WEBVTT 00:00:01.020 --> 00:00:04.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de orde is de voortzetting van de begroting Onderwijs, Cultuur en 00:00:04.410 --> 00:00:08.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Wetenschap. We hebben voor de lunch al het 00:00:08.269 --> 00:00:09.869 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste deel van de sprekerslijst gehad. 00:00:10.509 --> 00:00:13.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet wel bekennen dat we nog niet halverwege zijn, dus dat belooft nog 00:00:13.339 --> 00:00:17.149 align:middle line:82% position:46% size:100% een mooie middag te worden. De eerste spreker van de zijde van 00:00:17.269 --> 00:00:19.329 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer is de heer De Hoop namens de PvdA. 00:00:19.449 --> 00:00:21.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik nodig hem graag uit om te komen spreken. 00:00:22.719 --> 00:00:25.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Degenen die nieuwsgierig zijn naar het aantal interrupties dat zij nog 00:00:25.750 --> 00:00:28.550 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, kunnen zich melden. Dan zullen wij dat aan hen 00:00:28.670 --> 00:00:29.570 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgeven. De algemene beraadslaging wordt 00:00:29.739 --> 00:00:31.280 align:middle line:82% position:46% size:100% hervat. Dat gezegd hebbend, geef ik de heer 00:00:31.399 --> 00:00:33.189 align:middle line:82% position:46% size:100% De Hoop namens de PvdA het woord. 00:00:40.929 --> 00:00:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Vier volle Johan Cruijff ArenA's vol 00:00:45.049 --> 00:00:49.359 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen groeien op in armoede. Dat zijn 300.000 kinderen. 00:00:50.049 --> 00:00:54.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat dat even op je inwerken! Dat zijn meer kinderen in armoede 00:00:54.159 --> 00:00:55.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dan dat er mensen in heel Utrecht leven. 00:00:56.030 --> 00:00:58.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een stille ramp in ons eigen land. 00:00:59.710 --> 00:01:03.250 align:middle line:82% position:46% size:100% En door geldgebrek gaan steeds meer kinderen zonder ontbijt naar school. 00:01:04.120 --> 00:01:08.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Leraren zien hoe ze in ongewassen kleding en op kapotte schoenen 00:01:08.299 --> 00:01:10.700 align:middle line:82% position:46% size:100% aankomen. Ik vind het dan ook goed dat het 00:01:10.819 --> 00:01:14.980 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet geld heeft vrijgemaakt voor gratis schoolontbijten en -lunches. 00:01:15.549 --> 00:01:18.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen wordt deze optie nog niet altijd benut, ook niet in kwetsbare 00:01:18.950 --> 00:01:22.010 align:middle line:82% position:46% size:100% wijken. Kinderen uit een minder welvarende 00:01:22.129 --> 00:01:25.760 align:middle line:82% position:46% size:100% wijk zien op het Jeugdjournaal hoe kinderen in rijke wijken gezellig 00:01:25.879 --> 00:01:27.969 align:middle line:82% position:46% size:100% samen zitten te lunchen op school. Het gebeurt! 00:01:28.750 --> 00:01:31.659 align:middle line:82% position:46% size:100% De goede intentie van dit kabinet mag niet leiden tot een soort 00:01:31.989 --> 00:01:35.989 align:middle line:82% position:46% size:100% "hunger games" op school. Het aanpakken van armoede gaat om 00:01:36.109 --> 00:01:39.700 align:middle line:82% position:46% size:100% veel meer dan alleen eten. Het gaat ook om onderwijskansen. 00:01:40.510 --> 00:01:43.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Om de problematiek beter scherp te krijgen, wordt er in verschillende 00:01:43.790 --> 00:01:45.909 align:middle line:82% position:46% size:100% gemeenten al gewerkt met een brugfunctionaris. 00:01:46.299 --> 00:01:48.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb tijdens een werkbezoek in Zaanstad mee mogen lopen met een van 00:01:48.650 --> 00:01:51.010 align:middle line:82% position:46% size:100% hen. Dat was Jasmin. 00:01:51.250 --> 00:01:54.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Op zeven basisscholen in Poelenburg en Peldersveld is zij een van de 00:01:54.650 --> 00:01:57.980 align:middle line:82% position:46% size:100% speciale professionals die als juridisch dienstverlener letterlijk 00:01:58.099 --> 00:02:00.560 align:middle line:82% position:46% size:100% de brug slaat tussen de school en de ouders thuis. 00:02:00.680 --> 00:02:03.194 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een groot succes. Wat mij betreft, zou dat ook 00:02:03.313 --> 00:02:06.439 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel moeten zijn van de aanpak van de armoedeproblematiek in het 00:02:06.560 --> 00:02:08.270 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Dus pleit ik vandaag ook voor de 00:02:08.389 --> 00:02:11.349 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbreiding van de inzet van de brugfunctionaris. 00:02:11.740 --> 00:02:15.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ziet de minister de brugfunctionaris ook als een mogelijk belangrijke 00:02:15.439 --> 00:02:17.860 align:middle line:82% position:46% size:100% factor in de aanpak van armoedebeleid? 00:02:18.729 --> 00:02:20.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De Partij van de Arbeid vindt dat 00:02:20.699 --> 00:02:25.939 align:middle line:82% position:46% size:100% ieder kind recht heeft op vrolijk en veilig onderwijs, met de beste 00:02:26.060 --> 00:02:29.599 align:middle line:82% position:46% size:100% kansen, maar de aanpak van kansengelijkheid begint niet pas op 00:02:29.719 --> 00:02:32.919 align:middle line:82% position:46% size:100% school, naar mijn stellige overtuiging, maar al veel eerder. 00:02:33.639 --> 00:02:37.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ouders je vaker voorlezen voor het slapengaan, dan helpt dat je 00:02:37.430 --> 00:02:40.280 align:middle line:82% position:46% size:100% taalontwikkeling. Nieuwe ervaringen en indrukken 00:02:40.400 --> 00:02:41.710 align:middle line:82% position:46% size:100% opdoen helpt je vormen. 00:02:45.460 --> 00:02:49.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben dus ook blij dat het kabinet kiest voor gratis kinderopvang. 00:02:50.439 --> 00:02:53.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik een goede stap, maar ik mis hierbij de aandacht voor gelijke 00:02:53.210 --> 00:02:55.490 align:middle line:82% position:46% size:100% kansen. De opvang van een kind moet niet 00:02:55.610 --> 00:02:58.219 align:middle line:82% position:46% size:100% gericht zijn op het vrijmaken van de handen van de ouders om naar het 00:02:58.340 --> 00:03:00.110 align:middle line:82% position:46% size:100% werk te kunnen, maar moet juist gezien worden als een kans op een 00:03:00.229 --> 00:03:03.550 align:middle line:82% position:46% size:100% vroege educatie, zodat elk kind dezelfde start krijgt. 00:03:03.879 --> 00:03:07.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaat de minister bij de kinderopvang de focus verleggen van 00:03:07.400 --> 00:03:11.364 align:middle line:82% position:46% size:100% de aanpak van deeltijdwerken naar het bieden van gelijke kansen en een 00:03:11.484 --> 00:03:13.000 align:middle line:82% position:46% size:100% eerlijke start aan ieder kind? 00:03:22.150 --> 00:03:25.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij het SZW-debat over kinderopvang heb ik het hier ook even over gehad 00:03:25.250 --> 00:03:27.680 align:middle line:82% position:46% size:100% met uw collega Kathmann. Onze collega Kathmann, moet ik 00:03:27.800 --> 00:03:28.780 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen, maar van uw partij. 00:03:30.840 --> 00:03:33.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb haar mijn excuses gemaakt voor mijn cynisme. 00:03:33.699 --> 00:03:38.257 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat wij allen de wens delen voor kansengelijkheid, maar ik vraag 00:03:38.377 --> 00:03:41.210 align:middle line:82% position:46% size:100% mij af hoe groot de rol is die de kinderopvang daarin speelt. 00:03:41.330 --> 00:03:44.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het met haar ook gehad over de zogenaamde thirty million word 00:03:44.330 --> 00:03:48.919 align:middle line:82% position:46% size:100% gap, het idee dat kinderen die worden opgevoed door laagopgeleide 00:03:49.039 --> 00:03:49.879 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders 30 miljoen woorden minder horen voor hun vierde levensjaar dan 00:03:50.000 --> 00:03:52.479 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen die opgevoed worden door hoogopgeleide ouders. 00:03:57.009 --> 00:04:02.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan kinderopvang daartegen opboksen? Hoe groot is de rol die kinderopvang 00:04:02.330 --> 00:04:05.900 align:middle line:82% position:46% size:100% kan spelen in kansengelijkheid en is dat niet iets wat voor het grootste 00:04:06.020 --> 00:04:09.860 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeelte bij de ouders ligt en wat we dus ook via de ouders moeten 00:04:09.979 --> 00:04:13.770 align:middle line:82% position:46% size:100% oplossen als we dat willen? Ik zei net zelf al dat het 00:04:13.889 --> 00:04:16.529 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk een grote rol speelt als je thuis wordt voorgelezen door 00:04:16.649 --> 00:04:19.230 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders. Je kunt er als kind natuurlijk niet 00:04:19.350 --> 00:04:22.360 align:middle line:82% position:46% size:100% zo veel aan doen dat het bij jou thuis net niet gebeurt, terwijl het 00:04:22.480 --> 00:04:25.680 align:middle line:82% position:46% size:100% bij een ander kind wel zo is. Ik denk dat het zeker helpt om 00:04:25.800 --> 00:04:28.769 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen eerder met elkaar in aanraking te laten komen en 00:04:28.889 --> 00:04:32.339 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld te kiezen voor de vroegschoolse educatie vanaf 2 jaar, 00:04:32.459 --> 00:04:36.629 align:middle line:82% position:46% size:100% in plaats van de kinderopvang vanaf 2,5 jaar, zodat je nog eerder bij de 00:04:36.750 --> 00:04:39.660 align:middle line:82% position:46% size:100% wortel ervoor zorgt dat kinderen eerder met elkaar in aanraking 00:04:39.779 --> 00:04:43.310 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, meer vroegschoolse educatie krijgen, meer woorden leren en meer 00:04:43.550 --> 00:04:45.959 align:middle line:82% position:46% size:100% worden voorgelezen. Ik denk zeker dat dit helpt bij de 00:04:46.079 --> 00:04:49.360 align:middle line:82% position:46% size:100% opvoeding van een kind. Voorkomen we dan alle ongelijkheid 00:04:49.480 --> 00:04:52.399 align:middle line:82% position:46% size:100% die vanaf het begin van de start van het leven van een kind ontstaat? 00:04:52.759 --> 00:04:56.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, maar ik denk wel dat het enorm helpt, juist met de uitdaging die we 00:04:56.209 --> 00:04:57.439 align:middle line:82% position:46% size:100% met betrekking tot laaggeletterdheid hebben. 00:04:57.819 --> 00:05:01.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het echt zonde vinden als we de kinderopvang alleen richten op 00:05:01.500 --> 00:05:04.639 align:middle line:82% position:46% size:100% die kant van de arbeidsmarkt en het aspect van gelijke kansen vergeten. 00:05:08.769 --> 00:05:11.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor het antwoord. Ik snap in ieder geval de 00:05:11.899 --> 00:05:13.870 align:middle line:82% position:46% size:100% gedachtegang. Of ik het er helemaal mee eens ben, 00:05:14.170 --> 00:05:15.259 align:middle line:82% position:46% size:100% weet ik nog niet, maar daar ga ik even over nadenken. 00:05:15.379 --> 00:05:15.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is uw goed 00:05:17.019 --> 00:05:19.589 align:middle line:82% position:46% size:100% recht. Daar zou ik nog een vraag aan willen 00:05:19.709 --> 00:05:22.050 align:middle line:82% position:46% size:100% toevoegen. Als we zeggen "we doen het niet 00:05:22.170 --> 00:05:24.930 align:middle line:82% position:46% size:100% alleen maar als een soort stalling voor kinderen omdat de ouders zo 00:05:25.050 --> 00:05:28.550 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig moeten werken, maar het gaat juist om het toevoegen van kwaliteit 00:05:29.060 --> 00:05:31.949 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de vroege opvoeding van kinderen", is het dan niet een heel 00:05:32.069 --> 00:05:36.120 align:middle line:82% position:46% size:100% slecht idee om het gratis te maken? Je gaat een veel grotere aanwas 00:05:36.240 --> 00:05:38.339 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen van kinderen dan er nu al is. 00:05:38.459 --> 00:05:41.480 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben nu al hele grote tekorten in de kinderopvang. 00:05:41.750 --> 00:05:46.029 align:middle line:82% position:46% size:100% De kwaliteit staat nu al onder druk, domweg doordat we de mensen niet 00:05:46.149 --> 00:05:47.579 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Als die aanwas van kinderen bij de 00:05:47.699 --> 00:05:50.379 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang straks nog groter gaat worden doordat het minder kost, komt 00:05:50.500 --> 00:05:52.649 align:middle line:82% position:46% size:100% dan die kwaliteit niet juist nog meer onder druk te staan? 00:05:53.949 --> 00:05:58.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat een goede vraag, omdat ik mij bij het plan van het kabinet 00:05:58.509 --> 00:06:01.899 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen maak over de vraag wat het stijgende aanbod kan doen qua prijs. 00:06:03.449 --> 00:06:06.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet ook onderzoeken waaruit blijkt dat juist de meest welvarende 00:06:06.439 --> 00:06:11.247 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders er minder last van hebben en de ouders met wat minder geld straks 00:06:11.367 --> 00:06:13.259 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien wel meer moeten betalen voor de kinderopvang. 00:06:13.379 --> 00:06:15.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Er moet dus heel goed over nagedacht worden. 00:06:15.430 --> 00:06:19.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt nu wel meer een SZW-debat, terwijl ik het vanuit de 00:06:19.290 --> 00:06:23.529 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijskant probeer in te steken, maar ik begrijp wat mevrouw 00:06:23.740 --> 00:06:26.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij zegt. Tegelijkertijd zie ik echt een kans 00:06:26.839 --> 00:06:29.959 align:middle line:82% position:46% size:100% om kinderen eerder met elkaar in aanraking te laten komen en om voor 00:06:30.079 --> 00:06:33.860 align:middle line:82% position:46% size:100% die voorschoolse educatie te zorgen, juist voor die gelijke kansen voor 00:06:33.980 --> 00:06:36.379 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen. Al die haken en ogen die aan het 00:06:36.500 --> 00:06:38.529 align:middle line:82% position:46% size:100% plan van het kabinet zitten, zie ik ook. 00:06:39.009 --> 00:06:42.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik wil in ieder geval meer de nadruk op de kansengelijkheid leggen 00:06:42.230 --> 00:06:43.930 align:middle line:82% position:46% size:100% en minder op het aspect van de arbeidsmarkt. 00:06:44.139 --> 00:06:46.314 align:middle line:82% position:46% size:100% En ja, er zijn tekorten in de kinderopvang, net als bij de 00:06:46.434 --> 00:06:49.374 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren. Daar moeten we misschien integraal 00:06:49.494 --> 00:06:52.779 align:middle line:82% position:46% size:100% naar kijken, waarbij je het pedagogische aspect breder oppakt, 00:06:52.990 --> 00:06:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de kinderopvang en de school samen. 00:06:55.420 --> 00:06:58.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn dus genoeg uitdagingen, maar volgens mij was mijn boodschap 00:06:58.250 --> 00:06:58.540 align:middle line:82% position:46% size:100% helder. 00:07:00.439 --> 00:07:02.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank voor de uitgebreide reactie. 00:07:02.810 --> 00:07:05.819 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop heeft gelijk: ik zal mevrouw Kathmann lastigvallen met 00:07:05.939 --> 00:07:07.139 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn SZW-vragen. Dank. 00:07:07.259 --> 00:07:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk eens aan. Dank u wel. 00:07:08.569 --> 00:07:09.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgt u uw betoog. Voorzitter. 00:07:09.939 --> 00:07:12.610 align:middle line:82% position:46% size:100% We struikelen bijna over het aantal berichten in de krant over 00:07:12.730 --> 00:07:16.180 align:middle line:82% position:46% size:100% vierdaagse schoolweken, schoolsluitingen en onbevoegden voor 00:07:16.300 --> 00:07:19.850 align:middle line:82% position:46% size:100% de klas vanwege het lerarentekort, een lerarentekort dat ons als 00:07:19.970 --> 00:07:23.959 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving zo veel kost. Talent gaat verloren omdat onze 00:07:24.079 --> 00:07:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstige beroepsbevolking steeds slechter wordt opgeleid. 00:07:27.800 --> 00:07:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zien we nergens zo duidelijk als bij laaggeletterdheid. 00:07:30.939 --> 00:07:34.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Een kwart van de 15-jarigen dreigt als functioneel analfabeet de school 00:07:34.490 --> 00:07:37.670 align:middle line:82% position:46% size:100% te verlaten. De stijgende ongelijkheid als gevolg 00:07:37.790 --> 00:07:41.420 align:middle line:82% position:46% size:100% van het lerarentekort zal onvermijdelijk leiden tot nog meer 00:07:41.540 --> 00:07:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% druk op de bestaanszekerheid van kwetsbare kinderen. 00:07:44.509 --> 00:07:47.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik echt onacceptabel. Voorzitter. 00:07:47.329 --> 00:07:50.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit kabinet doet de grootste onderwijsinvestering ooit. 00:07:52.240 --> 00:07:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar is het genoeg? Ik vraag het me af. 00:07:56.110 --> 00:07:58.639 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het te vaak over de tekorten in het onderwijs, maar te 00:07:58.759 --> 00:08:02.509 align:middle line:82% position:46% size:100% weinig over waar de kansen liggen. De tekorten in het onderwijs leiden 00:08:02.629 --> 00:08:06.550 align:middle line:82% position:46% size:100% tot een steeds groter wordend fenomeen: het schaduwonderwijs. 00:08:07.329 --> 00:08:10.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Kinderen van hoogopgeleide ouders die buiten schooltijd dure bijlessen 00:08:10.879 --> 00:08:13.850 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, terwijl de andere kinderen de prijs betalen van het 00:08:13.970 --> 00:08:17.480 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort. Vind ik dat ieder kind gratis bijles 00:08:17.600 --> 00:08:20.930 align:middle line:82% position:46% size:100% zou moeten krijgen? Ja, natuurlijk, maar stel je nou de 00:08:21.050 --> 00:08:25.879 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag: hoe kan het dat eigenlijk iedereen bijles nodig heeft? 00:08:26.000 --> 00:08:28.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zegt dat over de staat van ons onderwijs? 00:08:28.629 --> 00:08:31.870 align:middle line:82% position:46% size:100% We mogen niet accepteren dat aan het eind van een schoolcarrière het 00:08:31.990 --> 00:08:34.960 align:middle line:82% position:46% size:100% inkomen van je ouders de kansen bepaalt voor de rest van je leven. 00:08:35.440 --> 00:08:38.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat op gespannen voet met het ideaal dat het onderwijs kansen moet 00:08:38.599 --> 00:08:42.309 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden voor ieder kind. Onderwijs is onze emancipatiemotor 00:08:42.429 --> 00:08:45.529 align:middle line:82% position:46% size:100% en het fundament voor vooruitgang van eenieder. 00:08:45.649 --> 00:08:46.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Om het lerarentekort, 00:08:50.590 --> 00:08:53.509 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de ongelijkheid nog verder vergroot, aan te pakken zijn er 00:08:53.629 --> 00:08:55.840 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens de Partij van de Arbeid een aantal zaken nodig. 00:08:56.440 --> 00:09:00.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mijns inziens een denkfout dat de instroom verhoogd zou worden 00:09:00.259 --> 00:09:02.960 align:middle line:82% position:46% size:100% door de normen te verlagen. Wat de Partij van de Arbeid betreft 00:09:03.080 --> 00:09:05.659 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we niet klooien met bevoegdheden of eisen voor de 00:09:05.779 --> 00:09:07.789 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarenopleiding. Die lat moet juist omhoog, niet 00:09:07.909 --> 00:09:10.720 align:middle line:82% position:46% size:100% omlaag. De urennorm in Nederland is echt 00:09:10.840 --> 00:09:12.879 align:middle line:82% position:46% size:100% idioot hoog ten opzichte van andere landen. 00:09:13.299 --> 00:09:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat voorop moet staan, is kiezen voor meer tijd en ruimte voor de 00:09:16.370 --> 00:09:18.529 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar. Deeltijd is voor de gemiddelde 00:09:18.649 --> 00:09:22.370 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar fulltime, en fulltime is voor de gemiddelde leraar nog veel meer 00:09:22.490 --> 00:09:24.549 align:middle line:82% position:46% size:100% dan dat. Waarom starten we niet met de 00:09:24.669 --> 00:09:28.519 align:middle line:82% position:46% size:100% rijksacademie voor leraren met de beste docenten of een volledige 00:09:28.639 --> 00:09:32.419 align:middle line:82% position:46% size:100% dualisering van de lerarenopleiding, zodat studenten werken en leren 00:09:32.539 --> 00:09:35.090 align:middle line:82% position:46% size:100% tegelijk en hiermee de inzet van onbevoegden voor de klas wordt 00:09:35.210 --> 00:09:37.580 align:middle line:82% position:46% size:100% teruggedrongen? Hoe kijkt u naar meer regie op 00:09:37.700 --> 00:09:41.019 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale samenwerking, zodat overschotten en tekorten in fte's 00:09:41.139 --> 00:09:44.360 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgewisseld kunnen worden en het oplopend percentage tijdelijke 00:09:44.480 --> 00:09:48.830 align:middle line:82% position:46% size:100% contracten kan worden gekenterd? Voorzitter, dan over het 00:09:48.950 --> 00:09:51.080 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkonderwijs. Dat is van groot belang voor de 00:09:51.200 --> 00:09:54.110 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen die daarnaartoe gaan. Het is waarschijnlijk ook het enige 00:09:54.230 --> 00:09:56.679 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs dat deze groep jongeren zal krijgen in hun leven. 00:09:57.460 --> 00:10:00.267 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor veel van de leerlingen in het praktijkonderwijs is op een veilige 00:10:00.386 --> 00:10:03.039 align:middle line:82% position:46% size:100% en fijne manier naar school kunnen gaan van cruciaal belang. 00:10:03.610 --> 00:10:06.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook gaat hier het leerlingenvervoer helaas niet altijd even goed. 00:10:06.970 --> 00:10:10.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat de Partij van de Arbeid betreft houden we vanaf nu ook een jaarlijks 00:10:10.250 --> 00:10:13.960 align:middle line:82% position:46% size:100% debat enkel over praktijkonderwijs, zodat het niet langer ondersneeuwt. 00:10:14.440 --> 00:10:17.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de minister hier genoeg aandacht voor, vraag ik hem. 00:10:17.149 --> 00:10:19.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is het praktijkonderwijs geen onderdeel van de aanpak 00:10:20.090 --> 00:10:23.269 align:middle line:82% position:46% size:100% jeugdwerkloosheid? Voorzitter, dan over het hoger 00:10:23.389 --> 00:10:26.179 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Met de terugkeer van de basisbeurs 00:10:26.299 --> 00:10:29.529 align:middle line:82% position:46% size:100% werd gehoopt studenten met minder financiële zorgen te belasten. 00:10:30.190 --> 00:10:32.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de wereld verandert rap en ook studenten voelen dat in hun 00:10:33.110 --> 00:10:35.720 align:middle line:82% position:46% size:100% portemonnee. Studenten hebben geen recht op 00:10:35.840 --> 00:10:39.919 align:middle line:82% position:46% size:100% compensatie van de energierekening, de rente loopt op en de motie-Vos 00:10:40.039 --> 00:10:42.590 align:middle line:82% position:46% size:100% over compensatie van de leenstelselgeneratie wordt niet 00:10:42.710 --> 00:10:45.340 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgevoerd. Waarom weigert het kabinet dit? 00:10:45.669 --> 00:10:48.590 align:middle line:82% position:46% size:100% En is de minister bereid rekening te houden met de inflatie bij de 00:10:48.710 --> 00:10:52.029 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststelling van het collegegeld voor 2024-2025? 00:10:53.289 --> 00:10:56.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik heb het al heel veel gehad over 00:10:56.509 --> 00:10:59.960 align:middle line:82% position:46% size:100% het bieden van gelijke kansen. Toch moet ik nu wel bekennen dat 00:11:00.080 --> 00:11:04.990 align:middle line:82% position:46% size:100% ikzelf steeds meer ongemak voel bij de term "kansengelijkheid". 00:11:05.740 --> 00:11:08.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wekt te veel de indruk dat je alles in eigen hand hebt. 00:11:09.399 --> 00:11:12.220 align:middle line:82% position:46% size:100% "Hard werken, dan red je het wel", hoor ik liberalen vaak zeggen. 00:11:13.269 --> 00:11:17.090 align:middle line:82% position:46% size:100% De realiteit is echter dat die harde werkers veelal structureel geholpen 00:11:17.210 --> 00:11:20.240 align:middle line:82% position:46% size:100% worden in hun leven, door het inkomen van hun ouders, extra 00:11:20.360 --> 00:11:23.960 align:middle line:82% position:46% size:100% huiswerkbegeleiding, een sterk netwerk en als je bijna samen wilt 00:11:24.080 --> 00:11:27.340 align:middle line:82% position:46% size:100% wonen nog effe een jubeltonnetje. Voorzitter. 00:11:27.460 --> 00:11:30.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Vooruitgang betekent voor mij niet dat elk kind naar het vwo gaat. 00:11:30.909 --> 00:11:34.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Het betekent dat ieder kind zijn vaardigheden kan ontwikkelen en een 00:11:34.580 --> 00:11:38.509 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding van wereldklasse krijgt. Te lang hebben we niet de keerzijde 00:11:38.629 --> 00:11:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien van het grote belang dat werd gehecht aan hoger onderwijs. 00:11:42.009 --> 00:11:45.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Meer mensen aanmoedigen om te studeren is op zich goed en het 00:11:45.320 --> 00:11:48.070 align:middle line:82% position:46% size:100% universitair onderwijs toegankelijker maken voor iedereen 00:11:48.429 --> 00:11:52.700 align:middle line:82% position:46% size:100% nog veel beter, maar het heeft wel een schadelijk bijeffect: de gestage 00:11:52.820 --> 00:11:55.899 align:middle line:82% position:46% size:100% uitholling van de maatschappelijke status van mensen die niet die 00:11:56.019 --> 00:11:59.720 align:middle line:82% position:46% size:100% universitaire studie hebben gedaan. Het wordt tijd voor een volwaardige 00:11:59.840 --> 00:12:02.120 align:middle line:82% position:46% size:100% emancipatie van het mbo. Het wordt tijd voor de herwaardering 00:12:02.240 --> 00:12:05.169 align:middle line:82% position:46% size:100% van onmisbaar werk en het onderwijs dat mensen daarop voorbereidt. 00:12:06.820 --> 00:12:10.309 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het vaak over het belang van mbo-banen voor de arbeidsmarkt. 00:12:10.429 --> 00:12:12.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe dat nu ook. Het is namelijk terecht. 00:12:12.490 --> 00:12:14.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Die banen zijn noodzakelijk. Die zijn noodzakelijk om fijn te 00:12:14.750 --> 00:12:17.570 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen wonen, om de zorg overeind te houden, en om de infrastructuur voor 00:12:17.690 --> 00:12:20.259 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar te krijgen waar onze economie op gestoeld is. 00:12:21.019 --> 00:12:23.644 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ervan overtuigd dat het milieu gebaat is bij windmolens en 00:12:23.764 --> 00:12:27.850 align:middle line:82% position:46% size:100% zonnepanelen, maar nog veel meer bij deze generatie mbo studenten. 00:12:27.970 --> 00:12:30.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij gaan namelijk technieken verzinnen waar wij met onze knappe 00:12:30.620 --> 00:12:31.990 align:middle line:82% position:46% size:100% koppen helemaal niet bij kunnen komen. 00:12:33.490 --> 00:12:36.200 align:middle line:82% position:46% size:100% We doen deze studenten echter stuk voor stuk tekort als we waarde 00:12:36.320 --> 00:12:37.659 align:middle line:82% position:46% size:100% hechten aan de beroepen maar niet aan hen. 00:12:39.190 --> 00:12:42.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Mbo'ers krijgen daarbovenop ook nog continu te maken met uitsluiting. 00:12:42.820 --> 00:12:47.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind sowieso dat iedere mbo student een buitenlandse stage of 00:12:47.240 --> 00:12:48.850 align:middle line:82% position:46% size:100% een bestuursjaar zou moeten kunnen doen. 00:12:49.179 --> 00:12:53.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kans verdient eenieder. De fundamentele discriminatie die 00:12:53.419 --> 00:12:55.820 align:middle line:82% position:46% size:100% naast het missen van deze kansen plaatsvindt, is echter zo 00:12:55.940 --> 00:12:58.820 align:middle line:82% position:46% size:100% verwerpelijk dat ik die niet langer meer accepteer. 00:12:58.940 --> 00:13:01.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze krijgen geen toegang tot de studentenkroeg. 00:13:02.110 --> 00:13:05.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze lopen kortingen op hun verzekering mis. 00:13:05.720 --> 00:13:07.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is toch gewoon niet oké? 00:13:09.070 --> 00:13:12.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom doen wij, de Partij van de Arbeid en GroenLinks, een voorstel 00:13:12.259 --> 00:13:15.200 align:middle line:82% position:46% size:100% om discriminatie op basis van opleidingsniveau te verbieden door 00:13:15.320 --> 00:13:18.070 align:middle line:82% position:46% size:100% deze grond toe te voegen aan de Algemene wet gelijke behandeling. 00:13:18.879 --> 00:13:22.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo kunnen we voorkomen dat mbo studenten ooit nog uitgesloten 00:13:22.700 --> 00:13:25.009 align:middle line:82% position:46% size:100% worden vanwege hun opleiding. Voorzitter. 00:13:25.129 --> 00:13:28.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast zou ik op het gebied van het mbo nog een aantal zaken aan de 00:13:28.279 --> 00:13:31.460 align:middle line:82% position:46% size:100% minister willen voorleggen. Wat de Partij van de Arbeid betreft 00:13:31.580 --> 00:13:35.230 align:middle line:82% position:46% size:100% verdient burgerschap veel meer aandacht in ons onderwijs, met name 00:13:35.440 --> 00:13:38.570 align:middle line:82% position:46% size:100% op het mbo. Je bent namelijk maar 8 uur per dag 00:13:38.690 --> 00:13:41.080 align:middle line:82% position:46% size:100% leerling, en je bent 24 uur per dag burger. 00:13:42.500 --> 00:13:46.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil de minister bijvoorbeeld in Europees verband uitzoeken hoe 00:13:46.779 --> 00:13:50.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Erasmus voor mbo'ers toegankelijk en mogelijk gemaakt kan worden? 00:13:51.220 --> 00:13:54.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij verdienen die kans namelijk ook. Gaat de minister nu eindelijk zorgen 00:13:54.919 --> 00:13:58.389 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een onafhankelijk meldpunt stagediscriminatie? 00:13:59.559 --> 00:14:02.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De uitsluiting waar mbo'ers tegenaan 00:14:02.480 --> 00:14:04.509 align:middle line:82% position:46% size:100% lopen en de erkenning die zij niet krijgen, 00:14:06.070 --> 00:14:09.830 align:middle line:82% position:46% size:100% komen helaas thuis ook al voor. Onderwijs, bonden en bestuurders 00:14:09.950 --> 00:14:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% zien steeds vaker hoogopgeleide ouders die een rechtszaak beginnen 00:14:14.529 --> 00:14:18.279 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen een school, omdat hun kind een te laag schooladvies krijgt. 00:14:19.799 --> 00:14:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is werkelijk niet te geloven! Het gaat hier om ouders die gewoon 00:14:22.580 --> 00:14:26.629 align:middle line:82% position:46% size:100% niet kunnen accepteren dat hun kind naar het vmbo gaat, terwijl daar 00:14:26.750 --> 00:14:31.519 align:middle line:82% position:46% size:100% juist zo veel kansen liggen. Er is zo veel mogelijk als we de 00:14:31.639 --> 00:14:37.720 align:middle line:82% position:46% size:100% talenten zien, als we kansen bieden aan de generatie die zo veel kan. 00:14:39.070 --> 00:14:42.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik maak mij grote zorgen over 00:14:42.529 --> 00:14:45.586 align:middle line:82% position:46% size:100% armoede op school. Ik maak mij zorgen over 00:14:45.706 --> 00:14:48.690 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijskansen. Ik hoop dat vandaag in mijn betoog 00:14:48.809 --> 00:14:52.320 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijk is geworden dat dat heel erg hand in hand gaat. 00:14:52.980 --> 00:14:54.750 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten daar echt goed naar kijken. 00:14:55.200 --> 00:14:59.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat elk kind in dit land vrolijk, 00:14:59.730 --> 00:15:02.860 align:middle line:82% position:46% size:100% fijn en veilig onderwijs krijgt. Dank u wel. 00:15:04.059 --> 00:15:06.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer De Hoop namens de PvdA. 00:15:07.210 --> 00:15:10.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders dan op de sprekerslijst staat, is nu het woord aan mevrouw 00:15:10.419 --> 00:15:11.919 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Plas namens BBB. 00:15:13.870 --> 00:15:15.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het goed is, heeft iedereen daarmee ingestemd. 00:15:15.710 --> 00:15:16.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie mevrouw Westerveld instemmend knikken. 00:15:17.600 --> 00:15:19.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is aan mevrouw Van der Plas. 00:15:25.330 --> 00:15:27.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank aan de collega's om mij even 00:15:27.909 --> 00:15:31.870 align:middle line:82% position:46% size:100% voorrang te geven, vanwege andere werkzaamheden in de Kamer. 00:15:32.039 --> 00:15:34.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet een beetje heen en weer hoppen vandaag. 00:15:34.490 --> 00:15:35.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een beetje druk. 00:15:37.600 --> 00:15:40.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, inwoners van Nederland en de mensen op de tribune. 00:15:41.710 --> 00:15:44.389 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de laatste weken veel debatten gehad over het onderwijs. 00:15:44.509 --> 00:15:47.559 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het gehad over het belang van mbo onderwijs, vakmensen en 00:15:47.679 --> 00:15:48.889 align:middle line:82% position:46% size:100% vakopleidingen. We hebben het gehad over hoe 00:15:49.009 --> 00:15:50.950 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk die zijn voor onze arbeidsmarkt. 00:15:51.429 --> 00:15:54.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is hier vandaag ook besproken, evenals andere onderwerpen. 00:15:54.350 --> 00:15:57.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan het lerarentekort, het zorgen voor studenten, de basisbeurs 00:15:58.009 --> 00:16:01.399 align:middle line:82% position:46% size:100% en goed onderwijs op de basisschool. Dat zijn allemaal onderwerpen die 00:16:01.519 --> 00:16:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% mij aan het hart gaan. Daar spreek ik dan ook vaak over. 00:16:03.559 --> 00:16:08.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil niet herhalen wat hier de hele dag al is gedeeld en nog zal 00:16:08.360 --> 00:16:10.940 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gedeeld. Daarom wil ik mij vandaag specifiek 00:16:11.059 --> 00:16:15.110 align:middle line:82% position:46% size:100% richten op het belang van onze maakindustrie, op het ambacht, en 00:16:15.230 --> 00:16:17.590 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral op de steun die het ambacht verdient. 00:16:19.149 --> 00:16:22.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Een student die van het mbo af komt, kan een hbo opleiding gaan volgen of 00:16:23.000 --> 00:16:25.210 align:middle line:82% position:46% size:100% starten aan zijn of haar eerste baan. 00:16:25.629 --> 00:16:28.679 align:middle line:82% position:46% size:100% In de praktijk ontwikkelt hij of zij zich van een startbekwaam naar een 00:16:28.799 --> 00:16:32.149 align:middle line:82% position:46% size:100% vakbekwaam medewerker. Voor wie een ambacht wil leren, gaat 00:16:32.269 --> 00:16:34.759 align:middle line:82% position:46% size:100% dat niet op. Ambachtslieden zijn meestal als 00:16:34.879 --> 00:16:37.759 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfstandig beroepsbeoefenaar werkzaam en hebben geen of 00:16:37.879 --> 00:16:41.110 align:middle line:82% position:46% size:100% nauwelijks personeel in dienst. De weg om via een werkgever 00:16:41.230 --> 00:16:44.210 align:middle line:82% position:46% size:100% vakbekwaam te worden in een specialistisch ambacht is dus bijna 00:16:44.330 --> 00:16:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% niet mogelijk. Wat zijn dan bijvoorbeeld ambachten? 00:16:48.460 --> 00:16:52.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Rietdekkers, pianostemmers, lijstenmakers, fietsherstellers, 00:16:52.389 --> 00:16:56.169 align:middle line:82% position:46% size:100% glazeniers, haarwerkspecialisten, goud en zilversmeden, 00:16:56.470 --> 00:16:59.500 align:middle line:82% position:46% size:100% kledingreparateurs, meubelstoffeerders, meubelmakers, 00:16:59.799 --> 00:17:03.070 align:middle line:82% position:46% size:100% orthopedisch schoenherstellers, muziekinstrumentenmakers, 00:17:03.220 --> 00:17:06.079 align:middle line:82% position:46% size:100% hoefsmeden, noem maar op. Het zijn beroepen van mensen die 00:17:06.200 --> 00:17:09.769 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor zorgen dat wij zelf in Nederland onze eigen spullen van 00:17:09.888 --> 00:17:13.400 align:middle line:82% position:46% size:100% hoge kwaliteit kunnen maken en diensten van hoge kwaliteit kunnen 00:17:13.519 --> 00:17:17.470 align:middle line:82% position:46% size:100% leveren, producten en diensten waar al dan niet letterlijk "made in 00:17:17.710 --> 00:17:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland" op staat, in plaats van "made in China". 00:17:21.549 --> 00:17:24.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Beroepen die ervoor zorgen dat wij minder afhankelijk hoeven te zijn 00:17:24.289 --> 00:17:27.140 align:middle line:82% position:46% size:100% van het buitenland, beroepen die ervoor zorgen dat als het buitenland 00:17:27.259 --> 00:17:30.039 align:middle line:82% position:46% size:100% niet kan leveren, wij toch onze eigen spullen hebben. 00:17:30.759 --> 00:17:33.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Beroepen ook waar vele mensen grote voldoening uit halen, beroepen 00:17:33.759 --> 00:17:35.670 align:middle line:82% position:46% size:100% waarmee mensen een ommekeer in hun leven konden maken. 00:17:36.130 --> 00:17:40.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Mensen die niet meer mee wilden in de rat race van het bedrijfsleven of 00:17:40.519 --> 00:17:42.849 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen een burn out aan zaten in het onderwijs. 00:17:43.480 --> 00:17:46.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Vele mensen hebben zich via de Ambachtsacademie laten omscholen en 00:17:46.880 --> 00:17:50.299 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben nu, behalve goedlopende bedrijven, weer zingeving in hun 00:17:50.420 --> 00:17:52.700 align:middle line:82% position:46% size:100% leven. Ze zijn gelukkiger geworden en we 00:17:52.819 --> 00:17:56.450 align:middle line:82% position:46% size:100% weten allemaal dat geestelijke gezondheid een positief effect heeft 00:17:56.569 --> 00:17:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% op lichamelijke gezondheid. Voorzitter. 00:17:58.940 --> 00:18:01.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dan ook dat we ons er hard voor moeten maken om het ambacht in 00:18:01.880 --> 00:18:04.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland te houden. Daarvoor dien ik samen met mevrouw 00:18:04.809 --> 00:18:06.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij een amendement in. 00:18:07.960 --> 00:18:10.339 align:middle line:82% position:46% size:100% AmbachtNederland heeft een opleidingsstructuur ingericht die 00:18:10.460 --> 00:18:13.190 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor zorgt dat vakbekwame ondernemers in het specialistische 00:18:13.309 --> 00:18:15.920 align:middle line:82% position:46% size:100% ambacht aan de slag gaan. De Tweede Kamer heeft deze 00:18:16.039 --> 00:18:18.700 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingsstructuur meerdere malen unaniem gesteund. 00:18:19.450 --> 00:18:21.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou heel zonde zijn als dit zou verdwijnen. 00:18:21.640 --> 00:18:23.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we met elkaar ook niet willen. 00:18:23.950 --> 00:18:27.339 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de komende jaren heel veel vakmannen en vakvrouwen nodig. 00:18:28.089 --> 00:18:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zijn niet mijn woorden, maar de woorden van minister Wiersma in 00:18:31.940 --> 00:18:35.150 align:middle line:82% position:46% size:100% november 2018. Het is nu tijd om boter bij de vis 00:18:35.269 --> 00:18:36.710 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen. Voorzitter. 00:18:36.829 --> 00:18:38.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Het afgelopen jaar zijn er gesprekken en briefwisselingen 00:18:39.049 --> 00:18:41.890 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest tussen diverse ministeries en de Ambachtsacademie. 00:18:42.339 --> 00:18:45.619 align:middle line:82% position:46% size:100% In de gesprekken en brieven ging het vooral over waarom verdere subsidies 00:18:45.740 --> 00:18:48.009 align:middle line:82% position:46% size:100% niet konden, en niet over wat er wél zou kunnen. 00:18:48.670 --> 00:18:51.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Wel of geen steun geven is vaak een politieke keuze, want als je iets 00:18:52.109 --> 00:18:53.980 align:middle line:82% position:46% size:100% echt graag wil, dan kan er heel veel. 00:18:54.700 --> 00:18:58.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit kabinet wilde bijvoorbeeld heel graag het Rembrandtschilderij De 00:18:58.190 --> 00:19:01.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Vaandeldrager en daar werd het afgelopen jaar zonder blikken of 00:19:01.490 --> 00:19:03.890 align:middle line:82% position:46% size:100% blozen 150 miljoen euro voor uitgetrokken. 