen. 00:37:30.369 --> 00:37:32.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat klopt, maar dat hangt natuurlijk heel erg met elkaar 00:37:32.659 --> 00:37:33.130 align:middle line:82% position:46% size:100% samen. 00:37:34.840 --> 00:37:40.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Die bezorgdiensten en die bedrijven zeggen: retourneer maar gratis; wij 00:37:40.429 --> 00:37:43.219 align:middle line:82% position:46% size:100% knijpen die mensen wel af om toch nog een beetje winst te kunnen 00:37:43.340 --> 00:37:44.809 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. Als we gewoon met elkaar afspreken 00:37:44.929 --> 00:37:47.269 align:middle line:82% position:46% size:100% dat je, als je een pakketje retourneert, daar de kostprijs voor 00:37:47.389 --> 00:37:51.320 align:middle line:82% position:46% size:100% moet betalen en als we transparant gaan maken wat dat kost, snapt 00:37:51.440 --> 00:37:54.679 align:middle line:82% position:46% size:100% iedereen dat er iemand naar je huis moet komen om dat pakketje weer op 00:37:54.800 --> 00:37:56.530 align:middle line:82% position:46% size:100% te halen en terug te brengen naar de leverancier. 00:37:56.980 --> 00:37:59.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zijn de voorstellen van de ChristenUnie zo mooi. 00:37:59.769 --> 00:38:02.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan beseffen mensen dat er iemand moet langskomen, die we een 00:38:02.929 --> 00:38:04.688 align:middle line:82% position:46% size:100% behoorlijk salaris moeten geven, terwijl 00:38:06.699 --> 00:38:10.250 align:middle line:82% position:46% size:100% die bezorger nu wordt uitgeknepen door het systeem zoals dat nu is 00:38:10.369 --> 00:38:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% georganiseerd, door dat kapitalistisch systeem, om die winst 00:38:11.929 --> 00:38:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% van die commerciële bedrijven maar te maximaliseren. 00:38:14.889 --> 00:38:16.360 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben hier echt een groot probleem met elkaar. 00:38:17.469 --> 00:38:20.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dat niet ontkend. Ik heb alleen gezegd dat ik die 00:38:20.179 --> 00:38:23.480 align:middle line:82% position:46% size:100% signalen niet heb en dat ik er eerst goed naar wil kijken, dus dat aanbod 00:38:23.599 --> 00:38:25.500 align:middle line:82% position:46% size:100% staat. En ik zal luisteren naar de motie 00:38:25.619 --> 00:38:27.719 align:middle line:82% position:46% size:100% van mevrouw Van der Graaf om die te appreciëren. 00:38:27.929 --> 00:38:30.849 align:middle line:82% position:46% size:100% En u hebt aangegeven om ook nog wat uitgebreider op het plan van de 00:38:30.969 --> 00:38:32.380 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie terug te komen. Dat had ik net al sowieso toegezegd. 00:38:32.500 --> 00:38:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Om daarop terug te komen, hè? Dat zal ik herhalen bij de … Dat 00:38:35.119 --> 00:38:35.320 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke punt … Ja. Correct. 00:38:36.010 --> 00:38:38.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan gaan we nu naar de vraag … 00:38:39.730 --> 00:38:41.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik nog bij de vragen van 00:38:41.510 --> 00:38:44.960 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Leijten. Ik had toegezegd dat ik daarop terug 00:38:45.079 --> 00:38:47.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zou komen. Dat doe ik nu even en niet in tweede 00:38:47.780 --> 00:38:51.469 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn, gezien het tijdstip; het is misschien goed om ruimte te geven om 00:38:51.590 --> 00:38:52.329 align:middle line:82% position:46% size:100% nog te reageren. 00:38:54.489 --> 00:38:58.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was even zoeken of we elkaar begrepen, maar we hebben er net over 00:38:58.849 --> 00:39:02.289 align:middle line:82% position:46% size:100% gesproken en we hebben nagedacht over wat de lijn van het verhaal is. 00:39:03.159 --> 00:39:06.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Leijten haalt in haar betoog twee rapporten aan: een recente 00:39:06.409 --> 00:39:10.309 align:middle line:82% position:46% size:100% doorlichting van beleidsartikel 1 EZK over goed functionerende 00:39:10.429 --> 00:39:12.710 align:middle line:82% position:46% size:100% economie en markten, en de advisering van de Algemene 00:39:12.829 --> 00:39:16.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Rekenkamer bij de ontwerpbegroting 2023 van EZK. 00:39:17.438 --> 00:39:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij dat laatste rapport ging mevrouw Leijten vooral in op de 00:39:20.289 --> 00:39:22.789 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbevelingen op het terrein van het klimaatfonds, meende ik te 00:39:22.909 --> 00:39:24.559 align:middle line:82% position:46% size:100% begrijpen. Eerst even over die 00:39:24.679 --> 00:39:28.460 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidsdoorlichting van artikel 1. Artikel 1 bevat voornamelijk 00:39:28.579 --> 00:39:31.969 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgaven aan instituties en organisaties die randvoorwaarden 00:39:32.090 --> 00:39:35.019 align:middle line:82% position:46% size:100% scheppen voor de economie en markten, zoals de ACM, Agentschap 00:39:35.139 --> 00:39:38.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Telecom, het CBS en meteorologische instituten. 00:39:39.398 --> 00:39:43.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze diversiteit en de indirecte invloed van dergelijke instituties 00:39:43.610 --> 00:39:49.010 align:middle line:82% position:46% size:100% op de marktdynamiek maken het lastig om de doelmatigheid en 00:39:49.130 --> 00:39:51.489 align:middle line:82% position:46% size:100% doeltreffendheid goed vast te stellen. 00:39:52.148 --> 00:39:55.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Desalniettemin concludeerde de beleidsdoorlichting dat artikel 1 00:39:55.869 --> 00:39:59.260 align:middle line:82% position:46% size:100% over het algemeen doelmatig en doeltreffend is. 00:39:59.849 --> 00:40:03.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Het onderzoeksbureau dat die beleidsdoorlichting deed, adviseerde 00:40:03.380 --> 00:40:06.289 align:middle line:82% position:46% size:100% daarnaast verschillende aanscherpingen, waaronder het advies 00:40:06.409 --> 00:40:09.789 align:middle line:82% position:46% size:100% de doelen van artikel 1 te concretiseren tot drie subdoelen. 00:40:10.210 --> 00:40:14.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we ook aangegeven in de kabinetsreactie op die doorlichting. 00:40:14.550 --> 00:40:17.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin heb ik de belangrijkste aanbevelingen overgenomen. 00:40:17.510 --> 00:40:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook zichtbaar in de ontwerpbegroting die voorligt. 00:40:21.489 --> 00:40:25.436 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat onderstreept het punt dat ik scherp ben op de doelmatigheid en de 00:40:25.556 --> 00:40:29.150 align:middle line:82% position:46% size:100% doeltreffendheid in mijn begroting. Ik kom op de beoordeling van het 00:40:29.269 --> 00:40:32.210 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatfonds. Het klimaatfonds kent een indicatief 00:40:32.329 --> 00:40:36.429 align:middle line:82% position:46% size:100% budget van 35 miljard. Dat is inderdaad heel veel geld. 00:40:36.878 --> 00:40:40.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus ook van belang dat er een zorgvuldige en integrale beoordeling 00:40:40.309 --> 00:40:43.929 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvindt van de ingediende maatregelen bij het fonds. 00:40:44.590 --> 00:40:49.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom worden er in dit proces een aantal fases gevolgd, waarbij 00:40:49.460 --> 00:40:53.420 align:middle line:82% position:46% size:100% diverse criteria worden gehanteerd. Dat is ook opgenomen in het 00:40:53.539 --> 00:40:56.289 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel ter instelling van het klimaatfonds. 00:40:56.989 --> 00:40:59.719 align:middle line:82% position:46% size:100% De voorstellen dienen bij te dragen aan de doelstelling van het 00:40:59.840 --> 00:41:03.230 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatfonds. De ingediende voorstellen worden 00:41:03.349 --> 00:41:05.530 align:middle line:82% position:46% size:100% beoordeeld op basis van de criteria van het klimaatfonds: 00:41:06.280 --> 00:41:11.108 align:middle line:82% position:46% size:100% additionaliteit, doelmatigheid, doeltreffendheid en uitvoerbaarheid. 00:41:12.250 --> 00:41:15.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Die toetsingscriteria worden vastgelegd in de wet conform het 00:41:15.619 --> 00:41:16.838 align:middle line:82% position:46% size:100% advies van de Rekenkamer. 00:41:18.369 --> 00:41:20.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Bovendien wordt er gebruikgemaakt van de kennis en expertise van 00:41:21.110 --> 00:41:23.329 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijke kennispartijen en betrekken we de 00:41:23.449 --> 00:41:26.199 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoeringsinstanties er zo vroeg mogelijk bij. 00:41:26.320 --> 00:41:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Het PBL zal met betrekking tot het voorstel een reflectie geven op de 00:41:29.659 --> 00:41:33.318 align:middle line:82% position:46% size:100% plausibiliteit van de bijdrage van de maatregelen, de samenhang tussen 00:41:33.438 --> 00:41:38.190 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatregelen en de consistentie van de inzet ten aanzien van het 00:41:38.309 --> 00:41:40.719 align:middle line:82% position:46% size:100% transitiepad richting klimaatneutraliteit in 2050. 00:41:41.378 --> 00:41:45.619 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister voor Klimaat en Energie zal als fondsbeheerder een eerste 00:41:45.739 --> 00:41:48.099 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel doen voor de verdeling van de middelen. 00:41:48.960 --> 00:41:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister van Financiën ziet er op haar beurt op toe dat we een 00:41:52.369 --> 00:41:55.280 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering hebben van 00:41:55.400 --> 00:41:57.619 align:middle line:82% position:46% size:100% het fonds. Bij de behandeling van de 00:41:57.739 --> 00:42:00.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorjaarsnota neemt uw Kamer een definitief besluit over het 00:42:00.650 --> 00:42:03.679 align:middle line:82% position:46% size:100% toekennen van de middelen. De directe monitoring van de 00:42:03.800 --> 00:42:06.559 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering van de middelen vindt plaats op de betreffende begroting 00:42:06.679 --> 00:42:06.880 align:middle line:82% position:46% size:100% van het 00:42:08.829 --> 00:42:10.400 align:middle line:82% position:46% size:100% vakdepartement. Daarnaast wordt bij het jaarverslag 00:42:10.519 --> 00:42:13.400 align:middle line:82% position:46% size:100% van het fonds een totaaloverzicht opgesteld van de toegekende middelen 00:42:13.519 --> 00:42:17.269 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de departementen, ter versterking van het budgetrecht en 00:42:17.389 --> 00:42:20.320 align:middle line:82% position:46% size:100% ter verbetering van de controleerbaarheid van de uitgaven. 00:42:20.679 --> 00:42:24.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Op die manier menen wij dat we een doelmatige besteding borgen en dat 00:42:24.260 --> 00:42:28.789 align:middle line:82% position:46% size:100% er achteraf een zorgvuldige controle kan plaatsvinden op de uitgaven en 00:42:28.909 --> 00:42:32.389 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitvoering van het klimaatfonds. Dit was mijn toelichting, 00:42:32.510 --> 00:42:35.489 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Ik kijk even naar de Kamerleden of 00:42:35.610 --> 00:42:38.260 align:middle line:82% position:46% size:100% hier nog vragen over zijn. Allereerst de heer Van Raan. 00:42:38.829 --> 00:42:41.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee? De heer Azarkan van DENK. 00:42:41.539 --> 00:42:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb toch 00:42:46.409 --> 00:42:50.670 align:middle line:82% position:46% size:100% nog één vraag over het Groeifonds. Bij de Voorjaarsnota is daar 660 00:42:50.789 --> 00:42:51.820 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen euro uit gehaald. 00:42:53.398 --> 00:42:56.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de minister nadenken, maar nu knikt ze. 00:42:56.199 --> 00:42:58.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me af hoe die 660 miljoen zich 00:43:00.639 --> 00:43:04.820 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoudt tot het beoogde doel van het Nationaal Groeifonds. 00:43:08.409 --> 00:43:10.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit mijn hoofd gezegd zijn dat projecten waar de Kamer al eerder 00:43:10.429 --> 00:43:14.260 align:middle line:82% position:46% size:100% haar goedkeuring aan had gegeven. Het ging om voorwaardelijk 00:43:14.739 --> 00:43:18.608 align:middle line:82% position:46% size:100% toegekende middelen, waarbij aan de criteria was voldaan. 00:43:19.840 --> 00:43:21.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Die 600 miljoen is aanvullend verstrekt. 00:43:22.329 --> 00:43:25.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dat is niet zo. Er waren problemen met de dekking 00:43:25.489 --> 00:43:28.628 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de AOW, voor de Vpb en voor de box 3-heffing. 00:43:28.878 --> 00:43:31.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen is er 660 miljoen uit gehaald. O, u bedoelt het op die manier. 00:43:31.409 --> 00:43:32.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht dat het aanvullende uitgaven waren. 00:43:32.820 --> 00:43:37.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, ik zei dat er bij de Voorjaarsnota door de regering 660 00:43:37.500 --> 00:43:42.150 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen euro uit de snoeppot is gehaald, omdat u de dekking niet 00:43:44.619 --> 00:43:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% rondkreeg. Hoe verhoudt dat zich nou ... 00:43:46.610 --> 00:43:49.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Slecht. Slecht, ja. 00:43:51.099 --> 00:43:53.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij de instelling was die 20 miljard bedoeld om het groeivermogen van 00:43:54.019 --> 00:43:55.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland te verbeteren, om innovatie te bevorderen en om kennis 00:43:55.969 --> 00:43:58.429 align:middle line:82% position:46% size:100% te ontwikkelen. Mijn standpunt is dat dat via 00:43:58.550 --> 00:44:00.679 align:middle line:82% position:46% size:100% allerlei routes kan, bijvoorbeeld via de Onderwijsbegroting en via 00:44:00.800 --> 00:44:02.920 align:middle line:82% position:46% size:100% infrastructuur. Dat kan deels ook prima via de 00:44:03.460 --> 00:44:05.960 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK-begroting, dus het had er niet uit gehaald hoeven te worden. 00:44:06.079 --> 00:44:09.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Het idee was: blijf daar vanaf. Maar nu zien we dat er bij de 00:44:10.119 --> 00:44:14.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorjaarsbegroting 660 miljoen wordt uitgehaald omdat er bij een aantal 00:44:14.949 --> 00:44:16.099 align:middle line:82% position:46% size:100% zaken dekkingsproblemen worden ervaren door de regering. 00:44:16.219 --> 00:44:17.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat verhoudt zich toch niet tot elkaar? 00:44:19.250 --> 00:44:21.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is overigens ook zo dat de Kamer die voorstellen af en toe doet. 00:44:21.739 --> 00:44:23.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar inderdaad, het verhoudt zich niet goed tot elkaar. 00:44:23.789 --> 00:44:27.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen, gezien de urgentie die we op dit moment hebben, de grote opgave 00:44:28.280 --> 00:44:33.480 align:middle line:82% position:46% size:100% om dekking te organiseren en de verantwoorde financiële huishouding 00:44:33.599 --> 00:44:36.750 align:middle line:82% position:46% size:100% die we hebben te voeren, hebben we gemeend die ene keer toch te moeten 00:44:36.869 --> 00:44:39.389 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar het Groeifonds. Ik was er niet blij mee, maar gezien 00:44:39.510 --> 00:44:43.349 align:middle line:82% position:46% size:100% de afweging van de belangen die voor ons lagen, zijn we er als kabinet 00:44:43.469 --> 00:44:45.539 align:middle line:82% position:46% size:100% mee akkoord gegaan. Dan moet het soms zo zijn. 00:44:45.659 --> 00:44:49.769 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben natuurlijk wel een koopkrachtpakket met gigantisch veel 00:44:49.889 --> 00:44:52.730 align:middle line:82% position:46% size:100% miljarden en we hebben nu weer het prijsplafond en de TEK. 00:44:53.000 --> 00:44:54.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Het moet ergens uit betaald worden, dus op die manier hebben we die 00:44:55.019 --> 00:44:55.789 align:middle line:82% position:46% size:100% afweging gemaakt. 00:44:58.250 --> 00:45:04.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn overall punt is dat je dat jaarlijks in de begroting zou kunnen 00:45:04.139 --> 00:45:05.130 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Je moet het er niet uit halen. 00:45:05.250 --> 00:45:09.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt eerst bestempeld als een specifiek fonds met een specifiek 00:45:09.179 --> 00:45:09.528 align:middle line:82% position:46% size:100% doel, 00:45:12.099 --> 00:45:17.989 align:middle line:82% position:46% size:100% maar vervolgens wordt het toch weer gebruikt als dekking voor problemen 00:45:18.110 --> 00:45:20.239 align:middle line:82% position:46% size:100% die we ervaren. Dat verhoudt zich niet tot elkaar. 00:45:20.360 --> 00:45:23.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik gewoon lastig. Dat ben ik met de heer Azarkan eens. 00:45:23.380 --> 00:45:24.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat ook lastig. Ik geef aan waarom we daar 00:45:25.090 --> 00:45:26.460 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk toch voor gekozen hebben. 00:45:27.480 --> 00:45:30.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Even voor alle helderheid: wat er gebeurt met het Groeifonds is echt 00:45:31.168 --> 00:45:33.940 align:middle line:82% position:46% size:100% vroegefasefinanciering van projecten die anders niet van de grond zouden 00:45:34.059 --> 00:45:35.710 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. Dat is dus niet iets wat je op 00:45:35.829 --> 00:45:37.469 align:middle line:82% position:46% size:100% voorhand kan signaleren. 00:45:42.668 --> 00:45:45.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de dinerpauze begon het eigenlijk met de vraag: vindt de 00:45:45.789 --> 00:45:46.570 align:middle line:82% position:46% size:100% minister dat het 00:45:48.250 --> 00:45:52.969 align:middle line:82% position:46% size:100% geld in de begroting, want daar hebben we het over, doelmatig en 00:45:53.090 --> 00:45:54.519 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtmatig besteed moet worden? 00:45:56.769 --> 00:45:58.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk een beetje een strikvraag, want dat vindt iedereen 00:45:59.090 --> 00:46:00.739 align:middle line:82% position:46% size:100% hier. Alleen, hoe regel je dat goed? 00:46:00.860 --> 00:46:05.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen gaf ik het voorbeeld van de beleidsdoorlichting van artikel 1, 00:46:05.650 --> 00:46:09.130 align:middle line:82% position:46% size:100% om erop te wijzen dat dat niet altijd goed en zorgvuldig gaat bij 00:46:09.250 --> 00:46:13.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken, met de zorgen die er zijn bij het klimaatfonds maar 00:46:13.989 --> 00:46:17.079 align:middle line:82% position:46% size:100% ook het Groeifonds — en overigens het stikstoffonds, maar dat is een 00:46:17.199 --> 00:46:18.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ander ministerie. 00:46:22.239 --> 00:46:24.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de minister voor de nadere antwoorden hierop. 00:46:24.860 --> 00:46:27.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als we kijken naar de best wel stevige lessen die zijn geleerd uit 00:46:27.590 --> 00:46:28.989 align:middle line:82% position:46% size:100% die beleidsdoorlichting van artikel 00:46:30.610 --> 00:46:33.280 align:middle line:82% position:46% size:100% 1, heeft zij dan het idee dat de informatie nu 00:46:37.179 --> 00:46:40.838 align:middle line:82% position:46% size:100% goed genoeg en tijdig beschikbaar is, 00:46:42.369 --> 00:46:44.409 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat de Kamer goed mee kan kijken? 00:46:47.438 --> 00:46:49.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar aanleiding van die beleidsdoorlichting hebben we de 00:46:49.519 --> 00:46:51.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer geïnformeerd, maar dat had misschien nog wat duidelijker 00:46:52.070 --> 00:46:54.010 align:middle line:82% position:46% size:100% gekund. Wel hebben we de verbeterpunten 00:46:54.938 --> 00:46:57.619 align:middle line:82% position:46% size:100% verwerkt in de ontwerpbegroting. Misschien hadden we dat nog wat 00:46:57.739 --> 00:47:00.170 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijker kunnen aangeven, want het is natuurlijk een lerend 00:47:00.289 --> 00:47:01.400 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem. Zo is het altijd. 00:47:01.519 --> 00:47:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je een audit doet, krijg je verbeterpunten. 00:47:03.619 --> 00:47:05.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moet je doorvoeren, maar dan moet je wel kunnen controleren of je 00:47:05.750 --> 00:47:08.300 align:middle line:82% position:46% size:100% die verbeterpunten hebt doorgevoerd. Dus als we daar nog een slag in 00:47:08.420 --> 00:47:11.050 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken, dan zal ik daar de volgende keer nog beter op letten. 00:47:11.170 --> 00:47:13.358 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat belang zie ik ook. 00:47:17.349 --> 00:47:21.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we dat dan als winst nemen. Mijn kernpunt bij die vraag en die 00:47:22.039 --> 00:47:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% reeks interrupties was eigenlijk of de minister bereid zou zijn 00:47:26.438 --> 00:47:28.880 align:middle line:82% position:46% size:100% om standaard, en niet alleen op verzoek van de Kamer, om 00:47:29.000 --> 00:47:31.909 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk advies te vragen. De minister begon met te zeggen dat 00:47:32.030 --> 00:47:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% je niet aan de integriteit van ambtenaren moet komen. 00:47:34.458 --> 00:47:37.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik het helemaal mee eens, maar de integriteit van 00:47:37.458 --> 00:47:40.789 align:middle line:82% position:46% size:100% besluitvorming heeft natuurlijk niet zo veel met de individuele inzet van 00:47:40.909 --> 00:47:42.380 align:middle line:82% position:46% size:100% ambtenaren te maken. Dat heeft ook te maken met het 00:47:42.500 --> 00:47:45.280 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem, hoe dat is vormgegeven en hoe de checks and balances zijn. 00:47:45.610 --> 00:47:47.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is deze minister verantwoordelijk voor. 00:47:51.309 --> 00:47:56.119 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat er voor het klimaatfonds nog helemaal geen instemmingswet is, 00:47:56.239 --> 00:47:58.706 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat er dit jaar en volgend jaar wel al 5 miljard is gereserveerd en 00:47:58.827 --> 00:48:01.568 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt uitgegeven. Is deze minister nou bereid om te 00:48:01.688 --> 00:48:05.028 align:middle line:82% position:46% size:100% leren uit het verleden en dan voor de zekerheid altijd een 00:48:05.148 --> 00:48:07.329 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk advies te laten doen en mee te sturen naar de Kamer? 00:48:08.829 --> 00:48:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar begon aanvankelijk de interruptiereeks voor de dinerpauze 00:48:13.260 --> 00:48:14.960 align:middle line:82% position:46% size:100% mee. Even voor de collega's: ik geef wat 00:48:15.079 --> 00:48:18.079 align:middle line:82% position:46% size:100% meer ruimte, omdat dit elke keer een herhaling was van een aantal 00:48:18.199 --> 00:48:20.780 align:middle line:82% position:46% size:100% interrupties en men er niet zo heel goed uitkwam. 00:48:20.900 --> 00:48:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar. 00:48:24.519 --> 00:48:26.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Als principe begrijp ik de vraag van mevrouw Leijten wel. 00:48:26.789 --> 00:48:27.518 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar bijvoorbeeld 00:48:31.059 --> 00:48:32.059 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het opstellen van het wetsvoorstel voor het klimaatfonds 00:48:32.179 --> 00:48:35.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn in ieder geval al diverse rapporten en onderzoeken betrokken. 00:48:36.010 --> 00:48:38.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komt er een wet, die naar uw Kamer gaat. 00:48:38.329 --> 00:48:41.358 align:middle line:82% position:46% size:100% De Raad van State geeft daar advies over; dat kunnen we dan als 00:48:41.478 --> 00:48:44.108 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk advies zien. Uw Kamer gaat daarover. 00:48:44.349 --> 00:48:46.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens wordt het fonds ingesteld. 00:48:46.750 --> 00:48:49.219 align:middle line:82% position:46% size:100% De Algemene Rekenkamer kijkt naar de oprichting van het fonds. 00:48:49.340 --> 00:48:52.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Het PBL zal daar zijn analyse op geven; dat zijn ook onafhankelijke 00:48:52.909 --> 00:48:55.119 align:middle line:82% position:46% size:100% adviseurs. Vervolgens wordt vanuit dat fonds 00:48:55.340 --> 00:48:57.739 align:middle line:82% position:46% size:100% geld overgeheveld naar de departementen, naar hun begrotingen 00:48:57.860 --> 00:49:02.329 align:middle line:82% position:46% size:100% conform een bepaald artikel. Daar zit controle op, van de ADR en 00:49:02.449 --> 00:49:05.039 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Algemene Rekenkamer. Vervolgens wordt dat vertaald naar 00:49:05.159 --> 00:49:07.960 align:middle line:82% position:46% size:100% een beleidsmaatregel. Het is echt een getrapt construct. 00:49:09.668 --> 00:49:11.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt van tevoren technisch advies voor ingewonnen. 00:49:11.980 --> 00:49:14.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat is wat mevrouw Leijten onder advisering verstaat, dan wordt dat 00:49:14.659 --> 00:49:17.012 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan; dat kunnen we delen. Vervolgens wordt dat achteraf weer 00:49:17.132 --> 00:49:21.619 align:middle line:82% position:46% size:100% door de Algemene Rekenkamer en de Auditdienst Rijk, de controledienst 00:49:21.739 --> 00:49:24.349 align:middle line:82% position:46% size:100% van het Rijk, getoetst. Dat zijn allemaal onafhankelijke 00:49:24.469 --> 00:49:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% instanties. Dat is een zeer ruim bemeten 00:49:28.750 --> 00:49:33.199 align:middle line:82% position:46% size:100% controlepalet. Ik was oprecht op zoek naar waar we 00:49:33.320 --> 00:49:36.289 align:middle line:82% position:46% size:100% dan nog iets zouden moeten toevoegen om het beter te maken voor mevrouw 00:49:36.409 --> 00:49:40.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Leijten en voor de Kamer. Op basis van deze kerstboom die zeer 00:49:41.090 --> 00:49:44.900 align:middle line:82% position:46% size:100% functioneel is — op iedere stap zitten er controles, die ook gedeeld 00:49:45.019 --> 00:49:47.559 align:middle line:82% position:46% size:100% worden met uw Kamer — meende ik dat niet zo snel te zien. 00:49:53.269 --> 00:49:56.780 align:middle line:82% position:46% size:100% In het advies voor de behandeling van dit wetsvoorstel, deze 00:49:56.900 --> 00:50:01.989 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting, dat toen nog toezag op de uitgave van 31 miljard, wat nu 00:50:02.110 --> 00:50:06.199 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzienlijk meer is geworden door de nota van wijziging van afgelopen 00:50:06.320 --> 00:50:12.099 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijdag — het is toen even verdubbeld op een vrijdagmiddag 00:50:14.860 --> 00:50:17.130 align:middle line:82% position:46% size:100% — staat gewoon letterlijk: "We vragen ook aandacht voor 00:50:17.250 --> 00:50:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk advies over de toekenning van fondsgelden; de 00:50:20.570 --> 00:50:22.969 align:middle line:82% position:46% size:100% minister voor Klimaat en Energie is namelijk verantwoordelijk voor de 00:50:23.090 --> 00:50:24.802 align:middle line:82% position:46% size:100% beoordeling van voorstellen, maar kan zelf ook voorstellen indienen." 00:50:24.922 --> 00:50:29.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Verderop staat: "Wij zouden erop wijzen dat er onafhankelijk van de 00:50:29.599 --> 00:50:32.510 align:middle line:82% position:46% size:100% indieners van voorstellen toetsing plaatsvindt." Dat zijn wel 00:50:32.630 --> 00:50:34.898 align:middle line:82% position:46% size:100% wezenlijke dingen. Maar dat doen we. 00:50:36.159 --> 00:50:38.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het echt over het klimaatfonds gaat, zou ik willen voorstellen om 00:50:39.050 --> 00:50:40.639 align:middle line:82% position:46% size:100% het zo even aan de minister voor KenE voor te leggen. 00:50:40.760 --> 00:50:42.030 align:middle line:82% position:46% size:100% U spreekt mij aan als verantwoordelijke voor het 00:50:42.150 --> 00:50:45.639 align:middle line:82% position:46% size:100% departement voor de algehele audit. Dat was heel specifiek uw vraag. 00:50:45.760 --> 00:50:48.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen zei ik: als u het specifiek maakt, kan ik antwoord geven, en dit 00:50:48.619 --> 00:50:48.820 align:middle line:82% position:46% size:100% doen 00:50:50.860 --> 00:50:53.606 align:middle line:82% position:46% size:100% we. Ik vind het zonde om er een 00:50:53.726 --> 00:50:56.480 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie aan te wijden, maar toch, om het heel specifiek te 00:50:56.599 --> 00:51:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% maken: de maatwerkafspraken. Waar ligt nou de toets of de 00:51:01.250 --> 00:51:07.418 align:middle line:82% position:46% size:100% maatwerkafspraken doelmatig zijn? We kunnen dingen doen met normering. 00:51:07.780 --> 00:51:10.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan zegt het PBL ook: je kan het ook gewoon normeren. 00:51:10.869 --> 00:51:13.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit kabinet kiest ervoor om voor die — wat is het? 00:51:13.460 --> 00:51:15.909 align:middle line:82% position:46% size:100% — 1,5 megaton 4 miljard uit te trekken. 00:51:16.300 --> 00:51:20.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar zien wij als Kamer de toets of dit doelmatige besteding van 00:51:20.429 --> 00:51:24.190 align:middle line:82% position:46% size:100% belastinggeld is? In eerste instantie zit die bij het 00:51:24.309 --> 00:51:26.889 align:middle line:82% position:46% size:100% maken van de maatwerkafspraken. Daar zetten we onafhankelijke 00:51:27.010 --> 00:51:28.960 align:middle line:82% position:46% size:100% toetsing op. Dat zal ook gedeeld worden met uw 00:51:29.079 --> 00:51:31.585 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer, om te kijken of we daarmee de goede afspraken maken. 00:51:31.706 --> 00:51:34.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ligt er dus een controle bij u en hebben we een onafhankelijk 00:51:34.889 --> 00:51:38.369 align:middle line:82% position:46% size:100% advies. Überhaupt zit in alle fasen 00:51:38.559 --> 00:51:42.579 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk al de standaard van het PBL en alle organen die gaan kijken 00:51:42.699 --> 00:51:44.260 align:middle line:82% position:46% size:100% op een ander niveau. Maar dan hebben we het meer over de 00:51:44.380 --> 00:51:47.400 align:middle line:82% position:46% size:100% combinatie van uitgaven in relatie tot het doel. 00:51:49.659 --> 00:51:52.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de coulance die net gegund werd aan mijn collega, ook 00:51:52.760 --> 00:51:54.980 align:middle line:82% position:46% size:100% voor mij geldt. Dat heb ik net al gedaan. 00:51:55.099 --> 00:51:58.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dit klopt natuurlijk niet. De toets die de minister hier 00:51:58.418 --> 00:52:02.980 align:middle line:82% position:46% size:100% beschrijft, is de toets of bij een bepaalde afspraak over bijvoorbeeld 00:52:03.099 --> 00:52:06.119 align:middle line:82% position:46% size:100% zoveel megaton inderdaad dat geld wordt besteed. 00:52:06.329 --> 00:52:10.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik heb het over de toets of het doelmatig is om met het instrument 00:52:10.539 --> 00:52:15.130 align:middle line:82% position:46% size:100% maatwerk 4 miljard te besteden aan grote bedrijven waarbij je ook 00:52:15.250 --> 00:52:16.289 align:middle line:82% position:46% size:100% normering kan inzetten. 00:52:19.360 --> 00:52:20.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar wordt die doelmatigheidstoets gedaan? 00:52:22.188 --> 00:52:24.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag mij af of dat een doelmatigheidstoets is of dat dat 00:52:24.929 --> 00:52:28.048 align:middle line:82% position:46% size:100% een beleidskeuze is. Het kabinet heeft voorgesteld en 00:52:28.168 --> 00:52:28.818 align:middle line:82% position:46% size:100% hanteert ook het beleid 00:52:30.590 --> 00:52:33.360 align:middle line:82% position:46% size:100% om de maatwerkafspraken als instrument in te zetten om de 00:52:33.480 --> 00:52:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% aangescherpte doelen te halen. 00:52:36.168 --> 00:52:39.719 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen meer reductie bereiken in 2030 en we zetten boven op de 00:52:39.840 --> 00:52:43.548 align:middle line:82% position:46% size:100% heffing nog de maatwerkafspraken. Dat instrument kiezen wij. 00:52:43.849 --> 00:52:45.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we uw Kamer meerdere keren over bericht en hebben we 00:52:45.989 --> 00:52:48.989 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere debatten over gehad. Als ik heel eerlijk ben, is dat 00:52:49.110 --> 00:52:51.329 align:middle line:82% position:46% size:100% instrument niet eerder ter discussie gesteld in relatie tot 00:52:51.449 --> 00:52:52.280 align:middle line:82% position:46% size:100% doelmatigheid, maar u mag dat nu doen. 00:52:55.969 --> 00:52:58.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben dat beleid om dat te bereiken. 00:52:58.320 --> 00:53:00.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt natuurlijk ook andere manieren verzinnen; dat klopt. 00:53:00.789 --> 00:53:03.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is volgens mij iets anders dan kijken of geld doelmatig wordt 00:53:03.260 --> 00:53:03.699 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgegeven. 00:53:05.688 --> 00:53:08.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is dit de kern van kijken of geld doelmatig wordt 00:53:08.429 --> 00:53:14.150 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgegeven, namelijk dat een minister kan laten zien: oké, voor 00:53:14.269 --> 00:53:17.789 align:middle line:82% position:46% size:100% het doel dat ik wil bereiken, is het nodig om dit instrument te kiezen; 00:53:17.909 --> 00:53:21.019 align:middle line:82% position:46% size:100% dit is de meest doelmatige manier om belastinggeld uit te geven. 00:53:22.730 --> 00:53:26.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment kan je het in het geval van het maatwerk ook met 00:53:26.610 --> 00:53:28.599 align:middle line:82% position:46% size:100% normeren doen. Dat is heel duidelijk; dat zegt het 00:53:28.719 --> 00:53:31.559 align:middle line:82% position:46% size:100% PBL ook. Normeren is een instrument dat geen 00:53:31.679 --> 00:53:33.929 align:middle line:82% position:46% size:100% belastinggeld kost. Dan ligt dus toch de bewijslast bij 00:53:34.050 --> 00:53:37.079 align:middle line:82% position:46% size:100% deze minister om aan mij uit te leggen dat dit de meest doelmatige 00:53:37.199 --> 00:53:41.630 align:middle line:82% position:46% size:100% manier is om 4 miljard uit te geven. Dat heeft de minister niet gedaan en 00:53:41.750 --> 00:53:46.269 align:middle line:82% position:46% size:100% daarom vraagt mijn collega: kan hier een onafhankelijk advies op komen? 00:53:46.648 --> 00:53:49.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Het feit dat wij het in talloze debatten over maatwerk hebben gehad 00:53:49.989 --> 00:53:53.088 align:middle line:82% position:46% size:100% en ook dat mijn fractie kritisch is geweest, is nu even niet het punt. 00:53:53.208 --> 00:53:55.880 align:middle line:82% position:46% size:100% We staan hier bij de begroting en de vraag is: kan er een onafhankelijk 00:53:56.000 --> 00:54:00.190 align:middle line:82% position:46% size:100% advies komen of dit de meest doelmatige manier is om 4 miljard te 00:54:00.309 --> 00:54:00.719 align:middle line:82% position:46% size:100% besteden? 00:54:08.590 --> 00:54:08.679 align:middle line:82% position:46% size:100% We 00:54:10.389 --> 00:54:10.750 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn al een 00:54:14.349 --> 00:54:14.650 align:middle line:82% position:46% size:100% end op 00:54:24.878 --> 00:54:25.088 align:middle line:82% position:46% size:100% weg. 00:54:37.960 --> 00:54:38.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 00:54:43.840 --> 00:54:44.918 align:middle line:82% position:46% size:100% zit mij een 00:54:49.750 --> 00:54:50.079 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje in 00:54:54.489 --> 00:54:55.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de weg in 00:55:03.590 --> 00:55:03.699 align:middle line:82% position:46% size:100% de 00:55:28.929 --> 00:55:29.860 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie. Als je 00:55:39.010 --> 00:55:39.938 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal aan het begin van 00:55:41.500 --> 00:55:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% een 00:55:43.300 --> 00:55:45.219 align:middle line:82% position:46% size:100% traject staat, vind ik dat 00:55:50.438 --> 00:55:51.548 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal geen gekke vraag. 00:56:11.010 --> 00:56:11.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 00:56:12.840 --> 00:56:15.039 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat u daar best een punt heeft. Je moet aan de voorkant goed 00:56:15.159 --> 00:56:18.148 align:middle line:82% position:46% size:100% nadenken welke doelen je wilt nastreven en dat goed in kaart 00:56:18.659 --> 00:56:19.619 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Laten we het nou zo doen. 00:56:19.829 --> 00:56:22.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat mij er nou even op puzzelen hoe ik hier een goede invulling aan zou 00:56:22.599 --> 00:56:24.639 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen geven. Dan kom ik daar in de tweede termijn 00:56:24.760 --> 00:56:25.110 align:middle line:82% position:46% size:100% op terug. 00:56:28.849 --> 00:56:30.588 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister komt er in tweede termijn op terug. 00:56:31.429 --> 00:56:32.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voor uw geduld, meneer Graus. 00:56:37.300 --> 00:56:38.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een hele andere vraag. 00:56:40.148 --> 00:56:43.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor de reactie die de minister ook schriftelijk heeft gegeven. 00:56:43.619 --> 00:56:45.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde graag op één puntje daaruit terugkomen. 00:56:46.059 --> 00:56:48.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb namelijk gevraagd om een haalbaarheidsstudie ten behoeve van 00:56:48.239 --> 00:56:51.289 align:middle line:82% position:46% size:100% een betaalbare, veilige en kwalitatief hoogwaardige Nederlandse 00:56:51.409 --> 00:56:53.059 align:middle line:82% position:46% size:100% auto. Ik moet er even bij zeggen: dat is 00:56:53.179 --> 00:56:56.980 align:middle line:82% position:46% size:100% in samenwerking met Nederlandse ontwerpers, VDL Nedcar, TU Delft, 00:56:57.188 --> 00:57:00.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Apeldoorn, IVA Driebergen en Eindhoven University. 00:57:01.570 --> 00:57:04.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu schrijft de minister dat ze er altijd positief tegenover staat als 00:57:04.670 --> 00:57:06.369 align:middle line:82% position:46% size:100% zoiets geproduceerd kan worden in Limburg. 00:57:07.269 --> 00:57:08.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik eigenlijk wil doen, is het volgende. 00:57:08.670 --> 00:57:10.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook een beetje de hulp van de minister nodig. 00:57:13.059 --> 00:57:15.583 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister kan daar mogelijk één ambtenaar voor vrijschalen, want ze 00:57:15.702 --> 00:57:18.039 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft er een paar honderd. Ik heb maar één medewerker. 00:57:19.869 --> 00:57:22.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil die partijen namelijk allemaal bij elkaar brengen. 00:57:22.360 --> 00:57:25.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat me ook lukken. Ik heb al een paar keer bilateraal 00:57:25.730 --> 00:57:27.969 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen opgezet die naderhand een groot succes bleken. 00:57:28.329 --> 00:57:30.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil me hier zelf hard voor gaan maken, ook tijdens recessen. 00:57:31.449 --> 00:57:33.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik wil wel dat er in die gesprekken een bepaalde 00:57:33.570 --> 00:57:37.293 align:middle line:82% position:46% size:100% coördinerende rol vanuit Economische Zaken komt. 00:57:37.414 --> 00:57:40.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Want ik ben natuurlijk een Kamerlid van een bepaalde partij. 00:57:40.449 --> 00:57:42.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil die partijen zo objectief mogelijk allemaal bij elkaar 00:57:42.978 --> 00:57:45.079 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Daar leen ik graag iemand van de 00:57:45.199 --> 00:57:48.219 align:middle line:82% position:46% size:100% minister voor, als dat 00:57:49.929 --> 00:57:52.940 align:middle line:82% position:46% size:100% kan. Ik sta sympathiek tegenover het 00:57:53.059 --> 00:57:55.670 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel van meneer Graus. Ik ben wel even op zoek naar mijn 00:57:55.789 --> 00:57:58.019 align:middle line:82% position:46% size:100% rol. Maar laten we over de rol van het 00:57:58.139 --> 00:58:00.710 align:middle line:82% position:46% size:100% departement het volgende afspreken. Ik wil best kijken naar of meedenken 00:58:00.829 --> 00:58:02.829 align:middle line:82% position:46% size:100% over wat een goede manier kan zijn om dat te organiseren. 00:58:05.139 --> 00:58:09.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, mevrouw de minister. Ik ben heel blij met deze avond. 00:58:09.500 --> 00:58:13.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb veel goeds kunnen bereiken. Dit moeten we nog gaan doen, maar 00:58:13.250 --> 00:58:15.070 align:middle line:82% position:46% size:100% dit gaat een heel groot succes worden. 00:58:15.219 --> 00:58:17.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Schrijf het maar op, mevrouw de voorzitter, met de tijd en de datum, 00:58:18.070 --> 00:58:20.612 align:middle line:82% position:46% size:100% net als 144, de dierenpolitie, en het Veterinair Forensisch Team, noem 00:58:20.733 --> 00:58:22.608 align:middle line:82% position:46% size:100% het allemaal maar op. Dit gaat een van de grote 00:58:22.728 --> 00:58:25.108 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse successen worden. Ik ga u even helpen. 00:58:25.228 --> 00:58:26.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Wanneer kan de minister daarop terugkomen? 00:58:27.789 --> 00:58:29.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nu aangeboden dat we in gesprek gaan. 00:58:30.429 --> 00:58:33.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaat dat ook gewoon gebeuren. Het gaat ook gewoon gebeuren, zegt 00:58:33.860 --> 00:58:34.969 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister. Ik herhaal het even. 00:58:36.110 --> 00:58:39.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister van Economische Zaken en Klimaat van harte danken 00:58:39.719 --> 00:58:42.789 align:middle line:82% position:46% size:100% voor haar beantwoording in de eerste termijn. 00:59:01.628 --> 00:59:02.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het 00:59:18.489 --> 00:59:19.539 align:middle line:82% position:46% size:100% woord aan de 00:59:22.329 --> 00:59:24.389 align:middle line:82% position:46% size:100% minister voor Klimaat en 00:59:37.148 --> 00:59:37.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Energie. 00:59:40.059 --> 00:59:43.849 align:middle line:82% position:46% size:100% In het voorjaar besluit het kabinet over een extra maatregelenpakket om 00:59:43.969 --> 00:59:49.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland in 2030 55% tot 60% minder broeikasgassen uit te laten stoten 00:59:49.389 --> 00:59:54.710 align:middle line:82% position:46% size:100% in vergelijking met 1990. We mikken daarbij bewust hoger dan 00:59:54.829 --> 00:59:59.059 align:middle line:82% position:46% size:100% de 55%-doelstelling uit de Klimaatwet, omdat we er zeker van 00:59:59.179 --> 01:00:01.148 align:middle line:82% position:46% size:100% willen zijn dat we dat doel ook gaan halen. 01:00:01.929 --> 01:00:04.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee beantwoord ik meteen een vraag van mevrouw Kröger over die 01:00:05.800 --> 01:00:08.659 align:middle line:82% position:46% size:100% 60%-doelstelling. Natuurlijk erkent het kabinet dat 01:00:08.780 --> 01:00:11.239 align:middle line:82% position:46% size:100% het huidige beleid nog niet voldoende is om die doelen te halen. 01:00:11.360 --> 01:00:14.269 align:middle line:82% position:46% size:100% De klimaat en Energieverkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving 01:00:14.389 --> 01:00:17.539 align:middle line:82% position:46% size:100% is daar helder over. Extra stappen zijn nodig in de vorm 01:00:17.659 --> 01:00:21.019 align:middle line:82% position:46% size:100% van aanscherpingen en aanvullende maatregelen ten opzichte van het 01:00:21.139 --> 01:00:23.409 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord en het ontwerpbeleidsprogramma. 01:00:23.980 --> 01:00:27.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Die extra maatregelen zijn nodig, niet alleen voor het 2030-doel, maar 01:00:27.260 --> 01:00:31.429 align:middle line:82% position:46% size:100% ook om ervoor te zorgen dat we uiterlijk in 2050 klimaatneutraal 01:00:31.550 --> 01:00:33.429 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Volgende week hebben we nog een 01:00:33.550 --> 01:00:35.469 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreid debat over de Klimaat- en Energieverkenning. 01:00:35.590 --> 01:00:37.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg mevrouw Kröger na: eindelijk hebben we dat debat. 01:00:37.900 --> 01:00:40.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het is heel belangrijk dat we daar eens per jaar uitgebreid bij 01:00:41.070 --> 01:00:43.019 align:middle line:82% position:46% size:100% stilstaan. Voorzitter. 01:00:43.139 --> 01:00:45.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij dit begrotingsdebat wil ik de beantwoording, aanvullend op de 01:00:45.920 --> 01:00:49.989 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijke beantwoording, doen langs de volgende bekende blokjes. 01:00:50.530 --> 01:00:55.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Het eerste blok is klimaat en circulariteit, het tweede de 01:00:55.250 --> 01:01:00.050 align:middle line:82% position:46% size:100% VN-klimaattop, het derde energiecrisis en leveringszekerheid, 01:01:00.170 --> 01:01:06.360 align:middle line:82% position:46% size:100% het vierde energiebesparing, het vijfde het prijsplafond, het zesde 01:01:06.480 --> 01:01:09.710 align:middle line:82% position:46% size:100% consumentenbescherming en tot slot het zevende, energietransitie. 01:01:09.829 --> 01:01:11.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik volgens mij nog een of twee overige vragen. 01:01:14.889 --> 01:01:17.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Samen met de staatssecretaris van IenW ben ik daarnaast bezig om 01:01:21.909 --> 01:01:26.139 align:middle line:82% position:46% size:100% een nationaal programma circulaire economie op te zetten voor een 01:01:28.000 --> 01:01:30.010 align:middle line:82% position:46% size:100% versnelling van de 01:01:31.750 --> 01:01:34.510 align:middle line:82% position:46% size:100% circulaire ketens. Daarbij richten we ons op innovaties 01:01:35.199 --> 01:01:39.639 align:middle line:82% position:46% size:100% en betere businesscases, omdat heel veel bedrijven eigenlijk al 01:01:44.260 --> 01:01:49.306 align:middle line:82% position:46% size:100% goede ideeën hebben over hoe ze veel meer circulair kunnen omgaan met hun 01:01:49.425 --> 01:01:50.199 align:middle line:82% position:46% size:100% grondstoffen, maar 01:01:55.878 --> 01:01:58.070 align:middle line:82% position:46% size:100% wachten op goede regelgeving waarbinnen ze die bedrijfsvoering 01:01:58.190 --> 01:01:59.588 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen vormgeven. We werken aan 01:02:02.378 --> 01:02:04.219 align:middle line:82% position:46% size:100% groeifondsvoorstellen rondom biobased chemicals, circulaire 01:02:04.340 --> 01:02:05.139 align:middle line:82% position:46% size:100% zonnepanelen en 01:02:08.438 --> 01:02:12.250 align:middle line:82% position:46% size:100% circulaire batterijtechnologie. Ik zie hier echt grote kansen voor 01:02:14.889 --> 01:02:16.119 align:middle line:82% position:46% size:100% het verdienvermogen van 01:02:19.460 --> 01:02:19.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland. De 01:02:27.889 --> 01:02:29.360 align:middle line:82% position:46% size:100% SDE++ volgt het 01:02:32.148 --> 01:02:36.889 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijke kader ten aanzien van de eisen van circulariteit en goede 01:02:37.010 --> 01:02:38.418 align:middle line:82% position:46% size:100% verwerking van grondstoffen. Het Planbureau voor 01:02:49.329 --> 01:02:49.480 align:middle line:82% position:46% size:100% de 01:02:54.369 --> 01:02:55.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Leefomgeving gaat bij de 01:02:58.418 --> 01:03:01.449 align:middle line:82% position:46% size:100% berekening van de basisbedragen uit van de kosten die 01:03:20.710 --> 01:03:21.818 align:middle line:82% position:46% size:100% gangbaar zijn voor 01:03:24.340 --> 01:03:25.059 align:middle line:82% position:46% size:100% het merendeel van 01:03:26.619 --> 01:03:29.130 align:middle line:82% position:46% size:100% de projecten. Bovenwettelijke eisen worden daar 01:03:29.250 --> 01:03:30.010 align:middle line:82% position:46% size:100% niet in 01:03:44.110 --> 01:03:46.929 align:middle line:82% position:46% size:100% meegenomen, maar zoals ik net al zei, gaan we 01:03:50.829 --> 01:03:54.309 align:middle line:82% position:46% size:100% de wettelijke eisen de komende jaren steeds verder aanscherpen, zodat 01:03:54.579 --> 01:03:55.898 align:middle line:82% position:46% size:100% circulariteit daar een normaal onderdeel van 01:04:07.148 --> 01:04:07.389 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt. 01:04:10.929 --> 01:04:11.108 align:middle line:82% position:46% size:100% De 01:04:23.139 --> 01:04:26.103 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Boucke vroeg ook hoe we ervoor zorgen dat Nederland voldoende 01:04:26.222 --> 01:04:28.418 align:middle line:82% position:46% size:100% grondstoffen en halffabricaten voor de 01:04:35.739 --> 01:04:39.909 align:middle line:82% position:46% size:100% energietransitie heeft. Minister Adriaansens en ik 01:04:41.739 --> 01:04:42.789 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn van 01:04:46.418 --> 01:04:49.190 align:middle line:82% position:46% size:100% plan om de nationale grondstoffenstrategie binnen enkele 01:04:49.309 --> 01:04:50.650 align:middle line:82% position:46% size:100% weken — ik hoop voor 01:04:55.659 --> 01:04:56.409 align:middle line:82% position:46% size:100% het eind van 01:05:13.539 --> 01:05:13.659 align:middle line:82% position:46% size:100% het 01:05:19.869 --> 01:05:24.219 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar en anders begin volgend jaar — naar de Kamer te sturen. 01:05:24.699 --> 01:05:28.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar nemen we ook verschillende moties in mee die ons oproepen om de 01:05:29.070 --> 01:05:32.929 align:middle line:82% position:46% size:100% circulaire economie te versnellen, om dat echt samen met de groene 01:05:33.050 --> 01:05:33.938 align:middle line:82% position:46% size:100% industriepolitiek 01:05:36.159 --> 01:05:36.670 align:middle line:82% position:46% size:100% op te 01:05:41.139 --> 01:05:42.010 align:middle line:82% position:46% size:100% pakken en 01:05:51.460 --> 01:05:51.579 align:middle line:82% position:46% size:100% ook 01:05:54.219 --> 01:05:54.369 align:middle line:82% position:46% size:100% om 01:06:05.230 --> 01:06:06.969 align:middle line:82% position:46% size:100% circulaire grondstofketens veilig te 01:06:22.869 --> 01:06:23.139 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen. Ook 01:06:31.599 --> 01:06:33.550 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Bontenbal sprak over circulariteit. 01:06:35.289 --> 01:06:38.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij pakte daar eigenlijk één ding uit, namelijk circulariteit in de 01:06:38.610 --> 01:06:41.269 align:middle line:82% position:46% size:100% landbouw. Ik deel zijn positieve grondhouding 01:06:41.389 --> 01:06:45.650 align:middle line:82% position:46% size:100% ten aanzien van mestvergisting en mestvergassing om daarmee groen gas 01:06:45.769 --> 01:06:50.358 align:middle line:82% position:46% size:100% te produceren. Ik zal nog dit jaar het programma 01:06:50.478 --> 01:06:52.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Groen Gas met uw Kamer delen. 01:06:54.159 --> 01:06:56.780 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer heeft mij de laatste tijd ook uitgedaagd om echt tot het 01:06:56.900 --> 01:07:00.849 align:middle line:82% position:46% size:100% maximale te gaan om zo veel mogelijk groen gas in Nederland te produceren 01:07:00.969 --> 01:07:03.318 align:middle line:82% position:46% size:100% om die bijmengverplichting echt een succes te laten zijn. 01:07:03.438 --> 01:07:07.023 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is belangrijk voor het halen van de klimaatdoelen, onder andere voor 01:07:07.143 --> 01:07:09.599 align:middle line:82% position:46% size:100% de gebouwde omgeving. Ik zal de aanbevelingen van de heren 01:07:09.719 --> 01:07:13.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Bontenbal en Boswijk meenemen bij de verdere uitwerking van het programma 01:07:13.429 --> 01:07:15.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Groen Gas. Dat zal dus binnen enkele weken naar 01:07:15.469 --> 01:07:18.309 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer toe komen. Dan kom ik bij de 01:07:21.159 --> 01:07:24.460 align:middle line:82% position:46% size:100% VN-klimaattop. Daar is het gister veel over gegaan. 01:07:28.148 --> 01:07:29.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kröger, GroenLinks, de laatste vraag. 01:07:31.119 --> 01:07:35.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel de vraag nu omdat er net een heel blokje kwam met verschillende 01:07:35.418 --> 01:07:37.898 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen. Er zijn een heleboel maatregelen 01:07:38.648 --> 01:07:42.639 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd en vergezichten geschetst, ook door diverse coalitiepartijen. 01:07:43.179 --> 01:07:46.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister een citaat voorleggen. 01:07:47.260 --> 01:07:48.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij daagde mij in februari 01:07:50.889 --> 01:07:54.568 align:middle line:82% position:46% size:100% uit om vooral de presentatie van het programma Klimaat en Energie in mei 01:07:54.688 --> 01:07:57.590 align:middle line:82% position:46% size:100% af te wachten, "want dat is mijn rol: dat beleid van al die 01:07:57.710 --> 01:08:01.510 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende ministers bij elkaar brengen en zorgen dat het optelt tot 01:08:01.929 --> 01:08:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% 60% en, als dat niet optelt tot 60%, doorvragen en ervoor zorgen dat er 01:08:06.590 --> 01:08:11.780 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuwe en betere plannen komen." Dat is niet gebeurd, want er ligt nu een 01:08:11.900 --> 01:08:13.358 align:middle line:82% position:46% size:100% plan dat optelt tot 01:08:16.369 --> 01:08:19.399 align:middle line:82% position:46% size:100% 39%. De minister weet dat er additionele 01:08:19.519 --> 01:08:23.960 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen zijn die hij kan nemen, en hij weet wat er in het eerste ibo 01:08:24.079 --> 01:08:28.180 align:middle line:82% position:46% size:100% staat en wat er in al die rapporten staat, van Natuur & Milieu, van 01:08:28.300 --> 01:08:31.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Urgenda, van de NVDE. Hij kent de maatregelen. 01:08:32.319 --> 01:08:36.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe durft hij dan te zeggen dat hij alles op alles zet om te doen wat 01:08:36.890 --> 01:08:41.060 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig is als hij niet de politieke besluiten durft te nemen voor het 01:08:41.180 --> 01:08:44.359 align:middle line:82% position:46% size:100% debat van volgende week, zodat de Klimaatnota in ieder geval een 01:08:44.479 --> 01:08:48.819 align:middle line:82% position:46% size:100% flinke stap dichter bij het doel komt dat deze minister beloofd 01:08:49.298 --> 01:08:52.039 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft? Wat een doel zonder maatregelen is 01:08:52.369 --> 01:08:55.229 align:middle line:82% position:46% size:100% louter greenwash. Ik ben heel blij met deze vraag. 01:08:55.500 --> 01:08:58.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kröger is nu al een paar debatten op rij zeer selectief aan 01:08:58.639 --> 01:09:01.359 align:middle line:82% position:46% size:100% het selecteren en daar erger ik mij eerlijk gezegd een beetje aan. 01:09:01.479 --> 01:09:04.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dus even uitgebreid antwoord geven op deze vraag, vooruitlopend 01:09:04.720 --> 01:09:06.539 align:middle line:82% position:46% size:100% op het KEV-debat dat we volgende week hebben. 01:09:06.838 --> 01:09:09.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin even met het citeren van het beleidsprogramma klimaat en 01:09:09.939 --> 01:09:12.119 align:middle line:82% position:46% size:100% energie. In dat beleidsprogramma heb ik u 01:09:12.239 --> 01:09:17.469 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven dat dit kabinet beleid maakt op 60% emissiereductie, zodat 01:09:17.588 --> 01:09:21.219 align:middle line:82% position:46% size:100% we het wettelijke doel van 55% in 2030 definitief halen. 01:09:21.338 --> 01:09:23.747 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu ga ik citeren: "Het ontwerpbeleidsprogramma wordt door 01:09:23.867 --> 01:09:26.229 align:middle line:82% position:46% size:100% het Planbureau voor de Leefomgeving beoordeeld in de klimaat en 01:09:26.350 --> 01:09:29.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieverkenning 2022. Deze klimaat en Energieverkenning 01:09:30.100 --> 01:09:32.920 align:middle line:82% position:46% size:100% zal uitwijzen of het ontwerpbeleidsprogramma met grote 01:09:33.039 --> 01:09:35.548 align:middle line:82% position:46% size:100% mate van zekerheid de 55% kan realiseren. 01:09:36.029 --> 01:09:39.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet wil niet wachten op de uitkomsten van deze doorrekening met 01:09:39.430 --> 01:09:42.016 align:middle line:82% position:46% size:100% het voorbereiden van mogelijke beleidsaanscherpingen, want het zou 01:09:42.136 --> 01:09:45.689 align:middle line:82% position:46% size:100% zonde zijn als we tijd verliezen. Daarom zal het kabinet deze zomer 01:09:45.810 --> 01:09:48.949 align:middle line:82% position:46% size:100% een traject starten met een analyse van het ontwerpbeleidsprogramma en 01:09:49.069 --> 01:09:51.939 align:middle line:82% position:46% size:100% in samenwerking met externe onderzoeksbureaus en planbureaus in 01:09:52.060 --> 01:09:55.210 align:middle line:82% position:46% size:100% kaart brengen welke aanvullingen op het beleidsprogramma denkbaar zijn 01:09:55.329 --> 01:09:58.605 align:middle line:82% position:46% size:100% om een bijdrage te leveren aan het realiseren van 55% tot 60% 01:09:58.725 --> 01:10:00.909 align:middle line:82% position:46% size:100% emissiereductie. De besluitvorming over de 01:10:01.029 --> 01:10:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% aanscherping van het beleidsprogramma vindt vervolgens, 01:10:03.189 --> 01:10:05.829 align:middle line:82% position:46% size:100% om aan te sluiten bij de begrotingscyclus, plaats in het 01:10:05.949 --> 01:10:06.618 align:middle line:82% position:46% size:100% voorjaar van 2023." Afrondend, mevrouw Kröger. 01:10:06.738 --> 01:10:08.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Als een minister weet dat er nog maar één interruptie is, is het 01:10:10.470 --> 01:10:12.569 align:middle line:82% position:46% size:100% fijn om een hele tirade te houden. Nou. 01:10:12.689 --> 01:10:15.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er zijn beloftes gemaakt bij het coalitieakkoord. 01:10:15.250 --> 01:10:18.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een belofte gemaakt bij het coalitieakkoord, een hele grote 01:10:18.850 --> 01:10:23.694 align:middle line:82% position:46% size:100% belofte van 60%. Toen was het al duidelijk dat de 01:10:23.814 --> 01:10:25.988 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen die er lagen, niet genoeg waren. 01:10:26.109 --> 01:10:29.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen zou de minister bij de vakministers gaan inventariseren, 01:10:30.109 --> 01:10:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% voor 1 mei. Toen lagen er maatregelen die niet 01:10:33.850 --> 01:10:35.220 align:middle line:82% position:46% size:100% genoeg waren. Toen is beloofd dat er een 01:10:35.340 --> 01:10:37.789 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullend pakket gepresenteerd zou worden bij Prinsjesdag. 01:10:37.909 --> 01:10:42.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat pakket ligt er in het voorjaar en dan hebben we weer tijd verloren. 01:10:42.369 --> 01:10:45.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dit werkelijk niet. De minister schetst al die dingen in 01:10:46.100 --> 01:10:49.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vergezichten. Het PBL zegt dat je een vergezicht 01:10:49.619 --> 01:10:52.939 align:middle line:82% position:46% size:100% niet kunt doorrekenen. Hak er dan de politieke knoop over 01:10:53.060 --> 01:10:53.329 align:middle line:82% position:46% size:100% door! Hak de politieke knoop door! 01:10:53.449 --> 01:10:54.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg dat met 01:10:56.020 --> 01:11:00.130 align:middle line:82% position:46% size:100% name, omdat ik net heb zitten luisteren naar een minister van 01:11:00.970 --> 01:11:04.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken die zegt: ik wil niet meer dingen doen voor de 01:11:04.548 --> 01:11:07.149 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie, ik wil niet normeren, want dan jagen we bedrijven weg. 01:11:07.270 --> 01:11:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het probleem van deze minister. 01:11:10.939 --> 01:11:12.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij moet andere ministers aan het 01:11:14.350 --> 01:11:16.760 align:middle line:82% position:46% size:100% werk zetten en hij heeft niet de doorzettingsmacht om ervoor te 01:11:16.880 --> 01:11:18.920 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat ze leveren. Tot slot. 01:11:19.039 --> 01:11:23.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Er werd gewezen naar de minister van Industrie of van Economische Zaken 01:11:23.989 --> 01:11:26.930 align:middle line:82% position:46% size:100% en Klimaat. Als u de definitieve Klimaat- en 01:11:27.050 --> 01:11:29.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieverkenning heeft gelezen, dan ziet u dat de bandbreedte van de 01:11:29.930 --> 01:11:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie eigenlijk van alle sectoren het dichtst komt bij het 01:11:32.750 --> 01:11:33.130 align:middle line:82% position:46% size:100% restemissiedoel dat de industrie is meegegeven. 01:11:33.279 --> 01:11:34.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dus vooral heel moeizame en stevige gesprekken met vier andere 01:11:34.760 --> 01:11:35.979 align:middle line:82% position:46% size:100% ministers en staatssecretarissen, 01:11:38.918 --> 01:11:40.840 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog een groter gat te vullen hebben dan de minister die hier 01:11:40.960 --> 01:11:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% naast mij zit in vak-K. Dit is de 01:11:44.199 --> 01:11:46.579 align:middle line:82% position:46% size:100% minister die we willen zien. Ja, dat meen ik echt. 01:11:46.699 --> 01:11:50.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Want er wordt goed aan de boom gerammeld en terecht, want de doelen 01:11:50.239 --> 01:11:53.579 align:middle line:82% position:46% size:100% lopen ver achter en dan komt er een stevig antwoord. 01:11:53.699 --> 01:11:56.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu komt eigenlijk de test. Want een van die vier departementen 01:11:56.838 --> 01:12:01.220 align:middle line:82% position:46% size:100% die lang niet genoeg doen, is LNV, Landbouw, Natuur en 01:12:01.340 --> 01:12:03.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Voedselkwaliteit. Dat zit hem in de Nationale 01:12:04.010 --> 01:12:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Methaanstrategie. Vorig jaar is er een belofte gedaan 01:12:06.619 --> 01:12:08.149 align:middle line:82% position:46% size:100% op de COP: er komt een methane pledge. 01:12:08.270 --> 01:12:12.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens komt er een Nationale Methaanstrategie, waarvan het PBL 01:12:12.260 --> 01:12:19.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zegt dat die te vaag is en dat die een belofte is die tot niks optelt. 01:12:19.140 --> 01:12:22.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan — dit is het moment dat het spannend wordt — dat deze 01:12:22.458 --> 01:12:25.073 align:middle line:82% position:46% size:100% minister deze dus terugstuurt naar LNV en zegt: doe maar over, want dit 01:12:25.193 --> 01:12:27.600 align:middle line:82% position:46% size:100% is niet goed. Klopt dat? 01:12:27.720 --> 01:12:30.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste vraag van de heer Van Raan. 01:12:30.539 --> 01:12:33.895 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk, en dát moet de minister eigenlijk niet doen. 01:12:34.015 --> 01:12:34.300 align:middle line:82% position:46% size:100% O. Nou. 01:12:34.600 --> 01:12:36.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg namelijk in mijn eerste termijn: voelt de 01:12:37.838 --> 01:12:40.609 align:middle line:82% position:46% size:100% minister zich, waar hij probeert te coördineren, niet ondermijnd door 01:12:40.729 --> 01:12:43.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn collega-ministers? We hebben net de industrie 01:12:43.189 --> 01:12:44.779 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeld. Nou is er vorig jaar een pledge 01:12:44.899 --> 01:12:46.909 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest, die uitgaat van 30% reductie. 01:12:47.029 --> 01:12:52.377 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou komt er een rapport uit. Dat is echt te weinig. 01:12:52.497 --> 01:12:54.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan deze coördinerende minister geen genoegen mee nemen. 01:12:54.798 --> 01:12:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% De grote woorden van net betekenen dus een toezegging — eigenlijk 01:12:58.369 --> 01:13:01.100 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden ze een belofte moeten inhouden — dat die Nationale 01:13:01.220 --> 01:13:03.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Methaanstrategie teruggaat. Dat is namelijk te weinig. 01:13:03.560 --> 01:13:07.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee kun je niet aan de slag om de doelen te halen. 01:13:07.788 --> 01:13:10.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Erkent de minister dat? En gaat hij ook inderdaad tegen de 01:13:11.060 --> 01:13:13.590 align:middle line:82% position:46% size:100% minister van LNV zeggen: overnieuw, huiswerk doen, we hebben het een 01:13:13.710 --> 01:13:15.569 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar geleden al beloofd, wegwezen? Dit is het vijfde jaar achter elkaar 01:13:15.689 --> 01:13:17.720 align:middle line:82% position:46% size:100% dat deze coalitie haar doelen niet haalt. 01:13:17.840 --> 01:13:23.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is de vijfde keer achter elkaar dat er een Klimaat- en 01:13:23.319 --> 01:13:25.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieverkenning ligt die duidelijk laat zien dat het doel niet gehaald 01:13:25.869 --> 01:13:30.020 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt. We zijn daar heel simpel over in de 01:13:30.140 --> 01:13:32.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Klimaatwet: dan moeten er extra maatregelen genomen worden. 01:13:32.989 --> 01:13:36.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat dus niet over dat er niet heel veel gebeurt, want dat zie ik. 01:13:36.918 --> 01:13:39.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat er niet over dat de minister 01:13:44.378 --> 01:13:47.259 align:middle line:82% position:46% size:100% niet heel erg gedreven is en heel erg hard werkt, want dat zie ik 01:13:47.529 --> 01:13:52.006 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk ook. Maar dit gaat er wel over dat we 01:13:52.126 --> 01:13:54.409 align:middle line:82% position:46% size:100% geen tijd meer hebben voor geklungel. 01:13:54.529 --> 01:13:55.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Vijf jaar hebben we niet 01:13:57.399 --> 01:14:00.529 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatregelen genomen die we moesten nemen. 01:14:00.649 --> 01:14:02.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Vijf jaar heeft de politiek niet 01:14:04.210 --> 01:14:06.520 align:middle line:82% position:46% size:100% het leiderschap getoond om de 01:14:08.140 --> 01:14:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% dappere besluiten te nemen die nodig zijn. 01:14:09.619 --> 01:14:12.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zitten we hier weer en worden die dappere besluiten om gewoon dat doel 01:14:12.460 --> 01:14:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% te halen en gewoon te doen wat afgesproken is, weer niet genomen. 01:14:14.470 --> 01:14:15.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb deze minister en deze coalitie complimenten gegeven bij de 01:14:16.039 --> 01:14:18.048 align:middle line:82% position:46% size:100% start van deze regeringsperiode en ik heb toen ook gezegd: dat is niet 01:14:18.168 --> 01:14:20.850 align:middle line:82% position:46% size:100% gratis. De minister houdt de ene na de 01:14:20.970 --> 01:14:21.838 align:middle line:82% position:46% size:100% andere prachtige toespraak over hoe urgent het stoppen van 01:14:21.958 --> 01:14:24.359 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatverandering is. Hier en nu moet hij het doen. 01:14:24.479 --> 01:14:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Komt u tot uw vraag, alstublieft? Eerst even één stapje terug. 01:14:27.289 --> 01:14:30.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik baal er natuurlijk ook van dat deze Klimaat- en Energieverkenning 01:14:30.319 --> 01:14:32.819 align:middle line:82% position:46% size:100% een bandbreedte heeft die nog niet bij 55% uitkomt. 01:14:32.939 --> 01:14:35.640 align:middle line:82% position:46% size:100% De bandbreedte is 41% tot 52%. In die formatie hebben we al die 01:14:35.760 --> 01:14:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% menukaarten die er lagen aan klimaatmaatregelen zes keer 01:14:37.970 --> 01:14:40.859 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteboven gehouden. Ik denk dat de vier heren hier in de 01:14:40.979 --> 01:14:42.932 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer die daaruit hebben zitten shoppen om tot dat stevige 01:14:43.052 --> 01:14:47.130 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatpakket te komen, toen ook dachten: nou, dat is best veel! 01:14:47.250 --> 01:14:51.810 align:middle line:82% position:46% size:100% PBL en anderen zeggen: het is bijna onmaakbaar hoeveel er in het 01:14:51.930 --> 01:14:54.179 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord staat; dan hoop je toch dat je bij 55% komt. 01:14:54.298 --> 01:14:57.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Als PBL dan zegt "52% is de bovenkant van de bandbreedte, dus 01:14:57.329 --> 01:15:00.000 align:middle line:82% position:46% size:100% het is echt wel heel spannend of je dat gaat halen", dan baal je daar 01:15:00.119 --> 01:15:00.329 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk van, want dat wil je niet. 01:15:00.449 --> 01:15:05.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Je wil 55% tot 60% laten zien. Maar de heer Thijssen zegt heel 01:15:05.159 --> 01:15:08.789 align:middle line:82% position:46% size:100% terecht: na vijf jaar lang pappen en nathouden en geklungel moet het nou 01:15:08.909 --> 01:15:11.429 align:middle line:82% position:46% size:100% een keer goed. Daarom heb ik in februari in dat 01:15:11.548 --> 01:15:14.983 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidsprogramma die beleidscyclus beschreven en zeg ik nu in mijn 01:15:15.103 --> 01:15:18.760 align:middle line:82% position:46% size:100% kwartaalgesprekken tegen de collega's: we moeten nog 17 tot 42 01:15:18.880 --> 01:15:19.979 align:middle line:82% position:46% size:100% megaton vinden, als je die bandbreedtes erbij pakt. 01:15:20.100 --> 01:15:21.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een behoorlijke opgave. Dat betekent dat ik in de 01:15:22.460 --> 01:15:25.520 align:middle line:82% position:46% size:100% kwartaalgesprekken in Q4 en Q1 heel stevige gesprekken heb met al die 01:15:25.729 --> 01:15:29.009 align:middle line:82% position:46% size:100% departementen en dat ze parallel aan dat ibo-traject van Laura van Geest 01:15:29.128 --> 01:15:31.859 align:middle line:82% position:46% size:100% nu ook zelf als departement, als minister en als staatssecretaris 01:15:31.979 --> 01:15:34.498 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen in kaart moeten brengen en uitwerken. 01:15:34.618 --> 01:15:37.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten knopen die je al kan doorhakken, omdat ze gewoon volgen 01:15:37.880 --> 01:15:39.180 align:middle line:82% position:46% size:100% uit het coalitieakkoord, ook doorhakken en die beleidsprogramma's 01:15:39.300 --> 01:15:41.588 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de Kamer toesturen. Voorzitter, mag ik een persoonlijk 01:15:41.708 --> 01:15:43.918 align:middle line:82% position:46% size:100% feit maken? Ja, gaat uw gang Dank u wel. 01:15:44.038 --> 01:15:48.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord even aan de minister om te reageren op de vraag 01:15:48.270 --> 01:15:48.439 align:middle line:82% position:46% size:100% van 01:15:50.449 --> 01:15:52.770 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Thijssen. Ik denk echt dat het hele spectrum 01:15:52.890 --> 01:15:57.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de afgelopen jaren is gaan schuiven. Zelfs de heer Van Haga doet met 01:15:59.298 --> 01:16:00.256 align:middle line:82% position:46% size:100% ons mee om verstandige maatregelen te nemen. 01:16:00.376 --> 01:16:03.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij neemt dan misschien het woord "klimaat" niet in de mond, maar 01:16:03.979 --> 01:16:09.260 align:middle line:82% position:46% size:100% spreekt wel over "het milieu". Het zijn ook de fracties van de 01:16:11.500 --> 01:16:14.710 align:middle line:82% position:46% size:100% VVD en het CDA die me de afgelopen tijd hebben uitgedaagd om de 01:16:14.949 --> 01:16:18.216 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstellingen voor waterstof en groen gas te verhogen, terwijl ik 01:16:18.337 --> 01:16:18.969 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf eigenlijk 01:16:20.739 --> 01:16:24.368 align:middle line:82% position:46% size:100% nog maar moet zien of ik het doel uit het coalitieakkoord überhaupt 01:16:24.759 --> 01:16:28.189 align:middle line:82% position:46% size:100% kan waarmaken. Ik word door die fracties ook 01:16:28.310 --> 01:16:30.729 align:middle line:82% position:46% size:100% opgejaagd om nog meer 01:16:32.470 --> 01:16:37.890 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen en nog sneller te gaan. Ik hou er wel van dat het nu even 01:16:38.010 --> 01:16:43.310 align:middle line:82% position:46% size:100% een wat feller en gepassioneerder debat is, want het gaat ook ergens 01:16:43.430 --> 01:16:44.378 align:middle line:82% position:46% size:100% over. Het 01:16:46.600 --> 01:16:50.119 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over de leefbaarheid van onze planeet. 01:16:50.239 --> 01:16:52.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoef als minister 01:16:55.869 --> 01:17:02.509 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Klimaat en Energie geen bloemen voor de uren die ik maak of voor de 01:17:02.628 --> 01:17:05.439 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen die ik doe. Het enige wat ik wil bereiken in 01:17:06.250 --> 01:17:10.189 align:middle line:82% position:46% size:100% deze functie, is dat ik een onomkeerbare bijdrage heb geleverd 01:17:10.310 --> 01:17:13.279 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de doelstelling om in 2030 die 60% af te tikken. 01:17:13.399 --> 01:17:16.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Zolang het PBL bij alle doorrekeningen zegt dat het 01:17:17.949 --> 01:17:19.210 align:middle line:82% position:46% size:100% nog niet goed genoeg is, 01:17:21.069 --> 01:17:23.199 align:middle line:82% position:46% size:100% kunt u ervan op aan, meneer Thijssen, dat 01:17:25.720 --> 01:17:31.298 align:middle line:82% position:46% size:100% ik dag en nacht zal doorwerken om dat wel voor elkaar te krijgen. 01:17:32.020 --> 01:17:35.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Zolang dat niet het geval is, ga ik er ook van 01:17:40.869 --> 01:17:44.770 align:middle line:82% position:46% size:100% uit dat niet alleen de oppositie maar ook 01:17:49.539 --> 01:17:54.649 align:middle line:82% position:46% size:100% de coalitie mij vol op de huid zit. Ik heb namelijk één hele duidelijke 01:17:54.770 --> 01:17:56.048 align:middle line:82% position:46% size:100% opdracht: in Nederland eindelijk de klimaattransitie in 01:17:58.989 --> 01:18:01.149 align:middle line:82% position:46% size:100% gang te zetten, onomkeerbaar en de vrijblijvendheid voorbij. 01:18:01.270 --> 01:18:05.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik twijfel niet aan de inzet en de motivatie van de minister. 01:18:06.079 --> 01:18:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit volgens mij ook niet het probleem. 01:18:07.220 --> 01:18:10.759 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zou heel snel weten hoe hij die 60% moet aantikken. 01:18:10.878 --> 01:18:15.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het probleem is dat hij het niet door het kabinet krijgt. 01:18:15.829 --> 01:18:17.636 align:middle line:82% position:46% size:100% Hiervoor is politiek leiderschap nodig. 01:18:17.756 --> 01:18:20.838 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten die moeilijke besluiten maken en met verve uitdragen. 01:18:20.958 --> 01:18:24.752 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd wil ik wel even reageren op de opmerking van de heer 01:18:24.872 --> 01:18:25.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Bontenbal. Al die plannen worden gepresenteerd 01:18:26.088 --> 01:18:28.819 align:middle line:82% position:46% size:100% en de wereld in geholpen, maar dáár ligt het rapportcijfer. 01:18:28.939 --> 01:18:29.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Thijssen, richt 01:18:31.689 --> 01:18:36.149 align:middle line:82% position:46% size:100% u zich op de minister. Ja, sorry, maar ik word ook 01:18:36.269 --> 01:18:36.328 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesproken. Nee, nee. 01:18:36.448 --> 01:18:38.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was een persoonlijk feit. Wil de minister 01:18:40.750 --> 01:18:43.287 align:middle line:82% position:46% size:100% nog reageren? Hij heeft er eigenlijk net al 01:18:43.407 --> 01:18:48.319 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord op gegeven. Dan gaan we naar mevrouw Van der 01:18:48.439 --> 01:18:50.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Plas van BBB. 01:18:51.819 --> 01:18:55.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Of was de heer Boucke iets eerder? Nee, want ik stond daar. 01:18:56.289 --> 01:18:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we daar alstublieft geen ruzie over krijgen! 01:18:58.369 --> 01:18:58.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, 01:19:00.460 --> 01:19:01.920 align:middle line:82% position:46% size:100% nee, de heer Boucke mag van mij prima eerst. 01:19:02.039 --> 01:19:06.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik ga meestal iets verder weg staan, want ik vind het altijd zo 01:19:06.918 --> 01:19:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% raar staan als we hier met zo'n hele groep mensen staan te wachten aan de 01:19:11.119 --> 01:19:13.369 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptiemicrofoon. Ik zie dat de heer Boucke vindt dat 01:19:13.489 --> 01:19:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% u eerst mag. Waarvoor dank. 01:19:13.640 --> 01:19:15.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. Twee vragen. 01:19:15.680 --> 01:19:18.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu we het toch over methaanemissie hebben — ik hoorde het woordje 01:19:18.960 --> 01:19:22.329 align:middle line:82% position:46% size:100% "stikstof" ook eventjes voorbijkomen — heb ik een vraag aan de minister. 01:19:23.500 --> 01:19:27.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot twee keer toe is deze week informatie gelekt uit de brief die 01:19:27.579 --> 01:19:29.439 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijdag komt. Dat is gisteren gebeurd toen het 01:19:32.979 --> 01:19:35.509 align:middle line:82% position:46% size:100% onder andere over uitkoop ging. Vandaag is dat gebeurd over het 01:19:35.628 --> 01:19:37.560 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen van het waterpeil, onder andere in het Groene Hart. 01:19:37.680 --> 01:19:39.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Lekken zijn we hier gewend. Dat is hier niet nieuw. 01:19:39.680 --> 01:19:43.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil wel opmerken dat de minister voor Natuur en Stikstof en de 01:19:45.460 --> 01:19:46.603 align:middle line:82% position:46% size:100% minister voor Volkshuisvesting gisteren in de media inhoudelijk 01:19:46.722 --> 01:19:48.020 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gereageerd op gelekte informatie. 01:19:48.140 --> 01:19:51.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde er eigenlijk deze minister ook naar vragen, want die krijgt het 01:19:51.970 --> 01:19:53.119 align:middle line:82% position:46% size:100% ook op zijn bordje en krijgt ook allemaal vragen. 01:19:53.239 --> 01:19:55.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kan dit nou toch steeds gebeuren? 01:19:55.430 --> 01:19:57.948 align:middle line:82% position:46% size:100% Het levert ook heel veel onrust op. Het kabinet spreekt met één mond. 01:19:58.069 --> 01:20:02.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom spreek ik hier de minister maar even aan als bewindspersoon die 01:20:02.260 --> 01:20:05.539 align:middle line:82% position:46% size:100% in het kabinet zit. Hoe kan het nou dat er gelekt wordt 01:20:05.659 --> 01:20:09.773 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat uw collega's dan ook nog eens een keer in de media inhoudelijk 01:20:09.893 --> 01:20:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan reageren op 01:20:13.569 --> 01:20:15.609 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuws dat gelekt is? 01:20:17.439 --> 01:20:19.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat niet. 01:20:22.088 --> 01:20:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben wel blij met deze vraag van mevrouw Van der Plas. 01:20:25.430 --> 01:20:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zei: we zijn inmiddels wel gewend aan dat lekken. 01:20:29.689 --> 01:20:29.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar 01:20:31.539 --> 01:20:33.658 align:middle line:82% position:46% size:100% ik zou met elkaar willen afspreken dat we er nooit aan gaan wennen, 01:20:33.779 --> 01:20:33.899 align:middle line:82% position:46% size:100% want 01:20:36.310 --> 01:20:37.880 align:middle line:82% position:46% size:100% het is natuurlijk echt onacceptabel en ook desastreus voor de manier 01:20:38.000 --> 01:20:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop we in dit land beleid maken, wat 01:20:41.680 --> 01:20:45.469 align:middle line:82% position:46% size:100% we met elkaar een beetje in vertrouwen willen doen. 01:20:45.588 --> 01:20:47.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij moeten vrijdag als ministerraad nog een besluit nemen over allerlei 01:20:47.569 --> 01:20:48.460 align:middle line:82% position:46% size:100% brieven. Flarden daarvan komen in de media. 01:20:48.579 --> 01:20:51.948 align:middle line:82% position:46% size:100% Een deel van het kabinet heeft waarschijnlijk nog niet eens alle 01:20:52.069 --> 01:20:52.328 align:middle line:82% position:46% size:100% brieven 01:20:54.069 --> 01:20:57.449 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen beoordelen voordat we ons daar vrijdag met elkaar over gaan 01:20:57.569 --> 01:21:00.279 align:middle line:82% position:46% size:100% buigen. Ik vind het echt verwerpelijk dat er 01:21:01.329 --> 01:21:02.814 align:middle line:82% position:46% size:100% elke keer zo veel dingen in de media terechtkomen. 01:21:02.934 --> 01:21:07.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit me helemaal aan bij mevrouw Van der Plas, zeg ik via de 01:21:07.430 --> 01:21:10.279 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter, dat dit onnodig tot onrust en zorgen leidt bij mensen. 01:21:10.399 --> 01:21:11.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de reacties van de 01:21:14.649 --> 01:21:17.088 align:middle line:82% position:46% size:100% collega-ministers voor Natuur en Stikstof en voor Volkshuisvesting 01:21:17.208 --> 01:21:19.399 align:middle line:82% position:46% size:100% niet gezien. Ik kan me voorstellen dat zij net zo 01:21:19.520 --> 01:21:22.250 align:middle line:82% position:46% size:100% balen van dit lek en hebben geprobeerd te schetsen dat er later 01:21:22.369 --> 01:21:26.090 align:middle line:82% position:46% size:100% deze week een integraal pakket naar buiten komt. 01:21:26.210 --> 01:21:27.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is hetgeen ik er nu over kan zeggen. 01:21:27.380 --> 01:21:30.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Op vrijdag zitten wij regelmatig met elkaar te balen over dat 01:21:32.350 --> 01:21:36.469 align:middle line:82% position:46% size:100% er weer iets in de media heeft gestaan voordat daar besluitvorming 01:21:36.588 --> 01:21:40.199 align:middle line:82% position:46% size:100% over is geweest. Ik sluit me trouwens ook aan bij de 01:21:41.869 --> 01:21:42.399 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerking 01:21:44.048 --> 01:21:47.949 align:middle line:82% position:46% size:100% van mevrouw Van der Plas. Ik zal ook 01:21:49.628 --> 01:21:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% een brief sturen naar de heer Rutte om dit weer onder de aandacht te 01:21:55.369 --> 01:21:57.460 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Ik voelde me gisteren namelijk ook 01:21:57.579 --> 01:21:57.789 align:middle line:82% position:46% size:100% al 01:22:00.609 --> 01:22:03.189 align:middle line:82% position:46% size:100% genoodzaakt om te reageren, omdat alles dan gewoon ontploft. 01:22:03.579 --> 01:22:05.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk doe ik dan weer mee aan dat 01:22:08.798 --> 01:22:13.670 align:middle line:82% position:46% size:100% spel en dat wil ik niet. Het hoort bij het kabinet en ik ben 01:22:13.789 --> 01:22:17.560 align:middle line:82% position:46% size:100% heel blij om te horen dat de voorzitter hier weer een brief — de 01:22:17.680 --> 01:22:20.680 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeveelste brief is dit overigens? — over gaat sturen naar de 01:22:20.800 --> 01:22:22.577 align:middle line:82% position:46% size:100% minister-president. Dit moet gewoon echt stoppen. 01:22:22.697 --> 01:22:24.609 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten ook nooit stoppen hier iets van 01:22:26.109 --> 01:22:28.850 align:middle line:82% position:46% size:100% te zeggen en er wat aan te doen. Zeker. 01:22:28.970 --> 01:22:29.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook 01:22:31.989 --> 01:22:33.189 align:middle line:82% position:46% size:100% al is het een derde of vierde keer 01:22:35.210 --> 01:22:38.500 align:middle line:82% position:46% size:100% dat u wat zegt of ik 01:22:41.289 --> 01:22:44.140 align:middle line:82% position:46% size:100% een brief schrijf, het moet niet normaal worden. 01:22:44.289 --> 01:22:47.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Exact, helemaal mee eens. Ik had nog een andere vraag over de 01:22:52.000 --> 01:22:52.238 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden die 01:22:54.189 --> 01:22:56.350 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk zijn gegeven. Ik heb gevraagd om heel veel 01:22:56.470 --> 01:22:59.500 align:middle line:82% position:46% size:100% impactassessments. Ik kom straks zeer uitgebreid terug 01:22:59.770 --> 01:23:01.420 align:middle line:82% position:46% size:100% op uw vraag over impactassessments. Oké. 01:23:01.539 --> 01:23:04.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht omdat die vragen schriftelijk zijn beantwoord dan … 01:23:04.878 --> 01:23:07.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom er speciaal voor u ook 01:23:08.918 --> 01:23:11.179 align:middle line:82% position:46% size:100% nog mondeling op terug. Nou. 01:23:11.298 --> 01:23:11.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dank u wel. 01:23:12.069 --> 01:23:15.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voor uw geduld, meneer Boucke van D66. 01:23:15.878 --> 01:23:18.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. Dank aan de minister voor de 01:23:23.378 --> 01:23:25.960 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van mijn vragen over circulariteit bij de 01:23:26.798 --> 01:23:29.710 align:middle line:82% position:46% size:100% energietransitie. Ik wil het nog wel even iets 01:23:29.890 --> 01:23:31.863 align:middle line:82% position:46% size:100% scherper maken. Kan de minister toezeggen dat hij 01:23:31.984 --> 01:23:34.340 align:middle line:82% position:46% size:100% zal onderzoeken welke beleidsmaatregelen nodig zijn om 01:23:34.460 --> 01:23:34.868 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor te 01:23:39.220 --> 01:23:41.149 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat circulariteit meegenomen wordt? 01:23:41.270 --> 01:23:46.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Circulariteit aan de ene kant, maar ook de verwerking van grondstoffen 01:23:46.670 --> 01:23:48.170 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat het standaard wordt bij energietransitieprojecten. 01:23:48.289 --> 01:23:51.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dit belangrijk, omdat de kosten die daarmee gepaard gaan ook 01:23:51.680 --> 01:23:53.810 align:middle line:82% position:46% size:100% door de SDE++ gefinancierd moeten kunnen worden. 01:23:53.930 --> 01:23:56.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet je dat wel heel scherp in beeld hebben. 01:23:56.680 --> 01:24:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toezeggen dat hij daar onderzoek naar gaat doen en op 01:24:01.369 --> 01:24:02.930 align:middle line:82% position:46% size:100% welke termijn dat onderzoek zou kunnen plaatsvinden? 01:24:03.050 --> 01:24:05.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga het nog concreter doen. Ik verwerk dit al zo 01:24:08.500 --> 01:24:10.529 align:middle line:82% position:46% size:100% veel mogelijk in de volgende tenders voor wind op zee. 01:24:10.649 --> 01:24:15.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor die energieprojecten wil ik dat circulariteit een onderdeel wordt 01:24:15.399 --> 01:24:21.128 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de productie en aanschaf, maar ook bij de verwerking aan het einde 01:24:21.579 --> 01:24:22.600 align:middle line:82% position:46% size:100% van de looptijd. Partijen kunnen daar nu nog extra 01:24:22.930 --> 01:24:26.390 align:middle line:82% position:46% size:100% punten op scoren in die tenders, maar ik wil dat 01:24:28.489 --> 01:24:32.779 align:middle line:82% position:46% size:100% het op een gegeven moment gewoon de basis wordt voor alle partijen die 01:24:32.899 --> 01:24:34.039 align:middle line:82% position:46% size:100% meedoen aan tenders voor wind op zee. 01:24:34.159 --> 01:24:36.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg toe dat ik met de staatssecretaris bij het nationaal 01:24:36.439 --> 01:24:39.140 align:middle line:82% position:46% size:100% programma Circulaire Economie specifiek zal ingaan op de manier 01:24:39.260 --> 01:24:41.828 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop wij circulariteit bij opwek op land verder kunnen ondersteunen. 01:24:42.939 --> 01:24:43.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 01:24:44.810 --> 01:24:47.078 align:middle line:82% position:46% size:100% doen we onder andere met verschillende projecten om in 01:24:47.529 --> 01:24:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland meer circulaire zon-PV-productie, circulaire 01:24:48.739 --> 01:24:51.170 align:middle line:82% position:46% size:100% batterijtechnologie et cetera van de grond te krijgen. 01:24:51.289 --> 01:24:55.006 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal in het nationaal programma uitgebreider op deze vraag van de 01:24:55.127 --> 01:24:57.819 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Boucke ingaan. Dus de beweging is de goede kant op, 01:24:58.029 --> 01:24:59.710 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het gaat wel echt te traag. En er ligt dus een grote taak voor 01:25:03.159 --> 01:25:06.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Europa om het komende jaar meer bruggen te bouwen, zodat we bij de 01:25:07.059 --> 01:25:08.890 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende VN-klimaattop echt een stevigere deuk in het pak boter 01:25:09.489 --> 01:25:12.279 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen slaan. Ik heb al vaker met de heer Kops van 01:25:12.399 --> 01:25:18.670 align:middle line:82% position:46% size:100% gedachten gewisseld en ik ga de heer Kops ook nu niet overtuigen van mijn 01:25:19.869 --> 01:25:22.449 align:middle line:82% position:46% size:100% passie voor het bestrijden van de klimaatverandering. 01:25:22.569 --> 01:25:25.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit soort extreme weersomstandigheden, bijvoorbeeld 01:25:25.279 --> 01:25:25.329 align:middle line:82% position:46% size:100% die 01:25:31.689 --> 01:25:33.819 align:middle line:82% position:46% size:100% extreme droogte in Afrika, is ontwrichtend voor samenlevingen. 01:25:33.939 --> 01:25:34.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Het leidt 01:25:36.939 --> 01:25:42.920 align:middle line:82% position:46% size:100% ertoe dat hele bevolkingsgroepen op de vlucht slaan en er grote 01:25:43.039 --> 01:25:44.010 align:middle line:82% position:46% size:100% instabiliteit ontstaat in dat soort regio's. 01:25:44.130 --> 01:25:47.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus ook echt in het belang van de Europese Unie om dat soort 01:25:48.460 --> 01:25:50.720 align:middle line:82% position:46% size:100% kwetsbare landen te helpen, klimaatschade te adresseren en 01:25:50.840 --> 01:25:51.960 align:middle line:82% position:46% size:100% samenlevingen weer bestaansrecht te geven. 01:25:52.079 --> 01:25:55.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zijn we bereid om daar op een gegeven moment aan bij te dragen, 01:25:56.100 --> 01:25:57.020 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we willen wel eerst 01:25:58.989 --> 01:26:00.010 align:middle line:82% position:46% size:100% die innovatieve financieringsinstrumenten zien. 01:26:00.130 --> 01:26:03.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is eigenlijk een hele goede vraag van de heer Kops. 01:26:03.420 --> 01:26:05.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Een groot deel van de uitwerking in het komende jaar zal niet alleen 01:26:05.659 --> 01:26:07.298 align:middle line:82% position:46% size:100% maar gaan over waar het geld vandaan komt, maar 01:26:09.939 --> 01:26:13.698 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral ook over: wat verstaan we onder klimaatschade, wanneer is er 01:26:13.819 --> 01:26:16.399 align:middle line:82% position:46% size:100% sprake van klimaatschade? Laat ik even een voorbeeld noemen. 01:26:16.520 --> 01:26:18.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zelf heel lang gesproken met de minister van Jamaica. 01:26:19.100 --> 01:26:21.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Jamaica is de afgelopen jaren een paar keer geraakt door 01:26:23.979 --> 01:26:25.289 align:middle line:82% position:46% size:100% hele zware stormen, tyfoons en orkanen. 01:26:25.409 --> 01:26:26.810 align:middle line:82% position:46% size:100% In Jamaica hebben ze dezelfde discussie: is klimaatschade de 01:26:26.930 --> 01:26:27.640 align:middle line:82% position:46% size:100% heftige regenval en alles wat daarbij komt kijken? 01:26:27.760 --> 01:26:29.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Is klimaatschade de infrastructuur die weg is? 01:26:29.838 --> 01:26:31.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Of is klimaatschade het feit dat er geen visserijgronden meer bij 01:26:31.668 --> 01:26:34.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Jamaica zijn omdat die zijn weggevaagd door die stormen en 01:26:34.579 --> 01:26:36.289 align:middle line:82% position:46% size:100% lokale vissers geen boterham meer kunnen verdienen? 01:26:36.409 --> 01:26:39.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn drie totaal verschillende vormen van schade door dat extreme 01:26:39.789 --> 01:26:40.539 align:middle line:82% position:46% size:100% weer, maar wat 01:26:42.220 --> 01:26:45.470 align:middle line:82% position:46% size:100% is nou klimaatschade die straks door zo'n fonds zou moeten worden 01:26:45.590 --> 01:26:49.430 align:middle line:82% position:46% size:100% geadresseerd? Dat zal een heel groot deel van de 01:26:49.550 --> 01:26:53.088 align:middle line:82% position:46% size:100% discussie zijn bij de uitwerking in het komende jaar. 01:26:53.208 --> 01:26:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft schriftelijk vragen beantwoord die ik gesteld heb 01:26:55.579 --> 01:26:57.302 align:middle line:82% position:46% size:100% in de eerste termijn over klimaatschade en het Caribisch deel 01:26:57.422 --> 01:26:59.890 align:middle line:82% position:46% size:100% van het Koninkrijk. De minister gaf zelf aan dat de 01:27:00.369 --> 01:27:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% resultaten van de VN-top heel mager, heel teleurstellend zijn, maar dat 01:27:01.789 --> 01:27:03.198 align:middle line:82% position:46% size:100% we op schade en verlies wel een stap hebben gezet. 01:27:03.319 --> 01:27:06.128 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel langzaam, 30 jaar is daarover onderhandeld en eindelijk is er nu 01:27:06.668 --> 01:27:11.368 align:middle line:82% position:46% size:100% een stap gezet. Mijn vraag aan de minister is: 01:27:13.600 --> 01:27:15.770 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen we niet binnen het Koninkrijk al laten zien dat we veel sneller 01:27:15.890 --> 01:27:18.408 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen? De minister heeft aangegeven dat het 01:27:20.319 --> 01:27:21.896 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet de conferentie in maart volgend jaar organiseert. 01:27:22.016 --> 01:27:23.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn oproep aan het kabinet is: maak schade en verlies daar een 01:27:23.989 --> 01:27:27.798 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk onderdeel van. Ga aan de slag met al die vragen die 01:27:27.918 --> 01:27:30.229 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister zelf net opwierp: wat is schade, hoe treedt het op, hoe kun 01:27:30.350 --> 01:27:33.588 align:middle line:82% position:46% size:100% je dat aanpakken, hoe kun je voorkomen dat er meer schade 01:27:33.708 --> 01:27:35.390 align:middle line:82% position:46% size:100% optreedt? Laat de wereld zien dat wij dat in 01:27:35.510 --> 01:27:36.672 align:middle line:82% position:46% size:100% ons deel, in Nederland kunnen aanpakken. 01:27:36.792 --> 01:27:40.487 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierbij een oproep en een vraag aan de minister om toe te zeggen dat dat 01:27:40.606 --> 01:27:44.819 align:middle line:82% position:46% size:100% een belangrijk onderdeel wordt van die conferentie en dat hij pilots 01:27:44.939 --> 01:27:46.198 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat doen op de eilanden in het Koninkrijk. 01:27:46.319 --> 01:27:46.578 align:middle line:82% position:46% size:100% Als 01:27:48.259 --> 01:27:53.310 align:middle line:82% position:46% size:100% ik van de gelegenheid gebruik mag maken: ik heb vandaag de heer Ed 01:27:53.430 --> 01:27:54.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Nijpels benoemd tot kwartiermaker van de klimaattafel van Bonaire. 01:27:57.069 --> 01:28:01.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zal de komende maanden in kaart brengen hoe we op Bonaire mitigatie- 01:28:01.418 --> 01:28:03.729 align:middle line:82% position:46% size:100% en adaptatieprojecten beter in samenhang kunnen oppakken. 01:28:03.850 --> 01:28:05.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn vijf departementen bij betrokken. 01:28:05.770 --> 01:28:07.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht in het voorjaar het rapport voor Bonaire. 01:28:07.510 --> 01:28:08.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat er hele goede aanknopingspunten in zitten voor hoe 01:28:08.918 --> 01:28:10.470 align:middle line:82% position:46% size:100% we de klimaataanpak op de BES-eilanden verder kunnen 01:28:11.220 --> 01:28:11.722 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken. Ik heb in de schriftelijke 01:28:11.842 --> 01:28:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording ook aangegeven dat ik in het voorjaar samen met premier 01:28:14.949 --> 01:28:16.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Croes van Aruba een Caribbean climate conference 01:28:18.939 --> 01:28:22.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zal organiseren. Daarbij willen we niet alleen 01:28:23.560 --> 01:28:27.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Curaçao, Aruba en Sint-Maarten uitnodigen, maar ook verschillende 01:28:27.479 --> 01:28:30.369 align:middle line:82% position:46% size:100% landen uit de Caribische regio. We willen daar verschillende thema's 01:28:30.500 --> 01:28:33.520 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreken die echt specifiek voor kleine eilandstaten relevant zijn. 01:28:34.810 --> 01:28:37.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lijkt me heen nuttig om die conferentie te gebruiken om met 01:28:38.979 --> 01:28:40.798 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar door te praten over wat we nou in Sharm-el-Sheikh hebben 01:28:40.918 --> 01:28:42.588 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken over klimaatschade en hoe we dat richting de volgende 01:28:42.708 --> 01:28:43.100 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaattop verder kunnen gaan brengen. 01:28:43.220 --> 01:28:45.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben nu nog bezig met Aruba met het vormgeven van 01:28:48.489 --> 01:28:53.359 align:middle line:82% position:46% size:100% het programma voor die conferentie. Zodra dat gereed is, kan ik de Kamer 01:28:53.479 --> 01:28:56.270 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover informeren. Ik doe dus nu geen concrete 01:28:56.390 --> 01:29:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging, zoals de heer Boucke die vraagt, omdat ik een van 01:29:01.960 --> 01:29:06.979 align:middle line:82% position:46% size:100% de medeorganisatoren ben, maar ik neem dit thema wel mee in mijn 01:29:07.100 --> 01:29:08.810 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken met Aruba over de verdere voorbereiding. 01:29:08.930 --> 01:29:10.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had ook nog een vraag over de schriftelijke beantwoording. 01:29:10.789 --> 01:29:11.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor 01:29:13.960 --> 01:29:16.059 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister net zeggen over het COP dat 01:29:17.890 --> 01:29:21.086 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitkomst ondanks het klimaatfonds teleurstellend is. 01:29:21.206 --> 01:29:23.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we het zo samenvatten. Nu is volgend jaar al, dus heel 01:29:23.958 --> 01:29:27.588 align:middle line:82% position:46% size:100% snel, de volgende COP. Een van de redenen waarom wij de 01:29:27.708 --> 01:29:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkomst teleurstellend vinden, is dat er over het uitfaseren van 01:29:31.878 --> 01:29:33.649 align:middle line:82% position:46% size:100% fossiele brandstoffen eigenlijk niks is opgenomen. 01:29:33.770 --> 01:29:37.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik lees in de schriftelijke beantwoording over wat we nou beter 01:29:37.989 --> 01:29:39.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan doen richting volgend 01:29:40.899 --> 01:29:45.920 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar: meer samenwerken met de Global South en daarnaast meer inspanningen 01:29:46.039 --> 01:29:48.020 align:middle line:82% position:46% size:100% leveren om binnen die 1,5 graad te blijven. 01:29:48.140 --> 01:29:53.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dat tweede punt, het uitfaseren van die fossiele brandstoffen, vraag 01:29:53.359 --> 01:29:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ik aan de minister of hij kan toezeggen dat we er nu al op gaan 01:29:58.939 --> 01:30:04.010 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten, zodat we volgend jaar een krachtig statement hebben en het wel 01:30:04.130 --> 01:30:04.969 align:middle line:82% position:46% size:100% in de eindverklaring opgenomen wordt. 01:30:05.088 --> 01:30:06.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het helemaal met mevrouw Koekkoek eens 01:30:08.289 --> 01:30:08.710 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we 01:30:10.810 --> 01:30:13.939 align:middle line:82% position:46% size:100% dat moeten doen. Het is wel zo dat bij 01:30:14.060 --> 01:30:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% VN-klimaattoppen de Europese Commissie het mandaat heeft voor de 01:30:15.529 --> 01:30:18.409 align:middle line:82% position:46% size:100% onderhandelingen. Dus als ik dit toezeg aan u, zou 01:30:18.529 --> 01:30:19.770 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn route zijn dat 01:30:23.409 --> 01:30:23.770 align:middle line:82% position:46% size:100% ik de 01:30:25.930 --> 01:30:29.390 align:middle line:82% position:46% size:100% komende tijd eerst in Europa steun ga proberen te krijgen om dat echt 01:30:29.510 --> 01:30:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% in heel stevig in het EU-onderhandelingsmandaat te 01:30:31.878 --> 01:30:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen. Dan kunnen we daarna met de 01:30:32.750 --> 01:30:35.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Commissie en verschillende Europese klimaatministers die brug naar de 01:30:36.878 --> 01:30:40.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Global South slaan, zodat er in Dubai volgend jaar hopelijk wel een 01:30:40.600 --> 01:30:43.479 align:middle line:82% position:46% size:100% meerderheid voor is om fossiele brandstoffen uit te faseren. 01:30:43.838 --> 01:30:46.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is inderdaad waarom de oproep doe om daar 01:30:50.279 --> 01:30:53.229 align:middle line:82% position:46% size:100% nu al mee te starten. Ik weet dat die route best lang kan 01:30:53.350 --> 01:30:55.329 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik ben daar dus heel blij mee. 01:30:55.449 --> 01:30:57.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké. Dan mevrouw Van der Plas, BBB. 01:30:57.969 --> 01:30:59.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Volgens mij hoorde ik de minister 01:30:59.838 --> 01:31:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% net iets zeggen over de klimaattafel voor Bonaire en dat de heer Nijpels 01:31:07.220 --> 01:31:08.210 align:middle line:82% position:46% size:100% daar als klimaatpaus naartoe gestuurd wordt. 01:31:08.329 --> 01:31:11.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had al een vraag klaarliggen, dus die stel ik 01:31:13.628 --> 01:31:14.448 align:middle line:82% position:46% size:100% nu. Wat moeten we daaronder verstaan, 01:31:14.569 --> 01:31:14.649 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 01:31:16.628 --> 01:31:18.310 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Nijpels daar naartoe gaat? 01:31:21.460 --> 01:31:25.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begreep uit het bericht dat er gekeken wordt hoe en in welke vorm 01:31:25.119 --> 01:31:27.759 align:middle line:82% position:46% size:100% zo'n klimaattafel er moet komen. Er is een lokale projectleider bij 01:31:27.878 --> 01:31:29.729 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokken en ondersteuning vanuit Den Haag in of voor Bonaire. 01:31:30.088 --> 01:31:34.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een project van zes maanden, als ik het goed heb begrepen. 01:31:34.609 --> 01:31:37.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was even benieuwd hoe dat eruit gaat zien. 01:31:37.628 --> 01:31:37.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat de 01:31:41.529 --> 01:31:46.979 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Nijpels daar wonen, gaat hij heen en weer vliegen of gaat dat via 01:31:47.100 --> 01:31:49.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoom? Wat kost het? 01:31:49.208 --> 01:31:50.658 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik ook 01:31:56.199 --> 01:31:56.800 align:middle line:82% position:46% size:100% best belangrijk, want 01:32:00.039 --> 01:32:05.079 align:middle line:82% position:46% size:100% dit lijkt me ook best een omvangrijk project waar aardig wat geld in gaat 01:32:05.199 --> 01:32:08.529 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten. Hoeveel mensen zijn daar dan precies 01:32:08.649 --> 01:32:08.849 align:middle line:82% position:46% size:100% bij betrokken? Wat is de 01:32:10.439 --> 01:32:12.869 align:middle line:82% position:46% size:100% precieze opdracht en wat moet het resultaat uiteindelijk zijn? 01:32:14.199 --> 01:32:16.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister daar wat over zeggen? 01:32:16.838 --> 01:32:19.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire, Saba en Statia zijn 01:32:26.310 --> 01:32:29.529 align:middle line:82% position:46% size:100% bijzondere gemeenten en vallen daarmee ook indirect onder mijn 01:32:29.649 --> 01:32:31.140 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid als het 01:32:35.250 --> 01:32:38.380 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om de klimaataanpak. De eilanden hebben daar zelf 01:32:38.500 --> 01:32:39.418 align:middle line:82% position:46% size:100% overigens ook veel taken in. De 01:32:41.128 --> 01:32:42.729 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen jaren hebben we daar heel weinig gedaan. 01:32:42.850 --> 01:32:46.689 align:middle line:82% position:46% size:100% We waren hier in Nederland, in Europees Nederland, heel druk met 01:32:46.810 --> 01:32:46.890 align:middle line:82% position:46% size:100% het 01:32:50.859 --> 01:32:51.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Klimaatakkoord, maar voor de 01:32:57.009 --> 01:32:58.658 align:middle line:82% position:46% size:100% BES hadden we eigenlijk weinig concreets. 01:32:59.259 --> 01:33:03.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in de Miljoenennota extra geld vrijgemaakt voor het opwekken 01:33:03.639 --> 01:33:04.520 align:middle line:82% position:46% size:100% van duurzame energie op deze drie eilanden. 01:33:04.640 --> 01:33:08.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan daarmee naar 80% tot bijna 100% volledig duurzame 01:33:08.479 --> 01:33:09.710 align:middle line:82% position:46% size:100% elektriciteitsproductie. Met name Bonaire heeft toen aan de 01:33:09.829 --> 01:33:12.488 align:middle line:82% position:46% size:100% bel getrokken en gezegd: wij zijn van alle eilanden en eigenlijk van 01:33:12.819 --> 01:33:15.759 align:middle line:82% position:46% size:100% het hele Koninkrijk misschien wel het meest kwetsbare stukje. 01:33:15.878 --> 01:33:17.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Onder andere de Universiteit van Amsterdam heeft dat ook al eerder in 01:33:17.220 --> 01:33:17.770 align:middle line:82% position:46% size:100% kaart gebracht. Zij snakken dus eigenlijk naar het 01:33:19.088 --> 01:33:21.048 align:middle line:82% position:46% size:100% samenvoegen van alle inzichten die we al hebben. 01:33:21.168 --> 01:33:24.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus wat de heer Nijpels zal doen — dat 01:33:31.180 --> 01:33:35.149 align:middle line:82% position:46% size:100% doet hij grotendeels vanuit Nederland en via Zoom — is dat hij 01:33:35.270 --> 01:33:37.510 align:middle line:82% position:46% size:100% met één iemand ondersteuning vanuit Nederland 01:33:40.119 --> 01:33:45.670 align:middle line:82% position:46% size:100% en één iemand ondersteuning van de eilandsraad op Bonaire, dus dat is 01:33:45.789 --> 01:33:49.270 align:middle line:82% position:46% size:100% een vrij flexibel team, met name eigenlijk alle rapporten die de 01:33:52.210 --> 01:33:52.810 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen jaren al 01:34:00.579 --> 01:34:05.020 align:middle line:82% position:46% size:100% over Bonaire zijn gemaakt goed in kaart gaat brengen en die gaat 01:34:05.319 --> 01:34:10.630 align:middle line:82% position:46% size:100% samenbrengen in eigenlijk een integraal — sorry voor het woord — 01:34:10.779 --> 01:34:15.260 align:middle line:82% position:46% size:100% advies aan het kabinet over hoe we nou vanuit EZK, LNV en IenW op een 01:34:15.380 --> 01:34:17.859 align:middle line:82% position:46% size:100% veel betere manier Bonaire kunnen ondersteunen in plaats van 01:34:20.109 --> 01:34:21.668 align:middle line:82% position:46% size:100% elke keer met hapsnapprojectjes. Dat 01:34:23.229 --> 01:34:25.539 align:middle line:82% position:46% size:100% doen we inderdaad kort en krachtig, zodat we in 01:34:28.539 --> 01:34:32.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de loop van 2023 een concreet plan van aanpak hebben. 01:34:32.119 --> 01:34:36.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal ik dan ook met de Kamer delen. 01:34:36.140 --> 01:34:40.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zal ik ook inzichtelijk maken wat Bonaire zelf moet doen en waar 01:34:41.500 --> 01:34:43.048 align:middle line:82% position:46% size:100% de verschillende ministeries bij kunnen helpen. 01:34:43.168 --> 01:34:47.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel erg fijn om te horen dat het geen heen en weer gevlieg wordt; het 01:34:47.298 --> 01:34:51.399 align:middle line:82% position:46% size:100% is een project van zes maanden. Maar begrijp ik dan goed dat er een 01:34:51.729 --> 01:34:55.310 align:middle line:82% position:46% size:100% projectleider op Bonaire zelf zit die daar ook fysiek de kar trekt en 01:34:55.430 --> 01:34:57.850 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de heer Nijpels dan de 01:35:01.449 --> 01:35:05.088 align:middle line:82% position:46% size:100% persoon is die vanuit Nederland de ondersteuning daarbij biedt? 01:35:05.208 --> 01:35:09.082 align:middle line:82% position:46% size:100% Heb ik dat zo goed begrepen? De heer Nijpels zal in ieder geval 01:35:09.203 --> 01:35:10.810 align:middle line:82% position:46% size:100% ook echt één keer naar 01:35:12.939 --> 01:35:13.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire afreizen om 01:35:17.680 --> 01:35:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% met mensen te spreken, om de zorgen van 01:35:23.829 --> 01:35:25.997 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonairianen aan te horen en met eigen ogen te zien welke kansen er 01:35:26.117 --> 01:35:28.399 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen. Bonaire zou met duurzaam toerisme 01:35:28.520 --> 01:35:31.689 align:middle line:82% position:46% size:100% echt een uniek eiland in die regio kunnen zijn. 01:35:32.020 --> 01:35:34.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik vond het ook belangrijk dat iemand van de lokale overheid 01:35:34.750 --> 01:35:35.829 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij betrokken is 01:35:37.689 --> 01:35:40.189 align:middle line:82% position:46% size:100% die daar een groot deel van het werk kan verzetten. 01:35:40.310 --> 01:35:44.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee heb ik volgens mij antwoord gegeven op uw vraag. 01:35:44.208 --> 01:35:47.409 align:middle line:82% position:46% size:100% U vervolgt uw betoog. Voorzitter, ik heb nog vrij veel te 01:35:47.739 --> 01:35:51.619 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoorden, dus ik ga er soms in een vrij hoog tempo doorheen, 01:35:51.739 --> 01:35:54.189 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvoor excuus. Ik kom bij het derde blok, de 01:35:54.489 --> 01:35:55.439 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecrisis en de leveringszekerheid van gas. 01:35:55.560 --> 01:35:55.599 align:middle line:82% position:46% size:100% De 01:35:57.439 --> 01:36:00.170 align:middle line:82% position:46% size:100% oorlog in Oekraïne heeft ons pijnlijk met de neus op het feit 01:36:00.289 --> 01:36:03.969 align:middle line:82% position:46% size:100% gedrukt dat we zo snel mogelijk onze fossiele afhankelijkheid en 01:36:06.100 --> 01:36:08.716 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker die van Rusland moeten afbouwen. 01:36:08.836 --> 01:36:11.926 align:middle line:82% position:46% size:100% De energiecrisis heeft een enorme impact: op huishoudens, op 01:36:12.046 --> 01:36:13.029 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven, op iedereen die 01:36:15.640 --> 01:36:17.448 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt geconfronteerd met die hoge energierekening. 01:36:17.569 --> 01:36:19.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Die energiecrisis heeft de volle aandacht van het kabinet. 01:36:19.989 --> 01:36:23.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Het afgelopen jaar hebben we hard gewerkt om de leveringszekerheid van 01:36:28.000 --> 01:36:30.310 align:middle line:82% position:46% size:100% gas zo goed mogelijk te garanderen deze winter. 01:36:30.548 --> 01:36:35.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook aangemoedigd en opgejaagd door de Tweede Kamer hebben we alles op 01:36:35.479 --> 01:36:38.229 align:middle line:82% position:46% size:100% alles gezet om de gasopslagen voor deze winter zo goed mogelijk gevuld 01:36:38.418 --> 01:36:43.850 align:middle line:82% position:46% size:100% te krijgen. De staatssecretaris en ik waren een 01:36:43.970 --> 01:36:45.939 align:middle line:82% position:46% size:100% week of twee geleden zelf ook enigszins verrast dat 01:36:47.829 --> 01:36:50.588 align:middle line:82% position:46% size:100% we op een gegeven moment op het dashboard zagen dat 01:36:53.319 --> 01:36:55.760 align:middle line:82% position:46% size:100% bijna alle opslagen in Nederland 100% gevuld waren. 01:36:55.880 --> 01:36:58.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Wie had dat een aantal maanden geleden gedacht? 01:36:58.189 --> 01:37:02.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de andere kant wil het kabinet voor de veiligheid van de Groningers 01:37:02.609 --> 01:37:05.630 align:middle line:82% position:46% size:100% echt stoppen met de gaswinning in Groningen. 01:37:05.750 --> 01:37:08.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De staatssecretaris zal daar straks nog meer over zeggen. 01:37:09.029 --> 01:37:11.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan komt de vraag op 01:37:15.548 --> 01:37:17.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe je er de 01:37:19.149 --> 01:37:19.750 align:middle line:82% position:46% size:100% komende winters voor 01:37:22.479 --> 01:37:23.020 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat zorgen dat 01:37:26.560 --> 01:37:26.649 align:middle line:82% position:46% size:100% die 01:37:28.960 --> 01:37:32.199 align:middle line:82% position:46% size:100% gasopslagen ook weer gevuld zijn als je geen Groninger productie meer 01:37:32.319 --> 01:37:34.329 align:middle line:82% position:46% size:100% hebt en ook geen import uit Rusland. We 01:37:38.798 --> 01:37:42.260 align:middle line:82% position:46% size:100% werken nu aan een strategie om de gasopslagen te vullen voor de winter 01:37:42.380 --> 01:37:45.829 align:middle line:82% position:46% size:100% van 2023-2024. Daarbij kijken we ook naar de rol 01:37:45.949 --> 01:37:47.369 align:middle line:82% position:46% size:100% die Energie Beheer Nederland kan spelen. 01:37:47.489 --> 01:37:50.929 align:middle line:82% position:46% size:100% De staatssecretaris en ik zullen u daar binnenkort uitgebreid per brief 01:37:51.048 --> 01:37:53.988 align:middle line:82% position:46% size:100% over informeren. De heer Erkens stelde een aantal 01:37:54.109 --> 01:37:55.729 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen over de lng-inkoopcapaciteit. Wij hebben het afgelopen jaar toch 01:37:55.850 --> 01:37:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% echt wel iets heel knaps gedaan. Grote complimenten aan Gasunie en 01:37:58.699 --> 01:37:58.810 align:middle line:82% position:46% size:100% een 01:38:02.109 --> 01:38:05.479 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal lokale overheden in Rotterdam en de Eemshaven, die het mogelijk 01:38:05.600 --> 01:38:08.703 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gemaakt om onze lng-importcapaciteit te verdubbelen 01:38:08.823 --> 01:38:10.189 align:middle line:82% position:46% size:100% van 12 naar 24 biljoen kubieke meter. 01:38:10.310 --> 01:38:12.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Die terminals draaien nu ook op volle capaciteit. 01:38:12.560 --> 01:38:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze leveren aan Nederland maar ook 01:38:16.180 --> 01:38:17.859 align:middle line:82% position:46% size:100% aan Duitsland, de Tsjechische Republiek en Frankrijk. 01:38:17.979 --> 01:38:19.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in Duitsland is 01:38:21.159 --> 01:38:24.289 align:middle line:82% position:46% size:100% onlangs een nieuwe terminal gerealiseerd — iets later dan in 01:38:24.409 --> 01:38:27.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, maar we zijn blij dat ook Duitsland een nieuwe lng-terminal 01:38:27.979 --> 01:38:30.529 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft — en er wordt gewerkt aan verdere uitbreiding. 01:38:30.649 --> 01:38:35.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in Nederland kijk ik naar verdere uitbreiding van de 01:38:39.100 --> 01:38:41.298 align:middle line:82% position:46% size:100% lng-capaciteit. Daarbij zijn een aantal 01:38:41.418 --> 01:38:44.048 align:middle line:82% position:46% size:100% randvoorwaarden belangrijk. Zijn er geschikte locaties? 01:38:44.319 --> 01:38:46.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan het makkelijk ruimtelijk worden ingepast? 01:38:46.338 --> 01:38:49.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Is er voldoende transportcapaciteit in het net daarachter? 01:38:49.128 --> 01:38:49.869 align:middle line:82% position:46% size:100% En is 01:38:52.180 --> 01:38:56.100 align:middle line:82% position:46% size:100% zo'n extra lng-capaciteit ook helemaal waterstofklaar te maken, 01:38:56.220 --> 01:38:58.609 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat je op een gegeven moment kan switchen naar duurzame dragers? 01:38:58.729 --> 01:39:02.020 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn in gesprek met marktpartijen die geïnteresseerd zijn in het 01:39:04.060 --> 01:39:05.259 align:middle line:82% position:46% size:100% exporteren van meer 01:39:07.750 --> 01:39:09.639 align:middle line:82% position:46% size:100% van die importterminals, met de 01:39:11.798 --> 01:39:15.139 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale overheden en met de netbeheerders van het landelijke en 01:39:15.259 --> 01:39:15.829 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale gastransportnet. In de brief die u binnenkort krijgt, 01:39:15.949 --> 01:39:18.229 align:middle line:82% position:46% size:100% zal ik hier in meer detail op ingaan. 01:39:18.350 --> 01:39:21.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Afhankelijk van hoeveel bedrijfsinformatie ik dan al kan 01:39:21.949 --> 01:39:22.418 align:middle line:82% position:46% size:100% delen, kunnen we ook 01:39:25.720 --> 01:39:28.029 align:middle line:82% position:46% size:100% concreter worden met die plannen. Meer importcapaciteit garandeert 01:39:28.329 --> 01:39:31.460 align:middle line:82% position:46% size:100% overigens niet dat die lng ook daadwerkelijk wordt geïmporteerd. 01:39:31.579 --> 01:39:33.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor zijn langetermijncontracten relevant. 01:39:33.409 --> 01:39:36.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Gasunie heeft daar goede voorwaarden aan verbonden bij de 01:39:38.159 --> 01:39:42.199 align:middle line:82% position:46% size:100% EemsEnergyTerminal in de Eemshaven, zodat we ook zeker weten dat die 01:39:42.319 --> 01:39:44.988 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit wordt gebruikt. Maar we weten dat er tot 2026 weinig 01:39:45.109 --> 01:39:47.719 align:middle line:82% position:46% size:100% extra lng-productiecapaciteit in de wereld bij komt. 01:39:47.838 --> 01:39:48.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn als Europa dan ook echt afhankelijk van het verleggen van 01:39:48.880 --> 01:39:54.640 align:middle line:82% position:46% size:100% die lng-stromen naar ons continent. Dat doet wat met de prijs, zeg ik 01:39:55.069 --> 01:39:55.418 align:middle line:82% position:46% size:100% richting de heer 01:40:03.009 --> 01:40:04.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Azarkan, die daar in 01:40:06.770 --> 01:40:11.210 align:middle line:82% position:46% size:100% een interruptiedebat met de minister van EZK van gedachten over had 01:40:11.329 --> 01:40:12.048 align:middle line:82% position:46% size:100% gewisseld. Voorzitter. 01:40:12.168 --> 01:40:13.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat brengt mij bij het blok energiebesparing. 01:40:13.760 --> 01:40:16.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Of we het nu hebben over gas of elektriciteit, elke vorm van energie 01:40:17.088 --> 01:40:19.149 align:middle line:82% position:46% size:100% die we weten te 01:40:23.930 --> 01:40:25.743 align:middle line:82% position:46% size:100% besparen, hoeven we niet te produceren en te transporteren. 01:40:25.863 --> 01:40:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat u verdergaat, eerst 01:40:28.600 --> 01:40:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer 01:40:30.789 --> 01:40:33.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Haga. Ik wil het 01:40:36.609 --> 01:40:40.548 align:middle line:82% position:46% size:100% toch nog even hebben over die laatste opmerking: dat doet wat met 01:40:40.668 --> 01:40:44.088 align:middle line:82% position:46% size:100% de prijs. Is de verwachting dat de prijs van 01:40:44.208 --> 01:40:44.770 align:middle line:82% position:46% size:100% lng nog hoger wordt 01:40:46.390 --> 01:40:46.969 align:middle line:82% position:46% size:100% of ziet de minister andere mogelijkheden? 01:40:47.088 --> 01:40:49.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de capaciteit van de terminals omhooggaat en 01:40:51.520 --> 01:40:52.899 align:middle line:82% position:46% size:100% er meer gas elders geproduceerd wordt 01:40:55.449 --> 01:40:59.590 align:middle line:82% position:46% size:100% dat als lng bij ons wordt aangevoerd, gaat de prijs dan 01:41:05.649 --> 01:41:08.298 align:middle line:82% position:46% size:100% omlaag? Zoals ik in het eerdere 01:41:08.418 --> 01:41:12.636 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptiedebatje al heb aangegeven, is de prijs van lng op 01:41:12.756 --> 01:41:17.289 align:middle line:82% position:46% size:100% dit moment ongeveer €1 per kuub. Dat 01:41:23.859 --> 01:41:30.189 align:middle line:82% position:46% size:100% is twintig keer zo hoog als wat we betaalden voor een kuub gas uit 01:41:30.310 --> 01:41:33.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Groningen. Er zijn een paar dingen aan de hand 01:41:33.548 --> 01:41:34.909 align:middle line:82% position:46% size:100% op de lng-markt. Ik laat me daar samen met de 01:41:35.029 --> 01:41:37.029 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris en de minister regelmatig over adviseren door 01:41:40.390 --> 01:41:42.479 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende Nederlandse experts op het gebied van de 01:41:44.048 --> 01:41:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% energiemarkt van 01:41:47.918 --> 01:41:49.689 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende crisisinstituten. Zij zeggen eigenlijk allemaal 01:41:49.810 --> 01:41:51.579 align:middle line:82% position:46% size:100% hetzelfde. De lng-prijs is 01:41:55.960 --> 01:41:59.119 align:middle line:82% position:46% size:100% op een gegeven moment weer gestegen, nadat de coronapandemie langzaam ten 01:41:59.239 --> 01:42:00.969 align:middle line:82% position:46% size:100% einde liep en de 01:42:02.560 --> 01:42:07.159 align:middle line:82% position:46% size:100% economieën weer groeiden. We zien echter wel dat de Chinese 01:42:07.279 --> 01:42:07.449 align:middle line:82% position:46% size:100% economie, ook 01:42:09.489 --> 01:42:14.238 align:middle line:82% position:46% size:100% door de grote lockdowns die daar soms nog steeds plaatsvinden in 01:42:14.359 --> 01:42:19.488 align:middle line:82% position:46% size:100% steden, veel minder lng importeert dan in het verleden het geval was. 01:42:19.609 --> 01:42:24.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Zodra de Chinese economie weer op volle stoom gaat draaien en de vraag 01:42:24.409 --> 01:42:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% naar lng toeneemt, zal de prijs van lng op de wereldmarkt ook weer gaan 01:42:29.659 --> 01:42:32.750 align:middle line:82% position:46% size:100% stijgen, omdat China dan met Europa gaat concurreren op de lng-stromen 01:42:32.869 --> 01:42:35.329 align:middle line:82% position:46% size:100% die nu voor een heel groot deel onze kant op komen. 01:42:35.449 --> 01:42:37.270 align:middle line:82% position:46% size:100% In de voorspellingen voor volgend jaar 01:42:44.649 --> 01:42:44.829 align:middle line:82% position:46% size:100% is 01:42:46.329 --> 01:42:46.390 align:middle line:82% position:46% size:100% de 01:42:48.430 --> 01:42:51.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Chinese economie dus een hele relevante factor om in de 01:42:53.680 --> 01:42:54.609 align:middle line:82% position:46% size:100% gaten te 01:43:00.250 --> 01:43:01.010 align:middle line:82% position:46% size:100% houden voor wat de 01:43:06.729 --> 01:43:07.060 align:middle line:82% position:46% size:100% lng-prijs gaat doen. 01:43:11.229 --> 01:43:15.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast zagen we in de afgelopen jaren een aantal keer dat 01:43:15.609 --> 01:43:16.548 align:middle line:82% position:46% size:100% exportterminals of productielocaties, bijvoorbeeld in 01:43:16.668 --> 01:43:17.948 align:middle line:82% position:46% size:100% de VS, tijdelijk uitvielen. Dat 01:43:20.359 --> 01:43:24.140 align:middle line:82% position:46% size:100% had meteen een effect op de lng-prijs. 01:43:24.260 --> 01:43:29.899 align:middle line:82% position:46% size:100% De mindset waar we rekening mee moeten houden, is dat de prijs van 01:43:30.020 --> 01:43:35.409 align:middle line:82% position:46% size:100% lng en daarmee ook de prijs van energie in de komende tijd hoog zal 01:43:35.710 --> 01:43:37.119 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven door de 01:43:39.939 --> 01:43:44.989 align:middle line:82% position:46% size:100% sancties die we tegen Rusland hebben ingesteld en door de schaarse 01:43:45.109 --> 01:43:48.948 align:middle line:82% position:46% size:100% lng-markt, waarop ook de Chinezen zeer actief zijn. 01:43:49.069 --> 01:43:50.588 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan heb ik het nog 01:43:52.210 --> 01:43:54.560 align:middle line:82% position:46% size:100% niet eens over de prijs van elektriciteit, die in Europa door 01:43:54.680 --> 01:43:57.069 align:middle line:82% position:46% size:100% andere events onder druk staat. Dat is klare taal. 01:43:57.189 --> 01:43:58.838 align:middle line:82% position:46% size:100% De prijs zal waarschijnlijk omhooggaan en de 01:44:00.430 --> 01:44:05.350 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit van de lng-terminals in Rotterdam en De Eemshaven bij elkaar 01:44:05.470 --> 01:44:05.738 align:middle line:82% position:46% size:100% is 01:44:07.418 --> 01:44:10.899 align:middle line:82% position:46% size:100% niet voldoende om onze volledige consumptie te bevredigen. 01:44:11.079 --> 01:44:11.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ... De 01:44:13.149 --> 01:44:14.470 align:middle line:82% position:46% size:100% minister. Excuus, voorzitter. 01:44:14.770 --> 01:44:17.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is het goed als de minister ... 01:44:17.619 --> 01:44:20.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was een heldere vraag. Ik kom hier nog op in mijn blok over 01:44:20.199 --> 01:44:20.750 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparing. Dit is een terecht punt. 01:44:20.869 --> 01:44:25.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de prijzen zo hoog blijven, zullen we naar alternatieven moeten 01:44:25.279 --> 01:44:27.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zoeken. We zullen moeten besparen en veel 01:44:27.779 --> 01:44:28.239 align:middle line:82% position:46% size:100% sneller toe moeten naar de 01:44:31.088 --> 01:44:34.100 align:middle line:82% position:46% size:100% opwek van duurzame energie, zodat we dit soort fossiele afhankelijkheden 01:44:34.220 --> 01:44:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen verminderen. Via het H2GLOBAL-programma kijken we 01:44:39.289 --> 01:44:41.448 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we groene waterstof en groene ammoniak zo snel mogelijk naar 01:44:41.569 --> 01:44:45.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland kunnen krijgen ter vervanging van dat prijzige lng. 01:44:45.338 --> 01:44:48.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft de capaciteit van de terminals: dat heeft GTS in hun 01:44:48.349 --> 01:44:48.838 align:middle line:82% position:46% size:100% winteranalyse aan ons duidelijk gemaakt. 01:44:48.958 --> 01:44:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% We 01:44:53.229 --> 01:44:53.439 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen 01:44:56.500 --> 01:44:56.859 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee in 01:44:58.869 --> 01:44:59.109 align:middle line:82% position:46% size:100% principe in 01:45:01.479 --> 01:45:05.260 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nederlandse behoefte voorzien. Als je een constante stroom hebt via 01:45:05.649 --> 01:45:06.729 align:middle line:82% position:46% size:100% die terminals, kun je daarmee de 01:45:10.149 --> 01:45:13.189 align:middle line:82% position:46% size:100% gasopslagen weer gevuld krijgen, ook voor de volgende winter. 01:45:13.310 --> 01:45:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar die terminals werken natuurlijk niet alleen voor Nederland. 01:45:17.539 --> 01:45:19.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze werken voor Noordwest-Europa, omdat de 01:45:22.390 --> 01:45:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% afhankelijkheden over de grenzen zo groot zijn. 01:45:25.430 --> 01:45:29.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus moeilijk om te zeggen: Nederland is er als geïsoleerd land 01:45:29.708 --> 01:45:32.289 align:middle line:82% position:46% size:100% klaar voor. We moeten dit echt vanuit het 01:45:32.560 --> 01:45:32.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Noordwest-Europese perspectief blijven zien. 01:45:33.050 --> 01:45:33.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst over de 01:45:36.460 --> 01:45:38.918 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit: die is 24 miljard kuub, 16 plus 8. 01:45:39.350 --> 01:45:43.759 align:middle line:82% position:46% size:100% We verbruiken 30 miljard kuub en dan is Duitsland er ook nog. 01:45:43.878 --> 01:45:46.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij groeien en als Duitsland groeit, dan hebben we niet 01:45:46.430 --> 01:45:47.009 align:middle line:82% position:46% size:100% voldoende. Ik denk dat de capaciteit dus nog 01:45:47.128 --> 01:45:51.369 align:middle line:82% position:46% size:100% een probleem wordt. Maar ik wil toch nog even terugkomen 01:45:51.489 --> 01:45:53.850 align:middle line:82% position:46% size:100% op de prijs. Als 01:45:55.390 --> 01:45:56.560 align:middle line:82% position:46% size:100% de prijs omhooggaat, dan moet er een 01:45:59.979 --> 01:46:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% moment zijn waarop we toch weer gaan kijken naar het Groningen-gasveld. 01:46:03.529 --> 01:46:06.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan niet zo zijn dat we ons helemaal blauw betalen aan 01:46:06.829 --> 01:46:10.430 align:middle line:82% position:46% size:100% geïmporteerd lng-gas uit de Verenigde Staten of waar dan ook, 01:46:10.550 --> 01:46:11.619 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl we zelf, in de 01:46:14.470 --> 01:46:18.199 align:middle line:82% position:46% size:100% meest mineure schattingen, nog 450 miljard kuub in de grond hebben 01:46:18.319 --> 01:46:19.149 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten. Dat kan volgens professor David 01:46:19.270 --> 01:46:21.