00:19:04.009 --> 00:19:06.950 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is mooi wat mij betreft, want ik vind ook dat we onze oude 00:19:07.069 --> 00:19:10.538 align:middle line:82% position:46% size:100% meesters in Nederland moeten hebben, maar dit is wel een voorbeeld van 00:19:10.839 --> 00:19:13.997 align:middle line:82% position:46% size:100% "als je iets maar graag genoeg wil". Voorzitter. 00:19:14.116 --> 00:19:16.549 align:middle line:82% position:46% size:100% De Ambachtsacademie is het afgelopen jaar van het kastje naar de muur 00:19:16.670 --> 00:19:20.660 align:middle line:82% position:46% size:100% gestuurd. Het ministerie van SZW kan het niet 00:19:20.779 --> 00:19:23.769 align:middle line:82% position:46% size:100% meer financieren en verwijst naar het ministerie van OCW. 00:19:25.059 --> 00:19:27.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geeft vervolgens aan dat het niet past binnen de kaders, wat dat 00:19:28.099 --> 00:19:30.669 align:middle line:82% position:46% size:100% ook moge betekenen. Kan de minister dit uitleggen? 00:19:31.390 --> 00:19:34.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt in de Tweede Kamer vaak de loftrompet gestoken over onze 00:19:34.609 --> 00:19:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% vakmensen, en terecht. Zonder hen staat Nederland stil. 00:19:38.170 --> 00:19:40.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar je kunt nog zo hard op de trom slaan of zo hard toeteren op de 00:19:40.940 --> 00:19:44.569 align:middle line:82% position:46% size:100% loftrompet, lovende woorden zijn niets waard als dit geen uitvoering 00:19:44.690 --> 00:19:46.900 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt. Als er een opleidingsstructuur is 00:19:47.170 --> 00:19:51.170 align:middle line:82% position:46% size:100% die bewezen vakbekwame beroepsbeoefenaars kan opleiden, dan 00:19:51.289 --> 00:19:54.589 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten wij niet kijken óf dit binnen OCW toegepast kan worden, maar hóé 00:19:54.710 --> 00:19:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% dit toegepast kan worden. Zoals het ministerie van OCW op zijn 00:19:58.220 --> 00:20:02.269 align:middle line:82% position:46% size:100% website schrijft: het ministerie werkt elke dag aan een slim, vaardig 00:20:02.390 --> 00:20:05.517 align:middle line:82% position:46% size:100% en creatief Nederland. Laat de minister dit omarmen en er 00:20:05.636 --> 00:20:08.140 align:middle line:82% position:46% size:100% op een slimme, vaardige en creatieve manier voor zorgen dat de 00:20:08.259 --> 00:20:10.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie wel gefinancierd kan worden. 00:20:11.049 --> 00:20:13.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Als daarvoor de kaders aangepast moeten worden, dan zij het zo. 00:20:14.289 --> 00:20:16.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is maar net hoe graag je iets wilt. 00:20:16.990 --> 00:20:19.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot. Johan Remkes, inmiddels onze 00:20:20.089 --> 00:20:24.940 align:middle line:82% position:46% size:100% wijsgeer des vaderlands, bracht in 2019 een stikstofrapport uit, 00:20:25.329 --> 00:20:31.220 align:middle line:82% position:46% size:100% getiteld Niet alles kan overal. Op 5 oktober 2022 bracht hij in 00:20:31.339 --> 00:20:33.609 align:middle line:82% position:46% size:100% opdracht van het kabinet een nieuw stikstofrapport uit. 00:20:34.119 --> 00:20:38.059 align:middle line:82% position:46% size:100% De titel luidde: Wat wel kan. Laten we met die titel in ons 00:20:38.180 --> 00:20:41.439 align:middle line:82% position:46% size:100% achterhoofd kijken naar het behoud van ambachten in Nederland. 00:20:41.839 --> 00:20:44.288 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister daartoe bereid? Dank u wel. 00:20:44.568 --> 00:20:46.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Van der Plas, voor uw inbreng. 00:20:47.119 --> 00:20:49.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord aan mevrouw Westerveld. 00:20:49.329 --> 00:20:51.710 align:middle line:82% position:46% size:100% O, met excuus, mevrouw Van der Plas, u heeft nog een interruptie. 00:20:58.180 --> 00:21:01.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuses, voorzitter. Ik rende omdat ik even iets wilde 00:21:01.119 --> 00:21:03.079 align:middle line:82% position:46% size:100% verifiëren. Ik kom er niet helemaal uit. 00:21:03.200 --> 00:21:06.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een vraag over het amendement van mevrouw Van der Plas en mevrouw 00:21:06.380 --> 00:21:08.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij over de Ambachtsacademie. 00:21:09.220 --> 00:21:13.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik draag die een zeer warm hart toe, maar ik zie in het amendement dat u 00:21:13.150 --> 00:21:15.799 align:middle line:82% position:46% size:100% aangeeft: indieners stellen voor om het vrije deel te gebruiken als 00:21:15.920 --> 00:21:18.200 align:middle line:82% position:46% size:100% dekking voor de middelen van de subsidiëring van de Ambachtsacademie 00:21:18.319 --> 00:21:21.880 align:middle line:82% position:46% size:100% gedurende een bepaalde periode. Wat bedoelt u exact met "het vrije 00:21:22.568 --> 00:21:24.108 align:middle line:82% position:46% size:100% deel"? Is het niet zo dat u graag wil dat 00:21:24.229 --> 00:21:27.068 align:middle line:82% position:46% size:100% de dekking komt uit de lumpsum van de mbo scholen? 00:21:27.640 --> 00:21:28.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Of zie ik dat verkeerd? 00:21:30.430 --> 00:21:32.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, vanuit het vrije deel. Dat is ook waarom het er staat. 00:21:33.160 --> 00:21:36.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook heel graag de appreciatie van de minister afwachten. 00:21:36.829 --> 00:21:38.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kunnen we daar nog 00:21:40.420 --> 00:21:42.140 align:middle line:82% position:46% size:100% iets anders mee doen. Maar ik heb eerlijk gezegd goede 00:21:42.259 --> 00:21:44.529 align:middle line:82% position:46% size:100% hoop dat — o, mevrouw 00:21:46.549 --> 00:21:46.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij 00:21:50.619 --> 00:21:50.829 align:middle line:82% position:46% size:100% zit te 00:21:52.660 --> 00:21:55.630 align:middle line:82% position:46% size:100% knikken — dit amendement op deze manier doorgang kan vinden. 00:21:56.559 --> 00:21:59.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus als ik het goed begrijp, is het niet zo dat u dekking zoekt vanuit 00:21:59.589 --> 00:22:01.720 align:middle line:82% position:46% size:100% de lumpsum die zelf al naar mbo scholen gaat? 00:22:01.839 --> 00:22:03.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat gaat over … U zegt: in het vrije deel van de begroting. 00:22:03.759 --> 00:22:05.559 align:middle line:82% position:46% size:100% U bedoelt dan onder artikel 4, denk ik? 00:22:06.119 --> 00:22:08.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit gaat niet over de mbo-scholen, hè? 00:22:08.369 --> 00:22:11.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat over de Ambachtsacademie. Dit gaat dus niet over … Excuses, 00:22:11.180 --> 00:22:14.349 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. De dekking voor de Ambachtsacademie 00:22:14.619 --> 00:22:16.599 align:middle line:82% position:46% size:100% moet ergens uit de begroting worden gehaald. 00:22:16.779 --> 00:22:18.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dat geld moet binnen de begroting 00:22:18.829 --> 00:22:19.390 align:middle line:82% position:46% size:100% gezocht worden. 00:22:21.039 --> 00:22:25.326 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de zekerheid vraag ik even of u de dekking uit het vrije deel haalt 00:22:25.446 --> 00:22:28.849 align:middle line:82% position:46% size:100% of dat het een onderdeel is van de lumpsum die normaal gesproken naar 00:22:28.970 --> 00:22:30.819 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo scholen gaat. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat dat 00:22:30.940 --> 00:22:34.809 align:middle line:82% position:46% size:100% ten koste gaat van de bekostiging voor onze mbo scholen. 00:22:34.930 --> 00:22:36.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde dat even weten of verifiëren. 00:22:38.099 --> 00:22:40.169 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen het uit het vrije deel halen. 00:22:41.009 --> 00:22:43.727 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hebt dat altijd met keuzes maken, hè. 00:22:43.846 --> 00:22:47.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Je haalt ergens iets vandaan en dan zal er ergens anders iets af moeten. 00:22:48.119 --> 00:22:50.999 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar voor ons is het belangrijk om dit wel 00:22:52.990 --> 00:22:53.230 align:middle line:82% position:46% size:100% goed 00:22:54.910 --> 00:22:59.059 align:middle line:82% position:46% size:100% te kunnen bekostigen. Het is niet alleen belangrijk om zo 00:22:59.180 --> 00:22:59.740 align:middle line:82% position:46% size:100% die ambachten te 00:23:02.079 --> 00:23:02.679 align:middle line:82% position:46% size:100% behouden, maar ook 00:23:04.539 --> 00:23:05.980 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat veel mensen via de Ambachtsacademie 00:23:09.339 --> 00:23:12.619 align:middle line:82% position:46% size:100% weer een vak leren en bijvoorbeeld een bedrijf kunnen beginnen. 00:23:12.740 --> 00:23:12.788 align:middle line:82% position:46% size:100% Die 00:23:16.000 --> 00:23:19.489 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen liepen vast in bijvoorbeeld het bedrijfsleven of het onderwijs, 00:23:19.608 --> 00:23:23.328 align:middle line:82% position:46% size:100% of ze liepen bij de deur; ze wisten niet goed wat ze met hun leven aan 00:23:23.449 --> 00:23:24.230 align:middle line:82% position:46% size:100% moesten. We hebben dat ook gehoord van mensen 00:23:24.349 --> 00:23:26.420 align:middle line:82% position:46% size:100% die bij de Ambachtsacademie betrokken zijn. 00:23:26.539 --> 00:23:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft daar vast ook wel over gehoord. 00:23:28.740 --> 00:23:30.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Volgens mij ging de interruptie niet 00:23:30.519 --> 00:23:32.180 align:middle line:82% position:46% size:100% over het nut en de noodzaak, maar vooral over dekking. 00:23:32.299 --> 00:23:34.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gelet op de tijd. Ik denk dat ik dat heb uitgelegd. 00:23:34.569 --> 00:23:38.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dan wel nog wat zeggen over het nut en de noodzaak, want dat 00:23:38.349 --> 00:23:41.740 align:middle line:82% position:46% size:100% punt werd nu ook opgegooid. In 2016 hebben het CDA en de VVD 00:23:41.859 --> 00:23:46.599 align:middle line:82% position:46% size:100% juist ook het voorstel ingediend dat uiteindelijk de geboorte van de 00:23:46.720 --> 00:23:49.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie heeft gecreëerd. Dus als iemand het nut en de 00:23:49.220 --> 00:23:53.957 align:middle line:82% position:46% size:100% noodzaak wel ziet, zijn dat het CDA en de VVD; die hebben daar toen geld 00:23:54.076 --> 00:23:56.690 align:middle line:82% position:46% size:100% voor vrijgemaakt via het ministerie van Sociale Zaken en 00:23:56.809 --> 00:23:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Werkgelegenheid. Mevrouw Van der Plas zegt dat je 00:23:59.289 --> 00:24:00.549 align:middle line:82% position:46% size:100% keuzes maakt als je ergens een deel weghaalt. 00:24:01.960 --> 00:24:03.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het daar helemaal mee eens, maar ik wil het volgende even zeker 00:24:04.069 --> 00:24:06.849 align:middle line:82% position:46% size:100% weten. Onze roc's en vakscholen, die 00:24:07.269 --> 00:24:10.519 align:middle line:82% position:46% size:100% bekostigd zijn, zijn ook ambachtsscholen waar we ongelofelijk 00:24:10.640 --> 00:24:10.890 align:middle line:82% position:46% size:100% trots op zijn. Zeker. 00:24:11.009 --> 00:24:16.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar leren ze die ambachten ook. Ik moet overwegen wat we wel en niet 00:24:16.339 --> 00:24:18.769 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen. Maar ik moet ook rekening houden met 00:24:18.890 --> 00:24:20.380 align:middle line:82% position:46% size:100% het volgende feit. Om wat weg te kunnen halen bij een 00:24:20.500 --> 00:24:23.900 align:middle line:82% position:46% size:100% ambachtsschool, wat dan toevallig een vakschool is, en dat vervolgens 00:24:24.019 --> 00:24:27.259 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de Ambachtsacademie te geven, moet ik een overweging maken. 00:24:27.380 --> 00:24:29.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vraag ik of het een onderdeel is van de lumpsum. 00:24:30.710 --> 00:24:32.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heb ik dat antwoord gegeven. 00:24:32.450 --> 00:24:35.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Complimenten voor CDA en VVD voor het creëren van deze 00:24:35.400 --> 00:24:38.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie. Nu is het nog zaak om die 00:24:38.579 --> 00:24:43.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ambachtsacademie in stand te houden. Het punt is dat 00:24:45.289 --> 00:24:49.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de vakken die ik heb genoemd, juist niet worden gegeven op de 00:24:49.619 --> 00:24:52.339 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo-scholen. Het is wel heel erg belangrijk dat 00:24:52.460 --> 00:24:54.380 align:middle line:82% position:46% size:100% die vakken ook behouden blijven voor Nederland. 00:24:54.589 --> 00:24:57.396 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Van der Plas. U heeft uw inbreng al gedaan, dus we 00:24:57.517 --> 00:24:59.819 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan de inbreng niet nog op een creatieve manier verlengen. 00:24:59.940 --> 00:25:02.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is de vraag over de dekking beantwoord, dus ik wil nu 00:25:02.559 --> 00:25:04.900 align:middle line:82% position:46% size:100% toch doorgaan naar de volgende spreekster van de zijde van de 00:25:05.019 --> 00:25:06.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer: mevrouw Westerveld. 00:25:29.230 --> 00:25:29.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed. 00:25:31.539 --> 00:25:33.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:25:35.109 --> 00:25:38.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had zin in vandaag, want nu er eindelijk een Onderwijsbegroting 00:25:39.049 --> 00:25:42.759 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt met investeringen, kunnen we het debat mooi over de inhoud 00:25:43.240 --> 00:25:45.118 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren. In voorgaande jaren was het 00:25:45.239 --> 00:25:47.859 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk altijd onze oproep, samen met een heel groot deel van de 00:25:47.980 --> 00:25:51.259 align:middle line:82% position:46% size:100% linkse coalitie, om te gaan investeren omdat het onderwijs dat 00:25:51.380 --> 00:25:54.200 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig heeft. Nu is mijn oproep: laten we er ook 00:25:54.319 --> 00:25:58.150 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar voor zorgen dat dat geld op de juiste plek terechtkomt. 00:25:58.869 --> 00:26:01.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is namelijk nogal wat aan de hand in het onderwijs. 00:26:01.339 --> 00:26:04.640 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben al jaren een enorm lerarentekort, de groepen zijn te 00:26:04.759 --> 00:26:09.559 align:middle line:82% position:46% size:100% groot, kinderen lezen en schrijven steeds slechter, schoolgebouwen zijn 00:26:09.680 --> 00:26:13.759 align:middle line:82% position:46% size:100% verouderd en de coronacrisis heeft de nodige sporen achtergelaten. 00:26:13.880 --> 00:26:18.523 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd zien we dat er geld wegstroomt naar bijlesbureaus en 00:26:18.644 --> 00:26:22.069 align:middle line:82% position:46% size:100% naar privaat onderwijs en staan de miljarden op de bankrekening van 00:26:22.190 --> 00:26:25.410 align:middle line:82% position:46% size:100% besturen en samenwerkingsverbanden. Ik begrijp heel erg goed dat als je 00:26:25.529 --> 00:26:29.390 align:middle line:82% position:46% size:100% eenmalig geld investeert, schoolbesturen dat niet makkelijk 00:26:29.509 --> 00:26:31.630 align:middle line:82% position:46% size:100% wegzetten. Dat begrijp ik heel erg goed. 00:26:32.318 --> 00:26:35.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat bijvoorbeeld de financiële reserve van samenwerkingsverbanden 00:26:35.900 --> 00:26:39.380 align:middle line:82% position:46% size:100% nog steeds fors is, terwijl we er met elkaar, ook in de Kamer, al 00:26:39.500 --> 00:26:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren op aandringen om daar betere afspraken over te maken, begrijp ik 00:26:43.430 --> 00:26:46.180 align:middle line:82% position:46% size:100% dan weer niet. Graag een reactie van de minister. 00:26:46.779 --> 00:26:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Er is ook wat anders aan de hand, 00:26:48.740 --> 00:26:51.490 align:middle line:82% position:46% size:100% want de kloof in de samenleving wordt steeds groter. 00:26:51.880 --> 00:26:54.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dat begint bij ons. Wij vinden het namelijk vooral heel 00:26:55.099 --> 00:26:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% vanzelfsprekend om van alles te regelen voor mensen en ook voor 00:26:58.220 --> 00:27:00.398 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren die het toch al best wel goed hebben. 00:27:01.089 --> 00:27:04.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat begint echt hier. We hebben met de samenleving een 00:27:04.450 --> 00:27:08.269 align:middle line:82% position:46% size:100% verkeerde afslag genomen, aangezet door het neoliberalistische 00:27:08.390 --> 00:27:11.720 align:middle line:82% position:46% size:100% denkpatroon, waarbij rendementsdenken de ideologie werd 00:27:11.839 --> 00:27:15.470 align:middle line:82% position:46% size:100% en waarbij onderwijs niet meer werd gezien als een collectief goed van 00:27:15.589 --> 00:27:20.420 align:middle line:82% position:46% size:100% ons allemaal, maar succes van het individu het uitgangspunt werd, ook 00:27:20.539 --> 00:27:22.670 align:middle line:82% position:46% size:100% in het beleid. Dat zien we bijvoorbeeld al terug in 00:27:22.789 --> 00:27:27.019 align:middle line:82% position:46% size:100% het Lissabonakkoord uit 2003, waarin percentages over het aantal hoger 00:27:27.140 --> 00:27:30.829 align:middle line:82% position:46% size:100% opgeleiden werden genoemd, alsof een beroepsopleiding niet goed genoeg 00:27:30.950 --> 00:27:33.529 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Denk ook aan bijvoorbeeld huidig 00:27:33.650 --> 00:27:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% premier Mark Rutte. Hij wilde eerder als 00:27:35.019 --> 00:27:38.299 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris een hoger collegegeld vragen voor de betere 00:27:38.420 --> 00:27:41.930 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen, zodat studenten met rijke ouders ook een betere 00:27:42.049 --> 00:27:45.108 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding konden betalen. Gelukkig is dat allemaal niet 00:27:45.229 --> 00:27:49.329 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgegaan dankzij verzet uit het onderwijsveld zelf. 00:27:49.539 --> 00:27:51.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we zien dit ook terug bij voormalig staatssecretaris Sander 00:27:51.829 --> 00:27:54.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Dekker, die in het funderend onderwijs bezig was met het 00:27:55.069 --> 00:27:58.240 align:middle line:82% position:46% size:100% predicaat excellente scholen, terwijl tegelijkertijd de invoering 00:27:58.450 --> 00:28:01.109 align:middle line:82% position:46% size:100% van passend onderwijs voor kinderen met een handicap of een 00:28:01.230 --> 00:28:03.640 align:middle line:82% position:46% size:100% leerachterstand helemaal niet goed verliep. 00:28:04.869 --> 00:28:06.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De druk op prestatie zien we ook 00:28:06.979 --> 00:28:09.250 align:middle line:82% position:46% size:100% terug in de samenleving. Kinderen worden al voor de eindtoets 00:28:09.369 --> 00:28:13.009 align:middle line:82% position:46% size:100% in groep 8 van de basisschool onder druk gezet om een zo hoog mogelijke 00:28:13.130 --> 00:28:16.779 align:middle line:82% position:46% size:100% score te halen. Als ze dat niet lukt, zie je helaas 00:28:16.900 --> 00:28:19.640 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad vaak ouders boos op de spreekwoordelijke stoep van de 00:28:19.759 --> 00:28:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% leraar staan. 00:28:23.650 --> 00:28:27.108 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat jongeren van wie de ouders het kunnen betalen, met 00:28:27.229 --> 00:28:31.400 align:middle line:82% position:46% size:100% bijlessen, huiswerkbegeleiding en examentrainingen havo of vwo moeten 00:28:31.519 --> 00:28:33.170 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Zij worden al die jaren gepusht en 00:28:33.289 --> 00:28:36.079 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens staan ze ook onder druk om toch maar naar de hogeschool en 00:28:36.200 --> 00:28:38.380 align:middle line:82% position:46% size:100% het allerliefst naar de universiteit te gaan. 00:28:39.189 --> 00:28:42.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Individualistisch gezien is dat heel logisch, want mensen die het goed 00:28:42.170 --> 00:28:45.339 align:middle line:82% position:46% size:100% voor elkaar hebben, leven gemiddeld zeven jaar langer en leven vijftien 00:28:45.460 --> 00:28:49.039 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar langer in goede gezondheid. Je kunt wat eerder een huis betalen 00:28:49.160 --> 00:28:50.930 align:middle line:82% position:46% size:100% dan anderen. Je verdient over het algemeen meer. 00:28:51.049 --> 00:28:53.598 align:middle line:82% position:46% size:100% Je klopt minder vaak aan bij de voedselbank. 00:28:53.719 --> 00:28:55.339 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hoeft minder vaak een beroep te doen op bijvoorbeeld 00:28:55.460 --> 00:28:58.569 align:middle line:82% position:46% size:100% jeugdhulpinstanties of schuldhulpverlening. 00:28:58.930 --> 00:29:01.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus individueel gezien eigenlijk heel logisch dat mensen 00:29:02.059 --> 00:29:05.230 align:middle line:82% position:46% size:100% proberen om allemaal naar de universiteit te gaan. 00:29:06.400 --> 00:29:11.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd is het natuurlijk een schande dat je opleidingsniveau 00:29:11.349 --> 00:29:14.259 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk voor een heel groot deel je gezondheid bepaalt. 00:29:15.099 --> 00:29:16.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ook voor het collectief is dit 00:29:16.849 --> 00:29:18.680 align:middle line:82% position:46% size:100% desastreus, allereerst voor jongeren zelf. 00:29:18.799 --> 00:29:21.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een enorme prestatiedruk, die al vanaf jonge leeftijd wordt 00:29:21.789 --> 00:29:25.109 align:middle line:82% position:46% size:100% opgelegd. Kinderen kampen met stress- en burn 00:29:25.230 --> 00:29:28.539 align:middle line:82% position:46% size:100% outklachten, en net zo erg is dat ze vaak niet op de goede plek 00:29:29.259 --> 00:29:30.349 align:middle line:82% position:46% size:100% terechtkomen. Het zorgt soms ook voor een 00:29:30.470 --> 00:29:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% minderwaardigheidsgevoel van jongeren die een beroepsopleiding 00:29:32.750 --> 00:29:34.750 align:middle line:82% position:46% size:100% doen, terwijl dat net zo waardevol is. 00:29:35.890 --> 00:29:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook desastreus voor het onderwijs zelf, want waar havo en 00:29:39.289 --> 00:29:42.950 align:middle line:82% position:46% size:100% vwo klassen steeds groter worden, verliezen beroepsopleidingen 00:29:43.069 --> 00:29:46.028 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten en barsten universiteiten tegelijkertijd uit hun voegen. 00:29:47.200 --> 00:29:50.029 align:middle line:82% position:46% size:100% En het is desastreus voor de arbeidsmarkt. 00:29:50.150 --> 00:29:52.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komen steeds meer managers, consultants en bureaubanen bij, 00:29:53.049 --> 00:29:56.390 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl alle beroepen die vakkrachten nodig hebben, mensen 00:29:56.509 --> 00:29:57.950 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortkomen. Voorzitter. 00:29:58.069 --> 00:30:01.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Onze dringende oproep vandaag in de Kamer is om dat tij te keren. 00:30:02.109 --> 00:30:04.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we de hele samenleving voor nodig, maar ook wij zijn hier 00:30:05.059 --> 00:30:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% aan zet. Er zijn heel veel dingen die we met 00:30:07.940 --> 00:30:10.849 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar heel normaal vinden, maar die, als je goed nadenkt, eigenlijk 00:30:10.970 --> 00:30:13.910 align:middle line:82% position:46% size:100% heel raar zijn. Daarom vraag ik om een reflectie van 00:30:14.029 --> 00:30:15.819 align:middle line:82% position:46% size:100% de bewindspersonen op de volgende punten. 00:30:16.430 --> 00:30:18.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil hun vragen of het niet dubieus is dat we veel meer 00:30:19.009 --> 00:30:22.150 align:middle line:82% position:46% size:100% investeren in jongeren die nu al de meeste kansen hebben. 00:30:22.630 --> 00:30:25.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij hebben de meeste onderwijsjaren, maar er gaat bijvoorbeeld zo'n 00:30:26.000 --> 00:30:30.349 align:middle line:82% position:46% size:100% €30.000 meer naar iemand die een afgeronde wo-bachelor heeft dan naar 00:30:30.470 --> 00:30:32.799 align:middle line:82% position:46% size:100% een jongere die een mbo 2-opleiding afrondt. 00:30:33.369 --> 00:30:35.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is bijvoorbeeld het bedrag voor begeleiding van jongeren naar 00:30:35.789 --> 00:30:36.858 align:middle line:82% position:46% size:100% de arbeidsmarkt geschrapt op het praktijkonderwijs en in het 00:30:36.979 --> 00:30:38.259 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet speciaal onderwijs, 00:30:39.789 --> 00:30:42.460 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl juist deze groep extra steun kan gebruiken? 00:30:42.579 --> 00:30:44.890 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daarover een amendement ingediend. 00:30:46.089 --> 00:30:48.589 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom hebben jongeren op het praktijkonderwijs en de vavo geen 00:30:48.710 --> 00:30:52.460 align:middle line:82% position:46% size:100% recht op een ov kaart, terwijl dit er juist voor kan zorgen dat zij op 00:30:52.579 --> 00:30:54.970 align:middle line:82% position:46% size:100% hun eigen praktijkschool de opleiding kunnen afmaken? 00:30:55.240 --> 00:30:56.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook hierover hebben we een amendement ingediend. 00:30:57.200 --> 00:31:00.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom gaan nog steeds zo'n 10.000 kinderen met een handicap niet naar 00:31:01.039 --> 00:31:02.930 align:middle line:82% position:46% size:100% school? Waarom worden initiatieven zoals 00:31:03.049 --> 00:31:05.328 align:middle line:82% position:46% size:100% Samen naar School-klassen niet beter ondersteund? 00:31:05.449 --> 00:31:08.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat u uw betoog vervolgt, is er een interruptie van de heer El 00:31:08.539 --> 00:31:11.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Yassini, VVD. Ik heb even een vraag aan mevrouw 00:31:12.108 --> 00:31:15.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Westerveld van GroenLinks. Ik hoor haar zeggen dat het 00:31:15.730 --> 00:31:16.808 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is dat 00:31:18.970 --> 00:31:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% er veel meer aandacht is voor bepaalde banen, met name voor 00:31:22.069 --> 00:31:23.809 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortbanen, en dat de zoveelste manager niets bijdraagt. 00:31:23.930 --> 00:31:28.017 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij met zulke teksten, want zoals mevrouw Westerveld weet, 00:31:28.136 --> 00:31:32.420 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben wij met name in het mbo een probleem als het gaat om opleidingen 00:31:32.539 --> 00:31:36.470 align:middle line:82% position:46% size:100% die een hele lage macrodoelmatigheid — zo noemen ze dat — kennen. 00:31:36.589 --> 00:31:38.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem bijvoorbeeld de opleiding tot administratief medewerker. 00:31:38.440 --> 00:31:41.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn rapporten uitgekomen dat die een matig tot zeer slecht 00:31:41.509 --> 00:31:44.358 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarktperspectief heeft. Kan ik mevrouw Westerveld aan mijn 00:31:44.479 --> 00:31:47.859 align:middle line:82% position:46% size:100% zijde vinden in februari als ik richting het kabinet bijvoorbeeld 00:31:47.980 --> 00:31:51.200 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel: zorg er samen met de taskforce van Lodewijk Asscher, 00:31:51.319 --> 00:31:55.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Kansrijk Opleiden, voor dat we opleidingen die niet opleiden met 00:31:55.910 --> 00:31:58.489 align:middle line:82% position:46% size:100% een goed arbeidsmarktperspectief, op een gegeven moment gaan 00:31:58.608 --> 00:31:59.109 align:middle line:82% position:46% size:100% terugschroeven? 00:32:00.980 --> 00:32:03.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega Bouchallikh gaat dadelijk nog een pleidooi houden 00:32:03.990 --> 00:32:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het mbo, maar ik ken deze discussie natuurlijk ook goed. 00:32:06.680 --> 00:32:08.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben we de afgelopen jaren wel vaker gevoerd. 00:32:09.140 --> 00:32:11.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zou inderdaad een verschil kunnen maken tussen jongeren die een 00:32:11.369 --> 00:32:15.089 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsopleiding doen en jongeren die een opleiding doen die wat 00:32:15.210 --> 00:32:17.630 align:middle line:82% position:46% size:100% algemener van aard is, zoals op de universiteiten. 00:32:17.930 --> 00:32:20.423 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een Commissie macrodoelmatigheid mbo. 00:32:20.544 --> 00:32:22.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die debatten niet zelf gedaan. 00:32:22.500 --> 00:32:24.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Collega's hebben die gedaan. Maar ik weet dat er ieder jaar 00:32:24.990 --> 00:32:27.720 align:middle line:82% position:46% size:100% opnieuw een discussie over was of je dat niet verder zou moeten 00:32:27.839 --> 00:32:30.769 align:middle line:82% position:46% size:100% aanscherpen. We hebben in al die debatten gezegd: 00:32:30.950 --> 00:32:34.019 align:middle line:82% position:46% size:100% zorg nou voor hele goede voorlichting, want niemand wil een 00:32:34.140 --> 00:32:37.250 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding doen als je weet dat je daarna niet aan de bak komt. 00:32:37.789 --> 00:32:40.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Licht jongeren goed voor. Verbeter de voorlichting. 00:32:40.720 --> 00:32:43.710 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de afgelopen jaren vaker samen opgetrokken met bijvoorbeeld 00:32:43.829 --> 00:32:46.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs, JOB. 00:32:48.019 --> 00:32:48.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Die 00:32:52.189 --> 00:32:55.859 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft er ook vaak een punt van gemaakt dat juist de voorlichting 00:32:55.980 --> 00:32:59.759 align:middle line:82% position:46% size:100% goed op orde moet zijn. Dus ik weet niet met welk voorstel 00:32:59.880 --> 00:33:02.789 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer El Yassini gaat komen, maar we hebben hier de afgelopen jaren 00:33:02.910 --> 00:33:06.720 align:middle line:82% position:46% size:100% regelmatig discussie over gevoerd en zijn daar ook altijd eerlijk over 00:33:06.839 --> 00:33:08.549 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest. De heer El Yassini, kort. 00:33:08.670 --> 00:33:12.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal het direct concreet maken, en ik zal het kort houden. 00:33:12.809 --> 00:33:15.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Westerveld zegt dat de Commissie macrodoelmatigheid heeft 00:33:15.589 --> 00:33:19.769 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd dat de opleiding administratief medewerker een gering 00:33:19.890 --> 00:33:22.329 align:middle line:82% position:46% size:100% tot zeer slecht arbeidsmarktperspectief heeft. 00:33:22.750 --> 00:33:26.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Is GroenLinks bereid om de VVD te steunen om daar ook een numerus 00:33:26.420 --> 00:33:27.278 align:middle line:82% position:46% size:100% fixus op te gooien? 00:33:29.559 --> 00:33:33.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weet ik niet, want ik ken deze specifieke uitspraak niet, dus het 00:33:33.170 --> 00:33:36.108 align:middle line:82% position:46% size:100% lijkt mij niet verstandig om hier allerlei uitspraken te doen over 00:33:36.229 --> 00:33:38.420 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen die ik niet ken, en die bovendien niet in mijn portefeuille 00:33:38.539 --> 00:33:40.329 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten, maar in die van mijn collega. 00:33:40.900 --> 00:33:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat in ieder geval gedaan zou kunnen worden, als de Commissie 00:33:44.750 --> 00:33:48.259 align:middle line:82% position:46% size:100% macrodoelmatigheid dat zegt: licht dan die studenten goed voor; zorg 00:33:48.380 --> 00:33:51.740 align:middle line:82% position:46% size:100% voor studiedagen, zodat studenten te horen krijgen dat ze deze opleiding 00:33:51.859 --> 00:33:54.849 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen gaan doen, maar dat de kans heel erg groot is dat ze dan straks 00:33:55.029 --> 00:33:58.279 align:middle line:82% position:46% size:100% geen baan vinden op de arbeidsmarkt. Dat is dan in ieder geval een eerste 00:33:58.400 --> 00:34:01.289 align:middle line:82% position:46% size:100% stap. Ik zal nog een interruptie bij 00:34:01.410 --> 00:34:03.220 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Bouchallikh plegen over dit onderwerp. 00:34:04.240 --> 00:34:06.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer El Yassini. Vervolgt u uw betoog. 00:34:06.140 --> 00:34:09.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter. Ik was gebleven bij de verschillen 00:34:09.179 --> 00:34:12.539 align:middle line:82% position:46% size:100% die we hebben. En ik wilde een laatste oproep doen 00:34:12.659 --> 00:34:16.172 align:middle line:82% position:46% size:100% aan ons allemaal, en ook een vraag stellen aan de collega's hier. 00:34:16.293 --> 00:34:18.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet een vraag omdat ik met de vinger wil wijzen, maar wel omdat 00:34:19.019 --> 00:34:20.840 align:middle line:82% position:46% size:100% we hierover met elkaar moeten nadenken. 00:34:21.139 --> 00:34:23.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Want waarom komen wij in de Kamer bijvoorbeeld wel massaal met elkaar 00:34:24.059 --> 00:34:26.849 align:middle line:82% position:46% size:100% opdagen bij debatten over de terugkeer van de basisbeurs? 00:34:26.969 --> 00:34:28.777 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat een heel belangrijk onderwerp. 00:34:28.896 --> 00:34:31.068 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben daar ook. Maar ik zie diezelfde passie bij 00:34:31.188 --> 00:34:33.599 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel collega's niet terug als we het bijvoorbeeld hebben over 00:34:33.719 --> 00:34:36.559 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren die niet eens een dak boven hun hoofd hebben. 00:34:38.438 --> 00:34:42.268 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom vinden we het, als we dat gaan doen voor studenten, ook niet 00:34:42.389 --> 00:34:45.650 align:middle line:82% position:46% size:100% heel vanzelfsprekend dat we dan ook zorgen dat jongeren die niet de kans 00:34:45.769 --> 00:34:49.460 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen om te studeren, die niet een opleiding volgen maar de 00:34:49.579 --> 00:34:52.309 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt opgaan, ook gesteund worden die eerste jaren? 00:34:52.429 --> 00:34:55.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dat is juist de groep die nog veel harder een steun in de rug 00:34:55.489 --> 00:34:58.548 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig heeft. Die laatste vraag laat ook zien dat 00:34:58.668 --> 00:35:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% het probleem breder zit, in al ons beleid. 00:35:01.159 --> 00:35:03.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we kijken naar de Onderwijsbegroting, dan zien we dat 00:35:04.039 --> 00:35:07.440 align:middle line:82% position:46% size:100% er beurzen en subsidies zijn voor jongereninspraak. 00:35:07.559 --> 00:35:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ontzettend belangrijk; ik heb het zelf ook gedaan, heel veel van 00:35:10.250 --> 00:35:12.829 align:middle line:82% position:46% size:100% geleerd. Maar die beurs is niet beschikbaar 00:35:12.949 --> 00:35:15.769 align:middle line:82% position:46% size:100% voor jongeren die niet studeren. Er is een hele grote groep jongeren 00:35:15.889 --> 00:35:17.876 align:middle line:82% position:46% size:100% die bijvoorbeeld jongeren vertegenwoordigen die in de 00:35:17.996 --> 00:35:20.318 align:middle line:82% position:46% size:100% jeugdzorg zitten of zwerfjongeren vertegenwoordigen. 00:35:20.438 --> 00:35:23.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kunnen niet bij ons aankloppen. Die worden niet gefaciliteerd om bij 00:35:23.719 --> 00:35:26.423 align:middle line:82% position:46% size:100% ons aan te kloppen, terwijl voor jongeren in het hoger onderwijs — 00:35:26.543 --> 00:35:29.960 align:middle line:82% position:46% size:100% nogmaals, ontzettend belangrijk; dat heb ik zelf gedaan — wel die beurs 00:35:30.079 --> 00:35:31.210 align:middle line:82% position:46% size:100% beschikbaar is, dus alleen voor hen. 00:35:33.159 --> 00:35:36.710 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is één voorbeeld. Ik kan er nog heel veel noemen, maar 00:35:36.829 --> 00:35:39.909 align:middle line:82% position:46% size:100% onze tijd is beperkt. Voorzitter, ik wil afsluiten. 00:35:40.119 --> 00:35:42.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil afsluiten met de oproep dat we er echt voor moeten zorgen dat 00:35:42.978 --> 00:35:45.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ons onderwijs niet gaat om het individualistische streven naar het 00:35:45.800 --> 00:35:49.070 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogste, maar dat we kijken naar het collectieve goed, zodat we jongeren 00:35:49.190 --> 00:35:51.949 align:middle line:82% position:46% size:100% die praktijkonderwijs doen net zo waarderen als jongeren die een 00:35:52.070 --> 00:35:54.920 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding op de universiteit doen, en dat we alle jongeren leren hun 00:35:55.039 --> 00:35:58.159 align:middle line:82% position:46% size:100% dromen na te jagen. Want het gaat om wie je bent, en 00:35:58.280 --> 00:36:02.230 align:middle line:82% position:46% size:100% niet welke opleiding je hebt gedaan. Dank u wel, voorzitter. 00:36:02.438 --> 00:36:05.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Westerveld. Dan is nu het woord aan uw collega 00:36:05.539 --> 00:36:06.798 align:middle line:82% position:46% size:100% van GroenLinks, mevrouw Bouchallikh. 00:36:23.889 --> 00:36:27.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. "Ik ben meer dan alleen mijn beroep 00:36:27.409 --> 00:36:31.179 align:middle line:82% position:46% size:100% over een paar jaar." Dat zei een mbo student tegen mij en Habtamu de Hoop 00:36:31.418 --> 00:36:34.106 align:middle line:82% position:46% size:100% toen wij de afgelopen periode studenten naar de Kamer uitnodigden 00:36:34.226 --> 00:36:36.610 align:middle line:82% position:46% size:100% om te praten over de status van het mbo onderwijs. 00:36:37.179 --> 00:36:39.280 align:middle line:82% position:46% size:100% En deze student heeft ontzettend gelijk. 00:36:39.699 --> 00:36:42.739 align:middle line:82% position:46% size:100% De afgelopen periode hebben wij hier in verschillende debatten vele mooie 00:36:42.860 --> 00:36:46.400 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden gehoord over het belang van het mbo, maar te vaak wordt die 00:36:46.519 --> 00:36:49.579 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering nog gekoppeld aan de waarde op de arbeidsmarkt, terwijl 00:36:49.699 --> 00:36:52.789 align:middle line:82% position:46% size:100% de krimp van het mbo en de onderwaardering van mbo studenten 00:36:52.909 --> 00:36:55.358 align:middle line:82% position:46% size:100% juist het gevolg zijn van die koppeling in het beleid. 00:36:55.869 --> 00:36:59.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga terug naar 2006. De regering rechtvaardigde toen het 00:36:59.210 --> 00:37:03.139 align:middle line:82% position:46% size:100% streven naar meer hbo studenten en wo-studenten met, ik citeer: "De 00:37:03.260 --> 00:37:06.519 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsproductiviteit neemt toe omdat hogeropgeleiden 00:37:06.639 --> 00:37:08.510 align:middle line:82% position:46% size:100% gecompliceerdere werkzaamheden kunnen verrichten dan 00:37:08.630 --> 00:37:10.898 align:middle line:82% position:46% size:100% lageropgeleiden". Wat een onzin. 00:37:11.079 --> 00:37:12.829 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat zien we nu ook echt in de praktijk. 00:37:12.949 --> 00:37:16.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus mijn oproep aan de bewindspersonen is; laten we die 00:37:16.190 --> 00:37:19.280 align:middle line:82% position:46% size:100% fout alsjeblieft niet nog een keer gaan maken; laten we alle studenten 00:37:19.400 --> 00:37:22.059 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardig behandelen, niet om wat ze toevoegen aan de 00:37:22.539 --> 00:37:24.519 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt, maar gewoon om wie ze zijn. 00:37:25.179 --> 00:37:27.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag dat de minister afgelopen maandag bij zijn lezing ook een 00:37:27.949 --> 00:37:31.519 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal treffende zaken heeft gezegd over de ongelijkheid als het gaat om 00:37:31.639 --> 00:37:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo studenten en andere studenten. Mijn complimenten daarvoor. 00:37:34.039 --> 00:37:35.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wordt vaak over het hoofd gezien. 00:37:37.090 --> 00:37:39.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals eerder aangekondigd door collega De Hoop zullen wij een motie 00:37:40.059 --> 00:37:41.550 align:middle line:82% position:46% size:100% indienen om juist die gelijkwaardigheid zo veel mogelijk 00:37:41.710 --> 00:37:43.389 align:middle line:82% position:46% size:100% te borgen. Voorzitter. 00:37:43.929 --> 00:37:46.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan stagediscriminatie. Ik hoop dat we het daar echt nooit 00:37:46.309 --> 00:37:48.429 align:middle line:82% position:46% size:100% meer over hoeven te hebben. We hebben hier in de afgelopen weken 00:37:48.590 --> 00:37:50.199 align:middle line:82% position:46% size:100% reeds over gesproken met de minister. 00:37:51.219 --> 00:37:54.