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Smeulders gewoon veilig gewonnen worden, als je de 01:46:25.298 --> 01:46:27.430 align:middle line:82% position:46% size:100% druk in het veld maar op 01:46:29.588 --> 01:46:32.470 align:middle line:82% position:46% size:100% peil houdt en je bijvoorbeeld gebruikmaakt van stikstofinjecties. 01:46:32.590 --> 01:46:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Is er 01:46:35.649 --> 01:46:35.738 align:middle line:82% position:46% size:100% een 01:46:38.048 --> 01:46:41.079 align:middle line:82% position:46% size:100% moment waarop deze minister toch gaat denken: misschien moeten we 01:46:41.199 --> 01:46:43.630 align:middle line:82% position:46% size:100% daar toch eens naar kijken, omdat het anders echt volledig 01:46:43.750 --> 01:46:46.157 align:middle line:82% position:46% size:100% onbetaalbaar wordt voor het mkb en de mensen thuis? 01:46:46.277 --> 01:46:47.764 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerst over het eerste punt. Om er dus voor te zorgen dat we met 01:46:47.884 --> 01:46:50.050 align:middle line:82% position:46% size:100% nog meer zekerheid voldoende lng-stromen naar Noordwest-Europa 01:46:50.170 --> 01:46:54.539 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen halen, kijken we nu, is mijn antwoord aan de heer Erkens, of we 01:46:54.810 --> 01:46:56.859 align:middle line:82% position:46% size:100% nog meer lng-capaciteit kunnen uitbreiden, boven op de Gate 01:46:56.979 --> 01:47:00.340 align:middle line:82% position:46% size:100% terminal in Rotterdam en de EemsEnergyTerminal in Groningen. 01:47:00.460 --> 01:47:03.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Met de extra lng-capaciteit die in Duitsland en België is gerealiseerd 01:47:03.609 --> 01:47:05.960 align:middle line:82% position:46% size:100% plus de import die we via pijpleidingen uit bijvoorbeeld 01:47:06.079 --> 01:47:07.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Noorwegen krijgen, denken we voldoende capaciteit te hebben om 01:47:07.930 --> 01:47:10.548 align:middle line:82% position:46% size:100% ook een volgende winter de gasopslagen gevuld te krijgen. 01:47:10.668 --> 01:47:12.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Groningen zal ik heel kort doen, want daar zal de staatssecretaris 01:47:12.750 --> 01:47:17.369 align:middle line:82% position:46% size:100% straks uitgebreider op ingaan. Wij zijn elke keer heel helder 01:47:17.489 --> 01:47:20.279 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest. We hebben jaar op jaar op jaar 01:47:20.409 --> 01:47:21.920 align:middle line:82% position:46% size:100% beloftes aan de Groningers verbroken. 01:47:22.039 --> 01:47:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De veiligheid van de Groningers staat nu echt op één, twee 01:47:30.069 --> 01:47:33.470 align:middle line:82% position:46% size:100% en drie. Alleen in geval van acute 01:47:33.590 --> 01:47:38.569 align:middle line:82% position:46% size:100% noodsituaties in Europa kunnen we tijdelijk iets meer Groninger 01:47:38.689 --> 01:47:40.659 align:middle line:82% position:46% size:100% productie overwegen. Maar ik zie die situatie op dit 01:47:41.529 --> 01:47:45.429 align:middle line:82% position:46% size:100% moment gewoon absoluut niet, omdat in heel Europa de gasopslagen ruim 01:47:47.378 --> 01:47:50.659 align:middle line:82% position:46% size:100% boven de afgesproken doelstelling zijn gevuld en we via de 01:47:50.779 --> 01:47:54.800 align:middle line:82% position:46% size:100% energiediplomatie ook steeds meer langetermijncontracten met andere 01:47:54.920 --> 01:47:56.899 align:middle line:82% position:46% size:100% leveranciers dan Rusland aan het afsluiten zijn. 01:47:57.020 --> 01:47:58.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot. Ik 01:48:00.699 --> 01:48:03.368 align:middle line:82% position:46% size:100% stel deze vraag specifiek aan deze minister, en 01:48:05.859 --> 01:48:10.420 align:middle line:82% position:46% size:100% niet aan de staatssecretaris, omdat ik deze vraag al heel vaak aan de 01:48:10.838 --> 01:48:14.679 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris heb gesteld. Ik krijg altijd hetzelfde antwoord: 01:48:14.979 --> 01:48:19.418 align:middle line:82% position:46% size:100% we gaan de beloftes aan de Groningers niet verbreken en het is 01:48:19.569 --> 01:48:23.880 align:middle line:82% position:46% size:100% niet veilig, omdat SodM dat zegt. Maar er zijn nu verschillende 01:48:24.000 --> 01:48:24.716 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogleraren die zeggen: het kan wel veilig. 01:48:24.836 --> 01:48:25.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de minister, 01:48:27.810 --> 01:48:32.739 align:middle line:82% position:46% size:100% of dit kabinet, toch willen aansporen: joh, kijk daar nog eens 01:48:32.859 --> 01:48:35.630 align:middle line:82% position:46% size:100% naar. Want als het wél veilig kan, dan 01:48:35.750 --> 01:48:35.970 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben 01:48:40.060 --> 01:48:42.010 align:middle line:82% position:46% size:100% we nog een ongelofelijke hoeveelheid gas, die een ongelofelijke 01:48:42.130 --> 01:48:46.689 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeveelheid invloed heeft op zowel de hoeveelheid beschikbaar gas als 01:48:46.810 --> 01:48:47.009 align:middle line:82% position:46% size:100% op de 01:48:50.909 --> 01:48:53.409 align:middle line:82% position:46% size:100% prijs. Ik kan niet accepteren dat dit 01:48:53.529 --> 01:48:58.060 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet maar blijft zeggen: we hebben al zoveel beloftes verbroken. 01:48:58.180 --> 01:49:01.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is inderdaad waar. De Groningers zijn vier keer achter 01:49:01.960 --> 01:49:03.655 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar belazerd. Ik zal het hele rijtje niet weer 01:49:03.775 --> 01:49:07.539 align:middle line:82% position:46% size:100% opnoemen, maar als het nu technisch mogelijk is om veilig te produceren 01:49:07.659 --> 01:49:09.880 align:middle line:82% position:46% size:100% door bijvoorbeeld stikstofinjectie of waterinjectie toe te passen, vind 01:49:10.000 --> 01:49:13.689 align:middle line:82% position:46% size:100% ik dat we er serieus naar moeten kijken. 01:49:13.810 --> 01:49:15.346 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet gebeurd. Ik zou u dus toch willen vragen om 01:49:15.466 --> 01:49:18.880 align:middle line:82% position:46% size:100% dat alsnog te doen. De staatssecretaris zal daar 01:49:19.000 --> 01:49:19.500 align:middle line:82% position:46% size:100% dadelijk toch 01:49:21.060 --> 01:49:24.369 align:middle line:82% position:46% size:100% wel uitgebreid op reageren. Wij koersen ook op het advies van 01:49:24.489 --> 01:49:25.198 align:middle line:82% position:46% size:100% het Staatstoezicht op 01:49:31.649 --> 01:49:31.738 align:middle line:82% position:46% size:100% de 01:49:34.859 --> 01:49:35.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijnen. Dat is 01:49:38.819 --> 01:49:42.649 align:middle line:82% position:46% size:100% onze belangrijkste adviseur als het gaat om de veiligheid bij mijnbouw. 01:49:42.770 --> 01:49:46.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook als minister voor Klimaat en Energie daar niet van afwijken. 01:49:46.838 --> 01:49:49.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je kijkt naar de hoge energieprijzen en 01:49:51.479 --> 01:49:53.159 align:middle line:82% position:46% size:100% de schaarste van gas in Nederland, dan zijn er eigenlijk een aantal 01:49:53.279 --> 01:49:55.149 align:middle line:82% position:46% size:100% knoppen waaraan je kunt draaien. Je hebt substitutie — daar had de 01:49:55.270 --> 01:49:57.100 align:middle line:82% position:46% size:100% minister het al over — door alternatieve energiebronnen, je hebt 01:49:57.220 --> 01:49:59.259 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparing, daar komt hij zo op, en je hebt eigenlijk gewoon de 01:49:59.378 --> 01:50:03.079 align:middle line:82% position:46% size:100% gasmarkt zelf, waarbij we op de korte termijn een paar knoppen 01:50:03.199 --> 01:50:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben om aan te 01:50:10.628 --> 01:50:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% draaien. Ik ben blij dat hij met een 01:50:15.460 --> 01:50:19.009 align:middle line:82% position:46% size:100% brief komt over de gasopslagen in de komende twee winters. 01:50:19.128 --> 01:50:25.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel willen weten wanneer die brief er komt, want ik denk dat er 01:50:25.189 --> 01:50:26.920 align:middle line:82% position:46% size:100% ook vanuit de Kamer best interesse zal 01:50:29.529 --> 01:50:31.180 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om het debat hierover verder te 01:50:42.399 --> 01:50:45.109 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Ik ben ook blij dat er gekeken wordt 01:50:45.229 --> 01:50:45.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe de 01:50:47.079 --> 01:50:52.418 align:middle line:82% position:46% size:100% lng-import vergroot kan worden. Dat zorgt voor meer aanbod en dus 01:50:54.699 --> 01:50:57.198 align:middle line:82% position:46% size:100% ook lagere prijzen in deze regionale markt. 01:50:57.319 --> 01:51:00.158 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb twee specifieke vragen om mee te nemen in 01:51:05.470 --> 01:51:10.670 align:middle line:82% position:46% size:100% de brief. Kan de minister specifiek ingaan op 01:51:10.789 --> 01:51:11.810 align:middle line:82% position:46% size:100% de inzet van de gasopslagen als strategische reserves? 01:51:11.930 --> 01:51:12.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 01:51:14.079 --> 01:51:15.338 align:middle line:82% position:46% size:100% betekent dat je die 01:51:17.310 --> 01:51:21.710 align:middle line:82% position:46% size:100% gasopslagen deze winter misschien niet bewust leegtrekt, maar dat je 01:51:21.829 --> 01:51:25.219 align:middle line:82% position:46% size:100% concreet gas overhoudt en blijft importeren gedurende de winter, om 01:51:25.338 --> 01:51:27.829 align:middle line:82% position:46% size:100% in de volgende winter geen probleem te hebben. 01:51:27.949 --> 01:51:29.460 align:middle line:82% position:46% size:100% De tweede vraag draait om die langetermijninkoopcontracten. 01:51:29.579 --> 01:51:30.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland en Europa blijven te afhankelijk van de spotmarkt voor 01:51:30.878 --> 01:51:34.449 align:middle line:82% position:46% size:100% lng. Kan de minister in die brief ook 01:51:36.789 --> 01:51:40.550 align:middle line:82% position:46% size:100% een stuk gedetailleerder ingaan op hoe wij als Nederland ook proberen 01:51:40.670 --> 01:51:43.130 align:middle line:82% position:46% size:100% wat meer vastigheid te krijgen bij de inkoop van lng? 01:51:43.250 --> 01:51:46.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Die brief komt binnen een paar weken. 01:51:47.029 --> 01:51:50.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg de heer Erkens toe dat we daarin ook ingaan op 01:51:54.819 --> 01:51:56.738 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we de gasopslagen meer als strategische 01:51:58.418 --> 01:52:00.819 align:middle line:82% position:46% size:100% reserve kunnen gaan gebruiken, met name ook voor het "doorrollen" van 01:52:02.439 --> 01:52:05.238 align:middle line:82% position:46% size:100% gas in de gasopslagen; dat woord heb ik laatst geleerd. 01:52:05.359 --> 01:52:08.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kunnen we, denk ik, zowel apart ingaan op Bergermeer als op de 01:52:09.939 --> 01:52:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% andere gasopslagen, omdat je in Bergermeer ook 01:52:16.119 --> 01:52:18.590 align:middle line:82% position:46% size:100% anders om kunt gaan met het doorrollen dan in de gasopslagen die 01:52:18.710 --> 01:52:22.529 align:middle line:82% position:46% size:100% we voor kleinverbruikers hebben. In die brief kan ik u ook meer 01:52:22.649 --> 01:52:24.369 align:middle line:82% position:46% size:100% schetsen over hoe we samen met de Europese Commissie bezig zijn met 01:52:24.489 --> 01:52:24.979 align:middle line:82% position:46% size:100% energiediplomatie, om tegen acceptabele prijzen ook meer 01:52:25.100 --> 01:52:27.770 align:middle line:82% position:46% size:100% langetermijncontracten af te kunnen sluiten met betrouwbare partners. 01:52:27.890 --> 01:52:29.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal in deze brief of in een brief vooruitlopend op een volgende 01:52:29.779 --> 01:52:32.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieraad schetsen hoe Nederland nu met een aantal andere landen 01:52:32.909 --> 01:52:35.918 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerkt bij de meer gecoördineerde inkoop van gas, zodat 01:52:36.430 --> 01:52:44.260 align:middle line:82% position:46% size:100% we elkaar niet meer beconcurreren op de inkoop maar we gewoon met elkaar 01:52:44.439 --> 01:52:44.679 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen een 01:52:46.329 --> 01:52:48.609 align:middle line:82% position:46% size:100% fatsoenlijke prijs inkopen, en we dat ook beter verspreid over het 01:52:52.659 --> 01:52:55.569 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar doen dan we afgelopen zomer hebben gedaan. 01:52:55.689 --> 01:52:56.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Die krijgt u dan ook 01:52:58.869 --> 01:53:01.189 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenkort ter informatie van ons. Nog even over olie. 01:53:01.310 --> 01:53:04.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in mijn bijdrage een aantal vragen daarover gesteld. 01:53:04.159 --> 01:53:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de antwoorden daarop vind ik in ieder geval schriftelijk niet terug. 01:53:07.939 --> 01:53:11.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Want vanaf 5 december geldt er een verbod op de import van ruwe 01:53:12.020 --> 01:53:14.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Russische olie. Ik heb gevraagd wat daar in 01:53:14.149 --> 01:53:16.779 align:middle line:82% position:46% size:100% hemelsnaam de gevolgen van zijn. 01:53:18.640 --> 01:53:22.060 align:middle line:82% position:46% size:100% In antwoord op eerdere Kamervragen schrijft de minister dat er 01:53:23.680 --> 01:53:25.329 align:middle line:82% position:46% size:100% een groot risico is 01:53:29.789 --> 01:53:29.948 align:middle line:82% position:46% size:100% op een 01:53:31.720 --> 01:53:33.279 align:middle line:82% position:46% size:100% tekort aan olie, in 01:53:40.779 --> 01:53:42.340 align:middle line:82% position:46% size:100% de hele EU en 01:53:46.659 --> 01:53:48.890 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in Nederland, en een risico op een tekort aan diesel. 01:53:49.010 --> 01:53:51.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Vorig jaar, in 2021 dus, was 33% van 01:53:54.979 --> 01:53:57.819 align:middle line:82% position:46% size:100% onze ruwe olie afkomstig uit Rusland. 01:53:58.029 --> 01:54:05.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gevraagd hoeveel dat nu is. Ik heb het antwoord niet gevonden. 01:54:06.009 --> 01:54:11.960 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister schrijft ook dat er een daling te zien is in Nederland en 01:54:12.079 --> 01:54:17.029 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die daling wordt gecompenseerd door een verhoogde import uit andere 01:54:17.149 --> 01:54:19.340 align:middle line:82% position:46% size:100% landen. Uit welke landen dan? 01:54:19.460 --> 01:54:21.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister dat vertellen? Oftewel, wat is zijn plan als 01:54:23.619 --> 01:54:23.710 align:middle line:82% position:46% size:100% die 01:54:27.548 --> 01:54:29.359 align:middle line:82% position:46% size:100% sancties allemaal ingaan en er geen Russische olie meer komt? 01:54:29.479 --> 01:54:31.773 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat gaat hij doen? Samen met de minister van EZK en de 01:54:31.893 --> 01:54:35.869 align:middle line:82% position:46% size:100% minister van IenW zal ik de Kamer binnen enkele weken het Landelijk 01:54:35.989 --> 01:54:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Crisisplan Olie toesturen. Daarin gaan we uitgebreid in op de 01:54:41.239 --> 01:54:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% afhankelijkheden die we de afgelopen jaren hadden ten aanzien van oliën 01:54:44.890 --> 01:54:48.088 align:middle line:82% position:46% size:100% en olieproducten uit de Russische 01:54:51.520 --> 01:54:54.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Federatie, en op hoe we de komende tijd dan omgaan met de schaarste die 01:54:55.100 --> 01:54:58.029 align:middle line:82% position:46% size:100% daardoor tijdelijk zal ontstaan. We bereiden ook samen met EZK en 01:54:58.180 --> 01:55:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% IenW een lijst aan maatregelen voor die we op een gegeven moment zouden 01:55:04.060 --> 01:55:07.520 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen inzetten als er daadwerkelijk schaarste in Nederland ontstaat. 01:55:07.640 --> 01:55:10.609 align:middle line:82% position:46% size:100% In die brief, in dat Landelijk Crisisplan Olie, gaan we er ook op 01:55:10.729 --> 01:55:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% in 01:55:12.939 --> 01:55:15.890 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe die strategische oliereserves worden ingezet: wanneer doe je dat 01:55:16.010 --> 01:55:20.416 align:middle line:82% position:46% size:100% wel, wanneer doe je dat niet en waar zijn ze voor bedoeld? 01:55:20.536 --> 01:55:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Het klopt dat er vorig jaar, maar ook in de eerste helft van dit jaar, 01:55:23.930 --> 01:55:24.609 align:middle line:82% position:46% size:100% veel olie en 01:55:26.529 --> 01:55:27.279 align:middle line:82% position:46% size:100% olieproducten uit de 01:55:30.579 --> 01:55:33.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Russische Federatie naar Nederland werden geïmporteerd. 01:55:33.560 --> 01:55:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was overigens lang niet altijd voor de Nederlandse markt bedoeld, 01:55:40.930 --> 01:55:44.649 align:middle line:82% position:46% size:100% maar vaak ook voor overslag in een Nederlandse haven, waarna het 01:55:46.569 --> 01:55:50.479 align:middle line:82% position:46% size:100% weer naar een ander deel van de wereld ging. 01:55:50.600 --> 01:55:52.819 align:middle line:82% position:46% size:100% De afgelopen maanden nemen die percentages heel hard af, 01:55:52.939 --> 01:55:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld omdat grote raffinaderijen in Nederland op een 01:55:56.359 --> 01:55:59.539 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven moment hun contracten met Russische olie hebben gestopt en die 01:55:59.659 --> 01:56:02.060 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben verlegd naar bijvoorbeeld olie-import uit Latijns-Amerika, het 01:56:02.180 --> 01:56:04.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Midden-Oosten of Noord-Amerika. Er is dus echt een verschuiving 01:56:04.550 --> 01:56:05.626 align:middle line:82% position:46% size:100% gaande op de wereldmarkt. Ik ga wel ook één openhartig ding 01:56:05.746 --> 01:56:09.380 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen waar minister Adriaansens en ik ons regelmatig het hoofd over 01:56:09.500 --> 01:56:11.838 align:middle line:82% position:46% size:100% breken. Deze sancties, die van 5 december en 01:56:11.958 --> 01:56:12.850 align:middle line:82% position:46% size:100% die op diesel die in 01:56:15.909 --> 01:56:18.140 align:middle line:82% position:46% size:100% februari ingaan, zijn vrij ingewikkelde sancties. 01:56:18.260 --> 01:56:20.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zijn ingewikkelder dan sancties jegens Rusland die we eerder hebben 01:56:21.010 --> 01:56:26.869 align:middle line:82% position:46% size:100% ingesteld, omdat we er vrij weinig zicht op hebben wat er met die 01:56:26.989 --> 01:56:29.600 align:middle line:82% position:46% size:100% moleculen aan olie en olieproducten gebeurt. 01:56:29.720 --> 01:56:34.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet ook al analyses dat er steeds meer schepen van Rusland naar 01:56:34.649 --> 01:56:36.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Saudi-Arabië gaan. Daar zou je uit kunnen opmaken dat 01:56:38.770 --> 01:56:42.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Rusland olie levert aan Saudi-Arabië, en Saudi-Arabië 01:56:42.739 --> 01:56:47.378 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens schepen laat varen naar allerlei plekken op de wereld, en de 01:56:47.619 --> 01:56:50.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Russen en de Saudi's elkaar daarmee dus aan het helpen zijn. 01:56:50.479 --> 01:56:53.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kun je de vraag stellen hoe effectief die sancties dan zijn. 01:56:55.539 --> 01:57:02.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij krijgen gelukkig analyses die laten zien dat de Russen op de 01:57:06.220 --> 01:57:09.520 align:middle line:82% position:46% size:100% middellange termijn echt heel weinig mogelijkheden hebben om al die 01:57:10.720 --> 01:57:12.220 align:middle line:82% position:46% size:100% exportstromen te 01:57:19.659 --> 01:57:20.539 align:middle line:82% position:46% size:100% verleggen. Dat komt door beperkingen in 01:57:20.659 --> 01:57:24.470 align:middle line:82% position:46% size:100% pijpleidingen en beperkingen in de schepen die de Russen tot hun 01:57:24.590 --> 01:57:27.439 align:middle line:82% position:46% size:100% beschikking hebben. Ze kunnen dus ook niet eindeloos 01:57:27.560 --> 01:57:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgaan met het verleggen van 01:57:32.560 --> 01:57:34.029 align:middle line:82% position:46% size:100% die exportstromen en 01:57:35.869 --> 01:57:36.760 align:middle line:82% position:46% size:100% zullen uiteindelijk dus ook 01:57:41.680 --> 01:57:44.336 align:middle line:82% position:46% size:100% economisch geraakt worden door deze sancties. 01:57:44.456 --> 01:57:50.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is een wat langeretermijneffect dan we bij 01:57:50.380 --> 01:57:53.890 align:middle line:82% position:46% size:100% andere sancties hebben gezien. Ik vind het goed om daar gewoon 01:57:57.460 --> 01:58:00.609 align:middle line:82% position:46% size:100% heel open over te zijn. Ja, maar ik vroeg natuurlijk 01:58:00.729 --> 01:58:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% concreet naar de gevolgen voor Nederland, want die sancties gaan al 01:58:02.119 --> 01:58:04.670 align:middle line:82% position:46% size:100% op 5 december in. Dat is heel snel. 01:58:04.789 --> 01:58:05.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag aan de 01:58:07.838 --> 01:58:10.539 align:middle line:82% position:46% size:100% minister: wat is dan zijn plan? Hij had het 01:58:16.509 --> 01:58:20.479 align:middle line:82% position:46% size:100% over een crisisaanpak. Schriftelijk heeft hij daar al wat 01:58:20.600 --> 01:58:21.439 align:middle line:82% position:46% size:100% over gezegd. Dan lees ik: een crisisaanpak 01:58:21.560 --> 01:58:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaat in principe uit twee onderdelen. 01:58:23.000 --> 01:58:25.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Het eerste is de inzet van strategische voorraden. 01:58:25.130 --> 01:58:28.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat om een voorraad voor 90 dagen, drie maanden dus. 01:58:28.539 --> 01:58:33.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat die voorraden nu voor 60 dagen zijn gevuld, dus voor maar 01:58:33.918 --> 01:58:36.829 align:middle line:82% position:46% size:100% twee maanden. Daarna is het op. 01:58:36.949 --> 01:58:39.869 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan? Een andere maatregel in die 01:58:39.989 --> 01:58:42.105 align:middle line:82% position:46% size:100% crisisaanpak is het nemen van vraagbeperkende maatregelen. 01:58:42.225 --> 01:58:42.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt 01:58:49.329 --> 01:58:49.658 align:middle line:82% position:46% size:100% er in 01:58:51.369 --> 01:58:55.270 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn ogen gewoon op neer dat mensen die diesel rijden, de 01:58:55.899 --> 01:58:58.905 align:middle line:82% position:46% size:100% transportsector, de scheepvaart en zakelijke rijders, maar ook 01:58:59.025 --> 01:59:02.520 align:middle line:82% position:46% size:100% privérijders, feitelijk zonder diesel komen te zitten. 01:59:02.640 --> 01:59:04.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komt het land praktisch stil te staan. 01:59:04.878 --> 01:59:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar vraag ik naar. 01:59:10.930 --> 01:59:11.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat gaat de 01:59:12.979 --> 01:59:16.069 align:middle line:82% position:46% size:100% minister doen om dat te voorkomen? En dat 01:59:21.109 --> 01:59:24.329 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat gebeuren; dat kan ik de minister vertellen. 01:59:24.449 --> 01:59:29.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Deelt hij dan ook de mening dat die sancties totaal niet in ons belang 01:59:30.418 --> 01:59:33.600 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, dat die sancties ons eigen land keihard raken, en 01:59:35.628 --> 01:59:35.810 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we 01:59:39.890 --> 01:59:45.029 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dus niet moeten doen? Ik heb net proberen uit te leggen 01:59:45.149 --> 01:59:48.270 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die sancties de Russen uiteindelijk nog veel harder raken, 01:59:48.390 --> 01:59:53.640 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat dat niet altijd een effect is dat je van de ene op de andere 01:59:53.760 --> 01:59:55.560 align:middle line:82% position:46% size:100% dag ziet. Ten aanzien van de strategische 01:59:55.680 --> 01:59:57.229 align:middle line:82% position:46% size:100% voorraden: eerder dit jaar hebben we een deel van die strategische 01:59:57.350 --> 01:59:58.399 align:middle line:82% position:46% size:100% voorraden ingezet in gecoördineerd internationaal verband, als reactie 01:59:58.609 --> 02:00:02.119 align:middle line:82% position:46% size:100% op de oorlog in Oekraïne. We 02:00:04.548 --> 02:00:04.909 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn die 02:00:06.500 --> 02:00:10.189 align:middle line:82% position:46% size:100% voorraden weer aan het opbouwen, zodat we tenminste weer richting de 02:00:10.789 --> 02:00:15.988 align:middle line:82% position:46% size:100% 90 dagen gaan en we in geval van echte acute schaarste die 02:00:16.109 --> 02:00:17.250 align:middle line:82% position:46% size:100% strategische voorraad kunnen inzetten. 02:00:17.369 --> 02:00:21.016 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder heeft Nederland veel meer dan andere landen in Europa een vrij 02:00:21.136 --> 02:00:23.588 align:middle line:82% position:46% size:100% grote capaciteit als het gaat om raffinage en voorraden. 02:00:23.708 --> 02:00:28.260 align:middle line:82% position:46% size:100% De schaarste waar de heer Kops voor waarschuwt, zal zich dus, denk ik, 02:00:28.409 --> 02:00:30.850 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder op andere plekken in Europa voordoen dan acuut in Nederland. 02:00:30.970 --> 02:00:37.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook in Nederland is niet uit te sluiten dat er minder aanbod komt en 02:00:37.659 --> 02:00:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dat ook een prijseffect zal hebben. 02:00:39.939 --> 02:00:42.640 align:middle line:82% position:46% size:100% De beperkende maatregelen moet je dan ook zo veel mogelijk in Europees 02:00:42.760 --> 02:00:43.359 align:middle line:82% position:46% size:100% verband nemen. Want we kunnen er in Nederland wel 02:00:43.479 --> 02:00:44.829 align:middle line:82% position:46% size:100% massaal op gaan besparen, maar als die diesel- of olieproducten dan 02:00:44.949 --> 02:00:47.789 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens naar elders in Europa gaan omdat ze er daar een hogere 02:00:47.909 --> 02:00:53.439 align:middle line:82% position:46% size:100% prijs voor betalen, dan heeft de Nederlandse economie daar nog steeds 02:00:53.560 --> 02:00:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% niks aan. Ik ga daar in het Landelijk 02:00:58.119 --> 02:01:01.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Crisisplan Olie uitgebreider op in. We zullen dit de komende tijd, ook 02:01:01.569 --> 02:01:04.260 align:middle line:82% position:46% size:100% met de Europese collega's, heel goed in de gaten moeten houden. 02:01:04.739 --> 02:01:05.759 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister deelt dus niet 02:01:10.229 --> 02:01:15.039 align:middle line:82% position:46% size:100% de mening dat die sancties slecht zijn voor ons en dat we die sancties 02:01:15.159 --> 02:01:18.770 align:middle line:82% position:46% size:100% dus niet moeten instellen. Ik wil de minister 02:01:20.500 --> 02:01:24.970 align:middle line:82% position:46% size:100% graag wat vertellen over wat de gevolgen van die sancties momenteel 02:01:25.090 --> 02:01:26.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn op het gebied van olie. Heel veel van de 02:01:29.048 --> 02:01:31.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Russische olie gaat nu richting China en India. 02:01:31.960 --> 02:01:32.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 02:01:33.939 --> 02:01:35.378 align:middle line:82% position:46% size:100% citeer graag Lucia van 02:01:37.509 --> 02:01:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Geuns, van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. 02:01:41.449 --> 02:01:43.970 align:middle line:82% position:46% size:100% "De Russische olie wordt nu met 25% tot 30% korting verkocht aan 02:01:44.090 --> 02:01:45.220 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld China. Maar doordat de 02:01:48.680 --> 02:01:51.259 align:middle line:82% position:46% size:100% olieprijs momenteel zo hoog is, verdient Rusland er nog steeds geld 02:01:51.378 --> 02:01:52.520 align:middle line:82% position:46% size:100% aan. Bovendien zou het zomaar eens zo 02:01:52.640 --> 02:01:56.020 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zijn dat we in Nederland na de boycot alsnog Russische 02:01:56.470 --> 02:01:57.609 align:middle line:82% position:46% size:100% olieproducten blijven gebruiken. Want de 02:02:03.699 --> 02:02:06.229 align:middle line:82% position:46% size:100% ruwe olie die India met een fikse korting inkoopt, wordt daar verwerkt 02:02:06.350 --> 02:02:06.668 align:middle line:82% position:46% size:100% tot diesel. Die 02:02:08.710 --> 02:02:11.600 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt vervolgens voor een hogere prijs weer verkocht aan Europa." Met 02:02:11.720 --> 02:02:15.170 align:middle line:82% position:46% size:100% andere woorden, de Russen verdienen nog steeds heel veel geld. 02:02:15.289 --> 02:02:18.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij betalen de hoofdprijs. Wij zitten hier straks met een 02:02:19.180 --> 02:02:22.936 align:middle line:82% position:46% size:100% tekort en het halve land staat stil. Dat kan toch niet waar zijn? 02:02:23.056 --> 02:02:28.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb net niet voor niks de zorgen die minister Adriaansens en ik 02:02:28.789 --> 02:02:31.880 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben over de effectiviteit en de impact van deze sancties openhartig 02:02:32.000 --> 02:02:32.198 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeeld. Die 02:02:34.390 --> 02:02:39.048 align:middle line:82% position:46% size:100% moet je goed blijven monitoren. De expert die de heer Kops aanhaalt, 02:02:39.168 --> 02:02:39.908 align:middle line:82% position:46% size:100% is een 02:02:43.960 --> 02:02:48.100 align:middle line:82% position:46% size:100% van de experts die ons daar regelmatig over adviseert in 02:02:49.810 --> 02:02:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% die expertgroepen. Die sancties hebben uiteindelijk wel 02:02:52.100 --> 02:02:55.189 align:middle line:82% position:46% size:100% degelijk effect op Rusland, omdat zij niet oneindig door kunnen gaan 02:02:55.310 --> 02:02:55.899 align:middle line:82% position:46% size:100% met het 02:02:57.460 --> 02:03:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% verkopen tegen die hoge kortingen. Dat doet namelijk ook wat met de 02:03:01.789 --> 02:03:03.319 align:middle line:82% position:46% size:100% inkomsten die de Russische Federatie hieruit haalt. 02:03:03.439 --> 02:03:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten ook dat de Russen te weinig schepen tot hun beschikking hebben 02:03:07.220 --> 02:03:12.340 align:middle line:82% position:46% size:100% om eindeloos de hele wereld over te varen. 02:03:12.798 --> 02:03:17.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus op een gegeven moment zullen ze een deel van hun afzet niet meer 02:03:17.899 --> 02:03:20.569 align:middle line:82% position:46% size:100% kwijt kunnen. Een ander deel van het sanctiepakket 02:03:20.689 --> 02:03:23.500 align:middle line:82% position:46% size:100% raakt Rusland hard als het gaat om 02:03:27.878 --> 02:03:31.658 align:middle line:82% position:46% size:100% onderhoud en investeringen in 02:03:33.189 --> 02:03:34.729 align:middle line:82% position:46% size:100% productielocaties en transportcapaciteit binnen de 02:03:34.850 --> 02:03:38.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Russische federatie zelf et cetera, waardoor het ook voor hen steeds 02:03:39.069 --> 02:03:42.842 align:middle line:82% position:46% size:100% moeilijker wordt om die installaties in stand te houden, laat staan om 02:03:42.962 --> 02:03:46.279 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuwe installaties te openen. Het langetermijneffect op Rusland 02:03:46.399 --> 02:03:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat echt heel heftig zijn. De 02:03:49.000 --> 02:03:50.600 align:middle line:82% position:46% size:100% directeur van het Internationaal Energieagentschap, de heer Fatih 02:03:50.720 --> 02:03:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Birol, heeft hier hele interessante analyses over geschreven die ook 02:03:58.390 --> 02:03:58.899 align:middle line:82% position:46% size:100% op 02:04:01.359 --> 02:04:03.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hun website te downloaden zijn. Ik 02:04:06.069 --> 02:04:06.609 align:middle line:82% position:46% size:100% zou de 02:04:08.259 --> 02:04:14.698 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Kops aanraden om die te lezen. Tot slot over het verbod op de 02:04:14.819 --> 02:04:19.640 align:middle line:82% position:46% size:100% import van Russische ruwe olie. Ik heb begrepen dat het daar alleen 02:04:19.760 --> 02:04:22.369 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over olie die met tankers wordt aangevoerd. 02:04:22.489 --> 02:04:24.417 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo'n 90% van de import valt dan onder dat verbod. 02:04:24.537 --> 02:04:25.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is 02:04:30.009 --> 02:04:31.600 align:middle line:82% position:46% size:100% het geval? De pijpleidingen die naar Hongarije 02:04:32.470 --> 02:04:32.770 align:middle line:82% position:46% size:100% en 02:04:34.600 --> 02:04:38.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Slowakije gaan, worden dus ontzien. Daar blijft gewoon olie stromen. 02:04:38.960 --> 02:04:41.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de vraag: als landen als Hongarije en Slowakije het kunnen, 02:04:41.418 --> 02:04:44.259 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom wij dan niet? Waarom pleit de minister 02:04:46.359 --> 02:04:48.789 align:middle line:82% position:46% size:100% daar dan niet voor? Die landen krijgen blijkbaar een 02:04:49.899 --> 02:04:52.399 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzondering op die sancties, op die boycot. 02:04:52.520 --> 02:04:57.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom doet de minister dat dan ook niet, zodat wij in ieder geval 02:04:57.659 --> 02:05:01.719 align:middle line:82% position:46% size:100% genoeg olie en diesel hebben en het land niet stil komt 02:05:05.810 --> 02:05:08.238 align:middle line:82% position:46% size:100% te vallen? Want echt, dat wordt één groot 02:05:08.779 --> 02:05:09.899 align:middle line:82% position:46% size:100% drama. Hoge prijzen zijn al 02:05:10.020 --> 02:05:11.369 align:middle line:82% position:46% size:100% verschrikkelijk. Mensen kunnen het letterlijk niet 02:05:11.489 --> 02:05:15.800 align:middle line:82% position:46% size:100% meer betalen. Maar dadelijk krijgen we de situatie 02:05:15.920 --> 02:05:18.479 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er niet eens meer diesel is, met ontzettend grote gevolgen. 02:05:18.600 --> 02:05:23.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het hele land komt stil te staan en de economie gaat kapot. 02:05:23.939 --> 02:05:28.010 align:middle line:82% position:46% size:100% In de Europese Raden waar ik zelf bij was — dat is ook 02:05:30.979 --> 02:05:32.180 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan door collega's die 02:05:33.680 --> 02:05:36.349 align:middle line:82% position:46% size:100% over de sancties onderhandelen — heeft Nederland 02:05:38.418 --> 02:05:39.949 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds gepleit tegen dit soort uitzonderingen. 02:05:40.069 --> 02:05:40.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij wilden gewoon volledige sancties op 02:05:43.699 --> 02:05:45.838 align:middle line:82% position:46% size:100% alle import vanuit Rusland. Uiteindelijk is er voor een aantal 02:05:45.958 --> 02:05:48.979 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzonderingen gekozen, zij het zeer beperkt. 02:05:49.220 --> 02:05:49.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 02:05:52.789 --> 02:05:54.590 align:middle line:82% position:46% size:100% is omdat de olie 02:05:56.989 --> 02:06:01.100 align:middle line:82% position:46% size:100% die via die pijpleidingen binnenkomt onder andere echt cruciaal is voor 02:06:03.560 --> 02:06:06.149 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld stadsverwarming in de landen die u noemde, waar echt het 02:06:06.270 --> 02:06:09.359 align:middle line:82% position:46% size:100% grootste deel van de stadsverwarming draait op die pijpleidingen die 02:06:09.479 --> 02:06:12.689 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit Rusland komen. Ook die landen, die heel dicht tegen 02:06:12.810 --> 02:06:16.770 align:middle line:82% position:46% size:100% het Oekraïense front aan liggen, willen zo snel mogelijk van hun 02:06:16.890 --> 02:06:19.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Russische afhankelijkheid af, maar kunnen dat 02:06:22.279 --> 02:06:23.479 align:middle line:82% position:46% size:100% niet in het 02:06:26.060 --> 02:06:30.100 align:middle line:82% position:46% size:100% tempo waarin andere landen in de EU dat wel kunnen. 02:06:30.220 --> 02:06:31.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik deel met de heer Kops dat 02:06:39.489 --> 02:06:42.369 align:middle line:82% position:46% size:100% dat soort uitzonderingen echt uitzonderingen moeten blijven en 02:06:44.229 --> 02:06:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% ook zo snel mogelijk van tafel moeten, zodat we 02:06:51.489 --> 02:06:53.149 align:middle line:82% position:46% size:100% als Europa als één blok opereren. Voorzitter. 02:06:53.270 --> 02:06:57.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was bij energiebesparing. Ik zeg ook maar even dat ik op 02:06:57.619 --> 02:06:58.449 align:middle line:82% position:46% size:100% pagina 14 van 02:07:02.350 --> 02:07:05.229 align:middle line:82% position:46% size:100% 40 ben, dus ik ga proberen om nog iets korter en 02:07:07.539 --> 02:07:09.798 align:middle line:82% position:46% size:100% bondiger te antwoorden. De heer Erkens heeft mij gevraagd 02:07:09.918 --> 02:07:12.488 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we de komende tijd nog meer kunnen versnellen in de 02:07:16.270 --> 02:07:20.810 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak voor energiebesparing. Ik heb op verzoek van mevrouw Kröger 02:07:20.930 --> 02:07:25.069 align:middle line:82% position:46% size:100% al aan TNO gevraagd om advies uit te brengen over energiebesparingsdoelen 02:07:25.189 --> 02:07:26.079 align:middle line:82% position:46% size:100% per sector in 02:07:28.029 --> 02:07:30.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland. Ik zit echt met smart te wachten op 02:07:30.260 --> 02:07:32.600 align:middle line:82% position:46% size:100% dat TNO-advies en verwacht het aan het eind van dit jaar te krijgen. 02:07:32.720 --> 02:07:37.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zal ik dat ook zo snel mogelijk naar de Kamer doorgeleiden met een 02:07:39.729 --> 02:07:45.079 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie van mijn kant. Ik zeg de heer Erkens toe dat ik bij 02:07:45.199 --> 02:07:48.350 align:middle line:82% position:46% size:100% die appreciatie zal kijken of we, als we niet alleen maar 02:07:48.470 --> 02:07:50.298 align:middle line:82% position:46% size:100% sectorspecifieke doelen op energiebesparing vastklikken, ook 02:07:50.418 --> 02:07:54.079 align:middle line:82% position:46% size:100% nog aanvullende maatregelen kunnen treffen boven op alles wat we al aan 02:07:54.199 --> 02:07:57.056 align:middle line:82% position:46% size:100% het doen zijn om die energiebesparing te ondersteunen, 02:07:57.176 --> 02:07:57.729 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat huishoudens 02:07:59.350 --> 02:07:59.439 align:middle line:82% position:46% size:100% en 02:08:04.960 --> 02:08:09.380 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven minder energie kunnen verbruiken en daarmee hun 02:08:09.500 --> 02:08:13.079 align:middle line:82% position:46% size:100% energierekening kunnen verlagen. We doen dat natuurlijk met de vele 02:08:13.199 --> 02:08:16.069 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidieregelingen die we al hebben: de Investeringssubsidie duurzame 02:08:16.189 --> 02:08:17.779 align:middle line:82% position:46% size:100% energie, de Energie-investeringsaftrek, de 02:08:17.899 --> 02:08:18.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Milieu-investeringsaftrek en 02:08:21.338 --> 02:08:26.298 align:middle line:82% position:46% size:100% noem het maar op. Maar dat kan wellicht nog beter en 02:08:26.418 --> 02:08:28.338 align:middle line:82% position:46% size:100% gerichter. De "Zet ook de knop om"-campagne 02:08:28.458 --> 02:08:31.298 align:middle line:82% position:46% size:100% loopt natuurlijk door en de 02:08:34.539 --> 02:08:37.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een wetchecker en 02:08:37.668 --> 02:08:40.659 align:middle line:82% position:46% size:100% een subsidie- en financieringswijzer om het, met name voor ondernemers, 02:08:40.869 --> 02:08:41.918 align:middle line:82% position:46% size:100% nog makkelijker te 02:08:44.439 --> 02:08:49.100 align:middle line:82% position:46% size:100% maken om advies te krijgen en subsidies aan te vragen. 02:08:49.220 --> 02:08:49.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Of ik 02:08:51.239 --> 02:08:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% dan een nieuw plan moet maken? Volgens mij is het heel belangrijk 02:08:55.838 --> 02:08:59.920 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we alles wat we al hebben bedacht, daadwerkelijk uitvoeren en 02:09:00.039 --> 02:09:02.739 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we dus heel veel focus zetten op implementatie en uitvoering. 02:09:02.859 --> 02:09:05.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Mocht het TNO-advies aanleiding geven tot aanvullende maatregelen, 02:09:05.149 --> 02:09:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% dan kan u dat "een nieuw plan" noemen, maar ik denk dat het vooral 02:09:08.869 --> 02:09:09.948 align:middle line:82% position:46% size:100% een versterking is van de inzet die we al hebben om die energiebesparing 02:09:10.069 --> 02:09:11.890 align:middle line:82% position:46% size:100% voor elkaar te krijgen. Dank voor de 02:09:14.588 --> 02:09:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording hiervan. Ik zou de minister specifiek willen 02:09:16.369 --> 02:09:18.550 align:middle line:82% position:46% size:100% meegeven om echt in 02:09:20.109 --> 02:09:21.429 align:middle line:82% position:46% size:100% te zoomen op 02:09:23.409 --> 02:09:24.279 align:middle line:82% position:46% size:100% die uitvoering: waar knelt het 02:09:26.529 --> 02:09:31.774 align:middle line:82% position:46% size:100% nu, hoe implementeren we sneller, zijn er budgetten die misschien naar 02:09:31.894 --> 02:09:32.979 align:middle line:82% position:46% size:100% voren gehaald kunnen 02:09:38.619 --> 02:09:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% worden omdat ondernemers en huishoudens sneller aan de slag 02:09:43.159 --> 02:09:45.099 align:middle line:82% position:46% size:100% willen? Want we zien dat er op 02:09:47.409 --> 02:09:50.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dit moment veel vraag is. Laten we proberen om dit soort 02:09:51.079 --> 02:09:55.488 align:middle line:82% position:46% size:100% knelpunten aan onze kant, aan de kant van de overheid, zo veel 02:09:55.609 --> 02:09:56.890 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk weg te nemen 02:09:59.048 --> 02:10:03.289 align:middle line:82% position:46% size:100% bij deze aanpak. Ja, daar zal ik zeker naar kijken. 02:10:03.409 --> 02:10:05.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Energiebesparing is niet alleen relevant voor de 02:10:07.298 --> 02:10:11.779 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie, maar ook voor andere bedrijven, zeker ook in de 02:10:11.899 --> 02:10:12.640 align:middle line:82% position:46% size:100% glastuinbouwsector. Dat zeg ik ook 02:10:14.378 --> 02:10:16.760 align:middle line:82% position:46% size:100% in de richting van de 02:10:20.588 --> 02:10:25.199 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Erkens en de heer Grinwis. Ik zal de Kamer op korte termijn 02:10:25.319 --> 02:10:27.340 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren over de uitvoering van de motie-Grinwis/Erkens, die de 02:10:27.460 --> 02:10:31.069 align:middle line:82% position:46% size:100% regering oproept om te bezien wat er mogelijk is om te voorkomen dat er 02:10:31.189 --> 02:10:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% onnodig extra aardgas wordt verbrand en 02:10:36.729 --> 02:10:40.039 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de warmtetransitie in de glastuinbouw stokt. 02:10:40.159 --> 02:10:40.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben samen met 02:10:43.659 --> 02:10:48.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister van Landbouw en de glastuinbouwsector in overleg over 02:10:48.619 --> 02:10:49.988 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we uitvoering aan 02:10:51.520 --> 02:10:53.850 align:middle line:82% position:46% size:100% deze motie kunnen geven. We zitten nu echt in de afrondende 02:10:53.970 --> 02:10:56.869 align:middle line:82% position:46% size:100% fase van die gesprekken. Ik weet dat beide heren terecht 02:10:56.989 --> 02:11:00.439 align:middle line:82% position:46% size:100% ongeduldig zijn, want die gesprekken lopen al lang, maar we zijn er echt 02:11:00.560 --> 02:11:02.989 align:middle line:82% position:46% size:100% bijna. Zodra we eruit zijn, krijgt u van 02:11:03.109 --> 02:11:05.289 align:middle line:82% position:46% size:100% mij en de minister van Landbouw een 02:11:08.259 --> 02:11:15.399 align:middle line:82% position:46% size:100% brief waarin we op de uitvoering van deze motie zullen ingaan, maar ook 02:11:15.729 --> 02:11:18.679 align:middle line:82% position:46% size:100% op bredere afspraken die we met de glastuinbouwsector aan het maken 02:11:18.798 --> 02:11:20.470 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, niet alleen om de verduurzaming in die sector te 02:11:20.590 --> 02:11:24.590 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen maar ook om de mooie warmteprojecten die daar 02:11:24.710 --> 02:11:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvinden, een extra boost te geven. 02:11:27.970 --> 02:11:31.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb vandaag nog een brief naar de Kamer gestuurd over de 02:11:31.960 --> 02:11:34.189 align:middle line:82% position:46% size:100% SDE-openstellingsronde die dit jaar is geweest. 02:11:34.310 --> 02:11:39.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de heer Grinwis daarin ook heeft gezien dat 02:11:39.590 --> 02:11:42.020 align:middle line:82% position:46% size:100% geothermieprojecten echt een van de grote klappers zijn in deze 02:11:42.140 --> 02:11:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% SDE-ronde. De aanscherpingen die 02:11:47.439 --> 02:11:51.739 align:middle line:82% position:46% size:100% we in de SDE aan het doen zijn om die warmtetransitie beter te 02:11:51.859 --> 02:11:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen, onder andere door allerlei moties van de heer Grinwis, 02:11:55.458 --> 02:11:58.039 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnen dus echt vruchten af te werpen. 02:11:58.159 --> 02:12:01.327 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk aan, dat is heel mooi. Daar ben ik blij mee, maar toch nog 02:12:01.447 --> 02:12:03.259 align:middle line:82% position:46% size:100% een kleine interruptie met een kleine vraag. 02:12:03.378 --> 02:12:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel binnenkort komen de plannen van de minister, samen met de minister 02:12:06.588 --> 02:12:08.770 align:middle line:82% position:46% size:100% van Landbouw, over de warmtetransitie in 02:12:11.560 --> 02:12:14.088 align:middle line:82% position:46% size:100% de glastuinbouw. Ik heb dat de minister al eerder 02:12:14.208 --> 02:12:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% horen zeggen. De urgentie van bijvoorbeeld de 02:12:16.369 --> 02:12:20.000 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering van de motie met collega Erkens over de correctieregeling 02:12:20.119 --> 02:12:23.649 align:middle line:82% position:46% size:100% ziet echt op 2022. Komen de plannen nog echt voor het 02:12:24.128 --> 02:12:29.119 align:middle line:82% position:46% size:100% eind van het jaar naar de Kamer? Als "heel binnenkort" toch weer over 02:12:29.239 --> 02:12:31.759 align:middle line:82% position:46% size:100% het jaar heen wordt getild, is 2022 immers echt voorbij. 02:12:31.878 --> 02:12:35.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is eigenlijk mijn eerste vraag. Mijn tweede vraag is de volgende. 02:12:36.109 --> 02:12:41.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik krijg in de schriftelijke antwoorden opnieuw het argument van 02:12:43.000 --> 02:12:46.539 align:middle line:82% position:46% size:100% precedentwerking voor de voeten geworpen als het gaat om 02:12:49.600 --> 02:12:53.960 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaande beschikkingen. Als je naar buiten kijkt en ziet hoe 02:12:54.079 --> 02:12:58.088 align:middle line:82% position:46% size:100% urgent het is om van het gas los te komen en 02:12:59.588 --> 02:12:59.770 align:middle line:82% position:46% size:100% dus 02:13:01.720 --> 02:13:07.520 align:middle line:82% position:46% size:100% aardwarmteprojecten die nu in procedure zijn niet te laten falen, 02:13:07.640 --> 02:13:12.279 align:middle line:82% position:46% size:100% is precedentwerking dan echt het eerste woord dat in de 02:13:14.680 --> 02:13:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% mond van het ministerie bestorven moet liggen? 02:13:17.180 --> 02:13:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik baal er eerlijk gezegd ook van dat ik niet al veel eerder 02:13:20.569 --> 02:13:22.270 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering heb kunnen geven aan die motie. 02:13:22.750 --> 02:13:26.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet ook heel eerlijk zeggen dat de personele wisseling niet heeft 02:13:27.109 --> 02:13:29.649 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen. Ik moet echt een groot 02:13:34.329 --> 02:13:38.210 align:middle line:82% position:46% size:100% compliment geven aan de heer Staghouwer, die met mij samen heel 02:13:38.329 --> 02:13:41.020 align:middle line:82% position:46% size:100% bevlogen was om met de glastuinbouwsector grote 02:13:42.759 --> 02:13:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen te zetten. We hebben samen ook mooie 02:13:45.109 --> 02:13:48.909 align:middle line:82% position:46% size:100% werkbezoeken afgelegd hierover. Nou ja, goed, we zijn nu hier. 02:13:49.029 --> 02:13:51.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal zelf in ieder geval alles op alles zetten om die 02:13:53.310 --> 02:13:54.658 align:middle line:82% position:46% size:100% brief nog dit 02:13:57.838 --> 02:14:01.838 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar naar u toe te sturen. Ik denk ook dat dat kan. 02:14:01.958 --> 02:14:06.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het wel belangrijk om de Kamer te blijven wijzen op het 02:14:06.489 --> 02:14:10.088 align:middle line:82% position:46% size:100% risico van precedentwerking. De SDE-pot wordt gevuld door onze 02:14:10.208 --> 02:14:11.829 align:middle line:82% position:46% size:100% inwoners, die dat via belastingen ophoesten. 02:14:11.949 --> 02:14:16.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het dus belangrijk dat wij op een zorgvuldige manier met die 02:14:16.869 --> 02:14:18.519 align:middle line:82% position:46% size:100% vele miljarden omgaan. Daarom komt het juridische advies om 02:14:18.639 --> 02:14:21.699 align:middle line:82% position:46% size:100% echt heel goed om te gaan met de precedentwerking elke keer weer 02:14:21.819 --> 02:14:24.329 align:middle line:82% position:46% size:100% terug. Ik hoop dat u het mij niet kwalijk 02:14:24.680 --> 02:14:25.560 align:middle line:82% position:46% size:100% neemt dat ik 02:14:28.949 --> 02:14:30.189 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er ook elke keer bij blijf vertellen. 02:14:30.310 --> 02:14:32.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan had de heer Boucke nog vragen 02:14:32.829 --> 02:14:35.310 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld over het toezicht op energiebesparing. 02:14:35.939 --> 02:14:37.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in een aantal interruptiedebatten van 02:14:40.378 --> 02:14:44.399 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Kröger en de heer Thijssen met minister Adriaansens kwam het 02:14:44.640 --> 02:14:47.288 align:middle line:82% position:46% size:100% aan bod. De doelgroep voor de 02:14:47.408 --> 02:14:48.779 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparingsplicht betreft zo'n 90.000 bedrijven. 02:14:49.168 --> 02:14:50.699 align:middle line:82% position:46% size:100% 60.000 daarvan hebben al 02:14:52.378 --> 02:14:56.399 align:middle line:82% position:46% size:100% gerapporteerd wat ze doen. Dat betekent dat er dus ook nog een 02:14:56.699 --> 02:14:59.439 align:middle line:82% position:46% size:100% hele wereld te winnen is. Daarom hebben we de afgelopen tijd 02:14:59.560 --> 02:15:02.380 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen de besparingsplicht aangescherpt, met alle maatregelen 02:15:02.500 --> 02:15:06.189 align:middle line:82% position:46% size:100% die moeten worden genomen met een terugverdientijd van vijf jaar, maar 02:15:06.310 --> 02:15:07.139 align:middle line:82% position:46% size:100% ook de 02:15:08.668 --> 02:15:12.060 align:middle line:82% position:46% size:100% doelgroep van die besparingsplicht uitgebreid. 02:15:12.180 --> 02:15:13.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat in 2023 in, wat 02:15:19.199 --> 02:15:22.840 align:middle line:82% position:46% size:100% betekent dat die bedrijven het komende jaar dus ook aan de bak 02:15:22.960 --> 02:15:25.199 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten om die energiebesparingsplicht uit te 02:15:26.128 --> 02:15:28.198 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Dat levert ook die bedrijven 02:15:28.500 --> 02:15:31.369 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk gewoon harde knaken op, omdat ze hun energierekening zien 02:15:31.489 --> 02:15:32.579 align:middle line:82% position:46% size:100% dalen. Een van de issues waar we tegenaan 02:15:32.699 --> 02:15:36.119 align:middle line:82% position:46% size:100% lopen is dat het bevoegd gezag niet altijd inzicht heeft in welke 02:15:36.720 --> 02:15:41.210 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen nou onder die plicht vallen, omdat de bevoegde gezagen 02:15:41.329 --> 02:15:43.019 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alle informatie hebben over het energieverbruik. 02:15:43.139 --> 02:15:46.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom bekijk ik nu samen met de minister voor Volkshuisvesting en 02:15:46.539 --> 02:15:49.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ruimtelijke Ordening of we de wet kunnen wijzigen zodat 02:15:49.930 --> 02:15:50.939 align:middle line:82% position:46% size:100% energieleveranciers data op een 02:15:52.918 --> 02:15:56.529 align:middle line:82% position:46% size:100% veilige manier met het bevoegd gezag kunnen delen, zodat het bevoegd 02:15:56.649 --> 02:16:00.939 align:middle line:82% position:46% size:100% gezag ook weet: hé, daar is een bedrijf dat nog niet in ons vizier 02:16:01.060 --> 02:16:01.649 align:middle line:82% position:46% size:100% was maar 02:16:03.359 --> 02:16:04.949 align:middle line:82% position:46% size:100% wel onder die besparingsplicht valt; daar gaan we 02:16:08.909 --> 02:16:09.239 align:middle line:82% position:46% size:100% op 02:16:12.479 --> 02:16:15.899 align:middle line:82% position:46% size:100% af. De heer Boucke vroeg heel specifiek 02:16:16.020 --> 02:16:17.170 align:middle line:82% position:46% size:100% of ik bereid ben een nieuwe landelijke monitor daarvoor te 02:16:17.289 --> 02:16:19.298 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelen. Dat is niet nodig, omdat RVO al heel 02:16:19.418 --> 02:16:21.176 align:middle line:82% position:46% size:100% veel cijfers over die informatieplichtrapportages 02:16:21.296 --> 02:16:23.774 align:middle line:82% position:46% size:100% verzamelt en ook publiceert. Maar ik wil de heer Boucke wel 02:16:23.894 --> 02:16:26.838 align:middle line:82% position:46% size:100% toezeggen dat ik met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland in 02:16:28.039 --> 02:16:30.979 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek ga over hoe we die 02:16:35.030 --> 02:16:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% monitor die er al is, 02:16:43.190 --> 02:16:43.940 align:middle line:82% position:46% size:100% verder kunnen verbeteren en 02:16:46.000 --> 02:16:50.780 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbreiden, zodat die niet alleen voor de bedrijven zelf maar ook voor 02:16:50.899 --> 02:16:53.808 align:middle line:82% position:46% size:100% u als Kamer beter inzichtelijk is en u ook kunt controleren hoe het staat 02:16:53.929 --> 02:16:57.079 align:middle line:82% position:46% size:100% met de energiebesparingsplicht. Ik zal u binnenkort dus informeren 02:16:57.200 --> 02:16:57.889 align:middle line:82% position:46% size:100% over de nieuwe sectordoelen voor energiebesparing naar aanleiding van 02:16:58.010 --> 02:16:59.918 align:middle line:82% position:46% size:100% het TNO-advies en u ook via de 02:17:02.620 --> 02:17:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% standaardrapportages blijven updaten over hoeveel energie we hebben 02:17:05.870 --> 02:17:10.299 align:middle line:82% position:46% size:100% bespaard. Dank aan de minister voor het 02:17:10.418 --> 02:17:13.450 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoorden van de vragen. Ook dank voor de toezegging die hij 02:17:13.838 --> 02:17:18.260 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan heeft over de monitor. Maar feit blijft dat een derde van 02:17:18.379 --> 02:17:23.709 align:middle line:82% position:46% size:100% de bedrijven niet rapporteert, en van de bedrijven die rapporteren 02:17:24.399 --> 02:17:26.510 align:middle line:82% position:46% size:100% maar 15% voldoet aan de wettelijke plicht. 02:17:26.629 --> 02:17:28.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is dus enorm veel werk aan de 02:17:31.360 --> 02:17:36.379 align:middle line:82% position:46% size:100% winkel. De minister gaf ook aan dat hij aan 02:17:36.498 --> 02:17:39.110 align:middle line:82% position:46% size:100% het verkennen is, zo schrijft hij volgens mij in zijn schriftelijke 02:17:39.229 --> 02:17:41.088 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden, hoe de Omgevingswet aangepast kan worden. 02:17:41.209 --> 02:17:45.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil echt de druk op de ketel houden, want ik ben hier al maanden 02:17:46.299 --> 02:17:47.949 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen over aan het stellen. Mijn vraag aan de 02:17:50.620 --> 02:17:51.609 align:middle line:82% position:46% size:100% minister is 02:17:53.349 --> 02:17:55.489 align:middle line:82% position:46% size:100% wat verkennen betekent. Wanneer is die verkenning klaar? 02:17:55.610 --> 02:17:57.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Wanneer kan de Kamer een wetsvoorstel verwachten? 02:17:57.889 --> 02:17:59.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier moet ik even in tweede termijn op terugkomen. 02:17:59.600 --> 02:18:02.085 align:middle line:82% position:46% size:100% U gaat verder. Dan kom ik bij het prijsplafond. 02:18:02.206 --> 02:18:04.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Naast alle maatregelen die het kabinet al heeft genomen om mensen 02:18:04.338 --> 02:18:07.399 align:middle line:82% position:46% size:100% zo goed mogelijk door de komende winter te helpen, is het 02:18:07.520 --> 02:18:08.360 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond een belangrijke toevoeging. 02:18:08.479 --> 02:18:13.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Staat u hier voor het prijsplafond of voor iets anders, meneer 02:18:13.770 --> 02:18:14.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Bontenbal? Ik zit ook te 02:18:16.399 --> 02:18:19.129 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. We doen volgens mij na iedere zin 02:18:19.700 --> 02:18:21.559 align:middle line:82% position:46% size:100% een interruptie. Geen klachten over het aantal, want 02:18:23.500 --> 02:18:26.209 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij krijgt u voldoende ruimte. 02:18:26.329 --> 02:18:28.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Mag ik een vraag stellen over energiebesparing? 02:18:28.350 --> 02:18:30.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voordat het volgende thema begint. 02:18:30.790 --> 02:18:31.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb 02:18:36.700 --> 02:18:39.290 align:middle line:82% position:46% size:100% samen met collega Grinwis voor de zomer een mooi plannetje gemaakt, 02:18:39.409 --> 02:18:40.058 align:middle line:82% position:46% size:100% waar collega Thijssen 02:18:44.349 --> 02:18:47.259 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd heel enthousiast over is. 02:18:51.190 --> 02:18:54.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar staan aanbevelingen in. Gaat u die meenemen in uw plannen? 02:18:55.120 --> 02:18:58.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij zitten daar best wel een paar leuke dingen tussen. 02:18:58.729 --> 02:19:00.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, zeker. Ik 02:19:02.229 --> 02:19:04.879 align:middle line:82% position:46% size:100% heb van GroenLinks, PvdA, D66, ChristenUnie, VVD en CDA — sorry als 02:19:04.998 --> 02:19:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ik nu iemand vergeet, misschien ook Volt — verschillende actieplannen en 02:19:10.940 --> 02:19:12.409 align:middle line:82% position:46% size:100% ideeën gekregen voor meer energiebesparing. 02:19:12.530 --> 02:19:12.699 align:middle line:82% position:46% size:100% In de 02:19:15.700 --> 02:19:16.120 align:middle line:82% position:46% size:100% brief 02:19:17.888 --> 02:19:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% die ik naar u zal sturen naar aanleiding van het TNO-advies en de 02:19:24.579 --> 02:19:27.549 align:middle line:82% position:46% size:100% sectorspecifieke doelen, ga ik dus ook een 02:19:32.769 --> 02:19:34.959 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie geven op de vele suggesties die 02:19:43.838 --> 02:19:46.780 align:middle line:82% position:46% size:100% er zijn gedaan. Ik 02:19:51.759 --> 02:19:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop dat 02:19:54.700 --> 02:19:54.790 align:middle line:82% position:46% size:100% het 02:19:59.909 --> 02:20:02.770 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen een appreciatie zal zijn, maar dat 02:20:04.808 --> 02:20:09.222 align:middle line:82% position:46% size:100% ik ook gewoon concreet kan zeggen wat we daarmee gaan doen en wanneer 02:20:09.343 --> 02:20:09.879 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat 02:20:12.729 --> 02:20:13.430 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan doen. Ja? 02:20:13.549 --> 02:20:17.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk naar de heer Thijssen. Hij heeft nog twee vragen over. 02:20:17.250 --> 02:20:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Thijssen, PvdA. Ik heb ook 02:20:22.569 --> 02:20:25.700 align:middle line:82% position:46% size:100% een vraag over energiebesparing. Ik had er een 02:20:27.700 --> 02:20:30.439 align:middle line:82% position:46% size:100% betoog over dat dit de plek is waar klimaatverandering of eigenlijk 02:20:30.558 --> 02:20:32.030 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatbeleid neerslaat bij de huishoudens en waar het draagvlak 02:20:32.149 --> 02:20:35.367 align:middle line:82% position:46% size:100% voor klimaatbeleid geregeld of verdiend moet worden. 02:20:35.486 --> 02:20:39.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de minister al eerder horen zeggen in een 02:20:40.899 --> 02:20:45.468 align:middle line:82% position:46% size:100% interview over de Klimaatwet: ik zou het liefst morgen nog alle slecht 02:20:45.588 --> 02:20:47.588 align:middle line:82% position:46% size:100% geïsoleerde woningen aangepakt hebben, zodat ook mensen met een 02:20:50.200 --> 02:20:52.236 align:middle line:82% position:46% size:100% kleine portemonnee merken dat het fijner leven is in een samenleving 02:20:52.355 --> 02:20:54.759 align:middle line:82% position:46% size:100% waar klimaat op nummer één staat. Daar ben ik het 02:20:58.299 --> 02:20:59.379 align:middle line:82% position:46% size:100% volmondig mee eens. Dat 02:21:01.599 --> 02:21:04.809 align:middle line:82% position:46% size:100% is helemaal mijn lijn. Ik heb wel wat suggesties gedaan. 02:21:04.930 --> 02:21:08.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zorgen we er inderdaad voor dat de mensen met een kleinere 02:21:09.049 --> 02:21:12.770 align:middle line:82% position:46% size:100% portemonnee in de slecht geïsoleerde huizen nog sneller geholpen gaan 02:21:12.889 --> 02:21:17.239 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, niet alleen vanwege het klimaat, maar ook vanwege de enorme 02:21:17.360 --> 02:21:20.397 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsstijging? Kan de minister daarop reageren? 02:21:20.516 --> 02:21:24.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Wordt er bouwcapaciteit gereserveerd en wordt er nog een keer 300 miljoen 02:21:25.100 --> 02:21:27.259 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijgemaakt, waar de VNG naar vraagt, zodat ze echt nog sneller 02:21:27.379 --> 02:21:30.260 align:middle line:82% position:46% size:100% meer meters kunnen maken? Ik had deze vraag van de heer 02:21:30.379 --> 02:21:33.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Thijssen zelf bewaard tot de appreciatie van de amendementen die 02:21:35.950 --> 02:21:37.489 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover zijn ingediend. Wellicht kunt u deze interruptie 02:21:37.610 --> 02:21:38.468 align:middle line:82% position:46% size:100% wegstrepen, voorzitter, 02:21:39.968 --> 02:21:41.950 align:middle line:82% position:46% size:100% want hier had ik de 02:21:44.468 --> 02:21:51.668 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Thijssen sowieso op geantwoord. Ik snap heel goed zijn zoektocht en 02:21:53.739 --> 02:21:53.950 align:middle line:82% position:46% size:100% die 02:22:00.429 --> 02:22:04.289 align:middle line:82% position:46% size:100% van mevrouw Kröger en de heer Boucke. 02:22:04.408 --> 02:22:08.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij hebben in het debat gevraagd of we nog meer geld kunnen vrijmaken 02:22:08.239 --> 02:22:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% voor FIXbrigades. Kunnen we nog meer geld vrijmaken 02:22:10.100 --> 02:22:10.870 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de inkoop van 02:22:17.379 --> 02:22:21.675 align:middle line:82% position:46% size:100% isolerende producten die we dan via voedselbanken of gemeentes uitdelen? 02:22:21.796 --> 02:22:27.925 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar aanleiding van de eerste termijn van de Kamer heb ik daar met 02:22:28.046 --> 02:22:29.659 align:middle line:82% position:46% size:100% het ministerie van VRO over van gedachten gewisseld. 02:22:29.780 --> 02:22:32.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk is het hele simpele antwoord: via 02:22:34.599 --> 02:22:37.759 align:middle line:82% position:46% size:100% het Nationaal Isolatieprogramma is inmiddels zo veel geld of aan het 02:22:37.879 --> 02:22:41.680 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie van VRO of aan de gemeentes beschikbaar gesteld, dat 02:22:43.388 --> 02:22:45.280 align:middle line:82% position:46% size:100% het vrijmaken van heel veel 02:22:49.088 --> 02:22:52.459 align:middle line:82% position:46% size:100% meer geld daarvoor voor het aankomende jaar, eigenlijk niks gaat 02:22:52.579 --> 02:22:52.750 align:middle line:82% position:46% size:100% opleveren. Dat 02:22:55.418 --> 02:22:59.569 align:middle line:82% position:46% size:100% is zo omdat het nu al een enorme klus is om dat geld weggezet te 02:22:59.690 --> 02:23:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, omdat we simpelweg de handen missen om dat allemaal uit te 02:23:02.620 --> 02:23:05.209 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. Dit is een kleine spoileralert: ik 02:23:05.329 --> 02:23:09.110 align:middle line:82% position:46% size:100% ga straks twee amendementen ontraden, omdat ik niet weet waar ik 02:23:09.229 --> 02:23:12.649 align:middle line:82% position:46% size:100% het geld daarvoor in het aankomende jaar zou moeten wegzetten. 