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen hebben we het gehad over Ranija, die bij Nieuwsuur vertelde 00:37:54.739 --> 00:37:57.440 align:middle line:82% position:46% size:100% wat het met je doet als je als student structureel wordt 00:37:57.559 --> 00:38:00.108 align:middle line:82% position:46% size:100% gediscrimineerd. Uiteindelijk denk je dan: weet je 00:38:00.228 --> 00:38:03.188 align:middle line:82% position:46% size:100% wat, die samenleving moet mij niet, dus ik zie het gewoon niet meer 00:38:03.519 --> 00:38:05.820 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten. Het is de hoogste tijd om daar iets 00:38:05.940 --> 00:38:07.940 align:middle line:82% position:46% size:100% aan te gaan doen. Ik zie dat deze minister daar 00:38:08.059 --> 00:38:10.219 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen in wil gaan zetten, bijvoorbeeld door stagematching. 00:38:10.340 --> 00:38:12.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we het vorige week al vrij uitgebreid over gehad. 00:38:13.179 --> 00:38:15.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komt bijvoorbeeld ook een meldpunt bij elke mbo instelling. 00:38:16.059 --> 00:38:19.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wij willen er toch even voor waarschuwen dat de zaken er op 00:38:19.730 --> 00:38:23.039 align:middle line:82% position:46% size:100% papier in principe best goed uitzien — dat wil ik wel zeggen — maar dat 00:38:23.159 --> 00:38:25.460 align:middle line:82% position:46% size:100% de complexe werkelijkheid toch anders kan uitpakken. 00:38:25.579 --> 00:38:27.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat merk ik ook in de gesprekken die ik met studenten voer. 00:38:28.210 --> 00:38:30.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom wil ik graag de volgende twee vragen nog stellen. 00:38:30.668 --> 00:38:33.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar kunnen studenten terecht als ze zich ondanks het meldpunt niet 00:38:34.070 --> 00:38:36.579 align:middle line:82% position:46% size:100% gehoord voelen door hun stagebegeleider op de instelling? 00:38:37.119 --> 00:38:38.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Die verhalen hoor ik helaas nog te vaak. 00:38:38.980 --> 00:38:41.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er reeds naar gevraagd in een eerder debat. 00:38:41.710 --> 00:38:44.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen zei de minister dat hij natuurlijk heel erg de vinger aan de 00:38:44.880 --> 00:38:47.010 align:middle line:82% position:46% size:100% pols zou houden, maar dat vind ik echt onvoldoende. 00:38:47.668 --> 00:38:50.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een hardnekkig probleem dat al jarenlang speelt. 00:38:50.599 --> 00:38:53.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderzoek na onderzoek wijst weer uit dat er stagediscriminatie aan de 00:38:53.130 --> 00:38:56.010 align:middle line:82% position:46% size:100% orde is. Juist omdat mbo instellingen, 00:38:56.250 --> 00:38:59.500 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven en studenten in een soort afhankelijkheidspositie zitten, 00:38:59.619 --> 00:39:02.909 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij de student soms het onderspit kan delven, wil ik graag 00:39:03.148 --> 00:39:06.260 align:middle line:82% position:46% size:100% voor hen een mogelijkheid creëren om te escaleren, ook als de rest 00:39:06.380 --> 00:39:09.409 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenzit. Op dit punt overweeg ik ook een 00:39:09.530 --> 00:39:10.608 align:middle line:82% position:46% size:100% motie. Tot slot. 00:39:10.728 --> 00:39:13.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit de Werkagenda mbo blijkt dat de minister de komende jaren veel wil 00:39:13.938 --> 00:39:17.150 align:middle line:82% position:46% size:100% doen op het mbo dossier. Ik heb daarvan twee aspecten 00:39:17.269 --> 00:39:19.400 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgekozen, onder andere vanwege de tijd, maar ook omdat ik het allemaal 00:39:19.519 --> 00:39:21.889 align:middle line:82% position:46% size:100% nog even wil zien. Ik kijk dus van harte uit naar de 00:39:22.010 --> 00:39:24.530 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwerking van al deze ideeën. Wij zullen sterk scherp toe blijven 00:39:24.650 --> 00:39:27.737 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken en meedenken, zodat het geld terecht komt bij de studenten, de 00:39:27.856 --> 00:39:29.318 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten en het onderwijs. Dank u wel. 00:39:29.980 --> 00:39:33.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Bouchallikh. Dan is nu het woord aan de heer 00:39:33.650 --> 00:39:34.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Segers, van de ChristenUnie. Mevrouw de 00:39:49.090 --> 00:39:51.349 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Zoals we allemaal weten, is de 00:39:51.469 --> 00:39:52.909 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheid van onderwijs een groot goed. 00:39:53.030 --> 00:39:53.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Die 00:39:54.739 --> 00:39:58.400 align:middle line:82% position:46% size:100% geeft op een buitengewoon liberale manier ruimte aan diversiteit, geeft 00:39:58.519 --> 00:40:01.318 align:middle line:82% position:46% size:100% keuzevrijheid aan ouders en leerlingen en levert betere scholen 00:40:01.438 --> 00:40:03.170 align:middle line:82% position:46% size:100% op dan genationaliseerd staatsonderwijs. 00:40:03.289 --> 00:40:07.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat in deze tijd minstens zo belangrijk is, naast de vrijheid ván 00:40:07.969 --> 00:40:10.210 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, is de vrijheid vóór onderwijs. 00:40:11.110 --> 00:40:12.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik proef hier in Den Haag soms een sentiment dat het onderwijs alleen 00:40:13.039 --> 00:40:15.440 align:middle line:82% position:46% size:100% maar beter wordt als wij nou maar meer regels bedenken, vaker 00:40:15.559 --> 00:40:17.170 align:middle line:82% position:46% size:100% controleren en meer wettelijk vastleggen. 00:40:19.269 --> 00:40:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik waag dat te betwijfelen. Scholen zijn gemeenschappen, en 00:40:23.000 --> 00:40:25.239 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren en schoolleiders zijn mensen met een roeping. 00:40:25.510 --> 00:40:28.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Die floreren bij vertrouwen en ruimte. 00:40:29.320 --> 00:40:31.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Om een gemeenschap te laten floreren, moet iedereen de ruimte 00:40:31.940 --> 00:40:36.019 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen om betrokken te zijn, zeker ook leerlingen, maar nog altijd zijn 00:40:36.139 --> 00:40:38.840 align:middle line:82% position:46% size:100% er scholen die geen leerlingenraad hebben of niet eens weten of ze er 00:40:38.960 --> 00:40:41.838 align:middle line:82% position:46% size:100% eentje hebben. Zouden niet alle leerlingen, op alle 00:40:41.958 --> 00:40:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen, een stem moeten hebben? 00:40:44.619 --> 00:40:47.365 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook ouders dragen de school, als voorleesvaders en luizenmoeders en 00:40:47.485 --> 00:40:49.690 align:middle line:82% position:46% size:100% in besturen en medezeggenschapsraden. 00:40:50.230 --> 00:40:52.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben ze soms hulp bij nodig. Klopt het dat het programma Sterk 00:40:52.909 --> 00:40:55.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Medezeggenschap dit jaar afloopt? Gaat de minister dit programma 00:40:55.909 --> 00:40:58.119 align:middle line:82% position:46% size:100% evalueren en bij een goed resultaat ook voortzetten? 00:40:59.438 --> 00:41:02.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij voor en vroegschoolse educatie is de rol van ouders ook cruciaal. 00:41:02.739 --> 00:41:04.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Krijgen kinderen bijvoorbeeld wel of niet voorgelezen? 00:41:05.110 --> 00:41:08.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ziet de minister een kans om de ouderbetrokkenheid ook bij voor en 00:41:09.079 --> 00:41:10.710 align:middle line:82% position:46% size:100% vroegschoolse educatie te stimuleren? 00:41:12.280 --> 00:41:15.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Een groep die vertrouwen verdient, maar het steeds minder is gaan 00:41:15.438 --> 00:41:19.400 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, zijn schoolleiders. Scholen die goed presteren kenmerken 00:41:19.519 --> 00:41:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% zich door goede schoolleiders, maar toch hoor ik terug dat schoolleiders 00:41:23.030 --> 00:41:26.456 align:middle line:82% position:46% size:100% zich gewantrouwd voelen, terwijl schoolleiders cruciaal zijn voor een 00:41:26.577 --> 00:41:30.260 align:middle line:82% position:46% size:100% goed functionerende school. Schoolleiders zijn bezig om hun 00:41:30.380 --> 00:41:32.730 align:middle line:82% position:46% size:100% accreditatie op orde te krijgen, maar de minister wil het nu 00:41:32.860 --> 00:41:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk regelen. Waarom is dat nodig? 00:41:35.239 --> 00:41:39.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we in de zorg ook niet. Ik ben bang dat het bijdraagt aan 00:41:39.500 --> 00:41:41.818 align:middle line:82% position:46% size:100% een sfeer van wantrouwen en het getuigt niet van heel veel vrijheid 00:41:41.938 --> 00:41:44.289 align:middle line:82% position:46% size:100% voor onderwijs. Graag een toelichting op dat punt. 00:41:45.309 --> 00:41:48.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in zijn brief over de curriculumherziening bespeur ik bij 00:41:48.820 --> 00:41:51.619 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister de neiging tot centrale sturing. 00:41:51.739 --> 00:41:53.778 align:middle line:82% position:46% size:100% We komen er nog over te spreken, maar ik wil de minister graag 00:41:53.898 --> 00:41:59.818 align:middle line:82% position:46% size:100% aanmoedigen om veel vertrouwen te geven en te gaan voor vrijheid vóór 00:41:59.938 --> 00:42:03.108 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Een onderdeel van dat curriculum is 00:42:03.228 --> 00:42:05.690 align:middle line:82% position:46% size:100% het burgerschapsonderwijs. Wat mij betreft is daarin ook een 00:42:05.809 --> 00:42:07.719 align:middle line:82% position:46% size:100% plek voor de bestrijding van antisemitisme. 00:42:08.829 --> 00:42:11.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Het delen van persoonlijke verhalen over de Tweede Wereldoorlog helpt 00:42:11.690 --> 00:42:14.539 align:middle line:82% position:46% size:100% hierbij. Stichting Na de Oorlog doet dit op 00:42:14.659 --> 00:42:17.360 align:middle line:82% position:46% size:100% een indrukwekkende manier, door hele persoonlijke familieverhalen in de 00:42:17.480 --> 00:42:20.239 align:middle line:82% position:46% size:100% klas te vertellen. We willen dat bereik graag 00:42:20.360 --> 00:42:22.210 align:middle line:82% position:46% size:100% vergroten. Samen met collega Ellian van de 00:42:22.688 --> 00:42:25.269 align:middle line:82% position:46% size:100% VVD-fractie heb ik hiervoor een amendement ingediend. 00:42:26.679 --> 00:42:29.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. De maatschappelijke diensttijd is 00:42:29.960 --> 00:42:33.619 align:middle line:82% position:46% size:100% bij uitstek een middel om scholen te helpen om een echte gemeenschap te 00:42:33.739 --> 00:42:35.940 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, die ook dienstbaar is aan de samenleving. 00:42:36.059 --> 00:42:39.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar drie vragen over. Kunnen we die meer verbinden met de 00:42:39.409 --> 00:42:41.389 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortsectoren in de samenleving? Denk aan de zorg. 00:42:41.510 --> 00:42:43.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan het onderwijs zelf, maar ook aan de politie en Defensie. 00:42:44.619 --> 00:42:46.047 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee. Ziet de minister mogelijkheden om de 00:42:46.166 --> 00:42:48.559 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd breder in te zetten, ook in het mbo en het 00:42:48.679 --> 00:42:49.119 align:middle line:82% position:46% size:100% hbo? 00:42:51.039 --> 00:42:55.130 align:middle line:82% position:46% size:100% En als laatste, scholen ervaren het hele aanvraagproces als zeer 00:42:55.250 --> 00:42:59.150 align:middle line:82% position:46% size:100% bureaucratisch en heel tijdrovend. Past het huidige aanvraagproces nog 00:42:59.269 --> 00:43:00.829 align:middle line:82% position:46% size:100% wel bij het enthousiasme vanuit het veld? 00:43:00.949 --> 00:43:02.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Moeten we dat niet laagdrempeliger maken? 00:43:03.099 --> 00:43:04.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot zover, mevrouw de voorzitter. Dank u wel. 00:43:05.019 --> 00:43:07.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Voordat u vertrekt, heeft u nog een 00:43:07.820 --> 00:43:10.179 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van de heer De Hoop, PvdA. 00:43:12.969 --> 00:43:15.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil graag iets aan de heer Segers voorlezen. 00:43:15.909 --> 00:43:18.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit komt uit een identiteitsverklaring van de school 00:43:18.559 --> 00:43:22.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Pieter Zandt: "Seksualiteit heeft in de Bijbel te maken met het vormen 00:43:22.458 --> 00:43:25.280 align:middle line:82% position:46% size:100% van een onverbrekelijke verbintenis in een huwelijk tussen één man en 00:43:25.400 --> 00:43:27.949 align:middle line:82% position:46% size:100% één vrouw, en krijgt in het licht hiervan een plaats. 00:43:28.070 --> 00:43:31.818 align:middle line:82% position:46% size:100% (…) God wil dat wij ons lichaam, dat wij van Hem ontvangen hebben, 00:43:31.938 --> 00:43:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% aanvaarden en ook als tempel van de Heilige Geest zuiver en heilig 00:43:35.079 --> 00:43:37.849 align:middle line:82% position:46% size:100% bewaren. Ook in ons uiterlijk laten wij het 00:43:37.969 --> 00:43:41.780 align:middle line:82% position:46% size:100% in de schepping gelegde onderscheid tussen man en vrouw tot uitdrukking 00:43:41.900 --> 00:43:42.190 align:middle line:82% position:46% size:100% komen." 00:43:43.840 --> 00:43:47.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is niet een van de weinige identiteitsverklaringen, helaas. 00:43:48.489 --> 00:43:52.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit onderzoek van Pointer afgelopen jaar is gebleken dat het aantal 00:43:52.869 --> 00:43:56.318 align:middle line:82% position:46% size:100% antihomoverklaringen het afgelopen jaar zelfs is toegenomen in het 00:43:56.648 --> 00:43:59.690 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs in Nederland. Ik weet dat de heer Segers en ik het 00:43:59.809 --> 00:44:02.300 align:middle line:82% position:46% size:100% niet op alle punten eens zijn met betrekking tot de vrijheid van 00:44:02.420 --> 00:44:08.800 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, maar ik vraag de heer Segers of hij zich als 13-jarige 00:44:08.920 --> 00:44:09.760 align:middle line:82% position:46% size:100% homoseksueel die net verliefd 00:44:11.438 --> 00:44:15.860 align:middle line:82% position:46% size:100% is geworden, of als iemand die zich niet helemaal thuis voelt in het 00:44:15.980 --> 00:44:19.400 align:middle line:82% position:46% size:100% lichaam dat hij heeft, veilig zou voelen op een school die aan ouders 00:44:19.519 --> 00:44:22.416 align:middle line:82% position:46% size:100% vraagt om dit te tekenen of die dit op de website heeft staan. 00:44:22.536 --> 00:44:22.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een 00:44:27.289 --> 00:44:29.570 align:middle line:82% position:46% size:100% interessant onderwerp dat de heer De Hoop nu aansnijdt. 00:44:29.690 --> 00:44:32.989 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het geregeld gehad over de identiteitsverklaringen, de 00:44:33.110 --> 00:44:39.699 align:middle line:82% position:46% size:100% ouderverklaringen, waarin scholen hun identiteit hebben opgegeven 00:44:39.909 --> 00:44:44.619 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat dat nodig was omdat zij een personeelsbeleid voeren waarbij die 00:44:44.860 --> 00:44:46.809 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten de dragers zijn van identiteit. 00:44:46.929 --> 00:44:48.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan was het nodig om dat te expliciteren. 00:44:48.889 --> 00:44:53.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was dus bijna een verzoek vanuit de politiek om daar expliciet, om 00:44:53.239 --> 00:44:56.179 align:middle line:82% position:46% size:100% daar duidelijk over te zijn. Want dat geeft je de vrijheid om een 00:44:56.300 --> 00:44:58.789 align:middle line:82% position:46% size:100% personeelsbeleid te voeren. Dus het is meer een vraag die is 00:44:58.909 --> 00:45:01.849 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen vanuit de politiek om tot zo'n identiteitsverklaring te komen, 00:45:01.969 --> 00:45:03.668 align:middle line:82% position:46% size:100% dan dat die scholen het zelf hebben bedacht. 00:45:06.429 --> 00:45:09.349 align:middle line:82% position:46% size:100% In het verleden zijn er identiteitsverklaringen geweest 00:45:09.469 --> 00:45:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin werd gezegd: wij wijzen homoseksualiteit af. 00:45:12.938 --> 00:45:16.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee werd dan bedoeld het feit dat mensen een homoseksuele relatie 00:45:16.610 --> 00:45:20.059 align:middle line:82% position:46% size:100% aangaan. Dat is geschrapt omdat het afwijzen 00:45:20.179 --> 00:45:25.340 align:middle line:82% position:46% size:100% van homoseksualiteit kan impliceren, kan worden gepercipieerd als het 00:45:25.460 --> 00:45:30.088 align:middle line:82% position:46% size:100% afwijzen van mensen. En daar mag geen ruimte voor zijn, 00:45:30.208 --> 00:45:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% op geen enkele school. Het afwijzen van mensen is 00:45:32.750 --> 00:45:35.980 align:middle line:82% position:46% size:100% onbestaanbaar. Daar is afscheid van genomen. 00:45:37.418 --> 00:45:40.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ken die verklaring niet. Ik ken de school wel, maar ik ken 00:45:40.429 --> 00:45:42.590 align:middle line:82% position:46% size:100% die verklaring niet. Deze school zegt: we hebben een 00:45:42.710 --> 00:45:44.559 align:middle line:82% position:46% size:100% visie op het huwelijk. Dat mag. 00:45:45.429 --> 00:45:47.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat mag niet gepaard gaan met het afwijzen van mensen. 00:45:47.989 --> 00:45:49.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we het toch persoonlijk maken 00:45:52.389 --> 00:45:55.429 align:middle line:82% position:46% size:100% … U zegt: stel je voor dat je zelf in zo'n situatie zou zitten. 00:45:55.550 --> 00:45:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dat is moeilijk voorstelbaar want ik heb die oriëntatie niet. 00:45:58.840 --> 00:46:01.608 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik kan het in die zin persoonlijk maken dat ik een zus heb 00:46:01.728 --> 00:46:05.989 align:middle line:82% position:46% size:100% die op zo'n reformatorische school werkt in het zorgteam en die daarmee 00:46:06.110 --> 00:46:08.670 align:middle line:82% position:46% size:100% te maken heeft. Dat is een school die expliciet tot 00:46:08.789 --> 00:46:12.900 align:middle line:82% position:46% size:100% doel heeft om een homovriendelijke school te zijn, om een veilige plek 00:46:13.019 --> 00:46:18.170 align:middle line:82% position:46% size:100% te zijn voor jonge homo's om uit de kast te komen, om te zeggen wie ze 00:46:18.289 --> 00:46:20.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, om er over te praten. En daar moet alle veiligheid voor 00:46:20.780 --> 00:46:22.728 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Dat is niet altijd zo geweest, maar 00:46:22.849 --> 00:46:26.570 align:middle line:82% position:46% size:100% daar is heel hard aan gewerkt. Van heel dichtbij weet ik dat men op 00:46:26.690 --> 00:46:30.550 align:middle line:82% position:46% size:100% die school daar heel hard aan werkt. Ik sta voor de vrijheid om een 00:46:30.670 --> 00:46:31.989 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde visie op het huwelijk te hebben. 00:46:32.139 --> 00:46:33.865 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is deze visie. Die vrijheid is er. 00:46:33.985 --> 00:46:36.070 align:middle line:82% position:46% size:100% We leven in een pluriform land. Dat mag. 00:46:36.489 --> 00:46:39.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sta niet voor de vrijheid om mensen af te wijzen. 00:46:39.579 --> 00:46:42.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar mag geen ruimte voor zijn, maar ik weet in de praktijk dat deze 00:46:42.978 --> 00:46:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen heel hard werken aan een veilig klimaat en daar steun ik ze 00:46:47.750 --> 00:46:49.148 align:middle line:82% position:46% size:100% in. Uw laatste vraag van vandaag, 00:46:50.760 --> 00:46:55.440 align:middle line:82% position:46% size:100% meneer De Hoop. Ik snap ook de zoektocht van de heer 00:46:55.559 --> 00:46:57.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Segers. Ik begrijp dat op het moment dat je 00:46:57.599 --> 00:46:59.880 align:middle line:82% position:46% size:100% die vrijheid van onderwijs heel belangrijk vindt, je daar ook de 00:47:00.000 --> 00:47:04.400 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimte voor wil bieden als school. Maar op het moment dat je 12, 13 00:47:04.519 --> 00:47:06.710 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar bent, dan moet je jezelf nog ontdekken. 00:47:07.309 --> 00:47:10.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het dan heel ongemakkelijk dat wij dan nog steeds ruimte bieden 00:47:10.349 --> 00:47:13.309 align:middle line:82% position:46% size:100% voor antihomoverklaringen en dat ouders die mogen tekenen. 00:47:13.849 --> 00:47:18.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit een onderzoek van Pointer blijkt dat er nu een toename is van dat 00:47:18.510 --> 00:47:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% soort verklaringen. Ik vind dat voor de veiligheid van 00:47:22.579 --> 00:47:26.289 align:middle line:82% position:46% size:100% een kind onacceptabel. Ik denk dat dit kinderen schade 00:47:26.530 --> 00:47:28.760 align:middle line:82% position:46% size:100% toebrengt. Ik zou graag met de heer Segers op 00:47:28.880 --> 00:47:30.813 align:middle line:82% position:46% size:100% zoek willen gaan — ik verwacht niet dat hij mijn wetsvoorstel over 00:47:30.932 --> 00:47:36.019 align:middle line:82% position:46% size:100% artikel 23 steunt — naar hoe dat kan en hoe we ervoor kunnen zorgen dat 00:47:36.139 --> 00:47:38.869 align:middle line:82% position:46% size:100% die antihomoverklaringen toch minder worden. 00:47:38.989 --> 00:47:41.019 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien namelijk zelfs een stijging de afgelopen jaren. 00:47:41.710 --> 00:47:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% We zullen elkaar niet overal in vinden, maar ik zou graag aan de 00:47:44.750 --> 00:47:46.449 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Segers een handreiking willen doen. 00:47:46.869 --> 00:47:49.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we samen naar zo'n reformatorische school gaan — ik ben 00:47:49.849 --> 00:47:52.719 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf op het Pieter Zandt geweest — om te kijken hoe we zonder dat we 00:47:52.838 --> 00:47:56.210 align:middle line:82% position:46% size:100% het met elkaar eens worden over artikel 23, toch een afname van dit 00:47:56.329 --> 00:47:57.880 align:middle line:82% position:46% size:100% soort verklaringen op scholen kunnen krijgen. 00:47:59.090 --> 00:48:01.938 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laatste lijkt me heel mooi. Dat zou ik heel graag met u willen 00:48:04.000 --> 00:48:06.320 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Er kan geen sprake zijn van 00:48:06.530 --> 00:48:07.798 align:middle line:82% position:46% size:100% antihomoverklaringen. Daar is geen ruimte voor. 00:48:07.918 --> 00:48:10.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Punt. We hebben een antidiscriminatiewet 00:48:10.599 --> 00:48:12.230 align:middle line:82% position:46% size:100% in Nederland. We hebben het verbod op 00:48:12.349 --> 00:48:15.048 align:middle line:82% position:46% size:100% discriminatie. We hebben de grondwettelijke 00:48:15.168 --> 00:48:18.949 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkheid van iedereen. Daar kan geen twijfel over bestaan, 00:48:19.070 --> 00:48:23.340 align:middle line:82% position:46% size:100% op geen enkele school. Alleen, als een school zegt een 00:48:23.460 --> 00:48:28.889 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde visie op het huwelijk te hebben, dan vind ik het heel onheus 00:48:29.010 --> 00:48:31.639 align:middle line:82% position:46% size:100% om daar een antihomoverklaring van te maken. 00:48:32.199 --> 00:48:35.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn kerken met een opvatting. Er zijn moslims met een bepaalde 00:48:35.360 --> 00:48:38.059 align:middle line:82% position:46% size:100% opvatting over het huwelijk. Er zijn allerlei verschillende 00:48:38.179 --> 00:48:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% opvattingen. Ik hoef mijn kind niet naar die 00:48:41.449 --> 00:48:43.460 align:middle line:82% position:46% size:100% school te sturen. U hoeft dat niet te doen. 00:48:43.579 --> 00:48:47.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een enorme keuzevrijheid. Een ding moet als een paal boven 00:48:47.659 --> 00:48:51.730 align:middle line:82% position:46% size:100% water staan: elk kind moet op elke school veilig zijn. 00:48:52.750 --> 00:48:54.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wellicht niet altijd zo geweest. 00:48:55.119 --> 00:48:59.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog een keer, heel persoonlijk, en daarom vind ik het heel vervelend 00:48:59.449 --> 00:48:59.829 align:middle line:82% position:46% size:100% als u het 00:49:02.168 --> 00:49:05.199 align:middle line:82% position:46% size:100% vernauwt, in de zin dat dit antihomobeleid zou zijn. 00:49:05.378 --> 00:49:09.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet van mijn eigen zus hoe ze daarover denkt, hoe ze daaraan 00:49:09.380 --> 00:49:11.349 align:middle line:82% position:46% size:100% werkt, hoe ze gesprek na gesprek heeft. 00:49:11.829 --> 00:49:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze weet heel goed hoe tieners daarmee worstelen en hoe ingewikkeld 00:49:14.869 --> 00:49:16.898 align:middle line:82% position:46% size:100% dat soms is. Zij staat naast hen. 00:49:17.320 --> 00:49:20.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een veilige plek. Daar waar het nog niet veilig genoeg 00:49:20.269 --> 00:49:21.820 align:middle line:82% position:46% size:100% is, wordt daar heel hard aan gewerkt. 00:49:22.300 --> 00:49:23.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga heel graag met u naar zo'n school. 00:49:24.460 --> 00:49:26.568 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien moeten we samen naar mijn zus toe gaan en daar eens over 00:49:26.688 --> 00:49:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% doorpraten. Maar ik vind het onheus om van een 00:49:30.050 --> 00:49:32.960 align:middle line:82% position:46% size:100% bepaalde visie op het huwelijk, waar alle ruimte voor is in dit vrije 00:49:33.079 --> 00:49:36.250 align:middle line:82% position:46% size:100% land, een antihomoverklaring te maken. 00:49:37.269 --> 00:49:39.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt onheus. Dat is het niet. 00:49:40.659 --> 00:49:44.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar waar het mis zou gaan, ga ik graag met u op zoek of het gesprek 00:49:44.320 --> 00:49:46.780 align:middle line:82% position:46% size:100% aan of wat dan ook. Daar waar er verschil is, zou ik 00:49:46.900 --> 00:49:51.500 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen: laat er ruimte zijn voor verschil, met absolute garandering 00:49:51.619 --> 00:49:54.739 align:middle line:82% position:46% size:100% van de veiligheid van elk kind om te zijn wie het is. 00:49:54.860 --> 00:49:58.646 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is Nederland. Dank u wel, meneer Segers namens de 00:49:58.766 --> 00:50:01.010 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie. De volgende spreekster is ook van de 00:50:01.130 --> 00:50:03.730 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie, namelijk mevrouw Van der Graaf. 00:50:21.849 --> 00:50:24.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw de voorzitter, heel hartelijk dank voor het woord. 00:50:26.980 --> 00:50:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Collega's zeiden het al: we investeren met deze begroting heel 00:50:30.050 --> 00:50:32.119 align:middle line:82% position:46% size:100% veel extra geld in onderwijs. Dat is goed. 00:50:32.239 --> 00:50:35.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook heel belangrijk om talenten van jongeren echt tot bloei 00:50:35.360 --> 00:50:38.099 align:middle line:82% position:46% size:100% te laten komen. De ChristenUnie is blij met de 00:50:38.219 --> 00:50:40.760 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen in het beroepsonderwijs, waarover we vorige 00:50:40.880 --> 00:50:42.650 align:middle line:82% position:46% size:100% week nog een heel mooi debat hebben gevoerd. 00:50:42.769 --> 00:50:45.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij zit de structurele ondersteuning voor het 00:50:45.409 --> 00:50:47.860 align:middle line:82% position:46% size:100% expertisecentrum specialistisch vakmanschap. 00:50:48.188 --> 00:50:51.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is bedoeld om ambachten te behouden en voor het opleiden van 00:50:51.978 --> 00:50:53.929 align:middle line:82% position:46% size:100% vakmensen. Dat was een belangrijke wens van de 00:50:54.050 --> 00:50:55.429 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie. We zien dat nu ook terug in de 00:50:55.550 --> 00:50:57.380 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting. We zijn ook blij met de structurele 00:50:57.500 --> 00:51:00.878 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen in de levensbeschouwelijke universiteiten. 00:51:01.570 --> 00:51:05.349 align:middle line:82% position:46% size:100% En we hebben er lang voor gestreden, maar de basisbeurs keert terug. 00:51:05.800 --> 00:51:07.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Over een paar weken gaan we die wet behandelen. 00:51:08.500 --> 00:51:15.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een belangrijke stap om studenten te helpen en niet langer 00:51:15.168 --> 00:51:17.889 align:middle line:82% position:46% size:100% met schulden op te zadelen vanuit het systeem. 00:51:18.878 --> 00:51:20.936 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ademruimte is nodig voor studenten, 00:51:21.056 --> 00:51:24.128 align:middle line:82% position:46% size:100% want hun mentale gezondheid staat onder druk. 00:51:25.090 --> 00:51:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Recent publiceerde koningin Máxima een brief hierover op haar sociale 00:51:29.389 --> 00:51:32.239 align:middle line:82% position:46% size:100% media. Daarin schreef ze: "Niet elke dag 00:51:32.360 --> 00:51:35.619 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeft een 10 te zijn". Ik ben het daarover met haar eens. 00:51:35.739 --> 00:51:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schrik ook van de verhalen van studenten. 00:51:39.369 --> 00:51:44.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Recent hebben we in deze zaal nog meer dan 80 studenten van 00:51:44.510 --> 00:51:47.150 align:middle line:82% position:46% size:100% christelijke studentenverenigingen uit het hele land mogen ontvangen, 00:51:47.269 --> 00:51:50.929 align:middle line:82% position:46% size:100% die ook deelden hoe die mentale problemen in de dagelijkse 00:51:51.050 --> 00:51:55.309 align:middle line:82% position:46% size:100% studietijd een rol spelen. Meer aandacht van de 00:51:55.429 --> 00:51:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen, specifiek de mbo's, de hbo's en de 00:51:58.219 --> 00:52:01.300 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten, is voor hen eigenlijk een nieuw thema. 00:52:01.989 --> 00:52:05.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat merk ik. Dat vraagt extra aandacht als het 00:52:05.570 --> 00:52:10.849 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om kennis en kunde met betrekking tot het signaleren van en 00:52:10.969 --> 00:52:14.030 align:middle line:82% position:46% size:100% het gesprek voeren over mentaal welzijn, dreigende depressieve 00:52:14.150 --> 00:52:18.349 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoelens en suïcidale gedachten. Daarom overweeg ik een amendement in 00:52:18.469 --> 00:52:21.550 align:middle line:82% position:46% size:100% te dienen om hiervoor extra geld beschikbaar te stellen. 00:52:22.329 --> 00:52:25.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Geestelijk verzorgers kunnen hierbij een rol spelen. 00:52:25.119 --> 00:52:27.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zie ik terug op verschillende instellingen. 00:52:27.969 --> 00:52:29.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ben heel blij met de inzet van de 00:52:29.900 --> 00:52:34.039 align:middle line:82% position:46% size:100% minister om te praten over de zogenoemde "waaier" in plaats van 00:52:34.159 --> 00:52:37.940 align:middle line:82% position:46% size:100% over "het hoger en lager onderwijs". Internationaal gezien heeft een hbo 00:52:38.059 --> 00:52:42.889 align:middle line:82% position:46% size:100% bachelor een gelijke waarde als een wo bachelor, maar de een heeft een 00:52:43.010 --> 00:52:46.880 align:middle line:82% position:46% size:100% toegepast en praktijkgericht karakter en de ander een theoretisch 00:52:47.000 --> 00:52:49.849 align:middle line:82% position:46% size:100% en wetenschappelijk karakter. Maar met de maatschappelijke 00:52:49.969 --> 00:52:53.750 align:middle line:82% position:46% size:100% uitdagingen die we voor ons hebben liggen en de grote transities die we 00:52:53.869 --> 00:52:57.280 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten ondergaan, hebben we veel belang bij 00:52:58.960 --> 00:53:04.309 align:middle line:82% position:46% size:100% sterke praktijkgerichte masters. Is de minister bereid op de 00:53:04.429 --> 00:53:08.010 align:middle line:82% position:46% size:100% hogescholen deze praktijkgerichte masters te versterken? 00:53:08.130 --> 00:53:12.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zou hij daarvoor willen doen? En hoe krijgt deze waaier een plek 00:53:13.099 --> 00:53:14.889 align:middle line:82% position:46% size:100% in de toekomstverkenning van het onderwijs? 00:53:16.179 --> 00:53:20.510 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer heeft zich in 2019 in een motie-Bruins erover uitgesproken dat 00:53:20.630 --> 00:53:23.960 align:middle line:82% position:46% size:100% we af moeten van de opwaartse druk. Ik ben heel erg benieuwd hoe deze 00:53:24.079 --> 00:53:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% minister daarnaar kijkt. Voorzitter, ik rond af. 00:53:27.699 --> 00:53:31.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zijn de gesprekken die de minister met het Nibud voert over de 00:53:31.539 --> 00:53:34.079 align:middle line:82% position:46% size:100% koopkrachtplaatjes? De ChristenUnie wil graag dat 00:53:34.269 --> 00:53:36.099 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten daarin weer worden meegenomen. 00:53:36.550 --> 00:53:40.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat het Nibud dat doen? En hoe houdt de minister zicht op de 00:53:40.340 --> 00:53:43.329 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële situatie van studenten? Dank u wel. 00:53:43.960 --> 00:53:46.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Van der Graaf namens de ChristenUnie. 00:53:46.750 --> 00:53:50.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de volgende spreker al staan. Dat is de heer Wassenberg namens de 00:53:50.679 --> 00:53:51.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Partij voor de Dieren. 00:54:06.398 --> 00:54:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Leraren hebben het zwaar. 00:54:09.619 --> 00:54:12.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zijn met te weinig, ze hebben het te druk, ze moeten soms onzinnige 00:54:12.820 --> 00:54:15.822 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen doen, ze hebben te weinig invloed op hun eigen agenda en ze 00:54:15.943 --> 00:54:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% worden overstelpt met schadelijke nepinformatie. 00:54:19.960 --> 00:54:22.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het met de voorganger van de minister vaker gehad over die zeer 00:54:22.610 --> 00:54:25.346 align:middle line:82% position:46% size:100% onwenselijke beïnvloeding van kinderen in het primair en 00:54:25.465 --> 00:54:28.460 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet onderwijs door schadelijke industrieën en 00:54:28.579 --> 00:54:30.829 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven. Ik noem de vliegtuiglobby, de 00:54:30.949 --> 00:54:32.838 align:middle line:82% position:46% size:100% fossiele industrie en de vleesindustrie. 00:54:32.958 --> 00:54:38.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn sectoren die de wereld, het klimaat en de natuur om zeep helpen 00:54:39.050 --> 00:54:43.480 align:middle line:82% position:46% size:100% en tegelijkertijd scholen proberen binnen te dringen, vaak met succes. 00:54:44.079 --> 00:54:46.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef een voorbeeld. De olie en gasindustrie biedt 00:54:46.710 --> 00:54:49.628 align:middle line:82% position:46% size:100% lespakketten aan voor het primair en voortgezet onderwijs. 00:54:50.148 --> 00:54:53.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zitten docentenhandleidingen bij en pakketten voor de leerlingen. 00:54:53.150 --> 00:54:54.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die pakketten eens goed bekeken. 00:54:55.610 --> 00:54:58.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik het dus over een lespakket — een lespakket — van de 00:54:58.340 --> 00:55:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% olie en gasindustrie met nul, nada, niets, helemaal geen enkele 00:55:02.539 --> 00:55:06.548 align:middle line:82% position:46% size:100% informatie over klimaatverandering, niets over vervuiling, niets over 00:55:06.668 --> 00:55:09.318 align:middle line:82% position:46% size:100% aardbevingen in Groningen door gaswinning, echt helemaal geen 00:55:09.438 --> 00:55:12.949 align:middle line:82% position:46% size:100% enkele informatie over de minder fraaie kanten van de industrie. 00:55:13.070 --> 00:55:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister of hij ook even aandacht wil besteden aan dit 00:55:15.530 --> 00:55:18.639 align:middle line:82% position:46% size:100% verhaal. Deze informatie wordt nog steeds 00:55:18.760 --> 00:55:21.068 align:middle line:82% position:46% size:100% aangeboden, ook online, compleet met filmpjes. 00:55:22.869 --> 00:55:25.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik pak dat lespakket er even bij. Je moet het echt zien om het te 00:55:26.000 --> 00:55:27.610 align:middle line:82% position:46% size:100% geloven. Op deze afbeelding zien we Erik. 00:55:28.510 --> 00:55:30.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Erik werkt in de olie en gasindustrie. 00:55:30.849 --> 00:55:33.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij houdt van status, zoals status door een mooie leidinggevende 00:55:33.679 --> 00:55:35.724 align:middle line:82% position:46% size:100% functie. Hij vindt een mooi huis belangrijk. 00:55:35.844 --> 00:55:39.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vindt een mooie auto belangrijk. Ik verzin dit niet. 00:55:39.519 --> 00:55:41.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit staat dus letterlijk in dit pakket. 00:55:41.358 --> 00:55:43.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Op de afbeelding zie je de mooie auto en Erik. 00:55:43.688 --> 00:55:47.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is de docentenhandleiding voor het voortgezet onderwijs. 00:55:49.360 --> 00:55:52.090 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag aan de leerlingen is: "Herken je dit? 00:55:52.599 --> 00:55:55.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil je dit ook? Zou je dit werk willen doen?" Zo 00:55:55.829 --> 00:56:00.048 align:middle line:82% position:46% size:100% slijmt die handleiding nog pagina's door met nog veel meer stuitende 00:56:00.168 --> 00:56:00.980 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbeelden. Voorzitter. 00:56:01.099 --> 00:56:06.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dit lespakket — "lespakket" spreek ik hier met moeite uit — via 00:56:06.199 --> 00:56:07.909 align:middle line:82% position:46% size:100% de bode aan de minister willen geven. 00:56:08.030 --> 00:56:11.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd of hij vindt dat dit bijdraagt aan de ontwikkeling van 00:56:11.300 --> 00:56:14.867 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen op school. Als dit reclame zou zijn, zou het 00:56:14.987 --> 00:56:17.869 align:middle line:82% position:46% size:100% worden veroordeeld door de Reclame Code Commissie, maar omdat dit 00:56:17.989 --> 00:56:21.369 align:middle line:82% position:46% size:100% lesmateriaal wordt genoemd, mag dit verspreid worden op scholen. 00:56:21.938 --> 00:56:24.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Erik met zijn mooie auto staat er ook in. 00:56:25.659 --> 00:56:28.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dit is niet greenwashing, maar 00:56:28.920 --> 00:56:31.579 align:middle line:82% position:46% size:100% brainwashing. Dit is geen les, maar echt 00:56:31.699 --> 00:56:34.699 align:middle line:82% position:46% size:100% hersenspoelen. We hebben net een mislukte COP27 00:56:34.820 --> 00:56:37.969 align:middle line:82% position:46% size:100% achter de rug, omdat de belangen van de olie industrie daar zwaarder 00:56:38.090 --> 00:56:39.909 align:middle line:82% position:46% size:100% wogen dan het belang van een leefbare aarde. 00:56:40.750 --> 00:56:45.820 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister kan toch niet toestaan dat scholieren dit soort propaganda 00:56:46.059 --> 00:56:50.780 align:middle line:82% position:46% size:100% als les krijgen voorgeschoteld? Ik vraag de minister wat hij gaat 00:56:50.900 --> 00:56:54.108 align:middle line:82% position:46% size:100% doen om te voorkomen dat kinderen met dit soort verwerpelijke reclame 00:56:54.228 --> 00:56:55.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoed worden onder het mom van lessen. 00:56:56.739 --> 00:57:00.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat de minister alstublieft niet zeggen dat hij dat aan de docenten 00:57:00.559 --> 00:57:03.739 align:middle line:82% position:46% size:100% overlaat. De minister is er voor docenten en 00:57:03.860 --> 00:57:05.858 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. 00:57:06.070 --> 00:57:10.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt dan niet zeggen: ik laat deze bagger uitstorten over kinderen 00:57:10.688 --> 00:57:15.010 align:middle line:82% position:46% size:100% en de docent moet maar ingrijpen. U helpt docenten door het filter 00:57:15.188 --> 00:57:17.608 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder in te stellen. Ik heb echt veel vertrouwen in 00:57:17.728 --> 00:57:20.469 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten, maar de werkdruk is daar immens. 00:57:20.739 --> 00:57:23.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een groot lerarentekort en een hoge werkdruk. 00:57:23.208 --> 00:57:27.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we de docenten ook nog deze rotzooi laten screenen, zijn ze veel 00:57:27.559 --> 00:57:29.889 align:middle line:82% position:46% size:100% meer tijd kwijt aan allerlei onzinnige klussen. 00:57:30.250 --> 00:57:32.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat de onderwijsinspectie ernaar kijken. 00:57:32.500 --> 00:57:34.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraag ik de minister. Voorzitter. 00:57:34.849 --> 00:57:37.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het lerarentekort. Ik noemde het al. 00:57:38.168 --> 00:57:42.260 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister kwam met een voorstel voor een fulltimebonus, maar dat 00:57:42.380 --> 00:57:47.059 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat het probleem niet oplossen. Eergister lazen we bij de NOS dat er 00:57:47.179 --> 00:57:51.199 align:middle line:82% position:46% size:100% inmiddels vijftien aanmeldingen voor de proef met de voltijdbonus zijn. 00:57:51.318 --> 00:57:55.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dan gaat het ongeveer om 0,2% van de besturen … Ik hoor dat meneer 00:57:55.418 --> 00:58:00.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiersma "236 scholen" zegt. Dan is dat in elk geval wat 00:58:00.469 --> 00:58:03.659 align:middle line:82% position:46% size:100% achterhaald. De minister zegt "236", zeg ik ook 00:58:03.780 --> 00:58:06.938 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de Handelingen. Dat is al aanmerkelijk meer. 00:58:08.409 --> 00:58:10.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat dat het probleem niet gaat oplossen. 00:58:10.639 --> 00:58:14.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Een goed salaris is inderdaad essentieel, maar de randvoorwaarden 00:58:14.449 --> 00:58:19.059 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn misschien nog wel belangrijker. Het stopt niet bij een pot met geld; 00:58:19.179 --> 00:58:23.039 align:middle line:82% position:46% size:100% daar begint het mee. Hoe kan de minister het onderwijs 00:58:23.159 --> 00:58:25.356 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekkelijker maken? Een van de problemen is namelijk dat 00:58:25.476 --> 00:58:29.420 align:middle line:82% position:46% size:100% startende docenten geen enkel perspectief hebben op een vaste 00:58:29.539 --> 00:58:32.480 align:middle line:82% position:46% size:100% aanstelling. Ze missen ook begeleiding en 00:58:32.599 --> 00:58:35.583 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelingsmogelijkheden. Daardoor stromen ze heel snel weer 00:58:35.702 --> 00:58:37.440 align:middle line:82% position:46% size:100% uit. De minister heeft de getallen zelf 00:58:37.559 --> 00:58:40.090 align:middle line:82% position:46% size:100% in zijn brief genoemd. Een kwart stroomt heel snel weer 00:58:40.210 --> 00:58:43.300 align:middle line:82% position:46% size:100% uit. Bijlesbureaus zijn vaak een 00:58:43.420 --> 00:58:45.760 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekkelijker werkgever dan een school. 00:58:46.360 --> 00:58:48.769 align:middle line:82% position:46% size:100% De werkdruk van docenten is veel te hoog. 00:58:48.889 --> 00:58:51.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten zich bezighouden met allerlei randzaken, zoals het 00:58:51.719 --> 00:58:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% invullen van voortgangsrapportages maar ook het kopen van rood 00:58:55.458 --> 00:58:59.019 align:middle line:82% position:46% size:100% crêpepapier voor de kerst. Dat verzin ik niet. 00:58:59.889 --> 00:59:01.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet anders. Hoe gaat de minister ervoor zorgen 00:59:02.030 --> 00:59:04.880 align:middle line:82% position:46% size:100% dat docenten meer tijd aan hun echte taak kunnen besteden, namelijk 00:59:05.000 --> 00:59:07.219 align:middle line:82% position:46% size:100% lesgeven? Kan hij ervoor zorgen dat docenten 00:59:07.340 --> 00:59:10.400 align:middle line:82% position:46% size:100% beter ondersteund worden bij randzaken, die ook belangrijk zijn, 00:59:10.519 --> 00:59:12.429 align:middle line:82% position:46% size:100% maar niet door een docent hoeven te worden gedaan? 00:59:12.550 --> 00:59:15.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan heb ik nog een vraag over de 00:59:15.590 --> 00:59:17.510 align:middle line:82% position:46% size:100% studiefinanciering en de pechgeneratie. 00:59:17.630 --> 00:59:19.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar komen we binnenkort uitgebreid over te spreken, als we de 00:59:19.880 --> 00:59:21.269 align:middle line:82% position:46% size:100% herinvoering van de basisbeurs behandelen. 00:59:21.389 --> 00:59:25.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom houd ik het kort. Begin deze maand werd door de Eerste 00:59:25.460 --> 00:59:28.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer de motie-Koffeman aangenomen die vroeg om de pechgeneratie 00:59:28.719 --> 00:59:33.260 align:middle line:82% position:46% size:100% ruimhartiger te compenseren, zeker ook vanwege de stijging van de rente 00:59:33.380 --> 00:59:36.356 align:middle line:82% position:46% size:100% op afgesloten leningen. Daar heeft het kabinet nog niet op 00:59:36.476 --> 00:59:39.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gereageerd. Kan de minister daar nu al wat over 00:59:39.929 --> 00:59:41.179 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen? Voorzitter. 00:59:41.300 --> 00:59:45.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot wil ik een paar vragen stellen over het BPRC, het 00:59:46.239 --> 00:59:49.019 align:middle line:82% position:46% size:100% apenproefdiercentrum. In 2016 heeft de Kamer de regering 00:59:49.139 --> 00:59:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ertoe opgeroepen om het aantal proeven met apen in het BPRC zo snel 00:59:52.369 --> 00:59:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk af te bouwen naar nul. De voorganger van de minister heeft 00:59:55.458 --> 00:59:59.789 align:middle line:82% position:46% size:100% daar een heel eigen draai aan gegeven door het BPRC te vragen om 00:59:59.909 --> 01:00:05.869 align:middle line:82% position:46% size:100% te krimpen met 40% tot 2025; "als eerste stap", schreef de minister 01:00:05.989 --> 01:00:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij. Maar goed, de Kamer vroeg dus om 01:00:08.570 --> 01:00:10.760 align:middle line:82% position:46% size:100% meer. Het BPRC mocht toen zelf het 01:00:10.880 --> 01:00:17.309 align:middle line:82% position:46% size:100% afbouwplan opstellen en is toen gaan sjoemelen met de cijfers door zelf 01:00:17.429 --> 01:00:20.329 align:middle line:82% position:46% size:100% voor te stellen om het aantal gehouden apen terug te brengen van 01:00:20.449 --> 01:00:24.880 align:middle line:82% position:46% size:100% 1.400 — dat was het aantal in 2019 — naar 1.000. 01:00:25.550 --> 01:00:27.949 align:middle line:82% position:46% size:100% De voorganger van deze minister nam dat cijfer over. 01:00:28.070 --> 01:00:33.108 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als je 1.400 apen hebt en dat aantal met 40% terugbrengt, dan kom 01:00:33.228 --> 01:00:36.489 align:middle line:82% position:46% size:100% je niet uit op 1.000, maar op 840. 01:00:38.000 --> 01:00:41.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou dan het aantal moeten zijn in 2025. 01:00:41.210 --> 01:00:44.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoef de minister geen rekenles te geven, maar andersom hoeft het ook 01:00:44.719 --> 01:00:47.079 align:middle line:82% position:46% size:100% niet. Ik hoor graag van de minister of 01:00:47.628 --> 01:00:52.666 align:middle line:82% position:46% size:100% 1.400 min 40% inderdaad neerkomt op 840 en niet op 1.000. 01:00:52.786 --> 01:00:55.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag een reactie. Hetzelfde geldt voor het aantal 01:00:55.659 --> 01:00:58.739 align:middle line:82% position:46% size:100% proeven. Ook daarmee sjoemelt het BPRC door 01:00:58.860 --> 01:01:01.079 align:middle line:82% position:46% size:100% te stellen dat het aantal experimenten met apen wordt 01:01:01.199 --> 01:01:05.179 align:middle line:82% position:46% size:100% teruggebracht tot 150. Maar ook dat was niet de opdracht. 01:01:05.300 --> 01:01:09.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Het aantal proeven met apen moet ook met 40% zijn teruggebracht in 01:01:11.139 --> 01:01:12.530 align:middle line:82% position:46% size:100% 01:01:12.650 --> 01:01:15.429 align:middle line:82% position:46% size:100% cijfers uit het ambitieplan van het BPRC. 01:01:15.579 --> 01:01:21.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Op bladzijde 13 van dat plan staat dat het BPRC in vijf jaar tijd ruim 01:01:21.469 --> 01:01:25.059 align:middle line:82% position:46% size:100% 1.000 experimenten met apen deed, namelijk 1.034. 01:01:25.539 --> 01:01:28.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waren er dus gemiddeld 207 per jaar. 01:01:29.530 --> 01:01:33.188 align:middle line:82% position:46% size:100% In de tienjaarperiode waren het 2.234 proeven. 01:01:33.460 --> 01:01:39.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn er dan 223 per jaar. Dat zijn gemiddelden. 01:01:39.260 --> 01:01:43.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Een reductie van 40% betekent dan geen 150 proeven met apen vanaf 01:01:43.699 --> 01:01:47.619 align:middle line:82% position:46% size:100% 2025, maar 124 tot 134, afhankelijk van welk cijfer je gebruikt. 01:01:51.668 --> 01:01:54.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Het voorstel van het BPRC komt niet neer op een reductie van 40%, maar 01:01:55.659 --> 01:01:58.670 align:middle line:82% position:46% size:100% op een reductie van slechts 30%. Daar kan de minister toch geen 01:01:58.789 --> 01:02:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% genoegen mee nemen? Ook daar krijg ik graag een reactie 01:02:01.250 --> 01:02:04.679 align:middle line:82% position:46% size:100% op. Kan de minister een update geven van 01:02:04.800 --> 01:02:09.760 align:middle line:82% position:46% size:100% het aantal proeven met apen dat in 2021 in het BPRC is gedaan? 01:02:10.300 --> 01:02:12.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte. De Kamer heeft de wens uitgesproken 01:02:12.829 --> 01:02:14.469 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het aantal proeven met apen in het BPRC naar nul moet. 01:02:14.860 --> 01:02:18.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Een reductie van 7% moet in 2025 gerealiseerd zijn. 01:02:18.550 --> 01:02:20.780 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan? Wanneer komt de minister met een 01:02:20.900 --> 01:02:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel voor het verder afbouwen van het aantal proeven met apen? 01:02:24.199 --> 01:02:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet zo snel mogelijk naar nul, want dat is wat de Kamer heeft 01:02:27.800 --> 01:02:29.559 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd. Als allerlaatste thema de subsidies. 01:02:29.949 --> 01:02:33.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Het komende jaar subsidieert het ministerie het BPRC met 11 miljoen 01:02:33.170 --> 01:02:36.188 align:middle line:82% position:46% size:100% euro. Wanneer wordt dat bedrag afgebouwd? 01:02:36.760 --> 01:02:40.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister voor nu in elk geval bereid om een deel van dit bedrag 01:02:40.329 --> 01:02:43.460 align:middle line:82% position:46% size:100% specifiek te oormerken voor proefdiervrij onderzoek en 01:02:43.579 --> 01:02:45.880 align:middle line:82% position:46% size:100% proefdiervrije innovaties? Dank u wel, voorzitter. 01:02:46.628 --> 01:02:50.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Wassenberg. Dank ook dat u niet alleen de heer 01:02:50.179 --> 01:02:52.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Meenen scherp houdt op de getallen, maar ook het kabinet. 01:02:53.590 --> 01:02:57.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de volgende spreker en dat is de heer Dekker van 01:02:57.260 --> 01:02:58.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Forum voor Democratie. 01:03:06.579 --> 01:03:09.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de oplettende mensen: hij is inderdaad toegevoegd aan de 01:03:09.289 --> 01:03:09.969 align:middle line:82% position:46% size:100% sprekerslijst. 01:03:18.188 --> 01:03:18.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 01:03:20.590 --> 01:03:23.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap beslaat een 01:03:23.309 --> 01:03:27.380 align:middle line:82% position:46% size:100% enorm aandachtsgebied. Het omvat voor 2023 een totaalbedrag 01:03:27.500 --> 01:03:31.576 align:middle line:82% position:46% size:100% van circa 53 miljard euro. Het overgrote deel daarvan wordt 01:03:31.695 --> 01:03:34.688 align:middle line:82% position:46% size:100% besteed aan onderwijs en dan vooral aan basisonderwijs. 01:03:35.320 --> 01:03:37.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Op zichzelf lijkt dat een goede zaak. 01:03:37.418 --> 01:03:40.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Het opleiden van onze kinderen, en dan vooral het bijbrengen van 01:03:40.460 --> 01:03:46.119 align:middle line:82% position:46% size:100% noodzakelijke basisvaardigheden als lezen, schrijven en rekenen, is van 01:03:46.239 --> 01:03:49.070 align:middle line:82% position:46% size:100% het grootste belang. De problemen die in het veld spelen, 01:03:49.190 --> 01:03:51.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals de gestaag afnemende geletterdheid van schoolverlatende 01:03:51.829 --> 01:03:55.519 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen en het nijpende tekort aan leraren, krijgen in de 01:03:55.639 --> 01:03:57.679 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsstukken terecht veel aandacht. 01:03:57.800 --> 01:04:00.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. In mijn bijdrage wil ik mij 01:04:00.469 --> 01:04:04.349 align:middle line:82% position:46% size:100% concentreren op een ander onderwerp. Dat is in financiële termen een 01:04:04.469 --> 01:04:06.489 align:middle line:82% position:46% size:100% relatief klein onderdeel van deze begroting. 01:04:07.148 --> 01:04:09.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is wel een onderdeel dat snel aan maatschappelijk belang 01:04:09.530 --> 01:04:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% wint. Dat onderwerp is de wetenschap, de W 01:04:13.010 --> 01:04:13.989 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de OCW-afkorting. 01:04:15.579 --> 01:04:17.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan wetenschappelijk onderwijs op de universiteiten geven wij op 01:04:18.079 --> 01:04:23.030 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarbasis 6,7 miljard euro uit. Voor onderzoek en wetenschapsbeleid 01:04:23.150 --> 01:04:25.099 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat nog eens ongeveer 1,5 miljard. 01:04:25.219 --> 01:04:29.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is veel geld natuurlijk, maar in de context van de bedragen die hier 01:04:29.480 --> 01:04:31.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de orde zijn, komt het op mij bescheiden over. 01:04:32.889 --> 01:04:35.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Want er wordt dezer dagen, meer dan ik mij van het verleden kan 01:04:35.300 --> 01:04:40.099 align:middle line:82% position:46% size:100% herinneren, bij voortduring een beroep gedaan op de wetenschap als 01:04:40.219 --> 01:04:43.418 align:middle line:82% position:46% size:100% bron van onbetwistbare, objectieve waarheid. 01:04:44.320 --> 01:04:48.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is belangrijk in een samenleving waarin de meningsverschillen groter 01:04:48.150 --> 01:04:52.030 align:middle line:82% position:46% size:100% en dieper lijken te worden en waarin de polarisatie lijkt toe te nemen. 01:04:52.898 --> 01:04:56.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar bijvoorbeeld de factchecking van allerlei beweringen op sociale 01:04:56.150 --> 01:05:01.440 align:middle line:82% position:46% size:100% media of de desinformatie en misinformatiebestrijdingscampagnes 01:05:01.559 --> 01:05:02.230 align:middle line:82% position:46% size:100% van overheden. 01:05:03.878 --> 01:05:08.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat geen des of misinformatie is, moet vaak de wetenschap uitmaken. 01:05:09.820 --> 01:05:13.460 align:middle line:82% position:46% size:100% En ook als rechtvaardiging van overheidsbeleid, ingrijpend beleid 01:05:13.579 --> 01:05:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vaak, wordt de wetenschap opgevoerd met een hoofdletter als bron van 01:05:18.619 --> 01:05:22.309 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststaande en bewezen feiten. Het publiekelijk in twijfel trekken 01:05:22.429 --> 01:05:25.548 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvan is eigenlijk not done. Dat maakt je een 01:05:25.668 --> 01:05:29.829 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschapsontkenner, een vreemde snuiter of een complotdenker. 01:05:31.599 --> 01:05:33.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Met de tegenwoordige betekenis van de wetenschap als universele, 01:05:34.070 --> 01:05:36.619 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke toetssteen in het achterhoofd las ik de 01:05:36.739 --> 01:05:38.469 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsstukken van het ministerie van OCW. 01:05:39.460 --> 01:05:42.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De inleidende paragrafen met de beleidsagenda en beleidsprioriteiten 01:05:43.300 --> 01:05:44.949 align:middle line:82% position:46% size:100% geven een indruk van de hoofdrichtingen. 01:05:45.369 --> 01:05:48.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Het trof mij dat zelfs voorafgaand aan deze 01:05:49.659 --> 01:05:52.137 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidspunten in de stukken nadrukkelijk wordt vermeld dat de 01:05:52.257 --> 01:05:55.599 align:middle line:82% position:46% size:100% activiteiten passen in een internationale context, alsof 01:05:55.719 --> 01:05:59.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland een dependance is van een grotere, internationale organisatie. 01:06:00.250 --> 01:06:02.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik citeer: Het ministerie is verantwoordelijk voor de nationale 01:06:02.829 --> 01:06:08.269 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering van SDG 4 onderwijs, targets 4.1 tot en met 4.7; SDG 5 01:06:08.389 --> 01:06:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% gendergelijkheid, onder andere targets 5.1, 5.4 en 5.5; en SDG 16 01:06:13.010 --> 01:06:16.148 align:middle line:82% position:46% size:100% vrede, justitie en sterke publieke diensten, onder andere targets 01:06:18.070 --> 01:06:21.469 align:middle line:82% position:46% size:100% 16.6, 16.7 en 16.10. Het kan aan mij liggen, maar het 01:06:21.590 --> 01:06:25.639 align:middle line:82% position:46% size:100% geeft mij het gevoel dat het ministerie van OCW hier te lande de 01:06:25.760 --> 01:06:28.929 align:middle line:82% position:46% size:100% opdracht heeft enkele deeltaken uit te voeren van een veel breder 01:06:29.679 --> 01:06:31.849 align:middle line:82% position:46% size:100% internationaal programma dat elders wordt bepaald. 01:06:31.969 --> 01:06:36.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier in het parlement, dat de hoogste instantie in Nederland zou 01:06:36.168 --> 01:06:39.710 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten zijn, heb ik de diepgaande, plenaire discussie en besluitvorming 01:06:39.829 --> 01:06:43.670 align:middle line:82% position:46% size:100% over de SDG's, de Sustainable Development Goals, die we blijkbaar 01:06:43.789 --> 01:06:47.170 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het uitvoeren zijn, gemist. Is de minister het met mij eens dat 01:06:47.289 --> 01:06:48.559 align:middle line:82% position:46% size:100% dat eigenlijk alsnog zou moeten gebeuren? 01:06:48.679 --> 01:06:51.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik keer terug naar de wetenschap. 01:06:52.418 --> 01:06:54.858 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn vroege jeugd was het voltooien van een universitaire 01:06:54.978 --> 01:06:57.769 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding, wetenschappelijk onderwijs, vooral iets voor de 01:06:57.889 --> 01:07:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% hogere klasse. Soms lukte het om mensen uit het 01:07:01.280 --> 01:07:04.610 align:middle line:82% position:46% size:100% gewone volk te verheffen tot dit ijle niveau, maar dat was relatief 01:07:04.730 --> 01:07:07.570 align:middle line:82% position:46% size:100% zeldzaam. Dat is echt snel veranderd. 01:07:08.289 --> 01:07:11.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen ik zelf universitair werd opgeleid in de jaren zeventig, was 01:07:11.119 --> 01:07:14.103 align:middle line:82% position:46% size:100% dat een massaal gebeuren geworden, en was het helemaal niet meer iets 01:07:14.222 --> 01:07:17.659 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de happy few. Tegenwoordig is zo'n 15% van de 01:07:17.780 --> 01:07:20.409 align:middle line:82% position:46% size:100% volwassenen wetenschappelijk opgeleid met een afgeronde 01:07:20.530 --> 01:07:23.050 align:middle line:82% position:46% size:100% masteropleiding of zelfs een wetenschappelijke promotie. 01:07:24.128 --> 01:07:26.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Wanneer we de definitie van wetenschappelijk iets oprekken met 01:07:27.079 --> 01:07:29.918 align:middle line:82% position:46% size:100% hbo en bachelor, komen we zelfs uit op 25% à 30%. 01:07:31.480 --> 01:07:35.389 align:middle line:82% position:46% size:100% De magie van de wetenschap als domein voor bollebozen uit de betere 01:07:35.510 --> 01:07:39.489 align:middle line:82% position:46% size:100% kringen is met deze geslaagde volksverheffing geheel verdwenen, 01:07:39.610 --> 01:07:42.369 align:middle line:82% position:46% size:100% zou je zeggen. Iedereen heeft wel iemand 01:07:43.869 --> 01:07:46.543 align:middle line:82% position:46% size:100% in de familie of kennissenkring die een wetenschappelijke opleiding 01:07:46.663 --> 01:07:49.849 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft genoten of zelfs als doctor in het wetenschappelijke veld werkzaam 01:07:49.969 --> 01:07:50.168 align:middle line:82% position:46% size:100% is. 01:07:52.179 --> 01:07:54.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus aan de ene kant wordt aan de wetenschap een steeds belangrijke 01:07:54.650 --> 01:07:57.349 align:middle line:82% position:46% size:100% rol toegedicht, wordt de wetenschap op een voetstuk geplaatst en worden 01:07:57.469 --> 01:08:00.780 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappers in toenemende mate opgevoerd als bepalende deskundigen. 01:08:00.900 --> 01:08:02.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms worden ze zelfs opgevoerd als beslissende arbiters bij 01:08:03.110 --> 01:08:06.230 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijk gewichtige kwesties. En aan de andere kant is een 01:08:06.349 --> 01:08:09.289 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke opleiding of titel niets bijzonders meer en boezemt 01:08:09.409 --> 01:08:12.610 align:middle line:82% position:46% size:100% deze veel minder ontzag in dan in vroegere tijden gebruikelijk was. 01:08:14.829 --> 01:08:17.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is mijn fractie in deze Kamer wel een aardig voorbeeld. 01:08:18.279 --> 01:08:21.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De voltallige fractie is wetenschappelijk opgeleid en meer 01:08:21.289 --> 01:08:22.689 align:middle line:82% position:46% size:100% dan de helft ervan is gepromoveerd. 01:08:24.250 --> 01:08:27.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Een hiermee verband houdende eerbiedige benadering door de rest 01:08:27.170 --> 01:08:28.479 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Kamer is mij niet opgevallen. 01:08:30.020 --> 01:08:32.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Een paradox! Voorzitter, even in alle ernst. 01:08:33.128 --> 01:08:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is de verhoogde verwijzing naar de wetenschap met een 01:08:35.239 --> 01:08:38.420 align:middle line:82% position:46% size:100% hoofdletter als beslissende bron van waarheid in combinatie met het 01:08:38.539 --> 01:08:41.750 align:middle line:82% position:46% size:100% afgenomen ontzag ervoor wel een van de redenen voor de toegenomen 01:08:41.869 --> 01:08:45.686 align:middle line:82% position:46% size:100% argwaan en polarisatie in ons land. Het beeld van de wetenschap dat 01:08:45.806 --> 01:08:48.588 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt opgeroepen, is nog steeds een beetje dat van een verstrooide, 01:08:48.708 --> 01:08:52.219 align:middle line:82% position:46% size:100% belangeloze waarheidszoeker, een beetje wereldvreemd, die jarenlang 01:08:52.338 --> 01:08:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% met onbegrijpelijke dingen zijn gang kan gaan en dan op een goede dag met 01:08:55.458 --> 01:08:58.359 align:middle line:82% position:46% size:100% keiharde bewijzen nieuwe wetenschappelijke inzichten aantoont 01:08:58.569 --> 01:09:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% die de wereld veranderen. Een wetenschap die je in staat stelt 01:09:02.060 --> 01:09:04.310 align:middle line:82% position:46% size:100% om voorspellingen te doen over de werkelijkheid die je zonder die 01:09:04.430 --> 01:09:05.948 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap nooit had kunnen bevroeden. 01:09:06.520 --> 01:09:09.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Die precies uitkomen en die als experiment succesvol kunnen worden 01:09:09.979 --> 01:09:13.460 align:middle line:82% position:46% size:100% herhaald, met dezelfde uitkomst. Dit romantische beeld van de 01:09:13.579 --> 01:09:16.418 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschap is tegenwoordig eigenlijk totaal bezijden de waarheid. 01:09:17.529 --> 01:09:20.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De verstrooide, enigszins autistische professor annex 01:09:20.119 --> 01:09:24.048 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvinder is uitgestorven. Vandaag moet er funding gegenereerd 01:09:24.168 --> 01:09:25.880 align:middle line:82% position:46% size:100% worden en moeten er relaties worden onderhouden met allerlei 01:09:26.000 --> 01:09:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokkenen, van medewerkers tot ondernemingsraad tot en met 01:09:29.659 --> 01:09:32.179 align:middle line:82% position:46% size:100% redacteuren van wetenschappelijke tijdschriften, collega onderzoekers 01:09:32.298 --> 01:09:34.609 align:middle line:82% position:46% size:100% in hetzelfde veld, maatschappelijke groeperingen en financiële 01:09:34.729 --> 01:09:37.100 align:middle line:82% position:46% size:100% beslissers. Er moet gerapporteerd worden over de 01:09:37.220 --> 01:09:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke voortgang, maar ook over de financiën, de 01:09:39.619 --> 01:09:41.979 align:middle line:82% position:46% size:100% medewerkerstevredenheid, diversiteit en duurzaamheid. 01:09:42.399 --> 01:09:45.139 align:middle line:82% position:46% size:100% De verstrooide professor is een stakeholdermanager geworden. 01:09:45.259 --> 01:09:45.238 align:middle line:82% position:46% size:100% De 01:09:46.810 --> 01:09:50.479 align:middle line:82% position:46% size:100% ideologische invloed wordt sterker. De heersende opinie is die van de 01:09:50.779 --> 01:09:52.479 align:middle line:82% position:46% size:100% SDG's. Dat geldt bijna wereldwijd. 01:09:53.979 --> 01:09:56.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen onderzoek dat deze visie kan bevestigen, is welkom. 01:09:57.338 --> 01:10:00.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Van deze politisering van de wetenschap zijn er hilarische 01:10:00.199 --> 01:10:03.289 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbeelden. Vaak hebben opdrachtgevers direct of 01:10:03.409 --> 01:10:05.529 align:middle line:82% position:46% size:100% indirect belang bij onderzoeksresultaten. 01:10:06.069 --> 01:10:08.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit geldt wanneer overheidsbeleid wordt gekoppeld aan de 01:10:08.270 --> 01:10:11.710 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke uitkomsten, maar ook wanneer er ideologische of 01:10:11.829 --> 01:10:15.170 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële belangen spelen. Dit zagen we recentelijk bij de 01:10:15.289 --> 01:10:17.319 align:middle line:82% position:46% size:100% diverse COVID-19-gerelateerde onderzoeken. 01:10:17.859 --> 01:10:20.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Of het nu ging over de besmetting via oppervlakken, de vermeende 01:10:21.109 --> 01:10:23.779 align:middle line:82% position:46% size:100% bescherming door mondkapjes, of het vermeende gevaar van 01:10:23.899 --> 01:10:27.739 align:middle line:82% position:46% size:100% hydroxychloroquine en ivermectine, onderzoeksresultaten die pasten bij 01:10:27.859 --> 01:10:31.310 align:middle line:82% position:46% size:100% het gewenste verhaal om aan te sturen op massavaccinatie werden 01:10:31.430 --> 01:10:34.159 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen in prominente wetenschapsmagazines geplaatst, ook 01:10:34.279 --> 01:10:38.449 align:middle line:82% position:46% size:100% al was de basis ongehoord wankel en moest The Lancet het artikel over 01:10:38.569 --> 01:10:40.389 align:middle line:82% position:46% size:100% hydroxychloroquine schielijk intrekken. 01:10:43.149 --> 01:10:46.310 align:middle line:82% position:46% size:100% In de wetenschapsfilosofie wordt vaak Karl Popper aangehaald, The 01:10:46.430 --> 01:10:50.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Logic of Scientific Discovery. Daarin stelt hij dat wetenschap 01:10:50.510 --> 01:10:53.720 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd falsifieerbaar moet zijn en voortdurend naar falsificatie zou 01:10:53.840 --> 01:10:56.960 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten streven. Bij elke theorie moet het volstrekt 01:10:57.079 --> 01:11:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% ondubbelzinnig zijn welke bevinding vereist is om hem volledig te 01:11:00.189 --> 01:11:02.948 align:middle line:82% position:46% size:100% ontkrachten. Eenieder moet actief op zoek gaan 01:11:03.250 --> 01:11:05.409 align:middle line:82% position:46% size:100% naar deze bevinding om zijn eigen theorie te ontkrachten. 01:11:06.250 --> 01:11:08.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de gouden standaard van de objectieve wetenschap. 01:11:09.909 --> 01:11:11.260 align:middle line:82% position:46% size:100% In de praktijk werkt het natuurlijk niet zo. 01:11:11.859 --> 01:11:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Wanneer veel mensen overtuigd zijn van een theorie en daar zelfs hun 01:11:14.869 --> 01:11:17.689 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaanszekerheid aan ontlenen, zullen ze er alles aan doen om deze 01:11:17.810 --> 01:11:19.960 align:middle line:82% position:46% size:100% theorie juist te versterken en niet aan te vallen. 01:11:21.668 --> 01:11:24.109 align:middle line:82% position:46% size:100% De hele wetenschappelijke methode is er in de praktijk juist op gericht 01:11:24.229 --> 01:11:27.890 align:middle line:82% position:46% size:100% om de dominante theorie, het heersende paradigma, met hand en 01:11:28.010 --> 01:11:31.189 align:middle line:82% position:46% size:100% tand te verdedigen. De peer review, het aan een 01:11:31.310 --> 01:11:33.850 align:middle line:82% position:46% size:100% vakgenoot voorleggen van een concept van een wetenschappelijk artikel 01:11:34.060 --> 01:11:37.689 align:middle line:82% position:46% size:100% alvorens tot publicatie over te gaan, wordt gezien als de ultieme 01:11:37.810 --> 01:11:41.509 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteitsgarantie, maar versterkt in zekere zin juist dat proces van 01:11:41.628 --> 01:11:42.520 align:middle line:82% position:46% size:100% paradigmaverdediging. 01:11:44.289 --> 01:11:46.264 align:middle line:82% position:46% size:100% Al deze uitdagingen in de wetenschappelijke praktijk zijn al 01:11:46.384 --> 01:11:49.279 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren bekend. Mijn indruk is dat ze erger worden 01:11:49.399 --> 01:11:53.779 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat de druk verder toeneemt. De verdraagzaamheid tegenover 01:11:53.899 --> 01:11:57.229 align:middle line:82% position:46% size:100% alternatieve visies wordt snel minder en deze worden steeds 01:11:57.350 --> 01:12:00.015 align:middle line:82% position:46% size:100% fanatieker bestreden. De polarisatie neemt toe. 01:12:00.136 --> 01:12:04.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Een merkwaardig fenomeen is dat de stelligheid groter wordt en de 01:12:04.640 --> 01:12:08.359 align:middle line:82% position:46% size:100% verdedigingstoon schriller naarmate het onderwerp minder zichtbaar en 01:12:08.479 --> 01:12:10.988 align:middle line:82% position:46% size:100% meetbaar wordt. Dat viel me twintig jaar geleden al 01:12:11.109 --> 01:12:13.310 align:middle line:82% position:46% size:100% op, toen ik mij intensief met het onderwerp global warming ging 01:12:13.430 --> 01:12:16.009 align:middle line:82% position:46% size:100% bezighouden. De apocalyptische voorspellingen 01:12:16.128 --> 01:12:19.189 align:middle line:82% position:46% size:100% waren legio. Scepsis over dit moeilijk meetbare 01:12:19.310 --> 01:12:22.390 align:middle line:82% position:46% size:100% en onzichtbare onderwerp leverde woedende reacties op: 01:12:22.600 --> 01:12:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% beschuldigingen van "denier" en "door big oil omgekochte marionet." 01:12:28.539 --> 01:12:32.210 align:middle line:82% position:46% size:100% De beschikbaar gekomen climate gate e mails lieten zien hoe hysterisch 01:12:32.329 --> 01:12:35.448 align:middle line:82% position:46% size:100% het wetenschapsestablishment zijn paradigma verdedigde, door 01:12:35.569 --> 01:12:38.140 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappers geen platform te bieden, uit wetenschappelijke 01:12:38.260 --> 01:12:40.000 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdschriften te houden en te cancelen. 01:12:40.869 --> 01:12:42.909 align:middle line:82% position:46% size:100% De politiek deed samen met het bedrijfsleven mee. 01:12:43.628 --> 01:12:46.118 align:middle line:82% position:46% size:100% De onschuldige gloeilamp werd verbannen, weet u het nog? 01:12:46.750 --> 01:12:48.939 align:middle line:82% position:46% size:100% De enige partij die daar blij van werd, was Philips. 01:12:50.409 --> 01:12:52.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Iets soortgelijks zagen we gebeuren rondom COVID-19. 01:12:53.020 --> 01:12:55.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Een onzichtbaar virus, dat ongekende ellende zou veroorzaken, met een 01:12:56.060 --> 01:12:58.239 align:middle line:82% position:46% size:100% massale inenting als enige oplossing. 01:12:59.470 --> 01:13:02.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Eenieder die de ernst van de dreiging betwijfelde of aarzelingen 01:13:02.409 --> 01:13:05.810 align:middle line:82% position:46% size:100% uitsprak over de voorgestelde remedie, werd verketterd en zelfs 01:13:05.930 --> 01:13:08.448 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgd. Ondertussen werden de 01:13:08.569 --> 01:13:11.770 align:middle line:82% position:46% size:100% overheidsuitspraken en -maatregelen steeds extremer en wisselvalliger. 01:13:12.759 --> 01:13:15.796 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo langzamerhand komt de discussie nu op gang over de vraag of er 01:13:15.916 --> 01:13:19.390 align:middle line:82% position:46% size:100% überhaupt wel sprake is geweest van een crisis en of de maatregelen, 01:13:19.510 --> 01:13:22.298 align:middle line:82% position:46% size:100% inclusief de prikken, niet meer kwaad dan goed hebben gedaan. 01:13:23.048 --> 01:13:25.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog steeds is het aan de orde stellen van dit onderwerp riskant en 01:13:25.699 --> 01:13:26.720 align:middle line:82% position:46% size:100% slecht voor de carrière. Toen 01:13:28.390 --> 01:13:31.520 align:middle line:82% position:46% size:100% ik enige jaren geleden van het concept "safe spaces" hoorde en van 01:13:31.640 --> 01:13:36.039 align:middle line:82% position:46% size:100% het de-platformen van sprekers met onwelgevallige opvattingen, zoals de 01:13:36.159 --> 01:13:39.889 align:middle line:82% position:46% size:100% psycholoog Jordan Peterson aan universiteiten in Canada en Amerika, 01:13:40.009 --> 01:13:42.529 align:middle line:82% position:46% size:100% kon ik me daar als nuchtere Hollander niets bij voorstellen. 01:13:42.649 --> 01:13:47.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar mijn idee was wetenschap een battle of ideas: bestook elkaar met 01:13:47.300 --> 01:13:50.798 align:middle line:82% position:46% size:100% argumenten in een ideeënstrijd. Onderzoek alles en behoud het goede. 01:13:51.759 --> 01:13:54.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zijn dit soort fenomenen ook hier gemeengoed. 01:13:55.088 --> 01:13:56.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Niks nuchtere Hollanders of ideeënstrijd. 01:13:57.338 --> 01:14:00.346 align:middle line:82% position:46% size:100% We lopen gewoon met de stroom gekkigheid mee en we geven bij de 01:14:00.466 --> 01:14:03.429 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten eredoctoraten aan activisten en politici. 01:14:04.509 --> 01:14:07.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Wetenschappers die nog een eigen geluid durven te laten horen op de 01:14:07.128 --> 01:14:10.216 align:middle line:82% position:46% size:100% terreinen COVID-19 en vaccinaties, klimaatverandering en 01:14:10.336 --> 01:14:13.908 align:middle line:82% position:46% size:100% energietransitie, of stikstof en natuur, zijn er nog steeds, maar 01:14:14.259 --> 01:14:17.840 align:middle line:82% position:46% size:100% worden in hun voortbestaan bedreigd. Het volharden in hun eigen mening, 01:14:17.960 --> 01:14:20.869 align:middle line:82% position:46% size:100% die niet meeloopt met het geaccepteerde verhaal, is mijns 01:14:20.989 --> 01:14:23.670 align:middle line:82% position:46% size:100% inziens een kracht die moet worden beloond, maar het wordt zwaar 01:14:23.789 --> 01:14:26.750 align:middle line:82% position:46% size:100% ontmoedigd. Cancelling en de-platforming liggen 01:14:26.869 --> 01:14:29.470 align:middle line:82% position:46% size:100% voor deze mensen op de loer. Hun toekomstmogelijkheden worden 01:14:29.590 --> 01:14:33.439 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesneden. Wanneer ik de volgzame, politiek 01:14:33.560 --> 01:14:37.819 align:middle line:82% position:46% size:100% correcte toon en de brave verwijzing naar de elders vastgestelde SDG's in 01:14:37.939 --> 01:14:40.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de stukken tot me laat doordringen, ben ik er niet gerust op. 01:14:41.199 --> 01:14:43.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vrees ik dat wij met de wetenschap wegglijden met de 01:14:43.949 --> 01:14:48.149 align:middle line:82% position:46% size:100% obligate, volgzame lijn die lijkt te zijn ingezet en waar geen ruimte is 01:14:48.270 --> 01:14:50.899 align:middle line:82% position:46% size:100% voor andersdenkenden. Met de voortgaande 01:14:51.020 --> 01:14:53.619 align:middle line:82% position:46% size:100% internationalisering wordt deze trend steeds dwingender, lijkt het. 01:14:54.489 --> 01:14:58.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten we niet laten gebeuren, niet nu de spanning oploopt, er 01:14:58.878 --> 01:15:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds openlijker wordt getwijfeld aan de betrouwbaarheid en 01:15:01.250 --> 01:15:04.279 align:middle line:82% position:46% size:100% objectiviteit van de wetenschap en officiële wetenschap steeds minder 01:15:04.399 --> 01:15:06.668 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt geaccepteerd als ultieme bron van wijsheid. 01:15:07.418 --> 01:15:11.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij stellen voor om juist ruimte te maken voor contraire geluiden, voor 01:15:11.720 --> 01:15:14.929 align:middle line:82% position:46% size:100% fundamenteel andere inzichten, de luis in de pels, de advocaat van de 01:15:15.048 --> 01:15:18.529 align:middle line:82% position:46% size:100% duivel, om een plaats in te richten die langdurig een academische 01:15:18.649 --> 01:15:22.219 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijplaats is, een broedplaats waar volop de ideeënstrijd wordt 01:15:22.338 --> 01:15:25.899 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegaan, waar academische tegendraadsheid wordt gewaardeerd en 01:15:26.020 --> 01:15:29.180 align:middle line:82% position:46% size:100% niet leidt tot cancellation, waar alles gezegd mag worden en geen 01:15:29.300 --> 01:15:31.270 align:middle line:82% position:46% size:100% verstikkende politieke correctheid heerst. 01:15:31.779 --> 01:15:36.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Een plaats uniek in de wereld, waar nieuwe ideeën vandaan komen, voor 01:15:36.770 --> 01:15:40.338 align:middle line:82% position:46% size:100% een echte onafhankelijke visie, waardoor unieke, eigenzinnige 01:15:40.458 --> 01:15:44.899 align:middle line:82% position:46% size:100% talenten worden aangetrokken, een waarlijk alternatief en tegelijk een 01:15:45.020 --> 01:15:47.378 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheidsventiel, waar stoom kan worden afgeblazen. 01:15:48.100 --> 01:15:50.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Het fonds onderzoek en wetenschap zou het huis voor deze nieuwe 01:15:50.418 --> 01:15:53.088 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijplaats kunnen zijn. Daartoe ontwikkelen wij graag 01:15:53.208 --> 01:15:56.319 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete voorstellen, voor een verheffing van Nederland in de vaart 01:15:56.439 --> 01:15:58.430 align:middle line:82% position:46% size:100% der volkeren. Ik hoor graag de reflectie van de 01:15:58.550 --> 01:15:59.829 align:middle line:82% position:46% size:100% minister hierover. Dank u wel. 01:16:01.088 --> 01:16:04.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Dekker. Voor u vertrekt: u heeft een 01:16:04.640 --> 01:16:06.010 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van de heer Van Meenen, D66. 01:16:06.130 --> 01:16:06.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, 01:16:08.548 --> 01:16:10.060 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Als ik het goed heb, heb ik er nog 01:16:10.180 --> 01:16:12.699 align:middle line:82% position:46% size:100% drie, hè? Die ga ik graag aan dit onderwerp 01:16:12.819 --> 01:16:16.189 align:middle line:82% position:46% size:100% besteden. De eerste is de vraag: weet de heer 01:16:16.310 --> 01:16:19.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dekker wat er in SDG 4 staat? Want het werd net eventjes 01:16:19.880 --> 01:16:22.369 align:middle line:82% position:46% size:100% opgenoemd, van "het is natuurlijk allemaal verschrikkelijk dat we ons 01:16:22.489 --> 01:16:23.920 align:middle line:82% position:46% size:100% daaraan moeten houden". Wat staat er eigenlijk in? 01:16:24.989 --> 01:16:28.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Weet u het? Heeft de griffier het opgeschreven? 01:16:28.338 --> 01:16:33.769 align:middle line:82% position:46% size:100% SDG gaat over onderwijs, met de targets 4.1 tot en met 4.7 die we 01:16:33.889 --> 01:16:34.328 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin moeten 01:16:37.119 --> 01:16:39.159 align:middle line:82% position:46% size:100% beetpakken. Ja, maar daar staat dus ook iets. 01:16:39.338 --> 01:16:44.239 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat staat daar? Dat er wereldwijd toegang voor alle 01:16:44.359 --> 01:16:46.149 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen tot het onderwijs moet zijn. 01:16:47.229 --> 01:16:50.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of u dat als een geheime, door reptielen aangestuurde 01:16:50.659 --> 01:16:54.520 align:middle line:82% position:46% size:100% agenda ziet, maar ik ben heel benieuwd wat u vindt van SDG 4. 01:16:54.699 --> 01:16:57.