02:23:12.770 --> 02:23:14.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat maakt eigenlijk nogmaals extra pijnlijk duidelijk wat de heer 02:23:14.819 --> 02:23:18.998 align:middle line:82% position:46% size:100% Thijssen heeft aangestipt in zijn betoog, namelijk dat we de afgelopen 02:23:19.119 --> 02:23:20.059 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren enorme kansen hebben laten liggen om juist de 02:23:21.819 --> 02:23:23.699 align:middle line:82% position:46% size:100% slechtste huizen als eerste aan te pakken. 02:23:23.818 --> 02:23:26.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Daardoor worden die mensen nu ook het hardst geraakt door de 02:23:26.139 --> 02:23:28.418 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecrisis. Het is gewoon heel spijtig dat we 02:23:28.808 --> 02:23:32.648 align:middle line:82% position:46% size:100% daar niet eerder mee zijn begonnen. Kunt u dan niet meteen de 02:23:33.159 --> 02:23:37.058 align:middle line:82% position:46% size:100% appreciatie van dat amendement? U houdt nu eigenlijk een vrij 02:23:37.209 --> 02:23:37.840 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoerig verhaal, dus dan kunt u volgens mij meteen ... 02:23:37.959 --> 02:23:41.103 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry, voorzitter. Dit is mijn eerste keer dat ik een 02:23:41.224 --> 02:23:44.849 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting als minister doe. Ik heb geleerd dat ik aan het eind 02:23:44.968 --> 02:23:46.189 align:middle line:82% position:46% size:100% van mijn betoog alle amendementen moet beoordelen. 02:23:46.308 --> 02:23:51.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was prima geweest, maar omdat u nu zo'n uitvoerige uitleg geeft bij 02:23:51.229 --> 02:23:52.370 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement, denk ik ... Excuses. 02:23:52.489 --> 02:23:54.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga even kijken welk amendement het is. 02:23:54.709 --> 02:23:56.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is geen grote ramp. Chaos, zegt mevrouw Leijten. 02:23:56.718 --> 02:24:01.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dat valt toch reuze mee? Ik moet even kijken welk nummer dat 02:24:02.088 --> 02:24:03.086 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement heeft. 14 en 20. 02:24:03.207 --> 02:24:07.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Het amendement op stuk nr. 14, van Thijssen en Kröger, moet ik 02:24:07.989 --> 02:24:09.079 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraden, haha. Sorry dat ik moet lachen. 02:24:09.200 --> 02:24:09.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar 02:24:11.500 --> 02:24:16.159 align:middle line:82% position:46% size:100% dan ga ik alles nog een keer herhalen wat ik net ook al heb 02:24:16.280 --> 02:24:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd. Omdat we reeds 368,5 miljoen hebben 02:24:17.329 --> 02:24:20.120 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijgemaakt aan gemeentes via het Nationaal Isolatieprogramma, moet ik 02:24:20.239 --> 02:24:22.690 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement op stuk nr. 14 ontraden. 02:24:23.120 --> 02:24:23.569 align:middle line:82% position:46% size:100% En 02:24:28.780 --> 02:24:33.389 align:middle line:82% position:46% size:100% dan het amendement op stuk nr. 20, ter vervanging van dat op stuk 02:24:33.510 --> 02:24:36.159 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 15, ook van het lid Thijssen c.s.? 02:24:36.280 --> 02:24:39.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Het amendement roept op om de ondersteuning van gemeentes in hun 02:24:39.200 --> 02:24:43.110 align:middle line:82% position:46% size:100% lokale aanpak met energiecoaches en energiefixers verder uit te breiden. 02:24:43.950 --> 02:24:49.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook hier is via het Nationaal Isolatieprogramma van de minister 02:24:49.439 --> 02:24:51.519 align:middle line:82% position:46% size:100% voor VRO inmiddels geld voor vrijgemaakt. 02:24:51.638 --> 02:24:54.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij steunt de minister onder andere verschillende initiatieven om 02:24:54.399 --> 02:24:58.840 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecoaches op te leiden en de oprichting van de stichting 02:24:58.959 --> 02:24:59.319 align:middle line:82% position:46% size:100% FIXbrigade Nederland, die 02:25:01.780 --> 02:25:02.588 align:middle line:82% position:46% size:100% als doel heeft om 02:25:04.379 --> 02:25:05.759 align:middle line:82% position:46% size:100% zo veel mogelijk FIXbrigades van 02:25:09.450 --> 02:25:11.658 align:middle line:82% position:46% size:100% de grond te krijgen. Daarmee ontraad ik dit amendement. 02:25:11.779 --> 02:25:12.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Bovendien is de dekking hier ook 02:25:16.168 --> 02:25:18.058 align:middle line:82% position:46% size:100% niet verstandig in 02:25:19.588 --> 02:25:20.308 align:middle line:82% position:46% size:100% de ogen van het 02:25:21.989 --> 02:25:26.860 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet, omdat dat geld ook juist voor de versnelling van de 02:25:26.979 --> 02:25:28.179 align:middle line:82% position:46% size:100% energietransitie wordt gebruikt. Dus ook 02:25:29.819 --> 02:25:30.750 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement op stuk nr. 02:25:32.370 --> 02:25:34.750 align:middle line:82% position:46% size:100% is ontraden. De heer Thijssen heeft hier nog een 02:25:34.870 --> 02:25:37.138 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie op. Dat is dan nu wel echt een 02:25:37.259 --> 02:25:38.629 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie, ben ik bang. Dat laatste zal 02:25:40.968 --> 02:25:43.530 align:middle line:82% position:46% size:100% ik even aanleveren. Er ligt dus een project dat ervoor 02:25:43.649 --> 02:25:48.530 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgt dat gemeentes niet 300 keer hetzelfde wiel hoeven uit te vinden, 02:25:48.649 --> 02:25:53.950 align:middle line:82% position:46% size:100% dat echt kan zorgen dat er geld bespaard kan worden. 02:25:54.638 --> 02:25:59.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal dat even aanleveren. Misschien kan de appreciatie dan nog 02:25:59.209 --> 02:26:00.290 align:middle line:82% position:46% size:100% veranderen voordat we erover stemmen. 02:26:00.409 --> 02:26:04.556 align:middle line:82% position:46% size:100% Er was eerder deze week ook een studie van Ecorys, die zegt dat de 02:26:04.675 --> 02:26:08.540 align:middle line:82% position:46% size:100% rijkere groepen in deze samenleving zeven keer meer subsidie krijgen dan 02:26:08.659 --> 02:26:10.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de armere groepen. Daarom is mijn hartenkreet: zorg nou 02:26:10.509 --> 02:26:15.236 align:middle line:82% position:46% size:100% dat die gemeentes genoeg geld hebben om langs te gaan bij die mensen en 02:26:15.355 --> 02:26:18.189 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor te zorgen dat zij geholpen gaan worden. 02:26:20.888 --> 02:26:22.449 align:middle line:82% position:46% size:100% De VNG zelf zegt: daar 02:26:25.808 --> 02:26:27.709 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we een miljard voor nodig; 300 miljoen komend jaar zou heel erg 02:26:27.829 --> 02:26:31.308 align:middle line:82% position:46% size:100% veel helpen, want dan kunnen we dat ook echt gaan doen. 02:26:31.429 --> 02:26:38.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Het geld dat de minister noemt, is bedoeld om bij die mensen terecht te 02:26:38.429 --> 02:26:40.670 align:middle line:82% position:46% size:100% laten komen. Maar we hebben die schakel nodig 02:26:41.290 --> 02:26:41.690 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen dat 02:26:43.429 --> 02:26:46.699 align:middle line:82% position:46% size:100% geld en de mensen en dat is aan de gemeentes. 02:26:48.110 --> 02:26:52.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik doe een beroep op de minister om echt mogelijk te maken dat dat 02:26:52.558 --> 02:26:54.168 align:middle line:82% position:46% size:100% kan. Dan zou ik eigenlijk een heel 02:26:54.558 --> 02:26:57.209 align:middle line:82% position:46% size:100% pragmatische suggestie willen doen. De Kamer stemt volgens mij pas 02:26:57.329 --> 02:27:00.680 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens in de loop van 02:27:02.540 --> 02:27:04.319 align:middle line:82% position:46% size:100% december over alle ingediende amendementen. 02:27:04.440 --> 02:27:08.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal ervoor zorgen dat de heer Thijssen en de hele Kamer voor die 02:27:08.459 --> 02:27:10.540 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd nog schriftelijk van mij en 02:27:12.440 --> 02:27:15.509 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister voor VRO een uitgebreidere appreciatie krijgen. 02:27:15.629 --> 02:27:19.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zal ik ook ingaan op dit specifieke punt dat de heer Thijssen 02:27:19.748 --> 02:27:23.759 align:middle line:82% position:46% size:100% nu aanhaalt. Maar dat doe ik dan na afstemming 02:27:23.879 --> 02:27:27.929 align:middle line:82% position:46% size:100% met de minister voor VRO. Dan krijgt u daar schriftelijk een 02:27:28.049 --> 02:27:29.250 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreidere appreciatie op. Dat is fijn, dank u wel. 02:27:29.370 --> 02:27:31.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan mijn laatste interruptie, ben ik bang. 02:27:31.200 --> 02:27:32.209 align:middle line:82% position:46% size:100% In de 02:27:34.099 --> 02:27:35.809 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijke antwoorden zegt de minister dat 02:27:41.418 --> 02:27:44.780 align:middle line:82% position:46% size:100% het idee dat de overheid ingrijpt in de bouwmarkt en 02:27:52.218 --> 02:27:53.120 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor zorgt dat 02:27:54.799 --> 02:27:58.326 align:middle line:82% position:46% size:100% er bouwcapaciteit beschikbaar is om huizen te isoleren en ervoor zorgt 02:27:58.447 --> 02:27:58.489 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 02:28:00.918 --> 02:28:01.009 align:middle line:82% position:46% size:100% de 02:28:04.019 --> 02:28:07.770 align:middle line:82% position:46% size:100% slechtst geïsoleerde huizen dan aan de beurt komen, een 02:28:10.899 --> 02:28:14.250 align:middle line:82% position:46% size:100% te grote ingreep is in de markt. Ik zou toch echt ertoe willen 02:28:14.370 --> 02:28:16.290 align:middle line:82% position:46% size:100% oproepen om daar echt nog een keer goed over na te denken en daar goed 02:28:16.409 --> 02:28:18.599 align:middle line:82% position:46% size:100% naar te kijken, want we hebben geen tijd meer. 02:28:18.718 --> 02:28:21.360 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten die mensen helpen. Ingrijpen in de markt is nu gewoon 02:28:21.479 --> 02:28:27.399 align:middle line:82% position:46% size:100% heel erg hard nodig. Dus dit is nog eenmaal een 02:28:27.520 --> 02:28:28.799 align:middle line:82% position:46% size:100% hartenkreet aan deze 02:28:31.769 --> 02:28:34.829 align:middle line:82% position:46% size:100% minister: denk er echt goed over na of dat echt niet 02:28:36.860 --> 02:28:39.979 align:middle line:82% position:46% size:100% kan. Die hartenkreet past volgens mij 02:28:41.509 --> 02:28:43.190 align:middle line:82% position:46% size:100% in het rijtje dat 02:28:45.019 --> 02:28:45.829 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Bontenbal net ook 02:29:04.808 --> 02:29:05.709 align:middle line:82% position:46% size:100% noemde: allerlei goeie 02:29:09.649 --> 02:29:10.689 align:middle line:82% position:46% size:100% suggesties die worden gedaan om 02:29:13.629 --> 02:29:15.158 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparing verder te 02:29:17.168 --> 02:29:18.308 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen. In de 02:29:19.808 --> 02:29:25.429 align:middle line:82% position:46% size:100% brief van eind dit jaar naar aanleiding van het TNO-advies zal ik 02:29:25.549 --> 02:29:28.030 align:middle line:82% position:46% size:100% ook ingaan op de rol van de 02:29:32.468 --> 02:29:34.418 align:middle line:82% position:46% size:100% markt en 02:29:38.709 --> 02:29:38.799 align:middle line:82% position:46% size:100% de 02:29:41.319 --> 02:29:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid. De 02:29:44.019 --> 02:29:44.619 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste vraag van de 02:29:49.899 --> 02:29:50.020 align:middle line:82% position:46% size:100% heer 02:29:52.250 --> 02:29:53.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Kops, PVV. Gaat uw gang. 02:29:54.000 --> 02:29:57.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, die gaat over het prijsplafond. Ik begrijp dat 02:30:00.218 --> 02:30:00.279 align:middle line:82% position:46% size:100% de 02:30:01.870 --> 02:30:04.280 align:middle line:82% position:46% size:100% minister daar nu met allerlei details heel veel over gaat 02:30:04.399 --> 02:30:08.478 align:middle line:82% position:46% size:100% vertellen. Maar toch, voordat hij dat doet wil 02:30:08.599 --> 02:30:11.168 align:middle line:82% position:46% size:100% ik graag een fundamentele vraag stellen. 02:30:11.319 --> 02:30:15.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerder was er al onzekerheid over of dat 02:30:22.509 --> 02:30:26.718 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond wel echt 1 januari zou ingaan, vanwege gesteggel met de 02:30:26.838 --> 02:30:28.600 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebedrijven, omdat zij het onderste uit de 02:30:32.200 --> 02:30:34.909 align:middle line:82% position:46% size:100% kan wilden halen qua vergoeding, qua compensatie. 02:30:35.030 --> 02:30:37.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen is de minister door de pomp gegaan. 02:30:37.450 --> 02:30:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft gezegd "nou, in januari, februari krijgen die 02:30:41.349 --> 02:30:41.588 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebedrijven de 02:30:44.588 --> 02:30:45.279 align:middle line:82% position:46% size:100% maximale compensatie", om 02:30:46.989 --> 02:30:50.439 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat prijsplafond toch in januari in te kunnen laten gaan. 02:30:50.558 --> 02:30:53.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nu blijkt die maximale compensatie juist in strijd te zijn 02:30:53.950 --> 02:30:55.978 align:middle line:82% position:46% size:100% met Europese staatssteunregels en is er weer onzekerheid ontstaan over of 02:30:56.099 --> 02:30:57.898 align:middle line:82% position:46% size:100% het prijsplafond wel 1 januari in zal 02:31:00.959 --> 02:31:02.770 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen gaan. Natuurlijk zeggen wij dan: EU, 02:31:02.889 --> 02:31:06.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Europese Commissie, waar bemoei je je mee, zak er lekker in, we doen 02:31:06.489 --> 02:31:08.370 align:middle line:82% position:46% size:100% het toch. Maar er is wel weer onzekerheid. 02:31:08.849 --> 02:31:10.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vraag ik: deelt de minister 02:31:15.399 --> 02:31:19.638 align:middle line:82% position:46% size:100% de mening dat hij het eigenlijk achter de schermen gewoon slecht 02:31:19.759 --> 02:31:23.659 align:middle line:82% position:46% size:100% geregeld heeft, maar belangrijker nog, dat de mensen thuis daar vooral 02:31:23.780 --> 02:31:27.620 align:middle line:82% position:46% size:100% niet de dupe van mogen worden? Dus de vraag is: gaat dat 02:31:27.739 --> 02:31:30.790 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond 1 januari echt in voor de mensen thuis, ja of nee? 02:31:31.058 --> 02:31:32.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is 02:31:34.360 --> 02:31:37.569 align:middle line:82% position:46% size:100% echt zonde van de laatste interruptie van de heer Kops, want 02:31:40.569 --> 02:31:41.559 align:middle line:82% position:46% size:100% daar ging ik nu 02:31:45.909 --> 02:31:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad uitgebreid antwoord op geven. 02:31:46.610 --> 02:31:46.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn we niet 02:31:49.489 --> 02:31:51.209 align:middle line:82% position:46% size:100% van hem gewend. Normaal timet hij ze beter. 02:31:51.329 --> 02:31:52.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Op z'n verjaardag, ook 02:31:58.519 --> 02:31:58.860 align:middle line:82% position:46% size:100% nog! Van harte gefeliciteerd! 02:31:58.979 --> 02:32:02.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zal proberen zo goed mogelijk antwoord te geven op de 02:32:02.819 --> 02:32:03.109 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag van de 02:32:05.168 --> 02:32:09.200 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Kops. Samen met het ministerie van 02:32:09.319 --> 02:32:09.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Financiën, de 02:32:18.129 --> 02:32:20.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en in 02:32:22.929 --> 02:32:25.643 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking met de energieleveranciers wordt er echt 02:32:25.763 --> 02:32:31.212 align:middle line:82% position:46% size:100% dag en nacht gewerkt, zoals ik ook twee weken geleden in het 02:32:31.333 --> 02:32:34.610 align:middle line:82% position:46% size:100% notaoverleg zei, om het prijsplafond voor elkaar te krijgen. 02:32:34.729 --> 02:32:41.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel is nog steeds om dat op 1 januari te 02:32:42.069 --> 02:32:42.338 align:middle line:82% position:46% size:100% laten 02:32:52.659 --> 02:32:52.929 align:middle line:82% position:46% size:100% ingaan. Een 02:33:00.099 --> 02:33:00.939 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal zaken spelen daarbij: het 02:33:05.088 --> 02:33:06.338 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwerken van de 02:33:08.058 --> 02:33:08.228 align:middle line:82% position:46% size:100% margetoets, het 02:33:16.399 --> 02:33:19.349 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken van alle huishoudens, ook zonder eigen individuele aansluiting 02:33:19.468 --> 02:33:24.000 align:middle line:82% position:46% size:100% of een leverancier zonder vergunning, en de vraag die de 02:33:27.450 --> 02:33:27.879 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Kops 02:33:33.940 --> 02:33:34.000 align:middle line:82% position:46% size:100% er 02:33:35.739 --> 02:33:40.290 align:middle line:82% position:46% size:100% nog aan toevoegt, namelijk hoe Europa ertegen aankijkt. 02:33:40.409 --> 02:33:40.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 02:33:53.558 --> 02:33:57.488 align:middle line:82% position:46% size:100% ga dat allemaal aflopen voor hem. De Kamer heeft, via de 02:33:58.690 --> 02:33:59.349 align:middle line:82% position:46% size:100% moties-Alkaya, -Maatoug, -Omtzigt en 02:34:01.329 --> 02:34:01.840 align:middle line:82% position:46% size:100% -Erkens c.s., het 02:34:05.979 --> 02:34:06.338 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet een 02:34:33.700 --> 02:34:36.365 align:middle line:82% position:46% size:100% heel duidelijke opdracht gegeven, namelijk om ervoor te zorgen dat het 02:34:36.486 --> 02:34:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond wordt ingevoerd zonder dat bedrijven daar overwinsten over 02:34:40.280 --> 02:34:43.040 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken. We bekijken daarbij hoe we op een 02:34:43.159 --> 02:34:46.340 align:middle line:82% position:46% size:100% objectieve manier een historische referentie van de marges kunnen 02:34:46.459 --> 02:34:49.898 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststellen, zodat we die ook voor 2023 kunnen toepassen. 02:34:50.349 --> 02:34:53.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komen allerlei technische elementen bij kijken, die ook 02:34:54.049 --> 02:34:57.290 align:middle line:82% position:46% size:100% gisteren in het andere debat uitgebreid zijn gewisseld, van 02:34:57.409 --> 02:35:01.899 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen in de inkoopstrategie tot prijzen, risico's bij opslag en 02:35:02.079 --> 02:35:04.909 align:middle line:82% position:46% size:100% heftig winterweer. De uitdaging is nu dat we een 02:35:05.030 --> 02:35:08.718 align:middle line:82% position:46% size:100% margeformule weten vast te klikken die recht doet aan de verschillen 02:35:08.838 --> 02:35:10.909 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen de verschillende bedrijven, maar die vooral ook recht doet aan 02:35:11.030 --> 02:35:14.408 align:middle line:82% position:46% size:100% de terechte wens van de Kamer om overcompensatie te voorkomen. 02:35:15.709 --> 02:35:18.440 align:middle line:82% position:46% size:100% We zitten nu in de eindfase van de uitwerking daarvan. 02:35:18.559 --> 02:35:20.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben nog steeds van plan om 02:35:23.168 --> 02:35:24.756 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitwerking van de subsidieregeling binnen enkele weken 02:35:24.877 --> 02:35:28.719 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de Kamer toe te sturen. Zoals ik aan mevrouw Leijten heb 02:35:28.840 --> 02:35:32.259 align:middle line:82% position:46% size:100% beloofd, zal ik alle onderliggende stukken bijvoegen. 02:35:35.290 --> 02:35:39.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er vertrouwen in dat we de komende dagen met de 02:35:39.138 --> 02:35:41.838 align:middle line:82% position:46% size:100% energieleveranciers de laatste puntjes op de i kunnen zetten, zodat 02:35:41.959 --> 02:35:44.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dat prijsplafond op 1 januari daadwerkelijk kan ingaan met een 02:35:44.120 --> 02:35:45.068 align:middle line:82% position:46% size:100% fatsoenlijke margetoets. 02:35:47.138 --> 02:35:49.936 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herhaal waarschuwingen die ik eerder heb uitgesproken, namelijk 02:35:50.057 --> 02:35:51.668 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het niet een perfecte regeling is. 02:35:52.120 --> 02:35:54.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook door velen van u gisteren uitgesproken. 02:35:54.338 --> 02:35:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze regeling moeten we invoeren omdat we niet in staat waren via de 02:35:58.218 --> 02:36:01.599 align:middle line:82% position:46% size:100% reguliere uitvoeringsorganisaties gerichte compensatie te bieden. 02:36:01.979 --> 02:36:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zal dus geen perfecte oplossing zijn. 02:36:04.659 --> 02:36:07.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik beschrijf wel het belang dat we voor zo veel mogelijk 02:36:07.250 --> 02:36:10.308 align:middle line:82% position:46% size:100% kleinverbruikers een passende en snelle tegemoetkoming voor elkaar 02:36:10.429 --> 02:36:12.009 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, ook voor de blokaansluitingen. 02:36:12.489 --> 02:36:14.989 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie-Kops is, denk ik, unaniem, of bijna unaniem, aangenomen; dat 02:36:15.110 --> 02:36:19.939 align:middle line:82% position:46% size:100% weet ik niet helemaal zeker. Deze motie vraagt om ook voor mensen 02:36:20.058 --> 02:36:23.929 align:middle line:82% position:46% size:100% met een blokaansluiting een passende oplossing te vinden, zo nodig met 02:36:24.049 --> 02:36:28.418 align:middle line:82% position:46% size:100% terugwerkende kracht. Daar zijn we hard voor aan het werk. 02:36:29.168 --> 02:36:32.569 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben inmiddels verschillende puzzelstukjes gevonden sinds het 02:36:32.690 --> 02:36:34.329 align:middle line:82% position:46% size:100% notaoverleg dat we daarover hebben gehad. 02:36:34.838 --> 02:36:37.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt nu vanuit het ministerie van EZK gewerkt aan de 02:36:37.790 --> 02:36:41.110 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingstekst en het in beeld brengen van de verschillende nadere 02:36:41.468 --> 02:36:43.509 align:middle line:82% position:46% size:100% punten die we nog moeten uitzoeken, bijvoorbeeld wat de 02:36:43.629 --> 02:36:45.978 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbetaalfrequentie wordt van de tegemoetkoming voor mensen met een 02:36:46.099 --> 02:36:49.340 align:middle line:82% position:46% size:100% blokaansluiting, maar ook de mogelijkheden en de wenselijkheid om 02:36:49.459 --> 02:36:52.579 align:middle line:82% position:46% size:100% onzelfstandige wooneenheden mee te nemen, de exacte 02:36:52.700 --> 02:36:55.638 align:middle line:82% position:46% size:100% berekeningssystematiek voor een passende tegemoetkoming en de 02:36:55.759 --> 02:36:59.229 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden tot nacontrole. De Belastingdienst is nu hard bezig 02:36:59.558 --> 02:37:02.388 align:middle line:82% position:46% size:100% met het uitwerken van het aanvraagproces en het opstarten van 02:37:02.509 --> 02:37:05.959 align:middle line:82% position:46% size:100% een organisatiestructuur om de regeling voor blokaansluitingen uit 02:37:06.079 --> 02:37:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% te kunnen voeren. Het ministerie van BZK is met het 02:37:08.870 --> 02:37:12.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Kadaster bezig om een database op te stellen met alle gegevens over 02:37:12.770 --> 02:37:15.799 align:middle line:82% position:46% size:100% blokaansluitingen, zodat de uitvoering op een eenvoudige en 02:37:15.918 --> 02:37:17.648 align:middle line:82% position:46% size:100% eenduidige wijze kan worden gecontroleerd. 02:37:20.500 --> 02:37:24.445 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook de sleutel om de tegemoetkoming voor 02:37:24.566 --> 02:37:27.579 align:middle line:82% position:46% size:100% blokaansluitingen bij de juiste huishoudens terecht te laten komen. 02:37:28.659 --> 02:37:33.668 align:middle line:82% position:46% size:100% We werken daarbij aan een zo eenvoudig mogelijke oplossing. 02:37:34.088 --> 02:37:36.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals ik al eerder zei tegen de heer Kops, is mijn inschatting dat we 02:37:36.200 --> 02:37:39.530 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten uitgaan van een vast bedrag, omdat dit het makkelijkst uit te 02:37:39.649 --> 02:37:41.780 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren is. Daarbij kijken we of we recht kunnen 02:37:41.899 --> 02:37:43.750 align:middle line:82% position:46% size:100% doen aan het verzoek voor terugwerkende kracht. 02:37:44.799 --> 02:37:48.469 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer heeft ook zorgen geuit over andere groepen die buiten de boot 02:37:48.590 --> 02:37:51.468 align:middle line:82% position:46% size:100% dreigen te vallen. Gisteren deden in het debat onder 02:37:51.588 --> 02:37:54.908 align:middle line:82% position:46% size:100% anderen de heren Graus, Omtzigt, Boucke en Van Haga dat. 02:37:55.780 --> 02:38:00.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem bijvoorbeeld winkels met een groepscontract, of woningen met een 02:38:00.559 --> 02:38:04.030 align:middle line:82% position:46% size:100% contract van een leverancier die geen vergunning heeft. 02:38:04.360 --> 02:38:08.408 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook voor deze groepen denken we nu oplossingen te hebben gevonden. 02:38:12.399 --> 02:38:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Leveranciers die geen vergunning hebben, zouden eerst worden 02:38:15.530 --> 02:38:18.829 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgesloten, maar we bekijken nu of we toch een werkbare definitie van 02:38:18.950 --> 02:38:23.629 align:middle line:82% position:46% size:100% die leveranciers kunnen vaststellen, zodat we hen goed kunnen toetsen en 02:38:23.750 --> 02:38:26.540 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvragen met een zorgvuldige check kunnen beoordelen. 02:38:26.659 --> 02:38:28.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo kunnen ook kleinverbruikers via die leveranciers 02:38:29.860 --> 02:38:32.588 align:middle line:82% position:46% size:100% onder het prijsplafond of de tegemoetkoming vallen. 02:38:34.000 --> 02:38:37.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we uiteindelijk via een check op de aansluitingen die in het 02:38:37.879 --> 02:38:41.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Centraal Aansluitingenregister staan en andere data waarover de 02:38:41.360 --> 02:38:43.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Rijksdienst voor Ondernemend Nederland beschikt. 02:38:44.409 --> 02:38:48.709 align:middle line:82% position:46% size:100% We verwachten dat deze leveranciers met zo'n 16.000 kleine afnemers ook 02:38:48.829 --> 02:38:50.218 align:middle line:82% position:46% size:100% onder dat plafond kunnen gaan vallen. 02:38:50.338 --> 02:38:53.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus ook goed nieuws als het gaat om het doelbereik. 02:38:54.790 --> 02:39:01.966 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan was er vandaag bij Nieuwsuur het bericht: gaat 1 januari 02:39:02.085 --> 02:39:04.329 align:middle line:82% position:46% size:100% wel lukken en wat vindt Brussel daarvan? 02:39:04.989 --> 02:39:08.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat Nieuwsuurbericht is gebaseerd op een beslisnota die ik zelf heb 02:39:08.929 --> 02:39:13.329 align:middle line:82% position:46% size:100% gepubliceerd, dus het was geen verrassing wat Nieuwsuur schreef. 02:39:15.190 --> 02:39:18.019 align:middle line:82% position:46% size:100% In de beslisnota hebben we gewoon heel netjes aangegeven welke 02:39:18.138 --> 02:39:20.229 align:middle line:82% position:46% size:100% waarschuwingen ambtenaren van EZK geven. 02:39:20.769 --> 02:39:23.546 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij dit soort grote bedragen moet je natuurlijk altijd kijken of er 02:39:23.665 --> 02:39:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% sprake is van staatssteun. Naast die waarschuwingen van de 02:39:27.799 --> 02:39:32.239 align:middle line:82% position:46% size:100% ambtenaren in de beslisnota hebben we op vele momenten contact gehad 02:39:32.360 --> 02:39:35.629 align:middle line:82% position:46% size:100% met de Europese Commissie, en de Commissie heeft tot nu toe naar ons 02:39:35.750 --> 02:39:40.429 align:middle line:82% position:46% size:100% toe uitgestraald dat zij dit vindt passen bij dat hele noodwerk dat we 02:39:40.549 --> 02:39:43.968 align:middle line:82% position:46% size:100% in Europa aan het doen zijn, zowel bij het afromen van overwinsten, als 02:39:44.088 --> 02:39:46.425 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het tegemoetkomen van kleinverbruikers. 02:39:46.546 --> 02:39:49.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er dus vertrouwen in dat de Europese Commissie uiteindelijk de 02:39:49.459 --> 02:39:52.638 align:middle line:82% position:46% size:100% definitieve regeling zal goedkeuren, maar dat weten we natuurlijk formeel 02:39:52.759 --> 02:39:55.670 align:middle line:82% position:46% size:100% pas op het moment dat de Europese Commissie daar ook ja tegen heeft 02:39:55.790 --> 02:39:58.190 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd. Dat is een van de parallelle sporen 02:39:58.309 --> 02:39:59.588 align:middle line:82% position:46% size:100% die we aan het uitwerken zijn. 02:40:01.540 --> 02:40:05.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanaf deze plek zou ik vooral de collega's van de Rijksdienst voor 02:40:05.209 --> 02:40:06.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondernemend Nederland willen bedanken. 02:40:07.269 --> 02:40:10.100 align:middle line:82% position:46% size:100% We vragen iets van hen waar ze eigenlijk helemaal niet voor besteld 02:40:10.219 --> 02:40:12.370 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, maar ze lijken het toch voor elkaar te krijgen. 02:40:12.610 --> 02:40:15.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel dank voor de mensen van RVO die hiermee bezig zijn. 02:40:16.100 --> 02:40:19.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot zover mijn inbreng nu over het prijsplafond. 02:40:19.808 --> 02:40:22.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgende week hebben wij het vervolg van het debat. 02:40:24.450 --> 02:40:27.770 align:middle line:82% position:46% size:100% In de inbreng van de heer Thijssen zaten nog allerlei suggesties over 02:40:27.889 --> 02:40:30.379 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we naast zo'n prijsplafond ook op andere manieren de koopkracht 02:40:30.500 --> 02:40:31.209 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden kunnen stutten. 02:40:32.950 --> 02:40:35.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Met het oog op de klok verwijs ik daarvoor naar de debatten die 02:40:35.719 --> 02:40:38.950 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdens de APB, de AFB, de begroting SZW et cetera zijn gevoerd. 02:40:39.399 --> 02:40:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Met alle respect, ik ben wat dat betreft de slechtste minister voor 02:40:42.290 --> 02:40:44.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Energie. Dat we nu via de energierekening 02:40:44.718 --> 02:40:47.479 align:middle line:82% position:46% size:100% voor vele miljarden de koopkracht stutten is belangrijk voor al die 02:40:47.600 --> 02:40:49.879 align:middle line:82% position:46% size:100% huishoudens, maar koopkrachtverbeteringen moeten toch 02:40:50.000 --> 02:40:52.209 align:middle line:82% position:46% size:100% echt vooral via andere portefeuilles lopen. 02:40:52.329 --> 02:40:55.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga hier verder niet opnoemen wat het kabinet allemaal doet aan 02:40:56.058 --> 02:40:58.939 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoging van het minimumloon, de toeslagen et cetera, et cetera, et 02:40:59.058 --> 02:41:00.420 align:middle line:82% position:46% size:100% cetera. Nee, meneer Thijssen. 02:41:00.540 --> 02:41:02.780 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft nog een tweede termijn. We gaan nu echt door. 02:41:05.440 --> 02:41:08.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. De heer Azarkan heeft gevraagd wat 02:41:08.500 --> 02:41:11.979 align:middle line:82% position:46% size:100% we na 2023 doen. Ik heb de Kamer al toegezegd dat we 02:41:12.100 --> 02:41:16.790 align:middle line:82% position:46% size:100% medio 2023 verschillende maatregelen en opties in kaart zullen brengen 02:41:16.909 --> 02:41:22.239 align:middle line:82% position:46% size:100% over hoe we na 2023 nog beter en gerichter mensen kunnen ondersteunen 02:41:22.360 --> 02:41:25.269 align:middle line:82% position:46% size:100% in koopkracht en in het dempen van die energierekening. 02:41:25.569 --> 02:41:29.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo kunnen we ook halverwege 2023 de balans opmaken hoe het staat met de 02:41:29.599 --> 02:41:32.209 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecrisis, wat de voorspellingen voor het komend jaar zijn en of er 02:41:32.329 --> 02:41:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% betere maatregelen dan het prijsplafond zijn die we met 02:41:35.959 --> 02:41:37.629 align:middle line:82% position:46% size:100% voldoende tijd verder kunnen uitwerken. 02:41:39.579 --> 02:41:40.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Leijten, SP, laatste vraag. 02:41:42.819 --> 02:41:46.486 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat die aansluit bij de vraag die de heer Thijssen mogelijk 02:41:46.606 --> 02:41:48.349 align:middle line:82% position:46% size:100% wilde stellen. Ik heb het gisteren gehad over het 02:41:48.468 --> 02:41:51.939 align:middle line:82% position:46% size:100% draagvlak voor klimaatbeleid en -verandering. 02:41:52.058 --> 02:41:55.450 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister staat nu uitgebreid te zeggen dat hij niet over koopkracht 02:41:55.659 --> 02:41:59.629 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat, maar ik zou hem toch willen vragen om een reflectie op het 02:41:59.750 --> 02:42:02.030 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek waaruit blijkt dat de laagste inkomens het meest hebben 02:42:02.149 --> 02:42:05.870 align:middle line:82% position:46% size:100% bespaard, het meest aan de belasting hebben betaald voor bijvoorbeeld de 02:42:05.989 --> 02:42:08.439 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzaming van onze energie, maar het minst profiteren. 02:42:09.190 --> 02:42:14.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga je als Economische Zaken niet over inkomenspolitiek, maar dit is 02:42:14.659 --> 02:42:19.988 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een hele scheve verdeling van wie er betaalt en wie er profiteert. 02:42:20.468 --> 02:42:25.728 align:middle line:82% position:46% size:100% We horen allemaal in gelijke mate ten opzichte van onze bijdrage te 02:42:25.849 --> 02:42:30.459 align:middle line:82% position:46% size:100% profiteren van klimaatbeleid. Wat gaat de minister nou precies 02:42:30.700 --> 02:42:37.069 align:middle line:82% position:46% size:100% anders doen om ervoor te zorgen dat het gat tussen een lege en een volle 02:42:37.190 --> 02:42:38.859 align:middle line:82% position:46% size:100% portemonnee gedicht wordt? 02:42:40.509 --> 02:42:44.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat we medio 2023 veel gerichtere maatregelen kunnen 02:42:44.280 --> 02:42:48.139 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen en dat we niet meer 20 miljard aan alle huishoudens 02:42:49.370 --> 02:42:51.838 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgeven voor dat prijsplafond. Waarschijnlijk kunnen we met een 02:42:51.959 --> 02:42:54.870 align:middle line:82% position:46% size:100% veel kleiner bedrag veel gerichter de mensen helpen die het hardst 02:42:54.989 --> 02:42:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% worden geraakt door die hoge energiekosten. 02:42:57.229 --> 02:42:59.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is veel meer mogelijk. Ik zou 02:43:01.849 --> 02:43:05.370 align:middle line:82% position:46% size:100% het heel fijn vinden als de Kamer de versobering van de 02:43:05.489 --> 02:43:08.579 align:middle line:82% position:46% size:100% salderingsregeling zou agenderen. Die ligt al vele maanden in deze 02:43:08.700 --> 02:43:12.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer en ik sta echt te popelen om de aanpassing van die wetgeving in 02:43:12.600 --> 02:43:14.429 align:middle line:82% position:46% size:100% te voeren. Mevrouw Leijten weet dat heel goed; 02:43:14.549 --> 02:43:15.469 align:middle line:82% position:46% size:100% zij is daar terecht heel kritisch op. 02:43:16.399 --> 02:43:19.588 align:middle line:82% position:46% size:100% De salderingsregeling komt nu vooral ten goede aan mensen met een 02:43:19.709 --> 02:43:22.290 align:middle line:82% position:46% size:100% redelijk goedgevulde portemonnee die het afgelopen jaar in staat zijn 02:43:22.409 --> 02:43:24.718 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest om zonnepanelen aan te schaffen en daarmee hun 02:43:24.838 --> 02:43:27.478 align:middle line:82% position:46% size:100% energierekening hebben weten te verlagen, terwijl mensen die niet de 02:43:27.599 --> 02:43:31.379 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden hebben om in zonnepanelen te investeren, niet van 02:43:31.500 --> 02:43:34.010 align:middle line:82% position:46% size:100% die voordelen profiteren. De afbouw van de salderingsregeling 02:43:34.129 --> 02:43:37.468 align:middle line:82% position:46% size:100% is een van de manieren om tot een eerlijker verdeling in die 02:43:37.588 --> 02:43:40.168 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaattransitie te komen. Volgens mij heb ik schriftelijk 02:43:40.289 --> 02:43:41.540 align:middle line:82% position:46% size:100% geantwoord op de vraag van mevrouw Kröger 02:43:43.759 --> 02:43:46.379 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we subsidieregelingen, bijvoorbeeld vanuit dat Nationaal 02:43:46.500 --> 02:43:49.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Isolatieprogramma, veel meer ten goede kunnen laten komen van de 02:43:49.558 --> 02:43:51.629 align:middle line:82% position:46% size:100% laagste inkomens of van de mensen in de slechtste woningen. 02:43:51.750 --> 02:43:56.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus echt in de volle breedte vind ik dat het kabinet opvolging moet geven 02:43:56.870 --> 02:43:58.949 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het rapport waar mevrouw Leijten aan refereert. 02:43:59.068 --> 02:44:03.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er zijn volgens mij meer rapporten die ook die scheefheid in 02:44:03.718 --> 02:44:06.959 align:middle line:82% position:46% size:100% de groene en nog niet altijd sociale transitie hebben laten zien. 02:44:07.079 --> 02:44:10.729 align:middle line:82% position:46% size:100% U vervolgt uw betoog. Neenee, mevrouw Leijten. 02:44:10.850 --> 02:44:12.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben heel ruim geweest met het aantal interrupties, maar gezien de 02:44:12.959 --> 02:44:13.600 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd gaan we nu echt door. 02:44:16.569 --> 02:44:19.399 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister gaat hier in op een wetsvoorstel dat we nog moeten 02:44:19.520 --> 02:44:21.500 align:middle line:82% position:46% size:100% behandelen. Dat verkoopt hij als het verkleinen 02:44:21.620 --> 02:44:24.649 align:middle line:82% position:46% size:100% van inkomensverschillen. Ik hoop en verwacht dan dat we dat 02:44:24.770 --> 02:44:29.420 align:middle line:82% position:46% size:100% ook agenderen voor het kerstreces. Ik hoop dat dat kan, want er ligt 02:44:29.540 --> 02:44:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% nog heel veel op de plank. 02:44:32.168 --> 02:44:34.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan zou ik ook graag die inkomensberekeningen willen zien, 02:44:34.610 --> 02:44:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik zie nog niet hoe het afschaffen van de salderingsregeling 02:44:37.899 --> 02:44:41.588 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten voor mensen met een lege of een minder volle portemonnee echt 02:44:41.918 --> 02:44:43.569 align:middle line:82% position:46% size:100% verlaagt. Ik heb het nog niet gezien. 02:44:43.750 --> 02:44:46.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Prima dat hij het hier zegt. We gaan het debat erover nog voeren, 02:44:46.159 --> 02:44:47.600 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik heb die berekeningen nog niet gezien. 02:44:47.719 --> 02:44:50.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel kort, voorzitter. Hier is het punt vooral dat 02:44:51.709 --> 02:44:56.009 align:middle line:82% position:46% size:100% huishoudens ervan profiteren, omdat ze via een salderingsregeling 02:44:56.129 --> 02:44:59.040 align:middle line:82% position:46% size:100% allerlei voordelen krijgen die niet bij andere mensen terechtkomen. 02:44:59.159 --> 02:45:01.546 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan moet je je de vraag stellen of dat nog een goede besteding is 02:45:01.665 --> 02:45:02.088 align:middle line:82% position:46% size:100% van de middelen. 02:45:10.120 --> 02:45:11.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, mevrouw Leijten loopt weg en daar wil ik toch een punt van 02:45:11.569 --> 02:45:14.239 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. Ik ben ook lid geweest van deze 02:45:14.360 --> 02:45:17.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer en ik heb altijd met heel veel plezier gedebatteerd met mevrouw 02:45:17.209 --> 02:45:18.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Leijten. Ik doe nu als minister echt mijn 02:45:18.500 --> 02:45:21.259 align:middle line:82% position:46% size:100% best om zo goed mogelijk antwoord te geven, maar terwijl ik antwoord 02:45:21.379 --> 02:45:23.689 align:middle line:82% position:46% size:100% geef, loopt u al pratend terug naar uw stoel. 02:45:23.808 --> 02:45:25.299 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft gewoon niet geluisterd naar mijn antwoord. 02:45:25.629 --> 02:45:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe met mijn ambtenaren echt mijn best om u zo goed mogelijk van 02:45:28.370 --> 02:45:30.200 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden te voorzien. Maar het zou ook van respect 02:45:30.319 --> 02:45:32.200 align:middle line:82% position:46% size:100% getuigen als u dan naar dat antwoord zou willen luisteren. 02:45:34.569 --> 02:45:37.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de minister het hier over respect heeft, dan zou ik het van 02:45:37.399 --> 02:45:42.790 align:middle line:82% position:46% size:100% respect vinden getuigen dat zowel hijzelf als de minister niet hun 02:45:42.909 --> 02:45:46.370 align:middle line:82% position:46% size:100% ambtenaren in de wind zouden zetten. Voor een Kamerlid is de ministeriële 02:45:46.489 --> 02:45:48.350 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid dat ambtenaren niet bestaan. 02:45:48.469 --> 02:45:52.729 align:middle line:82% position:46% size:100% En de minister begon ermee dat ik niet zou mogen zeggen dat ik het 02:45:52.850 --> 02:45:54.605 align:middle line:82% position:46% size:100% niet eens ben met het beleid en de manier waarop het beleid wordt 02:45:54.726 --> 02:45:56.859 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt, waar de minister voor verantwoordelijk is. 02:45:57.159 --> 02:46:00.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dat liet ook u passeren, terwijl ik het over geen enkele 02:46:00.950 --> 02:46:01.629 align:middle line:82% position:46% size:100% ambtenaar heb gehad. 02:46:03.129 --> 02:46:05.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat gebeurt hier wel. Ik vind dat ook respectloos en de 02:46:06.049 --> 02:46:08.299 align:middle line:82% position:46% size:100% minister doet het hier weer. Ik heb de minister heel vaak gezegd 02:46:08.418 --> 02:46:10.600 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik met heel veel waardering naar hem zit te kijken. 02:46:11.588 --> 02:46:13.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat hier net gebeurde in het antwoord op een vraag over een 02:46:13.700 --> 02:46:15.379 align:middle line:82% position:46% size:100% serieuze zorg van de SP over de inkomensverdeling — een punt dat de 02:46:15.498 --> 02:46:19.849 align:middle line:82% position:46% size:100% SP al heel lang maakt — is dat hij er een wet bij sleept die hij graag 02:46:19.968 --> 02:46:22.489 align:middle line:82% position:46% size:100% wil verkopen, maar die nu niet op de agenda staat. 02:46:22.610 --> 02:46:25.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dat vind ik niet zuiver. Het is namelijk ook geen nieuw 02:46:25.338 --> 02:46:27.250 align:middle line:82% position:46% size:100% beleid. Het is oud beleid. 02:46:27.579 --> 02:46:30.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is geen nieuw beleid en mijn vraag was wat deze minister anders 02:46:30.588 --> 02:46:32.579 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat doen. Ik krijg daar geen antwoord op en 02:46:32.700 --> 02:46:35.569 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is prima, want ik stel 'm op een andere manier nog wel een keer. 02:46:35.690 --> 02:46:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als de minister het hier over respect heeft — ik zal de volgende 02:46:39.620 --> 02:46:43.879 align:middle line:82% position:46% size:100% keer nog aandachtiger luisteren naar zijn antwoord — dan vind ik dit ook 02:46:44.000 --> 02:46:44.949 align:middle line:82% position:46% size:100% niet helemaal oké. 02:46:46.588 --> 02:46:48.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga me niet bemoeien met het inhoudelijke debat tussen een 02:46:48.829 --> 02:46:51.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamerlid en een minister, dus ... Vervolgt u uw betoog. 02:46:51.430 --> 02:46:53.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Leijten en ik kennen elkaar lang genoeg. 02:46:53.270 --> 02:46:56.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga graag even met haar koffie drinken, want ik vind het zonde als 02:46:56.510 --> 02:47:00.100 align:middle line:82% position:46% size:100% we hier allebei onze energie aan verdoen. 02:47:00.280 --> 02:47:01.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kwam bij het thema 02:47:01.668 --> 02:47:04.940 align:middle line:82% position:46% size:100% consumentenbescherming. De leden Erkens, Azarkan en mevrouw 02:47:05.059 --> 02:47:08.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Leijten hebben daar terecht aandacht voor gevraagd in hun inbreng. 02:47:08.950 --> 02:47:12.888 align:middle line:82% position:46% size:100% De energiecrisis die nu gaande is, laat één ding zien: als het misgaat 02:47:13.009 --> 02:47:15.879 align:middle line:82% position:46% size:100% op de energiemarkt is de bescherming van consumenten onvoldoende goed 02:47:16.000 --> 02:47:19.399 align:middle line:82% position:46% size:100% geregeld. Om die reden heeft de ACM de 02:47:19.520 --> 02:47:22.159 align:middle line:82% position:46% size:100% vergunningverlening onlangs aangescherpt, net als het toezicht 02:47:22.280 --> 02:47:25.819 align:middle line:82% position:46% size:100% op energieleveranciers. De ACM handhaaft daarbij op grond 02:47:25.940 --> 02:47:27.950 align:middle line:82% position:46% size:100% van bestaande wettelijke bevoegdheden en ik kijk of ik die 02:47:28.069 --> 02:47:32.500 align:middle line:82% position:46% size:100% bevoegdheden binnen de nieuwe energiewet verder kan aanscherpen. 02:47:32.929 --> 02:47:34.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Uw Kamer heeft daar een aantal suggesties voor gedaan en die zal ik 02:47:35.058 --> 02:47:38.290 align:middle line:82% position:46% size:100% meenemen bij de verdere afronding van die energiewet. 02:47:38.649 --> 02:47:42.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook zal ik in 2023 met de ACM van gedachten wisselen over welke extra 02:47:42.649 --> 02:47:45.290 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen en instrumenten zij eventueel nodig heeft om haar rol 02:47:45.409 --> 02:47:47.918 align:middle line:82% position:46% size:100% als onafhankelijk toezichthouder nog beter te kunnen vervullen. 02:47:48.668 --> 02:47:51.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik bij de energietransitie 02:47:51.459 --> 02:47:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% en mevrouw Van der Plas. Zij heeft namelijk een hele reeks 02:47:55.370 --> 02:47:58.149 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen gesteld over de haalbaarheid van de doelen en de praktische 02:47:58.270 --> 02:48:01.569 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoerbaarheid. We zien dat de transitie nu 02:48:01.690 --> 02:48:04.030 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk gebukt gaat onder een dubbel succes. 02:48:04.149 --> 02:48:08.209 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben namelijk meer energieopwek dan we eerder al in de planning 02:48:08.329 --> 02:48:10.759 align:middle line:82% position:46% size:100% hadden zitten en we hebben meer vraag naar die groene elektronen. 02:48:10.879 --> 02:48:14.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat er heel veel druk staat op het elektriciteitsnet en 02:48:15.069 --> 02:48:18.459 align:middle line:82% position:46% size:100% dat vraagt weer op de korte termijn om grote investeringen in 02:48:18.668 --> 02:48:20.227 align:middle line:82% position:46% size:100% netuitbreiding. Maar het vraagt ook dat we 02:48:20.346 --> 02:48:22.838 align:middle line:82% position:46% size:100% flexibeler omgaan met de infrastructuur die we hebben. 02:48:23.379 --> 02:48:25.728 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de afgelopen jaren gelukkig veel impactanalyses 02:48:25.849 --> 02:48:28.280 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt. Zo heeft het PBL een impactanalyse 02:48:28.399 --> 02:48:32.929 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt van het Klimaatakkoord. Maar ook TNO, het CBS en het RIVM 02:48:33.049 --> 02:48:34.849 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben dergelijke analyses gemaakt, vaak ondersteund door de Rijksdienst 02:48:34.968 --> 02:48:36.488 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Ondernemend Nederland en de WUR. 02:48:36.940 --> 02:48:40.328 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij maken vaak analyses van het beleid van het kabinet, maar ook 02:48:40.690 --> 02:48:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% quickscans van bijvoorbeeld de investeringen die netbeheerders in 02:48:43.729 --> 02:48:46.370 align:middle line:82% position:46% size:100% de planning hebben zitten. Al die documenten zijn de afgelopen 02:48:46.489 --> 02:48:50.228 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren met de Kamer gedeeld. Maar de realiteit is dus 02:48:52.870 --> 02:48:56.588 align:middle line:82% position:46% size:100% de werkelijkheid die analyses en de plannenmakerij heeft ingehaald. 02:48:56.769 --> 02:49:00.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik werk daarom nu aan een nationaal plan energiesysteem, waarvan de 02:49:00.440 --> 02:49:02.829 align:middle line:82% position:46% size:100% contouren in juni met de Kamer zijn gedeeld. 02:49:03.940 --> 02:49:08.860 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen elk jaar veel meer vooruit gaan plannen welke investeringen we 02:49:08.979 --> 02:49:13.129 align:middle line:82% position:46% size:100% in ons energiesysteem doen, zodat we daar veel meer voorspelbaar beleid 02:49:13.250 --> 02:49:15.668 align:middle line:82% position:46% size:100% op kunnen maken en met elkaar keuzes kunnen maken. 02:49:16.468 --> 02:49:19.190 align:middle line:82% position:46% size:100% De verstevigde regierol van het kabinet is hier nadrukkelijk 02:49:19.309 --> 02:49:23.259 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel van, zowel op wat we waar doen als op de vergunningverlening 02:49:23.558 --> 02:49:27.100 align:middle line:82% position:46% size:100% en op het ruimtelijk gebruik. Met een aantal vakdepartementen 02:49:27.219 --> 02:49:29.280 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken we ook naar hoe we slimmer kunnen omgaan met het net. 02:49:29.399 --> 02:49:33.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt denken aan samenwerking met IenW over hoe we bijvoorbeeld 02:49:33.319 --> 02:49:37.059 align:middle line:82% position:46% size:100% elektrische auto's kunnen inzetten in de netbalans en hoe we slim laden 02:49:37.180 --> 02:49:41.349 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen gebruiken om het net niet op de piekmomenten te belasten. 02:49:42.190 --> 02:49:46.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast zijn we met de industrie in gesprek over veel meer 02:49:46.840 --> 02:49:49.738 align:middle line:82% position:46% size:100% flexibiliteit. Want als je het net alleen maar 02:49:49.859 --> 02:49:52.959 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbreidt voor de piekvragen, dan kun je eindeloos blijven bijbouwen. 02:49:53.379 --> 02:49:58.986 align:middle line:82% position:46% size:100% Meer flexibiliteit bij aanbieders en afnemers zou echt heel veel schelen. 02:49:59.106 --> 02:50:01.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt ook voor de inzet van batterijopslag. 02:50:02.229 --> 02:50:06.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben samen met de sector bezig om te kijken hoe we dat kunnen 02:50:06.530 --> 02:50:08.918 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruiken om de pieken beter op te vangen. 02:50:09.940 --> 02:50:12.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kröger vroeg nog heel specifiek naar de rol van 02:50:13.100 --> 02:50:15.668 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecoöperaties, als het gaat om de energietransitie. 02:50:16.659 --> 02:50:19.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar afgelopen maandag een uitgebreide brief over gestuurd naar 02:50:19.940 --> 02:50:22.989 align:middle line:82% position:46% size:100% aanleiding van mijn gesprekken met de energiecoöperaties. 02:50:23.229 --> 02:50:26.649 align:middle line:82% position:46% size:100% De subsidietarieven voor kleine coöperaties zijn hoger dan die voor 02:50:26.770 --> 02:50:28.879 align:middle line:82% position:46% size:100% grote coöperaties. Ik heb nu ook een aantal andere 02:50:29.000 --> 02:50:31.718 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbevelingen van de sector overgenomen. 02:50:32.049 --> 02:50:35.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal kortheidshalve naar de brief van afgelopen maandag verwijzen. 02:50:36.668 --> 02:50:39.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot op dit punt, voordat ik bij de interrupties kom. 02:50:39.729 --> 02:50:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Bontenbal ging terecht in op de fysieke beperkingen en fysieke 02:50:46.610 --> 02:50:50.588 align:middle line:82% position:46% size:100% opgaven bij de uitbreiding van ons elektriciteitssysteem. 02:50:50.888 --> 02:50:54.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Een grootschalige opschaling van elektrolysecapaciteit zal de komende 02:50:54.510 --> 02:50:57.379 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren cruciaal zijn om onze waterstofdoelen te halen en bij te 02:50:57.500 --> 02:50:59.409 align:middle line:82% position:46% size:100% dragen aan de decarbonisatie van de industrie. 02:50:59.769 --> 02:51:03.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de elektrolysecapaciteit heeft ook een groot ruimtebeslag. 02:51:03.500 --> 02:51:08.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt om aansluitingen dicht bij de opwek van wind op zee. 02:51:08.179 --> 02:51:10.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vraagt om aansluitingen dicht bij bestaande energie 02:51:10.819 --> 02:51:12.733 align:middle line:82% position:46% size:100% infrastructuur. Het vraagt om aansluitingen dicht 02:51:12.852 --> 02:51:16.639 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de afnemers van waterstof. Daarom zijn we samen met 02:51:16.760 --> 02:51:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% marktpartijen, netbeheerders en andere overheden aan het kijken wat 02:51:20.819 --> 02:51:23.029 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandige locaties zijn voor de elektrolysecapaciteit. 02:51:23.148 --> 02:51:25.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil ik dan ook opnemen in het Programma 02:51:27.668 --> 02:51:30.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Energiehoofdstructuur. Die slimme locatiekeuzes maken het 02:51:30.860 --> 02:51:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% dan ook makkelijker om na te denken over de maatschappelijke kosten: 02:51:34.179 --> 02:51:37.159 align:middle line:82% position:46% size:100% waar wil je financiering in de eerste fase van de opschaling aan 02:51:37.280 --> 02:51:40.270 align:middle line:82% position:46% size:100% toekennen en waar kunnen IPCEI-projecten ook een bijdrage 02:51:40.418 --> 02:51:44.179 align:middle line:82% position:46% size:100% leveren? Zo kun je de opschaling van de 02:51:44.299 --> 02:51:47.190 align:middle line:82% position:46% size:100% elektrolysecapaciteit op een verstandige manier ondersteunen. 02:51:47.309 --> 02:51:50.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot, voorzitter. In de schriftelijke beantwoording is 02:51:50.309 --> 02:51:53.899 align:middle line:82% position:46% size:100% een fout geslopen. Er was gevraagd naar de hoeveelheid 02:51:54.020 --> 02:51:57.350 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen die via IPCEI is gereserveerd voor 02:51:57.469 --> 02:52:01.040 align:middle line:82% position:46% size:100% elektrolysecapaciteit. Dat is vraag 212 in uw schriftelijke 02:52:01.159 --> 02:52:04.760 align:middle line:82% position:46% size:100% set. In de beantwoording staat 857 02:52:04.879 --> 02:52:08.030 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen euro, maar we hebben de cijfers omgedraaid, want het 02:52:08.149 --> 02:52:11.479 align:middle line:82% position:46% size:100% correcte antwoord is 785. Dan hebben we die omissie ook 02:52:11.600 --> 02:52:12.068 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtgezet. 02:52:18.679 --> 02:52:22.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Even over de impact assessments. Ik pak bijvoorbeeld het 02:52:24.200 --> 02:52:24.860 align:middle line:82% position:46% size:100% PBL-rapport uit 02:52:26.979 --> 02:52:28.009 align:middle line:82% position:46% size:100% 2019 erbij. 02:52:29.638 --> 02:52:31.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar staat bijvoorbeeld het volgende in. 02:52:31.269 --> 02:52:31.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 02:52:33.409 --> 02:52:37.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Klimaatakkoord bevat nog geen concrete infrastructuurplannen 02:52:38.780 --> 02:52:42.049 align:middle line:82% position:46% size:100% en -projecten, alleen verkenningen, strategieën en visieontwikkelingen. 02:52:42.808 --> 02:52:46.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegenvallers bij infrastructuurprojecten zijn niet 02:52:46.930 --> 02:52:52.209 align:middle line:82% position:46% size:100% uit te sluiten, zei het PBL in 2019, en dit is een risico voor de tijdige 02:52:52.329 --> 02:52:55.620 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering van maatregelen die daarvan afhankelijk zijn. 02:52:56.218 --> 02:53:01.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Specifieke aandacht is daarvoor op korte termijn nodig, anders lukt het 02:53:01.690 --> 02:53:06.388 align:middle line:82% position:46% size:100% niet om de doelen van 2030 te halen. Dat schreef het PBL in 2019. 02:53:07.110 --> 02:53:12.228 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens heb ik gekeken naar het advies van het PBL uit 2022, dat nog 02:53:12.349 --> 02:53:15.479 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zo lang geleden is uitgekomen. In de klimaat en Energieverkenning 02:53:17.879 --> 02:53:21.079 align:middle line:82% position:46% size:100% staat het volgende. Zowel voor afname als invoeding 02:53:21.200 --> 02:53:25.139 align:middle line:82% position:46% size:100% kleurt de capaciteitskaart in grote delen van het land rood of oranje; 02:53:25.870 --> 02:53:29.659 align:middle line:82% position:46% size:100% het bouwen van hoogspanningsstations duurt jaren door een aantal 02:53:29.780 --> 02:53:32.185 align:middle line:82% position:46% size:100% oorzaken: de stikstofcrisis, een tekort aan personeel en ook een 02:53:32.306 --> 02:53:33.338 align:middle line:82% position:46% size:100% tekort aan materieel. 02:53:34.870 --> 02:53:38.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat daar dan ook wordt aangegeven, is dat de netten de komende tien 02:53:38.590 --> 02:53:43.110 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar de toename van elektriciteitsgebruik en -productie 02:53:43.229 --> 02:53:46.408 align:middle line:82% position:46% size:100% niet kunnen bijhouden of met moeite kunnen bijhouden. 02:53:46.918 --> 02:53:48.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit drie jaar tussen. 02:53:50.360 --> 02:53:50.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk 02:53:53.299 --> 02:53:58.010 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn dit gevolgen waarvoor al in 2019 werd gewaarschuwd. 02:53:58.549 --> 02:54:00.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was eigenlijk een beetje mijn punt gisteren. 02:54:02.399 --> 02:54:06.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat doen we dan precies? Hoe wordt daar dan mee omgegaan? 02:54:07.110 --> 02:54:13.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt ook zeggen, dat in de linkse hoek zeg maar … Voor mij rechts, 02:54:13.860 --> 02:54:17.709 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de minister links en voor half Nederland links trouwens of heel 02:54:17.829 --> 02:54:19.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland. Maar goed, ik dwaal weer af. 02:54:21.750 --> 02:54:25.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap wel dat die heel erg op die doelen zitten en dat die gehaald 02:54:25.450 --> 02:54:28.739 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten worden, maar het moet ook wel haalbaar zijn. 02:54:28.860 --> 02:54:33.447 align:middle line:82% position:46% size:100% Een heleboel dingen lopen nu gewoon vast en ik voorzie ook dat als in 02:54:33.566 --> 02:54:36.790 align:middle line:82% position:46% size:100% 2035 elektrisch vervoer verplicht wordt, dat allemaal nog steeds niet 02:54:36.909 --> 02:54:37.530 align:middle line:82% position:46% size:100% op orde is. 02:54:39.799 --> 02:54:40.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is de vraag wel helder. 02:54:43.959 --> 02:54:46.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het heel interessant dat mevrouw Van der Plas terugkijkt, 02:54:46.319 --> 02:54:48.228 align:middle line:82% position:46% size:100% want daar moet je van leren om het nu weer beter te doen. 02:54:48.709 --> 02:54:52.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat je ziet, is dat in al de afgelopen jaren bij de regionale 02:54:52.259 --> 02:54:55.079 align:middle line:82% position:46% size:100% netbeheerders, bij TenneT en bij Gasunie, de investeringsplannen 02:54:55.200 --> 02:54:56.549 align:middle line:82% position:46% size:100% verder zijn opgehoogd. Je zag dat er elke keer weer 02:54:56.670 --> 02:54:59.209 align:middle line:82% position:46% size:100% miljarden bij kwamen, dat er meer mensen werden aangenomen et cetera, 02:54:59.540 --> 02:55:02.338 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we hebben de snelheid van de energietransitie niet kunnen 02:55:02.459 --> 02:55:05.599 align:middle line:82% position:46% size:100% bijbenen de afgelopen jaren. Dan komen we inderdaad op die rode 02:55:05.929 --> 02:55:09.120 align:middle line:82% position:46% size:100% kaart van Nederland, die zowel voor invoeding als voor afname gewoon 02:55:09.239 --> 02:55:13.200 align:middle line:82% position:46% size:100% echt ontzettend knelt. Ik heb nu een landelijke taskforce 02:55:13.319 --> 02:55:17.988 align:middle line:82% position:46% size:100% netcongestie opgezet die hiermee bezig is. 02:55:18.110 --> 02:55:20.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kijkt waar we kunnen helpen in het versnellen van 02:55:20.759 --> 02:55:22.679 align:middle line:82% position:46% size:100% vergunningverlening en het realiseren van projecten. 02:55:22.799 --> 02:55:26.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kunnen we die flexibiliteit in afname van de industrie voor elkaar 02:55:26.459 --> 02:55:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen? Maar ook dan zit het tegen het 02:55:30.888 --> 02:55:34.439 align:middle line:82% position:46% size:100% maximale van het maakbare aan. Daar waarschuwt het PBL terecht 02:55:34.558 --> 02:55:37.049 align:middle line:82% position:46% size:100% voor. Ik denk heel eerlijk gezegd dat als 02:55:37.170 --> 02:55:41.338 align:middle line:82% position:46% size:100% er geen Oekraïne-oorlog was en als er geen gascrisis was, het onderwerp 02:55:41.459 --> 02:55:44.159 align:middle line:82% position:46% size:100% dat mevrouw Van der Plas nu aansnijdt mijn allergrootste 02:55:44.280 --> 02:55:48.200 align:middle line:82% position:46% size:100% hoofdpijndossier was. Dat gaat ook niet makkelijk weg. 02:55:48.588 --> 02:55:49.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we gewoon eerlijk over zijn. 02:55:50.040 --> 02:55:52.573 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn wel bezig om te kijken hoe we bijvoorbeeld in de 02:55:52.692 --> 02:55:55.978 align:middle line:82% position:46% size:100% stikstofruimte, in de vergunningverlening, in beroep en 02:55:56.099 --> 02:56:00.200 align:middle line:82% position:46% size:100% bezwaar, in grondaankopen et cetera alles maximaal kunnen versnellen. 02:56:00.588 --> 02:56:02.459 align:middle line:82% position:46% size:100% De belangrijkste projecten zitten in het meerjarige 02:56:02.579 --> 02:56:05.382 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringsprogramma. Daar is het met TenneT gelukt om 02:56:05.503 --> 02:56:08.849 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel tijd weer uit de planningen te persen, zodat die 02:56:08.968 --> 02:56:14.718 align:middle line:82% position:46% size:100% projecten op tijd worden opgeleverd. Alleen al in Amsterdam is ongeveer 02:56:15.468 --> 02:56:20.159 align:middle line:82% position:46% size:100% vier keer zo veel aan van die kleine onderstations, kasten et cetera 02:56:20.280 --> 02:56:22.229 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig. Dat kan technisch misschien wel, 02:56:22.350 --> 02:56:24.059 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dan heb je ook nog een omgeving die er wat van vindt. 02:56:24.180 --> 02:56:27.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vraagt echt heel veel, dus we moeten hier de komende tijd zwaar de 02:56:27.718 --> 02:56:29.769 align:middle line:82% position:46% size:100% vinger aan de pols houden. We zullen er alles aan doen, maar of 02:56:29.888 --> 02:56:30.978 align:middle line:82% position:46% size:100% het allemaal in één keer gaat lukken? 02:56:31.129 --> 02:56:32.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kaart blijft voorlopig echt wel rood. 02:56:33.209 --> 02:56:34.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Laatste vraag, mevrouw Van der Plas. 02:56:36.418 --> 02:56:40.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ontzettend veel wat eigenlijk tegenzit. 02:56:41.190 --> 02:56:43.780 align:middle line:82% position:46% size:100% In de coronatijd hadden we natuurlijk al heel erg te maken met 02:56:43.899 --> 02:56:46.228 align:middle line:82% position:46% size:100% een tekort aan materieel. Dat is niet nieuw. 02:56:46.649 --> 02:56:51.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is al sinds 2020. Het tekort aan personeel is ook echt 02:56:51.838 --> 02:56:56.700 align:middle line:82% position:46% size:100% enorm en zal enorm blijven. Dan vind ik het wel lastig. 02:56:57.899 --> 02:57:02.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoorde bijvoorbeeld gisteren of eergisteren de fractieleider van de 02:57:02.998 --> 02:57:05.318 align:middle line:82% position:46% size:100% SP iets zeggen over een stop op arbeidsmigranten. 02:57:05.439 --> 02:57:07.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan denk ik: ja, maar we willen ook de doelen 02:57:09.418 --> 02:57:09.989 align:middle line:82% position:46% size:100% halen 02:57:11.790 --> 02:57:13.396 align:middle line:82% position:46% size:100% en we hebben daar wel mensen voor nodig. 02:57:13.515 --> 02:57:15.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je dan geen arbeidsmigranten 02:57:17.190 --> 02:57:19.338 align:middle line:82% position:46% size:100% wil, denk ik: hoe gaan we dat dan doen? 02:57:19.588 --> 02:57:20.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan niet allebei. 02:57:24.500 --> 02:57:27.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas haalt iemand aan die niet in deze zaal aanwezig 02:57:27.149 --> 02:57:28.290 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Ik denk dat mevrouw Leijten daarom 02:57:28.409 --> 02:57:30.659 align:middle line:82% position:46% size:100% opstaat. Laten we dat even buiten dit debat 02:57:30.780 --> 02:57:31.040 align:middle line:82% position:46% size:100% houden. 02:57:32.540 --> 02:57:35.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De arbeidskrachten zijn natuurlijk wel een van de grote zorgen: hoe kun 02:57:36.030 --> 02:57:38.700 align:middle line:82% position:46% size:100% je meer mensen verleiden om voor een baan in de techniek te kiezen? 02:57:38.819 --> 02:57:42.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor publiceert de minister van EZK binnenkort het Actieplan Groene 02:57:42.329 --> 02:57:45.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Banen. Wij gaan met werkgevers volop 02:57:45.379 --> 02:57:48.420 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren in het opleiden van meer mensen, maar ook in het langer 02:57:48.540 --> 02:57:51.290 align:middle line:82% position:46% size:100% vasthouden van mensen in die energietransitiebanen. 02:57:52.069 --> 02:57:54.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder zie ik de grootste winst vooral in simpelere 02:57:54.209 --> 02:57:55.709 align:middle line:82% position:46% size:100% vergunningverlening, snellere vergunningverlening. 02:57:55.829 --> 02:57:58.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn allerlei zaken waar we volop mee bezig zijn. 02:57:59.579 --> 02:58:02.968 align:middle line:82% position:46% size:100% We zullen dus met name via dat nationaal plan energiesysteem echt 02:58:03.088 --> 02:58:06.509 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar op jaar moeten checken of onze planning nog klopt en of we die gaan 02:58:06.629 --> 02:58:08.909 align:middle line:82% position:46% size:100% halen en, zo nee, wat dat dan betekent voor de keuzes die we 02:58:09.030 --> 02:58:10.379 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. Dat moet dus een normale 02:58:10.500 --> 02:58:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidscyclus worden. Mevrouw Leijten reageert even op uw 02:58:13.040 --> 02:58:15.530 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerking. Nou, voorzitter, het is aan u. 02:58:16.519 --> 02:58:20.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Net zei mevrouw Van der Plas op de heel relevante vraag hoe we bij dat 02:58:20.760 --> 02:58:23.850 align:middle line:82% position:46% size:100% volle net terecht zijn gekomen, dat dat keuzes van links zouden zijn. 02:58:23.969 --> 02:58:27.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij hebben we de hele tijd kabinetten-Rutte gehad, dus dat vond 02:58:27.599 --> 02:58:29.280 align:middle line:82% position:46% size:100% ik al raar. Dat laat u dan passeren. 02:58:29.399 --> 02:58:32.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is helemaal geen relevante vraag voor een minister die helemaal niet 02:58:32.968 --> 02:58:34.879 align:middle line:82% position:46% size:100% van links is. Vervolgens gaat het in haar 02:58:35.299 --> 02:58:38.430 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie over wat de SP zou hebben gezegd op tv. 02:58:38.549 --> 02:58:40.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is toch niet relevant voor de vraag? 02:58:40.579 --> 02:58:44.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Kunt u er rekening mee houden dat zij vragen stelt aan de minister 02:58:44.218 --> 02:58:46.009 align:middle line:82% position:46% size:100% zonder dat wij daartussen gaan? Mag ik een persoonlijk feit maken, 02:58:46.129 --> 02:58:48.959 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter? Ik heb niks aangehaald van JA21, 02:58:49.079 --> 02:58:52.440 align:middle line:82% position:46% size:100% overigens. Maar er moet ook wel wat gezegd 02:58:52.559 --> 02:58:54.120 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden. Ik probeer er echt wel scherp op te 02:58:54.239 --> 02:58:57.239 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn als het gaat over de persoon of beledigingen, maar er moet ook wel 02:58:57.360 --> 02:59:00.838 align:middle line:82% position:46% size:100% wat gezegd kunnen worden. Mevrouw Leijten trekt het hele debat 02:59:00.959 --> 02:59:03.559 align:middle line:82% position:46% size:100% naar zichzelf toe, terwijl de rest zich behoorlijk zit te ergeren, in 02:59:03.680 --> 02:59:05.779 align:middle line:82% position:46% size:100% ieder geval aan de kant waar ik mij bevind. 02:59:06.019 --> 02:59:08.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier wordt gewoon een normale vraag gesteld door mevrouw Van der Plas. 02:59:08.750 --> 02:59:12.468 align:middle line:82% position:46% size:100% U trekt alles naar uzelf toe met een grote ergernis en irritatie. 02:59:12.950 --> 02:59:15.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Niemand begrijpt waarom. U gilt de helft van de tijd buiten 02:59:15.389 --> 02:59:19.558 align:middle line:82% position:46% size:100% de microfoon om en begint grote delen van de mensen die hier 02:59:19.679 --> 02:59:21.588 align:middle line:82% position:46% size:100% aanwezig zijn behoorlijk te vervelen. 02:59:21.769 --> 02:59:24.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Gedraagt u zich een beetje normaal alstublieft, mevrouw Leijten, en 02:59:24.510 --> 02:59:27.899 align:middle line:82% position:46% size:100% probeer niet al uw ergernis op de voorzitter af te wentelen, want die 02:59:28.020 --> 02:59:30.059 align:middle line:82% position:46% size:100% doet gewoon haar best, net als de minister zijn best doet. 02:59:30.180 --> 02:59:32.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen probeert hier op een normale manier met elkaar te praten. 02:59:32.388 --> 02:59:35.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Gedraagt u zich een beetje en beheers uzelf. 02:59:35.159 --> 02:59:35.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel. 02:59:36.588 --> 02:59:38.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor dat we weer verdergaan met het debat. 02:59:39.200 --> 02:59:41.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan de minister om verder te gaan met de beantwoording, 02:59:42.000 --> 02:59:44.670 align:middle line:82% position:46% size:100% anders blijven we … Laten we ook kijken naar het tijdstip. 02:59:44.790 --> 02:59:47.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen heeft nu wat kunnen zeggen. Het woord is nu verder aan de 02:59:47.218 --> 02:59:50.349 align:middle line:82% position:46% size:100% minister. Voorzitter, ik ben bijna aan het 02:59:50.468 --> 02:59:53.860 align:middle line:82% position:46% size:100% eind van mijn beantwoording. Mevrouw Leijten, mevrouw Kröger en 02:59:53.979 --> 02:59:56.849 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Boucke hebben nog vragen gesteld over opwek op land. 02:59:57.690 --> 03:00:00.899 align:middle line:82% position:46% size:100% De komende jaren zetten we vol in op wind op zee, maar we zullen ook 03:00:01.020 --> 03:00:05.569 align:middle line:82% position:46% size:100% opwek op land nodig hebben om aan de grote vraag naar duurzame energie te 03:00:05.690 --> 03:00:07.899 align:middle line:82% position:46% size:100% voldoen. In het Klimaatakkoord is afgesproken 03:00:08.020 --> 03:00:12.159 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we in 2030 35 terawattuur opwekken met grootschalige zon-PV en 03:00:12.280 --> 03:00:14.920 align:middle line:82% position:46% size:100% windenergie op land. Mevrouw Kröger heeft mij eerder 03:00:15.040 --> 03:00:17.549 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd om die 35 terawattuur los te laten. 03:00:18.209 --> 03:00:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Bontenbal heeft met verschillende moties of in ieder 03:00:21.280 --> 03:00:23.429 align:middle line:82% position:46% size:100% geval één motie gevraagd om in de 03:00:25.200 --> 03:00:27.790 align:middle line:82% position:46% size:100% SDE-rondes de maximale SDE-subsidie daarop los te laten, zodat veel van 03:00:27.909 --> 03:00:30.120 align:middle line:82% position:46% size:100% die opwek op landprojecten kunnen doorgaan. 03:00:30.479 --> 03:00:35.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment wordt onder voorzitterschap van eh … Ik ben ook 03:00:35.200 --> 03:00:36.399 align:middle line:82% position:46% size:100% een beetje moe; ik ben even de naam kwijt. 03:00:36.520 --> 03:00:41.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuus. Een oud-wethouder uit Breda — ik kom 03:00:41.200 --> 03:00:46.478 align:middle line:82% position:46% size:100% er zo meteen op — is met VNG en IPO in kaart aan het brengen welke 03:00:46.599 --> 03:00:50.079 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstellingen op land mogelijk zijn de komende jaren en hoe we kunnen 03:00:50.200 --> 03:00:53.399 align:middle line:82% position:46% size:100% omgaan met het loslaten van die 35 terawattuur. 03:00:54.509 --> 03:00:59.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal u binnen enkele weken, eind dit jaar of begin volgend jaar, 03:00:59.520 --> 03:01:04.168 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren over hoe we willen omgaan met de doelstelling voor opwek op 03:01:04.500 --> 03:01:07.209 align:middle line:82% position:46% size:100% land. Als een van mijn ambtenaren de naam 03:01:07.329 --> 03:01:09.520 align:middle line:82% position:46% size:100% naar mij kan appen, dan kan ik ook recht doen aan de voorzitter, die 03:01:09.639 --> 03:01:11.129 align:middle line:82% position:46% size:100% daar heel hard mee aan het werk is. Sorry. 03:01:12.149 --> 03:01:14.349 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Boucke en mevrouw Kröger vroegen heel specifiek naar het 03:01:14.468 --> 03:01:18.459 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteitsbudget. Greetje Bos is de naam van de 03:01:18.579 --> 03:01:21.450 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter van dat traject. Zij doet dat echt uitstekend. 03:01:22.918 --> 03:01:25.290 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Boucke en mevrouw Kröger vroegen dus naar dat 03:01:25.409 --> 03:01:27.790 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteitsbudget. Ik vind dat zelf ook een heel 03:01:27.909 --> 03:01:30.299 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk onderwerp, want als we nog grote 03:01:31.829 --> 03:01:34.845 align:middle line:82% position:46% size:100% ambities hebben voor opwek op land, is een goede inpassing in de 03:01:34.966 --> 03:01:38.049 align:middle line:82% position:46% size:100% omgeving echt superbelangrijk. Een goede inpassing in de omgeving 03:01:38.170 --> 03:01:42.399 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat omwonenden bijvoorbeeld die 50% lokaal eigendom voor elkaar 03:01:42.520 --> 03:01:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen krijgen, maar goede inpassing is ook dat iets kan passen in het 03:01:45.370 --> 03:01:47.849 align:middle line:82% position:46% size:100% landschap en dat je probeert de kwaliteit van dat landschap verder 03:01:48.179 --> 03:01:50.993 align:middle line:82% position:46% size:100% te vergroten. Er loopt nu ook een onderzoek naar 03:01:51.112 --> 03:01:52.769 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we die kwaliteitsopgave zo goed mogelijk 03:01:55.079 --> 03:01:55.979 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen invullen. 03:01:57.599 --> 03:02:00.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Eind deze maand ontvang ik daarover een rapport. 03:02:00.479 --> 03:02:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zal ik uw Kamer informeren over hoe we opvolging geven aan de vragen 03:02:04.780 --> 03:02:06.149 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer Boucke en mevrouw Kröger. 03:02:06.500 --> 03:02:08.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar de minister met de vraag hoever hij is met zijn 03:02:08.350 --> 03:02:11.079 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording. Ik ben nu bij het laatste onderwerp, 03:02:11.259 --> 03:02:14.569 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk kernenergie, voor de heer Erkens, en dan heb ik nog één vraag 03:02:14.690 --> 03:02:15.638 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer Grinwis over. 03:02:26.849 --> 03:02:27.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De 03:02:29.588 --> 03:02:29.790 align:middle line:82% position:46% size:100% heer 03:02:36.120 --> 03:02:37.110 align:middle line:82% position:46% size:100% ... De 03:02:44.030 --> 03:02:44.399 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Erkens 03:03:21.030 --> 03:03:22.978 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeg specifiek ... Hiermee maak ik 03:03:26.579 --> 03:03:29.259 align:middle line:82% position:46% size:100% het helemaal af, voorzitter. Helemaal goed. 03:03:29.379 --> 03:03:31.468 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Erkens vroeg specifiek 03:03:33.750 --> 03:03:37.860 align:middle line:82% position:46% size:100% of kernenergie kan worden toegevoegd aan de lijst van projecten voor de 03:03:37.979 --> 03:03:42.968 align:middle line:82% position:46% size:100% rijkscoördinatieregeling. De kerncentrales die we willen gaan 03:03:43.088 --> 03:03:46.020 align:middle line:82% position:46% size:100% bouwen, zijn groter dan 500 megawattuur en vallen daarmee 03:03:46.139 --> 03:03:48.450 align:middle line:82% position:46% size:100% automatisch onder de rijkscoördinatieregeling. 03:03:48.569 --> 03:03:52.005 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de heer Erkens dus toezeggen dat de kerncentrales onder de RCR 03:03:52.126 --> 03:03:52.439 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan 03:03:54.110 --> 03:03:56.088 align:middle line:82% position:46% size:100% vallen. Ik heb een korte vraag. 03:03:56.599 --> 03:04:00.340 align:middle line:82% position:46% size:100% TNO is een club die heel veel opdrachten voor de overheid doet, 03:04:00.459 --> 03:04:03.809 align:middle line:82% position:46% size:100% maar die eigenlijk best weinig kennis heeft van kernenergie. 03:04:03.930 --> 03:04:08.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zouden een hele goede partner kunnen zijn om het Rijk te helpen 03:04:08.350 --> 03:04:11.149 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de uitrol van kernenergie in Nederland. 03:04:11.270 --> 03:04:15.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Bent u bereid om met de baas of de top van TNO te praten om te kijken 03:04:15.909 --> 03:04:20.290 align:middle line:82% position:46% size:100% of zij weer een team kernenergie kunnen inrichten, zodat ook TNO in 03:04:20.409 --> 03:04:23.319 align:middle line:82% position:46% size:100% de toekomst kan bijdragen aan het goed op de kaart zetten van 03:04:23.440 --> 03:04:26.269 align:middle line:82% position:46% size:100% kernenergie in Nederland en kan helpen bij de uitrol van 03:04:28.799 --> 03:04:31.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de plannen? Ik ga even kijken of ik dat nog met 03:04:31.780 --> 03:04:34.780 align:middle line:82% position:46% size:100% TNO kan wisselen voordat ik de brief naar de Kamer stuur. 03:04:34.899 --> 03:04:38.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Haal ik dat nog? Ik ga proberen om dat nog in de 03:04:38.168 --> 03:04:40.360 align:middle line:82% position:46% size:100% brief te zetten. Ik ga in de brief die u binnenkort 03:04:40.479 --> 03:04:42.898 align:middle line:82% position:46% size:100% van mij krijgt, uitgebreid in op de versterking van de 03:04:43.769 --> 03:04:45.629 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisinfrastructuur in Nederland ten aanzien van kernenergie. 03:04:45.780 --> 03:04:50.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet even niet uit mijn hoofd of TNO al in deze brief zit. 03:04:51.179 --> 03:04:53.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar anders gaan we nog even met ze bellen om te kijken wat er nog nodig 03:04:53.649 --> 03:04:54.588 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Voorzitter. 03:04:54.709 --> 03:04:55.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom tot slot op de laatste vragen. 03:04:55.520 --> 03:04:56.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna heb ik nog een paar amendementen. 03:04:56.870 --> 03:05:01.850 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Grinwis heeft gevraagd naar de contracten met Gazprom Germania 03:05:01.969 --> 03:05:04.329 align:middle line:82% position:46% size:100% die aanbestedende diensten hebben moeten opzeggen. 03:05:04.959 --> 03:05:09.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Het heet tegenwoordig SEFE. Securing Energy for Europe is nu de 03:05:09.200 --> 03:05:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% prachtige naam van dat bedrijf. Ik heb de sanctienaleving vrij 03:05:13.639 --> 03:05:18.888 align:middle line:82% position:46% size:100% streng toegepast. Dat gebeurde in het voorjaar, toen 03:05:19.009 --> 03:05:22.459 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer het kabinet aanspoorde om snel sancties tegen Rusland te 03:05:22.579 --> 03:05:24.799 align:middle line:82% position:46% size:100% implementeren en om die streng na te leven. 03:05:24.918 --> 03:05:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik ook gedaan met de sancties die golden voor contracten 03:05:27.799 --> 03:05:31.729 align:middle line:82% position:46% size:100% met Russische partijen. De Duitse staat heeft op een gegeven 03:05:31.850 --> 03:05:35.940 align:middle line:82% position:46% size:100% moment het beheer overgenomen van Gazprom Germania, dat later SEFE is 03:05:36.099 --> 03:05:38.780 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan heten. Inmiddels is men ook bezig om het 03:05:38.899 --> 03:05:42.379 align:middle line:82% position:46% size:100% eigendom te verwerven. Men heeft daar ook goedkeuring voor 03:05:42.500 --> 03:05:47.530 align:middle line:82% position:46% size:100% gekregen van de Europese Commissie. Daarom heb ik de ontheffingen 03:05:47.950 --> 03:05:50.989 align:middle line:82% position:46% size:100% permanent gemaakt, waardoor aanbestedende partijen weer zaken 03:05:51.110 --> 03:05:54.709 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen met SEFE. Ik heb ook aangegeven dat ik zal 03:05:54.829 --> 03:05:57.829 align:middle line:82% position:46% size:100% werken aan een tegemoetkoming voor de meerkosten die organisaties 03:05:57.950 --> 03:05:59.318 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben gemaakt in de periode 03:06:01.509 --> 03:06:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% van 10 oktober 2022 tot en met 31 december 03:06:06.700 --> 03:06:08.088 align:middle line:82% position:46% size:100% 03:06:08.209 --> 03:06:13.079 align:middle line:82% position:46% size:100% gewezen dat een aantal aanbestedende diensten ook na 31 december 2022 nog 03:06:13.200 --> 03:06:19.489 align:middle line:82% position:46% size:100% langlopende contracten hebben. Ik zeg nogmaals toe dat ik met al 03:06:19.610 --> 03:06:23.808 align:middle line:82% position:46% size:100% die organisaties gesprekken voer om de impact daarvan goed in kaart te 03:06:23.929 --> 03:06:26.739 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen, zodat we kunnen kijken of er ook na 1 januari 03:06:28.388 --> 03:06:32.709 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023 een tegemoetkoming moet worden gerealiseerd voor de aanbestedende 03:06:33.069 --> 03:06:36.530 align:middle line:82% position:46% size:100% diensten. Ik heb een aantal wethouders hier 03:06:36.649 --> 03:06:39.978 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf over gesproken. Zij zijn zeer te spreken over de 03:06:40.099 --> 03:06:45.409 align:middle line:82% position:46% size:100% wijze waarop EZK samen met hen die tegemoetkomingen in kaart aan het 03:06:45.530 --> 03:06:47.879 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen is. Zodra we dat hebben afgerond, zal ik 03:06:48.000 --> 03:06:49.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer over de uitkomsten 03:06:55.679 --> 03:06:57.969 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren. Het gaat mij niet om het terugkijken 03:06:58.090 --> 03:06:59.619 align:middle line:82% position:46% size:100% naar hoe het is gekomen en wat er is gebeurd. 03:06:59.738 --> 03:07:04.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat mij om het vooruitkijken en om zekerheid voor de gemeenten die 03:07:04.239 --> 03:07:09.940 align:middle line:82% position:46% size:100% in 2023 nog een doorlopend contract hebben, dat kwijt zijn en dus met 03:07:10.059 --> 03:07:11.488 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzienlijk meer meerkosten te maken 03:07:13.588 --> 03:07:16.019 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen dan de gemeenten die een contract hebben tot 03:07:17.790 --> 03:07:20.976 align:middle line:82% position:46% size:100% 31 december van dit jaar. Het laaghangende fruit is 03:07:21.095 --> 03:07:22.009 align:middle line:82% position:46% size:100% gecompenseerd. Dat is op zich goed, 03:07:23.870 --> 03:07:30.418 align:middle line:82% position:46% size:100% maar de gemeenten met de meeste pech hebben nog niet de zekerheid dat het 03:07:30.750 --> 03:07:33.909 align:middle line:82% position:46% size:100% in orde komt. Mijn verzoek is om nog één stapje te 03:07:34.030 --> 03:07:36.539 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten. Ik ben heel blij dat de minister 03:07:36.658 --> 03:07:39.299 align:middle line:82% position:46% size:100% heel welwillend in gesprek gaat, dat hij dit goed onderzoekt en dat er 03:07:39.599 --> 03:07:41.860 align:middle line:82% position:46% size:100% totaal geen sprake is van een conflict of wat dan ook. 03:07:41.979 --> 03:07:45.175 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is helemaal oké. Maar het enige wat ik vraag, is of 03:07:45.296 --> 03:07:49.049 align:middle line:82% position:46% size:100% er een soort van zekerheid kan komen voor de meerkosten 03:07:50.729 --> 03:07:53.888 align:middle line:82% position:46% size:100% op basis van het werkelijke gebruik. Want er is ook sprake van 03:07:54.009 --> 03:07:55.918 align:middle line:82% position:46% size:100% besparingen. Kunnen die gemeenten worden 03:07:56.129 --> 03:07:57.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gecompenseerd? Ik heb als voorbeeld Drechtsteden 03:07:58.030 --> 03:08:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd, met onder andere de gemeenten Dordrecht en Sliedrecht. 03:08:01.229 --> 03:08:04.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker voor een kleine gemeente met een kleine begroting is dat een 03:08:04.838 --> 03:08:08.638 align:middle line:82% position:46% size:100% significante kostenpost. Dat moet eigenlijk worden opgelost. 03:08:10.700 --> 03:08:13.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ben ik met de heer Grinwis eens. 03:08:14.690 --> 03:08:18.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het verschilt wel echt per aanbestedende dienst hoe groot de 03:08:18.409 --> 03:08:20.549 align:middle line:82% position:46% size:100% impact is. Ik vind het belangrijk om met de 03:08:20.668 --> 03:08:23.939 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen die na 1 januari nog een contract hadden, echt te begrijpen 03:08:24.058 --> 03:08:27.509 align:middle line:82% position:46% size:100% wat hun situatie is en hoe we daar met een maatwerkoplossing tot een 03:08:27.629 --> 03:08:30.149 align:middle line:82% position:46% size:100% goede tegemoetkoming kunnen komen. Dat wil ik ook liefst zo snel 03:08:30.270 --> 03:08:33.468 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk doen, zodat die gemeentes maar ook andere instellingen weten 03:08:33.829 --> 03:08:37.199 align:middle line:82% position:46% size:100% waar ze aan toe zijn en wat ze vanuit het kabinet tegemoet kunnen 03:08:37.318 --> 03:08:40.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zien. Dat voorkomt een motie, 03:08:41.569 --> 03:08:44.840 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop ik. Daar dank ik de minister voor. 03:08:45.019 --> 03:08:49.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat betekent dus dat de minister hierbij zegt: mijn inzet is 03:08:49.700 --> 03:08:51.899 align:middle line:82% position:46% size:100% om gemeenten die meerkosten hebben gemaakt ... 03:08:52.020 --> 03:08:54.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk moet er goed gekeken worden dat gemeenten niet worden 03:08:54.870 --> 03:08:58.530 align:middle line:82% position:46% size:100% gecompenseerd voor iets wat ze niet gebruikt hebben; het gaat wel om 03:08:58.649 --> 03:09:01.319 align:middle line:82% position:46% size:100% daadwerkelijk verbruik. Er worden ook besparende maatregelen 03:09:01.440 --> 03:09:03.819 align:middle line:82% position:46% size:100% getroffen. Maar betekent deze toezegging van de 03:09:03.940 --> 03:09:08.079 align:middle line:82% position:46% size:100% minister dat gemeenten er inderdaad op kunnen rekenen dat het goed komt 03:09:08.200 --> 03:09:13.509 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat zij uiteindelijk niet zelf moeten opdraaien voor iets wat ze 03:09:13.629 --> 03:09:16.709 align:middle line:82% position:46% size:100% moesten doen en waar ze zelf niks aan konden doen, zodat er geen 03:09:17.370 --> 03:09:20.079 align:middle line:82% position:46% size:100% bezuinigingen nodig zijn op bibliotheken, buurthuizen en wat 03:09:20.200 --> 03:09:20.519 align:middle line:82% position:46% size:100% niet al? 03:09:24.579 --> 03:09:28.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Elke aanbestedende partij die zich nu bij ons meldt voor een 03:09:28.190 --> 03:09:32.859 align:middle line:82% position:46% size:100% tegemoetkoming na 1 januari zal zo'n afspraak kunnen maken. 03:09:34.489 --> 03:09:36.462 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga hier dus niet beloven dat dat allemaal een tegemoetkoming is van 03:09:36.583 --> 03:09:39.930 align:middle line:82% position:46% size:100% 100% et cetera, want die gesprekken lopen nu gewoon. 03:09:40.049 --> 03:09:43.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dat zorgvuldig doen. Maar elke partij die een contract 03:09:43.468 --> 03:09:47.189 align:middle line:82% position:46% size:100% had dat langer doorliep dan 31 december van dit jaar, zal daar met 03:09:47.308 --> 03:09:49.100 align:middle line:82% position:46% size:100% het ministerie van EZ afspraken over maken. 03:09:51.700 --> 03:09:52.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, minister. 03:09:55.030 --> 03:09:55.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 03:10:42.579 --> 03:10:44.829 align:middle line:82% position:46% size:100% kijk even of de heer Grinwis zich kan vinden in deze interpretatie. 03:10:44.959 --> 03:10:47.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker, voorzitter. Maar is het voor de zorgvuldigheid 03:10:48.440 --> 03:10:50.459 align:middle line:82% position:46% size:100% nog nodig dat het amendement wordt aangepast, of is het goed als ik 03:10:50.579 --> 03:10:53.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zeg: prima interpretatie? Ik kijk even 03:10:54.659 --> 03:10:56.838 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de minister of de tekst conform ... 03:10:57.239 --> 03:11:00.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat ik nog even weten aan de heer Grinwis. 03:11:00.430 --> 03:11:02.005 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat lijkt mij voor de zuiverheid fijn. 03:11:02.126 --> 03:11:05.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het amendement op stuk nr. 12 van de heer Stoffer 03:11:08.500 --> 03:11:11.870 align:middle line:82% position:46% size:100% over de verduurzaming van het mkb. Het kabinet wil die regeling zo snel 03:11:11.989 --> 03:11:15.829 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk weer openstellen, maar ook voorkomen dat er weer sprake kan 03:11:15.950 --> 03:11:19.579 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn van misbruik. Dus inhoudelijk wordt die regeling 03:11:19.700 --> 03:11:21.308 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit moment aangepast. 03:11:26.808 --> 03:11:30.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ook een ander amendement ingediend dat daar eigenlijk beter 03:11:30.148 --> 03:11:33.899 align:middle line:82% position:46% size:100% recht aan doet. Daarom ontraad ik dit amendement, 03:11:34.020 --> 03:11:36.239 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik heb het idee dat de heer Stoffer inmiddels bij dat andere 03:11:36.360 --> 03:11:38.700 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement ook meedoet. Dus wellicht dat de heer Stoffer dit 03:11:38.819 --> 03:11:40.770 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement op stuk nr. 12 kan intrekken. 03:11:40.889 --> 03:11:43.319 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Stoffer is niet aanwezig en heeft zich verder voor dit debat 03:11:43.558 --> 03:11:46.139 align:middle line:82% position:46% size:100% afgemeld. Voorzitter, in de hoop dat u dit 03:11:46.260 --> 03:11:48.420 align:middle line:82% position:46% size:100% niet als interruptie rekent, wil ik wel aangeven dat de heer Stoffer 03:11:48.540 --> 03:11:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad heeft toegezegd dit in te trekken. 03:11:50.120 --> 03:11:53.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij doet inderdaad mee met het amendement dat ik zo meteen indien 03:11:53.120 --> 03:11:55.539 align:middle line:82% position:46% size:100% met enkele andere partijen. Dank dat u dit zegt. 03:11:55.658 --> 03:11:56.426 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat het amendement op stuk nr. 03:11:56.547 --> 03:11:57.988 align:middle line:82% position:46% size:100% 12 wordt ingetrokken. Dan kom ik bij het amendement op 03:11:58.109 --> 03:11:58.360 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 03:11:58.479 --> 03:12:02.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is inderdaad van Romke de Jong, Bontenbal, Van der Graaf, Erkens en 03:12:02.799 --> 03:12:04.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Stoffer. Zijn naam staat inmiddels onder dat 03:12:04.509 --> 03:12:07.149 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement. Dat is qua dekking voor hetzelfde 03:12:07.270 --> 03:12:08.790 align:middle line:82% position:46% size:100% doel dus beter dan het vorige amendement. 03:12:09.030 --> 03:12:11.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Het amendement op stuk nr. 18 geef ik dus oordeel Kamer. 03:12:11.918 --> 03:12:13.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk nog heel even naar de heer Romke de Jong. 03:12:14.049 --> 03:12:16.064 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Stoffer moet zelf zijn amendement intrekken. 03:12:16.183 --> 03:12:17.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus als u dat aan de heer Stoffer laat weten, 03:12:19.718 --> 03:12:21.799 align:middle line:82% position:46% size:100% dan is het allemaal weer goed geregeld. 03:12:24.500 --> 03:12:26.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was ook een beetje een chaos in mijn hoofd. 03:12:27.168 --> 03:12:30.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog één interruptie en nog één vraag over alles wat er gezegd 03:12:30.950 --> 03:12:32.559 align:middle line:82% position:46% size:100% is, maar ik begrijp dat de minister nu met alle amendementen bezig is. 03:12:32.680 --> 03:12:33.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Zullen we eerst alle amendementen doen? 03:12:34.040 --> 03:12:35.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er nog één. Ik moet nog één amendement 03:12:35.668 --> 03:12:35.939 align:middle line:82% position:46% size:100% beoordelen. Laten we eerst dat amendement doen. 03:12:36.058 --> 03:12:38.566 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wel netjes. Oké, dan wacht ik even. 03:12:38.686 --> 03:12:42.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het amendement op stuk nr. 19, voorheen 17, van Kröger, 03:12:42.599 --> 03:12:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Thijssen en Boucke. Dat doet een voorstel om extra geld 03:12:45.909 --> 03:12:48.449 align:middle line:82% position:46% size:100% vrij te maken voor handhaving door de omgevingsdiensten. 03:12:48.929 --> 03:12:52.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb net in het debat aangegeven dat we al extra geld voor de 03:12:52.270 --> 03:12:56.649 align:middle line:82% position:46% size:100% omgevingsdiensten hebben vrijgemaakt en dat zij daar nu ook al volop mee 03:12:56.770 --> 03:13:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig zijn. Ik zie dus geen meerwaarde in het 03:13:00.190 --> 03:13:01.860 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel dat nu voorligt. Daarom ontraad ik 03:13:03.479 --> 03:13:06.819 align:middle line:82% position:46% size:100% het amendement op stuk nr. 03:13:06.940 --> 03:13:09.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is geen amendement over meer geld voor de omgevingsdiensten. 03:13:10.049 --> 03:13:12.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een amendement dat meer geld vraagt voor een landelijk 03:13:12.190 --> 03:13:15.520 align:middle line:82% position:46% size:100% handhavingsteam. Juist in de ETS-sector zien we 03:13:15.639 --> 03:13:17.459 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk dat de ILT ook landelijk handhaaft op de 03:13:19.379 --> 03:13:21.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Brzo-bedrijven. Bij de ILT ligt expertise. 03:13:22.138 --> 03:13:23.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is het amendement voor bedoeld. 03:13:26.239 --> 03:13:28.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is inderdaad een betere uitleg van het amendement. 03:13:28.500 --> 03:13:30.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuus dat ik dat te kort door de bocht deed. 03:13:30.468 --> 03:13:33.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar juist het extra geld dat we nu aan de omgevingsdiensten hebben 03:13:33.510 --> 03:13:36.540 align:middle line:82% position:46% size:100% toegekend, wordt ook gebruikt om hun kennis en expertise ten aanzien van 03:13:36.659 --> 03:13:39.139 align:middle line:82% position:46% size:100% de grote ETS-bedrijven te versterken. 03:13:39.709 --> 03:13:41.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook de reden dat ik laatst bij de omgevingsdienst in Rotterdam 03:13:41.909 --> 03:13:44.009 align:middle line:82% position:46% size:100% op werkbezoek was. Zij doen nu ook aan toezicht en 03:13:44.129 --> 03:13:47.340 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaving in de regio Zeeland, juist omdat ze daar met hun 03:13:47.459 --> 03:13:49.558 align:middle line:82% position:46% size:100% expertiseteam vanuit Rotterdam-Rijnmond echt van 03:13:49.679 --> 03:13:53.059 align:middle line:82% position:46% size:100% toegevoegde waarde kunnen zijn. Ik denk dus dat een landelijk team 03:13:53.659 --> 03:13:57.750 align:middle line:82% position:46% size:100% niet nodig is. De omgevingsdiensten hebben nu echt 03:13:57.870 --> 03:14:01.770 align:middle line:82% position:46% size:100% al hele grote moeite om goede mensen te vinden, en werken dus samen in de 03:14:01.889 --> 03:14:05.308 align:middle line:82% position:46% size:100% landelijke pool om juist die grote bedrijven effectief aan te kunnen 03:14:05.429 --> 03:14:05.658 align:middle line:82% position:46% size:100% pakken. 03:14:07.940 --> 03:14:10.468 align:middle line:82% position:46% size:100% In ons toezicht en handhavingsstelsel heeft de ILT 03:14:10.588 --> 03:14:14.676 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon een belangrijke rol richting de omgevingsdiensten. 03:14:14.797 --> 03:14:17.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is juist ook de bedoeling om het ILT te versterken. 03:14:17.149 --> 03:14:19.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord van de minister verbaast me dus eigenlijk. 03:14:19.139 --> 03:14:22.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij doet alsof het ILT geen rol krijgt in de handhaving en het 03:14:22.770 --> 03:14:25.790 align:middle line:82% position:46% size:100% toezicht bij de ETS-bedrijven. Dat lijkt mij hoogst onverstandig. 03:14:26.088 --> 03:14:28.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat past ook niet in de systematiek van hoe het zit bij de andere 03:14:31.849 --> 03:14:34.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Brzo-bedrijven. Als de minister dit amendement 03:14:34.829 --> 03:14:37.197 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraadt, hoop ik dus dat een deel van het geld dat wel gereserveerd 03:14:37.316 --> 03:14:40.110 align:middle line:82% position:46% size:100% is, toch beschikbaar wordt gesteld voor de ILT. 03:14:40.229 --> 03:14:42.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat niet het geval, dan is dat precies de reden waarom we dit 03:14:42.149 --> 03:14:45.239 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement hebben ingediend. Ik ga ook van dit amendement dan nog 03:14:45.360 --> 03:14:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% een schriftelijke appreciatie geven voordat de Kamer erover stemt. 03:14:48.308 --> 03:14:49.413 align:middle line:82% position:46% size:100% Even voor mijn administratie: wat was de appreciatie van het 03:14:49.532 --> 03:14:52.049 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement op stuk nr. 18, van de heer Romke de Jong c.s.? 03:14:52.290 --> 03:14:53.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. Oordeel Kamer. 03:14:55.349 --> 03:14:56.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De heer Bontenbal had nog een 03:14:56.920 --> 03:14:57.540 align:middle line:82% position:46% size:100% nabrander. 03:15:02.409 --> 03:15:07.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Een korte vraag: zou u ook het punt van negatieve emissies willen 03:15:07.899 --> 03:15:10.010 align:middle line:82% position:46% size:100% meenemen bij het ibo? Kan daar ook even naar gekeken 03:15:10.129 --> 03:15:12.120 align:middle line:82% position:46% size:100% worden? Het belangrijkste deel van mijn 03:15:12.239 --> 03:15:16.379 align:middle line:82% position:46% size:100% betoog ging natuurlijk over de verschuiving van doelmatigheid naar 03:15:18.450 --> 03:15:20.850 align:middle line:82% position:46% size:100% voorspelbaarheid. Daar is niet op ingegaan. 03:15:20.969 --> 03:15:23.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik ook. Ik vraag de minister ook niet om nu 03:15:23.620 --> 03:15:26.718 align:middle line:82% position:46% size:100% nog een halfuur op mijn verhaal in te gaan. 03:15:27.229 --> 03:15:29.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk wel echt dat dit een verschuiving is die we met elkaar 03:15:29.610 --> 03:15:32.420 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten maken. Als we echt snelheid willen maken 03:15:32.540 --> 03:15:34.959 align:middle line:82% position:46% size:100% met al die technologieën, dan moeten we wel die route inslaan. 03:15:35.079 --> 03:15:37.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt dan ook nog verdere aanpassing van allerlei 03:15:37.520 --> 03:15:39.940 align:middle line:82% position:46% size:100% instrumenten, van de SDE en alles wat daar nog onder zit. 03:15:40.179 --> 03:15:40.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Bent u 03:15:42.489 --> 03:15:44.620 align:middle line:82% position:46% size:100% bereid om daarnaar te kijken? Dat hoeft niet allemaal nu, maar 03:15:44.829 --> 03:15:46.968 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij is dat een route die we moeten inslaan. 03:15:47.088 --> 03:15:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder aan de heer Bontenbal toegezegd om onderzoek te doen naar 03:15:50.120 --> 03:15:52.129 align:middle line:82% position:46% size:100% de kansen voor negatieve emissies in Nederland. 03:15:52.250 --> 03:15:54.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dat niet in dit ibo traject schuiven. 03:15:54.739 --> 03:15:57.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil gewoon recht doen aan de eerdere toezegging die ik u heb 03:15:57.409 --> 03:15:59.870 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan om gewoon apart te kijken naar de kansen voor negatieve 03:15:59.989 --> 03:16:01.719 align:middle line:82% position:46% size:100% emissies. Daar kom ik dus later op terug. 03:16:04.149 --> 03:16:06.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond het eigenlijk heel interessant dat u een vrij 03:16:06.950 --> 03:16:10.500 align:middle line:82% position:46% size:100% principiële vraag stelde. U vroeg hoe we in de toekomst nou 03:16:10.620 --> 03:16:13.549 align:middle line:82% position:46% size:100% omgaan met die grote SDE-pot, het werkpaard van de energietransitie, 03:16:13.668 --> 03:16:17.149 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals de heer Van Raan of de heer Thijssen het volgens mij noemde. 03:16:17.440 --> 03:16:19.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan dat slimmer, en kunnen we daarmee nog verdere versnelling 03:16:19.969 --> 03:16:20.829 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbrengen in de energietransitie? 03:16:23.409 --> 03:16:25.058 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn volgende brief over de 03:16:26.799 --> 03:16:30.979 align:middle line:82% position:46% size:100% SDE+ — die komt aan het begin van het komende jaar — ga ik uitgebreid 03:16:31.100 --> 03:16:32.329 align:middle line:82% position:46% size:100% in op de openstellingsronde van 03:16:32.450 --> 03:16:36.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor dat ik in die brief ook even ga reflecteren op de inbreng 03:16:36.860 --> 03:16:38.539 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer Bontenbal in de eerste termijn en de vraag hoe we die 03:16:38.658 --> 03:16:41.989 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen in de komende jaren nog beter kunnen inzetten ten behoeve 03:16:42.110 --> 03:16:43.270 align:middle line:82% position:46% size:100% van de energietransitie. Dank u wel. 03:16:43.389 --> 03:16:46.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik de minister bedanken voor zijn beantwoording, en geef ik 03:16:46.770 --> 03:16:48.679 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen het woord aan de staatssecretaris. 03:16:54.799 --> 03:16:57.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik heb drie hele vragen gekregen. 03:16:57.530 --> 03:16:57.610 align:middle line:82% position:46% size:100% (Hilariteit) 03:16:59.950 --> 03:17:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het zijn wel hele goede 03:17:07.429 --> 03:17:09.440 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen! Volgende week is er een apart 03:17:09.918 --> 03:17:12.860 align:middle line:82% position:46% size:100% wetgevingsoverleg over Groningen van maar liefst zeven uur. 03:17:13.729 --> 03:17:16.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u het goedvindt, wilde ik daar verder dus niet op ingaan. 03:17:16.648 --> 03:17:18.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook geen specifieke vragen over Groningen gesteld. 03:17:18.930 --> 03:17:22.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn wel wat stellingen geopperd. Er is één vraag gesteld door mevrouw 03:17:22.200 --> 03:17:24.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Plas. Die ga ik wel hier beantwoorden. 03:17:24.478 --> 03:17:26.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of die hier volgende week is. 03:17:26.950 --> 03:17:30.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord daarop is: ja, ik zit bovenop de bouw van de 03:17:30.168 --> 03:17:32.859 align:middle line:82% position:46% size:100% stikstoffabriek. Van der Plas vroeg: heeft u die 03:17:33.429 --> 03:17:34.579 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen nog uitgenodigd? Jazeker. 03:17:34.700 --> 03:17:36.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de hoofdaannemer indringend gesproken. 03:17:37.088 --> 03:17:40.132 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is GTS. Het vervelende is dat dat 03:17:40.253 --> 03:17:42.829 align:middle line:82% position:46% size:100% indringende gesprek nog niet tot heel veel geruststelling bij mij 03:17:42.950 --> 03:17:44.949 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft geleid dat het ook echt goed gaat. 03:17:45.679 --> 03:17:48.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zal er binnenkort een gesprek zijn met Air Products; dat is 03:17:50.040 --> 03:17:51.679 align:middle line:82% position:46% size:100% de hoofduitvoerder onder deze aannemer. 03:17:52.179 --> 03:17:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we het zo afspreken dat ik volgende week in het WGO even 03:17:55.459 --> 03:17:58.218 align:middle line:82% position:46% size:100% verslag doe van de laatste stand van zaken aldaar. 03:17:58.338 --> 03:18:02.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel blijft: half januari open. Dan heb ik een vraag van de heer 03:18:02.239 --> 03:18:05.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Stoffer naar aanleiding van een rapport van de Nationale ombudsman. 03:18:05.540 --> 03:18:07.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Er was een groot aantal klachten dit jaar. 03:18:07.989 --> 03:18:11.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moet ik bij zeggen dat er veel klachten bij zaten die te maken 03:18:11.450 --> 03:18:15.920 align:middle line:82% position:46% size:100% hadden met de beroemde — beruchte, kan ik wel zeggen — €10.000-regeling 03:18:16.200 --> 03:18:17.399 align:middle line:82% position:46% size:100% van het begin van het jaar. 03:18:18.959 --> 03:18:21.509 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben toen natuurlijk vliegensvlug actie ondernomen. 03:18:21.870 --> 03:18:24.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar waren heel veel mensen heel ontevreden over, en terecht. 03:18:24.929 --> 03:18:26.835 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder zou ik over dat rapport willen zeggen: als de heer Stoffer 03:18:26.956 --> 03:18:30.030 align:middle line:82% position:46% size:100% hier geweest was, had ik hem persoonlijk kunnen vertellen dat ik 03:18:30.149 --> 03:18:33.989 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel van deze aanbevelingen van de Ombudsman herken. 03:18:34.110 --> 03:18:37.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komt heel binnenkort een hele sail aan brieven uit ter 03:18:37.559 --> 03:18:40.558 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbereiding van het WGO, waar al deze punten in zullen terugkomen. 03:18:40.679 --> 03:18:45.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de heer Stoffer kan ervan verzekerd zijn dat ik heel veel van 03:18:45.149 --> 03:18:47.609 align:middle line:82% position:46% size:100% die aanbevelingen zal uitvoeren. Ik kan ze allemaal gaan noemen, maar 03:18:47.728 --> 03:18:49.040 align:middle line:82% position:46% size:100% daar is het nu de tijd niet helemaal voor. 03:18:49.579 --> 03:18:51.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil ik dus niet doen, als u het goedvindt. 03:18:51.219 --> 03:18:53.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga deze aanbevelingen gewoon meenemen. 03:18:53.929 --> 03:18:55.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte vroeg de heer Erkens 03:18:57.440 --> 03:19:01.009 align:middle line:82% position:46% size:100% of er … Ik moet even denken welke term hij nou precies gebruikte. 03:19:01.338 --> 03:19:05.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht dat hij de term "aanjaagteam" gebruikte, dat kan 03:19:05.579 --> 03:19:09.189 align:middle line:82% position:46% size:100% komen voor de geothermie. De heer Erkens weet dat ik een 03:19:10.509 --> 03:19:14.149 align:middle line:82% position:46% size:100% wijziging in de Mijnbouwwet heb aangebracht voor de geothermie, om 03:19:14.270 --> 03:19:16.579 align:middle line:82% position:46% size:100% al te versnellen. Er is een Actieplan versnelling 03:19:16.700 --> 03:19:19.319 align:middle line:82% position:46% size:100% geothermie. Wij zullen inderdaad zo'n soort 03:19:19.440 --> 03:19:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aanjaagteam inrichten. Daarin zullen zitten: mijn 03:19:22.870 --> 03:19:25.809 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie, de branchevereniging EBN en de regionale overheden. 03:19:26.500 --> 03:19:29.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat ik zijn vraag daarmee heb beantwoord. 03:19:29.319 --> 03:19:31.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan zijn we toch nog voor 00.00 uur 03:19:31.399 --> 03:19:32.078 align:middle line:82% position:46% size:100% klaar met de eerste termijn. Nee, we gaan het toch niet halen. 03:19:32.199 --> 03:19:32.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Bijna. De heer Erkens. 03:19:34.019 --> 03:19:37.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, het is prima zo. Ik zie dat als een toezegging dat er 03:19:37.759 --> 03:19:40.189 align:middle line:82% position:46% size:100% een aanjaagteam komt. De staatssecretaris zal de Kamer 03:19:40.308 --> 03:19:43.629 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover informeren op korte termijn per brief of iets dergelijks, en 03:19:43.750 --> 03:19:45.989 align:middle line:82% position:46% size:100% over zijn aanpak om te versnellen. Ja, dat is prima. 03:19:47.049 --> 03:19:48.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat team er is, 03:19:50.429 --> 03:19:52.120 align:middle line:82% position:46% size:100% zal ik een korte brief sturen waarin staat wie daar dan in zitten, om de 03:19:52.239 --> 03:19:54.308 align:middle line:82% position:46% size:100% ambtenaren werk te besparen. Ten slotte, hartelijk gefeliciteerd, 03:19:54.429 --> 03:19:55.860 align:middle line:82% position:46% size:100% meneer Kops. Dat kan nog net. 03:19:55.979 --> 03:19:58.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog één minuut, inderdaad. Daarmee zijn we aan het einde 03:19:58.319 --> 03:20:00.090 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen van de eerste termijn aan de kant van het kabinet. 03:20:00.209 --> 03:20:01.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schors de vergadering voor vijf minuten. 03:20:02.058 --> 03:20:04.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna starten we met de tweede termijn aan de kant van de Kamer. 03:20:05.099 --> 03:20:07.218 align:middle line:82% position:46% size:100% De vergadering wordt van 23.58 uur 03:29:32.360 --> 03:29:35.129 align:middle line:82% position:46% size:100% tot 00.08 uur geschorst. Aan de orde is het vervolg van het 03:29:35.250 --> 03:29:38.429 align:middle line:82% position:46% size:100% debat over de begroting Economische Zaken en Klimaat, met de tweede 03:29:38.549 --> 03:29:41.345 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn van de kant van de Kamer. Ik geef als eerste het woord aan de 03:29:41.466 --> 03:29:42.629 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Graus, PVV. Dank 03:29:51.120 --> 03:29:53.930 align:middle line:82% position:46% size:100% u wel, mevrouw de voorzitter. Ik zal beginnen met het voorlezen 03:29:54.049 --> 03:29:56.909 align:middle line:82% position:46% size:100% van de moties. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:29:57.030 --> 03:29:59.190 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om een toekomstvisie voor de Nederlandse 03:29:59.309 --> 03:30:01.259 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie, en gaat over tot de orde van de dag. 03:30:01.379 --> 03:30:01.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 21 (36200-XIII). 03:30:02.638 --> 03:30:05.319 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om bevriezing 03:30:05.440 --> 03:30:09.519 align:middle line:82% position:46% size:100% van de rente op belastingschulden tot 0,01% voor de hele looptijd 03:30:09.638 --> 03:30:11.949 align:middle line:82% position:46% size:100% (verlengd tot tien jaar), en gaat over tot de orde van de dag. 03:30:12.068 --> 03:30:12.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 22 (36200-XIII). 03:30:12.940 --> 03:30:15.449 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering onderzoek in te 03:30:15.568 --> 03:30:19.209 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen naar de haalbaarheid van maximering van huurstijgingen om 03:30:20.200 --> 03:30:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% mkb'ers door de recessie te helpen, en gaat over tot de orde van de dag. 03:30:23.030 --> 03:30:23.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 23 (36200-XIII). 03:30:23.838 --> 03:30:26.149 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om een 03:30:26.270 --> 03:30:30.139 align:middle line:82% position:46% size:100% actieplan "aanpak winkeldiefstal", en gaat over tot de orde van de dag. 03:30:32.120 --> 03:30:34.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 24 (36200-XIII). 03:30:35.409 --> 03:30:37.759 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om 03:30:37.879 --> 03:30:41.959 align:middle line:82% position:46% size:100% mkb-ondersteuningsprogramma's ter verbetering van, het bieden van hulp 03:30:42.079 --> 03:30:44.780 align:middle line:82% position:46% size:100% voor, digitalisering en financiering, en gaat over tot de 03:30:44.899 --> 03:30:45.459 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:30:45.578 --> 03:30:47.899 align:middle line:82% position:46% size:100% 25 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:30:48.020 --> 03:30:51.019 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om versnelling van de regeling Impulsaanpak 03:30:51.138 --> 03:30:54.529 align:middle line:82% position:46% size:100% winkelgebieden om leegstand tegen te gaan en het beschikbare budget naar 03:30:54.648 --> 03:30:56.479 align:middle line:82% position:46% size:100% voren te halen, en gaat over tot de orde van de dag. 03:30:56.600 --> 03:30:57.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 26 (36200-XIII). 03:30:57.610 --> 03:30:57.638 align:middle line:82% position:46% size:100% De 03:31:00.229 --> 03:31:03.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om strategische 03:31:03.209 --> 03:31:05.489 align:middle line:82% position:46% size:100% benutting van overheidsaanbestedingen ten behoeve 03:31:05.610 --> 03:31:08.429 align:middle line:82% position:46% size:100% van de vaderlandse maritieme maakindustrie als sector van 03:31:08.549 --> 03:31:12.000 align:middle line:82% position:46% size:100% nationaal belang voor onze strategische autonomie, en gaat over 03:31:12.120 --> 03:31:15.138 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:31:15.308 --> 03:31:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% 27 (36200-XIII). 03:31:18.000 --> 03:31:19.388 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste twee, mevrouw de voorzitter. 03:31:19.509 --> 03:31:22.918 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering om een regierol 03:31:23.099 --> 03:31:26.349 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de minister van EZK ter voorkoming van disproportionele 03:31:26.468 --> 03:31:30.670 align:middle line:82% position:46% size:100% regeldruk en onnodige nationale koppen en om de mkb toets voor 03:31:30.790 --> 03:31:34.179 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaande en nieuwe regelgeving te borgen, en gaat over tot de orde van 03:31:34.299 --> 03:31:34.558 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. 03:31:36.629 --> 03:31:37.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 28 (36200-XIII). 03:31:38.110 --> 03:31:38.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De 03:31:40.588 --> 03:31:42.510 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste. De Kamer, gehoord de 03:31:45.899 --> 03:31:49.450 align:middle line:82% position:46% size:100% beraadslaging, verzoekt de regering om een integraal nationaal maritiem 03:31:49.569 --> 03:31:53.920 align:middle line:82% position:46% size:100% industriebeleid onder regie van de minister van EZK, in samenwerking 03:31:54.040 --> 03:31:57.459 align:middle line:82% position:46% size:100% met de ministeries van Financiën, IenW en Defensie, en gaat over tot 03:31:57.579 --> 03:31:58.259 align:middle line:82% position:46% size:100% de orde van de dag. 03:32:05.519 --> 03:32:07.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 29 (36200-XIII). 03:32:08.069 --> 03:32:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw de voorzitter. Ik wil tot slot de minister danken. 03:32:13.010 --> 03:32:16.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in de schriftelijke beantwoording en ook in wat mij hier 03:32:17.049 --> 03:32:22.138 align:middle line:82% position:46% size:100% is toegezegd, toch het een en ander kunnen aftikken voor ons vaderland. 03:32:22.829 --> 03:32:24.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dank voor de toezegging van 03:32:25.620 --> 03:32:30.166 align:middle line:82% position:46% size:100% eventuele ambtelijke hulp bij het opzetten van een heel nieuw project 03:32:30.287 --> 03:32:34.329 align:middle line:82% position:46% size:100% om een Nederlandse auto, het liefst op waterstof of zo, te gaan 03:32:34.450 --> 03:32:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% bewerkstelligen. Daar zal ik zeker heel erg hard bij 03:32:37.870 --> 03:32:39.478 align:middle line:82% position:46% size:100% helpen, ook tijdens recessen en weekenden. 03:32:39.750 --> 03:32:41.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga echt zorgen dat die mensen bij elkaar komen. 03:32:41.888 --> 03:32:45.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wens iedereen een gezegende avond en dank voor de gezelligheid en voor 03:32:45.790 --> 03:32:49.457 align:middle line:82% position:46% size:100% de samenwerking allemaal. Dan komt nu meneer Kops, de jarige 03:32:49.576 --> 03:32:51.250 align:middle line:82% position:46% size:100% job. Dank u wel, meneer Graus. 03:32:51.370 --> 03:32:51.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is 03:32:55.540 --> 03:32:56.950 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de heer Kops, PVV. 03:32:59.099 --> 03:33:02.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:33:02.309 --> 03:33:06.159 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende het principe "aanraken of beschadigen is betalen"; verzoekt 03:33:06.280 --> 03:33:08.799 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering na het besmeuren van ofwel zich vastplakken aan 03:33:08.918 --> 03:33:11.588 align:middle line:82% position:46% size:100% kunstwerken door klimaatvandalen de volledige waarde van het 03:33:11.709 --> 03:33:14.690 align:middle line:82% position:46% size:100% desbetreffende werk op de daders te verhalen; overwegende dat dit 03:33:14.809 --> 03:33:17.566 align:middle line:82% position:46% size:100% krankzinnige klimaatvandalisme snel klaar zal zijn, en gaat over tot de 03:33:17.686 --> 03:33:18.280 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:33:18.399 --> 03:33:20.000 align:middle line:82% position:46% size:100% 30 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:33:20.120 --> 03:33:22.058 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat er op de klimaattop in Sharm el-Sheikh 03:33:22.179 --> 03:33:24.228 align:middle line:82% position:46% size:100% (COP27) overeenstemming is bereikt over de oprichting van een 03:33:24.349 --> 03:33:27.500 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatschadefonds; verzoekt de regering geen cent aan het 03:33:27.620 --> 03:33:30.289 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatschadefonds bij te dragen, en gaat over tot de orde van de dag. 03:33:30.408 --> 03:33:30.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 31 (36200-XIII). 03:33:31.138 --> 03:33:33.029 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de 03:33:40.579 --> 03:33:42.468 align:middle line:82% position:46% size:100% regering niet in te stemmen met het ophogen van de 03:33:42.739 --> 03:33:46.200 align:middle line:82% position:46% size:100% EU-klimaatdoelstelling en het "Fit for 55"-pakket naar de gaskachel te 03:33:46.319 --> 03:33:47.759 align:middle line:82% position:46% size:100% verwijzen, en gaat over tot de orde van de dag. 03:33:47.879 --> 03:33:48.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 32 (36200-XIII). 03:33:48.808 --> 03:33:51.218 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering de capaciteit 03:33:51.338 --> 03:33:53.950 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming 03:33:54.069 --> 03:33:56.709 align:middle line:82% position:46% size:100% (ANVS) uit te breiden, zodat de bouw van nieuwe kerncentrales kan worden 03:33:56.829 --> 03:33:58.299 align:middle line:82% position:46% size:100% versneld, en gaat over tot de orde van de dag. 03:33:58.418 --> 03:33:58.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 33 (36200-XIII). 03:33:58.668 --> 03:34:00.639 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan de laatste. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:34:00.760 --> 03:34:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat Eurocommissaris Timmermans voor zichzelf een 03:34:03.190 --> 03:34:07.420 align:middle line:82% position:46% size:100% salarisverhoging heeft geregeld van zo'n €1.800 per maand extra, terwijl 03:34:07.540 --> 03:34:10.498 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nederlanders hun energierekening, boodschappen, huur et cetera niet 03:34:10.619 --> 03:34:13.600 align:middle line:82% position:46% size:100% meer kunnen betalen; spreekt zich uit tegen de salarisverhoging van 03:34:13.719 --> 03:34:16.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Eurocommissaris Timmermans, en gaat over tot de orde van de dag. 03:34:16.299 --> 03:34:16.423 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 34 (36200-XIII). 03:34:16.542 --> 03:34:18.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel, meneer Kops. 03:34:18.159 --> 03:34:19.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Erkens, VVD. 03:34:19.929 --> 03:34:19.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, 03:34:32.319 --> 03:34:34.308 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Mijn inbreng richtte zich op het 03:34:34.429 --> 03:34:37.218 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden van zekerheid aan onze huishoudens en onze ondernemers in 03:34:37.338 --> 03:34:38.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onzekere tijden. 03:34:40.409 --> 03:34:43.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in eerste termijn geprobeerd om daar een visie op te schetsen, 03:34:43.929 --> 03:34:46.280 align:middle line:82% position:46% size:100% dus op de rol van de overheid hierin, op een sterke overheid, op 03:34:46.440 --> 03:34:49.680 align:middle line:82% position:46% size:100% de marktmeester, de ACM, maar ook op ons energiesysteem van de toekomst. 03:34:50.808 --> 03:34:52.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Over die voorstellen die ik gedaan heb, heb ik nog een aantal vragen 03:34:53.069 --> 03:34:54.590 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het kabinet en een aantal moties. 03:34:55.159 --> 03:34:57.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar voordat ik die stel en indien, wil ik eerst even alle ambtenaren 03:34:57.718 --> 03:35:00.838 align:middle line:82% position:46% size:100% bedanken die achter de schermen in groten getale veel uren hebben 03:35:00.959 --> 03:35:04.319 align:middle line:82% position:46% size:100% gewerkt om ons van goede antwoorden te kunnen voorzien, en ook alle 03:35:04.440 --> 03:35:06.718 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die ons hier geholpen hebben met het debat en die hier ook nu 03:35:06.838 --> 03:35:08.180 align:middle line:82% position:46% size:100% weer tot na middernacht aan de slag zijn. 03:35:08.450 --> 03:35:09.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel dank daarvoor. 03:35:10.799 --> 03:35:13.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de moties, voorzitter. We hebben al een mooi tempo te 03:35:13.690 --> 03:35:16.290 align:middle line:82% position:46% size:100% pakken met het aantal moties. Ik zal het wel iets vertragen. 03:35:16.899 --> 03:35:19.579 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat in het 03:35:19.700 --> 03:35:22.596 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord via het klimaatfonds 5 miljard euro beschikbaar is 03:35:22.717 --> 03:35:27.200 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld voor kernenergie, waarvan 50 miljoen in 2023; constaterende dat 03:35:27.319 --> 03:35:30.978 align:middle line:82% position:46% size:100% in de ontwerpbegroting voor 2023 voor kernenergie nu 24 miljoen euro 03:35:31.099 --> 03:35:34.218 align:middle line:82% position:46% size:100% is gereserveerd; overwegende dat door de bouw van kerncentrales goed 03:35:34.338 --> 03:35:37.009 align:middle line:82% position:46% size:100% voor te bereiden het bouwproces kan worden versneld en mogelijke 03:35:37.129 --> 03:35:39.439 align:middle line:82% position:46% size:100% vertraging kan worden voorkomen; overwegende dat er een 03:35:39.558 --> 03:35:41.899 align:middle line:82% position:46% size:100% versnellingsaanpak voor kernenergie komt, waarvan onderdeel zou moeten 03:35:42.020 --> 03:35:46.058 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn dat er begin 2023 gestart wordt met verkennende trajecten met drie 03:35:46.388 --> 03:35:49.270 align:middle line:82% position:46% size:100% kerncentralefabrikanten en het opbouwen van een projectorganisatie 03:35:49.389 --> 03:35:52.069 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de uitvoering; verzoekt de regering bovenstaande trajecten zo 03:35:52.190 --> 03:35:55.450 align:middle line:82% position:46% size:100% snel mogelijk te starten en hiervoor bij de Voorjaarsnota de middelen 03:35:55.569 --> 03:35:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% voor kernenergie verder aan te vullen richting minimaal de 50 03:35:58.629 --> 03:36:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen uit het coalitieakkoord en dit te dekken uit de daarvoor 03:36:01.280 --> 03:36:03.556 align:middle line:82% position:46% size:100% bestemde middelen in het klimaatfonds, en gaat over tot de 03:36:03.675 --> 03:36:04.179 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. 03:36:07.209 --> 03:36:08.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 35 (36200-XIII). 03:36:09.638 --> 03:36:12.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de volgende motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:36:12.829 --> 03:36:15.459 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat consumenten op de energiemarkt momenteel zijn 03:36:15.579 --> 03:36:17.870 align:middle line:82% position:46% size:100% overgeleverd aan de grillen van de energiemarkt en dat hier veel 03:36:17.989 --> 03:36:21.100 align:middle line:82% position:46% size:100% misstanden plaatsvinden, zoals ook vaak plotselinge tariefwijzigingen 03:36:21.219 --> 03:36:22.780 align:middle line:82% position:46% size:100% of het aanpassen van terugleververgoedingen; 03:36:23.280 --> 03:36:25.882 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de ACM als toezichthouder in dit soort 03:36:26.003 --> 03:36:29.138 align:middle line:82% position:46% size:100% situaties stevig en proactief moet kunnen ingrijpen om consumenten te 03:36:29.259 --> 03:36:33.280 align:middle line:82% position:46% size:100% beschermen; constaterende dat recent extern onderzoek is uitgevoerd naar 03:36:33.399 --> 03:36:36.308 align:middle line:82% position:46% size:100% het toezicht op energieleveranciers door ACM, maar dat dit voornamelijk 03:36:36.429 --> 03:36:40.000 align:middle line:82% position:46% size:100% zag op de financiële stabiliteit van leveranciers; verzoekt de regering 03:36:40.120 --> 03:36:42.819 align:middle line:82% position:46% size:100% om met de ACM versneld aan de slag te gaan met de conclusies van dit 03:36:42.940 --> 03:36:46.450 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek, maar ook een aanvullend onderzoek uit te laten voeren naar 03:36:46.569 --> 03:36:48.579 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe het toezicht op de energiemarkt in de toekomst moet worden 03:36:48.700 --> 03:36:51.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ingericht, en hierbij specifiek met aanbevelingen te komen omtrent het 03:36:51.909 --> 03:36:55.088 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk mandaat van de ACM, haar taken en bevoegdheden en het 03:36:55.209 --> 03:36:58.263 align:middle line:82% position:46% size:100% benodigde budget; verzoekt de regering om dit onderzoek en 03:36:58.384 --> 03:37:01.750 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete aanbevelingen voor juni 2023 met de Kamer te delen, en gaat 03:37:01.870 --> 03:37:02.786 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:37:02.906 --> 03:37:03.959 align:middle line:82% position:46% size:100% 36 (36200-XIII). 03:37:05.709 --> 03:37:09.009 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de verduurzaming 03:37:09.129 --> 03:37:11.680 align:middle line:82% position:46% size:100% van de industrie onder andere wordt vertraagd door lange doorlooptijden, 03:37:11.799 --> 03:37:14.270 align:middle line:82% position:46% size:100% veelomvattende vergunningstrajecten en het wachten op de noodzakelijke 03:37:14.389 --> 03:37:17.149 align:middle line:82% position:46% size:100% infrastructuur; constaterende dat ook de verduurzaming van de 03:37:17.270 --> 03:37:19.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse energievoorziening vertraging oploopt door de problemen 03:37:19.668 --> 03:37:22.670 align:middle line:82% position:46% size:100% op het stroomnet; overwegende dat een versnelling van de uitrol van 03:37:22.790 --> 03:37:24.940 align:middle line:82% position:46% size:100% energie infrastructuur en verduurzaming van de industrie 03:37:25.269 --> 03:37:28.218 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdraagt aan het behouden van de industrie maar ook het behalen van 03:37:28.338 --> 03:37:30.746 align:middle line:82% position:46% size:100% de klimaatdoelen en het versnellen van de energietransitie; verzoekt de 03:37:30.867 --> 03:37:35.750 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om de Kamer in Q1 van 2023 te informeren over ten minste tien 03:37:35.870 --> 03:37:39.049 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete projecten op het gebied van verduurzaming van de industrie en 03:37:39.168 --> 03:37:42.049 align:middle line:82% position:46% size:100% grootschalige energie infrastructuur die mogelijk versneld gerealiseerd 03:37:42.168 --> 03:37:45.649 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden door de inzet van de crisis en herstelwet, en gaat over 03:37:45.770 --> 03:37:46.680 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:37:46.808 --> 03:37:47.709 align:middle line:82% position:46% size:100% 37 (36200-XIII). 