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Bent u het daarmee eens of niet? Ik denk dat ik het met dat standpunt 01:16:58.100 --> 01:17:01.399 align:middle line:82% position:46% size:100% eens ben, ja. Wat is dan de reden dat u dat hier 01:17:01.520 --> 01:17:07.189 align:middle line:82% position:46% size:100% eventjes en passant noemt in de totale verkettering, in de geheime 01:17:07.310 --> 01:17:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% agenda die ongetwijfeld door allerlei boven ons geplaatsten 01:17:12.878 --> 01:17:15.890 align:middle line:82% position:46% size:100% gedirigeerd wordt, dat u dat eruit pakt? 01:17:16.010 --> 01:17:19.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Want u heeft het letterlijk genoemd. Dat is mijn eerste vraag, 01:17:19.899 --> 01:17:22.050 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Dan heb ik er nog één en die gaat … 01:17:22.170 --> 01:17:23.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Mag ik de vraag beantwoorden, voorzitter? 01:17:24.079 --> 01:17:25.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, sorry, laten we daar even op wachten. 01:17:25.390 --> 01:17:28.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we dat eerst doen. Ik heb er in ieder geval al twee 01:17:28.569 --> 01:17:31.060 align:middle line:82% position:46% size:100% genoteerd net. De heer Dekker. 01:17:32.350 --> 01:17:37.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien ter toelichting. Mijn punt is: dit lijkt te passen in 01:17:38.010 --> 01:17:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% een programma dat elders bepaald wordt. 01:17:40.689 --> 01:17:42.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil niet zeggen dat het programma slecht hoeft te zijn. 01:17:43.000 --> 01:17:46.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel alleen vast dat er een programma ligt waar we blijkbaar in 01:17:46.338 --> 01:17:48.158 align:middle line:82% position:46% size:100% passen en waar we een deel van uitvoeren. 01:17:48.489 --> 01:17:50.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind die constellatie merkwaardig. 01:17:50.588 --> 01:17:52.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg dan: hé, maar is dat programma waar we dan blijkbaar in 01:17:52.970 --> 01:17:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% passen, uitgebreid onderwerp geweest van plenaire behandeling? 01:17:56.850 --> 01:17:58.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord is: nee, dat is het niet. 01:17:59.229 --> 01:18:01.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik merkwaardig. Daar gaat mijn opmerking over. 01:18:02.588 --> 01:18:05.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is het nou juist wel, alleen was Forum voor Democratie 01:18:06.079 --> 01:18:08.949 align:middle line:82% position:46% size:100% daar natuurlijk niet bij, want die zijn nooit bij een onderwijsdebat. 01:18:09.069 --> 01:18:12.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het curriculum, want daar gaat dit over — wat doen wij, wat zijn de 01:18:12.829 --> 01:18:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstellingen van ons onderwijs? — is buitengewoon vaak onderwerp van 01:18:17.180 --> 01:18:24.020 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek, niet alleen op een woensdagmiddag ergens in november 01:18:24.140 --> 01:18:26.810 align:middle line:82% position:46% size:100% als we het over de begroting hebben. Dus ik zou u uitnodigen: ga daar 01:18:26.930 --> 01:18:28.390 align:middle line:82% position:46% size:100% eens naartoe. Maar ik heb nog één vraag, 01:18:28.600 --> 01:18:30.279 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter, en dat is ... Tot slot. 01:18:30.890 --> 01:18:34.509 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent gemakshalve even voorbijgegaan aan het 01:18:35.588 --> 01:18:39.229 align:middle line:82% position:46% size:100% basisonderwijs, terwijl u nota bene zelf de baas bent van een 01:18:39.350 --> 01:18:42.380 align:middle line:82% position:46% size:100% basisschool. Ik heb een vraag, want u bent ook 01:18:42.500 --> 01:18:45.529 align:middle line:82% position:46% size:100% ... Kijk, de lijstadviescommissie voor 01:18:45.649 --> 01:18:47.722 align:middle line:82% position:46% size:100% de volgende keer heeft ook even plaatsgenomen om te zien of u zich 01:18:47.842 --> 01:18:48.609 align:middle line:82% position:46% size:100% wel voldoende 01:18:50.159 --> 01:18:53.618 align:middle line:82% position:46% size:100% houdt aan de richtlijnen van het partijbestuur. 01:18:54.579 --> 01:18:58.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar u heeft te maken met bijvoorbeeld een partijleider — daar 01:18:58.460 --> 01:19:01.729 align:middle line:82% position:46% size:100% komt hij al — die vindt dat de wereld door reptielen geregeerd 01:19:01.850 --> 01:19:07.100 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt, die vindt dat Poetin onze grote vriend en onze redder is. 01:19:07.220 --> 01:19:11.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is: wat betekent dat voor u als aan de ene kant Kamerlid in 01:19:12.079 --> 01:19:17.590 align:middle line:82% position:46% size:100% deze Kamer, aanhanger van uw partij, ondergeschikte van deze 01:19:18.759 --> 01:19:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% partijleider, voor het burgerschapsonderwijs op die 01:19:22.579 --> 01:19:24.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Forumschool van u? Wat betekent dat? 01:19:24.529 --> 01:19:27.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kunt u dat met elkaar verenigen? Of is dat inderdaad de 01:19:27.380 --> 01:19:31.520 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschapsopdracht zoals die op deze Forumschool — ik moet 01:19:31.640 --> 01:19:34.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Renaissanceschool zeggen, geloof ik — uitgevoerd wordt? 01:19:35.020 --> 01:19:37.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat u daarover begint. Ik wilde geen reclame maken voor de 01:19:37.520 --> 01:19:39.777 align:middle line:82% position:46% size:100% Renaissanceschool. Ik vond dat het niet fair was om 01:19:39.896 --> 01:19:43.609 align:middle line:82% position:46% size:100% daar dit podium voor te gebruiken. Maar nu u die toch noemt, kan ik dat 01:19:43.729 --> 01:19:46.789 align:middle line:82% position:46% size:100% doen. Daar gaat het heel goed mee. 01:19:46.909 --> 01:19:47.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Ik 01:19:48.970 --> 01:19:54.819 align:middle line:82% position:46% size:100% heb begrepen dat wij de eerste school zijn die aan de nieuwe 01:19:54.939 --> 01:19:56.390 align:middle line:82% position:46% size:100% richtlijnen omtrent het burgerschapsonderwijs is 01:19:56.510 --> 01:20:00.970 align:middle line:82% position:46% size:100% blootgesteld. Wij hebben net een uitgebreid debat 01:20:01.090 --> 01:20:05.300 align:middle line:82% position:46% size:100% met de inspectie gehad om vast te stellen of wij inderdaad voldoen aan 01:20:05.420 --> 01:20:07.988 align:middle line:82% position:46% size:100% de eisen die 01:20:10.810 --> 01:20:13.210 align:middle line:82% position:46% size:100% de burgerschapsonderwerpen aan ons stellen. 01:20:15.729 --> 01:20:18.529 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag achter de vraag bij die burgerschapsdoelen is voortdurend: 01:20:18.649 --> 01:20:25.539 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe krijg ik het voor elkaar dat leerlingen veilig kunnen verblijven 01:20:25.689 --> 01:20:28.460 align:middle line:82% position:46% size:100% op school? Hoe kunnen zij op een verantwoorde 01:20:28.579 --> 01:20:32.529 align:middle line:82% position:46% size:100% wijze worden opgeleid tot 01:20:34.289 --> 01:20:36.759 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfredzame burgers in deze maatschappij? 01:20:38.500 --> 01:20:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vragen hebben wij allemaal positief kunnen beantwoorden. 01:20:44.199 --> 01:20:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% U kent de uitgangspunten van het burgerschapsonderwijs waarschijnlijk 01:20:47.899 --> 01:20:50.930 align:middle line:82% position:46% size:100% beter dan ik. Wij hebben daar een uitgebreid debat 01:20:51.050 --> 01:20:53.298 align:middle line:82% position:46% size:100% over gehad. Wij denken dat we al die onderwerpen 01:20:53.418 --> 01:20:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% op deze school op een bevredigende wijze kunnen behandelen. 01:20:57.640 --> 01:21:02.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, meneer Dekker. O, voordat u vertrekt, meneer 01:21:02.479 --> 01:21:04.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dekker, is er nog een interruptie van de heer Segers. 01:21:04.710 --> 01:21:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou iedereen wel willen verzoeken om sneren naar elkaar die niet 01:21:08.180 --> 01:21:11.390 align:middle line:82% position:46% size:100% inhoudelijk bijdragen aan de begrotingsbehandeling OCW achterwege 01:21:11.510 --> 01:21:11.889 align:middle line:82% position:46% size:100% te laten. 01:21:15.850 --> 01:21:18.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het betoog beluisterd. De heer Dekker deed best stevige 01:21:18.279 --> 01:21:23.239 align:middle line:82% position:46% size:100% uitspraken over de wetenschappelijke consensus en de mogelijke aansturing 01:21:23.359 --> 01:21:26.750 align:middle line:82% position:46% size:100% van het ministerie van OCW. Dat wordt elders bepaald. 01:21:27.270 --> 01:21:31.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar werden best wel stevige uitspraken over gedaan. 01:21:31.628 --> 01:21:37.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd kwam de heer Dekker met Popper, het belang van twijfel 01:21:37.430 --> 01:21:39.338 align:middle line:82% position:46% size:100% en het belang van afwijkende meningen. 01:21:42.640 --> 01:21:44.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Op Twitter volg ik de wetenschapsjournalist van de 01:21:44.840 --> 01:21:49.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Volkskrant, Maarten Keulemans. Die reageert geregeld op vrij 01:21:49.159 --> 01:21:49.569 align:middle line:82% position:46% size:100% ziedende … De 01:21:51.159 --> 01:21:52.689 align:middle line:82% position:46% size:100% "raad van toezicht" in de zaal murmelt wat, 01:21:56.168 --> 01:21:58.310 align:middle line:82% position:46% size:100% hoor ik. Ik zei het al: als we het kunnen 01:21:58.430 --> 01:21:59.929 align:middle line:82% position:46% size:100% vermijden om naar elkaar te sneren, dan zou ik u willen verzoeken om dat 01:22:00.048 --> 01:22:00.118 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen. O, maar 01:22:02.039 --> 01:22:03.060 align:middle line:82% position:46% size:100% ik hoorde gemurmel uit de zaal. 01:22:04.640 --> 01:22:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komt dan een statement van een Forum-Kamerlid over 01:22:11.600 --> 01:22:15.439 align:middle line:82% position:46% size:100% injecties en inentingen. Keulemans weerlegt dat vrij 01:22:15.560 --> 01:22:19.890 align:middle line:82% position:46% size:100% feitelijk en heel rustig. Hij komt met wetenschappelijke 01:22:20.010 --> 01:22:22.949 align:middle line:82% position:46% size:100% literatuur die aantoont dat je er echt anders tegenaan kunt en moet 01:22:23.069 --> 01:22:25.483 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Mijn vraag aan de heer Dekker is 01:22:25.603 --> 01:22:29.270 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk: als hij spreekt over het belang van twijfel, twijfelt hij dan 01:22:29.899 --> 01:22:32.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf weleens over zijn eigen opvattingen en over de opvattingen 01:22:32.189 --> 01:22:35.038 align:middle line:82% position:46% size:100% van de partij? Waaraan twijfelt hij dan precies? 01:22:35.158 --> 01:22:35.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry, dat 01:22:36.759 --> 01:22:38.439 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste stukje verstond ik niet helemaal. 01:22:39.079 --> 01:22:42.988 align:middle line:82% position:46% size:100% U benadrukt het belang van twijfel. Twijfelt u weleens aan uw eigen 01:22:43.109 --> 01:22:44.479 align:middle line:82% position:46% size:100% standpunten? Twijfelt u weleens aan opvattingen 01:22:44.659 --> 01:22:48.269 align:middle line:82% position:46% size:100% en statements van de partij? Waaraan twijfelt u dan precies? 01:22:48.389 --> 01:22:51.198 align:middle line:82% position:46% size:100% O ja, ik twijfel voortdurend aan bijna 01:22:53.409 --> 01:22:55.658 align:middle line:82% position:46% size:100% alles. Dat is precies wat ik "de 01:22:55.779 --> 01:22:57.329 align:middle line:82% position:46% size:100% ideeënstrijd" noem, "the battle of 01:23:00.369 --> 01:23:02.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ideas". Binnen mijn partij ben ik 01:23:02.659 --> 01:23:05.970 align:middle line:82% position:46% size:100% voortdurend in debat. Wij hebben op hoofdlijnen echter 01:23:06.090 --> 01:23:09.048 align:middle line:82% position:46% size:100% dezelfde inzichten. De verschillen waar ik vaak op 01:23:09.168 --> 01:23:12.109 align:middle line:82% position:46% size:100% aangesproken word, hebben in mijn ogen veel meer te maken met stijl 01:23:12.229 --> 01:23:16.029 align:middle line:82% position:46% size:100% dan met inhoud. Inhoudelijk heb ik geen enkel 01:23:16.600 --> 01:23:18.970 align:middle line:82% position:46% size:100% meningsverschil van betekenis in de partij. 01:23:19.479 --> 01:23:21.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Qua stijl heeft iedereen z'n eigen stijl. 01:23:22.359 --> 01:23:24.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat het debat vaak over. Ik vind het overigens niet helemaal 01:23:24.670 --> 01:23:28.869 align:middle line:82% position:46% size:100% fair dat u de naam van de heer Keulemans noemt, want hij is hier 01:23:29.409 --> 01:23:32.619 align:middle line:82% position:46% size:100% niet. Over stijl gesproken: ik vind dat 01:23:32.829 --> 01:23:35.189 align:middle line:82% position:46% size:100% hij, net als wij, onderdeel moet zijn van "the battle of ideas". 01:23:35.310 --> 01:23:38.762 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is prima. In veel gevallen is de mening van de 01:23:38.882 --> 01:23:40.609 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Keulemans anders dan die van mij c.q. 01:23:40.729 --> 01:23:43.149 align:middle line:82% position:46% size:100% van een van mijn fractiegenoten. Daar is helemaal niets mis mee. 01:23:44.140 --> 01:23:47.823 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind echter dat je in alle gevallen zo respectvol mogelijk moet 01:23:47.943 --> 01:23:50.739 align:middle line:82% position:46% size:100% proberen om de inhoudsexchange met elkaar aan te gaan. 01:23:51.069 --> 01:23:53.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat het in mijn bijdrage ook over. 01:23:54.489 --> 01:23:58.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou graag willen dat we een omgeving creëren waarin dat kan, ook 01:23:59.000 --> 01:24:01.029 align:middle line:82% position:46% size:100% rondom standpunten die heel gevoelig liggen. 01:24:02.529 --> 01:24:03.760 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Segers heeft nog een vervolgvraag. 01:24:03.880 --> 01:24:06.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Met dat laatste ben ik het eens. Er moet inderdaad alle vrijheid 01:24:06.958 --> 01:24:08.189 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Er moet heel veel ruimte zijn voor 01:24:08.310 --> 01:24:10.890 align:middle line:82% position:46% size:100% academisch debat. Dat moet ook in een partij het geval 01:24:11.010 --> 01:24:13.220 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Dat is inderdaad van groot belang. 01:24:13.759 --> 01:24:18.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zo benieuwd of u wat u van de rest van Nederland vraagt, zelf ook 01:24:18.149 --> 01:24:21.109 align:middle line:82% position:46% size:100% opbrengt, namelijk fundamentele twijfel en af en toe een correctie 01:24:21.500 --> 01:24:24.698 align:middle line:82% position:46% size:100% van inzicht. Het zou heel goed kunnen zijn dat u 01:24:24.909 --> 01:24:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% door een weerlegging van een wetenschapsjournalist, op basis van 01:24:28.060 --> 01:24:30.949 align:middle line:82% position:46% size:100% wetenschappelijke literatuur, op basis van artikelen, op basis van 01:24:31.069 --> 01:24:34.298 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek zegt: hé, daar ben ik toch anders over gaan nadenken. 01:24:35.140 --> 01:24:37.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp uit het antwoord van de heer Dekker dat hij zegt: ik twijfel 01:24:37.760 --> 01:24:42.259 align:middle line:82% position:46% size:100% soms aan de stijl van Forum — van de collega's — maar ik twijfel nooit 01:24:42.378 --> 01:24:45.220 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de inhoud. Is er nou geen enkel onderdeel, geen 01:24:45.340 --> 01:24:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% enkele uitlating van Forum, geen enkel standpunt, ook in die hele 01:24:48.739 --> 01:24:52.735 align:middle line:82% position:46% size:100% coronatijd, waarvan u zegt: ik heb het nog eens op me in laten werken, 01:24:52.855 --> 01:24:57.279 align:middle line:82% position:46% size:100% ik neem het serieus en ik ben daar toch een beetje over gaan twijfelen? 01:24:57.430 --> 01:24:59.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn er momenten van twijfel geweest? 01:24:59.430 --> 01:25:01.738 align:middle line:82% position:46% size:100% U roept daartoe zelf hartstochtelijk op. 01:25:02.128 --> 01:25:06.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft u momenten van twijfel gehad? Het is niet zo 01:25:08.270 --> 01:25:10.340 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik twijfel aan de stijl van Forum. 01:25:11.329 --> 01:25:14.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik twijfel op alle onderwerpen persoonlijk. 01:25:15.819 --> 01:25:18.363 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vroegere docent noemde dat de "arrogantie van de twijfel". 01:25:18.484 --> 01:25:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil mezelf niet zo neerzetten, maar het is denk ik wel verstandig 01:25:23.000 --> 01:25:25.060 align:middle line:82% position:46% size:100% om te blijven twijfelen op alles wat je wordt voorgehouden. 01:25:25.390 --> 01:25:26.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat blijf ik doen. 01:25:30.579 --> 01:25:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Kijk, stijlverschillen zijn er en de ene stijl spreekt de een aan en de 01:25:34.250 --> 01:25:35.649 align:middle line:82% position:46% size:100% andere stijl spreekt de ander aan. 01:25:38.319 --> 01:25:42.283 align:middle line:82% position:46% size:100% De stelligheid die u mij misschien indirect een beetje verwijt, "waarom 01:25:42.403 --> 01:25:45.949 align:middle line:82% position:46% size:100% ben je nou zo stellig op al die onderwerpen", zie ik eigenlijk veel 01:25:46.069 --> 01:25:49.970 align:middle line:82% position:46% size:100% meer aan de andere kant. Ik zie een heel stellige 01:25:50.090 --> 01:25:53.483 align:middle line:82% position:46% size:100% berichtgeving over allerlei onderwerpen in Nederland, door de 01:25:53.603 --> 01:25:56.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse politiek maar ook door de Nederlandse media, die hele 01:25:56.630 --> 01:25:59.859 align:middle line:82% position:46% size:100% complexe onderwerpen volstrekt vanuit maar één invalshoek blijven 01:26:00.250 --> 01:26:05.930 align:middle line:82% position:46% size:100% bestoken, terwijl je op je klompen aanvoelt dat er ook een andere kant 01:26:06.050 --> 01:26:07.960 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn, maar die komt nooit aan de orde. 01:26:08.770 --> 01:26:11.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb ik inderdaad de neiging om te zeggen: nou, dan wil ik ook de 01:26:11.569 --> 01:26:15.170 align:middle line:82% position:46% size:100% andere kant helemaal begrijpen. Dan word ik ook een beetje narrig en 01:26:15.289 --> 01:26:18.800 align:middle line:82% position:46% size:100% zeg ik: dit verhaal ken ik nu wel, ik wil die andere kant weleens 01:26:18.920 --> 01:26:21.229 align:middle line:82% position:46% size:100% horen. Daar blijkt in heel veel gevallen 01:26:21.349 --> 01:26:22.930 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk veel meer in te zitten dan je denkt. 01:26:23.319 --> 01:26:26.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel vaak zitten er mechanismen onder die ervoor zorgen dat die 01:26:26.239 --> 01:26:27.159 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen helemaal niet aan het woord komen. 01:26:27.279 --> 01:26:29.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik het in mijn voordracht een beetje over gehad. 01:26:30.668 --> 01:26:31.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, 01:26:32.588 --> 01:26:35.429 align:middle line:82% position:46% size:100% meneer Dekker. Ik zie mevrouw Pouw-Verweij al 01:26:35.548 --> 01:26:38.229 align:middle line:82% position:46% size:100% lopen, maar op mijn lijstje heb ik nog de heer Jansen staan. 01:26:38.350 --> 01:26:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even of dat correct is. 01:26:41.710 --> 01:26:43.479 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Jansen namens Forum voor Democratie. 01:27:02.949 --> 01:27:07.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw de voorzitter. "We worden werkelijk overspoeld met 01:27:07.640 --> 01:27:11.270 align:middle line:82% position:46% size:100% aanmeldingen. Het aantal nieuwe patiënten blijft 01:27:11.390 --> 01:27:14.078 align:middle line:82% position:46% size:100% maar stijgen. Er is geen afvlakking in zicht. 01:27:14.649 --> 01:27:17.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ongekend voor de medische wereld. 01:27:17.588 --> 01:27:20.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij de meeste zorgvormen kan de vraag ernaar goed worden ingeschat, 01:27:20.878 --> 01:27:24.609 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals bij diabetes. Een stijging daar zou nooit zomaar 01:27:24.729 --> 01:27:27.199 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de lucht komen vallen zoals we nu meemaken." Dat zegt Thomas 01:27:27.319 --> 01:27:31.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Steensma, psycholoog en onderzoeker van het kennis en Zorgcentrum voor 01:27:31.539 --> 01:27:34.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Genderdysforie op het Amsterdam UMC tegen De Groene Amsterdammer. 01:27:35.680 --> 01:27:39.279 align:middle line:82% position:46% size:100% De Groene meldt dat het aantal aanmeldingen voor transgenderzorg 01:27:39.699 --> 01:27:42.429 align:middle line:82% position:46% size:100% verviervoudigde in de afgelopen tien jaar. 01:27:43.029 --> 01:27:49.219 align:middle line:82% position:46% size:100% In heel het jaar 2008 meldden zich 200 nieuwe personen en in 2019 waren 01:27:49.338 --> 01:27:55.520 align:middle line:82% position:46% size:100% ruim 5.300 jongen mensen onder behandeling en stonden er 1.300 op 01:27:55.640 --> 01:27:59.238 align:middle line:82% position:46% size:100% de wachtlijst. Elke maand komen daar meer dan 100 01:27:59.359 --> 01:28:02.029 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen bij. Ondanks de snelle toename aan 01:28:02.149 --> 01:28:06.170 align:middle line:82% position:46% size:100% transgenderklinieken is de wachtlijst in 2021 opgelopen tot 01:28:06.289 --> 01:28:09.878 align:middle line:82% position:46% size:100% bijna 2.000 mensen, en het wordt alleen maar meer. 01:28:10.750 --> 01:28:14.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is er in hemelsnaam aan de hand met onze jeugd? 01:28:14.899 --> 01:28:16.896 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Kinderen zouden helemaal niet moeten 01:28:17.016 --> 01:28:18.800 align:middle line:82% position:46% size:100% worden lastiggevallen met seksualiteit. 01:28:19.189 --> 01:28:21.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Kinderen moeten lekker spelen, ze moeten buiten voetballen, ze moeten 01:28:22.048 --> 01:28:24.390 align:middle line:82% position:46% size:100% skeeleren, ze moeten in de bomen klimmen, af en toe vallen en weer 01:28:24.510 --> 01:28:27.288 align:middle line:82% position:46% size:100% opstaan, rennen, klauteren, oorlogje spelen, tekenen. 01:28:27.470 --> 01:28:29.479 align:middle line:82% position:46% size:100% En op school moeten ze de Nederlandse taal machtig worden. 01:28:29.659 --> 01:28:32.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten leren rekenen, leren wat de hoofdsteden van onze provincies 01:28:32.699 --> 01:28:35.310 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn en ze moeten zich bewust worden van de prachtige geschiedenis van 01:28:35.430 --> 01:28:38.670 align:middle line:82% position:46% size:100% hun voorouders. Maar in plaats daarvan zijn scholen 01:28:38.789 --> 01:28:42.619 align:middle line:82% position:46% size:100% in toenemende mate bezig met seksualiteit en specifiek 01:28:42.859 --> 01:28:44.119 align:middle line:82% position:46% size:100% alternatieve seksuele 01:28:45.699 --> 01:28:46.630 align:middle line:82% position:46% size:100% oriëntaties. We zien de gevolgen. 01:28:47.020 --> 01:28:51.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Steeds meer jonge mensen twijfelen aan hun zogenaamde genderidentiteit. 01:28:51.640 --> 01:28:54.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Vaak gaat het om kwetsbare, depressieve jongeren die überhaupt 01:28:54.680 --> 01:28:58.279 align:middle line:82% position:46% size:100% in de war zijn over hun positie in de wereld, die niet weten wat ze met 01:28:58.399 --> 01:29:00.649 align:middle line:82% position:46% size:100% hun leven aan moeten en die ervan overtuigd raken dat ze in het 01:29:00.770 --> 01:29:04.539 align:middle line:82% position:46% size:100% verkeerde lichaam zijn geboren. Dit idee was twintig jaar geleden 01:29:04.750 --> 01:29:06.520 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit in dat soort jongeren opgekomen. 01:29:06.710 --> 01:29:09.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet het aan de cijfers en aan de verontwaardiging bij artsen die 01:29:09.779 --> 01:29:12.250 align:middle line:82% position:46% size:100% spreken over de explosieve stijging van het aantal gevallen. 01:29:12.789 --> 01:29:16.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mensen boven de 30 is het een wereldschokkend fenomeen, want zij 01:29:16.430 --> 01:29:18.639 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn hier in hun jeugd niet of nauwelijks aan blootgesteld. 01:29:18.979 --> 01:29:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lijkt met name te leven onder de millennials en Gen Z. 01:29:23.000 --> 01:29:27.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze trend komt niet vanuit henzelf. Er is overduidelijk sprake van een 01:29:27.739 --> 01:29:31.969 align:middle line:82% position:46% size:100% sterke toename van lgbt gedachtegoed in de publieke ruimte, van films tot 01:29:32.088 --> 01:29:36.759 align:middle line:82% position:46% size:100% series, TikTok tot Netflix, voetbal tot formule 1 en kunst tot reclames; 01:29:36.939 --> 01:29:39.048 align:middle line:82% position:46% size:100% overal is het aanwezig. Het wordt tegenwoordig zelfs in de 01:29:39.168 --> 01:29:43.448 align:middle line:82% position:46% size:100% kerken gepropageerd. Je kan er niet meer aan ontsnappen. 01:29:44.560 --> 01:29:48.600 align:middle line:82% position:46% size:100% En alsof dat niet erg genoeg zou zijn, is onze overheid actief 01:29:48.720 --> 01:29:51.859 align:middle line:82% position:46% size:100% betrokken bij de verspreiding van deze ideeën, specifiek ook het 01:29:51.979 --> 01:29:54.759 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 01:29:56.289 --> 01:29:58.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Lgbt-voorlichtingspropaganda in het onderwijs zou er volgens de 01:29:58.850 --> 01:30:02.859 align:middle line:82% position:46% size:100% promotors op gericht moeten zijn om kinderen zichzelf te laten zijn, 01:30:02.979 --> 01:30:05.810 align:middle line:82% position:46% size:100% maar in feite worden kinderen in aanraking gebracht met ideeën die 01:30:05.930 --> 01:30:08.979 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niet vanuit henzelf komen. Ik noem een aantal voorbeelden. 01:30:09.430 --> 01:30:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% De Rutgers Stichting is een invloedrijke organisatie die ooit 01:30:12.378 --> 01:30:14.710 align:middle line:82% position:46% size:100% werd opgericht om overbevolking tegen te gaan. 01:30:15.009 --> 01:30:17.329 align:middle line:82% position:46% size:100% De stichting wordt tegenwoordig gesubsidieerd door de Nederlandse 01:30:17.449 --> 01:30:19.720 align:middle line:82% position:46% size:100% regering, onder andere om voorlichtingscampagnes 01:30:21.250 --> 01:30:23.060 align:middle line:82% position:46% size:100% over lgbt en seksualiteit te organiseren op scholen. 01:30:23.409 --> 01:30:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Hun initiatief, 01:30:26.189 --> 01:30:28.960 align:middle line:82% position:46% size:100% seksuelevorming.nl, is er naar eigen zeggen op gericht om kinderen te 01:30:29.079 --> 01:30:31.538 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen bij een gezonde en veilige seksuele ontwikkeling. 01:30:31.658 --> 01:30:34.949 align:middle line:82% position:46% size:100% De stichting vindt dat je hiermee kunt starten vanaf groep 1. 01:30:35.470 --> 01:30:39.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat dus om kleuters van 4 en 5 jaar. 01:30:40.060 --> 01:30:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u vervolgt met de voorbeelden, heeft u een interruptie van mevrouw 01:30:43.159 --> 01:30:44.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Westerveld, GroenLinks. 01:30:45.759 --> 01:30:47.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb geen vraag, wel een opmerking. 01:30:48.220 --> 01:30:50.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb grote moeite met wat hier wordt beweerd. 01:30:52.270 --> 01:30:54.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doet geen recht aan de mensen. Het doet ook geen recht aan de 01:30:55.010 --> 01:30:58.640 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen uit het onderwijs, die elke dag met hart en ziel voor de klas 01:30:58.760 --> 01:31:01.210 align:middle line:82% position:46% size:100% staan. Zij leren kinderen ontzettend veel 01:31:02.109 --> 01:31:05.020 align:middle line:82% position:46% size:100% en worden hier dan zo neergezet. Er worden hun dingen in de schoenen 01:31:05.168 --> 01:31:08.210 align:middle line:82% position:46% size:100% geschoven die gewoon niet waar zijn en die de onderwijspraktijk geen 01:31:08.329 --> 01:31:11.037 align:middle line:82% position:46% size:100% recht doen. Ik wil daar graag afstand van nemen. 01:31:11.157 --> 01:31:14.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop ook dat mensen die kijken niet het idee hebben dat dit nu het 01:31:14.659 --> 01:31:18.319 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs zou zijn, of dat dit standpunt door een groot deel van de 01:31:18.439 --> 01:31:19.750 align:middle line:82% position:46% size:100% rest van de Kamer gesteund zou worden. 01:31:19.869 --> 01:31:21.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn partij steunt dat in ieder geval niet. 01:31:21.670 --> 01:31:23.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Staat genoteerd. Vervolgt u uw betoog. 01:31:25.329 --> 01:31:29.210 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2021 organiseerde de Rutgers Stichting de Week van de 01:31:29.329 --> 01:31:34.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Lentekriebels, waaraan 65% van de Nederlandse basisscholen deelnam. 01:31:34.509 --> 01:31:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Leraren werden geïnstrueerd om bijvoorbeeld de volgende vragen te 01:31:36.619 --> 01:31:38.449 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen. In hoeverre voel je je een jongetje 01:31:38.569 --> 01:31:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% of een meisje op een schaal van 1 tot 10? 01:31:40.930 --> 01:31:44.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe ben je erachter gekomen of je jongetjes of meisjes leuk vindt? 01:31:44.319 --> 01:31:47.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Weet je wat interseks is? Heb je alleen jongetjes of ook 01:31:47.729 --> 01:31:50.199 align:middle line:82% position:46% size:100% meisjesspeelgoed gekregen toen je jong was, en waarom? 01:31:50.588 --> 01:31:54.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Leraren moesten bewust de heteroseksuele norm loslaten en een 01:31:54.829 --> 01:31:57.128 align:middle line:82% position:46% size:100% discussie starten over seksuele diversiteit. 01:31:57.579 --> 01:32:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Rutgers raadt leraren aan om de zogenaamde "genderkoek" als 01:32:01.279 --> 01:32:04.069 align:middle line:82% position:46% size:100% lesvoorbeeld te gebruiken, waarmee kinderen wordt geleerd dat er een 01:32:04.189 --> 01:32:07.699 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil is tussen aangeboren sekse en genderidentiteit, die zich in 01:32:07.819 --> 01:32:12.039 align:middle line:82% position:46% size:100% haar ogen later zou ontwikkelen. Rutgers heeft 26 miljoen euro 01:32:12.189 --> 01:32:15.069 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidie ontvangen om dit te organiseren. 01:32:16.060 --> 01:32:19.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is echt walgelijk. Zoals ik al eerder zei: kinderen 01:32:19.430 --> 01:32:21.859 align:middle line:82% position:46% size:100% horen hier niet mee lastig te worden gevallen. 01:32:22.039 --> 01:32:24.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten lekker buiten spelen en op school moeten ze lekker leren 01:32:24.899 --> 01:32:26.298 align:middle line:82% position:46% size:100% rekenen en de taal leren. Mevrouw 01:32:30.069 --> 01:32:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Hagen heeft een persoonlijk feit. Ik ben even aan het zoeken, want 01:32:31.939 --> 01:32:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij bent u noch uw partij genoemd. 01:32:33.850 --> 01:32:38.948 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben juf en ik heb in groep 4 een meisje in mijn klas gekregen dat 01:32:39.069 --> 01:32:43.329 align:middle line:82% position:46% size:100% vanaf de eerste dag, of eigenlijk al veel eerder, aan het zoeken was naar 01:32:43.449 --> 01:32:46.960 align:middle line:82% position:46% size:100% wie zij eigenlijk was. Uiteindelijk is zij als een jongen 01:32:47.079 --> 01:32:52.729 align:middle line:82% position:46% size:100% van de basisschool af gegaan. Alles wat u hier predikt, wat u hier 01:32:52.850 --> 01:32:57.759 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstaat, doet af aan het geluk van die kinderen die niet geboren zijn 01:32:57.970 --> 01:33:00.609 align:middle line:82% position:46% size:100% in het lichaam dat ze eigenlijk zouden willen hebben. 01:33:01.310 --> 01:33:04.144 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het zo walgelijk dat ik het hier gewoon even kwijt moet. 01:33:04.264 --> 01:33:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal nu ook even deze zaal verlaten, want het raakt me diep in 01:33:06.619 --> 01:33:11.219 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn hart dat u dit voorstaat. Het is jammer dat mevrouw de zaal 01:33:11.338 --> 01:33:12.725 align:middle line:82% position:46% size:100% moet verlaten. In mijn ogen is dat niet nodig. 01:33:12.845 --> 01:33:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt hier gewoon ideeën uitwisselen. 01:33:14.548 --> 01:33:16.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het ook geen persoonlijk feit; het gaat niet over 01:33:16.509 --> 01:33:18.979 align:middle line:82% position:46% size:100% haar. Natuurlijk zijn hier nu heel veel 01:33:19.100 --> 01:33:21.350 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen mee bezig. Dat was ook het beeld dat ik eerder 01:33:21.470 --> 01:33:24.640 align:middle line:82% position:46% size:100% schetste: er zijn steeds meer jongeren die nu het slachtoffer 01:33:24.760 --> 01:33:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% worden van dit soort ideeën. Dat is heel erg zielig en dat is 01:33:27.289 --> 01:33:33.350 align:middle line:82% position:46% size:100% heel erg, maar het komt onder andere door die alsmaar groter wordende … 01:33:33.470 --> 01:33:36.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je als kind op TikTok scrolt … Al die kinderen zitten tegenwoordig 01:33:36.420 --> 01:33:38.838 align:middle line:82% position:46% size:100% op TikTok te scrollen. Zij krijgen allemaal van dit soort 01:33:38.958 --> 01:33:41.180 align:middle line:82% position:46% size:100% filmpjes te zien. Dat zien jullie allemaal niet, maar 01:33:41.300 --> 01:33:43.239 align:middle line:82% position:46% size:100% dat wordt steeds meer en steeds ingrijpender. 01:33:43.359 --> 01:33:46.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Op Netflix worden alle personages vervangen door allemaal transgender 01:33:46.819 --> 01:33:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% personages. Dat wordt enorm gepropageerd. 01:33:49.298 --> 01:33:52.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is een maatschappelijke trend, die steeds groter wordt. 01:33:52.600 --> 01:33:55.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal hier ook zo verder op ingaan. Vervolgt u uw betoog. 01:33:55.699 --> 01:33:57.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet zo dat ik die kinderen wil aanvallen. 01:33:57.949 --> 01:34:00.367 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het ontzettend erg dat er kinderen zijn die hiermee te maken 01:34:00.487 --> 01:34:01.989 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Dat wil ik heel erg duidelijk maken. 01:34:03.850 --> 01:34:07.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dit is lang niet alles. Ook de NPO draagt zijn steentje bij. 01:34:07.489 --> 01:34:11.197 align:middle line:82% position:46% size:100% Het programma "Gewoon. Bloot." stelde kinderen van 9 tot 12 01:34:11.317 --> 01:34:14.119 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar bloot aan naakte lichamen van volwassen mensen en liet hun 01:34:14.239 --> 01:34:16.960 align:middle line:82% position:46% size:100% geslachtsdelen in detail bestuderen en beschrijven. 01:34:17.560 --> 01:34:21.130 align:middle line:82% position:46% size:100% In een speciale aflevering werden jonge kinderen zelfs geconfronteerd 01:34:21.338 --> 01:34:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% met transgenders. Op Schooltv, dat veel mensen 01:34:25.430 --> 01:34:29.298 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien nog kennen van programma's over aardrijkskunde, geschiedenis en 01:34:29.418 --> 01:34:31.760 align:middle line:82% position:46% size:100% biologie, worden tegenwoordig programma's getoond met 01:34:31.880 --> 01:34:35.298 align:middle line:82% position:46% size:100% masturberende dieren. "Omdat we geen mensen mogen laten 01:34:35.418 --> 01:34:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% zien." Schooltv bereikt 80% van de basisscholen in Nederland. 01:34:42.668 --> 01:34:45.859 align:middle line:82% position:46% size:100% De GSA (Gender & Sexuality Alliance), onderdeel van het COC, de 01:34:45.979 --> 01:34:49.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse lgbt belangenorganisatie, organiseert op 01:34:49.970 --> 01:34:53.048 align:middle line:82% position:46% size:100% basis en middelbare scholen de zogenaamde Paarse Vrijdag. 01:34:53.289 --> 01:34:56.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel hiervan is naar eigen zeggen de acceptatie van kinderen 01:34:56.680 --> 01:35:00.220 align:middle line:82% position:46% size:100% met een andere seksuele oriëntatie. Maar het past in een breed patroon 01:35:00.520 --> 01:35:03.069 align:middle line:82% position:46% size:100% van het in aanraking brengen van jonge kinderen met dit soort ideeën. 01:35:03.680 --> 01:35:07.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook levert het COC lespakketten voor elk jaar van de basisschool. 01:35:07.289 --> 01:35:11.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierin staan centraal seksualiteit, relaties en de vraag of geslacht 01:35:11.439 --> 01:35:13.918 align:middle line:82% position:46% size:100% biologisch of een sociaal construct is. 01:35:14.739 --> 01:35:19.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De enorme toename van de aanvragen bij transgenderklinieken kan alleen 01:35:19.640 --> 01:35:22.520 align:middle line:82% position:46% size:100% verklaard worden door de overweldigende mate waarin kinderen 01:35:22.640 --> 01:35:25.569 align:middle line:82% position:46% size:100% hieraan worden blootgesteld en zelfs opgejuind. 01:35:26.048 --> 01:35:29.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Het komt niet uit de lucht vallen. Dat is ook duidelijk te zien aan de 01:35:29.149 --> 01:35:32.448 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen tussen generaties. Een Ipsos-studie in Amerika vroeg 01:35:32.569 --> 01:35:35.680 align:middle line:82% position:46% size:100% respondenten van vier generaties in hoeverre zij zich volledig als 01:35:35.918 --> 01:35:39.189 align:middle line:82% position:46% size:100% heteroseksueel identificeren. Van de babyboomgeneratie was dat 01:35:39.310 --> 01:35:43.460 align:middle line:82% position:46% size:100% 90%, van de generatie daarna was het ruim 80%, van de millenialgeneratie 01:35:43.579 --> 01:35:48.670 align:middle line:82% position:46% size:100% was dat nog maar 75% en van generatie Z, de kinderen die na het 01:35:48.789 --> 01:35:53.420 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar 2000 zijn geboren, identificeert nog maar 60% zich als 01:35:53.539 --> 01:35:58.189 align:middle line:82% position:46% size:100% volledig hetero. Deze data geven een trend aan die 01:35:58.310 --> 01:36:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% net als Black Lives Matter en woke vanuit Amerika naar Nederland is 01:36:02.539 --> 01:36:04.670 align:middle line:82% position:46% size:100% overgewaaid. Daarom worden ook al die Engelse 01:36:04.789 --> 01:36:08.899 align:middle line:82% position:46% size:100% woorden gebruikt. Het ademt cultuurmarxisme, zoals dat 01:36:09.020 --> 01:36:12.380 align:middle line:82% position:46% size:100% is opgesteld door onder andere Herbert Marcuse, en hun ondermijning 01:36:12.500 --> 01:36:16.548 align:middle line:82% position:46% size:100% van het heteroseksuele gezin, omdat het in hun ogen mensen vatbaar zou 01:36:16.668 --> 01:36:19.210 align:middle line:82% position:46% size:100% maken voor fascisme en antisemitisme. 01:36:19.869 --> 01:36:22.773 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Nooit in de geschiedenis is het 01:36:22.893 --> 01:36:26.500 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig geweest om kinderen uitgebreid te leren over seksualiteit. 01:36:26.710 --> 01:36:30.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Nooit hebben scholen of leraren hier een actieve rol in hoeven spelen. 01:36:30.970 --> 01:36:34.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Kinderen komen er op een bepaalde leeftijd vanzelf allemaal wel achter 01:36:34.239 --> 01:36:36.550 align:middle line:82% position:46% size:100% en kunnen er bovendien met hun ouders over spreken. 01:36:37.149 --> 01:36:40.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Biologie en leren over het menselijk lichaam is natuurlijk prima, maar er 01:36:40.970 --> 01:36:43.300 align:middle line:82% position:46% size:100% moet geen ideologisch sausje overheen. 01:36:43.869 --> 01:36:47.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Maatschappelijke instituties zouden jongeren stabiliteit en zekerheid 01:36:47.600 --> 01:36:49.418 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten bieden. Die moeten jongeren leren wat het is 01:36:49.569 --> 01:36:51.829 align:middle line:82% position:46% size:100% om een goede man of goede vrouw te zijn en wat het is om een goede 01:36:51.949 --> 01:36:55.510 align:middle line:82% position:46% size:100% vader of goede moeder te zijn, maar het tegenovergestelde gebeurt. 01:36:55.689 --> 01:36:58.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Scholen gaan blind mee in de genderwaanzin. 01:36:58.649 --> 01:37:02.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Het NOS-Journaal legt jongeren zelfs uit hoe ze illegaal aan 01:37:02.418 --> 01:37:06.