03:37:50.709 --> 03:37:54.228 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het vullen van de 03:37:54.349 --> 03:37:55.058 align:middle line:82% position:46% size:100% gasopslagen 03:38:00.308 --> 03:38:03.049 align:middle line:82% position:46% size:100% belastinggeld kost, maar dat de overheid geen grip heeft op de inzet 03:38:03.168 --> 03:38:05.718 align:middle line:82% position:46% size:100% van het aangekochte gas; overwegende dat het wenselijk zou zijn als de 03:38:05.838 --> 03:38:08.569 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid hier meer grip op had, mede omdat de gasopslagen dan als 03:38:08.690 --> 03:38:11.870 align:middle line:82% position:46% size:100% strategische reserves kunnen worden gebruikt; verzoekt de regering om 03:38:11.989 --> 03:38:14.899 align:middle line:82% position:46% size:100% een langetermijnvisie op te stellen op de inzet van de gasopslagen en 03:38:15.020 --> 03:38:17.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hierbij specifiek in te gaan op welke opslagen als strategische 03:38:17.370 --> 03:38:20.020 align:middle line:82% position:46% size:100% reserves kunnen dienen en wat de voor- en nadelen hiervan zijn; 03:38:20.500 --> 03:38:23.599 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om bij deze visie de rol van EBN in de 03:38:23.718 --> 03:38:26.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse gasopslagen te betrekken met als doel dat de overheid meer 03:38:26.690 --> 03:38:30.138 align:middle line:82% position:46% size:100% grip heeft op de inzet van het gas; verzoekt de regering de Kamer 03:38:30.259 --> 03:38:33.588 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover te informeren voorafgaand aan het zomerreces 2023, en gaat 03:38:33.709 --> 03:38:34.500 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:38:34.870 --> 03:38:36.709 align:middle line:82% position:46% size:100% 38 (36200-XIII). Voorzitter. 03:38:36.829 --> 03:38:38.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zijn er nog twee losse onderwerpen waarover ik een aantal 03:38:38.899 --> 03:38:42.668 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen aan het kabinet heb. Ten eerste is dat de SDS. 03:38:43.088 --> 03:38:45.228 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft aan dat deze regeling eerst moet worden 03:38:45.349 --> 03:38:47.349 align:middle line:82% position:46% size:100% geëvalueerd en dat die dan pas kan worden verlengd. 03:38:47.888 --> 03:38:50.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierdoor valt er een gat in de regeling, terwijl de SDS van belang 03:38:50.750 --> 03:38:54.129 align:middle line:82% position:46% size:100% is voor innovatie en verduurzaming in de scheepvaartsector. 03:38:54.280 --> 03:38:56.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister bereid om een mogelijke overbrugging in te 03:38:56.808 --> 03:38:58.780 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen, in afwachting van die evaluatie? 03:38:59.489 --> 03:39:02.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke andere mogelijkheden ziet de minister om te voorkomen dat er een 03:39:02.588 --> 03:39:03.599 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdelijk gat valt? 03:39:05.479 --> 03:39:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan mijn laatste punt. 03:39:07.219 --> 03:39:11.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet zeggen dat de plannen op het gebied van import en productie van 03:39:11.250 --> 03:39:13.679 align:middle line:82% position:46% size:100% aardgas de komende jaren in deze energiecrisis me niet volledig 03:39:13.799 --> 03:39:15.718 align:middle line:82% position:46% size:100% overtuigen, maar wel leiden tot bepaalde zorgen. 03:39:15.838 --> 03:39:19.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben in ieder geval tevreden dat er voor het kerstreces een brief 03:39:19.190 --> 03:39:22.969 align:middle line:82% position:46% size:100% komt over hoe we die import, onder andere via langetermijncontracten 03:39:23.090 --> 03:39:26.079 align:middle line:82% position:46% size:100% met bijvoorbeeld landen als Noorwegen, op orde kunnen krijgen. 03:39:26.739 --> 03:39:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Want we hebben de laatste jaren en de laatste periode gezien dat 03:39:29.690 --> 03:39:32.532 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland en Europa veel praten over die langetermijncontracten, maar dat 03:39:32.653 --> 03:39:36.200 align:middle line:82% position:46% size:100% er nog weinig gebeurd is. We zagen dat China deze week een 03:39:36.319 --> 03:39:40.638 align:middle line:82% position:46% size:100% enorm contract heeft afgesloten voor de import van lng uit Qatar. 03:39:40.759 --> 03:39:42.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou niet mijn voorkeursroute zijn. 03:39:42.649 --> 03:39:44.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat Noorwegen een veel betere partner voor ons zou zijn, 03:39:45.909 --> 03:39:48.950 align:middle line:82% position:46% size:100% maar in Nederland grossieren we vooral in wat we niet willen. 03:39:49.069 --> 03:39:51.129 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen geen gas uit Rusland, en terecht. 03:39:51.248 --> 03:39:53.349 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen geen schaliegas uit de VS, want dat is vervuilend. 03:39:53.799 --> 03:39:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen geen gaswinning op de Noordzee en we willen geen import 03:39:56.360 --> 03:39:58.679 align:middle line:82% position:46% size:100% uit Qatar. Noorwegen heeft niet meer 03:39:58.799 --> 03:40:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% productiemogelijkheden de komende jaren en tegelijkertijd is nog 44% 03:40:03.190 --> 03:40:05.849 align:middle line:82% position:46% size:100% van ons energieverbruik afkomstig van aardgas. 03:40:07.629 --> 03:40:10.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Inzetten op substitutie en energiebesparing is goed. 03:40:10.600 --> 03:40:12.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we meer doen. Daar heb ik volgens mij in het debat 03:40:13.030 --> 03:40:15.218 align:middle line:82% position:46% size:100% gisteren en vandaag meerdere voorstellen voor gedaan. 03:40:15.700 --> 03:40:19.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we moeten ook ervoor zorgen dat we de komende jaren iets doen aan de 03:40:19.819 --> 03:40:22.879 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbodzijde. Ik wil dat dit kabinet wel boter bij 03:40:23.000 --> 03:40:26.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de vis doet om te laten zien dat we uit deze energiecrisis kunnen komen. 03:40:26.120 --> 03:40:28.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe daarom in dit geval een concreet verzoek aan de 03:40:28.129 --> 03:40:31.350 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris. We willen volgens mij zo veel 03:40:31.469 --> 03:40:36.009 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk het aardgasverbruik, dat we elk jaar willen laten afnemen, op 03:40:36.338 --> 03:40:38.309 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen bodem produceren op de Noordzee. 03:40:38.888 --> 03:40:40.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is schoner en maakt ons onafhankelijker. 03:40:40.819 --> 03:40:44.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zorgt voor forse structurele extra inkomsten de komende jaren en 03:40:44.629 --> 03:40:46.969 align:middle line:82% position:46% size:100% ga zo maar door. In de schriftelijke beantwoording 03:40:47.090 --> 03:40:50.659 align:middle line:82% position:46% size:100% van vandaag zag ik dat de minister zich zorgen maakt over de projecten 03:40:50.780 --> 03:40:53.027 align:middle line:82% position:46% size:100% op de Noordzee. Hij geeft aan dat investeringen op 03:40:53.147 --> 03:40:55.197 align:middle line:82% position:46% size:100% de tocht staan en dat het versnellingsplan dat hij eerder 03:40:55.316 --> 03:40:58.519 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft aangekondigd, in gevaar komt. Dit kan toch niet? 03:40:58.638 --> 03:41:01.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Want we zouden onszelf weer op extra kosten jagen. 03:41:02.509 --> 03:41:05.909 align:middle line:82% position:46% size:100% We zouden de leveringszekerheid daarmee misschien nog verder kunnen 03:41:06.030 --> 03:41:09.209 align:middle line:82% position:46% size:100% schaden in een situatie van krapte. En misschien zouden we ook nog meer 03:41:09.329 --> 03:41:12.058 align:middle line:82% position:46% size:100% vervuild schaliegas uit de VS gaan importeren, waar we aan vast komen 03:41:12.179 --> 03:41:14.079 align:middle line:82% position:46% size:100% te zitten. En het is ook nog eens slecht voor 03:41:14.200 --> 03:41:14.668 align:middle line:82% position:46% size:100% de schatkist. 03:41:16.388 --> 03:41:18.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dus graag een heldere uitspraak en toezegging van de 03:41:18.739 --> 03:41:21.959 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris hierop. Ik wil dat hij uitspreekt dat hij 03:41:22.079 --> 03:41:24.088 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor gaat zorgen dat we de komende jaren inderdaad versneld aardgas 03:41:24.209 --> 03:41:28.049 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan winnen op de Noordzee. Dat heeft gewoon een einddatum die 03:41:28.170 --> 03:41:30.780 align:middle line:82% position:46% size:100% je volgens mij kunt matchen met het verbruik van aardgas de komende 03:41:30.899 --> 03:41:31.250 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren. 03:41:32.790 --> 03:41:36.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook voor het kerstreces van de staatssecretaris weten, voor mijn 03:41:36.129 --> 03:41:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% part per brief, hoe hij ervoor gaat zorgen dat het versnellingsplan 03:41:39.489 --> 03:41:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgevoerd kan gaan worden. Ik heb een motie achter de hand, 03:41:44.138 --> 03:41:47.259 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter, een korte deze keer. Die trek ik uiteraard in als de 03:41:47.379 --> 03:41:49.709 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris hier een concrete toezegging op kan doen. 03:41:50.099 --> 03:41:53.620 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat de additionele 03:41:53.739 --> 03:41:55.929 align:middle line:82% position:46% size:100% gaswinning op de Noordzee en het versnellingsplan in gevaar lijken te 03:41:56.049 --> 03:41:58.478 align:middle line:82% position:46% size:100% komen; overwegende dat het kabinet aangeeft mogelijkheden te 03:41:58.599 --> 03:42:01.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken om prikkels in te bouwen; verzoekt de regering 03:42:01.319 --> 03:42:04.529 align:middle line:82% position:46% size:100% concreet aan te geven hoe de gaswinning op de Noordzee, conform 03:42:04.709 --> 03:42:07.540 align:middle line:82% position:46% size:100% het versnellingsplan, verder opgeschaald kan worden, en de Kamer 03:42:07.659 --> 03:42:10.149 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover voor het kerstreces te informeren, en gaat over tot de orde 03:42:10.270 --> 03:42:11.649 align:middle line:82% position:46% size:100% van de dag. Zij krijgt nr. 03:42:11.770 --> 03:42:17.509 align:middle line:82% position:46% size:100% 39 (36200-XIII). Een nieuw voorstel van de VVD, hier! 03:42:18.409 --> 03:42:23.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is eigenlijk hoe het idee om financiële prikkels te geven voor 03:42:23.549 --> 03:42:28.409 align:middle line:82% position:46% size:100% extra fossiele winning op de Noordzee zich verhoudt tot de 03:42:28.530 --> 03:42:30.750 align:middle line:82% position:46% size:100% handtekening onder de Glasgowverklaring. 03:42:30.870 --> 03:42:35.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar staat dit kabinet ook onder en daarin staat: geen financiële 03:42:35.350 --> 03:42:37.040 align:middle line:82% position:46% size:100% stimulans voor fossiele winning! 03:42:39.168 --> 03:42:41.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij verwart mevrouw Kröger twee dingen. 03:42:41.159 --> 03:42:43.349 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben inderdaad de ekv. Dat ging over de 03:42:43.468 --> 03:42:45.569 align:middle line:82% position:46% size:100% exportkredietverzekering. En het ging over fossiele winning in 03:42:45.690 --> 03:42:47.760 align:middle line:82% position:46% size:100% het buitenland. Dit zijn projecten op Nederlandse 03:42:47.879 --> 03:42:50.459 align:middle line:82% position:46% size:100% bodem op de Noordzee. Wat ik daarbij aangeef, is dat het 03:42:50.579 --> 03:42:53.009 align:middle line:82% position:46% size:100% aardgasverbruik elk jaar verder moet afnemen in Nederland. 03:42:53.129 --> 03:42:55.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar zolang we nog afhankelijk zijn van aardgas, zou ik wel de keuze 03:42:55.649 --> 03:42:58.399 align:middle line:82% position:46% size:100% willen maken om dat op onze eigen Noordzee te winnen, door de 03:42:58.520 --> 03:43:00.770 align:middle line:82% position:46% size:100% voordelen die ik net genoemd heb, om bijvoorbeeld niet vast te gaan 03:43:00.889 --> 03:43:03.459 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten aan schaliegas uit de VS. Volgens mij wordt nu massaal 03:43:03.579 --> 03:43:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% geïnvesteerd in nieuwe productiefaciliteiten, winning, maar 03:43:06.590 --> 03:43:09.799 align:middle line:82% position:46% size:100% ook lng terminals in die landen. Dat brengt het klimaat een heleboel 03:43:09.918 --> 03:43:11.529 align:middle line:82% position:46% size:100% meer schade toe. Tot slot, mevrouw Kröger. 03:43:11.739 --> 03:43:17.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus de VVD gaat mee in een mooie groene claim van geen financiële 03:43:17.838 --> 03:43:21.500 align:middle line:82% position:46% size:100% prikkels voor fossiele winning in het buitenland, maar in Nederland 03:43:21.739 --> 03:43:24.318 align:middle line:82% position:46% size:100% mag fossiele winning met financiële prikkels gewoon. 03:43:24.439 --> 03:43:27.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is toch absoluut niet in lijn met de Glasgowverklaring? 03:43:30.599 --> 03:43:34.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus wat is hier nou de ratio van? Wat geeft de VVD het kabinet hier 03:43:34.849 --> 03:43:37.399 align:middle line:82% position:46% size:100% nou mee? De ratio is dat je volgens mij ook 03:43:37.520 --> 03:43:41.030 align:middle line:82% position:46% size:100% heel eerlijk moet zijn. 44% van onze energievoorziening is 03:43:41.149 --> 03:43:43.579 align:middle line:82% position:46% size:100% nog op basis van aardgas. Dat aardgas moet ergens vandaan 03:43:43.700 --> 03:43:45.440 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. We willen niet dat het uit Rusland 03:43:45.559 --> 03:43:47.420 align:middle line:82% position:46% size:100% komt. We willen volgens mij ook niet dat 03:43:47.540 --> 03:43:51.250 align:middle line:82% position:46% size:100% we jarenlang afhankelijk gaan zijn van Qatarees lng gas. 03:43:51.668 --> 03:43:54.558 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen geen schaliegas uit de VS, want dat is de meest vervuilde vorm 03:43:54.679 --> 03:43:56.860 align:middle line:82% position:46% size:100% die er is. Noorwegen kan niet meer produceren. 03:43:57.218 --> 03:43:59.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou ik zeggen: laten we dan op onze eigen Noordzee winnen terwijl 03:43:59.989 --> 03:44:02.718 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat aardgasverbruik afbouwen, zo snel als we kunnen, want het moet 03:44:02.838 --> 03:44:04.879 align:middle line:82% position:46% size:100% ergens vandaan komen. Ik wil de vraag andersom ook wel een 03:44:05.000 --> 03:44:07.388 align:middle line:82% position:46% size:100% keer aan mevrouw Kröger stellen: waar moet het anders vandaan komen? 03:44:08.329 --> 03:44:11.088 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan niet het debat met elkaar op deze manier voeren. 03:44:11.418 --> 03:44:12.709 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Grinwis, ChristenUnie. 03:44:15.468 --> 03:44:18.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Afgelopen maandag hebben we een uitgebreid wetgevingsoverleg gehad 03:44:18.838 --> 03:44:20.838 align:middle line:82% position:46% size:100% over de Wet tijdelijke solidariteitsbijdrage. 03:44:21.168 --> 03:44:23.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen was deze discussie ook aan de orde. 03:44:23.750 --> 03:44:27.228 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen heeft staatssecretaris Van Rij gezegd: het kabinet onderzoekt dit, 03:44:27.918 --> 03:44:31.926 align:middle line:82% position:46% size:100% maar wil niet erop vooruitlopen. Dus hij heeft moties van de ene en 03:44:32.047 --> 03:44:37.009 align:middle line:82% position:46% size:100% de andere kant, om het zo maar te zeggen, ontraden, niet omdat we niet 03:44:37.218 --> 03:44:41.069 align:middle line:82% position:46% size:100% ervan overtuigd zijn dat zolang we gas nodig hebben, we het beter in 03:44:41.190 --> 03:44:43.549 align:middle line:82% position:46% size:100% onze eigen Noordzee kunnen winnen dan het ergens anders vandaan halen, 03:44:44.079 --> 03:44:48.158 align:middle line:82% position:46% size:100% maar omdat er al een flinke investeringsaftrek voor offshore is. 03:44:48.759 --> 03:44:54.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is in 2020 met terugwerkende kracht verhoogd van 25% naar 40%. 03:44:54.770 --> 03:44:58.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Moeten we nu opnieuw al bij voorbaat zeggen: die moet nog verder omhoog? 03:45:00.250 --> 03:45:02.909 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten natuurlijk voorkomen dat we belastingeuro's gaan weggooien. 03:45:03.030 --> 03:45:05.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de heer Erkens van de VVD dat met mij eens? 03:45:06.659 --> 03:45:09.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij wil niemand hier dat we belastinggeld gaan weggooien. 03:45:09.959 --> 03:45:12.280 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien ook in de beantwoording van het ministerie van vandaag dat er 03:45:12.399 --> 03:45:15.370 align:middle line:82% position:46% size:100% grote zorgen bestaan over of het versnellingsplan voor gaswinning op 03:45:15.489 --> 03:45:19.260 align:middle line:82% position:46% size:100% de Noordzee nog doorgang kan vinden. Ik wil van deze staatssecretaris een 03:45:19.379 --> 03:45:21.819 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging — daarom zeg ik ook: die motie is optioneel — dat hij 03:45:21.940 --> 03:45:24.819 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor gaat zorgen. In zijn brief — daarom wil ik snel 03:45:24.940 --> 03:45:27.069 align:middle line:82% position:46% size:100% die duidelijkheid krijgen — kan hij volgens mij uitstekend toelichten 03:45:27.190 --> 03:45:29.759 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe hij dat gaat bewerkstelligen. De heer Romke de Jong. 03:45:30.209 --> 03:45:31.859 align:middle line:82% position:46% size:100% De interrupties in de tweede termijn graag wat korter. 03:45:32.989 --> 03:45:35.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet zeggen dat ik me hier een heel klein beetje ongemakkelijk bij 03:45:35.649 --> 03:45:37.040 align:middle line:82% position:46% size:100% voel. Afgelopen maandag hebben we een 03:45:37.159 --> 03:45:40.138 align:middle line:82% position:46% size:100% wetgevingsoverleg gehad over die solidariteitsbijdrage. 03:45:40.829 --> 03:45:43.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kwam ook het stukje naar voren over de investeringsaftrek. 03:45:43.739 --> 03:45:46.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik kijk naar die energiebedrijven die wereldwijd tot 03:45:46.329 --> 03:45:49.270 align:middle line:82% position:46% size:100% wel 2 biljoen euro aan overwinsten maken, dan maak ik me daar wat 03:45:49.440 --> 03:45:51.088 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen over. Dus dit is een vraag aan de heer 03:45:51.209 --> 03:45:54.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Erkens, maar wellicht ook een vraag aan de staatssecretaris om dit mee 03:45:54.489 --> 03:45:56.759 align:middle line:82% position:46% size:100% te nemen. Hoe kijkt de heer Erkens daartegen 03:45:56.879 --> 03:45:59.200 align:middle line:82% position:46% size:100% aan? Want als oliemaatschappijen als 03:45:59.319 --> 03:46:02.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Shell extra dividend gaan uitkeren en hun aandeelhouders belonen met de 03:46:02.969 --> 03:46:06.399 align:middle line:82% position:46% size:100% inkoop van eigen aandelen, is dat volgens mij genoeg reden om niet 03:46:06.520 --> 03:46:08.790 align:middle line:82% position:46% size:100% iets te willen met een investeringsaftrek. 03:46:08.940 --> 03:46:10.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij maakt de heer De Jong hier een terecht punt. 03:46:11.020 --> 03:46:14.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn overwinsten behaald. Die worden ook nog behaald. 03:46:15.329 --> 03:46:17.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij verhoogt het kabinet de cijns om onder andere die reden. 03:46:17.639 --> 03:46:20.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben wij ook gesteund als VVD. Volgens mij moeten we nu de balans 03:46:20.530 --> 03:46:23.319 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan vinden voor wat betreft welke prikkel minimaal nodig is om ervoor 03:46:23.440 --> 03:46:26.558 align:middle line:82% position:46% size:100% te zorgen dat die projecten van de grond komen die we willen om te 03:46:26.679 --> 03:46:28.343 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen voorzien in onze leveringszekerheid, in onze 03:46:28.462 --> 03:46:29.382 align:middle line:82% position:46% size:100% aardgasbehoefte. Maar we moeten in dat geval 03:46:29.503 --> 03:46:30.489 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad niet overcompenseren. U 03:46:32.540 --> 03:46:34.968 align:middle line:82% position:46% size:100% roept veel op met uw motie. Mevrouw Leijten, SP. 03:46:35.088 --> 03:46:38.308 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie is ook een beetje vreemd in de orde. 03:46:38.429 --> 03:46:42.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat roept vragen op. Volgens mij gebeurt hier nu precies 03:46:42.569 --> 03:46:45.569 align:middle line:82% position:46% size:100% wat ik gister ook beschreef. Dat is het verschil tussen wat er 03:46:45.690 --> 03:46:49.620 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt bij het ministerie van Financiën, namelijk wetten en 03:46:49.739 --> 03:46:51.920 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingen maken voor iedereen, voor bedrijven en met 03:46:52.040 --> 03:46:54.989 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtvaardigheid, en het dan via Economische Zaken toch weer 03:46:55.110 --> 03:46:57.769 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkrabbelen in het belang van multinationals. 03:46:57.918 --> 03:46:59.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk wat hier wel gebeurt. 03:47:00.829 --> 03:47:03.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de heer Erkens willen vragen: welke bedrijven 03:47:06.690 --> 03:47:10.238 align:middle line:82% position:46% size:100% profiteren er nou van als zijn motie doorgang vindt? 03:47:10.359 --> 03:47:14.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik breng dit op omdat de aardgasprijzen in Nederland 03:47:14.299 --> 03:47:16.638 align:middle line:82% position:46% size:100% ontzettend hoog zijn, omdat we de komende jaren die afhankelijkheid 03:47:16.759 --> 03:47:18.459 align:middle line:82% position:46% size:100% willen afbouwen van duur buitenlands gas. 03:47:18.700 --> 03:47:21.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook voor die huishoudens waar mevrouw Leijten volgens mij in deze 03:47:21.530 --> 03:47:24.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer voor opkomt. Dat gas moet ergens vandaan komen. 03:47:24.290 --> 03:47:26.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Als zij alternatieve plannen heeft, hoor ik dat heel graag. 03:47:28.370 --> 03:47:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot, mevrouw Leijten. 03:47:31.190 --> 03:47:35.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je nu naar gas gaat boren in de Noordzee, levert dat ontzettend veel 03:47:35.748 --> 03:47:37.668 align:middle line:82% position:46% size:100% op, want de gasprijzen zijn heel hoog. 03:47:37.879 --> 03:47:40.849 align:middle line:82% position:46% size:100% De investeringsgarantie is dus eigenlijk ook best wel hoog. 03:47:41.239 --> 03:47:42.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zien we ook aan de winsten. 03:47:43.968 --> 03:47:48.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega van D66 zei het al: bedrijven als Shell kopen eigen 03:47:48.629 --> 03:47:52.129 align:middle line:82% position:46% size:100% aandelen in om hun aandeelhouders extra te spekken. 03:47:52.610 --> 03:47:56.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is nu dus geen noodzaak toe. Als die noodzaak er zou zijn, dan 03:47:56.340 --> 03:47:57.719 align:middle line:82% position:46% size:100% zou de SP er best naar willen kijken. 03:47:57.840 --> 03:47:59.659 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ons bijvoorbeeld ook 03:48:01.700 --> 03:48:03.929 align:middle line:82% position:46% size:100% neergelegd bij het heropenen van de kolencentrales. 03:48:04.049 --> 03:48:07.218 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook gezegd dat we subsidies voor het opvullen van de 03:48:07.338 --> 03:48:13.049 align:middle line:82% position:46% size:100% gasopslag nu begrijpen. Bij de controle achteraf zeggen we 03:48:13.168 --> 03:48:16.138 align:middle line:82% position:46% size:100% dan misschien dat we allemaal in paniek waren en dat we veel te veel 03:48:16.259 --> 03:48:20.179 align:middle line:82% position:46% size:100% belastinggeld hebben uitgegeven. Maar we hebben dat wel echt gedaan. 03:48:20.299 --> 03:48:23.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier zie ik de noodzaak alleen niet. Ik wil daarom toch een antwoord van 03:48:23.338 --> 03:48:28.219 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Erkens op de vraag welke bedrijven hier nou van profiteren. 03:48:28.340 --> 03:48:30.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zullen de bedrijven zijn die investeren in die projecten. 03:48:31.718 --> 03:48:34.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Het draait er voor mij om dat Nederlandse huishoudens weer 03:48:35.020 --> 03:48:37.659 align:middle line:82% position:46% size:100% goedkoop gas krijgen en dat de energiekosten omlaaggaan. 03:48:37.959 --> 03:48:40.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar draait het om. Bij de interruptie van de heer De 03:48:40.790 --> 03:48:42.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Jong gaf ik net ook aan dat er wat mij betreft geen overcompensatie 03:48:42.860 --> 03:48:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% moet plaatsvinden. Ik heb, onder andere met mevrouw 03:48:47.120 --> 03:48:49.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Leijten, meerdere voorstellen gedaan om die te voorkomen bij het 03:48:49.790 --> 03:48:51.200 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond. Hier ligt datzelfde vraagstuk op 03:48:51.319 --> 03:48:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel: hoe zorgen we ervoor dat we de gaswinning op de Noordzee in de 03:48:54.888 --> 03:48:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% komende jaren uitbreiden zonder dat je belastinggeld overmaakt dat je 03:48:58.218 --> 03:49:00.190 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zou moeten overmaken? Dank u wel. 03:49:00.309 --> 03:49:02.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan uw collega Rahimi, ook van de VVD. 03:49:03.069 --> 03:49:03.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 03:49:12.120 --> 03:49:15.200 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat niet om het aantal moties, maar om het feit dat het goede moties 03:49:15.319 --> 03:49:16.930 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn die echt iets veranderen. 03:49:20.379 --> 03:49:22.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik dank de minister voor de 03:49:22.280 --> 03:49:25.370 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoorden. Ik kijk terug op een mooi debat over 03:49:25.489 --> 03:49:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemerschap en klimaat. Op diverse punten ben ik blij met de 03:49:29.388 --> 03:49:34.040 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de minister. Toch ben ik voornemens een motie in 03:49:34.159 --> 03:49:36.569 align:middle line:82% position:46% size:100% te dienen. Ik heb al een amendement ingediend. 03:49:36.690 --> 03:49:40.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Gisteren ben ik ingegaan op de Wet homologatie onderhands akkoord, de 03:49:41.010 --> 03:49:45.629 align:middle line:82% position:46% size:100% WHOA, en het Ondernemersklankbord. Met de WHOA en het OKB worden 03:49:45.750 --> 03:49:47.520 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers geholpen met een doorstart. 03:49:47.639 --> 03:49:51.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit het debat is gebleken dat ondernemers in 2023 een bijdrage 03:49:51.870 --> 03:49:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten betalen voor het OKB. Dit werpt een nog grotere barrière 03:49:56.750 --> 03:50:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% op voor ondernemers om een doorstart te maken en advies in te winnen. 03:50:00.979 --> 03:50:05.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De VVD wil voorkomen dat ondernemers failliet gaan, zeker met de donkere 03:50:05.639 --> 03:50:09.138 align:middle line:82% position:46% size:100% wolken die op ondernemers afkomen. Daarom 03:50:12.860 --> 03:50:17.238 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat dit amendement helpen. Dit amendement zorgt ervoor dat het 03:50:17.450 --> 03:50:21.239 align:middle line:82% position:46% size:100% OKB gewoon gratis blijft en dat ondernemers kosteloos advies kunnen 03:50:21.360 --> 03:50:22.549 align:middle line:82% position:46% size:100% inwinnen. Voorzitter. 03:50:22.668 --> 03:50:26.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals ik al aangaf, heeft alles een houdbaarheidsdatum, ook regels. 03:50:27.138 --> 03:50:31.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Regelgeving moet zo eenvoudig en concreet mogelijk zijn en mag niet 03:50:31.620 --> 03:50:34.350 align:middle line:82% position:46% size:100% verder gaan dan nodig is. Daarom wil ik graag de volgende 03:50:34.469 --> 03:50:38.520 align:middle line:82% position:46% size:100% motie indienen om slechte regelgeving die ondernemerschap in 03:50:38.690 --> 03:50:43.020 align:middle line:82% position:46% size:100% de weg zit, weg te halen. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:50:43.139 --> 03:50:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat mkb ondernemers ruimte nodig hebben om te 03:50:47.870 --> 03:50:52.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemen, te innoveren en te experimenteren; overwegende dat mkb 03:50:52.909 --> 03:50:56.870 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers door te veel overbodige regels belemmeringen ondervinden en 03:50:56.989 --> 03:51:00.170 align:middle line:82% position:46% size:100% administratieve lasten ervaren; verzoekt de regering naar de 03:51:00.290 --> 03:51:00.790 align:middle line:82% position:46% size:100% houdbaarheid 03:51:02.649 --> 03:51:06.829 align:middle line:82% position:46% size:100% van regels te kijken, door een mkb toets uit te voeren, een jaar na 03:51:06.950 --> 03:51:11.718 align:middle line:82% position:46% size:100% inwerkingtreding bij gebleken klachten, zoals ook is aangekondigd 03:51:11.838 --> 03:51:16.159 align:middle line:82% position:46% size:100% in het nieuwe regeldrukprogramma, en steevast een algehele evaluatie na 03:51:16.280 --> 03:51:18.600 align:middle line:82% position:46% size:100% vijf jaar, en gaat over tot de orde van de dag. 03:51:18.719 --> 03:51:20.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 40 (36200-XIII). 03:51:22.209 --> 03:51:25.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ben ontzettend blij met het 03:51:29.709 --> 03:51:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord op de interruptie over de lastendruk voor al die hardwerkende 03:51:34.040 --> 03:51:36.879 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers die willen ondernemen en dat niet kunnen. 03:51:38.168 --> 03:51:43.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg om alle dingen die wij hier doen inzichtelijk te maken en te 03:51:43.850 --> 03:51:46.030 align:middle line:82% position:46% size:100% bekijken welk effect dat heeft op ondernemers. 03:51:46.509 --> 03:51:49.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoorde van de minister dat zij daarnaar wil gaan kijken. 03:51:51.440 --> 03:51:52.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe reflecteert zij daarop, 03:51:53.968 --> 03:51:57.489 align:middle line:82% position:46% size:100% wat kan zij daaraan doen en welke toezegging kan ik krijgen? 03:51:59.280 --> 03:52:01.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Laten we doen wat nodig is om 03:52:01.679 --> 03:52:04.139 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers zekerheid te bieden en vooruit te helpen. 03:52:04.468 --> 03:52:08.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de reden waarom ik überhaupt in de Kamer zit en waarvoor wij hier 03:52:08.250 --> 03:52:09.509 align:middle line:82% position:46% size:100% keihard moeten knokken. Dank u wel, voorzitter. 03:52:09.899 --> 03:52:12.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Rahimi. Ik geef het woord aan mevrouw 03:52:13.100 --> 03:52:14.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Leijten, SP. 03:52:24.200 --> 03:52:26.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We hebben het over een belangrijke 03:52:26.520 --> 03:52:29.030 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting, de begroting van Economische Zaken en Klimaat. 03:52:29.808 --> 03:52:34.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet even iets rechtzetten. Ik sprak in een interruptie van een 03:52:34.519 --> 03:52:38.179 align:middle line:82% position:46% size:100% gigantische nota van wijziging van 30 miljard. 03:52:38.329 --> 03:52:40.468 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet 3 miljard zijn. Excuses. 03:52:40.588 --> 03:52:43.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Overigens is het nog steeds een enorme nota van wijziging om de 03:52:43.229 --> 03:52:45.199 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijdag voor de behandeling te krijgen, maar ik wilde dit toch even 03:52:45.780 --> 03:52:47.829 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtzetten. We hebben het over een begroting van 03:52:48.159 --> 03:52:51.468 align:middle line:82% position:46% size:100% 32 miljard aan uitgaven, maar ook van 13 miljard aan inkomstenderving 03:52:51.588 --> 03:52:55.638 align:middle line:82% position:46% size:100% om fiscale redenen. Het gaat om aftrek van 03:52:55.759 --> 03:52:58.388 align:middle line:82% position:46% size:100% belastinginkomsten die we anders wel zouden hebben. 03:52:58.819 --> 03:53:01.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat loopt heel vaak via Economische Zaken. 03:53:01.500 --> 03:53:04.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gisteren gezegd dat ik denk dat het beleid dat vaak op 03:53:04.780 --> 03:53:08.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken gemaakt wordt, ingaat tegen algeheel 03:53:09.009 --> 03:53:10.500 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbeleid dat bij Financiën gemaakt wordt. 03:53:10.679 --> 03:53:14.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie heel veel verschil tussen hoe Financiën dingen aanvliegt en hoe 03:53:14.610 --> 03:53:17.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken dingen aanvliegt. Een CEO kan 03:53:19.259 --> 03:53:21.090 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd de minister bellen. Dat heb ík niet 03:53:23.129 --> 03:53:27.569 align:middle line:82% position:46% size:100% bedacht; het komt gewoon uit gedegen onderzoek van een journaliste. 03:53:28.349 --> 03:53:31.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak daarvan dat het ministerie het buurthuis voor multinationals is 03:53:32.020 --> 03:53:36.659 align:middle line:82% position:46% size:100% en de hangplek voor VNO-NCW met grote pinautomaten. 03:53:36.959 --> 03:53:40.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is absoluut geen uitspraak richting ambtenaren. 03:53:40.979 --> 03:53:43.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een uitspraak richting de verantwoordelijke bewindspersonen. 03:53:44.069 --> 03:53:47.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals het geldt in de ministeriële verantwoordelijkheid heb ik ook niks 03:53:47.799 --> 03:53:50.770 align:middle line:82% position:46% size:100% met die ambtenaren van doen. We horen er weleens wat over, 03:53:50.889 --> 03:53:54.040 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld als ze een overstap maken van de ene naar de andere 03:53:54.159 --> 03:53:58.619 align:middle line:82% position:46% size:100% kant, binnen het ministerie, maar ook bijvoorbeeld van VNO-NCW of als 03:53:58.888 --> 03:54:01.450 align:middle line:82% position:46% size:100% oud bewindspersoon naar de energiesector. 03:54:01.569 --> 03:54:05.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we daar debatten over. Er kunnen allerlei draaideuren zijn. 03:54:06.069 --> 03:54:11.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het over de top, over de machtigen, over degenen die heel 03:54:11.569 --> 03:54:14.690 align:middle line:82% position:46% size:100% veel kennis hebben en beleid maken. Daar zit een kwetsbaarheid. 03:54:14.809 --> 03:54:16.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar had ik het in eerste termijn over. 03:54:17.019 --> 03:54:18.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, het ging niet om de 03:54:20.138 --> 03:54:24.769 align:middle line:82% position:46% size:100% gewone ambtenaren, die wij allemaal willen steunen en die wij volgens de 03:54:24.888 --> 03:54:26.468 align:middle line:82% position:46% size:100% ministeriële verantwoordelijkheid ook niet kennen. 03:54:27.370 --> 03:54:32.078 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gevraagd of de minister bereid was een netwerkscan te doen. 03:54:32.409 --> 03:54:35.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wijst ze af. Sterker nog, ze zegt dat ik de 03:54:35.360 --> 03:54:37.799 align:middle line:82% position:46% size:100% integriteit van ambtenaren schaad door daarover te beginnen. 03:54:37.920 --> 03:54:40.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dat vinden ze bij Binnenlandse Zaken niet; daar doen ze het. 03:54:40.468 --> 03:54:43.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vinden ze ook bij Defensie niet; daar doen ze het namelijk ook. 03:54:43.309 --> 03:54:46.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vinden ze ook bij de politietop niet; daar doen ze het namelijk ook. 03:54:46.690 --> 03:54:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom de volgende motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:54:49.520 --> 03:54:52.968 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat veel 03:54:53.088 --> 03:54:55.838 align:middle line:82% position:46% size:100% overlegt met het bedrijfsleven en er onlangs topambtenaren vertrokken 03:54:56.019 --> 03:54:58.728 align:middle line:82% position:46% size:100% naar invloedrijke posities in het bedrijfsleven; van mening dat de 03:54:58.849 --> 03:55:02.600 align:middle line:82% position:46% size:100% integriteit van het openbaar bestuur een groot goed is, en het ministerie 03:55:02.719 --> 03:55:05.269 align:middle line:82% position:46% size:100% van Economische Zaken en Klimaat over de toekenning van miljarden 03:55:05.388 --> 03:55:08.680 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat, en de onafhankelijkheid hiervan wordt geschaad als er ook 03:55:08.799 --> 03:55:13.189 align:middle line:82% position:46% size:100% maar de zweem of schijn van netwerkcorruptie is; constaterende 03:55:13.308 --> 03:55:15.649 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een 03:55:15.770 --> 03:55:19.670 align:middle line:82% position:46% size:100% netwerkscan laat uitvoeren voor de bestuurlijke en politieke top van 03:55:19.790 --> 03:55:23.088 align:middle line:82% position:46% size:100% het ministerie; verzoekt de regering om een netwerkscan uit te voeren 03:55:23.209 --> 03:55:25.520 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de bestuurlijke en politieke top van het ministerie van 03:55:25.639 --> 03:55:28.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken en Klimaat, en gaat over tot de orde van de dag. 03:55:29.838 --> 03:55:31.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 41 (36200-XIII). 03:55:32.179 --> 03:55:35.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan de begrotingscontrole, die ook 03:55:35.790 --> 03:55:38.299 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is. Ik heb daar een debat over gehad. 03:55:39.019 --> 03:55:42.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil er toch een motie op indienen, omdat we elkaar volgens 03:55:42.479 --> 03:55:44.338 align:middle line:82% position:46% size:100% mij niet genaderd zijn. Maar misschien is dat een 03:55:44.459 --> 03:55:47.209 align:middle line:82% position:46% size:100% misverstand. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:55:47.328 --> 03:55:50.218 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een 03:55:50.338 --> 03:55:53.718 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke rol speelt als fondsbeheerder van het klimaatfonds, 03:55:53.959 --> 03:55:57.138 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ook zelf subsidieaanvragen kan indienen; constaterende dat de 03:55:57.349 --> 03:56:00.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Algemene Rekenkamer kritisch is over de mate van parlementaire controle 03:56:00.929 --> 03:56:03.929 align:middle line:82% position:46% size:100% en grip op de uitgaven van het klimaatfonds; constaterende dat er 03:56:04.049 --> 03:56:07.829 align:middle line:82% position:46% size:100% verplichtingen aangegaan zijn nog voordat er beleidsdoelstellingen 03:56:07.950 --> 03:56:10.170 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het klimaatfonds zijn vastgesteld; verzoekt de regering 03:56:10.290 --> 03:56:13.349 align:middle line:82% position:46% size:100% een onafhankelijke toets te laten doen voor aangegane verplichtingen 03:56:13.468 --> 03:56:16.138 align:middle line:82% position:46% size:100% of uitgaven uit het klimaatfonds, zolang er nog geen wet op het 03:56:16.259 --> 03:56:18.889 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatfonds bestaat, en gaat over tot de orde van de dag. 03:56:21.290 --> 03:56:23.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 42 (36200-XIII). 03:56:23.979 --> 03:56:27.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot. Ik heb het ook gehad over draagvlak 03:56:27.639 --> 03:56:30.239 align:middle line:82% position:46% size:100% onder klimaatbeleid en hoe belangrijk dat is. 03:56:30.479 --> 03:56:33.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Op het moment dat de laagste inkomens het minst profiteren, maar 03:56:34.059 --> 03:56:37.168 align:middle line:82% position:46% size:100% het meest besparen en het meest bijdragen, is dat niet oké. 03:56:38.549 --> 03:56:40.799 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn daar nog niet, zeg ik tegen de minister. 03:56:42.629 --> 03:56:46.228 align:middle line:82% position:46% size:100% We zullen het er bij de wet op de saldering zeker over hebben of dat 03:56:46.349 --> 03:56:49.049 align:middle line:82% position:46% size:100% nou precies die onevenwichtigheid opheft. 03:56:49.558 --> 03:56:52.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mensen ook niet begrijpen, is dat een bak aan belastinggeld 03:56:52.838 --> 03:56:56.079 align:middle line:82% position:46% size:100% klaarstaat voor energiebedrijven, maar dat ze toch nog de tarieven de 03:56:56.200 --> 03:57:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% hele tijd verhogen. Ik heb er gisteren niet alle woorden 03:57:00.190 --> 03:57:02.259 align:middle line:82% position:46% size:100% aan besteed die ik eraan had willen besteden, maar ik wil er toch een 03:57:02.379 --> 03:57:06.090 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op indienen. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:57:06.209 --> 03:57:08.290 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat energieleveranciers met het 03:57:08.409 --> 03:57:10.949 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond vooraf gecompenseerd worden; constaterende dat 03:57:11.079 --> 03:57:14.559 align:middle line:82% position:46% size:100% energieleveranciers hun tarieven blijven verhogen en dat zij hiermee 03:57:14.680 --> 03:57:17.759 align:middle line:82% position:46% size:100% hun compensatie vergroten; verzoekt de regering tariefverhogingen 03:57:17.879 --> 03:57:20.476 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdens de duur van het prijsplafond te verbieden, en gaat over tot de 03:57:20.595 --> 03:57:22.828 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:57:22.949 --> 03:57:23.759 align:middle line:82% position:46% size:100% 43 (36200-XIII). 03:57:25.509 --> 03:57:27.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Leijten. Dan geef ik het woord aan de heer 03:57:27.770 --> 03:57:29.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Romke de Jong, D66. 03:57:41.929 --> 03:57:45.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Het is fijn om het ook vandaag weer 03:57:45.418 --> 03:57:48.450 align:middle line:82% position:46% size:100% over onze ondernemers te hebben. Ik wil de ministers en de 03:57:48.569 --> 03:57:50.479 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris verder danken voor hun antwoorden. 03:57:51.290 --> 03:57:53.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Gisteren vertelde ik hier al in de Kamer dat ondernemers als het aan 03:57:53.729 --> 03:57:57.299 align:middle line:82% position:46% size:100% hen ligt, vandaag plannen maken en ze morgen uitvoeren. 03:57:57.418 --> 03:57:59.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond het een goed voornemen om dat vandaag dan ook maar zelf te 03:57:59.909 --> 03:58:01.760 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. En ik heb nog wel een paar plannen! 03:58:02.929 --> 03:58:04.429 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het ook gehad over 03:58:18.790 --> 03:58:20.959 align:middle line:82% position:46% size:100% de SVM-regeling. Ik ben blij met de antwoorden die 03:58:21.079 --> 03:58:23.950 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn gegeven op de vragen daarover. Ik heb daarover samen met mijn 03:58:24.338 --> 03:58:24.962 align:middle line:82% position:46% size:100% collega's in de Kamer een amendement ingediend. 03:58:25.083 --> 03:58:27.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat amendement is reeds geapprecieerd en ik ben daar 03:58:27.989 --> 03:58:30.039 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelooflijk blij mee. Voorzitter. 03:58:30.158 --> 03:58:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Gisteren stond ik er ook stil bij dat er nog steeds heel veel 03:58:33.620 --> 03:58:35.950 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsdaken niet voorzien zijn van zonnepanelen. 03:58:36.519 --> 03:58:39.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak me zorgen over een stukje daarvan, en wel de verzekerbaarheid. 03:58:40.750 --> 03:58:44.063 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij om te horen dat de verzekerbaarheid van zonnepanelen de 03:58:44.183 --> 03:58:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen tijd wat is verhoogd, maar ik heb toch een motie om te kijken 03:58:47.870 --> 03:58:52.309 align:middle line:82% position:46% size:100% of we dat nog wat kunnen verbeteren. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 03:58:52.430 --> 03:58:55.279 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat veel ondernemers hun eigen energie op willen wekken; 03:58:55.399 --> 03:58:58.309 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat bedrijfsdaken zich goed lenen voor zonne energie; 03:58:58.909 --> 03:59:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat verzekeraars steeds terughoudender lijken te zijn 03:59:02.299 --> 03:59:05.520 align:middle line:82% position:46% size:100% in het verzekeren van zonnepanelen op bedrijfsdaken; constaterende dat 03:59:05.639 --> 03:59:08.939 align:middle line:82% position:46% size:100% zonnepanelen op bedrijfsdaken veilig te realiseren zijn met een 03:59:09.058 --> 03:59:12.420 align:middle line:82% position:46% size:100% overzichtelijk risico; verzoekt de regering met verzekeraars om tafel 03:59:12.540 --> 03:59:15.420 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan om te kijken waar de knelpunten zitten en hoe ondernemers 03:59:15.540 --> 03:59:18.599 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen kunnen worden in hun duurzame energieambitie; verzoekt de 03:59:18.718 --> 03:59:21.929 align:middle line:82% position:46% size:100% regering voorts te onderzoeken wat mogelijke oplossingen zijn voor het 03:59:22.049 --> 03:59:24.808 align:middle line:82% position:46% size:100% risico van het opruimen van zonnepaneeldeeltjes die verspreid 03:59:24.929 --> 03:59:28.819 align:middle line:82% position:46% size:100% worden als gevolg van een brand met een zon-PV-systeem, zoals het 03:59:28.940 --> 03:59:30.718 align:middle line:82% position:46% size:100% inrichten van een garantstelingsfonds, en gaat over 03:59:30.838 --> 03:59:33.838 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 03:59:33.959 --> 03:59:36.250 align:middle line:82% position:46% size:100% 44 (36200-XIII). Voorzitter. 03:59:36.899 --> 03:59:39.308 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het gisteren ook gehad over bedrijfsprocessen. 03:59:39.429 --> 03:59:42.968 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Amhaouch van het CDA heeft er ook op gewezen dat ik aangeef dat 03:59:43.088 --> 03:59:45.579 align:middle line:82% position:46% size:100% we wellicht nog een stukje missen in de regelingen die er zijn. 03:59:45.700 --> 03:59:48.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister is daar vandaag uitvoerig op ingegaan. 03:59:48.280 --> 03:59:51.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank haar daarvoor, maar toch nog één motie. 03:59:51.209 --> 03:59:54.459 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat het verduurzamen van 03:59:54.579 --> 03:59:57.610 align:middle line:82% position:46% size:100% het productieproces voor iedere ondernemer anders is; constaterende 03:59:57.729 --> 04:00:00.728 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er meer onderzoek nodig is om in beeld te brengen waar ondernemers nu 04:00:00.849 --> 04:00:03.359 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen aanlopen als zij willen verduurzamen in het productieproces; 04:00:03.718 --> 04:00:06.728 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de EIA, MIA en BMKB-Groen daarvoor niet kunnen 04:00:06.849 --> 04:00:09.106 align:middle line:82% position:46% size:100% worden aangewend; verzoekt de regering te onderzoeken wat 04:00:09.227 --> 04:00:12.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemers zelf kunnen doen en waar zij kunnen worden geholpen inzicht 04:00:12.459 --> 04:00:15.540 align:middle line:82% position:46% size:100% te krijgen in het verduurzamen van het productieproces van hun bedrijf, 04:00:15.838 --> 04:00:18.399 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:00:18.520 --> 04:00:21.700 align:middle line:82% position:46% size:100% 45 (36200-XIII). Ik zou vanaf hier de Kamer willen 04:00:21.819 --> 04:00:23.770 align:middle line:82% position:46% size:100% bedanken voor het fijne deel, namelijk dat we hebben gesproken 04:00:23.889 --> 04:00:27.610 align:middle line:82% position:46% size:100% over ondernemers en ondernemerschap. Het is ook heel goed om te horen dat 04:00:27.729 --> 04:00:29.679 align:middle line:82% position:46% size:100% er veel aandacht is geweest voor het vestigingsklimaat. 04:00:29.799 --> 04:00:32.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ook heel blij dat het woordje "klimaat" in "vestigingsklimaat" 04:00:32.319 --> 04:00:33.670 align:middle line:82% position:46% size:100% zit. Dat is des te meer reden, ook voor 04:00:33.790 --> 04:00:35.229 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn partij, om daarmee aan de slag te gaan. 04:00:35.350 --> 04:00:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel, meneer De Jong. 04:00:37.809 --> 04:00:40.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan uw collega, de heer Boucke, D66. 04:00:51.829 --> 04:00:54.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Allereerst dank aan de 04:00:55.109 --> 04:01:00.110 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen en de ambtenaren voor al het harde werk. 04:01:01.000 --> 04:01:05.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een aantal moties en ik ga daar vrij vlot doorheen. 04:01:05.888 --> 04:01:10.209 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste motie gaat over het beschermen van onze ambities voor 04:01:10.329 --> 04:01:13.239 align:middle line:82% position:46% size:100% wind op zee. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:01:13.360 --> 04:01:16.280 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de regering naar aanleiding van de motie Boucke c.s. 04:01:16.399 --> 04:01:18.459 align:middle line:82% position:46% size:100% (35668, nr. 21) de ambitie voor wind op zee in 04:01:18.899 --> 04:01:23.170 align:middle line:82% position:46% size:100% 2030 heeft verhoogd; constaterende dat uit onderzoek van TNO blijkt dat 04:01:23.290 --> 04:01:28.328 align:middle line:82% position:46% size:100% de ambitie voor wind op zee in 2030 financieel niet levensvatbaar is bij 04:01:28.449 --> 04:01:32.329 align:middle line:82% position:46% size:100% achterblijvende elektrificatie in de industrie; overwegende dat wind op 04:01:32.450 --> 04:01:37.000 align:middle line:82% position:46% size:100% zee het fundament onder de energietransitie is en dat er een 04:01:37.120 --> 04:01:41.549 align:middle line:82% position:46% size:100% positieve businesscase voor wind op zee moet zijn om ontwikkelaars aan 04:01:41.668 --> 04:01:44.520 align:middle line:82% position:46% size:100% te trekken; verzoekt de regering om de plannen voor wind op zee te 04:01:44.639 --> 04:01:48.228 align:middle line:82% position:46% size:100% beschermen door te sturen op het minstens matchen van de 04:01:48.349 --> 04:01:51.679 align:middle line:82% position:46% size:100% elektriciteitsbehoefte van de industrie met de plannen voor wind 04:01:51.799 --> 04:01:55.218 align:middle line:82% position:46% size:100% op zee, zodat de financiële levensvatbaarheid van wind op zee 04:01:55.338 --> 04:01:57.679 align:middle line:82% position:46% size:100% verzekerd wordt, en gaat over tot de orde van de dag. 04:01:57.799 --> 04:01:58.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 04:02:00.879 --> 04:02:03.019 align:middle line:82% position:46% size:100% 46 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:02:03.138 --> 04:02:05.840 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat er wordt gewerkt aan een Programma Verduurzaming 04:02:05.959 --> 04:02:09.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Industrie, aan een Routekaart Verduurzaming Industrie en aan 04:02:09.838 --> 04:02:13.519 align:middle line:82% position:46% size:100% maatwerkafspraken met de grootste uitstoters; overwegende dat slechts 04:02:14.030 --> 04:02:16.439 align:middle line:82% position:46% size:100% 15% van de bedrijven volledig voldoet aan de 04:02:16.558 --> 04:02:20.009 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparingsplicht en energiebesparingsdoelen dus een 04:02:20.129 --> 04:02:23.718 align:middle line:82% position:46% size:100% meerwaarde hebben; overwegende dat energiebesparingsdoelen bijdragen 04:02:23.989 --> 04:02:27.540 align:middle line:82% position:46% size:100% aan verduurzaming en meer zekerheid bij langetermijninvesteringen voor 04:02:27.659 --> 04:02:30.989 align:middle line:82% position:46% size:100% de industrie; verzoekt de regering om energiebesparingsdoelen voor de 04:02:31.110 --> 04:02:34.139 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie op te nemen in de Routekaart Verduurzaming Industrie, 04:02:34.260 --> 04:02:35.620 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:02:35.808 --> 04:02:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% 47 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:02:39.370 --> 04:02:42.950 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat eisen ten aanzien van circulariteit nog geen standaard 04:02:43.069 --> 04:02:46.250 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn in de tenders voor wind op zee en ook niet zijn opgenomen in het 04:02:46.370 --> 04:02:49.579 align:middle line:82% position:46% size:100% programma Opwek Energie op Rijksvastgoed; overwegende dat 04:02:49.700 --> 04:02:54.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland in 2050 klimaatneutraal en volledig circulair wil zijn; 04:02:54.250 --> 04:02:58.209 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat nieuwe windparken en zonneparken jarenlang zullen staan 04:02:58.450 --> 04:03:01.790 align:middle line:82% position:46% size:100% en daarom nu al zo neergezet moeten worden dat ze passen binnen een 04:03:01.909 --> 04:03:05.388 align:middle line:82% position:46% size:100% circulaire economie waarin grondstoffen volwaardig hergebruikt 04:03:05.509 --> 04:03:08.957 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden; overwegende dat het mogelijk is om eisen te stellen aan 04:03:09.076 --> 04:03:12.829 align:middle line:82% position:46% size:100% circulariteit aangezien dit ook in de tender voor IJmuiden Ver zal 04:03:12.950 --> 04:03:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gedaan; verzoekt de regering om eisen ten aanzien van 04:03:17.540 --> 04:03:21.020 align:middle line:82% position:46% size:100% circulariteit op te nemen in alle nog uit te schrijven tenders voor 04:03:21.139 --> 04:03:23.359 align:middle line:82% position:46% size:100% wind op zee, en gaat over tot de orde van de dag. 04:03:23.478 --> 04:03:24.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 48 (36200-XIII). 04:03:24.918 --> 04:03:28.489 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste, voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:03:28.610 --> 04:03:32.957 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat het klimaatfonds 35 miljard euro bevat, waarvan een 04:03:33.076 --> 04:03:37.338 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzienlijk deel nog niet is geoormerkt; overwegende dat het nog 04:03:37.459 --> 04:03:41.059 align:middle line:82% position:46% size:100% onduidelijk is aan welke voorwaarden bestedingen uit het klimaatfonds 04:03:41.180 --> 04:03:44.468 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten voldoen; overwegende dat het instellingsbesluit voor het 04:03:44.588 --> 04:03:49.429 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatfonds pas in juni 2023 wordt genomen; verzoekt de regering om zo 04:03:49.549 --> 04:03:54.709 align:middle line:82% position:46% size:100% snel mogelijk, maar uiterlijk februari 2023, de definitieve kaders 04:03:54.829 --> 04:03:58.760 align:middle line:82% position:46% size:100% en voorwaarden voor aanvragen en bestedingen uit het klimaatfonds met 04:03:58.879 --> 04:04:00.040 align:middle line:82% position:46% size:100% de Tweede Kamer te delen; 04:04:11.259 --> 04:04:12.729 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:04:12.850 --> 04:04:12.950 align:middle line:82% position:46% size:100% 49 (36200-XIII). 04:04:15.040 --> 04:04:16.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Boucke. Ik geef het woord aan de heer 04:04:16.850 --> 04:04:17.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Thijssen, PvdA, en 04:04:22.599 --> 04:04:23.649 align:middle line:82% position:46% size:100% daarna het CDA. 04:04:43.690 --> 04:04:47.180 align:middle line:82% position:46% size:100% "We zijn het aan onszelf en aan toekomstige generaties verplicht om 04:04:47.299 --> 04:04:49.689 align:middle line:82% position:46% size:100% nu hard, doortastend en diep in te grijpen." Dat 04:04:51.209 --> 04:04:55.808 align:middle line:82% position:46% size:100% zei minister Jetten bij de Abel Herzberglezing dit jaar in 04:04:55.929 --> 04:04:58.689 align:middle line:82% position:46% size:100% september. Wij hebben er een debat over gehad 04:04:58.808 --> 04:05:01.870 align:middle line:82% position:46% size:100% dat nu die dappere besluiten nodig zijn en dat die nu ook mogelijk 04:05:01.989 --> 04:05:06.579 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, omdat we weten wat er nodig is om die 60% aan te tikken en die 55% 04:05:07.620 --> 04:05:10.270 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker te stellen. Ik roep de minister nogmaals op om 04:05:10.389 --> 04:05:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% komende week te gebruiken om die besluiten te nemen, zodat we daar 04:05:14.440 --> 04:05:16.829 align:middle line:82% position:46% size:100% volgende week een debat over kunnen hebben bij de Klimaatnota. 04:05:18.030 --> 04:05:20.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zal mijn collega van GroenLinks ook een motie van deze 04:05:20.739 --> 04:05:24.088 align:middle line:82% position:46% size:100% strekking indienen, omdat er geen tijd meer te verliezen is. 04:05:24.329 --> 04:05:27.729 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten wat we moeten doen. Het is nu tijd om dappere besluiten 04:05:27.850 --> 04:05:29.620 align:middle line:82% position:46% size:100% te nemen. En ook al is dat moeilijk, dat is 04:05:29.739 --> 04:05:32.659 align:middle line:82% position:46% size:100% wel wat er nodig is. Dan had ik nog een vraag over het 04:05:32.780 --> 04:05:35.209 align:middle line:82% position:46% size:100% prijsplafond. We hebben de afgelopen weken gezien 04:05:35.329 --> 04:05:37.700 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het nog best wel spannend is tussen het ministerie en de 04:05:37.819 --> 04:05:39.950 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebedrijven. Ik had een vraag gesteld over de 04:05:40.069 --> 04:05:42.308 align:middle line:82% position:46% size:100% Prijzenwet. Waarom zet de minister die niet in 04:05:42.729 --> 04:05:45.804 align:middle line:82% position:46% size:100% om de dynamiek aan de onderhandeltafel om te draaien en te 04:05:45.924 --> 04:05:50.319 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat de bedrijven maar eens over de brug moeten komen en dat de 04:05:50.440 --> 04:05:51.790 align:middle line:82% position:46% size:100% minister wat meer achterover kan leunen? 04:05:51.909 --> 04:05:52.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag een reactie. 04:05:54.319 --> 04:05:56.197 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een amendement over het werkgarantiefonds. 04:05:56.316 --> 04:06:00.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde aan de minister vragen of haar brief over het Actieplan Groene 04:06:00.819 --> 04:06:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Banen voor de stemming over de amendementen kan komen, zodat het 04:06:04.030 --> 04:06:07.229 align:middle line:82% position:46% size:100% amendement misschien overbodig is. Dan heb ik nog een aantal moties. 04:06:08.218 --> 04:06:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat een effectieve, 04:06:10.780 --> 04:06:13.540 align:middle line:82% position:46% size:100% betaalbare en rechtvaardige aanpak van energiearmoede ook een gerichte 04:06:13.659 --> 04:06:16.719 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpak is; overwegende dat de gerichte aanpak van energiearmoede 04:06:16.840 --> 04:06:19.718 align:middle line:82% position:46% size:100% gebaat is bij nauwkeurige monitoring; verzoekt de regering om 04:06:19.838 --> 04:06:22.540 align:middle line:82% position:46% size:100% energiearmoede voortaan jaarlijks te monitoren en hierover de Kamer te 04:06:22.659 --> 04:06:24.879 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren, bij voorkeur gelijktijdig met de Klimaat- en 04:06:25.000 --> 04:06:28.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieverkenning en de Klimaatnota, en gaat over tot de orde van de dag. 04:06:28.739 --> 04:06:30.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 50 (36200-XIII). 04:06:33.209 --> 04:06:36.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog een motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:06:36.159 --> 04:06:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat voor 2,5 miljoen huishoudens energiearmoede dreigt 04:06:39.399 --> 04:06:42.579 align:middle line:82% position:46% size:100% door hoge energieprijzen; overwegende dat deze situatie naar 04:06:42.700 --> 04:06:45.009 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachting meerdere stookseizoenen aanhoudt, terwijl voor deze 04:06:45.129 --> 04:06:48.100 align:middle line:82% position:46% size:100% huishoudens actie op korte termijn noodzakelijk is; overwegende dat Fix 04:06:48.219 --> 04:06:51.489 align:middle line:82% position:46% size:100% It-teams met eenvoudige ingrepen 10-20% op de energierekening van 04:06:51.610 --> 04:06:53.920 align:middle line:82% position:46% size:100% huishoudens kunnen besparen; overwegende dat Fix It-teams 04:06:54.040 --> 04:06:56.860 align:middle line:82% position:46% size:100% positief kunnen bijdragen aan het vertrouwen tussen burger en overheid 04:06:56.979 --> 04:06:59.888 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat naar aanleiding van dit contact ook een gesprek over verdere 04:07:00.009 --> 04:07:03.308 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzaming van woningen op gang kan komen; constaterende dat TNO in 04:07:03.429 --> 04:07:06.287 align:middle line:82% position:46% size:100% kaart heeft gebracht op welke postcodes het risico op 04:07:06.406 --> 04:07:10.000 align:middle line:82% position:46% size:100% energiearmoede het hoogst is; verzoekt de regering dat er voor de 04:07:10.120 --> 04:07:13.149 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvang van het stookseizoen 2023-2024 bij zo veel mogelijk 04:07:13.270 --> 04:07:16.750 align:middle line:82% position:46% size:100% huishoudens op postcodes waar het risico op energiearmoede het hoogst 04:07:16.870 --> 04:07:19.509 align:middle line:82% position:46% size:100% is, een Fix It-team langsgaat, en gaat over tot de orde van de dag. 04:07:19.629 --> 04:07:21.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 51 (36200-XIII). 04:07:21.569 --> 04:07:23.920 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er gezien de 04:07:24.040 --> 04:07:27.100 align:middle line:82% position:46% size:100% grootte en de urgentie van de isolatie en verduurzamingsopgave een 04:07:27.219 --> 04:07:30.520 align:middle line:82% position:46% size:100% tekort dreigt aan personeel en materieel in de isolatie en 04:07:30.639 --> 04:07:33.370 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzamingssectoren; overwegende dat de allergrootste urgentie ligt 04:07:33.540 --> 04:07:36.610 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het isoleren en verduurzamen van woningen van huishoudens die leven 04:07:36.729 --> 04:07:40.058 align:middle line:82% position:46% size:100% in energiearmoede; verzoekt de regering om te onderzoeken hoe het 04:07:40.179 --> 04:07:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% kan sturen op voldoende personeel en materieel voor de isolatie en 04:07:43.659 --> 04:07:45.729 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzamingssectoren, zodat deze effectief kunnen bijdragen aan het 04:07:45.850 --> 04:07:48.308 align:middle line:82% position:46% size:100% bestrijden van energiearmoede, en gaat over tot de orde van de dag. 04:07:48.429 --> 04:07:48.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 52 (36200-XIII). 04:07:48.679 --> 04:07:49.906 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog een heel korte. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:07:50.027 --> 04:07:52.819 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de Postwet voorschrijft dat 80% van de 04:07:52.940 --> 04:07:54.620 align:middle line:82% position:46% size:100% postbezorgers een arbeidsovereenkomst dient te 04:07:54.739 --> 04:07:58.519 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen; constaterende dat in de Wet wegvervoer goederen al een eis van 04:07:58.638 --> 04:08:01.569 align:middle line:82% position:46% size:100% dienstbetrekking is opgenomen ter sociale bescherming van chauffeurs; 04:08:01.870 --> 04:08:04.759 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering uit te zoeken welke mogelijkheden er zijn om ook 04:08:04.879 --> 04:08:07.700 align:middle line:82% position:46% size:100% voor pakketbezorgers een percentage van arbeidsovereenkomsten in te 04:08:07.819 --> 04:08:10.459 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen om zo tot een gezonde bezorgmarkt te komen, en gaat over 04:08:10.579 --> 04:08:12.679 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:08:12.799 --> 04:08:13.180 align:middle line:82% position:46% size:100% 53 (36200-XIII). 04:08:15.069 --> 04:08:17.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Thijsssen. Dan geef ik het woord aan de heer 04:08:17.329 --> 04:08:18.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Amhaouch, CDA. 04:08:28.440 --> 04:08:29.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Het is twaalf uur geweest. 04:08:30.000 --> 04:08:32.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht "misschien zijn de dalminuten goedkoper in het kader 04:08:33.040 --> 04:08:34.279 align:middle line:82% position:46% size:100% van spreektijd", maar dat is niet zo, denk ik. 04:08:35.280 --> 04:08:37.