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hormoonblokkers kunnen komen. Forum voor Democratie wil dat de 01:37:06.579 --> 01:37:09.140 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid stopt met alle lgbt subsidies en 01:37:09.260 --> 01:37:12.238 align:middle line:82% position:46% size:100% -voorlichtingscampagnes. Scholen moeten zich weer richten op 01:37:12.359 --> 01:37:14.689 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Wij willen dat kinderen kunnen 01:37:14.810 --> 01:37:18.430 align:middle line:82% position:46% size:100% opgroeien in een veilige omgeving waarin ze echt zichzelf kunnen zijn 01:37:18.579 --> 01:37:21.069 align:middle line:82% position:46% size:100% en ze niet worden lastiggevallen met de genderideologie. 01:37:21.699 --> 01:37:25.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen kinderen beschermen tegen kwaadwillende volwassen die hun 01:37:25.270 --> 01:37:28.009 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen politieke agenda willen verwezenlijken via de kwetsbare 01:37:28.128 --> 01:37:30.310 align:middle line:82% position:46% size:100% geestjes van de toekomstige generatie. 01:37:30.970 --> 01:37:34.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen dat ouders centraal staan in de opvoeding, dat opa en oma daar 01:37:34.289 --> 01:37:37.609 align:middle line:82% position:46% size:100% een rol in spelen, en niet de juffrouw met lesmateriaal van de 01:37:37.729 --> 01:37:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Rutgers Stichting. Wij willen dat kinderen in contact 01:37:41.239 --> 01:37:44.649 align:middle line:82% position:46% size:100% staan met hun daadwerkelijke identiteit als jongen, als meisje, 01:37:44.829 --> 01:37:48.520 align:middle line:82% position:46% size:100% als Nederlander, als mens. Laat kinderen kinderen zijn. 01:37:48.970 --> 01:37:51.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel, meneer Jansen. 01:37:51.500 --> 01:37:52.810 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft een interruptie van mevrouw 01:37:55.449 --> 01:37:57.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Pouw-Verweij, JA21. De heer Jansen zei in zijn verhaal 01:37:58.039 --> 01:37:59.679 align:middle line:82% position:46% size:100% dat hij het belangrijk vindt dat kinderen binnen het onderwijs 01:38:00.009 --> 01:38:02.930 align:middle line:82% position:46% size:100% geleerd wordt wat het inhoudt om een goede man, een goede vrouw, een 01:38:03.050 --> 01:38:04.338 align:middle line:82% position:46% size:100% goede vader of een goede moeder te zijn. 01:38:04.458 --> 01:38:07.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de heer Jansen een vraag voor willen leggen waarover op het 01:38:07.930 --> 01:38:10.270 align:middle line:82% position:46% size:100% internet ook de nodige discussie geweest is. 01:38:10.689 --> 01:38:14.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is volgens de heer Jansen de definitie van een man of een vrouw, 01:38:14.600 --> 01:38:16.569 align:middle line:82% position:46% size:100% en dan het liefst in een non circulaire term? 01:38:19.119 --> 01:38:25.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een leuke vraag. In het stellen van de vraag zit de 01:38:25.909 --> 01:38:29.210 align:middle line:82% position:46% size:100% deconstructie. Doordat je geen volledige lijst van 01:38:29.329 --> 01:38:31.180 align:middle line:82% position:46% size:100% kenmerken kan geven, bestaat iets niet. 01:38:31.509 --> 01:38:34.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is precies wat men poogt te bereiken met het stellen van de 01:38:35.090 --> 01:38:36.920 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag. Dus nee, je kan geen uitputtende 01:38:37.039 --> 01:38:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% definitie geven van wat het is om man te zijn. 01:38:39.609 --> 01:38:41.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan ook geen uitputtende definitie geven van wat het is om 01:38:41.989 --> 01:38:43.429 align:middle line:82% position:46% size:100% vrouw te zijn. Maar dat betekent niet dat die 01:38:43.548 --> 01:38:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen niet overduidelijk in de werkelijkheid bestaan en dat er ook 01:38:47.119 --> 01:38:50.800 align:middle line:82% position:46% size:100% nog nooit aan getwijfeld is, totdat een stel ideologen in de afgelopen 01:38:50.920 --> 01:38:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% eeuw daarmee bezig is gegaan. Mevrouw Pouw voor een vervolgvraag. 01:38:54.889 --> 01:38:58.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel even verhelderend, want het was niet per se een gotcha vraag. 01:38:59.259 --> 01:39:02.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens de heer Jansen is er geen definitie van een man of van een 01:39:02.600 --> 01:39:04.960 align:middle line:82% position:46% size:100% vrouw? Er zijn heel veel basiskenmerken van 01:39:05.079 --> 01:39:08.279 align:middle line:82% position:46% size:100% mannen en vrouwen. Ten principale zijn die biologisch. 01:39:08.819 --> 01:39:12.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar is het zo dat omdat een jongetje het leuk vindt om te 01:39:12.640 --> 01:39:15.759 align:middle line:82% position:46% size:100% tekenen en een meisje het leuk vindt om met blokken te spelen, ze niet 01:39:15.878 --> 01:39:18.609 align:middle line:82% position:46% size:100% meer in die categorieën passen? Nee, zo simpel is het natuurlijk 01:39:18.729 --> 01:39:20.789 align:middle line:82% position:46% size:100% niet. Dat is precies het hele spel dat 01:39:20.909 --> 01:39:24.970 align:middle line:82% position:46% size:100% gespeeld wordt met definities, om dat zo te ontmantelen dat er maar 01:39:25.090 --> 01:39:27.090 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd wordt: er bestaat überhaupt niks meer. 01:39:27.750 --> 01:39:32.770 align:middle line:82% position:46% size:100% In de basis is het een biologisch feit dat de menselijke soort een man 01:39:32.890 --> 01:39:36.039 align:middle line:82% position:46% size:100% en een vrouw kent, een mannetje en een vrouwtje, zoals ook bij heel 01:39:36.159 --> 01:39:37.890 align:middle line:82% position:46% size:100% veel andere diersoorten het geval is. 01:39:38.529 --> 01:39:40.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Ik zie dat mevrouw Pouw-Verweij 01:39:40.668 --> 01:39:42.560 align:middle line:82% position:46% size:100% tevreden is. Voordat u vertrekt, zie ik dat 01:39:42.680 --> 01:39:44.640 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Woude van de VVD nog een vraag heeft. 01:39:44.760 --> 01:39:47.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is toch een vraag die me bezig blijft houden. 01:39:47.670 --> 01:39:50.859 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent eigenlijk bang dat door allerlei uitingen en campagnes 01:39:50.979 --> 01:39:56.270 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die anders hetero waren gebleven, homo worden? 01:39:56.390 --> 01:39:58.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben gewoon even benieuwd hoe dat werkt. 01:39:58.909 --> 01:40:01.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zelf honderd procent hetero. Dat ben ik altijd geweest en daar 01:40:01.878 --> 01:40:04.279 align:middle line:82% position:46% size:100% heb ik nooit aan getwijfeld. Ik kan me dus ook niet goed 01:40:04.399 --> 01:40:09.039 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen dat ik door een folder opeens lesbisch of bi zou worden. 01:40:09.460 --> 01:40:13.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben daar heel zeker over, dus geloof ik ook dat als iemand op mij 01:40:13.159 --> 01:40:16.929 align:middle line:82% position:46% size:100% afkomt en zegt "ik ben dat; ik voel dat zo", iemand dan zo is. 01:40:19.199 --> 01:40:21.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Je voelt je tot iemand aangetrokken of niet. 01:40:22.479 --> 01:40:25.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk dat dat bij de heer Jansen anders werkt. 01:40:26.439 --> 01:40:30.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan hij misschien een voorbeeld geven van hoe hij dat zelf ziet? 01:40:30.469 --> 01:40:35.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Een terechte vraag, want ik bedoelde dat inderdaad niet zo te zeggen. 01:40:36.569 --> 01:40:38.829 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn betoog ging het vooral heel erg specifiek over het hele 01:40:38.949 --> 01:40:42.600 align:middle line:82% position:46% size:100% transgendergebeuren dat nu wordt opgetuigd. 01:40:43.500 --> 01:40:45.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk is het zo dat sommige mensen op een bepaalde manier worden 01:40:45.449 --> 01:40:51.560 align:middle line:82% position:46% size:100% geboren, maar er is wel een overweldigende propagandacampagne, 01:40:51.680 --> 01:40:53.500 align:middle line:82% position:46% size:100% en dan niet specifiek met een foldertje van de overheid. 01:40:53.798 --> 01:40:56.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over het hele media establishment: alle films, alle 01:40:56.659 --> 01:40:58.609 align:middle line:82% position:46% size:100% series, alle muziek en noem het allemaal maar op. 01:40:58.729 --> 01:41:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gebeurt ook in het voetbal en ... 01:41:00.619 --> 01:41:04.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Kinderen in een kwetsbare leeftijd worden daarmee in de war gebracht. 01:41:04.359 --> 01:41:07.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet dus ook dat heel veel transgenders spijt krijgen. 01:41:07.338 --> 01:41:10.538 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is verder ook zo dat ze na hun operatie niet hun gevoelens van 01:41:10.658 --> 01:41:13.569 align:middle line:82% position:46% size:100% depressie, iets waar ze vaak mee te kampen hebben, verliezen. 01:41:14.229 --> 01:41:17.198 align:middle line:82% position:46% size:100% De zelfmoordcijfers zijn dus ontzettend hoog, ook bij mensen die 01:41:17.319 --> 01:41:20.869 align:middle line:82% position:46% size:100% een operatie hebben ondergaan. Het is dus helemaal niet zo dat al 01:41:20.989 --> 01:41:23.439 align:middle line:82% position:46% size:100% die mensen per se in het verkeerde lichaam zijn geboren. 01:41:23.770 --> 01:41:25.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hadden waarschijnlijk al psychische problemen en worden 01:41:26.079 --> 01:41:27.548 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens verder in de war gebracht. 01:41:28.180 --> 01:41:31.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat versterkt hun problemen in plaats van dat er een oplossing 01:41:31.590 --> 01:41:32.640 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt geboden. Dank u wel. 01:41:32.819 --> 01:41:34.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Woude voor een vervolgvraag. 01:41:34.439 --> 01:41:36.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat debat over transgenders gaan we ook nog een keer aan. 01:41:38.279 --> 01:41:41.869 align:middle line:82% position:46% size:100% U noemde cijfers over mensen die heteroseksueel zijn. 01:41:41.989 --> 01:41:43.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat percentage daalt! 01:41:46.829 --> 01:41:50.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Jansen zei net dat dat percentage dalende is en dat dat 01:41:50.199 --> 01:41:53.310 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar op jaar ergens door komt. Nou, volgens mij komt dat doordat er 01:41:53.878 --> 01:41:57.939 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds meer mensen voor uit durven te komen dat ze niet heteroseksueel 01:41:58.060 --> 01:42:00.689 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Uw vraag aan de heer Jansen is? 01:42:01.229 --> 01:42:05.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan meneer Jansen is: denkt de heer Jansen dat mensen die 01:42:05.500 --> 01:42:10.960 align:middle line:82% position:46% size:100% hetero zijn, homo of bi kunnen worden gemaakt met campagnes of 01:42:11.439 --> 01:42:13.119 align:middle line:82% position:46% size:100% lesmateriaal en dat soort dingen? 01:42:16.409 --> 01:42:18.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Het blijft een interessante vraag, want ik denk dat niemand het 01:42:18.229 --> 01:42:19.850 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord precies heeft. Maar het blijft wel een heel 01:42:19.970 --> 01:42:23.390 align:middle line:82% position:46% size:100% merkwaardig verschijnsel. Het is natuurlijk niet logisch dat 01:42:23.510 --> 01:42:26.890 align:middle line:82% position:46% size:100% dat percentage zo afneemt. Er is dus wel degelijk een verband. 01:42:27.430 --> 01:42:30.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Op Amerikaanse universiteiten is een peiling gedaan en daaruit blijkt dat 01:42:30.119 --> 01:42:34.369 align:middle line:82% position:46% size:100% een op de zes mensen zich nu als non binair identificeert. 01:42:34.489 --> 01:42:36.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus wel degelijk ook iets van een hype. 01:42:36.668 --> 01:42:40.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn vaak mensen — die studies zijn er ook — die helemaal niet 01:42:40.359 --> 01:42:43.699 align:middle line:82% position:46% size:100% praktiserend in die richting zijn, maar zich wel zo identificeren. 01:42:43.819 --> 01:42:46.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er dan wordt gevraagd of zij ook seksuele partners in die richting 01:42:46.520 --> 01:42:49.489 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, dan is het antwoord nee. Dus het is vaak ook een kwestie van 01:42:49.609 --> 01:42:51.020 align:middle line:82% position:46% size:100% identificatie. Maar er voltrekt zich nu wel een 01:42:51.140 --> 01:42:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% heel merkwaardig maatschappelijk proces. 01:42:54.798 --> 01:42:58.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de heer Jansen. De volgende spreekster — ze stond 01:42:58.140 --> 01:43:00.470 align:middle line:82% position:46% size:100% net al klaar — is mevrouw Pouw-Verweij van JA21. 01:43:20.350 --> 01:43:24.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Goed onderwijs bereidt kinderen, 01:43:24.250 --> 01:43:26.260 align:middle line:82% position:46% size:100% scholieren en studenten voor op het leven. 01:43:26.588 --> 01:43:29.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is toerusting voor een leven buiten de muren van scholen en 01:43:29.329 --> 01:43:32.000 align:middle line:82% position:46% size:100% kennisinstellingen. Het is een aanloop naar een leven 01:43:32.119 --> 01:43:33.878 align:middle line:82% position:46% size:100% dat altijd in het teken van leren zal staan. 01:43:34.539 --> 01:43:37.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed onderwijs brengt kennis en vaardigheden bij die nodig zijn om 01:43:37.909 --> 01:43:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% volwaardig deel te nemen aan de samenleving. 01:43:40.329 --> 01:43:42.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook eenvoudig een wettelijke opdracht. 01:43:43.869 --> 01:43:46.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat JA21 betreft begint goed onderwijs met het bijbrengen van 01:43:46.489 --> 01:43:49.460 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden, want we kunnen aan een hemelbestormend 01:43:49.579 --> 01:43:52.628 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijspaleis willen bouwen, maar de fundering moet deugen. 01:43:53.439 --> 01:43:55.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders dendert dat hele bouwwerk in elkaar. 01:43:55.960 --> 01:43:59.279 align:middle line:82% position:46% size:100% En we weten allemaal dat dit bouwwerk al in zijn voegen piept en 01:43:59.399 --> 01:44:01.009 align:middle line:82% position:46% size:100% kraakt. De basis moet op orde worden 01:44:01.128 --> 01:44:03.619 align:middle line:82% position:46% size:100% gebracht. Het Nederlandse onderwijs moet alles 01:44:03.739 --> 01:44:05.680 align:middle line:82% position:46% size:100% op alles zetten om die op orde te krijgen. 01:44:06.250 --> 01:44:09.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Over basisvaardigheden hebben we eerder dit jaar gedebatteerd. 01:44:09.338 --> 01:44:10.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Dáár ligt voor ons het accent. 01:44:13.000 --> 01:44:15.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Een onderwijspaleis heeft deugdelijke gebouwen nodig. 01:44:15.789 --> 01:44:17.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn die er ook? Belanghebbenden uit het 01:44:17.989 --> 01:44:20.689 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsveld slaan bij deze begroting de handen ineen om 01:44:20.810 --> 01:44:24.920 align:middle line:82% position:46% size:100% hiervoor aandacht te vragen. Organisaties roepen het kabinet op 01:44:25.039 --> 01:44:27.649 align:middle line:82% position:46% size:100% van goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen een beleidsprioriteit 01:44:27.770 --> 01:44:30.979 align:middle line:82% position:46% size:100% te maken. Daarvoor is volgens de indieners van 01:44:31.100 --> 01:44:34.009 align:middle line:82% position:46% size:100% het manifest over goede schoolgebouwen een structurele 01:44:34.128 --> 01:44:38.079 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarlijkse investering nodig van minstens 730 miljoen euro. 01:44:38.979 --> 01:44:42.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Is een structurele jaarlijkse investering van minstens 730 miljoen 01:44:42.680 --> 01:44:46.220 align:middle line:82% position:46% size:100% euro haalbaar? Ik ga ervan uit dat het antwoord 01:44:46.340 --> 01:44:49.130 align:middle line:82% position:46% size:100% ontkennend zal luiden, maar, zo nee, wat kunnen de organisaties dan 01:44:49.250 --> 01:44:52.880 align:middle line:82% position:46% size:100% tegemoetzien? Goed onderwijs vraagt ook een goede 01:44:53.000 --> 01:44:54.880 align:middle line:82% position:46% size:100% behandeling van degenen die onderwijs volgen. 01:44:55.418 --> 01:44:59.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vraagt om een reële compensatie van studenten voor het leenstelsel. 01:44:59.390 --> 01:45:03.369 align:middle line:82% position:46% size:100% De in de begroting opgenomen €1.000 is een te gemakkelijke afkoopsom, 01:45:03.878 --> 01:45:07.189 align:middle line:82% position:46% size:100% een afkoopsom die geenszins in verhouding staat tot het onrecht dat 01:45:07.310 --> 01:45:09.609 align:middle line:82% position:46% size:100% de zogenaamde pechgeneratie is aangedaan. 01:45:10.659 --> 01:45:13.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk besef ik dat studeren een voorrecht is. 01:45:13.779 --> 01:45:15.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten mogen zich ook bevoorrecht voelen. 01:45:16.270 --> 01:45:19.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar studenten met een voorrecht om de oren slaan is een vals argument 01:45:19.930 --> 01:45:22.509 align:middle line:82% position:46% size:100% om een schrijnende ongelijke behandeling goed te praten. 01:45:23.140 --> 01:45:26.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Duizenden euro's studieschuld meer ten opzichte van vorige en komende 01:45:26.600 --> 01:45:29.710 align:middle line:82% position:46% size:100% generaties, opgelopen door een mislukt experiment. 01:45:30.159 --> 01:45:33.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten afkopen met €1.000? Dat is geen tegemoetkoming, dat is 01:45:33.979 --> 01:45:36.380 align:middle line:82% position:46% size:100% een farce. Een betrouwbare overheid zou dat 01:45:36.500 --> 01:45:40.279 align:middle line:82% position:46% size:100% niet eens moeten willen. Is de minister het met JA21 eens dat 01:45:40.399 --> 01:45:43.850 align:middle line:82% position:46% size:100% de afkoopsom van €1.000 schrijnend onrechtvaardig is, doordat de 01:45:43.970 --> 01:45:47.270 align:middle line:82% position:46% size:100% pechgeneratie in een zeer nadelige positie wordt gebracht tegenover 01:45:47.390 --> 01:45:49.689 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige en komende generaties studenten? 01:45:50.259 --> 01:45:53.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister bereid om na te denken over mogelijkheden om de 01:45:53.119 --> 01:45:56.210 align:middle line:82% position:46% size:100% studieschuld draaglijk te maken, bijvoorbeeld door te kijken of het 01:45:56.329 --> 01:46:00.260 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk is om een langjarige maatregel te treffen met betrekking 01:46:00.380 --> 01:46:02.048 align:middle line:82% position:46% size:100% tot de hoogte van de te betalen rente? 01:46:03.548 --> 01:46:06.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft buitenlandse studenten missen we in deze begroting de 01:46:06.399 --> 01:46:09.948 align:middle line:82% position:46% size:100% urgentie dat een grote toestroom een grote druk legt op de markt voor 01:46:10.069 --> 01:46:13.689 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenhuisvesting en dat de taalproblematiek wordt versterkt. 01:46:14.439 --> 01:46:17.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar ligt het evenwicht tussen gezonde internationalisering en 01:46:17.810 --> 01:46:21.140 align:middle line:82% position:46% size:100% vervreemding van ons onderwijs? Dat lijkt nu zoek, nu het hoger 01:46:21.260 --> 01:46:23.930 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs er kennelijk op uit is om zo veel mogelijk internationale 01:46:24.050 --> 01:46:27.949 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten binnen te halen. Het is geen benepen provincialisme 01:46:28.069 --> 01:46:30.859 align:middle line:82% position:46% size:100% om in te zien dat kwaliteit van onderwijs een balans vraagt tussen 01:46:30.979 --> 01:46:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% het aantal Nederlandse studenten en studenten uit het buitenland; een 01:46:34.458 --> 01:46:37.729 align:middle line:82% position:46% size:100% constatering die zich naadloos laat voegen in het totaalplaatje van 01:46:37.850 --> 01:46:41.270 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidmakers die ver over onze landsgrenzen kijken, maar een blinde 01:46:41.390 --> 01:46:43.479 align:middle line:82% position:46% size:100% vlek hebben voor wat er in eigen land nodig is. 01:46:44.439 --> 01:46:47.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke criteria, zo vraag ik de minister, hanteren 01:46:47.569 --> 01:46:50.630 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen om een gezonde balans aan te houden tussen 01:46:50.750 --> 01:46:53.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse studenten en studenten uit het buitenland? 01:46:53.890 --> 01:46:57.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn die criteria er? En zo niet, is het verstandig om die 01:46:57.140 --> 01:46:57.909 align:middle line:82% position:46% size:100% dan te ontwikkelen? 01:46:59.560 --> 01:47:00.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Het mbo leidt 01:47:02.199 --> 01:47:05.270 align:middle line:82% position:46% size:100% op tot een brede waaier aan beroepen, maar er zijn beroepen 01:47:05.390 --> 01:47:09.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zonder opleiding in de studiegids. Dat zijn de klassieke ambachten. 01:47:09.399 --> 01:47:12.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem de rietdekker, de goud en zilversmid en de glazenier. 01:47:13.149 --> 01:47:16.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo zijn er nog meer, want we hebben prachtige ambachten die er nog 01:47:16.130 --> 01:47:18.920 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd toe doen. Als de kennis verloren gaat, worden 01:47:19.039 --> 01:47:20.680 align:middle line:82% position:46% size:100% er geen nieuwe ambachtslieden opgeleid. 01:47:21.100 --> 01:47:24.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan die ambachten verloren waarin nog altijd volop werk is te 01:47:24.350 --> 01:47:26.479 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden. Het zijn beroepen die je niet in de 01:47:26.600 --> 01:47:29.029 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolbanken leert, maar die je in de praktijk onder de knie moet 01:47:29.149 --> 01:47:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, zoals dat van parketlegger. Voor de mbo's zijn de aantallen op 01:47:33.439 --> 01:47:36.710 align:middle line:82% position:46% size:100% te leiden vaklieden te klein om er een lonend opleidingsaanbod op af te 01:47:36.829 --> 01:47:39.069 align:middle line:82% position:46% size:100% stemmen. Als we die ambachten willen houden, 01:47:39.220 --> 01:47:42.588 align:middle line:82% position:46% size:100% als we de enthousiaste vakmensen willen blijven opleiden, moeten we 01:47:42.708 --> 01:47:45.399 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgaan met het ondersteunen van de opleiding die er is. 01:47:45.640 --> 01:47:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het dan over de Ambachtsacademie. 01:47:47.890 --> 01:47:50.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Samen met mevrouw Van der Plas van BBB dien ik hiervoor een amendement 01:47:50.958 --> 01:47:53.270 align:middle line:82% position:46% size:100% in. Graag een reactie van de minister op 01:47:53.390 --> 01:47:56.378 align:middle line:82% position:46% size:100% dit amendement. Voorzitter, ik rond af. 01:47:57.270 --> 01:47:59.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat JA21 betreft staat de kwaliteit van het onderwijs voorop. 01:48:00.279 --> 01:48:03.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Gewoon investeren in het geven van deugdelijk onderwijs. 01:48:03.310 --> 01:48:05.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Eenvoudig de basisvaardigheden op orde brengen. 01:48:06.579 --> 01:48:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee ben ik begonnen. Ik besluit met een tendens die ik in 01:48:09.439 --> 01:48:12.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de begroting waarneem en die mijn fractie minder gelukkig maakt, en 01:48:12.939 --> 01:48:16.170 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee druk ik me voorzichtig uit. Dat is de focus op allerlei 01:48:16.289 --> 01:48:19.969 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke vraagstukken. Dat verlegt de blik van de primaire 01:48:20.088 --> 01:48:22.850 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstelling van het onderwijs naar allerlei nevengeschikte 01:48:22.970 --> 01:48:25.819 align:middle line:82% position:46% size:100% doelstellingen. Kwalitatief goed onderwijs is 01:48:25.939 --> 01:48:28.119 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs waarin al die aspecten verweven zitten. 01:48:28.659 --> 01:48:31.159 align:middle line:82% position:46% size:100% In allerlei lessen kunnen maatschappelijke thema's aan de orde 01:48:31.279 --> 01:48:34.239 align:middle line:82% position:46% size:100% komen zonder dat daar aparte programma's voor nodig zijn. 01:48:35.020 --> 01:48:38.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Stop met het onderwijs overladen met maatschappelijke doelen die afleiden 01:48:38.779 --> 01:48:42.529 align:middle line:82% position:46% size:100% van het geven van goed onderwijs. Want ik zie het als een paradox dat 01:48:42.649 --> 01:48:45.500 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe meer secundaire doelen het onderwijs krijgt opgelegd, hoe 01:48:45.619 --> 01:48:49.460 align:middle line:82% position:46% size:100% slechter het onderwijs wordt. Het addertje onder het gras van de 01:48:49.579 --> 01:48:53.248 align:middle line:82% position:46% size:100% nagestreefde kansengelijkheid is het belonen van middelmatigheid en het 01:48:53.368 --> 01:48:55.329 align:middle line:82% position:46% size:100% maskeren van een gebrek aan kwaliteit. 01:48:56.079 --> 01:48:59.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Als sluipend een soort middenschool, verlengde brugklas of langere 01:48:59.539 --> 01:49:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% overgang tussen basisschool en voortgezet onderwijs wordt 01:49:02.060 --> 01:49:05.439 align:middle line:82% position:46% size:100% ingevoerd, doet dat geen recht aan praktisch ingestelde leerlingen. 01:49:05.979 --> 01:49:09.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan geschiedenis en Frans heus niet leuker vinden; die willen dóén. 01:49:10.479 --> 01:49:13.520 align:middle line:82% position:46% size:100% En het demotiveert de gymnasiumklantjes, want die willen 01:49:13.640 --> 01:49:16.159 align:middle line:82% position:46% size:100% wéten. Zo kan een agenda van 01:49:16.279 --> 01:49:19.310 align:middle line:82% position:46% size:100% kansengelijkheid onverhoopt uitmonden in het ontkennen van 01:49:19.430 --> 01:49:21.159 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende talenten en mogelijkheden. 01:49:21.668 --> 01:49:24.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Diversiteit is er en mag er ook zijn, moet er ook zijn. 01:49:25.569 --> 01:49:27.908 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed onderwijs is geen grote gelijkmaker. 01:49:28.239 --> 01:49:32.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed onderwijs is onderwijs dat in elke leerling, in iedere scholier, 01:49:32.409 --> 01:49:36.069 align:middle line:82% position:46% size:100% in alle studenten de talenten wakker maakt die passen bij die persoon. 01:49:36.430 --> 01:49:37.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we dat vooral voor ogen houden. 01:49:38.319 --> 01:49:39.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel. 01:49:39.470 --> 01:49:41.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een interruptie van mevrouw Westerveld, GroenLinks. 01:49:46.759 --> 01:49:51.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp heel veel uit het pleidooi van mevrouw Pouw-Verweij. 01:49:52.479 --> 01:49:55.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen, het punt dat verschillende partijen maken over waarom het 01:49:56.140 --> 01:50:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is om die keuze uit te stellen, is juist om jongeren wel 01:50:01.159 --> 01:50:03.470 align:middle line:82% position:46% size:100% meer kansen te geven. Het is niet omdat we vinden dat 01:50:03.590 --> 01:50:06.619 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren lang onderwijs moeten volgen dat niet bij ze past, maar 01:50:06.739 --> 01:50:10.000 align:middle line:82% position:46% size:100% het is wel omdat we weten, ook uit heel veel internationale rapporten, 01:50:10.539 --> 01:50:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% dat Nederlandse jongeren vrij vroeg moeten kiezen. 01:50:15.128 --> 01:50:16.810 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is lang niet voor alle jongeren goed. 01:50:16.960 --> 01:50:21.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het pleidooi van partijen: stel nou die keuze, die definitieve 01:50:21.439 --> 01:50:25.489 align:middle line:82% position:46% size:100% keuze, zo lang mogelijk uit, juist zodat jongeren op de beste plek 01:50:25.609 --> 01:50:26.109 align:middle line:82% position:46% size:100% terechtkomen. 01:50:29.289 --> 01:50:33.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor de interruptie. Ik snap het punt dat door die 01:50:33.350 --> 01:50:36.548 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen gemaakt wordt prima. Ik ben het er alleen niet mee eens. 01:50:37.250 --> 01:50:41.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben recent op werkbezoek geweest bij een techniekacademie. 01:50:41.439 --> 01:50:44.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zeggen ze juist heel duidelijk: in plaats van dat wij beginnen met 01:50:44.708 --> 01:50:47.250 align:middle line:82% position:46% size:100% een heel brede basis en het dan langzaam maar zeker 01:50:48.750 --> 01:50:52.890 align:middle line:82% position:46% size:100% toe laten lopen, specifieker laten worden, omhoog, gaan wij uit van een 01:50:53.010 --> 01:50:56.069 align:middle line:82% position:46% size:100% punaisemodel. Zij beginnen heel erg specifiek en 01:50:56.279 --> 01:51:00.140 align:middle line:82% position:46% size:100% pas later komt die verbreding. Je ziet dat dat zeker voor die groep 01:51:00.260 --> 01:51:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen heel erg goed is. Die komen ook veel beter voorbereid 01:51:03.878 --> 01:51:06.470 align:middle line:82% position:46% size:100% op de arbeidsmarkt. Die weten al jaren wat voor vak ze 01:51:06.590 --> 01:51:09.189 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan leren en zijn daar ook heel erg blij mee en heel erg trots op. 01:51:09.489 --> 01:51:12.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat iets heel erg goeds is waar we veel meer oog voor moeten 01:51:12.920 --> 01:51:15.439 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik denk dat heel veel leerlingen, 01:51:15.560 --> 01:51:17.689 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker ook praktisch opgeleide leerlingen — laatst is er weer een 01:51:17.810 --> 01:51:21.949 align:middle line:82% position:46% size:100% heel debat geweest over het mbo — juist uitvallen doordat die brede 01:51:22.069 --> 01:51:25.298 align:middle line:82% position:46% size:100% basis ze heel weinig interesseert. Dat zijn doeners. 01:51:25.569 --> 01:51:29.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Die willen met hun handen aan de gang gaan en die heel uitgebreide 01:51:30.039 --> 01:51:32.329 align:middle line:82% position:46% size:100% brede opleiding interesseert ze niet. 01:51:32.449 --> 01:51:35.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Die leidt juist tot meer uitval en dat is iets wat wij graag willen 01:51:36.079 --> 01:51:37.259 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen. Dank u wel. 01:51:37.378 --> 01:51:38.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Uw laatste vraag, mevrouw Westerveld. 01:51:39.409 --> 01:51:41.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik, maar we moeten hier geen tegenstelling scheppen die er 01:51:41.819 --> 01:51:43.500 align:middle line:82% position:46% size:100% niet is. Voor sommige jongeren is het 01:51:43.619 --> 01:51:46.588 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad al heel duidelijk dat ze heel goed zijn met hun handen. 01:51:46.708 --> 01:51:50.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor andere jongeren is het heel duidelijk dat ze later misschien 01:51:50.220 --> 01:51:53.579 align:middle line:82% position:46% size:100% zelf wel onderzoeker willen worden. Dat weten we, maar we weten ook uit 01:51:53.699 --> 01:51:57.179 align:middle line:82% position:46% size:100% heel veel internationaal en nationaal onderzoek dat Nederlandse 01:51:57.298 --> 01:52:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren over het algemeen heel erg vroeg moeten kiezen en dat dat ook 01:52:01.159 --> 01:52:05.667 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgt voor ongelijkheid. We moeten niet omdat er een groep is 01:52:05.787 --> 01:52:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% voor wie het wel meteen heel duidelijk is, net doen alsof het 01:52:08.180 --> 01:52:11.048 align:middle line:82% position:46% size:100% voor alle jongeren heel goed is om op zo'n jonge leeftijd te kiezen, 01:52:11.350 --> 01:52:14.529 align:middle line:82% position:46% size:100% want we weten gewoon uit onderzoek dat dat niet zo is. 01:52:14.850 --> 01:52:16.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mijn punt. Laten we nou niet doen alsof de 01:52:16.880 --> 01:52:20.680 align:middle line:82% position:46% size:100% agenda voor kansengelijkheid voor al die jongeren hetzelfde is. 01:52:21.338 --> 01:52:24.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we juist zorgen voor onderwijs op maat, zodat alle jongeren op de 01:52:24.289 --> 01:52:26.600 align:middle line:82% position:46% size:100% juiste plek terechtkomen. Dat kan voor elke jongere 01:52:26.720 --> 01:52:29.918 align:middle line:82% position:46% size:100% individueel verschillend zijn, dat kan een verschillend looppad zijn. 01:52:30.798 --> 01:52:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat we kansenongelijkheid zo veel mogelijk tegen moeten gaan en dat 01:52:35.119 --> 01:52:37.219 align:middle line:82% position:46% size:100% iedere jongere op de juiste plek terecht moet komen, daar zijn we het 01:52:37.338 --> 01:52:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% inderdaad volledig over eens. Daar zit geen tegenstelling en die 01:52:39.619 --> 01:52:41.960 align:middle line:82% position:46% size:100% wil ook niet suggereren. Ik ben het er alleen niet mee eens 01:52:42.079 --> 01:52:43.838 align:middle line:82% position:46% size:100% dat een brede brugklas daartoe gaat leiden. 01:52:44.289 --> 01:52:46.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij zijn er ook heel veel experts die dat betwisten. 01:52:47.109 --> 01:52:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet zo dat iedereen die wat zinnigs te zeggen heeft over het 01:52:49.939 --> 01:52:52.210 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs pleit voor een brede brugklas. 01:52:52.449 --> 01:52:56.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn inderdaad relatief vroeg, maar er zijn ook landen in Europa 01:52:56.359 --> 01:52:59.710 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog vroeger zijn. Daarnaast wordt een aantal keuzes 01:52:59.949 --> 01:53:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% wel uitgesteld. De havo en vwo leerlingen kiezen pas 01:53:03.500 --> 01:53:05.479 align:middle line:82% position:46% size:100% later een profiel. Het is niet zo dat je op je 12de al 01:53:05.600 --> 01:53:07.390 align:middle line:82% position:46% size:100% moet kiezen wat je de rest van je leven gaat doen. 01:53:07.960 --> 01:53:10.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dan dat een eerdere opsplitsing tussen, wat ik 01:53:10.489 --> 01:53:15.198 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld al noemde, de praktisch ingestelden, de doeners, en de 01:53:15.319 --> 01:53:18.189 align:middle line:82% position:46% size:100% denkers iets is wat die kinderen juist ten goede komt. 01:53:19.239 --> 01:53:21.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd — ik wil niet suggereren dat mevrouw Westerveld 01:53:21.918 --> 01:53:25.069 align:middle line:82% position:46% size:100% dat doet, het is meer een algemene opmerking — heb ik persoonlijk het 01:53:25.189 --> 01:53:29.569 align:middle line:82% position:46% size:100% idee dat de wens om de keuze zo veel mogelijk uit te stellen toch vaak 01:53:29.689 --> 01:53:32.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ook wel gemotiveerd is doordat wij een vroege keuze voor het doen 01:53:33.279 --> 01:53:34.899 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk niet zo fantastisch vinden. 01:53:35.649 --> 01:53:38.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier wordt veelal over gesproken door hoger opgeleide mensen, die 01:53:38.810 --> 01:53:41.659 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit hun eigen visie denken … Sorry, nou zeg ik zelf ook 01:53:41.779 --> 01:53:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% "hoogopgeleid". Door theoretisch opgeleide mensen 01:53:44.680 --> 01:53:48.199 align:middle line:82% position:46% size:100% die denken dat een theoretische opleiding het walhalla is en daarom 01:53:48.319 --> 01:53:50.989 align:middle line:82% position:46% size:100% denken: als we die praktisch ingestelde kinderen wat langer 01:53:51.109 --> 01:53:53.139 align:middle line:82% position:46% size:100% geven, komen ze zelf ook wel tot dat inzicht. 01:53:53.560 --> 01:53:55.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk niet dat dat het geval is en ik denk niet dat we dat moeten 01:53:55.729 --> 01:53:57.418 align:middle line:82% position:46% size:100% willen. Dank u wel, mevrouw Pouw-Verweij. 01:53:57.810 --> 01:54:01.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de heer Bisschop, die al klaarstond, namens 01:54:01.180 --> 01:54:01.619 align:middle line:82% position:46% size:100% de SGP. 01:54:25.899 --> 01:54:29.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Als het over onderwijs gaat, sta ik 01:54:29.600 --> 01:54:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% graag in de startblokken. 01:54:33.279 --> 01:54:38.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidie werkdrukverlaging. Subsidie basisvaardigheden. 01:54:39.369 --> 01:54:44.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidie ventilatie scholen. Subsidie regionale aanpak 01:54:44.819 --> 01:54:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarentekort. Subsidie inhaal en 01:54:47.899 --> 01:54:52.509 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuningsprogramma's. Subsidie extra hulp in de klas. 01:54:53.109 --> 01:54:57.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidie gezonde school. Subsidie doorstroomprogramma's. 01:54:58.119 --> 01:55:01.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidie internationalisering funderend onderwijs. 01:55:02.298 --> 01:55:05.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidie zwemdiploma halen. O nee, die was er niet. 01:55:06.279 --> 01:55:09.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar kan de minister zich een beetje voorstellen dat een 01:55:11.439 --> 01:55:16.939 align:middle line:82% position:46% size:100% basisschoolleider in Utrecht de verzuchting slaakte: ik word hier zo 01:55:17.060 --> 01:55:20.689 align:middle line:82% position:46% size:100% verschrikkelijk moe van? Al die subsidies! 01:55:20.810 --> 01:55:23.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Subsidiemoeheid. Misschien kan daar trouwens ook een 01:55:23.779 --> 01:55:24.899 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidie op gezet worden. We stoppen ermee! 01:55:26.020 --> 01:55:30.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Het onderwijs leeft steeds meer onder een subsidiebewind. 01:55:30.189 --> 01:55:37.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Reguliere taken worden steeds vaker met speciale bekostiging betaald. 01:55:37.189 --> 01:55:40.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat leidt tot extra werkdruk voor schoolleiders, financiële 01:55:40.310 --> 01:55:43.819 align:middle line:82% position:46% size:100% onzekerheid voor de school en instabiel beleid, als we niet 01:55:43.939 --> 01:55:46.399 align:middle line:82% position:46% size:100% oppassen. Juist bij het huidige tekort aan 01:55:46.520 --> 01:55:49.729 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolleiders en leraren is dit een zeer onwenselijke situatie. 01:55:49.850 --> 01:55:53.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Een concrete vraag aan de minister: mogen we van de minister een 01:55:54.640 --> 01:56:00.229 align:middle line:82% position:46% size:100% actieplan vragen om binnen twee jaar de meeste subsidies onderdeel te 01:56:00.350 --> 01:56:04.399 align:middle line:82% position:46% size:100% maken van de reguliere bekostiging, zodat er ook een reguliere 01:56:04.520 --> 01:56:08.289 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoording plaatsvindt, de verantwoordingsplicht 01:56:08.798 --> 01:56:11.680 align:middle line:82% position:46% size:100% geminimaliseerd wordt en er een stabiele financiering 01:56:13.628 --> 01:56:15.350 align:middle line:82% position:46% size:100% komt? Kunnen we dat afspreken met de 01:56:15.470 --> 01:56:15.760 align:middle line:82% position:46% size:100% minister? 01:56:17.350 --> 01:56:19.646 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw de voorzitter. De SGP maakt zich ook zorgen over de 01:56:19.766 --> 01:56:22.988 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeveelheid wetten en systemen die het onderwijs te wachten staat. 01:56:23.509 --> 01:56:26.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Een stroom brieven hebben we daar kortgeleden nog over gehad. 01:56:27.159 --> 01:56:30.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat leidt, als we niet oppassen, tot extra toetsen, extra loketten, extra 01:56:30.859 --> 01:56:34.090 align:middle line:82% position:46% size:100% meldplichten enzovoorts. Moeten wij bij de huidige grote 01:56:34.210 --> 01:56:37.479 align:middle line:82% position:46% size:100% uitdagingen niet een onsje meer bescheiden zijn? 01:56:37.960 --> 01:56:42.926 align:middle line:82% position:46% size:100% Het risico met ad hocplannen is dat ze de scepsis juist voeden en de 01:56:43.046 --> 01:56:44.408 align:middle line:82% position:46% size:100% frustratie vergroten. Een 01:56:46.270 --> 01:56:51.588 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete vraag aan de minister: op welke wijze wordt over deze hele 01:56:51.708 --> 01:56:56.439 align:middle line:82% position:46% size:100% stapel voornemens een uitvoeringstoets uitgevoerd? 01:56:57.759 --> 01:56:59.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe wordt dat onderdeel van het programma? 01:57:01.239 --> 01:57:03.