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Mijn pleidooi is geweest om 04:08:37.600 --> 04:08:40.899 align:middle line:82% position:46% size:100% proactief industriebeleid te voeren. Dat hebben we nodig, want het 04:08:41.020 --> 04:08:43.569 align:middle line:82% position:46% size:100% industriebeleid staat zowel in Nederland als in Europa echt onder 04:08:43.690 --> 04:08:45.779 align:middle line:82% position:46% size:100% druk. Het is een opdracht voor Nederland 04:08:46.168 --> 04:08:49.588 align:middle line:82% position:46% size:100% nationaal, maar ook richting Europa. Ik heb twee moties. 04:08:50.729 --> 04:08:53.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de ontwikkeling in 04:08:53.620 --> 04:08:55.739 align:middle line:82% position:46% size:100% de arbeidsproductiviteit in Nederland al een aantal jaar 04:08:55.860 --> 04:08:59.110 align:middle line:82% position:46% size:100% stagneert en dat er daarnaast structurele schaarste is aan 04:08:59.229 --> 04:09:03.079 align:middle line:82% position:46% size:100% technisch geschoold personeel; overwegende het belang van proces en 04:09:03.200 --> 04:09:06.709 align:middle line:82% position:46% size:100% productie innovatie voor mkb maakbedrijven, maar ook gewone 04:09:06.829 --> 04:09:09.829 align:middle line:82% position:46% size:100% maakbedrijven, om ook in de nieuwe economie concurrerend en duurzaam te 04:09:09.950 --> 04:09:13.049 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven, te kunnen bijdragen aan de grote maatschappelijke opgaven en 04:09:13.168 --> 04:09:16.399 align:middle line:82% position:46% size:100% transities, en de kansen voor productie in Nederland te vergroten; 04:09:16.668 --> 04:09:18.734 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat het kabinet zich ten doel heeft gesteld om zijn 04:09:18.853 --> 04:09:21.599 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële en normerende instrumentarium gericht in te zetten 04:09:21.718 --> 04:09:25.829 align:middle line:82% position:46% size:100% om nieuwe markten te helpen creëren voor duurzame en innovatieve 04:09:25.950 --> 04:09:28.739 align:middle line:82% position:46% size:100% producten en productieprocessen; verzoekt de regering om te 04:09:28.860 --> 04:09:31.559 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken, samen met sectoren, of een Wet bevordering industriële 04:09:31.680 --> 04:09:34.500 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkeling of een ander passend instrument kan worden ingericht 04:09:34.620 --> 04:09:38.338 align:middle line:82% position:46% size:100% waarmee structureel ingezet wordt op proces en productie innovatie, met 04:09:38.459 --> 04:09:41.819 align:middle line:82% position:46% size:100% als doel de arbeidsproductiviteit in Nederland te verhogen, en gaat over 04:09:41.940 --> 04:09:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:09:43.729 --> 04:09:44.000 align:middle line:82% position:46% size:100% 54 (36200-XIII). 04:09:45.500 --> 04:09:48.360 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er inmiddels een 04:09:48.479 --> 04:09:50.129 align:middle line:82% position:46% size:100% landelijk dekkend stelsel van regionale 04:09:50.250 --> 04:09:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelingsmaatschappijen (ROM's) bestaat; overwegende dat de ROM's 04:09:53.370 --> 04:09:56.040 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit hun ontwikkelkracht in de regio en samenwerking met het Rijk 04:09:56.159 --> 04:09:59.429 align:middle line:82% position:46% size:100% een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van ecosystemen en 04:09:59.549 --> 04:10:02.308 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijk relevante innovaties; overwegende het belang 04:10:02.429 --> 04:10:04.739 align:middle line:82% position:46% size:100% van de doorontwikkeling van de ROM’s, zodat zij niet alleen 04:10:04.860 --> 04:10:07.799 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuning bieden aan de innovatieve koplopers, maar ook aan 04:10:07.918 --> 04:10:11.690 align:middle line:82% position:46% size:100% het brede mkb dat wil innoveren, investeren en internationaliseren; 04:10:12.110 --> 04:10:15.088 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om samen met provincies een meerjarenplan op te 04:10:15.209 --> 04:10:18.030 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen voor de ROM's, waarbij aandacht is voor bovenregionale 04:10:18.149 --> 04:10:21.239 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking, programmatische samenwerking met het Rijk en Europa, 04:10:21.360 --> 04:10:25.920 align:middle line:82% position:46% size:100% en te onderzoeken of en hoe het brede mkb beter bediend kan worden 04:10:26.040 --> 04:10:28.468 align:middle line:82% position:46% size:100% door en met passende publiek private financiering voor de ROM's, in 04:10:28.588 --> 04:10:32.190 align:middle line:82% position:46% size:100% samenhang met de activiteiten van KVK en RVO, en gaat over tot de orde 04:10:32.309 --> 04:10:35.090 align:middle line:82% position:46% size:100% van de dag. Zij krijgt nr. 04:10:35.629 --> 04:10:36.110 align:middle line:82% position:46% size:100% 04:10:37.940 --> 04:10:40.250 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-XIII). Ik wil natuurlijk het kabinet in 04:10:40.549 --> 04:10:44.478 align:middle line:82% position:46% size:100% vak-K bedanken, want dit zijn, denk ik, deze tijd enkele van de 04:10:44.750 --> 04:10:48.088 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijkste bewindspersonen voor ons toekomstige verdienvermogen, 04:10:48.209 --> 04:10:51.079 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat we dat ook op een groene wijze kunnen doen en we brood op de plank 04:10:51.200 --> 04:10:52.420 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Dank u wel. 04:10:52.540 --> 04:10:54.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Bontenbal, CDA. 04:10:54.250 --> 04:10:54.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb 04:10:59.769 --> 04:11:01.700 align:middle line:82% position:46% size:100% twee moties. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:11:01.819 --> 04:11:04.120 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat Nederland een doel heeft van 2 miljard kuub 04:11:04.239 --> 04:11:06.789 align:middle line:82% position:46% size:100% groengasproductie in 2030, terwijl de huidige 04:11:08.200 --> 04:11:10.790 align:middle line:82% position:46% size:100% groengasproductiecapaciteit slechts ongeveer 220 miljoen kuub per jaar 04:11:10.909 --> 04:11:13.147 align:middle line:82% position:46% size:100% bedraagt; constaterende dat maar een zeer klein deel van de uit de 04:11:13.266 --> 04:11:16.040 align:middle line:82% position:46% size:100% landbouw afkomstige dierlijke mest wordt benut voor de productie van 04:11:16.159 --> 04:11:19.159 align:middle line:82% position:46% size:100% groen gas; overwegende dat met een flinke intensivering van 04:11:19.280 --> 04:11:21.527 align:middle line:82% position:46% size:100% groengasproductie door mestvergisting in de landbouw een 04:11:21.647 --> 04:11:23.780 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijke bijdrage geleverd kan worden aan het bereiken van de 04:11:23.899 --> 04:11:27.090 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaat- en stikstofdoelen, het verduurzamen van ons landbouw en 04:11:27.209 --> 04:11:29.918 align:middle line:82% position:46% size:100% energiesysteem en het verkleinen van afhankelijkheid van aardgasimport; 04:11:30.308 --> 04:11:32.569 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering een concrete strategie te ontwikkelen om de 04:11:32.690 --> 04:11:34.790 align:middle line:82% position:46% size:100% uitrol van mestvergisting te ondersteunen en versnellen en te 04:11:34.909 --> 04:11:37.909 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken hoe mestvergisting optimaal kan bijdragen aan het 04:11:38.030 --> 04:11:41.299 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren van ten minste 2 bcm groengasproductie, en gaat over tot 04:11:41.418 --> 04:11:42.940 align:middle line:82% position:46% size:100% de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:11:43.149 --> 04:11:46.170 align:middle line:82% position:46% size:100% 56 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:11:46.290 --> 04:11:48.599 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat een groot deel van het Nederlandse aardolieverbruik 04:11:48.718 --> 04:11:50.870 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt aangewend voor de productie van grondstoffen voor plastics; 04:11:51.290 --> 04:11:54.239 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat een verplichting tot een minimaal percentage van groene 04:11:54.360 --> 04:11:56.670 align:middle line:82% position:46% size:100% grondstof in plastic kan leiden tot onder andere de afbouw van 04:11:56.790 --> 04:11:59.670 align:middle line:82% position:46% size:100% afhankelijkheid van deze aardolie, zekerheid voor producenten over 04:11:59.790 --> 04:12:02.009 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen in verduurzaming en stimulering van de circulaire 04:12:02.129 --> 04:12:05.299 align:middle line:82% position:46% size:100% economie; overwegende dat het nog lang zal duren voordat EU-wetgeving 04:12:05.418 --> 04:12:07.979 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een minimumhoeveelheid recyclaat in plastics gereed is; 04:12:08.100 --> 04:12:10.609 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering om zich in te zetten voor het versneld instellen 04:12:11.000 --> 04:12:13.530 align:middle line:82% position:46% size:100% van ambitieuze Europese wetgeving voor een minimumhoeveelheid 04:12:13.649 --> 04:12:16.709 align:middle line:82% position:46% size:100% recyclaat in plastics en daarbij met gelijkgestemde lidstaten op te 04:12:16.829 --> 04:12:19.780 align:middle line:82% position:46% size:100% trekken, waarbij Nederland een voortrekkersrol inneemt zodat 04:12:20.799 --> 04:12:23.659 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen in recyclaat versneld op gang kunnen komen, en gaat over 04:12:23.780 --> 04:12:25.790 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:12:25.909 --> 04:12:27.190 align:middle line:82% position:46% size:100% 57 (36200-XIII). Mijn laatste zin is: 04:12:28.799 --> 04:12:32.200 align:middle line:82% position:46% size:100% ik vind dat alle Kamerleden die meer dan twee moties hebben ingediend 04:12:32.319 --> 04:12:34.838 align:middle line:82% position:46% size:100% vandaag, bij het volgende commissiedebat op tompoezen moeten 04:12:34.959 --> 04:12:35.459 align:middle line:82% position:46% size:100% trakteren. Dan 04:12:38.638 --> 04:12:40.689 align:middle line:82% position:46% size:100% geef ik het woord aan mevrouw Kröger van 04:12:46.700 --> 04:12:46.899 align:middle line:82% position:46% size:100% GroenLinks. 04:12:57.388 --> 04:13:00.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik hou niet van tompoezen en ik 04:13:00.159 --> 04:13:01.439 align:middle line:82% position:46% size:100% begin met vijf moties. 04:13:05.579 --> 04:13:08.439 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een stevig debat gehad over de doelmatigheid van het 04:13:08.558 --> 04:13:12.399 align:middle line:82% position:46% size:100% besteden van de klimaatfondsen. Ik heb het met name gehad over het 04:13:12.520 --> 04:13:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% maatwerk. Ik maak me grote zorgen omdat we zo 04:13:14.950 --> 04:13:17.513 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelofelijk veel geld gaan uittrekken, maar de doelen niet 04:13:17.634 --> 04:13:19.599 align:middle line:82% position:46% size:100% scherp geformuleerd zijn, zodat wij het als Kamer ook niet goed kunnen 04:13:19.718 --> 04:13:22.888 align:middle line:82% position:46% size:100% controleren. Dus ik hoop dat de minister nog 04:13:23.040 --> 04:13:23.700 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkomt, 04:13:25.620 --> 04:13:28.468 align:middle line:82% position:46% size:100% ook schriftelijk, op hoe die doelmatigheid geborgd is. 04:13:28.739 --> 04:13:32.138 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zei in het debat: we zijn nu al zo'n eind op weg; het is 04:13:32.259 --> 04:13:34.808 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit eerder opgekomen. Maar het is wel eerder opgekomen bij 04:13:34.929 --> 04:13:37.860 align:middle line:82% position:46% size:100% de commissie voor Financiën. Dus ik hoop nog op een reactie. 04:13:38.250 --> 04:13:40.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik een motie over de maatwerkafspraken. 04:13:40.420 --> 04:13:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het 04:13:43.120 --> 04:13:45.700 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord ambitieuze klimaatdoelen stelt en dat alle 04:13:45.819 --> 04:13:48.728 align:middle line:82% position:46% size:100% sectoren daaraan bij moeten dragen; constaterende dat de regering in 04:13:48.849 --> 04:13:52.360 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek is met de twintig grootste industriële uitstoters om te komen 04:13:52.479 --> 04:13:54.849 align:middle line:82% position:46% size:100% tot maatwerkafspraken, waarbij de verwachting is om komend jaar tot 04:13:54.968 --> 04:13:58.779 align:middle line:82% position:46% size:100% tien tot twintig joint letters of intent te komen; constaterende dat 04:13:58.898 --> 04:14:02.978 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet hier tot 2030 3 miljard voor uittrekt en per 2023 een nieuwe 04:14:03.099 --> 04:14:07.299 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidieregeling openstelt, namelijk de NIKI, die aanvullend op de SDE++ 04:14:07.418 --> 04:14:10.599 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkeld wordt; overwegende dat die middelen doelmatig en 04:14:10.718 --> 04:14:12.179 align:middle line:82% position:46% size:100% doeltreffend besteed moeten worden; 04:14:18.179 --> 04:14:20.968 align:middle line:82% position:46% size:100% en gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:14:22.280 --> 04:14:24.540 align:middle line:82% position:46% size:100% 58 (36200-XIII). De volgende motie gaat over het 04:14:24.659 --> 04:14:27.509 align:middle line:82% position:46% size:100% grote belang om fossiel af te bouwen als we de 1,5 graad serieus willen 04:14:27.629 --> 04:14:28.308 align:middle line:82% position:46% size:100% vasthouden. 04:14:30.440 --> 04:14:34.319 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat om wereldwijde een 04:14:34.440 --> 04:14:38.670 align:middle line:82% position:46% size:100% temperatuurstijging tot 1,5 graad te beperken de winning en het gebruik 04:14:38.790 --> 04:14:41.879 align:middle line:82% position:46% size:100% van fossiele energie moet worden afgebouwd; verzoekt de regering in 04:14:42.000 --> 04:14:45.450 align:middle line:82% position:46% size:100% de Klimaatnota te rapporteren over de afbouw van de productie en het 04:14:45.569 --> 04:14:49.040 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruik van gas, olie en kolen, en gaat over tot de orde van de dag. 04:14:51.440 --> 04:14:52.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 04:14:54.280 --> 04:14:55.059 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-XIlI). Voorzitter. 04:14:55.180 --> 04:14:59.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderdeel van de fossiele afbouw is wat mij betreft ook dat we fossiele 04:14:59.780 --> 04:15:02.149 align:middle line:82% position:46% size:100% reclames gaan aanpakken. Daarvoor heb ik de volgende motie. 04:15:02.270 --> 04:15:05.149 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat fossiele reclame 04:15:05.270 --> 04:15:09.440 align:middle line:82% position:46% size:100% fossiele brandstof, producten en diensten normaliseert en daarmee een 04:15:09.559 --> 04:15:12.799 align:middle line:82% position:46% size:100% obstakel is voor de klimaattransitie; verzoekt de 04:15:12.918 --> 04:15:16.819 align:middle line:82% position:46% size:100% regering regelgeving voor fossiele reclame op te nemen in de groslijst 04:15:16.940 --> 04:15:20.569 align:middle line:82% position:46% size:100% van IBO-klimaatmaatregelen die komend voorjaar wordt aangeboden aan 04:15:20.690 --> 04:15:22.509 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer, en gaat over tot de orde van de dag. 04:15:24.638 --> 04:15:26.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 04:15:28.399 --> 04:15:29.540 align:middle line:82% position:46% size:100% (36200-XIII). Voorzitter. 04:15:30.759 --> 04:15:33.217 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed klimaatbeleid is eerlijk klimaatbeleid. 04:15:33.336 --> 04:15:35.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom de volgende motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:15:36.218 --> 04:15:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat lage inkomens ongekend hard geraakt worden door de 04:15:39.620 --> 04:15:42.782 align:middle line:82% position:46% size:100% stijgende energieprijzen; overwegende dat energiearmoede het 04:15:42.903 --> 04:15:45.860 align:middle line:82% position:46% size:100% draagvlak voor klimaatbeleid ondermijnt; constaterende dat het 04:15:45.979 --> 04:15:48.759 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet 35 miljard heeft uitgetrokken voor het klimaatbeleid; 04:15:49.058 --> 04:15:51.530 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering de subsidieregelingen voor 04:15:51.649 --> 04:15:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzaming altijd te toetsen op of de 25% laagste inkomens bereikt 04:15:56.690 --> 04:15:58.239 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, en gaat over tot de orde van de dag. 04:15:59.888 --> 04:16:01.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 61 (36200-XIII). 04:16:02.909 --> 04:16:04.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Tot slot de volgende motie. 04:16:05.079 --> 04:16:08.280 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat uit de laatste 04:16:08.399 --> 04:16:11.860 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaat en Energieverkenning blijkt dat het klimaatdoel voor 2030 bij 04:16:11.979 --> 04:16:15.280 align:middle line:82% position:46% size:100% lange na niet gehaald wordt; overwegende dat de mogelijke 04:16:15.399 --> 04:16:18.429 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatmaatregelen allang bekend zijn, maar de politieke 04:16:18.549 --> 04:16:22.020 align:middle line:82% position:46% size:100% besluitvorming hierover uitblijft en telkens weer wordt uitgesteld; 04:16:22.440 --> 04:16:25.838 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering nog dit jaar tot besluitvorming te komen over 04:16:25.959 --> 04:16:29.860 align:middle line:82% position:46% size:100% extra klimaatmaatregelen waarmee het klimaatdoel voor 2030 in bereik 04:16:29.979 --> 04:16:32.099 align:middle line:82% position:46% size:100% komt, en gaat over tot de orde van de dag. 04:16:33.239 --> 04:16:34.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 62 (36200-XIII). 04:16:34.629 --> 04:16:37.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Mijn laatste 30 seconden gebruik ik 04:16:37.200 --> 04:16:42.968 align:middle line:82% position:46% size:100% om de minister met klem op te roepen om de komende week nog te komen met 04:16:43.088 --> 04:16:46.600 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullende maatregelen. Je kunt niet blijven herhalen dat 04:16:46.719 --> 04:16:50.259 align:middle line:82% position:46% size:100% die 1,5 graden cruciaal is en dat je alles op alles wilt zetten, als je 04:16:50.379 --> 04:16:54.808 align:middle line:82% position:46% size:100% nu aanstuurt op een halfjaar of een jaar extra klimaatvertraging. 04:16:55.138 --> 04:16:58.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan niet, dat is onverantwoord en dat accepteren we niet. 04:16:58.500 --> 04:17:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank u wel, mevrouw Kröger. 04:17:00.870 --> 04:17:02.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan de heer Grinwis van de ChristenUnie. 04:17:08.729 --> 04:17:11.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Ik kondig alvast aan dat de 04:17:11.770 --> 04:17:13.409 align:middle line:82% position:46% size:100% tompoezen onderweg zijn naar de heer Bontenbal. 04:17:13.530 --> 04:17:17.796 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is hazelnootgebak van Maison Kelder nog wel beter. 04:17:17.915 --> 04:17:20.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Wie wil dat nu niet? Ik heb vier moties. 04:17:20.319 --> 04:17:20.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met een 04:17:22.200 --> 04:17:25.610 align:middle line:82% position:46% size:100% motie over biobased bouwen, naar aanleiding van dit geweldige 04:17:25.729 --> 04:17:28.648 align:middle line:82% position:46% size:100% actieplan. De Kamer, gehoord de 04:17:58.319 --> 04:18:01.069 align:middle line:82% position:46% size:100% beraadslaging, verzoekt de regering in het aangekondigde pakket 04:18:01.190 --> 04:18:03.969 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullende maatregelen komend voorjaar de omslag naar in Nederland 04:18:04.090 --> 04:18:07.209 align:middle line:82% position:46% size:100% geteelde biogrondstoffen in de bouw te versnellen en daartoe een 04:18:07.329 --> 04:18:10.360 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel uit te werken uitgaande van subsidiëring uit het klimaatfonds en 04:18:10.479 --> 04:18:13.269 align:middle line:82% position:46% size:100% normering, bijvoorbeeld door aanpassing van het Bouwbesluit en de 04:18:13.388 --> 04:18:16.329 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin vastgelegde bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen ten faveure 04:18:16.450 --> 04:18:18.838 align:middle line:82% position:46% size:100% van biobased bouwen, en gaat over tot de orde van de dag. 04:18:20.280 --> 04:18:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 63 (36200-XIII). 04:18:21.280 --> 04:18:24.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan mijn tweede motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:18:24.430 --> 04:18:27.338 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat veel sectoren fors geraakt worden door sterk toegenomen 04:18:27.459 --> 04:18:30.069 align:middle line:82% position:46% size:100% energielasten; overwegende dat ondernemers financiering nodig 04:18:30.190 --> 04:18:32.253 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben voor energiebesparende maatregelen en werkkapitaal voor een 04:18:32.372 --> 04:18:35.579 align:middle line:82% position:46% size:100% overbrugging tot aan levering en/of uitbetaling van de TEK; overwegende 04:18:35.700 --> 04:18:37.989 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de BMKB-Groenregeling voor kleine ondernemers mogelijk niet 04:18:38.110 --> 04:18:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% toereikend is; overwegende dat veel kleine ondernemers geholpen kunnen 04:18:40.870 --> 04:18:42.879 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn met een mkb duurzaamheidslening; verzoekt de 04:18:43.000 --> 04:18:45.099 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om snel duidelijkheid te verschaffen over de toegankelijkheid 04:18:45.218 --> 04:18:47.860 align:middle line:82% position:46% size:100% van de BMKB-Groenregeling voor kleine ondernemers met behoefte aan 04:18:47.979 --> 04:18:51.558 align:middle line:82% position:46% size:100% betaalbare relatief kleine investeringskredieten; verzoekt de 04:18:51.679 --> 04:18:54.170 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om, als deze regeling kleine ondernemers onvoldoende 04:18:54.290 --> 04:18:57.259 align:middle line:82% position:46% size:100% bereikt, in het eerste kwartaal van 2023 naar aanvullend instrumentarium 04:18:57.379 --> 04:19:00.120 align:middle line:82% position:46% size:100% te kijken, bijvoorbeeld binnen de bestaande middelen, naar een mkb 04:19:00.239 --> 04:19:02.629 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzaamheidslening of naar een verbreding van de regeling, en gaat 04:19:02.750 --> 04:19:04.549 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:19:04.668 --> 04:19:06.120 align:middle line:82% position:46% size:100% 64 (36200-XIII). Voorzitter. 04:19:06.239 --> 04:19:08.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan een motie over Pallas. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:19:08.370 --> 04:19:10.439 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat de realisatie van Pallas van belang is voor de 04:19:10.558 --> 04:19:12.929 align:middle line:82% position:46% size:100% nationale en Europese leveringszekerheid van medische 04:19:13.049 --> 04:19:16.379 align:middle line:82% position:46% size:100% isotopen én voor het onderhouden en opbouwen van nucleaire kennis en 04:19:16.500 --> 04:19:19.049 align:middle line:82% position:46% size:100% ervaring in Nederland; overwegende dat het kabinet gelet op het 04:19:19.168 --> 04:19:21.835 align:middle line:82% position:46% size:100% karakter van de investering voor de resterende dekkingsopgave van Pallas 04:19:21.956 --> 04:19:25.620 align:middle line:82% position:46% size:100% een Nationaal Groeifondsaanvraag voorbereidt, maar dat deze route kan 04:19:25.739 --> 04:19:27.870 align:middle line:82% position:46% size:100% leiden tot vertraging in de besluitvorming en daarmee in de 04:19:27.989 --> 04:19:31.228 align:middle line:82% position:46% size:100% realisatie van Pallas; verzoekt de regering zich maximaal in te spannen 04:19:31.349 --> 04:19:33.838 align:middle line:82% position:46% size:100% om de besluitvorming over de dekking ten behoeve van de realisatie van 04:19:33.959 --> 04:19:37.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Pallas komend voorjaar af te ronden, en gaat over tot de orde van de dag. 04:19:38.239 --> 04:19:39.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 65 (36200-XIII). 04:19:40.280 --> 04:19:43.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ten slotte. De toezegging van de heer Jetten 04:19:43.228 --> 04:19:46.049 align:middle line:82% position:46% size:100% was: een goed gesprek. Ik geef met deze motie nog een klein 04:19:46.168 --> 04:19:49.228 align:middle line:82% position:46% size:100% duwtje om de gemeenten tegemoet te komen. 04:19:49.349 --> 04:19:51.450 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het kabinet 04:19:51.569 --> 04:19:53.728 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen zomer publieke instellingen de opdracht gaf om hun 04:19:53.849 --> 04:19:56.459 align:middle line:82% position:46% size:100% gascontracten met een inmiddels voormalige dochter van Gazprom, het 04:19:56.579 --> 04:20:00.838 align:middle line:82% position:46% size:100% door Duitsland genationaliseerde SEFE, te verbreken naar aanleiding 04:20:00.959 --> 04:20:03.659 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Europese sancties tegen Rusland, maar dat deze opdracht is 04:20:03.780 --> 04:20:06.088 align:middle line:82% position:46% size:100% teruggedraaid op verzoek van de Kamer; overwegende dat het 04:20:06.209 --> 04:20:09.040 align:middle line:82% position:46% size:100% terugdraaien van dit besluit voor veel gemeenten te laat kwam en zij 04:20:09.159 --> 04:20:11.159 align:middle line:82% position:46% size:100% hun relatief goedkope energiecontracten al hadden 04:20:11.280 --> 04:20:14.218 align:middle line:82% position:46% size:100% opgezegd; overwegende dat de minister voor KenE compensatie voor 04:20:14.338 --> 04:20:17.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de periode 10 oktober tot 31 december 2022 heeft aangekondigd 04:20:17.540 --> 04:20:21.149 align:middle line:82% position:46% size:100% maar nog niet voor 2023, terwijl de schade voor gemeenten met in 2023 04:20:21.270 --> 04:20:23.969 align:middle line:82% position:46% size:100% doorlopende energiecontracten juist het grootst is; verzoekt de regering 04:20:24.090 --> 04:20:26.308 align:middle line:82% position:46% size:100% om gemeenten die op aandringen van het kabinet lopende dit jaar hun 04:20:26.429 --> 04:20:30.388 align:middle line:82% position:46% size:100% energiecontract bij Gazprom/SEFE hebben opgezegd te compenseren en 04:20:30.509 --> 04:20:33.209 align:middle line:82% position:46% size:100% met voorrang gemeenten tegemoet te komen die een doorlopend contract in 04:20:33.329 --> 04:20:35.759 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023 hadden, aangezien daar de schade het grootst is, en gaat over 04:20:35.879 --> 04:20:37.259 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:20:37.379 --> 04:20:39.379 align:middle line:82% position:46% size:100% 66 (36200-XIII). Tot zover, voorzitter. 04:20:39.709 --> 04:20:41.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel dank. Dank u wel, meneer Grinwis. 04:20:41.569 --> 04:20:43.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan mevrouw Stieneke van der Graaf, die ook 04:20:43.929 --> 04:20:44.709 align:middle line:82% position:46% size:100% namens de ChristenUnie spreekt. 04:21:03.509 --> 04:21:05.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw de voorzitter, voor het woord. 04:21:06.690 --> 04:21:10.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de bewindslieden allemaal heel hartelijk voor de antwoorden op 04:21:10.870 --> 04:21:14.549 align:middle line:82% position:46% size:100% alle gestelde vragen die we in het debat aan de orde hebben gehad, 04:21:14.790 --> 04:21:19.790 align:middle line:82% position:46% size:100% zowel schriftelijk — wat nachtwerk was — als mondeling hier tijdens het 04:21:19.909 --> 04:21:21.879 align:middle line:82% position:46% size:100% debat. Daar is veel werk in gestoken. 04:21:23.308 --> 04:21:25.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waardeer ik ook. Voorzitter. 04:21:25.558 --> 04:21:31.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is intussen donderdag, dus morgen is het Black Friday, het 04:21:31.930 --> 04:21:34.860 align:middle line:82% position:46% size:100% moment waarop we allemaal weer worden verleid om zo veel mogelijk 04:21:34.979 --> 04:21:39.520 align:middle line:82% position:46% size:100% bestellingen te gaan doen. We weten dat van alle geretourneerde 04:21:39.639 --> 04:21:44.719 align:middle line:82% position:46% size:100% pakketten de helft afkomstig is van kledingbedrijven. 04:21:46.849 --> 04:21:52.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Niet alle retours kunnen ook weer verkocht worden, en retours worden 04:21:52.700 --> 04:21:57.100 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfs vernietigd. Ik dien daarom een motie in. 04:21:57.579 --> 04:22:02.429 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de Kamer middels 04:22:02.549 --> 04:22:05.629 align:middle line:82% position:46% size:100% de aangenomen motie-Moorlag/Van den Berg 04:22:10.629 --> 04:22:14.388 align:middle line:82% position:46% size:100% (35300-VIII, nr. 90) de regering verzocht te 04:22:14.509 --> 04:22:18.110 align:middle line:82% position:46% size:100% verkennen wat er nodig is om tot een betere marktordening te komen van de 04:22:18.229 --> 04:22:21.799 align:middle line:82% position:46% size:100% bezorgmarkt inzake pakketten; constaterende dat de logistieke 04:22:21.918 --> 04:22:25.099 align:middle line:82% position:46% size:100% bezorg en retourkosten nog altijd niet zichtbaar zijn voor consumenten 04:22:25.218 --> 04:22:29.899 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat deze kosten nu verdisconteerd zijn in de verkoopprijs; overwegende 04:22:30.020 --> 04:22:32.450 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het inzichtelijk maken van bezorg en retourkosten naar 04:22:32.569 --> 04:22:35.679 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachting zal leiden tot bewuster bestellen en optimaler bezorgen, 04:22:36.069 --> 04:22:38.780 align:middle line:82% position:46% size:100% meer verkeersveiligheid, minder verkeerscongestie, minder 04:22:38.899 --> 04:22:42.049 align:middle line:82% position:46% size:100% verspilling van geretourneerde producten; verzoekt de regering om 04:22:42.168 --> 04:22:44.468 align:middle line:82% position:46% size:100% inzichtelijk te maken hoe prijstransparantie kan worden 04:22:44.950 --> 04:22:48.510 align:middle line:82% position:46% size:100% bewerkstelligd, zodat de logistieke kosten van een bestelling altijd 04:22:48.629 --> 04:22:52.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zichtbaar zijn voor de consument, en te onderzoeken of het overnemen van 04:22:52.139 --> 04:22:55.079 align:middle line:82% position:46% size:100% retourkosten door bedrijven onmogelijk kan worden gemaakt, en 04:22:55.200 --> 04:22:59.069 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:22:59.190 --> 04:22:59.450 align:middle line:82% position:46% size:100% 67 (36200-XIII). 04:23:02.338 --> 04:23:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste vraag zou ik willen stellen aan de minister. 04:23:06.110 --> 04:23:09.478 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een reactie gekregen op het wetsvoorstel over de 04:23:09.599 --> 04:23:11.850 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke bv. Die is van belang voor sociale 04:23:11.969 --> 04:23:15.750 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemingen. Dat wordt in de laatste planning nu 04:23:15.870 --> 04:23:19.500 align:middle line:82% position:46% size:100% een kwartaal na achteren geschoven. Ik zou de minister willen oproepen 04:23:19.620 --> 04:23:22.260 align:middle line:82% position:46% size:100% om het te houden bij de oorspronkelijke planning en te 04:23:22.379 --> 04:23:26.170 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of extra wetgevingsjuristen kunnen ondersteunen om dit 04:23:26.290 --> 04:23:28.860 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel, waar zoveel behoefte aan is en waarvoor een opdracht ligt 04:23:28.979 --> 04:23:32.849 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit het coalitieakkoord, zo snel mogelijk naar de Kamer te sturen. 04:23:33.099 --> 04:23:34.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel, mevrouw Van der Graaf. 04:23:34.968 --> 04:23:37.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Van Raan, Partij voor de Dieren. 04:23:45.700 --> 04:23:48.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Dank voor de beantwoording. 04:23:49.569 --> 04:23:52.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond het een mooi debat, vooral omdat het nu wat spannender gaat 04:23:52.399 --> 04:23:55.270 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. De climate anxiety kruipt het debat 04:23:55.389 --> 04:23:56.952 align:middle line:82% position:46% size:100% in. Ook staat we inderdaad voor de keuze 04:23:57.073 --> 04:24:00.338 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen een white innocence economy of toch systeemverandering. 04:24:00.729 --> 04:24:04.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, de volgende zes moties. Met de heer Bontenbal ga ik graag 04:24:04.270 --> 04:24:09.009 align:middle line:82% position:46% size:100% een gewone tompoes eten. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:24:09.129 --> 04:24:10.959 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat biomassa als vervanging van fossiele 04:24:11.079 --> 04:24:14.379 align:middle line:82% position:46% size:100% brandstoffen, door Fit for 55, een veel grotere basis moet vormen voor 04:24:14.500 --> 04:24:19.530 align:middle line:82% position:46% size:100% ons klimaatbeleid; constaterende dat de European Academies' Science 04:24:20.399 --> 04:24:24.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Advisory Council (EASAC) op grond van wetenschappelijk onderzoek zegt 04:24:24.899 --> 04:24:27.329 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de inzet van biomassa de klimaatcrisis alleen maar verergert; 04:24:31.950 --> 04:24:32.159 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de 04:24:37.588 --> 04:24:41.040 align:middle line:82% position:46% size:100% regering om op basis van dit voortschrijdend inzicht de maximaal 04:24:41.218 --> 04:24:45.389 align:middle line:82% position:46% size:100% circa 9,5 miljard subsidies die tot 2032 in de pijplijn voor houtige 04:24:45.510 --> 04:24:47.558 align:middle line:82% position:46% size:100% biomassa zitten, in te trekken, en gaat over tot de orde van de dag. 04:24:47.679 --> 04:24:47.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 68 (36200-XIII). 04:24:47.929 --> 04:24:51.179 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de rechter een 04:24:51.299 --> 04:24:53.629 align:middle line:82% position:46% size:100% streep heeft gezet door de bouwvrijstelling voor CCS-project 04:24:53.748 --> 04:24:56.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Porthos; overwegende dat het kabinet een aanzienlijk deel van 04:24:56.129 --> 04:24:58.860 align:middle line:82% position:46% size:100% uitstootreductie voor de industrie in 2030 wil bereiken met dit 04:24:58.979 --> 04:25:01.709 align:middle line:82% position:46% size:100% project; overwegende dat de reductiedoelstellingen voor 2030 met 04:25:01.829 --> 04:25:03.780 align:middle line:82% position:46% size:100% zekerheid gehaald dienen te worden; verzoekt de regering de 04:25:03.899 --> 04:25:06.929 align:middle line:82% position:46% size:100% uitstootreductie die voorzien was met Porthos te behalen door middel 04:25:07.049 --> 04:25:09.360 align:middle line:82% position:46% size:100% van daadwerkelijke uitstootreductie zoals door energiebesparing, en gaat 04:25:09.479 --> 04:25:11.218 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:25:11.338 --> 04:25:13.409 align:middle line:82% position:46% size:100% 69 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:25:13.530 --> 04:25:15.828 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat Nederland zich op de klimaattop in Glasgow 04:25:15.949 --> 04:25:17.638 align:middle line:82% position:46% size:100% gecommitteerd heeft aan het doel om in 2030 30% 04:25:19.349 --> 04:25:21.850 align:middle line:82% position:46% size:100% minder methaan uit te stoten; constaterende dat het PBL op geen 04:25:21.969 --> 04:25:24.849 align:middle line:82% position:46% size:100% enkele manier kan vaststellen of Nederland dit doel haalt op basis 04:25:24.968 --> 04:25:26.799 align:middle line:82% position:46% size:100% van het huidige beleid zoals beschreven in de Nationale 04:25:26.918 --> 04:25:29.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Methaanstrategie; verzoekt de regering de Nationale 04:25:29.138 --> 04:25:32.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Methaanstrategie terug naar de tekentafel te sturen en zo snel 04:25:32.259 --> 04:25:34.799 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk met een concrete uitwerking te komen van aanvullende maatregelen 04:25:34.979 --> 04:25:38.379 align:middle line:82% position:46% size:100% om het afgesproken en beloofde doel minimaal wel te behalen, en gaat 04:25:38.500 --> 04:25:41.558 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:25:41.679 --> 04:25:45.088 align:middle line:82% position:46% size:100% 70 (36200-XIII). De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:25:45.269 --> 04:25:47.440 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat in de klimaat en Energieverkenning de conclusie is 04:25:47.559 --> 04:25:50.228 align:middle line:82% position:46% size:100% getrokken dat met het huidige beleid de klimaatdoelen niet gehaald zullen 04:25:50.349 --> 04:25:53.349 align:middle line:82% position:46% size:100% worden; constaterende dat volgens het PBL aanvullend beleid nodig is; 04:25:53.468 --> 04:25:55.269 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat de regering ervoor moet zorgen dat het Nederlandse 04:25:55.388 --> 04:25:58.540 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven opereert conform de doelstellingen uit het Akkoord van 04:25:58.659 --> 04:25:59.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Parijs; overwegende 04:26:01.918 --> 04:26:02.129 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de 04:26:04.409 --> 04:26:06.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Europese Rekenkamer vorig jaar adviseerde dat het principe van de 04:26:06.729 --> 04:26:09.218 align:middle line:82% position:46% size:100% vervuiler betaalt sterker geïntegreerd moet worden; verzoekt 04:26:09.338 --> 04:26:11.469 align:middle line:82% position:46% size:100% de regering tot het strenger normeren van de industrie, en gaat 04:26:11.590 --> 04:26:15.610 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:26:15.729 --> 04:26:18.120 align:middle line:82% position:46% size:100% 71 (36200-XIII). We zijn er bijna, voorzitter. 04:26:18.239 --> 04:26:19.838 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het aantal 04:26:19.959 --> 04:26:23.370 align:middle line:82% position:46% size:100% lobbyisten met een directe lijn naar fossiele brandstoffen op de 04:26:23.909 --> 04:26:26.819 align:middle line:82% position:46% size:100% VN-klimaattop met 25% gestegen is ten opzichte van de vorige 04:26:27.808 --> 04:26:30.399 align:middle line:82% position:46% size:100% COP26-top; overwegende dat de klimaattop geen handelsbeurs voor 04:26:30.520 --> 04:26:32.489 align:middle line:82% position:46% size:100% fossiele bedrijven mag zijn; verzoekt de regering om zich ervoor 04:26:32.610 --> 04:26:37.250 align:middle line:82% position:46% size:100% in te zetten dat de fossiele industrie wordt verbannen van de 04:26:37.370 --> 04:26:39.699 align:middle line:82% position:46% size:100% komende klimaattoppen, en gaat over tot de orde van de dag. 04:26:39.899 --> 04:26:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 72 (36200-XIII). 04:26:43.899 --> 04:26:45.920 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat ETS-bedrijven de 04:26:46.040 --> 04:26:48.389 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen jaren subsidies hebben gekregen vanuit de regeling 04:26:48.510 --> 04:26:51.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Indirecte kostencompensatie ETS (IKC); constaterende dat sommige 04:26:51.290 --> 04:26:53.629 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven die deze subsidies hebben ontvangen niet hebben voldaan aan de 04:26:53.750 --> 04:26:58.040 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparingsvoorwaarden uit het MEE-convenant die aan de regeling 04:26:58.159 --> 04:27:01.218 align:middle line:82% position:46% size:100% waren verbonden, waardoor er zelfs na uitstel uiteindelijk nog 11% te 04:27:01.338 --> 04:27:04.389 align:middle line:82% position:46% size:100% weinig bespaard is; constaterende dat de regering de circa 10 miljoen 04:27:04.659 --> 04:27:08.838 align:middle line:82% position:46% size:100% die de boetes opleveren in een verduurzamingspotje wil stoppen waar 04:27:08.959 --> 04:27:11.440 align:middle line:82% position:46% size:100% diezelfde bedrijven vervolgens weer aanspraak op kunnen maken; 04:27:11.918 --> 04:27:14.149 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat het hier gaat om gemeenschapsgeld waar bedrijven van 04:27:14.270 --> 04:27:16.808 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben geprofiteerd, terwijl zij vervolgens hebben nagelaten 04:27:16.989 --> 04:27:19.790 align:middle line:82% position:46% size:100% voldoende voor de gemeenschap terug te doen, en dat het voor normale 04:27:19.909 --> 04:27:22.189 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen ook niet gebruikelijk is dat als je een boete krijgt, je de 04:27:22.308 --> 04:27:24.806 align:middle line:82% position:46% size:100% opbrengst daarvan voor jezelf mag gebruiken; verzoekt de regering om 04:27:24.925 --> 04:27:26.959 align:middle line:82% position:46% size:100% de opbrengst van de boetes terug te geven aan de burger, en gaat over 04:27:27.079 --> 04:27:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:27:29.690 --> 04:27:32.718 align:middle line:82% position:46% size:100% 73 (36200-XIII). Ik breng ook nog een aangehouden 04:27:32.838 --> 04:27:34.479 align:middle line:82% position:46% size:100% motie in stemming, maar dat is administratief, denk ik. 04:27:34.600 --> 04:27:36.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dan dank ik u. 04:27:38.110 --> 04:27:41.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Van Raan. Dan geef ik het woord aan de heer 04:27:42.058 --> 04:27:42.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerdmans, 04:28:00.259 --> 04:28:01.909 align:middle line:82% position:46% size:100% JA21. Voorzitter. 04:28:02.690 --> 04:28:05.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben één motie, maar daar zit ook echt alles in. 04:28:07.690 --> 04:28:10.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo kan het ook. Ik ben trouwens meer een man van de 04:28:10.388 --> 04:28:13.537 align:middle line:82% position:46% size:100% gevulde speculaas, zeg ik tegen de heer Bontenbal. 04:28:13.656 --> 04:28:16.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Die van gisteren ligt er nog, hoor ik. 04:28:17.049 --> 04:28:17.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, die 04:28:21.399 --> 04:28:22.200 align:middle line:82% position:46% size:100% is mij te oud. 04:28:24.558 --> 04:28:27.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat mag erbij op het lijstje van de heer Bontenbal. 04:28:27.359 --> 04:28:29.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Geeft u mij de eerste dan maar, want ik heb me echt beperkt. 04:28:32.700 --> 04:28:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat in het 04:28:36.290 --> 04:28:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord is afgesproken dat de kerncentrale in Borssele langer 04:28:39.479 --> 04:28:42.700 align:middle line:82% position:46% size:100% openblijft en dat er wordt ingezet op de komst van twee nieuwe 04:28:42.819 --> 04:28:43.489 align:middle line:82% position:46% size:100% kerncentrales ... 04:28:47.338 --> 04:28:47.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry, ik heb even de slappe lach. 04:28:50.769 --> 04:28:56.120 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat deze inzet, mede gelet op de 04:29:03.819 --> 04:29:04.308 align:middle line:82% position:46% size:100% ... Sorry! 04:29:04.429 --> 04:29:06.019 align:middle line:82% position:46% size:100% (Hilariteit) Zal ik opnieuw beginnen? 04:29:06.349 --> 04:29:08.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Begin maar opnieuw met de motie. Ik pak 'm op bij "overwegende". 04:29:09.110 --> 04:29:09.489 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat in het 04:29:09.610 --> 04:29:10.100 align:middle line:82% position:46% size:100% coalitieakkoord is afgesproken dat de kerncentrale in Borssele langer 04:29:10.219 --> 04:29:08.950 align:middle line:82% position:46% size:100% openblijft en dat er wordt ingezet op de komst van twee nieuwe 04:29:09.168 --> 04:29:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kerncentrales; overwegende dat deze inzet, mede gelet op de recente 04:29:13.040 --> 04:29:15.399 align:middle line:82% position:46% size:100% mondiale ontwikkelingen op het gebied van energie, een herijking 04:29:15.520 --> 04:29:18.816 align:middle line:82% position:46% size:100% vergt; verzoekt de regering de ambities op het gebied van 04:29:18.935 --> 04:29:22.209 align:middle line:82% position:46% size:100% kernenergie te verhogen en hierin nadrukkelijk de mogelijkheden 04:29:44.459 --> 04:29:48.218 align:middle line:82% position:46% size:100% van Small Modular Reactors mee te nemen, en gaat over tot de orde van 04:29:48.338 --> 04:29:48.658 align:middle line:82% position:46% size:100% de dag. Zij krijgt nr. 04:29:48.779 --> 04:29:48.879 align:middle line:82% position:46% size:100% 74 (36200-XIII). Dank u wel! 04:29:48.998 --> 04:29:49.290 align:middle line:82% position:46% size:100% (Applaus) Dit komt 04:29:53.168 --> 04:29:55.620 align:middle line:82% position:46% size:100% echt door de heer Jetten. (Hilariteit) 04:30:01.338 --> 04:30:02.239 align:middle line:82% position:46% size:100% We onthouden deze. 04:30:04.138 --> 04:30:07.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan mevrouw Koekkoek van Volt. 04:30:28.440 --> 04:30:30.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Twee moties. 04:30:32.218 --> 04:30:34.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Een over het zogenaamde soevereiniteitsfonds. 04:30:34.780 --> 04:30:36.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb natuurlijk gehoord dat de minister aangaf: er zijn 04:30:37.058 --> 04:30:39.239 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende opties; we wegen en analyseren nog. 04:30:39.718 --> 04:30:41.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd zit er wel echt een nadeel aan 04:30:43.468 --> 04:30:45.430 align:middle line:82% position:46% size:100% het minder strikt nemen van de begrotingsnormen, namelijk dat 04:30:45.549 --> 04:30:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% landen die nu al een hoge staatsschuld hebben ook 04:30:47.558 --> 04:30:49.019 align:middle line:82% position:46% size:100% geconfronteerd worden met een hoge rente. 04:30:49.588 --> 04:30:53.068 align:middle line:82% position:46% size:100% Daardoor zullen die wellicht minder geneigd zijn om te investeren in 04:30:53.308 --> 04:30:56.409 align:middle line:82% position:46% size:100% groene en duurzame opties. Daarom lijkt het oprichten van zo'n 04:30:56.530 --> 04:30:59.500 align:middle line:82% position:46% size:100% gezamenlijk Europees fonds een beter idee. 04:30:59.739 --> 04:31:02.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar de volgende motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:31:02.929 --> 04:31:05.449 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat door de hoge energieprijzen bedrijven in de 04:31:05.568 --> 04:31:08.209 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie gedeeltelijk stilliggen; constaterende dat de Verenigde 04:31:08.329 --> 04:31:11.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Staten via de Inflation Reduction Act Europese bedrijven actief 04:31:11.289 --> 04:31:14.450 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekt; overwegende dat we cruciale sectoren voor onder andere 04:31:14.569 --> 04:31:16.728 align:middle line:82% position:46% size:100% de energietransitie en strategische autonomie van Europa voor de 04:31:16.849 --> 04:31:19.549 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst moeten behouden; verzoekt de regering om bij de Raad 04:31:19.668 --> 04:31:22.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Concurrentievermogen van 1 december aanstaande zich in te zetten voor 04:31:22.520 --> 04:31:24.588 align:middle line:82% position:46% size:100% het oprichten van een Europees steunfonds voor strategisch 04:31:24.709 --> 04:31:28.009 align:middle line:82% position:46% size:100% noodzakelijke en duurzame industrie, waarbij voorwaarden voor steun 04:31:28.129 --> 04:31:30.709 align:middle line:82% position:46% size:100% gekoppeld worden aan verduurzaming, en waarbij het aangaan van 04:31:30.829 --> 04:31:33.138 align:middle line:82% position:46% size:100% gezamenlijke leningen niet op voorhand wordt uitgesloten, en gaat 04:31:33.259 --> 04:31:35.389 align:middle line:82% position:46% size:100% over tot de orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:31:35.510 --> 04:31:36.129 align:middle line:82% position:46% size:100% 75 (36200-XIII). 04:31:38.179 --> 04:31:42.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de tweede motie over het in lijn brengen van de financiële sector met 04:31:42.388 --> 04:31:47.429 align:middle line:82% position:46% size:100% de klimaatdoelen van Parijs. We zien nu dat die sector zichzelf 04:31:47.549 --> 04:31:49.429 align:middle line:82% position:46% size:100% normeert op basis van vrijwilligheid. 04:31:50.000 --> 04:31:53.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet eigenlijk dat daar niet de resultaten uit komen die nodig zijn. 04:31:54.929 --> 04:31:58.450 align:middle line:82% position:46% size:100% In eerste instantie lijkt het ons nodig dat Nederland die normering op 04:31:58.569 --> 04:31:59.870 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat pakken. Maar het lijkt ons ook nodig dat we 04:31:59.989 --> 04:32:01.989 align:middle line:82% position:46% size:100% dat Europees gaan aanjagen, ook omdat de financiële sector 04:32:02.110 --> 04:32:03.690 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk een Europese sector is. 04:32:05.790 --> 04:32:08.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar de volgende motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:32:09.090 --> 04:32:11.409 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat Nederland een relatief grote financiële sector 04:32:11.530 --> 04:32:14.200 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft, waardoor de gefinancierde uitstoot een relatief grote impact 04:32:14.319 --> 04:32:17.449 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft op de mondiale emissies van broeikasgassen; constaterende dat 04:32:17.568 --> 04:32:20.019 align:middle line:82% position:46% size:100% het overgrote deel van de financiële instellingen qua duurzaamheid stuurt 04:32:20.138 --> 04:32:23.468 align:middle line:82% position:46% size:100% op ESG-criteria die al langer ter discussie staan, en de Europese 04:32:23.588 --> 04:32:25.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Green Deal een taxonomie voor duurzame activiteiten bevat; 04:32:26.338 --> 04:32:29.379 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat de regering van plan is om volgend jaar te besluiten of 04:32:29.500 --> 04:32:32.156 align:middle line:82% position:46% size:100% meer normerend optreden gepast en mogelijk is om de financiële sector 04:32:32.275 --> 04:32:34.409 align:middle line:82% position:46% size:100% te laten voldoen aan het klimaatakkoord van Parijs; 04:32:34.769 --> 04:32:37.360 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegende dat financiële instellingen onderling concurreren 04:32:37.479 --> 04:32:39.760 align:middle line:82% position:46% size:100% en een gelijk speelveld in de Europese Unie daarom noodzakelijk 04:32:39.879 --> 04:32:42.700 align:middle line:82% position:46% size:100% is; verzoekt de regering om op Europees niveau de discussie te 04:32:42.819 --> 04:32:46.180 align:middle line:82% position:46% size:100% starten over hoe er gezamenlijk normerend kan worden opgetreden en 04:32:46.299 --> 04:32:49.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland ondertussen zelf normering te laten uitwerken, om de uitstoot 04:32:49.329 --> 04:32:51.370 align:middle line:82% position:46% size:100% die indirect gefinancierd wordt door de Europese financiële sector in 04:32:51.489 --> 04:32:53.148 align:middle line:82% position:46% size:100% lijn te brengen met de doelstellingen uit het 04:32:53.269 --> 04:32:55.292 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatakkoord van Parijs, en de Kamer over de resultaten te 04:32:55.413 --> 04:32:57.870 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren bij de voortgangsrapportage over de doelen 04:32:58.079 --> 04:33:01.138 align:middle line:82% position:46% size:100% die de sector zelf stelt, en gaat over tot de orde van de dag. 04:33:01.860 --> 04:33:03.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 76 (36200-XIII). 04:33:03.338 --> 04:33:05.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Dank u wel, mevrouw Koekkoek. 04:33:05.930 --> 04:33:07.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan mevrouw Van der Plas, BBB. 04:33:27.679 --> 04:33:28.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 04:33:30.169 --> 04:33:35.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de ministers, de staatssecretaris en hun staf 04:33:35.609 --> 04:33:38.710 align:middle line:82% position:46% size:100% bedanken voor alle antwoorden. Ik vond het een inhoudelijk goed 04:33:38.830 --> 04:33:42.519 align:middle line:82% position:46% size:100% debat. Af en toe was het even emotioneel, 04:33:42.638 --> 04:33:45.028 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we zijn allemaal mensen. 04:33:48.109 --> 04:33:52.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind de staatssecretaris eigenlijk wel echt de baas van deze 04:33:52.408 --> 04:33:53.060 align:middle line:82% position:46% size:100% twee dagen. 04:33:58.330 --> 04:34:00.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoelang hebben we bij elkaar gedebatteerd? 04:34:00.229 --> 04:34:05.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk in totaal 24 uur, of zo? Gisteren 12 uur en nu ook 04:34:09.098 --> 04:34:12.468 align:middle line:82% position:46% size:100% 12 uur. Als hij dan eindelijk aan de beurt 04:34:12.587 --> 04:34:18.078 align:middle line:82% position:46% size:100% is, zegt hij ook nog: ik heb wel drie vragen gekregen. 04:34:19.639 --> 04:34:23.911 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hou daarvan. Complimenten, ook speciaal voor deze 04:34:24.139 --> 04:34:27.718 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris. U bent wel een diehard. 04:34:27.837 --> 04:34:32.220 align:middle line:82% position:46% size:100% U moet hier trouwens ook blijven, dus u heeft eigenlijk weinig in te 04:34:32.340 --> 04:34:34.973 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Maar ik heb daar echt wel respect 04:34:35.093 --> 04:34:36.900 align:middle line:82% position:46% size:100% voor. Voorzitter. 04:34:37.020 --> 04:34:39.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb één motie. De Kamer, gehoord de beraadslaging, 04:34:39.240 --> 04:34:42.859 align:middle line:82% position:46% size:100% constaterende dat energie intensieve mkb bedrijven, zoals bijvoorbeeld 04:34:43.549 --> 04:34:46.019 align:middle line:82% position:46% size:100% (middelgrote) bakkerijbedrijven, willen overstappen op elektrische 04:34:46.138 --> 04:34:51.368 align:middle line:82% position:46% size:100% energie; constaterende dat veel mkb bedrijven niet kunnen omschakelen op 04:34:51.489 --> 04:34:54.169 align:middle line:82% position:46% size:100% elektrische energie, onder meer vanwege overbelasting van het 04:34:54.290 --> 04:34:57.938 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaande energienet; overwegende dat bedrijven ook bezig zijn met 04:34:58.059 --> 04:35:01.419 align:middle line:82% position:46% size:100% groene waterstof; overwegende dat gemeenten niet altijd willen 04:35:01.540 --> 04:35:04.299 align:middle line:82% position:46% size:100% meewerken aan vergunningverlening, bijvoorbeeld omdat een bedrijf te 04:35:04.419 --> 04:35:08.560 align:middle line:82% position:46% size:100% dicht bij een woonwijk zou zitten; verzoekt het kabinet om in gesprek 04:35:08.680 --> 04:35:11.348 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het 04:35:11.469 --> 04:35:15.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Expertise Centrum Warmte om te kijken hoe gemeenten gestimuleerd 04:35:15.250 --> 04:35:18.549 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden om mkb bedrijven (zeker de mkb bedrijven die energie 04:35:18.669 --> 04:35:22.419 align:middle line:82% position:46% size:100% intensief zijn) beter te faciliteren in de vergunningverlening bij het 04:35:22.540 --> 04:35:25.919 align:middle line:82% position:46% size:100% omschakelen naar groene waterstof, en gaat over tot de orde van de dag. 04:35:27.929 --> 04:35:29.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 77 (36200-XIII). 04:35:30.088 --> 04:35:35.776 align:middle line:82% position:46% size:100% Rest mij nog onze zeer gewaardeerde Kamerbodes te bedanken voor al hun 04:35:35.896 --> 04:35:40.726 align:middle line:82% position:46% size:100% inzet, de mensen die ons veilig houden, de politie en op de tribune 04:35:40.847 --> 04:35:44.109 align:middle line:82% position:46% size:100% die ene eenzame … Ik weet niet wat u hier doet. 04:35:44.380 --> 04:35:49.411 align:middle line:82% position:46% size:100% Lobbyist of journalist? Ook u bent een baas door dit gewoon 04:35:49.530 --> 04:35:51.150 align:middle line:82% position:46% size:100% vol te houden. Dank u wel. 04:35:53.169 --> 04:35:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan geef ik het woord aan de heer 04:35:54.950 --> 04:35:56.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Haga, Groep Van Haga. 04:36:12.959 --> 04:36:13.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. 04:36:20.909 --> 04:36:23.669 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt de regering bij 04:36:24.449 --> 04:36:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% verduurzamingstrajecten de voorkeur te geven aan groene waterstof boven 04:36:27.340 --> 04:36:29.069 align:middle line:82% position:46% size:100% CCS, en gaat over tot de orde van de dag. 04:36:29.789 --> 04:36:30.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 78 (36200-XIII). 04:36:31.139 --> 04:36:34.451 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of de heer Van Raan deze motie mede wil indienen. 04:36:34.570 --> 04:36:34.631 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij denkt er 04:36:36.659 --> 04:36:39.490 align:middle line:82% position:46% size:100% nog over na. Ik kreeg al geen appje. 04:36:40.088 --> 04:36:43.130 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de winkelstraat 04:36:43.250 --> 04:36:45.889 align:middle line:82% position:46% size:100% onder druk staat door leegstand en verloedering; overwegende dat een 04:36:46.009 --> 04:36:48.889 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekkelijke winkelstraat van groot belang is voor dorpen en 04:36:49.009 --> 04:36:51.431 align:middle line:82% position:46% size:100% steden en dat de Impulsaanpak winkelgebieden daarbij helpt; 04:36:51.729 --> 04:36:54.880 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering te onderzoeken of intensivering van de Impulsaanpak 04:36:55.000 --> 04:36:57.669 align:middle line:82% position:46% size:100% winkelgebieden wenselijk is, en gaat over tot de orde van de dag. 04:36:58.359 --> 04:36:59.258 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 79 (36200-XIII). 04:37:00.799 --> 04:37:03.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat het van cruciaal 04:37:03.750 --> 04:37:07.008 align:middle line:82% position:46% size:100% belang is dat Nederland zelf kan voorzien in de energiebehoefte; 04:37:07.159 --> 04:37:10.470 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoekt de regering in te zetten op energiesoevereiniteit door 04:37:10.590 --> 04:37:13.679 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld in te zetten op extra kerncentrales, en gaat over tot de 04:37:13.798 --> 04:37:15.381 align:middle line:82% position:46% size:100% orde van de dag. Zij krijgt nr. 04:37:15.501 --> 04:37:18.299 align:middle line:82% position:46% size:100% 80 (36200-XIII). En dan de laatste. 04:37:18.419 --> 04:37:21.229 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de begroting van 04:37:22.159 --> 04:37:25.258 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK vele verschillende subsidies kent; verzoekt de regering het 04:37:25.379 --> 04:37:28.319 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal subsidieregelingen terug te brengen door subsidies waar mogelijk 04:37:28.439 --> 04:37:30.350 align:middle line:82% position:46% size:100% samen te voegen, en gaat over tot de orde van de dag. 04:37:30.859 --> 04:37:33.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij krijgt nr. 81 (36200-XIII). 04:37:33.409 --> 04:37:35.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank u wel, meneer Van Haga. 04:37:35.419 --> 04:37:38.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat ik even schors zodat de bewindspersonen zich kunnen 04:37:38.779 --> 04:37:41.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbereiden, wil ik de staatssecretaris even het woord 04:37:41.119 --> 04:37:42.580 align:middle line:82% position:46% size:100% geven, want hij heeft maar één vraag. 04:37:45.080 --> 04:37:47.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik de staatssecretaris verontschuldigen. 04:37:48.199 --> 04:37:50.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij krijgt dat alle steun vanuit de Kamer. 04:37:51.130 --> 04:37:51.507 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, gaat uw gang. Voorzitter. 04:37:51.627 --> 04:37:56.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had een vraag van de heer Erkens over het versnellingsplan Noordzee. 04:37:56.509 --> 04:37:56.490 align:middle line:82% position:46% size:100% De 04:37:58.240 --> 04:38:00.686 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag is logisch. We hebben eerder een 04:38:00.806 --> 04:38:04.207 align:middle line:82% position:46% size:100% versnellingsplan Noordzee ingediend en hier besproken met de Kamer. 04:38:04.630 --> 04:38:07.315 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn daarna enkele fiscale maatregelen gekomen. 04:38:07.436 --> 04:38:09.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vermoed dus dat de vraag daaruit voortkomt. 04:38:10.269 --> 04:38:14.028 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is dit afgelopen maandag in het WGO over de 04:38:14.149 --> 04:38:15.400 align:middle line:82% position:46% size:100% solidariteitsheffing ook uitgebreid besproken met de heer Van Rij. 04:38:17.199 --> 04:38:18.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou kunnen toezeggen 04:38:21.580 --> 04:38:26.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wij onze uiterste best doen om voor kerst aan te geven of we dat 04:38:26.658 --> 04:38:29.688 align:middle line:82% position:46% size:100% versnellingsplan kunnen halen en wat we daarvoor moeten doen. 04:38:29.809 --> 04:38:30.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is de motie daarmee overbodig geworden. 04:38:30.958 --> 04:38:33.226 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij zal ook de investeringsaftrek aan de orde komen 04:38:33.347 --> 04:38:35.310 align:middle line:82% position:46% size:100% die in dat WGO uitgebreid aan de orde is geweest. 04:38:35.430 --> 04:38:37.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik het goed heb begrepen, heeft de staatssecretaris van Financiën 04:38:37.529 --> 04:38:40.708 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover al gezegd dat we er goed naar moeten kijken of die nodig is 04:38:40.829 --> 04:38:43.740 align:middle line:82% position:46% size:100% of niet. Ik kan nu een uitgebreid betoog 04:38:43.860 --> 04:38:45.740 align:middle line:82% position:46% size:100% houden over het feit dat daar voor- en nadelen aan zitten 04:38:47.389 --> 04:38:50.179 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat het eigenlijk allemaal niet nodig is omdat die bedrijven al een 04:38:50.298 --> 04:38:52.180 align:middle line:82% position:46% size:100% heleboel geld verdienen. Je zou ook de redenering kunnen 04:38:52.299 --> 04:38:56.720 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben dat we, toen we dat versnellingsplan maakten, nog geen 04:38:56.840 --> 04:38:58.720 align:middle line:82% position:46% size:100% extra fiscale boetes hadden opgelegd. 04:38:59.618 --> 04:39:01.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is precies het evenwicht waar we in zitten. 04:39:02.769 --> 04:39:04.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik de heer Erkens zou mogen toezeggen dat staatssecretaris van 04:39:04.969 --> 04:39:05.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Rij en ik 04:39:07.278 --> 04:39:09.758 align:middle line:82% position:46% size:100% onze uiterste best doen om voor de kerst en anders in januari — maar we 04:39:09.879 --> 04:39:13.528 align:middle line:82% position:46% size:100% zullen echt ons best doen om het voor de kerst te doen — met zo'n 04:39:13.769 --> 04:39:16.667 align:middle line:82% position:46% size:100% brief te komen waarin we aangeven of we dat gaan halen en wat de 04:39:16.787 --> 04:39:20.098 align:middle line:82% position:46% size:100% voorwaarden daarvoor zijn, dan zou ik de heer Erkens dankbaar zijn. 04:39:20.219 --> 04:39:23.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoeft deze motie niet ingediend te worden. 04:39:25.258 --> 04:39:26.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hou ik 'm aan, voorzitter. Dan breng ik die nu niet in 04:39:27.048 --> 04:39:26.922 align:middle line:82% position:46% size:100% stemming. Ja. 04:39:27.043 --> 04:39:27.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan 04:39:28.938 --> 04:39:31.470 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we heel even kijken wat het motienummer is. 04:39:31.590 --> 04:39:33.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is de motie op stuk nr. 39, dacht ik. 04:39:33.889 --> 04:39:35.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk. Dank, staatssecretaris. 04:39:35.888 --> 04:39:39.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Op verzoek van de heer Erkens stel ik voor zijn motie (36200-XIII, nr. 04:39:39.279 --> 04:39:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% 39) aan te houden. Daartoe wordt besloten. 04:39:39.619 --> 04:39:39.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik ben één vraagje vergeten. 04:39:40.090 --> 04:39:42.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kan de staatssecretaris het antwoord zo oplepelen. 04:39:43.269 --> 04:39:45.167 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat erom dat ruim de helft van de geraamde 04:39:45.287 --> 04:39:51.400 align:middle line:82% position:46% size:100% solidariteitsbijdrageopbrengst van de partijen van het Norg Akkoord 04:39:51.520 --> 04:39:52.758 align:middle line:82% position:46% size:100% komt. Kan de staatssecretaris dat 04:39:52.879 --> 04:39:54.819 align:middle line:82% position:46% size:100% toelichten? Het frappeerde mij namelijk wel dat 04:39:55.179 --> 04:39:58.136 align:middle line:82% position:46% size:100% meer dan de helft van de opbrengst komt uit zo'n afspraak met die Norg 04:39:58.257 --> 04:40:03.797 align:middle line:82% position:46% size:100% Akkoordpartijen, dus uit overwinst. Dat zal ik netter doen in de brief, 04:40:04.098 --> 04:40:06.797 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het klopt. Dat zijn twee partijen. 04:40:09.560 --> 04:40:11.958 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wordt fiscaal gezien als winst. Dat kan ook niet anders. 04:40:14.750 --> 04:40:18.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee is het belastbaar voor de solidariteitsheffing. 04:40:18.180 --> 04:40:19.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus correct. Dank u wel. 04:40:19.759 --> 04:40:22.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik de staatssecretaris bedanken, ook voor zijn aanwezigheid 04:40:22.529 --> 04:40:25.990 align:middle line:82% position:46% size:100% hier. Mevrouw Van der Plas zei dat volgens 04:40:26.110 --> 04:40:28.419 align:middle line:82% position:46% size:100% mij heel mooi. Ik schors de vergadering tot 04:40:28.540 --> 04:40:32.949 align:middle line:82% position:46% size:100% ongeveer 1.30 uur en dan gaan we weer verder met de tweede termijn 04:40:33.068 --> 04:40:34.290 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de kant van het kabinet. De vergadering wordt van 01.19 uur 04:40:34.409 --> 04:40:34.729 align:middle line:82% position:46% size:100% tot 01.36 uur geschorst. Ik geef 04:57:56.789 --> 04:57:59.431 align:middle line:82% position:46% size:100% het woord aan de minister. Gaat uw gang! 04:57:59.550 --> 04:58:01.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Early in the morning. Dank u, voorzitter. 04:58:01.569 --> 04:58:02.