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De ministers verkennen onorthodoxe 01:57:03.798 --> 01:57:06.399 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen om het lerarentekort aan te pakken. 01:57:07.180 --> 01:57:11.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat bericht was voor de SGP reden om eens goed naar de onderwijstijd te 01:57:12.109 --> 01:57:14.529 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Dat hebben we weleens vaker gedaan. 01:57:15.279 --> 01:57:18.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Het viel ons weer op dat Nederland in een internationale vergelijking 01:57:20.470 --> 01:57:25.960 align:middle line:82% position:46% size:100% 20% tot 25% meer onderwijstijd kent dan gemiddeld in andere landen. 01:57:26.798 --> 01:57:29.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil niet zonder meer pleiten voor vermindering van onderwijstijd. 01:57:29.930 --> 01:57:34.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is veel te platgeslagen, maar ik 01:57:39.460 --> 01:57:43.569 align:middle line:82% position:46% size:100% zou me wel kunnen voorstellen dat we de mogelijkheid onderzoeken 01:57:45.069 --> 01:57:50.439 align:middle line:82% position:46% size:100% om minder onderwijstijd in te zetten in combinatie met scherpere keuzes 01:57:50.798 --> 01:57:52.100 align:middle line:82% position:46% size:100% in het curriculum. Is de minister daartoe bereid? 01:57:52.600 --> 01:57:56.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil niet zeggen dat dat dé oplossing is voor het lerarentekort 01:57:56.899 --> 01:58:00.759 align:middle line:82% position:46% size:100% of voor aanverwante problematiek, maar je zou dit wel serieus kunnen 01:58:01.000 --> 01:58:02.048 align:middle line:82% position:46% size:100% afwegen in het 01:58:03.909 --> 01:58:06.158 align:middle line:82% position:46% size:100% totaal van mogelijkheden. 01:58:11.649 --> 01:58:15.094 align:middle line:82% position:46% size:100% Het argument van de minister is dat de Onderwijsraad en het Centrum voor 01:58:15.213 --> 01:58:17.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel adviseren de 01:58:18.020 --> 01:58:23.270 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijstijd nu niet aan te passen. Ja, maar, als je die adviezen goed 01:58:23.390 --> 01:58:27.560 align:middle line:82% position:46% size:100% leest, dan is de belangrijkste boodschap dat we weinig inzicht 01:58:27.680 --> 01:58:30.168 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben in de effecten van urenverlaging, niet 01:58:31.750 --> 01:58:36.588 align:middle line:82% position:46% size:100% dat urenverlaging als zodanig fout zou zijn of slecht zou zijn, slecht 01:58:36.708 --> 01:58:39.649 align:middle line:82% position:46% size:100% zou uitpakken. Meer uren is niet per definitie 01:58:39.770 --> 01:58:43.149 align:middle line:82% position:46% size:100% beter en minder uren niet op voorhand een risico. 01:58:43.960 --> 01:58:48.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Gewoon concreet dus: biedt dat geen grond om eens serieus te bekijken of 01:58:48.550 --> 01:58:51.430 align:middle line:82% position:46% size:100% er in deze richting oplossingen te vinden zijn? 01:58:53.259 --> 01:58:55.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Er zijn helaas kinderen die door de 01:58:55.699 --> 01:58:57.979 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerkingsverbanden passend onderwijs in de scholen niet 01:58:58.100 --> 01:59:00.279 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen worden terwijl ze wel kunnen leren. 01:59:00.640 --> 01:59:04.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Betere samenwerking tussen zorg en onderwijs biedt geen soelaas, omdat 01:59:04.819 --> 01:59:08.409 align:middle line:82% position:46% size:100% deze thuiszitters niet meer in beeld zijn bij een school. 01:59:08.739 --> 01:59:12.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had daar met collega Van Meenen al een korte gedachtewisseling over. 01:59:12.429 --> 01:59:16.760 align:middle line:82% position:46% size:100% De SGP vindt het opvallend dat er organisaties zijn, zoals Stichting 01:59:16.880 --> 01:59:20.918 align:middle line:82% position:46% size:100% StudieBolwerk, die deze jongeren wel weer naar het onderwijs kunnen 01:59:21.159 --> 01:59:25.909 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiden, maar dat regels eraan in de weg staan dat scholen en 01:59:26.029 --> 01:59:26.630 align:middle line:82% position:46% size:100% gemeenten hierin investeren. 01:59:28.390 --> 01:59:31.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat doet de minister met zulke signalen? 01:59:32.199 --> 01:59:38.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het mogelijk om na te gaan of die leerlingen via een dergelijke route 01:59:40.180 --> 01:59:42.009 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen kunnen worden? Dat moet weliswaar goed worden 01:59:42.128 --> 01:59:46.509 align:middle line:82% position:46% size:100% ingekaderd, want de denklijn van geen publiek geld naar private 01:59:46.869 --> 01:59:49.628 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen snap ik. Die deel ik in principe ook. 01:59:49.869 --> 01:59:55.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als je op deze manier wat kunt betekenen voor leerlingen, dan wil 01:59:55.548 --> 02:00:00.289 align:middle line:82% position:46% size:100% ik daar ook wel onorthodox in zijn. Daarmee zeg je als SGP'er natuurlijk 02:00:00.409 --> 02:00:00.939 align:middle line:82% position:46% size:100% heel wat! 02:00:03.189 --> 02:00:06.619 align:middle line:82% position:46% size:100% De SGP heeft twee concrete vragen over de inrichting van het 02:00:06.739 --> 02:00:07.779 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet onderwijs. 02:00:09.759 --> 02:00:12.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Rekenen is geen kernvak binnen het vmbo. 02:00:12.500 --> 02:00:15.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik herhaal: rekenen is geen kernvak binnen het vmbo. 02:00:15.539 --> 02:00:19.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat leidt tot grote zorgen binnen het mbo over de basisvaardigheden 02:00:19.640 --> 02:00:21.819 align:middle line:82% position:46% size:100% van deze jongeren en hun toerusting voor de arbeidsmarkt. 02:00:22.838 --> 02:00:26.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat voor de minister aanleiding om de kernvakkenregel voor het vmbo 02:00:26.439 --> 02:00:29.439 align:middle line:82% position:46% size:100% te heroverwegen? Dan mijn tweede vraag. 02:00:29.560 --> 02:00:32.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het herziene vak scheikunde lijkt op de havo een extra hobbel te zijn 02:00:32.739 --> 02:00:37.179 align:middle line:82% position:46% size:100% geworden voor leerlingen om een techniekprofiel te kiezen. 02:00:37.689 --> 02:00:40.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Herkent de minister deze signalen en wil hij die verder verkennen? 02:00:41.890 --> 02:00:44.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot kom ik op het punt van de Europese universiteiten. 02:00:44.569 --> 02:00:48.130 align:middle line:82% position:46% size:100% De SGP vindt de manier waarop de ontwikkeling van Europese 02:00:48.250 --> 02:00:52.448 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteiten wordt gestuurd ronduit dubieus. 02:00:54.009 --> 02:00:57.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Een geparafraseerd citaat luidt: "Europese universiteiten zijn 02:00:57.770 --> 02:01:01.719 align:middle line:82% position:46% size:100% allianties van instellingen die een Europese identiteit promoten." 02:01:03.430 --> 02:01:06.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen dacht ik: stelt u zich eens voor dat we dit zo voor Nederland 02:01:06.250 --> 02:01:07.109 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden opschrijven. Stel dat we zouden schrijven: 02:01:07.229 --> 02:01:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse universiteiten zijn instellingen die onze nationale 02:01:10.939 --> 02:01:14.529 align:middle line:82% position:46% size:100% identiteit promoten. Het land zou te klein zijn. 02:01:14.960 --> 02:01:18.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom dan wel voor Europa? Universiteiten dienen geen politiek 02:01:18.739 --> 02:01:21.409 align:middle line:82% position:46% size:100% doel. Het zijn instellingen die op hoog 02:01:21.529 --> 02:01:24.798 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau onderwijs geven en onderzoek verrichten ten dienste van de 02:01:24.918 --> 02:01:25.479 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving. 02:01:27.009 --> 02:01:31.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe is het mogelijk dat de minister dit in Europa accepteert of zelfs 02:01:31.329 --> 02:01:34.130 align:middle line:82% position:46% size:100% bevordert? Is de minister bereid om daar nog 02:01:34.250 --> 02:01:38.019 align:middle line:82% position:46% size:100% eens kritisch naar te kijken en om dat te heroverwegen met een betere 02:01:38.439 --> 02:01:40.926 align:middle line:82% position:46% size:100% en logischere doelstelling? Voorzitter, ik wil het hier graag 02:01:41.046 --> 02:01:42.319 align:middle line:82% position:46% size:100% bij laten. Dank. 02:01:42.439 --> 02:01:44.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Bisschop namens de SGP. 02:01:44.569 --> 02:01:47.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan de heer Van Baarle namens DENK. 02:01:59.350 --> 02:02:02.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Voorlopig mag ik mijzelf nog onder 02:02:03.069 --> 02:02:07.529 align:middle line:82% position:46% size:100% de categorie relatief jonge Kamerleden scharen, maar de tijd 02:02:07.649 --> 02:02:09.048 align:middle line:82% position:46% size:100% tikt door. Het is onzeker hoelang ik dat nog 02:02:09.168 --> 02:02:09.550 align:middle line:82% position:46% size:100% mag doen. 02:02:12.369 --> 02:02:12.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Door het 02:02:15.489 --> 02:02:18.798 align:middle line:82% position:46% size:100% leenstelsel hebben onze jongeren zich voor tienduizenden euro's in de 02:02:18.918 --> 02:02:22.210 align:middle line:82% position:46% size:100% schulden gestoken. Het heeft ervoor gezorgd dat ze 02:02:22.329 --> 02:02:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% moeilijker een huis kunnen krijgen. DENK maakt zich ernstig zorgen over 02:02:27.289 --> 02:02:31.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de positie van onze jongeren. Jongeren en studenten kijken echt 02:02:31.119 --> 02:02:34.203 align:middle line:82% position:46% size:100% aan tegen een stapeling van onrecht: ze hebben geen recht op de 02:02:34.323 --> 02:02:37.319 align:middle line:82% position:46% size:100% energietoeslag, ze krijgen een te laag minimumjeugdloon en ze zijn 02:02:37.509 --> 02:02:40.298 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgesloten van bescherming op de arbeidsmarkt. 02:02:40.810 --> 02:02:44.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar komt nu nog eens bij dat D66-minister Dijkgraaf heeft 02:02:44.119 --> 02:02:48.698 align:middle line:82% position:46% size:100% besloten om de rente op studieleningen te gaan verhogen. 02:02:49.000 --> 02:02:53.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent op termijn nog meer aflossen en in sommige gevallen 02:02:53.958 --> 02:02:56.840 align:middle line:82% position:46% size:100% betekent het ook dat jonge mensen nog moeilijker een woning kunnen 02:02:56.960 --> 02:03:00.219 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen, omdat het zwaarder gaat meetellen voor de hypotheek. 02:03:01.390 --> 02:03:06.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom doet D66-minister Dijkgraaf de jongeren dit aan? 02:03:06.970 --> 02:03:10.329 align:middle line:82% position:46% size:100% DENK vindt het onbegrijpelijk. Is er naar alternatieven gekeken? 02:03:10.659 --> 02:03:13.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Is er gekeken naar een manier om dit jongeren niet aan te doen? 02:03:14.020 --> 02:03:18.350 align:middle line:82% position:46% size:100% En waarom moet die weging als je een woning wilt krijgen, in sommige 02:03:18.470 --> 02:03:20.878 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen vergroot worden? Is er naar mogelijkheden gekeken en, 02:03:20.998 --> 02:03:23.689 align:middle line:82% position:46% size:100% zo nee, is de minister dan bereid om naar mogelijkheden te kijken om die 02:03:23.810 --> 02:03:26.060 align:middle line:82% position:46% size:100% weging in die gevallen niet groter te maken? 02:03:26.180 --> 02:03:27.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Want jongeren krijgen al zo moeilijk een woning. 02:03:28.418 --> 02:03:31.460 align:middle line:82% position:46% size:100% En waarom brengt het kabinet jongeren die bijvoorbeeld om 02:03:31.579 --> 02:03:35.828 align:middle line:82% position:46% size:100% religieuze redenen geen rente kunnen betalen, hiermee in de problemen? 02:03:36.819 --> 02:03:39.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kom op het plan van VVD-minister 02:03:39.329 --> 02:03:44.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiersma om informeel onderwijs onder toezicht te gaan plaatsen. 02:03:44.798 --> 02:03:49.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit plan leidt tot grote zorgen onder Nederlanders over 02:03:49.670 --> 02:03:54.069 align:middle line:82% position:46% size:100% overheidsinmenging in hun religieuze vrijheid en in hun vrijheid van 02:03:54.338 --> 02:03:57.189 align:middle line:82% position:46% size:100% vereniging. Deze minister heeft inmiddels 02:03:57.359 --> 02:04:01.658 align:middle line:82% position:46% size:100% talloze brieven gekregen van belangenorganisaties die hun zorgen 02:04:01.899 --> 02:04:06.819 align:middle line:82% position:46% size:100% over zijn voornemen met hem delen. DENK snapt deze zorgen. 02:04:07.210 --> 02:04:09.579 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de minister bij WNL zien zitten. 02:04:09.699 --> 02:04:11.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord op de vraag wat er 02:04:13.449 --> 02:04:16.548 align:middle line:82% position:46% size:100% op weekendscholen gebeurt, was: daar leer je dat je mensen van een flat 02:04:16.668 --> 02:04:19.488 align:middle line:82% position:46% size:100% mag gooien of dat je je tegen de rechtsstaat moet keren. 02:04:19.609 --> 02:04:23.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan denk ik: wat voor beeld heeft deze minister van wat er op 02:04:23.418 --> 02:04:26.199 align:middle line:82% position:46% size:100% weekendscholen gebeurt? Erkent de minister dat daar in 02:04:27.850 --> 02:04:31.640 align:middle line:82% position:46% size:100% veruit de meeste gevallen gewoon dingen worden aangeleerd die heel 02:04:31.760 --> 02:04:36.695 align:middle line:82% position:46% size:100% nuttig zijn voor jongeren? Als je berichten in de media leest 02:04:36.815 --> 02:04:42.079 align:middle line:82% position:46% size:100% als "Koranscholen onder toezicht" en "Overheid treedt weekendscholen 02:04:42.199 --> 02:04:46.460 align:middle line:82% position:46% size:100% binnen", dan is ook DENK bang dat dit in de praktijk bevooroordelend 02:04:46.579 --> 02:04:48.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kan uitwerken. Want we hebben in de historie gezien 02:04:49.039 --> 02:04:52.180 align:middle line:82% position:46% size:100% wat er gebeurt, namelijk dat de overheid spionnen heeft gestuurd 02:04:52.300 --> 02:04:54.319 align:middle line:82% position:46% size:100% naar moskeeën op een onrechtmatige manier. 02:04:54.439 --> 02:04:56.409 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de toeslagenmisdaad gezien. 02:04:57.579 --> 02:05:02.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Terwijl de regering zelf letterlijk aangeeft dat het om karige gevallen 02:05:02.418 --> 02:05:06.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat waarin het misgaat, en terwijl onderzoek laat zien dat we niet eens 02:05:06.229 --> 02:05:09.439 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen staven in de praktijk of de zorgen terecht zijn, wil deze 02:05:09.560 --> 02:05:13.759 align:middle line:82% position:46% size:100% minister een verregaande inbreuk maken op vrijheden met een meldpunt, 02:05:13.878 --> 02:05:16.869 align:middle line:82% position:46% size:100% registratie, toezicht en een verplichte vog. 02:05:18.039 --> 02:05:23.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Een meldpunt voor docenten, waar docenten kunnen klagen over een 02:05:23.449 --> 02:05:26.560 align:middle line:82% position:46% size:100% moskee, een instelling, waar kinderen onderwijs genieten? 02:05:27.250 --> 02:05:30.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat doodeng. En dat ook nog op grond van een vage 02:05:30.588 --> 02:05:31.659 align:middle line:82% position:46% size:100% term als 02:05:33.819 --> 02:05:35.770 align:middle line:82% position:46% size:100% "anti-integratief". Wat is dat, anti integratief? 02:05:36.250 --> 02:05:39.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is toch een totaal vaag begrip? En kunnen we niet eindelijk met 02:05:40.039 --> 02:05:42.850 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar afspreken dat we gewoon gaan stoppen met het begrip "integratie"? 02:05:43.180 --> 02:05:46.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Moeten we dat nog steeds op mensen plakken in deze tijd? 02:05:46.750 --> 02:05:48.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Snapt de minister de grote zorgen 02:05:48.890 --> 02:05:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% die er leven over deze plannen? Hoe gaat hij voorkomen dat dit in de 02:05:52.369 --> 02:05:55.180 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijk een bevooroordeelde heksenjacht gaat worden? 02:05:55.899 --> 02:06:00.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom neemt hij deze maatregelen, als het slechts in karige gevallen 02:06:00.699 --> 02:06:03.350 align:middle line:82% position:46% size:100% misgaat? Waarom dit doen terwijl hij eerder 02:06:03.470 --> 02:06:07.796 align:middle line:82% position:46% size:100% zei: wij gaan al die duizenden vrijwilligers die te goeder trouw 02:06:07.916 --> 02:06:11.869 align:middle line:82% position:46% size:100% hun ding doen niet belasten, omdat het in een zeer beperkt aantal 02:06:11.989 --> 02:06:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen misgaat? 02:06:14.500 --> 02:06:18.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom je richten op een definitie van informeel onderwijs die alleen 02:06:18.619 --> 02:06:22.617 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over taal, cultuur en religie? Laat je daarmee niet zien dat er 02:06:22.737 --> 02:06:24.399 align:middle line:82% position:46% size:100% sprake is van bevooroordeeldheid? 02:06:26.109 --> 02:06:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom dit doen terwijl eerder onderzoek heeft laten zien dat de 02:06:29.659 --> 02:06:34.069 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen niet gestaafd konden worden? Waarom een stelsel optuigen op basis 02:06:34.189 --> 02:06:37.390 align:middle line:82% position:46% size:100% van wantrouwen? Heel veel vragen. 02:06:38.259 --> 02:06:42.279 align:middle line:82% position:46% size:100% DENK vindt dan ook dat de minister deze plannen moet opschorten. 02:06:42.850 --> 02:06:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er al een meldpunt ingericht zou moeten worden, dan zou het een 02:06:46.609 --> 02:06:50.689 align:middle line:82% position:46% size:100% meldpunt moeten zijn voor incidentenpolitiek van VVD-minister 02:06:50.810 --> 02:06:52.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiersma. Voorzitter. 02:06:52.668 --> 02:06:54.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom bij het onderwerp schoolgebouwen. 02:06:54.909 --> 02:06:58.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit kortheidshalve aan bij de vragen die mevrouw Pouw-Verweij 02:06:58.279 --> 02:07:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover heeft gesteld. De regering heeft een brief gestuurd 02:07:01.789 --> 02:07:05.088 align:middle line:82% position:46% size:100% over de slechte kwaliteit van schoolgebouwen en zegt daarin dat ze 02:07:05.208 --> 02:07:07.939 align:middle line:82% position:46% size:100% op zoek gaat naar private financiering en kijkt naar 02:07:08.060 --> 02:07:11.859 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden voor een bijdrage uit het klimaatfonds en het Groeifonds. 02:07:14.680 --> 02:07:18.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoeveel zekerheid biedt dat aan instellingen dat dat extra bedrag in 02:07:18.789 --> 02:07:23.386 align:middle line:82% position:46% size:100% de toekomst er ook echt gaat komen? Klopt het dat we 730 miljoen aan 02:07:23.506 --> 02:07:26.710 align:middle line:82% position:46% size:100% extra budget nodig hebben om die schoolgebouwen ook kwalitatief goed 02:07:27.189 --> 02:07:29.029 align:middle line:82% position:46% size:100% te krijgen? Voorzitter. 02:07:29.149 --> 02:07:33.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het onderwerp stagevergoedingen. Ik zou minister Dijkgraaf willen 02:07:33.229 --> 02:07:37.264 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen wat hij concreet gaat doen voor al die jongeren die niet onder 02:07:37.384 --> 02:07:41.229 align:middle line:82% position:46% size:100% een cao vallen. Hij wil afspraken maken in de cao's 02:07:41.350 --> 02:07:43.969 align:middle line:82% position:46% size:100% over stagevergoedingen maar heel veel jongeren vallen daar niet 02:07:44.088 --> 02:07:46.609 align:middle line:82% position:46% size:100% onder. Is de aanpak van afspraken maken die 02:07:46.729 --> 02:07:48.969 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister voorziet, niet te vrijblijvend? 02:07:49.390 --> 02:07:52.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het een mogelijkheid om te kijken of er een minimumstagevergoeding in 02:07:52.939 --> 02:07:56.319 align:middle line:82% position:46% size:100% de wet opgenomen zou kunnen worden? Graag een reactie. 02:07:57.759 --> 02:08:02.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot nog twee korte punten. Allereerst zien we nog steeds dat 02:08:02.659 --> 02:08:06.380 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen met een migratieachtergrond een lager 02:08:06.500 --> 02:08:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% schooladvies krijgen. Dat komt deels door onderadvisering 02:08:10.279 --> 02:08:13.909 align:middle line:82% position:46% size:100% en onbewuste vooroordelen. Er zijn verschillende moties van 02:08:14.029 --> 02:08:17.630 align:middle line:82% position:46% size:100% DENK aangenomen op dit vlak, en mijn vraag aan de minister is: wat zien 02:08:17.750 --> 02:08:22.210 align:middle line:82% position:46% size:100% we in de praktijk als concrete uitwerking hiervan? 02:08:22.329 --> 02:08:25.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Klopt het dat de regering heeft geantwoord dat onderadvisering van 02:08:26.090 --> 02:08:28.250 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen met een migratieachtergrond niet op een 02:08:28.369 --> 02:08:30.369 align:middle line:82% position:46% size:100% goede manier, systematisch wordt gemonitord? 02:08:31.088 --> 02:08:33.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de regering bereid om die monitoring te verbeteren? 02:08:34.390 --> 02:08:38.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan het laatste onderwerp. In gesprekken die ik heb gevoerd met 02:08:38.239 --> 02:08:41.710 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten en studentenorganisaties komt veel terug dat studenten 02:08:41.829 --> 02:08:45.300 align:middle line:82% position:46% size:100% behoefte hebben aan een stilteruimte op hun onderwijsinstelling, om een 02:08:45.420 --> 02:08:48.588 align:middle line:82% position:46% size:100% moment van bezinning te hebben of om bijvoorbeeld het gebed te 02:08:48.708 --> 02:08:50.869 align:middle line:82% position:46% size:100% verrichten. We zien dat deze behoefte niet 02:08:50.989 --> 02:08:54.649 align:middle line:82% position:46% size:100% overal even goed wordt ingevuld. De LSVb heeft hier ook een 02:08:54.770 --> 02:08:59.390 align:middle line:82% position:46% size:100% inventarisatie van gemaakt. Wat zou de minister vanuit zijn rol 02:08:59.510 --> 02:09:02.640 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen om te bevorderen dat de studenten die hier behoefte aan 02:09:02.760 --> 02:09:05.609 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, dit wel op een onderwijsinstelling gerealiseerd 02:09:05.729 --> 02:09:06.920 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen? Dank u wel. 02:09:07.039 --> 02:09:08.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dank u wel, meneer Van Baarle namens 02:09:09.050 --> 02:09:11.119 align:middle line:82% position:46% size:100% DENK. Dan is het woord nu aan mevrouw 02:09:11.239 --> 02:09:12.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Koekkoek namens Volt. 02:09:26.259 --> 02:09:28.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Veel belangrijke punten en vragen 02:09:29.060 --> 02:09:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn vandaag al voorbijgekomen. Namens Volt wil ik het daarnaast 02:09:31.939 --> 02:09:34.060 align:middle line:82% position:46% size:100% graag nog hebben over de volgende onderwerpen: gratis 02:09:34.239 --> 02:09:38.019 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolmaaltijden, de inkomenspositie van studenten, internationalisering, 02:09:38.139 --> 02:09:41.048 align:middle line:82% position:46% size:100% gratis techniekopleiding, digitalisering en China-expertise. 02:09:42.009 --> 02:09:43.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ons onderwijs was nog niet hersteld 02:09:43.579 --> 02:09:46.670 align:middle line:82% position:46% size:100% van de coronacrisis of een volgende crisis stond al in de wacht en 02:09:46.789 --> 02:09:50.199 align:middle line:82% position:46% size:100% deelde de volgende klap uit aan de sector die eigenlijk de ultieme 02:09:50.319 --> 02:09:52.359 align:middle line:82% position:46% size:100% kansverrijker zou moeten zijn voor elk kind. 02:09:53.619 --> 02:09:56.270 align:middle line:82% position:46% size:100% In een land waar kinderen dagelijks met honger, met een lege maag, 02:09:56.390 --> 02:09:57.850 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten leren, gaat die ambitie niet op. 02:09:58.460 --> 02:10:01.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ben ik trots dat Volt medeaanjager is geweest van het 02:10:01.279 --> 02:10:04.338 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbieden van gratis schoolmaaltijden op scholen waar de 02:10:04.458 --> 02:10:06.469 align:middle line:82% position:46% size:100% armoede het meest schrijnend is. Ik wil minister Wiersma dan ook 02:10:06.588 --> 02:10:08.300 align:middle line:82% position:46% size:100% bedanken voor de uitwerking van het plan. 02:10:08.420 --> 02:10:12.699 align:middle line:82% position:46% size:100% 100 miljoen is een mooi begin, maar wat Volt betreft nog niet genoeg. 02:10:13.029 --> 02:10:13.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Op iedere school 02:10:15.250 --> 02:10:17.390 align:middle line:82% position:46% size:100% leven kinderen in armoede, ook in rijke buurten; die zijn misschien 02:10:17.510 --> 02:10:20.949 align:middle line:82% position:46% size:100% nog wel meer onzichtbaar. Ik wil de minister daarom vragen hoe 02:10:21.069 --> 02:10:25.199 align:middle line:82% position:46% size:100% hij ook die kinderen wil bereiken. Zouden we niet toe moeten naar een 02:10:25.319 --> 02:10:28.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Zweeds of Fins model? Daarin worden alle schoolmaaltijden 02:10:28.119 --> 02:10:30.109 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd al aangeboden, op alle scholen. 02:10:30.229 --> 02:10:32.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee kun je juist ook stigmatisering tegengaan, waarvan ik 02:10:33.079 --> 02:10:35.918 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister heb gehoord dat hij er zorgen over heeft. 02:10:36.338 --> 02:10:39.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zouden we juist schoolmaaltijden structureel moeten inbedden. 02:10:40.210 --> 02:10:42.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan over de inkomenspositie van 02:10:42.168 --> 02:10:44.720 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten. Volt is blij met de aangekondigde 02:10:44.840 --> 02:10:48.369 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoging van de uitwonende basisbeurs, maar die verhoging moet 02:10:48.489 --> 02:10:50.109 align:middle line:82% position:46% size:100% wat ons betreft wel structureel zijn. 02:10:50.649 --> 02:10:54.199 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan later dit parlementaire jaar uitgebreid in debat over die nieuwe 02:10:54.319 --> 02:10:57.939 align:middle line:82% position:46% size:100% wet, maar toch wil ik hier alvast een aantal punten neerleggen. 02:10:58.310 --> 02:11:01.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor u dat doet, heeft u een vraag van de heer Wassenberg namens de 02:11:01.529 --> 02:11:04.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Partij voor de Dieren. Mevrouw Koekkoek houdt een warm 02:11:04.829 --> 02:11:07.350 align:middle line:82% position:46% size:100% pleidooi voor schoolmaaltijden, maar is ze het eigenlijk niet met mij 02:11:07.470 --> 02:11:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% eens dat je het bedrijfsleven weg zou moeten laten? 02:11:10.250 --> 02:11:13.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Want "schoolmaaltijden" klinkt heel goed, maar dat betekent eigenlijk 02:11:13.560 --> 02:11:15.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ook invloed en misschien wel ongewenste invloed. 02:11:15.659 --> 02:11:20.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat je het onderwijs juist niet moet belasten met allemaal 02:11:21.798 --> 02:11:24.109 align:middle line:82% position:46% size:100% lobby vanuit het bedrijfsleven, zou ik bijna zeggen. 02:11:25.039 --> 02:11:28.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanuit de inbreng van de Partij voor de Dieren snap ik de vraag, denk ik, 02:11:28.319 --> 02:11:30.500 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik heb natuurlijk het verhaal over Erik ook gehoord. 02:11:32.439 --> 02:11:33.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou hierop het volgende antwoorden. 02:11:34.298 --> 02:11:37.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het ermee eens als we zouden zeggen: het is een vrije markt en 02:11:37.430 --> 02:11:40.220 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven, lobby maar. Maar laten we kijken naar andere 02:11:40.340 --> 02:11:42.140 align:middle line:82% position:46% size:100% landen in Europa. Het merendeel van de landen in 02:11:42.260 --> 02:11:47.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Europa biedt wel een schoolmaaltijd aan en dat wordt niet puur aan 02:11:47.270 --> 02:11:51.689 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven overgelaten; er geldt ook een eis dat het duurzaam en gezond 02:11:51.810 --> 02:11:54.738 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Dat zou dan dus mijn opzet zijn: 02:11:54.918 --> 02:11:58.038 align:middle line:82% position:46% size:100% daar moet je als Nederland ook naartoe, ook omdat schoolmaaltijden 02:11:58.159 --> 02:12:02.729 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen armoedebestrijding inhouden, maar ook een preventieve 02:12:02.850 --> 02:12:06.289 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregel vormen om de gezondheid van kinderen te bevorderen en ook 02:12:06.560 --> 02:12:09.329 align:middle line:82% position:46% size:100% tot sociale cohesie leiden. Daar zit dus wel meer inkleding in 02:12:09.449 --> 02:12:11.020 align:middle line:82% position:46% size:100% dan alleen het leveren van het eten, zeg maar. 02:12:11.140 --> 02:12:14.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, maar dan zou je daar dus een heel duidelijk blok omheen moeten 02:12:14.710 --> 02:12:17.679 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten en moeten zorgen dat er geen invloed is van de voedingsindustrie, 02:12:17.798 --> 02:12:19.149 align:middle line:82% position:46% size:100% want anders kan het helemaal de verkeerde kant op gaan. 02:12:19.269 --> 02:12:21.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zou dan moeten zorgen dat het puur bij de overheid blijft en dat 02:12:21.479 --> 02:12:23.369 align:middle line:82% position:46% size:100% je het inderdaad over gezonde producten hebt, maar ook over 02:12:23.699 --> 02:12:27.430 align:middle line:82% position:46% size:100% producten die — zou ik bijna zeggen — binnen een gezonde wereld passen, 02:12:27.550 --> 02:12:28.859 align:middle line:82% position:46% size:100% die binnen een gezond klimaat passen. 02:12:29.069 --> 02:12:30.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moet je wel heel voorzichtig mee zijn. 02:12:31.109 --> 02:12:35.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik het helemaal mee eens. Niet in de OCW-commissie maar in de 02:12:36.930 --> 02:12:40.338 align:middle line:82% position:46% size:100% LNV-commissie heb ik ook bepleit dat we juist een afzetmarkt die duurzaam 02:12:40.458 --> 02:12:43.378 align:middle line:82% position:46% size:100% en toekomstgericht is, moeten vergroten, en schoolmaaltijden 02:12:43.979 --> 02:12:46.760 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzaam en gezond moeten insteken, ook gezien vanuit de preventieve 02:12:46.880 --> 02:12:49.469 align:middle line:82% position:46% size:100% werking voor de gezondheid die ervan uit kan gaan. 02:12:50.710 --> 02:12:51.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Vervolgt u uw betoog. 02:12:51.800 --> 02:12:51.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:12:54.159 --> 02:12:56.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was gebleven bij de aangekondigde verhoging van de uitwonende 02:12:56.899 --> 02:12:59.140 align:middle line:82% position:46% size:100% basisbeurs en de punten die ik alvast wilde neerleggen. 02:12:59.890 --> 02:13:02.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel studenten maken zich zorgen dat het rentepercentage op hun 02:13:03.048 --> 02:13:06.640 align:middle line:82% position:46% size:100% studieschuld de komende jaren nog veel harder zal stijgen, waardoor ze 02:13:06.760 --> 02:13:09.430 align:middle line:82% position:46% size:100% onder aan de streep duizenden euro's extra kwijt zijn aan rente. 02:13:10.119 --> 02:13:12.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is: hoe neemt de minister deze zorgen weg? 02:13:12.319 --> 02:13:15.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het kabinet bijvoorbeeld bereid om de hoogte van de studierente te 02:13:15.140 --> 02:13:19.338 align:middle line:82% position:46% size:100% maximeren middels een renteplafond? Kan de minister voor de behandeling 02:13:19.458 --> 02:13:23.079 align:middle line:82% position:46% size:100% van het wetsvoorstel een brief met beleidsopties naar Kamer sturen? 02:13:23.470 --> 02:13:27.159 align:middle line:82% position:46% size:100% En is de minister bereid om studenten die tussen 2015 en 2023 02:13:27.279 --> 02:13:30.229 align:middle line:82% position:46% size:100% gestudeerd hebben geen rente te laten betalen over het gedeelte dat 02:13:30.350 --> 02:13:32.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ze normaal gesproken als basisbeurs hadden ontvangen? 02:13:33.668 --> 02:13:37.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij wil ik de minister ook nog de volgende begrotingstechnische 02:13:37.310 --> 02:13:39.588 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag stellen. Uit de beslisnota's bij het 02:13:39.708 --> 02:13:42.798 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel blijkt dat er incidenteel 183 miljoen euro is 02:13:42.918 --> 02:13:46.670 align:middle line:82% position:46% size:100% overgebleven, het zogenaamde somoverschot bij de verrekening van 02:13:46.789 --> 02:13:50.470 align:middle line:82% position:46% size:100% de halvering van het collegegeld en de herinvoering van de basisbeurs. 02:13:51.060 --> 02:13:53.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom er zelf niet uit waar dit geld naartoe is gegaan. 02:13:53.569 --> 02:13:56.288 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vraag ik het de minister. Voorzitter. 02:13:56.408 --> 02:13:59.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Maandag berichtte het kabinet dat de verhoging van het collegegeld niet 02:14:00.050 --> 02:14:01.838 align:middle line:82% position:46% size:100% met terugwerkende kracht aangepast zal worden. 02:14:02.409 --> 02:14:05.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Die verhoging zou volgens de nieuwe rekenmethode van het CBS naar alle 02:14:05.779 --> 02:14:08.859 align:middle line:82% position:46% size:100% waarschijnlijkheid lager moeten uitvallen dan nu is aangekondigd. 02:14:09.460 --> 02:14:11.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Volt is van mening dat waar een wil is, ook een weg is. 02:14:12.520 --> 02:14:15.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toezeggen dat hij alsnog met terugwerkende kracht de 02:14:15.770 --> 02:14:18.789 align:middle line:82% position:46% size:100% stijging zal aanpassen? En hoe zit het nu met de 02:14:18.939 --> 02:14:20.619 align:middle line:82% position:46% size:100% energietoeslag, vraag ik de minister. 02:14:20.829 --> 02:14:26.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten via de bijzondere bijstand aansprak laten maken op deze toeslag 02:14:26.689 --> 02:14:28.546 align:middle line:82% position:46% size:100% is in mijn optiek niet the way to go. 02:14:28.667 --> 02:14:32.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zegt ook de rechter. Is de minister bereid om in overleg 02:14:32.810 --> 02:14:36.319 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan met zijn collega van SZW over de vraag hoe dit kan worden 02:14:36.439 --> 02:14:38.319 align:middle line:82% position:46% size:100% opgelost? En wat kan hij hier zelf aan doen? 02:14:39.460 --> 02:14:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan maak ik graag de stap naar 02:14:41.449 --> 02:14:43.338 align:middle line:82% position:46% size:100% internationalisering en internationale studenten. 02:14:43.458 --> 02:14:46.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil het hebben over het mentale welzijn van internationale 02:14:46.729 --> 02:14:49.548 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten. Studentenorganisaties die de 02:14:49.668 --> 02:14:52.315 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarlijkse monitoring van het welzijn van internationale studenten 02:14:52.435 --> 02:14:55.279 align:middle line:82% position:46% size:100% voor hun rekening nemen, de zogenaamde Annual International 02:14:55.399 --> 02:14:59.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Student Survey, geven aan dat zij tegen capaciteitsproblemen aanlopen. 02:15:00.100 --> 02:15:02.600 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten dat internationale studenten ook meegenomen worden in 02:15:02.720 --> 02:15:05.600 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende onderzoeken, maar de toegevoegde waarde van specifiek 02:15:05.720 --> 02:15:09.979 align:middle line:82% position:46% size:100% deze survey is er ook echt, omdat er naar de verhalen achter de cijfers 02:15:10.100 --> 02:15:12.469 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt gekeken. Mijn vraag aan de minister is of hij 02:15:12.588 --> 02:15:15.039 align:middle line:82% position:46% size:100% bereid is om deze manier van onderzoeken, zoals in deze 02:15:15.399 --> 02:15:19.539 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke survey, structureel onder te brengen bij een organisatie die 02:15:19.659 --> 02:15:22.109 align:middle line:82% position:46% size:100% wel over voldoende capaciteit beschikt, zoals 02:15:22.229 --> 02:15:23.890 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenorganisaties zelf ook voorstellen. 02:15:24.939 --> 02:15:26.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We zijn blij met de ambitie van 02:15:26.800 --> 02:15:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% minister Dijkgraaf om de waardering voor het mbo te doen toenemen. 02:15:31.239 --> 02:15:33.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel factoren zijn hierbij van belang. 02:15:33.219 --> 02:15:34.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn er ook al veel genoemd vandaag. 02:15:35.319 --> 02:15:37.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil er nog één uitlichten. Dat is de internationalisering in 02:15:37.890 --> 02:15:40.497 align:middle line:82% position:46% size:100% het mbo. Allereerst Erasmus+. 02:15:40.617 --> 02:15:43.720 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat er op mbo instellingen te weinig gebeurt in dit kader. 02:15:44.199 --> 02:15:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar rato beschikken universiteiten en hogescholen veel vaker over een 02:15:47.899 --> 02:15:51.560 align:middle line:82% position:46% size:100% zogenaamde buitenlandcoördinator. Voor veel mbo studenten is een 02:15:51.680 --> 02:15:54.560 align:middle line:82% position:46% size:100% buitenlandervaring ook iets om hun kennis mee te verrijken. 02:15:54.680 --> 02:15:57.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit blijkt nog te vaak een hele verre droom. 02:15:57.668 --> 02:16:01.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn nu meer middelen voor Erasmus+ vrijgemaakt in Europa, 02:16:01.289 --> 02:16:04.600 align:middle line:82% position:46% size:100% juist ook voor mbo studenten. Toch komen mbo instellingen 02:16:04.720 --> 02:16:09.439 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit tekort om die middelen te gebruiken en studenten deze kansen 02:16:09.560 --> 02:16:13.210 align:middle line:82% position:46% size:100% optimaal te laten benutten. Mijn vraag is: hoe kijkt de minister 02:16:13.329 --> 02:16:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% aan tegen het financieren van buitenlandcoördinatoren op alle mbo 02:16:17.180 --> 02:16:17.649 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen? 02:16:19.210 --> 02:16:20.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan over een Europese 02:16:20.750 --> 02:16:23.899 align:middle line:82% position:46% size:100% startkwalificatie. Volt ziet graag dat we de Europese 02:16:24.020 --> 02:16:26.869 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt ten volste benutten. Maar op dit moment zijn er nog te 02:16:26.989 --> 02:16:31.750 align:middle line:82% position:46% size:100% veel barrières, waaronder de wederzijdse erkenning van met name 02:16:33.218 --> 02:16:34.728 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo-diploma's. Gelukkig sprak minister Wiersma zich 02:16:34.849 --> 02:16:38.959 align:middle line:82% position:46% size:100% warm uit over het voorstel van de Europese Commissie om 2023 tot "het 02:16:39.079 --> 02:16:40.568 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar van de vaardigheden" uit te roepen. 02:16:41.799 --> 02:16:45.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister zich committeren aan het wegnemen van zo veel mogelijk 02:16:45.770 --> 02:16:48.209 align:middle line:82% position:46% size:100% van die barrières? Kan hij er ook binnen de Raad toe 02:16:48.329 --> 02:16:51.309 align:middle line:82% position:46% size:100% oproepen om het jaar van de vaardigheden ook hierop te richten? 02:16:51.610 --> 02:16:54.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag hoor ik hoe de minister hierover denkt. 02:16:55.239 --> 02:16:57.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We hebben enorm veel technici nodig 02:16:57.379 --> 02:16:59.680 align:middle line:82% position:46% size:100% om de klimaattransitie en de digitale transitie te volbrengen. 02:17:00.159 --> 02:17:03.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Volt is een voorstander van gratis onderwijs in de brede zin, maar we 02:17:03.770 --> 02:17:05.799 align:middle line:82% position:46% size:100% zien dit niet als haalbaar op dit moment. 02:17:05.920 --> 02:17:08.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom wil Volt dat er nagedacht wordt over het allereerst gratis 02:17:09.079 --> 02:17:11.906 align:middle line:82% position:46% size:100% maken van de opleidingen die ons helpen de klimaattransitie en de 02:17:12.027 --> 02:17:15.159 align:middle line:82% position:46% size:100% digitale transitie te versnellen in de gehele onderwijsketen. 02:17:15.819 --> 02:17:19.