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet nog 04:58:03.609 --> 04:58:05.369 align:middle line:82% position:46% size:100% een antwoord rechtzetten uit de eerste termijn en ik ga dat snel 04:58:05.490 --> 04:58:07.789 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. De heer Amhaouch vroeg of de aankoop 04:58:07.908 --> 04:58:11.330 align:middle line:82% position:46% size:100% van de High Tech Campus Eindhoven met terugwerkende kracht binnen de 04:58:11.450 --> 04:58:14.869 align:middle line:82% position:46% size:100% reikwijdte van de Wet vifo valt. Ik gaf toen aan dat dat het geval 04:58:14.990 --> 04:58:18.150 align:middle line:82% position:46% size:100% was, maar dat klopt niet. Dat zit hem in een 04:58:18.270 --> 04:58:23.150 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzonderingsgrond die in het amendement zat, waarbij juist deze 04:58:23.270 --> 04:58:26.729 align:middle line:82% position:46% size:100% toevoeging niet met terugwerkende kracht zou werken. 04:58:27.889 --> 04:58:30.021 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dat nu niet toelichten, maar volgens mij is het goed voor de 04:58:30.319 --> 04:58:32.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Handelingen dat ik dat corrigeer. Bij dezen! 04:58:33.868 --> 04:58:34.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kijk 04:58:37.209 --> 04:58:42.019 align:middle line:82% position:46% size:100% even of de Wet homologatie onderhands akkoord in de moties zat. 04:58:42.138 --> 04:58:45.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij was dat niet het geval, maar we hebben het heel snel gedaan. 04:58:45.430 --> 04:58:49.970 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Rahimi vroeg of ik de informatie over de Wet homologatie 04:58:50.090 --> 04:58:52.778 align:middle line:82% position:46% size:100% onderhands akkoord meer inzichtelijk kon maken voor ondernemers. 04:58:53.269 --> 04:58:56.201 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn het eens dat dat een heel belangrijke ontwikkeling is. 04:58:56.560 --> 04:59:01.077 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook nog aanvullen dat ik een aanjager heb aangesteld om te helpen 04:59:01.197 --> 04:59:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het oplossen van de problemen rond de schuldenproblematiek, 04:59:03.561 --> 04:59:08.029 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk een juridische expert, Bruno Tideman, die ons ook zal 04:59:08.150 --> 04:59:11.330 align:middle line:82% position:46% size:100% adviseren over het verbeteren van en de regievorming rondom de aanpak van 04:59:11.450 --> 04:59:13.729 align:middle line:82% position:46% size:100% schulden. Overigens is het wel goed om te 04:59:13.849 --> 04:59:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% melden dat deze wet onder de verantwoordelijkheid van de minister 04:59:17.270 --> 04:59:21.989 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Rechtsbescherming valt. Ik pak de vraag van de heer Rahimi 04:59:22.109 --> 04:59:25.970 align:middle line:82% position:46% size:100% proactief op en ik ga ervoor zorgen dat deze wet beter onder de aandacht 04:59:26.090 --> 04:59:27.438 align:middle line:82% position:46% size:100% komt. Ik zal dat dus ook met de minister 04:59:27.559 --> 04:59:29.709 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Rechtsbescherming opnemen. Dat is een toezegging. 04:59:32.088 --> 04:59:35.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Rahimi vroeg ook om een 04:59:36.000 --> 04:59:40.889 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging rondom het beter in kaart brengen, beter zichtbaar maken van 04:59:41.009 --> 04:59:45.088 align:middle line:82% position:46% size:100% de lasten voor het bedrijfsleven. Ik wil graag de toezegging doen dat 04:59:45.208 --> 04:59:47.580 align:middle line:82% position:46% size:100% ik bereid ben om met mijn collega, de minister van Financiën, in 04:59:47.700 --> 04:59:51.778 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek te gaan om te kijken of we die lastenontwikkeling een meer 04:59:51.899 --> 04:59:54.659 align:middle line:82% position:46% size:100% prominente plek kunnen geven in de Miljoenennota, zodat we die ook 04:59:54.779 --> 04:59:55.819 align:middle line:82% position:46% size:100% beter kunnen gebruiken. 04:59:57.348 --> 04:59:59.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik op de vraag van mevrouw 04:59:59.699 --> 05:00:04.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Kröger. Zij vroeg naar de doelmatigheid van 05:00:04.330 --> 05:00:09.720 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatwerkafspraken. Ik wil het volgende toelichten. 05:00:09.840 --> 05:00:12.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij doen op dit moment een interdepartementaal 05:00:12.689 --> 05:00:16.709 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidsonderzoek, ibo, onder leiding van mevrouw Van Geest naar de 05:00:16.830 --> 05:00:19.229 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvullende maatregelen om te komen tot een reductie van 60%. 05:00:19.349 --> 05:00:22.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is al eerder over gesproken. Mijn voorstel is om dit onderzoek af 05:00:22.560 --> 05:00:25.278 align:middle line:82% position:46% size:100% te wachten, voordat we weer een ander onderzoek instellen. 05:00:25.789 --> 05:00:29.958 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn reactie op die vraag. Kort, mevrouw Kröger. 05:00:33.209 --> 05:00:36.900 align:middle line:82% position:46% size:100% De maatwerkafspraken zijn geen onderdeel van die ibo studie. 05:00:38.580 --> 05:00:40.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet is al voornemens om de maatwerkafspraken om te gaan doen. 05:00:41.039 --> 05:00:44.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is dus staand beleid. Dan is het toch volstrekt logisch 05:00:44.409 --> 05:00:49.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we weten dat de minister zich in ieder geval de moeite getroost om 05:00:49.658 --> 05:00:53.650 align:middle line:82% position:46% size:100% aan ons uit te leggen hoe die gelden doelmatig worden uitgegeven en dat 05:00:53.770 --> 05:00:56.990 align:middle line:82% position:46% size:100% wij dat dan kunnen controleren? Volgens mij gaan we het debat 05:00:57.110 --> 05:00:59.810 align:middle line:82% position:46% size:100% opnieuw doen. Het staat in het coalitieakkoord. 05:00:59.930 --> 05:01:02.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een opdracht die ik uitvoer. Ik ben zeker bereid om te kijken 05:01:02.689 --> 05:01:05.050 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de doelmatige besteding binnen de maatwerkafspraken. 05:01:05.170 --> 05:01:07.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik. We kijken naar de uitkomsten van het 05:01:07.610 --> 05:01:10.740 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek van mevrouw Van Geest. U vervolgt uw appreciaties. 05:01:11.039 --> 05:01:13.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, we gaan niet opnieuw het debat hierover voeren. 05:01:14.250 --> 05:01:17.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, echt niet, ook even kijkend naar de tijd, mevrouw Kröger; 05:01:17.850 --> 05:01:18.359 align:middle line:82% position:46% size:100% alstublieft. 05:01:20.598 --> 05:01:24.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Erkens vroeg naar het 05:01:25.048 --> 05:01:28.310 align:middle line:82% position:46% size:100% overbruggen van de SDS. Ik heb daar geen dekking voor. 05:01:28.430 --> 05:01:30.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat niet om een heel erg groot bedrag. 05:01:30.540 --> 05:01:33.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat om ongeveer 2,5 miljoen, maar ik heb gewoon een 05:01:33.388 --> 05:01:34.098 align:middle line:82% position:46% size:100% dekkingsvraag. 05:01:36.650 --> 05:01:38.361 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom kan ik hier niet aan tegemoet komen. 05:01:40.569 --> 05:01:42.880 align:middle line:82% position:46% size:100% De PvdA vroeg 05:01:46.609 --> 05:01:47.521 align:middle line:82% position:46% size:100% ... Meneer Erkens, ook heel kort. 05:01:47.640 --> 05:01:49.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal het zo kort mogelijk houden. Kan de minister in ieder geval 05:01:49.540 --> 05:01:51.958 align:middle line:82% position:46% size:100% toezeggen dat ze in gesprek gaat met de sector en daarbij kijkt of de 05:01:52.079 --> 05:01:55.599 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaande regelingen wel mogelijkheden bieden om iets van 05:01:55.720 --> 05:01:56.979 align:middle line:82% position:46% size:100% overbrugging te bieden in die periode? 05:01:57.500 --> 05:02:00.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil zeker het gesprek aangaan. Dat loopt toch intensief, dus dat 05:02:00.540 --> 05:02:02.118 align:middle line:82% position:46% size:100% zal ik daarin meenemen. Dat kan ik doen. 05:02:03.289 --> 05:02:05.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. De heer Thijssen vroeg wanneer het 05:02:05.500 --> 05:02:07.701 align:middle line:82% position:46% size:100% Actieplan Groene en Digitale Banen 05:02:09.588 --> 05:02:11.361 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de Kamer wordt gezonden. Dat wordt december. 05:02:11.630 --> 05:02:13.273 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was even in de war. Welke brief bedoelde u nou? 05:02:13.393 --> 05:02:16.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb twee brieven genoemd. We hebben een Actieplan Groene en 05:02:16.138 --> 05:02:17.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Digitale Banen. Dat komt in december. 05:02:18.278 --> 05:02:21.389 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook de brief in reactie op de motie-Dassen/Omtzigt, waarin ik 05:02:21.509 --> 05:02:22.949 align:middle line:82% position:46% size:100% in zal gaan op die werktijdverkorting, maar dat 05:02:23.068 --> 05:02:25.067 align:middle line:82% position:46% size:100% bedoelde u niet. Maar ze komen beide in december. 05:02:28.848 --> 05:02:30.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Graaf van de ChristenUnie vroeg naar de planning 05:02:30.989 --> 05:02:32.898 align:middle line:82% position:46% size:100% rondom de maatschappelijke bv. 05:02:39.720 --> 05:02:42.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is complex. Er zijn veel stakeholders. 05:02:43.830 --> 05:02:47.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is juridisch ingewikkelde materie. 05:02:47.349 --> 05:02:49.861 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus die planning is in maart/april voorzien. 05:02:51.438 --> 05:02:53.216 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik bij de moties. Daar ga ik snel doorheen. 05:02:53.335 --> 05:02:55.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom bij de motie op stuk nr. 05:02:56.569 --> 05:03:00.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Die ontraad ik. Dit zeg ik even tegen de heer Graus: 05:03:00.568 --> 05:03:03.000 align:middle line:82% position:46% size:100% ik kan wel voortgangsrapportages doen op de al gezonden 05:03:03.119 --> 05:03:06.258 align:middle line:82% position:46% size:100% industriebrief. Ik zal, zoals ik gezegd heb, in Q1 05:03:06.588 --> 05:03:09.889 align:middle line:82% position:46% size:100% een perspectief op de langetermijneconomie geven. 05:03:10.220 --> 05:03:13.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat komt er zeker aan, net als die voortgangsrapportage. 05:03:13.159 --> 05:03:15.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar zoals de motie nu geformuleerd is, moet ik die ontraden. 05:03:15.540 --> 05:03:18.049 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 22 ontraad ik. 05:03:18.699 --> 05:03:22.466 align:middle line:82% position:46% size:100% Die ging over de rente. De motie op stuk nr. 05:03:22.585 --> 05:03:26.289 align:middle line:82% position:46% size:100% 23 ontraad ik. De motie op 05:03:29.039 --> 05:03:30.359 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 05:03:30.959 --> 05:03:32.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan ik die zo interpreteren 05:03:34.618 --> 05:03:37.720 align:middle line:82% position:46% size:100% dat aan het verzoek voldaan wordt middels het Actieprogramma Veilig 05:03:37.840 --> 05:03:38.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondernemen 05:03:39.990 --> 05:03:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% 2023-2026 dat in '23 actief wordt, waarin aandacht wordt besteed aan 05:03:44.138 --> 05:03:46.389 align:middle line:82% position:46% size:100% winkeldiefstal? Dan kan ik de motie oordeel Kamer 05:03:46.509 --> 05:03:48.310 align:middle line:82% position:46% size:100% geven. Zo mag de minister de motie 05:03:48.430 --> 05:03:50.088 align:middle line:82% position:46% size:100% interpreteren. Ja? 05:03:50.269 --> 05:03:52.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Graus. Dan krijgt de motie op 05:03:55.069 --> 05:03:57.451 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 24 oordeel Kamer. 05:03:57.570 --> 05:03:58.829 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 25, van de heer Graus, krijgt 05:03:58.949 --> 05:04:00.898 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:04:01.028 --> 05:04:03.913 align:middle line:82% position:46% size:100% 26 gaat over de Impulsaanpak winkelgebieden. 05:04:04.032 --> 05:04:06.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in het debat toegelicht waarom ik dat nu niet opportuun 05:04:06.349 --> 05:04:08.630 align:middle line:82% position:46% size:100% vind. Op zich heb ik sympathie voor de 05:04:08.750 --> 05:04:10.880 align:middle line:82% position:46% size:100% motie, maar ik moet die om die reden ontraden. 05:04:11.000 --> 05:04:14.310 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn er net mee gestart. De motie op stuk nr. 05:04:14.430 --> 05:04:18.179 align:middle line:82% position:46% size:100% 27 ontraad ik. Die gaat over de maritieme 05:04:18.298 --> 05:04:20.370 align:middle line:82% position:46% size:100% maakindustrie een nationaal belang maken. 05:04:20.580 --> 05:04:25.838 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 28 krijgt oordeel Kamer. 05:04:25.958 --> 05:04:25.938 align:middle line:82% position:46% size:100% De 05:04:28.080 --> 05:04:30.269 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 29 krijgt oordeel Kamer. 05:04:32.630 --> 05:04:33.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak een sprongetje. De motie op stuk nr. 05:04:33.560 --> 05:04:35.387 align:middle line:82% position:46% size:100% 37 krijgt oordeel Kamer. 05:04:38.389 --> 05:04:40.341 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister bedanken. Mijn moties zitten er nu op, dus ik 05:04:40.528 --> 05:04:43.859 align:middle line:82% position:46% size:100% kan huiswaarts keren. Maar hartelijk bedankt. 05:04:48.278 --> 05:04:51.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij met wat we hebben kunnen aftikken, dus dank u wel. 05:04:51.129 --> 05:04:53.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Een fijne avond en een behouden thuiskomst allemaal. 05:04:53.739 --> 05:04:55.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot ziens. Dank u wel, meneer Graus. 05:04:55.349 --> 05:04:55.717 align:middle line:82% position:46% size:100% Dag meneer Graus. De motie op stuk nr. 05:04:55.836 --> 05:04:58.262 align:middle line:82% position:46% size:100% 37 kreeg oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:04:58.383 --> 05:05:01.951 align:middle line:82% position:46% size:100% 37 krijgt oordeel Kamer, ja. De motie op stuk nr. 05:05:02.070 --> 05:05:05.560 align:middle line:82% position:46% size:100% 40 krijgt oordeel Kamer. Dat is een motie van de heer Rahimi. 05:05:05.680 --> 05:05:07.650 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 41 ontraad ik. 05:05:09.008 --> 05:05:15.150 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 45 … O, ik zal de vorige appreciatie 05:05:15.270 --> 05:05:16.794 align:middle line:82% position:46% size:100% toelichten. Ja, mevrouw Leijten vraagt waarom. 05:05:16.914 --> 05:05:20.799 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie gaat over die netwerkscan. Het is terecht dat u om een 05:05:20.919 --> 05:05:23.720 align:middle line:82% position:46% size:100% toelichting vraagt. Op zich klinkt het gek dat je dat 05:05:23.840 --> 05:05:24.869 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zou willen doen. Maar het is 05:05:26.588 --> 05:05:27.919 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien even goed om de redenering te volgen. 05:05:28.040 --> 05:05:30.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hecht ook aan hoge standaarden op het gebied van integriteit, die 05:05:30.880 --> 05:05:33.338 align:middle line:82% position:46% size:100% terecht worden gesteld aan topambtenaren. 05:05:33.758 --> 05:05:36.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de ambtelijke top van het ministerie van EZK gelden dezelfde 05:05:37.040 --> 05:05:40.541 align:middle line:82% position:46% size:100% regels als voor de ambtelijke top van het ministerie van BZK. 05:05:41.019 --> 05:05:44.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie van BZK onderzoekt op dit moment of een zogenaamde 05:05:45.609 --> 05:05:49.099 align:middle line:82% position:46% size:100% weerbaarheidsscan kan worden toegepast binnen het Rijk en, zo ja, 05:05:49.220 --> 05:05:51.609 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe en op wie. Dat onderzoek zou ik willen 05:05:51.729 --> 05:05:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% afwachten, want ik hecht wel aan een rijksbrede aanpak. 05:06:00.008 --> 05:06:04.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Met diezelfde uitleg kan de minister er ook oordeel Kamer van maken. 05:06:05.929 --> 05:06:09.291 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie die vorig jaar is ingediend, zegt: voor het hele 05:06:11.000 --> 05:06:13.109 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet. Daarvan heeft de minister president 05:06:13.228 --> 05:06:16.529 align:middle line:82% position:46% size:100% toen gezegd: ik vind het prima, maar discussieer dat maar uit met de 05:06:16.650 --> 05:06:19.547 align:middle line:82% position:46% size:100% minister van Binnenlandse Zaken. Die zegt: ik begin bij mezelf. 05:06:19.848 --> 05:06:23.181 align:middle line:82% position:46% size:100% Inmiddels zijn Defensie en de politietop toegevoegd. 05:06:23.569 --> 05:06:26.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan het ministerie van Economische Zaken natuurlijk prima 05:06:26.998 --> 05:06:28.979 align:middle line:82% position:46% size:100% in mee. Het is niet alsof daar niks is 05:06:29.099 --> 05:06:31.368 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurd, alsof er geen Kamervragen zijn gesteld. 05:06:32.209 --> 05:06:36.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Weet je, het is iets wat we ook bij gemeentes laten doen. 05:06:36.450 --> 05:06:40.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Die weerbaarheidsscan is ontwikkeld door Binnenlandse Zaken, samen met 05:06:40.860 --> 05:06:42.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Hogeschool Saxion. Dus 05:06:43.699 --> 05:06:47.039 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij kan je met dezelfde redenering zeggen: oordeel Kamer, 05:06:47.158 --> 05:06:49.400 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het zal waarschijnlijk een wat latere uitvoering kennen. 05:06:51.000 --> 05:06:52.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die uitleg kan ik oordeel Kamer geven. 05:06:53.020 --> 05:06:54.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ben ik het volledig eens met mevrouw Leijten. 05:06:55.729 --> 05:06:59.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik naar de motie op stuk nr. 45 ... 05:06:59.969 --> 05:07:01.069 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 41 krijgt dus oordeel Kamer. 05:07:01.479 --> 05:07:03.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Met de uitleg die ik net heb gegeven, ja. 05:07:04.258 --> 05:07:06.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Correct. Dan de motie-De Jong/Amhaouch, op 05:07:07.299 --> 05:07:09.317 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 45: oordeel Kamer. 05:07:09.437 --> 05:07:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 53: ontraden. 05:07:10.250 --> 05:07:10.271 align:middle line:82% position:46% size:100% De 05:07:11.949 --> 05:07:19.201 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk nr. 54 kan ik 05:07:20.429 --> 05:07:23.258 align:middle line:82% position:46% size:100% onder bepaalde voorwaarden oordeel Kamer geven. 05:07:23.379 --> 05:07:24.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie ging over een 05:07:26.250 --> 05:07:29.290 align:middle line:82% position:46% size:100% wet bevordering industriële ontwikkeling of een ander passend 05:07:29.409 --> 05:07:32.229 align:middle line:82% position:46% size:100% instrument. Oordeel Kamer, mits ik de motie zo 05:07:32.349 --> 05:07:36.188 align:middle line:82% position:46% size:100% mag interpreteren dat ik van enkele lopende initiatieven en regelingen 05:07:36.309 --> 05:07:38.848 align:middle line:82% position:46% size:100% zal bezien of die opschaling of aanpassing behoeven. 05:07:40.159 --> 05:07:42.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar een aantal voorbeelden bij. 05:07:42.978 --> 05:07:46.868 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de heer Amhaouch zich in deze interpretatie vinden? 05:07:46.989 --> 05:07:48.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan ik mee 05:07:50.080 --> 05:07:53.199 align:middle line:82% position:46% size:100% leven als het doel maar vooropstaat dat we structureel gaan investeren 05:07:53.318 --> 05:07:55.201 align:middle line:82% position:46% size:100% in productie en procesinnovaties. 05:07:58.799 --> 05:08:00.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Het onderzoek is juist bedoeld om te bezien welk instrumentarium. 05:08:00.508 --> 05:08:02.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartstikke fijn, dan doen we dat: oordeel Kamer. 05:08:03.039 --> 05:08:04.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we naar de motie-Amhaouch c.s., op stuk nr. 05:08:04.340 --> 05:08:07.227 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:08:12.060 --> 05:08:16.688 align:middle line:82% position:46% size:100% als de uitkomst ook kan zijn dat het brede mkb voldoende door andere 05:08:16.809 --> 05:08:20.169 align:middle line:82% position:46% size:100% organisaties wordt bediend en dat additionele financiering voor de 05:08:20.290 --> 05:08:22.060 align:middle line:82% position:46% size:100% ROM's in dat kader daarom niet nodig is. 05:08:22.180 --> 05:08:25.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik interpreteer het dus als een onderzoeksmotie. 05:08:25.169 --> 05:08:26.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kan ik haar oordeel Kamer geven. 05:08:29.740 --> 05:08:30.795 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Amhaouch knikt. De motie-Kröger/Thijssen, op stuk 05:08:30.916 --> 05:08:31.179 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 05:08:32.880 --> 05:08:37.080 align:middle line:82% position:46% size:100% 58: oordeel Kamer. De motie-Grinwis/De Jong, 05:08:40.479 --> 05:08:42.041 align:middle line:82% position:46% size:100% op stuk nr. 64: 05:08:43.838 --> 05:08:45.008 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer. De 05:08:49.380 --> 05:08:51.060 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op stuk 05:08:53.479 --> 05:08:55.144 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 65 gaat over Pallas en kan ik 05:08:55.263 --> 05:08:56.359 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer geven. 05:08:58.258 --> 05:09:02.688 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie-Van der Graaf c.s., op stuk nr. 05:09:02.809 --> 05:09:03.458 align:middle line:82% position:46% size:100% 67: aanhouden. 05:09:06.008 --> 05:09:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil later schriftelijk terugkomen op de vragen die zij stelt. 05:09:09.619 --> 05:09:13.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over inzichtelijk maken hoe prijstransparantie kan worden 05:09:13.508 --> 05:09:16.810 align:middle line:82% position:46% size:100% bewerkstelligd zodat de logistieke kosten beter zichtbaar zijn. 05:09:17.139 --> 05:09:19.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil gewoon even kijken wat er op dit moment allemaal speelt. 05:09:19.729 --> 05:09:21.008 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet ook nog rekening houden met Europese regels. 05:09:21.159 --> 05:09:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil er dus inhoudelijk even wat beter naar kijken. 05:09:24.619 --> 05:09:29.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik dat mag doen, houd ik de motie aan. 05:09:29.229 --> 05:09:31.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is aan mevrouw Van der Graaf. Tenminste, dat is mijn voorstel. 05:09:32.459 --> 05:09:36.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Graaf, het voorstel is dat de minister er schriftelijk 05:09:36.509 --> 05:09:39.750 align:middle line:82% position:46% size:100% op terugkomt. Het verzoek aan u is of u de motie 05:09:40.859 --> 05:09:46.049 align:middle line:82% position:46% size:100% in de tussentijd wilt aanhouden. Als de minister dat wil doen 05:09:47.938 --> 05:09:53.701 align:middle line:82% position:46% size:100% en het zo aardig vraagt, wie ben ik dan om daar niet in mee te gaan? 05:09:55.588 --> 05:09:56.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan houd ik de motie dus aan. Ik vraag wel 05:09:58.709 --> 05:09:59.310 align:middle line:82% position:46% size:100% hoelang. 05:10:01.080 --> 05:10:03.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraag ik ook even omdat ik gister had gevraagd om een 05:10:03.430 --> 05:10:07.028 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijke reactie. Daarmee had ik eigenlijk een brief 05:10:07.149 --> 05:10:09.838 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister bedoeld met een inhoudsvolle reactie op ons plan, 05:10:10.799 --> 05:10:14.250 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat was opgevat als nachtwerk voor vandaag. 05:10:16.109 --> 05:10:18.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar had ik zelf wat duidelijker in kunnen zijn, denk ik. 05:10:19.169 --> 05:10:22.047 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het wel heel fijn vinden om hier niet te lang mee te wachten. 05:10:22.400 --> 05:10:24.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Wanneer kan de minister daarop terugkomen? 05:10:24.240 --> 05:10:26.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan in het eerste kwartaal van volgend jaar rapporteren over 05:10:26.309 --> 05:10:29.909 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende initiatieven die lopen, dus ik kom in kwartaal 1 05:10:30.029 --> 05:10:32.271 align:middle line:82% position:46% size:100% terug op een aantal onderdelen van uw verhaal, 05:10:34.810 --> 05:10:35.591 align:middle line:82% position:46% size:100% waaronder deze. Maar dan 05:10:37.508 --> 05:10:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% is het goed dat we hier toch nog even bij stilstaan. 05:10:42.008 --> 05:10:44.409 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister had toegezegd dat 05:10:46.028 --> 05:10:48.020 align:middle line:82% position:46% size:100% ze met een inhoudelijke reactie terug wilde komen op alle 05:10:48.139 --> 05:10:50.269 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen die in ons plan een plek hadden gekregen. 05:10:50.388 --> 05:10:51.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat begrijp ik. In kwartaal 1. 05:10:51.580 --> 05:10:54.122 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt in Q1, ja. Maar met deze motie vraag ik 05:10:54.242 --> 05:11:00.429 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk om nu al een verdiepingsslag te maken en ons 05:11:01.179 --> 05:11:01.900 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin mee te nemen. 05:11:05.258 --> 05:11:12.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een onderzoeksmotie. Ik vraag of de minister dat sowieso 05:11:12.169 --> 05:11:12.758 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat uitzoeken 05:11:14.919 --> 05:11:17.750 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat zij ook denkt dat er meer regels bij komen kijken en ook graag 05:11:17.869 --> 05:11:19.269 align:middle line:82% position:46% size:100% wil weten hoe het zit. 05:11:22.479 --> 05:11:24.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet wat mevrouw Van der Graaf nu precies vraagt. 05:11:26.618 --> 05:11:30.377 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel kamer? Ik geef de motie oordeel Kamer als 05:11:30.496 --> 05:11:33.909 align:middle line:82% position:46% size:100% ik 'm zo mag interpreteren dat ik in het eerste kwartaal van 2023 05:11:34.449 --> 05:11:36.547 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkom op alle voorstellen die u inhoudelijk heeft gedaan. 05:11:37.539 --> 05:11:41.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga niet gelijk op uw voorstellen in, want ik wil eerst die analyse 05:11:41.450 --> 05:11:43.069 align:middle line:82% position:46% size:100% goed doen. Als ik kan doorpakken, doe ik dat, 05:11:43.189 --> 05:11:46.949 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik wil het wel zorgvuldig doen. Mevrouw Van der Graaf, kunt u zich 05:11:47.068 --> 05:11:48.919 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden in deze interpretatie? Ja. 05:11:49.740 --> 05:11:52.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou ik de minister dan mogen vragen daar voor het voorjaarsreces op 05:11:52.958 --> 05:11:55.049 align:middle line:82% position:46% size:100% terug te komen. Dat zit in Q1. 05:11:55.618 --> 05:11:57.950 align:middle line:82% position:46% size:100% We doen ons best. Dat is in ieder geval een 05:11:58.069 --> 05:11:59.239 align:middle line:82% position:46% size:100% inspanningsverplichting. Op verzoek van mevrouw Van der Graaf 05:11:59.359 --> 05:11:59.559 align:middle line:82% position:46% size:100% stel ik voor haar motie (36200-XIII, nr. 05:11:59.679 --> 05:11:59.520 align:middle line:82% position:46% size:100% 67) aan te houden. Daartoe wordt besloten. 05:11:59.639 --> 05:12:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Exact. De motie op stuk nr. 05:12:03.240 --> 05:12:04.740 align:middle line:82% position:46% size:100% 69 wordt ontraden. 05:12:06.269 --> 05:12:08.519 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk 05:12:10.139 --> 05:12:12.841 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 71 wordt ontraden. 05:12:15.990 --> 05:12:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 73 wordt ontraden. 05:12:16.369 --> 05:12:19.936 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 79 wordt ontraden. 05:12:20.056 --> 05:12:23.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuses voor de volgorde. De motie op stuk nr. 05:12:23.169 --> 05:12:26.580 align:middle line:82% position:46% size:100% 75 van mevrouw Koekkoek gaat over de Raad Concurrentievermogen. 05:12:27.720 --> 05:12:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het goed vinden als deze motie wordt aangehouden tot meer 05:12:29.619 --> 05:12:32.611 align:middle line:82% position:46% size:100% informatie beschikbaar is. Dat zou mijn vraag aan u zijn. 05:12:33.500 --> 05:12:35.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar mevrouw Koekkoek of zij bereid is om de motie op stuk 05:12:35.930 --> 05:12:36.679 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 75 aan te houden. 05:12:36.798 --> 05:12:37.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het geval. Op verzoek van mevrouw Koekkoek stel 05:12:37.750 --> 05:12:38.811 align:middle line:82% position:46% size:100% ik voor haar motie (36200-XIII, nr. 75) aan te houden. 05:12:38.931 --> 05:12:42.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Daartoe wordt besloten. Dan kom ik bij de motie van de heer 05:12:42.750 --> 05:12:46.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Haga over de vereenvoudiging van de subsidieregelingen. 05:12:46.610 --> 05:12:48.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Welk nummer heeft deze motie? Stuk nr. 05:12:48.509 --> 05:12:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:12:50.650 --> 05:12:52.389 align:middle line:82% position:46% size:100% 81 wordt ontraden. 05:12:54.278 --> 05:12:58.808 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 79 wordt ook ontraden. 05:13:01.179 --> 05:13:05.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik de minister van Economische Zaken en Klimaat van 05:13:05.208 --> 05:13:08.139 align:middle line:82% position:46% size:100% harte bedanken. Ik geef het woord aan haar collega, 05:13:08.769 --> 05:13:12.490 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister voor Klimaat en Energie. 05:13:14.338 --> 05:13:19.646 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank ook dat we dat andere debat dat 05:13:19.765 --> 05:13:22.900 align:middle line:82% position:46% size:100% we vanavond zouden hebben, hebben uitgesteld naar volgende week. 05:13:25.359 --> 05:13:26.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoeven we dan nu gelukkig niet nog aan te beginnen. 05:13:26.789 --> 05:13:30.791 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik mag straks om 8.15 uur aantreden in Brussel voor de Energieraad. 05:13:32.080 --> 05:13:35.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog één openstaande vraag en vrij veel moties om op te reageren 05:13:35.809 --> 05:13:39.848 align:middle line:82% position:46% size:100% en ik ga dat in een hoog tempo doen. De heer Thijssen vroeg of ik de 05:13:39.969 --> 05:13:43.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Prijzenwet achter de hand wil houden om druk op de energieleveranciers te 05:13:43.879 --> 05:13:44.229 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten. 05:13:45.909 --> 05:13:48.588 align:middle line:82% position:46% size:100% In de gesprekken ben ik die druk sowieso maximaal aan het opvoeren en 05:13:48.708 --> 05:13:52.524 align:middle line:82% position:46% size:100% ik voel me ook vanavond weer volop gesteund door de Kamer: we gaan naar 05:13:52.644 --> 05:13:56.909 align:middle line:82% position:46% size:100% een reële margetoets. Het geld dat voor het prijsplafond 05:13:57.029 --> 05:13:59.929 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt ingezet gaat een op een bij de consumenten en andere 05:14:00.048 --> 05:14:04.088 align:middle line:82% position:46% size:100% kleinverbruikers terechtkomen. De Prijzenwet zou je als drukmiddel 05:14:04.449 --> 05:14:07.367 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen inzetten. Als het nodig is, ben ik daartoe 05:14:07.508 --> 05:14:10.419 align:middle line:82% position:46% size:100% bereid. Het punt is alleen dat de Prijzenwet 05:14:10.540 --> 05:14:14.187 align:middle line:82% position:46% size:100% in principe bedoeld is voor plotselinge noodsituaties, zoals een 05:14:14.307 --> 05:14:19.269 align:middle line:82% position:46% size:100% snel versnellende inflatie. Die kan dan worden afgeremd en 05:14:19.449 --> 05:14:23.359 align:middle line:82% position:46% size:100% beteugeld. Eerder dit jaar is daar sprake van 05:14:23.478 --> 05:14:27.547 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest, maar nu is de inflatiestijging weer aan het 05:14:27.669 --> 05:14:29.680 align:middle line:82% position:46% size:100% afzwakken. Een ander bezwaar is dat bij het 05:14:29.799 --> 05:14:33.588 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten van de Prijzenwet ook nadeelcompensatie om de hoek komt 05:14:33.708 --> 05:14:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Dan komen we weer in een ander debat 05:14:35.958 --> 05:14:37.848 align:middle line:82% position:46% size:100% terecht. Het zou wel zonde zijn als ik dan 05:14:37.969 --> 05:14:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% een te grote nadeelcompensatie bij de bedrijven moet gaan uitbetalen. 05:14:41.709 --> 05:14:44.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg geen nee, maar ik ga er alleen mee dreigen als dat echt 05:14:44.900 --> 05:14:45.669 align:middle line:82% position:46% size:100% zinvol is. 05:14:47.769 --> 05:14:49.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik bij de moties. 05:14:49.401 --> 05:14:52.338 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 30, van de heer Kops, over 05:14:52.458 --> 05:14:55.058 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatvandalisme: ontraden. De motie op stuk nr. 05:14:55.177 --> 05:14:58.639 align:middle line:82% position:46% size:100% 31, van de heer Kops, over geen cent naar het klimaatschadefonds: 05:14:58.759 --> 05:15:00.201 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraden met een verwijzing naar het debat. 05:15:00.320 --> 05:15:03.526 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 32, van de heer Kops, om niet in te 05:15:03.646 --> 05:15:06.188 align:middle line:82% position:46% size:100% stemmen met de "Fit for 55"-ophoging: ontraden. 05:15:06.309 --> 05:15:09.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 33, van de heer Kops, over de 05:15:10.229 --> 05:15:12.188 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en 05:15:12.309 --> 05:15:15.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Stralingsbescherming. Dit past op zich in het debat dat 05:15:16.020 --> 05:15:20.519 align:middle line:82% position:46% size:100% wij hebben over de vraag hoe wij de kennisinfrastructuur voor nucleair 05:15:20.880 --> 05:15:25.029 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen uitbreiden. Ik zal u binnen enkele weken een 05:15:25.150 --> 05:15:28.060 align:middle line:82% position:46% size:100% brief sturen over de voorkeurslocatie voor de twee extra 05:15:28.180 --> 05:15:31.201 align:middle line:82% position:46% size:100% kerncentrales. Dit specifieke punt zit 05:15:32.938 --> 05:15:35.299 align:middle line:82% position:46% size:100% in de bevoegdheid van de staatssecretaris van IenW, omdat wij 05:15:35.419 --> 05:15:35.940 align:middle line:82% position:46% size:100% stralingsveiligheid heel bewust 05:15:40.740 --> 05:15:44.368 align:middle line:82% position:46% size:100% apart georganiseerd hebben bij IenW. Ik vraag de heer Kops of hij bereid 05:15:44.489 --> 05:15:48.679 align:middle line:82% position:46% size:100% is deze motie aan te houden totdat we binnen twee weken die brieven 05:15:48.798 --> 05:15:52.479 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben verstuurd vanuit EZK en IenW. Dan geef ik de staatssecretaris even 05:15:52.599 --> 05:15:55.208 align:middle line:82% position:46% size:100% de ruimte. De heer Kops denkt erover na. 05:15:55.329 --> 05:15:57.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Wordt de motie niet aangehouden, wat is dan uw appreciatie? 05:15:59.979 --> 05:16:02.528 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg dan maar even "ontraden", omdat de staatssecretaris er niet 05:16:02.900 --> 05:16:04.758 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Zoals ik net al zei, snap ik de 05:16:04.879 --> 05:16:07.330 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag van de heer Kops in het kader van de kennisversterking. 05:16:07.750 --> 05:16:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 34 is een spreekt-uitmotie. 05:16:10.279 --> 05:16:12.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik zal me onthouden van een oordeel. 05:16:12.169 --> 05:16:16.199 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 35, van de heer Erkens en velen 05:16:16.318 --> 05:16:16.669 align:middle line:82% position:46% size:100% anderen: 05:16:19.699 --> 05:16:22.019 align:middle line:82% position:46% size:100% onder verwijzing naar het debat geef ik deze motie oordeel Kamer. 05:16:22.138 --> 05:16:25.258 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 36, van de heer Erkens en de heer 05:16:25.379 --> 05:16:30.183 align:middle line:82% position:46% size:100% Bontenbal, vraagt om een concrete aanbeveling voor de ACM. 05:16:30.302 --> 05:16:30.848 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp 05:16:33.008 --> 05:16:36.579 align:middle line:82% position:46% size:100% en onderschrijf ook echt het belang van een stevige en goed uitgeruste 05:16:36.699 --> 05:16:39.769 align:middle line:82% position:46% size:100% toezichthouder. Ik zal daar ook met de ACM het 05:16:39.888 --> 05:16:42.650 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek over blijven voeren. Doelmatigheid en doeltreffendheid 05:16:42.770 --> 05:16:46.819 align:middle line:82% position:46% size:100% van de ACM zijn in 2020 ook al in brede zin geëvalueerd, maar de 05:16:46.939 --> 05:16:48.409 align:middle line:82% position:46% size:100% situatie is inmiddels wel weer flink veranderd. 05:16:48.529 --> 05:16:51.577 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus met dat in het achterhoofd geef ik de motie op stuk nr. 05:16:51.697 --> 05:16:53.669 align:middle line:82% position:46% size:100% 36 oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:16:53.789 --> 05:16:57.959 align:middle line:82% position:46% size:100% 37 van Erkens en Boucke gaat over de crisis en herstelwet. 05:16:58.830 --> 05:17:02.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef die motie oordeel Kamer. De motie-Erkens/Kröger op stuk nr. 05:17:02.978 --> 05:17:06.549 align:middle line:82% position:46% size:100% 38 gaat over de langetermijnstrategie voor het 05:17:06.669 --> 05:17:10.040 align:middle line:82% position:46% size:100% vullen van de gasopslagen. Ik heb volgens mij in mijn eerste 05:17:10.159 --> 05:17:12.937 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn min of meer hetzelfde gezegd als wat in deze motie staat. 05:17:13.058 --> 05:17:15.919 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan daar dus zo snel mogelijk op terugkomen in de brief. 05:17:16.040 --> 05:17:18.069 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 38 krijgt daarom ook oordeel Kamer. 05:18:09.169 --> 05:18:13.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Vooruitlopend op de instellingswet van het klimaatfonds wil ik wel 05:18:13.318 --> 05:18:16.848 align:middle line:82% position:46% size:100% aankomend voorjaar al een aantal bestedingen van het klimaatfonds 05:18:17.000 --> 05:18:20.181 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan doen om het tempo in de transitie vast te houden. 05:18:20.580 --> 05:18:25.041 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vind ik het verzoek van mevrouw Leijten wel terecht voor de 05:18:25.188 --> 05:18:28.919 align:middle line:82% position:46% size:100% bestedingen die we aankomend voorjaar willen gaan doen Met deze 05:18:29.040 --> 05:18:30.799 align:middle line:82% position:46% size:100% lezing geef ik de motie oordeel Kamer. 05:18:30.949 --> 05:18:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie mevrouw Leijten knikken. De motie op stuk nr. 05:18:32.150 --> 05:18:35.569 align:middle line:82% position:46% size:100% 42 krijgt oordeel Kamer. Onder verwijzing naar het debat 05:18:35.689 --> 05:18:37.769 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraad ik de motie van mevrouw Leijten en de heer Van Raan op stuk 05:18:37.888 --> 05:18:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 05:18:38.119 --> 05:18:40.338 align:middle line:82% position:46% size:100% We zullen het daar volgende week vast weer over hebben in het vervolg 05:18:40.458 --> 05:18:42.085 align:middle line:82% position:46% size:100% van het debat. De motie op stuk nr. 05:18:42.205 --> 05:18:48.151 align:middle line:82% position:46% size:100% 44, van Romke de Jong en Rahimi, over de zon-PV geef ik oordeel 05:18:48.271 --> 05:18:49.909 align:middle line:82% position:46% size:100% kamer. De motie op stuk nr. 05:18:50.029 --> 05:18:52.778 align:middle line:82% position:46% size:100% 46, van Boucke en Erkens, over 05:18:56.039 --> 05:18:56.848 align:middle line:82% position:46% size:100% wind op zee 05:18:58.598 --> 05:19:00.750 align:middle line:82% position:46% size:100% geef ik oordeel Kamer. Elektrificatie is gewoon een 05:19:00.869 --> 05:19:03.258 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk onderdeel van de verduurzamingsplannen voor de 05:19:03.379 --> 05:19:05.118 align:middle line:82% position:46% size:100% industrie. De motie op stuk nr. 05:19:05.239 --> 05:19:08.782 align:middle line:82% position:46% size:100% 47, van Boucke en Grinwis, vraagt om het opnemen van 05:19:08.902 --> 05:19:11.419 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparingsdoelen voor de industrie in de Routekaart 05:19:11.540 --> 05:19:15.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Verduurzaming Industrie. Ik zou de heren willen vragen deze 05:19:15.318 --> 05:19:17.500 align:middle line:82% position:46% size:100% motie even aan te houden in afwachting van mijn brief 05:19:20.139 --> 05:19:22.389 align:middle line:82% position:46% size:100% over het TNO-advies over energiebesparingsdoelen. 05:19:22.868 --> 05:19:25.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben voornemens om daarin per sector specifieke 05:19:26.029 --> 05:19:27.521 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebesparingsdoelen vast te stellen. 05:19:28.060 --> 05:19:30.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we, denk ik, daaraan ook op andere manieren dan alleen met deze 05:19:30.259 --> 05:19:34.519 align:middle line:82% position:46% size:100% routekaart invulling geven. Ik denk dus dat ik u straks via een 05:19:34.638 --> 05:19:36.438 align:middle line:82% position:46% size:100% andere route bij hetzelfde doel ga brengen. 05:19:36.559 --> 05:19:39.288 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus als u deze motie zou willen aanhouden tot die brief er is, dan 05:19:39.407 --> 05:19:41.199 align:middle line:82% position:46% size:100% zou dat heel fijn zijn. Ik zie de beide heren knikken. 05:19:41.318 --> 05:19:42.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Op verzoek van de heer Boucke stel ik voor zijn motie (36200-XIII, nr. 05:19:42.919 --> 05:19:42.849 align:middle line:82% position:46% size:100% 47) aan te houden. Daartoe wordt besloten. 05:19:42.970 --> 05:19:45.740 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 48, van Boucke en Hagen, over 05:19:45.860 --> 05:19:49.688 align:middle line:82% position:46% size:100% circulariteit bij wind op zee en opwekken op rijksvastgoed. 05:19:49.868 --> 05:19:51.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laatste hebben we in het debat eigenlijk niet gewisseld, maar ik 05:19:52.009 --> 05:19:53.269 align:middle line:82% position:46% size:100% vind het wel een goede toevoeging. Daarom geef ik de motie op stuk nr. 05:19:53.388 --> 05:19:56.229 align:middle line:82% position:46% size:100% 48 oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:19:56.349 --> 05:19:57.060 align:middle line:82% position:46% size:100% 49 vraagt 05:19:58.609 --> 05:20:02.549 align:middle line:82% position:46% size:100% om een reductie van 60% in 2020 en om klimaatneutraliteit mee te nemen 05:20:02.669 --> 05:20:04.019 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de besteding van het klimaatfonds. 05:20:04.138 --> 05:20:06.486 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze motie geef ik oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:20:06.605 --> 05:20:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% 50, van Thijssen en Kröger, verzoekt om in de klimaat en 05:20:11.119 --> 05:20:14.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Energieverkenning én in de Klimaatnota voortaan ook in te gaan 05:20:14.689 --> 05:20:17.720 align:middle line:82% position:46% size:100% op energiearmoede. Ik denk dat dit jaar wel laat zien 05:20:17.840 --> 05:20:19.778 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom dat een belangrijk thema is. Daarom geef ik de motie op stuk nr. 05:20:19.899 --> 05:20:21.863 align:middle line:82% position:46% size:100% 50 oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:20:21.983 --> 05:20:25.870 align:middle line:82% position:46% size:100% 51, van Thijssen en Erkens, vraagt om de fix-it-teams zo veel mogelijk 05:20:26.289 --> 05:20:30.250 align:middle line:82% position:46% size:100% op postcodes gestuurd naar huishoudens te sturen. 05:20:30.810 --> 05:20:33.041 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat goed in lijn is met het debat dat we hadden over de 05:20:33.161 --> 05:20:34.700 align:middle line:82% position:46% size:100% wenselijkheid dat de groene transitie ook een sociale transitie 05:20:34.819 --> 05:20:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn. Als ik het dictum van deze motie als 05:20:37.849 --> 05:20:40.970 align:middle line:82% position:46% size:100% een inspanningsverplichting mag lezen, dan geef ik deze motie 05:20:41.090 --> 05:20:44.558 align:middle line:82% position:46% size:100% oordeel Kamer en zal ik dit oppakken met de minister voor VRO. 05:20:44.868 --> 05:20:45.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie 05:20:46.740 --> 05:20:48.030 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij instemmend geknik, ongeveer. 05:20:48.151 --> 05:20:49.868 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk 05:20:52.069 --> 05:20:52.791 align:middle line:82% position:46% size:100% nr. 52 gaat 05:20:54.859 --> 05:20:57.186 align:middle line:82% position:46% size:100% over voldoende middelen voor verduurzaming. 05:20:57.306 --> 05:20:59.758 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we aan de hand van het amendement al een goed 05:20:59.879 --> 05:21:01.709 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptiedebat over gehad. Met een verwijzing naar het debat 05:21:01.830 --> 05:21:03.000 align:middle line:82% position:46% size:100% ontraad ik de motie op stuk nr. 05:21:03.119 --> 05:21:06.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie-Bontenbal c.s. op stuk nr. 05:21:06.439 --> 05:21:10.279 align:middle line:82% position:46% size:100% 56, over groengasproductie. Ik denk dat het goed is om daarbij 05:21:10.400 --> 05:21:13.098 align:middle line:82% position:46% size:100% te benadrukken dat we met het perspectief op de landbouw en de 05:21:13.219 --> 05:21:16.659 align:middle line:82% position:46% size:100% stikstofaanpak uiteindelijk minder mest in Nederland zullen hebben. 05:21:17.199 --> 05:21:20.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is, denk ik, ook goed voor het behalen van onze klimaatdoelen. 05:21:20.799 --> 05:21:23.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de mest die we dan nog in Nederland hebben, wil je natuurlijk 05:21:23.349 --> 05:21:26.598 align:middle line:82% position:46% size:100% zo hoogwaardig mogelijk inzetten. Die kan daarom een bijdrage leveren 05:21:26.719 --> 05:21:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% aan ons doel van 2 bcm groengasproductie. 05:21:29.750 --> 05:21:30.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die lezing geef ik de motie op stuk nr. 05:21:31.048 --> 05:21:33.329 align:middle line:82% position:46% size:100% 56 oordeel Kamer. Dan de motie-Bontenbal/Dassen op 05:21:33.449 --> 05:21:35.727 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 57, over het recyclaat. 05:21:35.848 --> 05:21:38.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn grote kansen voor circulaire industrie in Nederland, 05:21:48.000 --> 05:21:48.330 align:middle line:82% position:46% size:100% dus de 05:21:54.000 --> 05:21:55.500 align:middle line:82% position:46% size:100% motie op 05:22:02.639 --> 05:22:05.470 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 57 krijgt oordeel Kamer. 05:22:05.590 --> 05:22:05.611 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 05:22:24.838 --> 05:22:25.139 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat 05:22:27.929 --> 05:22:28.047 align:middle line:82% position:46% size:100% het 05:22:34.258 --> 05:22:34.887 align:middle line:82% position:46% size:100% heel belangrijk is 05:22:43.528 --> 05:22:43.679 align:middle line:82% position:46% size:100% dat 05:22:49.470 --> 05:22:49.560 align:middle line:82% position:46% size:100% we 05:22:56.088 --> 05:22:59.209 align:middle line:82% position:46% size:100% rapporteren over hoeveel we gebruiken en of dat afneemt. 05:22:59.929 --> 05:23:03.217 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hoeft niet alleen maar te rapporteren over een doel, maar je 05:23:03.336 --> 05:23:07.250 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ook rapporteren over kwantiteit en afnemende kwantiteit. 05:23:07.990 --> 05:23:10.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het doel van de motie: inzicht. 05:23:10.618 --> 05:23:10.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. 05:23:12.900 --> 05:23:16.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom zo meteen nog even terug op de motie op stuk nr. 05:23:16.270 --> 05:23:18.669 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:23:18.790 --> 05:23:24.370 align:middle line:82% position:46% size:100% WhatsApp nog even helpen. Dan de motie van mevrouw Kröger 05:23:24.491 --> 05:23:26.098 align:middle line:82% position:46% size:100% c.s., op stuk nr. 60, over fossiele reclame. 05:23:26.669 --> 05:23:29.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is heel belangrijk om te benadrukken dat het ibo traject een 05:23:29.318 --> 05:23:31.859 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk traject is. Het kabinet wordt door 05:23:31.978 --> 05:23:36.498 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijke mensen geadviseerd welke maatregelen effectief kunnen 05:23:36.618 --> 05:23:37.740 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn voor het behalen van de 05:23:40.889 --> 05:23:43.298 align:middle line:82% position:46% size:100% 60%. Als deze motie wordt aangenomen, wil 05:23:43.419 --> 05:23:46.620 align:middle line:82% position:46% size:100% ik die doorgeleiden naar de mensen die met dat ibo traject bezig zijn. 05:23:47.039 --> 05:23:50.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee geef ik dus geen oordeel over het daadwerkelijk treffen van 05:23:50.559 --> 05:23:52.169 align:middle line:82% position:46% size:100% de maatregelen die mevrouw Kröger voorstelt. 05:23:52.319 --> 05:23:53.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef de motie op stuk nr. 60 oordeel Kamer. 05:23:54.938 --> 05:23:56.477 align:middle line:82% position:46% size:100% Even voor onze administratie, excuus. 05:23:56.598 --> 05:23:59.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 51 was toch oordeel Kamer, even voor 05:23:59.119 --> 05:23:59.650 align:middle line:82% position:46% size:100% de zekerheid? 05:24:01.598 --> 05:24:05.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de motie-Thijssen/Erkens, over alle rode postcodes van de 05:24:06.040 --> 05:24:06.169 align:middle line:82% position:46% size:100% TNO-kaart. Of was die ontraden? 05:24:06.290 --> 05:24:07.977 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, die is oordeel Kamer. Oordeel Kamer. 05:24:08.630 --> 05:24:10.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Zo had ik het ook gehoord. 05:24:11.040 --> 05:24:12.554 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie op stuk nr. 61 ... 05:24:12.673 --> 05:24:13.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké, 05:24:17.179 --> 05:24:18.223 align:middle line:82% position:46% size:100% ik kom even terug op de motie op stuk nr. 05:24:18.344 --> 05:24:20.909 align:middle line:82% position:46% size:100% 59 naar aanleiding van het interruptiedebatje dat ik net had 05:24:21.029 --> 05:24:22.619 align:middle line:82% position:46% size:100% met mevrouw Kröger. Als het inderdaad gaat om het 05:24:22.740 --> 05:24:26.159 align:middle line:82% position:46% size:100% rapporteren van de data zodat we gewoon inzicht hebben, dan geef ik 05:24:26.279 --> 05:24:27.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de motie op stuk nr. 59 oordeel Kamer. 05:24:27.689 --> 05:24:27.799 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 05:24:30.679 --> 05:24:32.000 align:middle line:82% position:46% size:100% 61: oordeel Kamer. Nee, de motie op stuk nr. 05:24:32.449 --> 05:24:34.850 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:24:35.630 --> 05:24:39.197 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. Want de motie op stuk nr. 05:24:39.316 --> 05:24:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% 61 moet ik ontraden met een verwijzing naar het debat. 05:24:43.669 --> 05:24:45.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de motie-Kröger/Thijssen, op stuk nr. 05:24:46.008 --> 05:24:47.819 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:24:47.939 --> 05:24:50.208 align:middle line:82% position:46% size:100% over hebben, maar ik ga de motie op stuk nr. 05:24:51.080 --> 05:24:51.799 align:middle line:82% position:46% size:100% 62 ontraden. 05:24:55.500 --> 05:24:59.889 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat heb ik de minister niet gehoord over een toets op het 05:25:00.009 --> 05:25:01.588 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken van de laagste inkomens. 05:25:03.179 --> 05:25:05.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dus niet waar hij naar verwijst in het debat. 05:25:06.838 --> 05:25:09.299 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn herinnering heb ik er wel wat over gezegd. 05:25:11.319 --> 05:25:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ingegaan op het belang — dat was meer in het debat dat ik met 05:25:14.619 --> 05:25:18.233 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Leijten had — om dit soort instrumenten zo veel mogelijk ten 05:25:18.352 --> 05:25:19.679 align:middle line:82% position:46% size:100% gunste te laten komen van 05:25:21.240 --> 05:25:24.030 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die dat grote steuntje in de rug nodig hebben, 05:25:25.650 --> 05:25:29.529 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dit ligt voor het grootste deel bij de collega's van VRO en ik kan 05:25:29.650 --> 05:25:32.880 align:middle line:82% position:46% size:100% nu niet overzien of zo'n toets echt uit te voeren is. 05:25:33.060 --> 05:25:36.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar dat ik haar ontraad. Dan zou ik heel graag willen vragen 05:25:37.310 --> 05:25:41.889 align:middle line:82% position:46% size:100% of de minister aan zijn vakcollega's een oordeel kan vragen. 05:25:42.069 --> 05:25:46.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit vraagt namelijk niet om die laagste 25% inkomens te bereiken, 05:25:46.790 --> 05:25:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% maar vraagt of ze bereikt worden. Het is dus een uitvoeringstoets, 05:25:49.939 --> 05:25:53.479 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon om te weten wie je eigenlijk bereikt met je subsidiemaatregelen 05:25:53.599 --> 05:25:56.229 align:middle line:82% position:46% size:100% en of we de groep bereiken die we met zijn allen zo belangrijk vinden. 05:25:57.240 --> 05:26:00.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of ik dat zo mag zeggen, maar ik zal dit punt van 05:26:00.458 --> 05:26:04.069 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Kröger doorgeleiden naar de minister voor VRO. 05:26:04.278 --> 05:26:05.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is de appreciatie ontraden. 05:26:05.419 --> 05:26:07.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik houd het nu even bij ontraden. 05:26:08.380 --> 05:26:11.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar mocht de minister voor VRO tot een ander oordeel komen, dan zullen 05:26:11.449 --> 05:26:14.229 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat schriftelijk laten weten en anders is het oordeel ontraden. 05:26:14.349 --> 05:26:15.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. En dan graag voor volgende week 05:26:15.939 --> 05:26:16.948 align:middle line:82% position:46% size:100% dinsdag, voor de stemmingen. Zeker, uiteraard. 05:26:17.067 --> 05:26:19.970 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 62 gaat over de extra 05:26:20.299 --> 05:26:21.810 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatmaatregelen. Zoals ik net al zei, is die ontraden 05:26:21.930 --> 05:26:24.569 align:middle line:82% position:46% size:100% met verwijzing naar het debat. De motie op stuk nr. 05:26:24.689 --> 05:26:26.179 align:middle line:82% position:46% size:100% 63, van Grinwis c.s., 05:26:27.909 --> 05:26:30.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over de circulaire bouw. Uitstekend. 05:26:31.088 --> 05:26:33.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Oordeel Kamer. De motie op stuk nr. 05:26:33.388 --> 05:26:36.679 align:middle line:82% position:46% size:100% 66, van Grinwis en Bontenbal, gaat over Gazprom. 05:26:38.389 --> 05:26:41.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Grinwis, ik heb u goed gehoord en ik zal nog meer tempo 05:26:41.939 --> 05:26:44.810 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten op de gesprekken die we met de aanbestedende diensten voeren. 05:26:45.709 --> 05:26:48.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoop ik dat u het mij gunt en deze motie nog even aanhoudt, zodat 05:26:48.509 --> 05:26:50.778 align:middle line:82% position:46% size:100% ik die gesprekken de komende weken zorgvuldig kan 05:26:54.220 --> 05:26:56.591 align:middle line:82% position:46% size:100% afronden. Ik hoor dat verzoek goed en ik 05:26:56.710 --> 05:26:58.299 align:middle line:82% position:46% size:100% vertrouw op de inspanning van de minister. 05:26:58.659 --> 05:26:58.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Met 05:27:01.000 --> 05:27:06.109 align:middle line:82% position:46% size:100% het verzoek aan de minister om ons dan zo snel mogelijk te informeren 05:27:06.228 --> 05:27:08.330 align:middle line:82% position:46% size:100% over de uitkomsten van die gesprekken, houd ik haar aan tot in 05:27:08.450 --> 05:27:10.669 align:middle line:82% position:46% size:100% ieder geval dat moment. Dan hoop ik dat ik haar niet in 05:27:10.790 --> 05:27:13.880 align:middle line:82% position:46% size:100% stemming hoef te brengen. Op verzoek van de heer Grinwis stel 05:27:14.000 --> 05:27:14.400 align:middle line:82% position:46% size:100% ik voor zijn motie (36200-XIII, nr. 66) aan te houden. 05:27:14.520 --> 05:27:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Daartoe wordt besloten. Ik zal de Kamer daar zo snel 05:27:15.529 --> 05:27:19.061 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk over informeren. De motie op stuk nr. 05:27:19.181 --> 05:27:23.257 align:middle line:82% position:46% size:100% 68, van de heer Van Raan: ontraden. We hebben heel veel debatten gehad 05:27:23.377 --> 05:27:24.797 align:middle line:82% position:46% size:100% over biomassa en hij kent mijn standpunt. 05:27:24.918 --> 05:27:27.947 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie op stuk nr. 70, van de heer Van Raan c.s., over 05:27:28.066 --> 05:27:30.610 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nationale Methaanstrategie ontraad ik met verwijzing naar het 05:27:31.118 --> 05:27:32.813 align:middle line:82% position:46% size:100% debat. De motie op stuk nr. 05:27:32.934 --> 05:27:33.159 align:middle line:82% position:46% size:100% 72, van 05:27:35.528 --> 05:27:38.148 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Van Raan c.s., ga ik oordeel Kamer geven. 05:27:38.268 --> 05:27:41.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is sowieso nogal druk op z'n klimaattop. 05:27:41.388 --> 05:27:44.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag me af hoe nuttig dat is. Dus de motie op stuk nr. 05:27:44.500 --> 05:27:46.159 align:middle line:82% position:46% size:100% 72 krijgt oordeel Kamer. Dan de motie op stuk nr. 05:27:46.279 --> 05:27:51.699 align:middle line:82% position:46% size:100% 74, van Eerdmans en anderen. De heer Eerdmans vindt kernenergie 05:27:51.818 --> 05:27:54.387 align:middle line:82% position:46% size:100% een lachwekkend onderwerp. Ik neem dat zelf heel serieus. 05:27:55.679 --> 05:27:58.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, flauw. Het was wel even een fijn momentje 05:27:58.478 --> 05:28:01.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dit, in die tweede termijn. Wij hebben het laatst in het 05:28:01.658 --> 05:28:05.250 align:middle line:82% position:46% size:100% commissiedebat over kernenergie uitgebreid gehad over Small Modular 05:28:05.519 --> 05:28:07.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Reactors. Ik heb daar aangegeven — dat heb ik 05:28:07.750 --> 05:28:10.150 align:middle line:82% position:46% size:100% nu ook in de schriftelijke beantwoording gedaan — dat veel van 05:28:10.270 --> 05:28:14.639 align:middle line:82% position:46% size:100% die regelgeving in Nederland al op orde is, maar dat ik echt wacht op 05:28:14.880 --> 05:28:17.159 align:middle line:82% position:46% size:100% marktpartijen die hierop in actie komen. 05:28:17.789 --> 05:28:21.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Het coalitieakkoord was een vrij lang uitonderhandelde balans over 05:28:22.020 --> 05:28:23.720 align:middle line:82% position:46% size:100% wat er allemaal moet gebeuren op het gebied van energie. 05:28:23.840 --> 05:28:28.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel me nu vooral met de opdracht op pad gestuurd om de nieuwbouw van 05:28:28.719 --> 05:28:31.439 align:middle line:82% position:46% size:100% die twee centrales mogelijk te maken, dus ik ontraad nu de 05:28:31.560 --> 05:28:33.938 align:middle line:82% position:46% size:100% motie-Eerdmans. De motie op stuk nr. 05:28:34.059 --> 05:28:39.269 align:middle line:82% position:46% size:100% 76, van mevrouw Koekkoek en anderen, gaat over de financiële sector. 05:28:39.449 --> 05:28:42.669 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kaag, de minister van Financiën, en ik hebben voor de 05:28:42.790 --> 05:28:46.150 align:middle line:82% position:46% size:100% zomer ons beleidsprogramma voor verduurzaming van de financiële 05:28:46.270 --> 05:28:49.060 align:middle line:82% position:46% size:100% sector gestuurd. We gaan in het voorjaar daar de 05:28:49.180 --> 05:28:52.140 align:middle line:82% position:46% size:100% balans opmaken en we hebben al aangekondigd dat we dan ook 05:28:52.260 --> 05:28:55.868 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegen om daar meer normerende wetgeving voor in te voeren. 05:28:55.989 --> 05:28:58.098 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook interessant dat een aantal financiële instellingen 05:28:58.220 --> 05:29:00.740 align:middle line:82% position:46% size:100% aangeeft dat dat ook helpt bij een level playing field. 05:29:00.860 --> 05:29:03.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Koekkoek voegt daar nu ook een internationale Europese 05:29:04.090 --> 05:29:06.580 align:middle line:82% position:46% size:100% component aan toe. Die begrijp ik wel, maar ik heb op 05:29:06.700 --> 05:29:08.650 align:middle line:82% position:46% size:100% dit tijdstip even niet kunnen afstemmen met de minister van 05:29:08.770 --> 05:29:11.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Financiën. Wellicht dat mevrouw Koekkoek deze 05:29:12.040 --> 05:29:16.919 align:middle line:82% position:46% size:100% motie even wil aanhouden. Ik kijk even naar mevrouw Koekkoek. 05:29:17.040 --> 05:29:18.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over de motie op stuk nr. 05:29:23.240 --> 05:29:24.348 align:middle line:82% position:46% size:100% 05:29:24.500 --> 05:29:27.299 align:middle line:82% position:46% size:100% wakker gaan bellen. Misschien kunnen we hetzelfde doen 05:29:27.419 --> 05:29:30.139 align:middle line:82% position:46% size:100% als eerder werd voorgesteld: dat er een schriftelijke appreciatie op 05:29:30.259 --> 05:29:32.519 align:middle line:82% position:46% size:100% komt voor volgende week dinsdag, als dat mogelijk is. 05:29:32.638 --> 05:29:38.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat moet lukken. Dus dan wordt zij ontraden, maar 05:29:38.337 --> 05:29:39.529 align:middle line:82% position:46% size:100% komt er een schriftelijke reactie voor dinsdag. 05:29:39.650 --> 05:29:40.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan doe ik formeel hetzelfde als net inderdaad. 05:29:41.090 --> 05:29:43.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ontraad haar nu, maar mevrouw Koekkoek houdt haar aan en ik stuur 05:29:43.458 --> 05:29:47.740 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk nog een appreciatie. De motie-Van der Plas/Eerdmans op 05:29:47.860 --> 05:29:50.689 align:middle line:82% position:46% size:100% stuk nr. 77 vraagt: hoe krijg je die groene 05:29:50.810 --> 05:29:53.810 align:middle line:82% position:46% size:100% waterstof niet alleen via die grote backbone bij de grootste afnemers, 05:29:53.930 --> 05:29:57.338 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ook bij wat kleinere partijen? Dat begrijp ik ook. 05:29:58.240 --> 05:30:00.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik dit als een inspanningsverplichting mag meenemen 05:30:00.919 --> 05:30:03.529 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de verdere uitrol van waterstof — ik zie mevrouw Van der Plas 05:30:03.650 --> 05:30:05.648 align:middle line:82% position:46% size:100% knikken; dat is mooi — dan geef ik deze motie oordeel Kamer. 05:30:06.669 --> 05:30:09.650 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie-Van Haga/Van der Plas op stuk nr. 05:30:09.770 --> 05:30:14.799 align:middle line:82% position:46% size:100% 78 over waterstof en CCS ontraad ik met verwijzing naar onze 05:30:15.400 --> 05:30:17.979 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidsagenda voor waterstof en carbon capture. 05:30:18.338 --> 05:30:20.330 align:middle line:82% position:46% size:100% De motie-Van Haga/Eerdmans op stuk nr. 05:30:20.450 --> 05:30:23.569 align:middle line:82% position:46% size:100% 80 over kerncentrales ontraad ik ook, met verwijzing naar wat ik net 05:30:23.689 --> 05:30:27.139 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen de heer Eerdmans zei. Daarmee heb ik alle moties gehad, 05:30:27.259 --> 05:30:29.208 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter, en ga ik naar Brussel. Ja. 05:30:29.669 --> 05:30:31.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee zijn we aan het einde gekomen van deze beraadslaging. 05:30:31.719 --> 05:30:31.719 align:middle line:82% position:46% size:100% De algemene beraadslaging wordt gesloten. 05:30:31.838 --> 05:30:35.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de bewindspersonen voor de twee dagen debatteren, de 05:30:35.420 --> 05:30:37.708 align:middle line:82% position:46% size:100% woordvoerders, de mensen die het debat gevolgd hebben. 05:30:38.069 --> 05:30:42.098 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan volgende week dinsdag stemmen over alle moties en op een 05:30:42.219 --> 05:30:46.080 align:middle line:82% position:46% size:100% later moment over de amendementen en de wet. 05:30:46.859 --> 05:30:49.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank nogmaals eenieder en sluit de vergadering.