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo bestaat er vanuit onder andere het UWV een lijst aan beroepen die 02:17:19.129 --> 02:17:22.269 align:middle line:82% position:46% size:100% we nu tekortkomen voor de klimaattransitie. 02:17:22.479 --> 02:17:25.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Volt zou graag zien dat het kabinet aan de slag gaat met het gericht 02:17:25.459 --> 02:17:28.209 align:middle line:82% position:46% size:100% aantrekkelijker maken van deze opleidingen, bijvoorbeeld door de 02:17:28.328 --> 02:17:29.318 align:middle line:82% position:46% size:100% hele opleiding gratis aan te bieden 02:17:31.569 --> 02:17:34.099 align:middle line:82% position:46% size:100% of in leermiddelenkosten te voorzien. 02:17:34.218 --> 02:17:37.058 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is hoe de minister denkt over dit voorstel. 02:17:37.388 --> 02:17:41.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Staan dit soort oplossingen straks ook in het groenebanenplan van OCW, 02:17:41.829 --> 02:17:44.540 align:middle line:82% position:46% size:100% EZK en SZW? Voorzitter. 02:17:44.659 --> 02:17:47.286 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan van de ene grote transitie naar de andere, namelijk 02:17:47.406 --> 02:17:50.689 align:middle line:82% position:46% size:100% digitalisering. Volt zet in op een digitale toekomst 02:17:50.808 --> 02:17:53.770 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin iedereen kan vertrouwen op het gebruik van digitale technologie 02:17:54.040 --> 02:17:55.780 align:middle line:82% position:46% size:100% die uitgaat van de belangen van burgers. 02:17:56.440 --> 02:17:59.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor is het van belang dat iedereen mee kan komen in die sterk 02:17:59.450 --> 02:18:02.809 align:middle line:82% position:46% size:100% toenemende digitalisering. In de werkagenda Digitale Zaken 02:18:02.930 --> 02:18:06.190 align:middle line:82% position:46% size:100% staan concrete actiepunten om de digitale geletterdheid te vergroten. 02:18:06.729 --> 02:18:10.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de beoogde indicatoren zijn in mijn optiek nog helemaal niet 02:18:10.430 --> 02:18:13.459 align:middle line:82% position:46% size:100% concreet. Kunnen de ministers een tijdlijn 02:18:13.579 --> 02:18:17.399 align:middle line:82% position:46% size:100% schetsen waarin ze aangeven welke stappen ze zetten om te bereiken dat 02:18:17.520 --> 02:18:20.838 align:middle line:82% position:46% size:100% alle scholen in het basis en voortgezet onderwijs digitale 02:18:20.959 --> 02:18:22.209 align:middle line:82% position:46% size:100% geletterdheid in het curriculum hebben? 02:18:23.319 --> 02:18:25.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe wordt er dan invulling gegeven aan de ambitie om versterkt 02:18:26.030 --> 02:18:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuning te geven aan het onderwijs in digitale geletterdheid? 02:18:30.459 --> 02:18:32.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot. Welke rol speelt het onderwijsveld 02:18:32.860 --> 02:18:35.430 align:middle line:82% position:46% size:100% in het bereiken van deze ambities? Worden aanbieders van 02:18:35.549 --> 02:18:37.959 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsmethoden voor digitale geletterdheid daarbij betrokken? 02:18:38.500 --> 02:18:40.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Want hun ervaring en expertise kan worden ingezet om het proces 02:18:41.049 --> 02:18:43.670 align:middle line:82% position:46% size:100% efficiënter te maken. Tot slot, voorzitter. 02:18:43.790 --> 02:18:46.780 align:middle line:82% position:46% size:100% We zetten als Volt stevig in op het vergroten van kennis over China. 02:18:47.588 --> 02:18:50.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de manieren waarop het onderwijs daaraan kan bijdragen, is 02:18:50.479 --> 02:18:52.120 align:middle line:82% position:46% size:100% door middel van een zogenaamde Chinaleerstoel. 02:18:52.759 --> 02:18:55.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerder hebben we gezien hoe banden met het Chinese Confuciusinstituut 02:18:55.668 --> 02:18:58.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ertoe leidde dat met een aantal van deze leerstoelen gestopt is. 02:18:58.940 --> 02:19:01.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister vragen of hij mogelijkheden ziet om te komen tot 02:19:02.138 --> 02:19:05.030 align:middle line:82% position:46% size:100% rijksgefinancierde Chinaleerstoelen. Want we geloven dat we alle 02:19:05.149 --> 02:19:10.370 align:middle line:82% position:46% size:100% strategische kennis over China kunnen en moeten gebruiken om onze 02:19:10.489 --> 02:19:12.069 align:middle line:82% position:46% size:100% strategische autonomie als Europa te bewaken. 02:19:12.638 --> 02:19:13.318 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik het bij laten, voorzitter. 02:19:14.269 --> 02:19:15.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel, mevrouw Koekkoek. 02:19:15.599 --> 02:19:17.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord nu aan mevrouw Simons namens BIJ1. 02:19:30.940 --> 02:19:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, voorzitter. De staat van ons onderwijs is 02:19:34.459 --> 02:19:36.713 align:middle line:82% position:46% size:100% deplorabel. De coronapandemie heeft dat nog eens 02:19:36.834 --> 02:19:39.838 align:middle line:82% position:46% size:100% onder een vergrootglas gelegd. Basisvaardigheden van kinderen en 02:19:39.959 --> 02:19:43.388 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren, zoals taal, rekenen en burgerschap, dalen gestaag. 02:19:43.888 --> 02:19:47.569 align:middle line:82% position:46% size:100% 24% van onze 15-jarigen loopt het risico om laaggeletterd de 02:19:47.690 --> 02:19:51.849 align:middle line:82% position:46% size:100% middelbare school te verlaten. Dat betekent dat ongeveer 250.000 02:19:51.968 --> 02:19:55.819 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen de kans wordt ontnomen om volwaardig deel te nemen aan onze 02:19:55.940 --> 02:19:59.168 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappij. Dat is een politieke keuze. 02:19:59.679 --> 02:20:02.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Onze vorig onderwijsminister weigerde om hier extra middelen voor 02:20:02.870 --> 02:20:05.388 align:middle line:82% position:46% size:100% vrij te maken. Ik vraag deze minister of hij dit 02:20:05.509 --> 02:20:10.338 align:middle line:82% position:46% size:100% thema wel belangrijk genoeg vindt. Gerichte structurele investeringen 02:20:10.459 --> 02:20:13.338 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn hard nodig om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en 02:20:13.459 --> 02:20:17.299 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijke kansen te bevorderen, door onder andere het tekort aan leraren, 02:20:17.418 --> 02:20:19.099 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolleiders, onderwijsondersteuners en 02:20:19.218 --> 02:20:22.149 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvangmedewerkers eindelijk eens concreet aan te pakken. 02:20:23.229 --> 02:20:25.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft het kabinet overwogen om bijvoorbeeld de pabo's en 02:20:25.638 --> 02:20:28.148 align:middle line:82% position:46% size:100% lerarenopleidingen volledig gratis te maken? 02:20:28.659 --> 02:20:32.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan in combinatie met een integrale aanpak met hogere 02:20:33.079 --> 02:20:36.649 align:middle line:82% position:46% size:100% salarissen, betaalbare huizen en een verlaagde werkdruk, zeker in tijden 02:20:36.770 --> 02:20:40.250 align:middle line:82% position:46% size:100% van ongekende inflatie, een broodnodig perspectief bieden aan 02:20:40.370 --> 02:20:42.019 align:middle line:82% position:46% size:100% leraren van nu en de toekomst. Voorzitter. 02:20:43.149 --> 02:20:46.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook het SER-advies Gelijke kansen, de Inspectie van het Onderwijs en de 02:20:46.549 --> 02:20:50.299 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijswethouders van de G4 hebben de urgentie van die structurele 02:20:50.418 --> 02:20:54.079 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen benadrukt. Toch zitten we opgescheept met een 02:20:54.200 --> 02:20:57.549 align:middle line:82% position:46% size:100% systeem waarin marktwerking heerst. Dure zzp'ers worden via 02:20:57.670 --> 02:21:01.040 align:middle line:82% position:46% size:100% uitzendbureaus ingehuurd, welvarende ouders sturen hun kinderen naar 02:21:01.159 --> 02:21:04.218 align:middle line:82% position:46% size:100% bijlesbureaus en docenten kiezen voor een werkplek met de minste 02:21:04.338 --> 02:21:04.599 align:middle line:82% position:46% size:100% druk. 02:21:06.129 --> 02:21:08.599 align:middle line:82% position:46% size:100% BIJ1, en met ons vele anderen, heeft al eerder gepleit voor een 02:21:08.718 --> 02:21:11.750 align:middle line:82% position:46% size:100% herwaardering van het lerarenberoep. Hoe is het mogelijk dat het 02:21:11.870 --> 02:21:14.159 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsleven volledig wordt gefaciliteerd, terwijl een 02:21:14.280 --> 02:21:17.709 align:middle line:82% position:46% size:100% investering in de jeugd ook een investering in de toekomst is? 02:21:18.540 --> 02:21:20.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Die investering gaat niet alleen over geld, maar ook over het 02:21:20.929 --> 02:21:24.159 align:middle line:82% position:46% size:100% herkennen van de verbindingen met andere zaken, zoals de aankomende 02:21:24.338 --> 02:21:27.709 align:middle line:82% position:46% size:100% bezuinigingen op de jeugdzorg, want gemeenten geven nu al aan dat die 02:21:27.829 --> 02:21:31.909 align:middle line:82% position:46% size:100% bezuinigingen zullen leiden tot een verdere verhoging van de werkdruk in 02:21:32.030 --> 02:21:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs. Dat leidt weer tot extra uitstroom 02:21:34.459 --> 02:21:37.399 align:middle line:82% position:46% size:100% van leraren en meer toestroom van leerlingen naar het speciaal 02:21:37.520 --> 02:21:39.739 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Dat is zorgelijk, want het speciaal 02:21:39.860 --> 02:21:42.759 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs kan de verhoogde druk ook niet aan. 02:21:43.899 --> 02:21:46.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Investeren gaat ook over het herzien van wat we belangrijk vinden. 02:21:46.849 --> 02:21:49.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind persoonlijk dat persoonsvorming een fundamenteel 02:21:50.088 --> 02:21:52.100 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel uit zou moeten maken van het curriculum. 02:21:52.219 --> 02:21:56.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan persoonlijk leiderschap, aandacht voor mentale gezondheid en 02:21:56.209 --> 02:22:00.190 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de zingeving van het onderwijs. Wie weet mag je het dan op school 02:22:00.519 --> 02:22:02.978 align:middle line:82% position:46% size:100% ook over je gender en je seksualiteit hebben. 02:22:03.790 --> 02:22:06.950 align:middle line:82% position:46% size:100% De waarde van diversiteit, inclusie en sociale veiligheid verdient een 02:22:07.069 --> 02:22:09.040 align:middle line:82% position:46% size:100% centrale plek in dat burgerschapsonderwijs. 02:22:09.338 --> 02:22:12.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook neurodivergentie zou echt meer ruimte moeten krijgen, want ondanks 02:22:12.918 --> 02:22:17.619 align:middle line:82% position:46% size:100% dat al deze factoren essentieel zijn om de complexe problemen waarmee wij 02:22:17.888 --> 02:22:19.838 align:middle line:82% position:46% size:100% in onze samenleving worden geconfronteerd 02:22:21.610 --> 02:22:24.379 align:middle line:82% position:46% size:100% het hoofd te bieden, worden ze structureel ondergewaardeerd en als 02:22:24.500 --> 02:22:27.709 align:middle line:82% position:46% size:100% bijzaak behandeld. Sterker nog: ondanks dat de pandemie 02:22:27.829 --> 02:22:31.418 align:middle line:82% position:46% size:100% ons heeft laten zien dat studenten veelvuldig kampen met eenzaamheid, 02:22:31.690 --> 02:22:35.870 align:middle line:82% position:46% size:100% emotionele uitputting, prestatiedruk en slaapproblemen, blijven studenten 02:22:35.989 --> 02:22:39.010 align:middle line:82% position:46% size:100% en neurodivergente leerlingen te vaak onbegrepen. 02:22:39.549 --> 02:22:43.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch ontbreekt het ons nog altijd aan een integrale ketenaanpak voor 02:22:43.280 --> 02:22:46.338 align:middle line:82% position:46% size:100% het versterken van het welzijn van studenten en leerlingen, waarbij 02:22:46.459 --> 02:22:49.638 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsinstellingen, gemeenten, zorginstanties en natuurlijk de 02:22:49.759 --> 02:22:54.280 align:middle line:82% position:46% size:100% ministeries van OCW en VWS nauw met elkaar zouden moeten samenwerken. 02:22:55.329 --> 02:22:58.078 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast vindt BIJ1 het belangrijk dat kinderen een gezonde lunch en 02:22:58.199 --> 02:22:59.959 align:middle line:82% position:46% size:100% een gezond ontbijt aangeboden moeten krijgen op school. 02:23:00.078 --> 02:23:04.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is vandaag ook al eerder benoemd door een aantal mede-Kamerleden. 02:23:04.479 --> 02:23:08.299 align:middle line:82% position:46% size:100% In het hele Koninkrijk, in het héle Koninkrijk, zien we dat te veel 02:23:08.418 --> 02:23:10.879 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen zonder ontbijt naar school komen en zich niet kunnen 02:23:11.000 --> 02:23:14.269 align:middle line:82% position:46% size:100% concentreren, minder materie opslaan en zelfs, zoals we dit jaar hebben 02:23:14.388 --> 02:23:18.440 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien, flauwvallen. Die werkelijkheid is niet nieuw; die 02:23:18.559 --> 02:23:22.790 align:middle line:82% position:46% size:100% geldt al geruime tijd voor de ruim 250.000 kinderen die in armoede 02:23:22.909 --> 02:23:25.733 align:middle line:82% position:46% size:100% leven. Voor u uw betoog vervolgt, heeft u 02:23:25.852 --> 02:23:28.058 align:middle line:82% position:46% size:100% een vraag van de heer Wassenberg van de Partij voor de Dieren. 02:23:29.489 --> 02:23:31.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel mevrouw Simons dezelfde vraag als ik aan mevrouw Koekkoek 02:23:31.979 --> 02:23:33.909 align:middle line:82% position:46% size:100% stelde. Ik weet het antwoord misschien een 02:23:34.030 --> 02:23:36.450 align:middle line:82% position:46% size:100% beetje, maar ik zou het toch even expliciet willen vragen: vindt 02:23:36.569 --> 02:23:39.968 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Simons ook dat je de voedselindustrie zo ver mogelijk weg 02:23:40.088 --> 02:23:43.058 align:middle line:82% position:46% size:100% zou moeten houden als je dat gratis ontbijt aanbiedt, dus dat het echt 02:23:43.179 --> 02:23:46.219 align:middle line:82% position:46% size:100% iets van de school of van de overheid moet zijn, maar niet van de 02:23:46.340 --> 02:23:48.644 align:middle line:82% position:46% size:100% voedselindustrie? Ik ben het absoluut met u eens. 02:23:48.763 --> 02:23:51.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we daarbij ook kunnen teruggrijpen naar resultaten uit het 02:23:51.808 --> 02:23:53.670 align:middle line:82% position:46% size:100% verleden. U en ik zijn opgegroeid met 02:23:53.790 --> 02:23:55.838 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolmelk. De 02:23:57.790 --> 02:23:58.450 align:middle line:82% position:46% size:100% minister ook, hoor ik. 02:24:00.370 --> 02:24:03.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is eigenlijk een heel mooi voorbeeld van wat u mij vraagt. 02:24:03.610 --> 02:24:07.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Een industrie waarvan we eigenlijk zeggen dat je die niet op die manier 02:24:07.790 --> 02:24:11.588 align:middle line:82% position:46% size:100% moet willen aanjagen en dat je mensen niet op zo'n jonge leeftijd 02:24:12.819 --> 02:24:17.030 align:middle line:82% position:46% size:100% het idee moet willen geven dat die zonder schade of gevolgen is, hebben 02:24:17.149 --> 02:24:19.418 align:middle line:82% position:46% size:100% wij toch allemaal via de school meegekregen. 02:24:19.929 --> 02:24:23.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De intentie kan dus goed zijn, maar het is heel belangrijk om te kijken 02:24:23.120 --> 02:24:24.679 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de manier waarop je dat invulling geeft. 02:24:24.799 --> 02:24:28.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het volledig met u eens dat de eindverantwoordelijkheid daarbij 02:24:29.090 --> 02:24:32.079 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral bij de overheid moet liggen, die toe zou moeten zien op gezond 02:24:32.200 --> 02:24:36.540 align:middle line:82% position:46% size:100% voedsel, maar ook — zoals mevrouw Koekkoek zei — op het vergroten van 02:24:36.659 --> 02:24:39.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de kennis van waar ons voedsel vandaan komt en wat de productie met 02:24:39.690 --> 02:24:41.849 align:middle line:82% position:46% size:100% zich meebrengt. Ik denk dat het ook een heel goed 02:24:41.968 --> 02:24:46.309 align:middle line:82% position:46% size:100% middel kan zijn om mensen kennis te laten maken met een manier van eten 02:24:46.790 --> 02:24:49.728 align:middle line:82% position:46% size:100% die minder schade aan natuur en planeet aanbrengt. 02:24:50.649 --> 02:24:51.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgt u uw betoog. Er zijn 02:24:54.968 --> 02:24:58.309 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen voor wie kansengelijkheid door toedoen van factoren zoals 02:24:58.430 --> 02:25:00.790 align:middle line:82% position:46% size:100% klasse en kleur een ver van hun bedshow blijft. 02:25:01.388 --> 02:25:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem bijvoorbeeld het feit dat ons onderwijs de facto nog steeds 02:25:04.299 --> 02:25:08.020 align:middle line:82% position:46% size:100% ernstig gesegregeerd is en dat dit ook effect heeft op de leraren. 02:25:08.588 --> 02:25:12.409 align:middle line:82% position:46% size:100% We kennen het fenomeen white flight, met name in grote steden, dat ervoor 02:25:12.530 --> 02:25:15.110 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgt dat juist kinderen die het meeste baat hebben bij een goede 02:25:15.229 --> 02:25:19.308 align:middle line:82% position:46% size:100% docent, bijvoorbeeld omdat ze uit een laag taalvaardig gezin komen, de 02:25:19.429 --> 02:25:21.920 align:middle line:82% position:46% size:100% hardste klappen van het lerarentekort opvangen. 02:25:22.040 --> 02:25:23.808 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook nog steeds geen alternatieve momenten 02:25:23.929 --> 02:25:27.020 align:middle line:82% position:46% size:100% geïmplementeerd waarop een leerling geselecteerd en getoetst wordt als 02:25:27.139 --> 02:25:29.870 align:middle line:82% position:46% size:100% het niveau voor het voortgezet onderwijs moet worden bepaald. 02:25:29.989 --> 02:25:33.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft zouden we brede brugklassen meer moeten stimuleren 02:25:33.860 --> 02:25:37.450 align:middle line:82% position:46% size:100% en onderadvisering tegen moeten gaan door ouder én kind actiever te 02:25:37.989 --> 02:25:42.138 align:middle line:82% position:46% size:100% betrekken bij het schooladvies in groep 8, het postcodebeleid af te 02:25:42.259 --> 02:25:45.600 align:middle line:82% position:46% size:100% schaffen en scholen toegankelijker te maken voor kinderen met een 02:25:45.719 --> 02:25:48.170 align:middle line:82% position:46% size:100% beperking. Voorzitter. 02:25:48.290 --> 02:25:51.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondanks een agenda tegen discriminatie en racisme van het 02:25:51.138 --> 02:25:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie van OCW lezen we niets over het verzekeren van toegang tot 02:25:54.888 --> 02:25:58.658 align:middle line:82% position:46% size:100% goede voor en vroegschoolse educatie voor álle kinderen. 02:25:59.319 --> 02:26:02.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit kabinet weigert zelfs om een dergelijke voorschoolse educatie te 02:26:02.870 --> 02:26:05.139 align:middle line:82% position:46% size:100% vergoeden voor ouders zonder een arbeidsinkomen. 02:26:05.260 --> 02:26:08.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee werkt het kabinet onderwijssegregatie en ongelijkheid 02:26:08.860 --> 02:26:12.349 align:middle line:82% position:46% size:100% juist verder in de hand. BIJ1 blijft pleiten voor gratis 02:26:12.468 --> 02:26:16.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang en voorschoolse educatie voor álle kinderen, met 02:26:16.309 --> 02:26:19.689 align:middle line:82% position:46% size:100% extra aandacht voor kinderen met een taal of leerachterstand. 02:26:20.409 --> 02:26:22.968 align:middle line:82% position:46% size:100% We lazen ook niks over de toename van het aantal reformatorische 02:26:24.040 --> 02:26:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen — ik ga het nog één keer proberen, voorzitter 02:26:28.629 --> 02:26:31.218 align:middle line:82% position:46% size:100% — dat gebruikmaakt van identiteitsverklaringen die 02:26:31.338 --> 02:26:32.978 align:middle line:82% position:46% size:100% impliciet dan wel expliciet 02:26:34.700 --> 02:26:39.200 align:middle line:82% position:46% size:100% lhbtiqa+-kinderen onderdrukken en discrimineren, ondanks verschillende 02:26:39.319 --> 02:26:42.200 align:middle line:82% position:46% size:100% aangenomen moties, onder anderen van mijzelf, om deze 02:26:42.319 --> 02:26:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% identiteitsverklaringen in welke vorm dan ook uit te bannen. 02:26:46.509 --> 02:26:49.670 align:middle line:82% position:46% size:100% In juni stelden BIJ1 en Volt hier uitgebreide vragen over, maar de 02:26:49.790 --> 02:26:52.899 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de minister hebben wij nog steeds niet binnen. 02:26:53.138 --> 02:26:56.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat op meerdere vlakken een ernstige zaak. 02:26:57.879 --> 02:27:00.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister vandaag bereid om toe te zeggen dat hij een grootschalig 02:27:00.799 --> 02:27:03.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek gaat doen naar reformatorische scholen om te 02:27:03.319 --> 02:27:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% achterhalen hoeveel en welke scholen die identiteitsverklaringen nog 02:27:06.620 --> 02:27:10.440 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds handhaven, in welke vorm dan ook, en de resultaten daarvan 02:27:10.559 --> 02:27:13.159 align:middle line:82% position:46% size:100% openbaar te maken? Wil de minister daarbij speciaal 02:27:13.280 --> 02:27:15.879 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht schenken aan het speciaal onderwijs, vraag ik hem. 02:27:16.088 --> 02:27:19.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Want juist in regio's waar instellingen voor passend onderwijs 02:27:19.338 --> 02:27:20.469 align:middle line:82% position:46% size:100% schaars zijn, kunnen 02:27:22.388 --> 02:27:25.218 align:middle line:82% position:46% size:100% lhbtiqa+-leerlingen met speciale leerbehoeften vaak nergens anders 02:27:25.338 --> 02:27:28.450 align:middle line:82% position:46% size:100% terecht en komt hun recht op onderwijs in gevaar. 02:27:29.500 --> 02:27:31.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Voordat u vervolgt, heeft u een 02:27:31.138 --> 02:27:32.500 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van de heer Bisschop van de SGP. 02:27:33.909 --> 02:27:36.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik aarzel een beetje om hierop in te gaan, want dit is natuurlijk het 02:27:37.088 --> 02:27:38.079 align:middle line:82% position:46% size:100% bekende verhaal. 02:27:39.579 --> 02:27:41.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik heb toch een principiële vraag. 02:27:43.058 --> 02:27:48.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt mevrouw Simons dat ouders, scholen en ouders die die scholen 02:27:48.950 --> 02:27:53.149 align:middle line:82% position:46% size:100% dragen, het recht hebben om een Bijbelse visie op het huwelijk als 02:27:53.270 --> 02:27:59.280 align:middle line:82% position:46% size:100% basis van hun pedagogische inrichting en als basis van hun 02:27:59.399 --> 02:28:04.610 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs te hanteren? Of ontzegt mevrouw Simons die ouders 02:28:04.729 --> 02:28:08.250 align:middle line:82% position:46% size:100% dat recht? De heer Bisschop weet heel goed dat 02:28:08.370 --> 02:28:10.649 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders niet alleen dat recht hebben, maar dat dat recht verankerd is in 02:28:10.770 --> 02:28:13.290 align:middle line:82% position:46% size:100% onze Grondwet. Wat ik daar verder van vind, doet er 02:28:13.409 --> 02:28:16.780 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon helemaal niet toe. Feit is wel dat ik dat recht van die 02:28:16.899 --> 02:28:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders respecteer. Ik respecteer echter ook het recht 02:28:20.030 --> 02:28:23.109 align:middle line:82% position:46% size:100% van het individu, het kind, om te zijn wie het kind is. 02:28:23.259 --> 02:28:27.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ouder vind ik dat ik me niet te bemoeien heb met de seksuele 02:28:28.040 --> 02:28:32.540 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkeuren of de genderidentiteit van mijn kinderen, net zoals mijn 02:28:32.659 --> 02:28:34.148 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen zich niet te bemoeien hebben met 02:28:36.009 --> 02:28:36.148 align:middle line:82% position:46% size:100% de 02:28:37.838 --> 02:28:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% mijne. Ik probeer dat even bij elkaar te 02:28:39.620 --> 02:28:43.009 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen. Mevrouw Simons erkent het recht van 02:28:43.129 --> 02:28:48.228 align:middle line:82% position:46% size:100% die ouders en scholen onverkort. Tegelijkertijd opent ze de aanval op 02:28:48.349 --> 02:28:52.780 align:middle line:82% position:46% size:100% die scholen, omdat die dat ook als basis verwoorden. 02:28:53.440 --> 02:28:55.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe brengt mevrouw Simons dat bij elkaar? 02:28:57.679 --> 02:29:00.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik breng dat op dezelfde manier bij elkaar als ik het net heb gezegd. 02:29:02.918 --> 02:29:07.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ouders mogen vinden wat zij vinden. Ouders bepalen vaak ook naar welke 02:29:07.338 --> 02:29:10.968 align:middle line:82% position:46% size:100% school hun kinderen gaan. Dat is ook vaak ingegeven, zoals ik 02:29:11.088 --> 02:29:14.629 align:middle line:82% position:46% size:100% net al zei, door het aanbod, bijvoorbeeld in de regio, de stad of 02:29:14.750 --> 02:29:20.479 align:middle line:82% position:46% size:100% de wijk, waar deze ouders wonen. Het is mijn stellige overtuiging dat 02:29:20.600 --> 02:29:24.440 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders — ik zal het heel duidelijk articuleren, zodat de heer Bisschop 02:29:24.559 --> 02:29:28.450 align:middle line:82% position:46% size:100% het de tweede keer wel goed kan horen — zich niet hebben te bemoeien 02:29:29.138 --> 02:29:34.120 align:middle line:82% position:46% size:100% met de seksuele identiteit of de genderidentiteit van hun kinderen. 02:29:34.299 --> 02:29:39.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik, net zoals ik vind dat anderen zich niet hebben te bemoeien 02:29:39.280 --> 02:29:42.790 align:middle line:82% position:46% size:100% met mijn genderidentiteit en mijn seksuele geaardheid. 02:29:44.239 --> 02:29:48.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, het spijt me. Ik ben mevrouw Simons erkentelijk 02:29:49.110 --> 02:29:51.949 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze zegt: ouders hebben dat recht en scholen hebben dat recht. 02:29:52.849 --> 02:29:57.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee is het onderzoek waar mevrouw Simons naar vraagt, in feite 02:29:57.270 --> 02:30:01.609 align:middle line:82% position:46% size:100% overbodig. Ze kan het labelen als anti homo en 02:30:02.479 --> 02:30:04.700 align:middle line:82% position:46% size:100% als anti-"die afkorting, al die letters". 02:30:04.849 --> 02:30:08.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet het geval. Het is gewoon een uitgangspunt 02:30:08.250 --> 02:30:09.619 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin wordt verwoord hoe men het 02:30:11.360 --> 02:30:14.940 align:middle line:82% position:46% size:100% huwelijk, menselijke relaties, relaties tussen man en vrouw en de 02:30:15.409 --> 02:30:19.280 align:middle line:82% position:46% size:100% seksualiteit daarbinnen ziet en beleeft. 02:30:20.450 --> 02:30:26.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor de erkenning dat dat recht onverkort gehandhaafd dient te 02:30:26.129 --> 02:30:29.250 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Tegelijkertijd — sorry, hoor — wil 02:30:29.370 --> 02:30:31.409 align:middle line:82% position:46% size:100% ik toch nog even een pedagogische opmerking maken. 02:30:31.530 --> 02:30:34.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk dragen ouders verantwoordelijkheid voor hun 02:30:34.329 --> 02:30:36.889 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen. Mevrouw Simons doet 02:30:38.418 --> 02:30:44.388 align:middle line:82% position:46% size:100% alsof de seksuele identiteit van de kinderen helemaal vaststaat. 02:30:45.168 --> 02:30:48.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Het enige wat vaststaat, is dat het een jongetje of een meisje is, 02:30:48.468 --> 02:30:53.478 align:middle line:82% position:46% size:100% behoudens enkele meer problematische gevallen; dat erken ik ook. 02:30:57.159 --> 02:31:02.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk begeleiden ouders dat. Natuurlijk begeleiden scholen dat. 02:31:03.110 --> 02:31:04.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is uw vraag aan mevrouw Simons? 02:31:06.769 --> 02:31:08.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom zou een ouder zich 02:31:10.989 --> 02:31:11.619 align:middle line:82% position:46% size:100% niet met de 02:31:13.599 --> 02:31:14.468 align:middle line:82% position:46% size:100% seksuele opvoeding 02:31:16.019 --> 02:31:18.668 align:middle line:82% position:46% size:100% mogen bemoeien? Mevrouw Simons ontzegt eigenlijk de 02:31:18.789 --> 02:31:21.079 align:middle line:82% position:46% size:100% ouders het recht om verantwoordelijkheid te nemen voor 02:31:21.200 --> 02:31:25.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de seksuele opvoeding van kinderen, jongetjes, meisjes en alles wat 02:31:26.009 --> 02:31:26.968 align:middle line:82% position:46% size:100% daartussenin kan zitten. 02:31:28.929 --> 02:31:33.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar de heer Bisschop zich met name richtte op het recht van ouders op 02:31:33.468 --> 02:31:37.100 align:middle line:82% position:46% size:100% van alles en nog wat, denk ik dat met name de seksuele integriteit van 02:31:37.219 --> 02:31:40.270 align:middle line:82% position:46% size:100% personen, en dus ook van kinderen, beschermd mag worden. 02:31:45.190 --> 02:31:47.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dit een buitengewoon stuitende opmerking. 02:31:47.590 --> 02:31:50.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem me niet kwalijk. Dus ouders die de seksuele opvoeding 02:31:51.110 --> 02:31:56.019 align:middle line:82% position:46% size:100% van kinderen serieus nemen en die zo goed mogelijk begeleiden, 02:31:59.019 --> 02:32:02.969 align:middle line:82% position:46% size:100% handelend vanuit een bepaalde overtuiging, behandelen hun kinderen 02:32:03.090 --> 02:32:06.149 align:middle line:82% position:46% size:100% op dat punt dus niet integer als ze dat 02:32:08.558 --> 02:32:11.690 align:middle line:82% position:46% size:100% niet doen op de manier die mevrouw Simons voorstaat? 02:32:11.809 --> 02:32:15.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Die schenden dan dus de integriteit. Dat is de implicatie van de 02:32:15.319 --> 02:32:17.829 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerking van mevrouw Simons. Sorry hoor, maar dan zijn wij snel 02:32:17.950 --> 02:32:19.918 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgepraat. Dat is mooi, maar dan zal ik toch 02:32:20.370 --> 02:32:22.559 align:middle line:82% position:46% size:100% nog eventjes zeggen wat ik wél zei. 02:32:27.399 --> 02:32:33.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zei dat ik vind dat wij allen de seksuele integriteit van kinderen te 02:32:33.409 --> 02:32:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% respecteren hebben. Ik zei ook dat het recht van ouders 02:32:36.290 --> 02:32:39.040 align:middle line:82% position:46% size:100% om een school te kiezen geborgd is in onze Grondwet. 02:32:41.588 --> 02:32:48.009 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Bisschop is degene die vindt dat er ergens is beschreven hoe de 02:32:48.129 --> 02:32:53.057 align:middle line:82% position:46% size:100% seksualiteit, de genderidentiteit, de seksuele integriteit en de 02:32:53.176 --> 02:32:54.949 align:middle line:82% position:46% size:100% genderexpressie eruit zouden moeten zien. 02:32:55.068 --> 02:32:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik me niet vergis, vindt hij die antwoorden in de Bijbel. 02:32:59.049 --> 02:33:03.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zegt de heer Bisschop tegen mij dat ik degene ben die deze zaken aan 02:33:03.440 --> 02:33:04.569 align:middle line:82% position:46% size:100% banden wil leggen, terwijl 02:33:07.190 --> 02:33:09.588 align:middle line:82% position:46% size:100% de verschrikkelijke waarheid natuurlijk is dat ik precies het 02:33:09.709 --> 02:33:13.370 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenovergestelde vind. Ik vind dat het niet aan anderen is 02:33:13.489 --> 02:33:17.479 align:middle line:82% position:46% size:100% om te bepalen wie iemand is en wie iemand mag zijn. 02:33:17.600 --> 02:33:21.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet aan anderen om te bepalen wie het recht heeft om te 02:33:21.440 --> 02:33:24.860 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn wie je bent. Het verwijt dat de heer Bisschop mij 02:33:24.979 --> 02:33:28.009 align:middle line:82% position:46% size:100% maakt, is denk ik eerder een kwestie van projectie. 02:33:28.129 --> 02:33:30.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij schuift mij hetgeen in de schoenen waar hij zelf voor staat, 02:33:31.040 --> 02:33:35.659 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk: er staat beschreven wie jij dient te zijn, wat jouw rol is 02:33:35.780 --> 02:33:39.923 align:middle line:82% position:46% size:100% binnen een relatie en hoe je daar expressie aan mag geven. 02:33:40.042 --> 02:33:42.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sta daar inderdaad diametraal anders in, als dat de conclusie is 02:33:42.530 --> 02:33:43.809 align:middle line:82% position:46% size:100% die de heer Bisschop net trok. 02:33:46.950 --> 02:33:48.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of u het eens wordt vandaag. 02:33:48.888 --> 02:33:51.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil voorkomen dat we in herhaling vallen in dit debat, meneer 02:33:51.908 --> 02:33:52.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Bisschop, maar ik geef u nog een gelegenheid. 02:33:53.399 --> 02:33:57.308 align:middle line:82% position:46% size:100% We blijven het proberen. Daarvoor zijn we ook hier met elkaar 02:33:57.429 --> 02:33:58.019 align:middle line:82% position:46% size:100% in gesprek. 02:34:00.250 --> 02:34:04.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Simons signaleert terecht dat onze visie op menselijke 02:34:04.729 --> 02:34:11.558 align:middle line:82% position:46% size:100% relaties, geslacht, man/vrouw en seksualiteit Bijbels gefundeerd is. 02:34:12.069 --> 02:34:14.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ons goede geboden gegeven, 02:34:16.000 --> 02:34:19.510 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het persoonlijke welzijn en het welzijn van de hele samenleving. 02:34:19.780 --> 02:34:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is onze vaste overtuiging. Het gaat mij erom dat mevrouw Simons 02:34:24.370 --> 02:34:25.989 align:middle line:82% position:46% size:100% suggereert dat ouders die 02:34:28.239 --> 02:34:31.700 align:middle line:82% position:46% size:100% de seksuele opvoeding en de begeleiding naar volwassenheid 02:34:31.819 --> 02:34:36.888 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit die overtuiging vormgeven, de seksuele integriteit van hun 02:34:37.009 --> 02:34:40.728 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen niet respecteren. Daar leg ik de vinger op. 02:34:40.849 --> 02:34:42.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik buitengewoon kwalijk. 02:34:45.759 --> 02:34:48.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Als kinderen bij hun ouders komen en zeggen 02:34:50.620 --> 02:34:56.179 align:middle line:82% position:46% size:100% "ik ben een cisgender meisje en ik val op andere cisgender meisjes" en 02:34:56.299 --> 02:35:01.000 align:middle line:82% position:46% size:100% die ouders dat afwijzen, dan zeg ik wel degelijk met mijn borst vooruit 02:35:01.540 --> 02:35:08.569 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik dat heel erg schadelijk vind. Dat is mijn mening en daar sta ik 02:35:08.690 --> 02:35:13.218 align:middle line:82% position:46% size:100% voor, want ik geloof dat ook kinderen recht hebben op hun eigen 02:35:13.338 --> 02:35:17.439 align:middle line:82% position:46% size:100% lichamelijke, seksuele integriteit en identiteit. 02:35:18.489 --> 02:35:23.228 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn wereldbeeld wordt niet bepaald door goddelijke geboden, hoewel ik 02:35:24.159 --> 02:35:26.270 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige keer al tegen de heer Bisschop heb gezegd dat ik zeer veel 02:35:26.389 --> 02:35:28.759 align:middle line:82% position:46% size:100% respect heb voor de verschillende manieren waarop mensen hun 02:35:28.879 --> 02:35:33.769 align:middle line:82% position:46% size:100% spiritualiteit vormgeven en leven. Maar ik blijf het zeggen: het is 02:35:33.888 --> 02:35:38.478 align:middle line:82% position:46% size:100% niet mijn beperkte wereldideaal. Ik kom niet met een vaste set van: 02:35:38.599 --> 02:35:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% dit staat geschreven en die heeft gezegd. 02:35:41.679 --> 02:35:45.350 align:middle line:82% position:46% size:100% De projectie van de heer Bisschop moet ik dus helaas verre van mij 02:35:45.469 --> 02:35:47.683 align:middle line:82% position:46% size:100% afwerpen; dat is, geloof ik, de uitdrukking. 02:35:47.804 --> 02:35:48.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Vervolgt u 02:35:51.409 --> 02:35:53.239 align:middle line:82% position:46% size:100% uw betoog. Ik wilde het hebben 02:35:55.058 --> 02:36:00.338 align:middle line:82% position:46% size:100% over de verschillende aangenomen moties om de identiteitsverklaringen 02:36:00.790 --> 02:36:05.030 align:middle line:82% position:46% size:100% die hier zo te vuur en te zwaard verdedigd worden door de SGP, in 02:36:05.149 --> 02:36:09.379 align:middle line:82% position:46% size:100% welke vorm dan ook, uit te bannen. Ik heb ook al geconstateerd dat, als 02:36:09.500 --> 02:36:12.530 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat niet doen, met name leerlingen met speciale 02:36:12.649 --> 02:36:16.969 align:middle line:82% position:46% size:100% leerbehoeften die niet makkelijk ergens anders terechtkunnen hun 02:36:17.090 --> 02:36:21.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs in gevaar zien komen. Kansenongelijkheid zien we verder 02:36:21.319 --> 02:36:25.010 align:middle line:82% position:46% size:100% ook natuurlijk nog steeds bij jongeren uit Bonaire, Statia en 02:36:25.129 --> 02:36:28.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Saba, want die krijgen nog altijd niet de ondersteuning die ze nodig 02:36:28.129 --> 02:36:31.519 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben om in Nederland te kunnen studeren of om hun studie succesvol 02:36:31.638 --> 02:36:34.929 align:middle line:82% position:46% size:100% af te ronden en zich hier ook echt thuis te voelen. 02:36:35.649 --> 02:36:39.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Ondanks de extra mbo middelen voor gelijke kansen, aansluiting tussen 02:36:39.259 --> 02:36:42.819 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs en de arbeidsmarkt of stages, krijgen studenten van kleur 02:36:42.940 --> 02:36:45.849 align:middle line:82% position:46% size:100% nog altijd te maken met stagediscriminatie. 02:36:46.269 --> 02:36:50.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lossen we helaas niet op door projecten als Stagematching, maar 02:36:50.149 --> 02:36:51.700 align:middle line:82% position:46% size:100% door het adresseren van vooroordelen. 02:36:51.849 --> 02:36:54.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor dus graag een reactie van de minister. 02:36:54.819 --> 02:36:57.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe toegankelijk is de eis van stage lopen eigenlijk als 02:36:57.679 --> 02:37:00.829 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoedingen zo erbarmelijk laag zijn of überhaupt niet 02:37:00.950 --> 02:37:03.709 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen? Dan, vandaag ook al eerder benoemd, 02:37:03.829 --> 02:37:05.588 align:middle line:82% position:46% size:100% de pechgeneratie. Jongeren van deze generatie beginnen 02:37:05.709 --> 02:37:09.578 align:middle line:82% position:46% size:100% door politieke keuzes hun leven met een grote schuld en een enorme 02:37:09.699 --> 02:37:12.219 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële achterstand door het leenstelsel. 02:37:12.729 --> 02:37:15.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Vooralsnog komen we maar niet tot een acceptabele manier van 02:37:15.709 --> 02:37:18.379 align:middle line:82% position:46% size:100% compenseren. In plaats daarvan krijgen studenten 02:37:18.500 --> 02:37:21.398 align:middle line:82% position:46% size:100% nu ook nog een renteverhoging op hun studieleningen. 02:37:22.479 --> 02:37:24.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is eigenlijk volstrekt onaanvaardbaar. 02:37:25.418 --> 02:37:28.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geld zou, zeker na wat hun de afgelopen jaren is ontnomen, de 02:37:28.639 --> 02:37:32.290 align:middle line:82% position:46% size:100% andere kant op moeten vloeien. BIJ1 staat nog steeds voor volledige 02:37:32.468 --> 02:37:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% compensatie, het kwijtschelden van de studieschulden en het afschaffen 02:37:36.290 --> 02:37:39.530 align:middle line:82% position:46% size:100% van collegegelden. Dat is de rechtvaardige richting die 02:37:39.649 --> 02:37:41.709 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig is om het schandaal ooit goed te maken. 02:37:43.269 --> 02:37:46.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook het enige dat de financiële achterstand van studenten 02:37:46.940 --> 02:37:50.629 align:middle line:82% position:46% size:100% niet nog verder zal vergroten, maar dat gaat in deze Kamer 02:37:50.750 --> 02:37:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% waarschijnlijk nooit werkelijkheid worden. 02:37:52.370 --> 02:37:55.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister om op z'n minst een renteplafond in te stellen op de 02:37:56.030 --> 02:37:58.638 align:middle line:82% position:46% size:100% studieschulden. Daarnaast gaat de minister bij het 02:37:58.759 --> 02:38:02.049 align:middle line:82% position:46% size:100% herintreden van de basisbeurs in 2023 de basisbeurs voor één jaar 02:38:03.040 --> 02:38:05.799 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen in het kader van koopkrachtmaatregelen. 02:38:06.129 --> 02:38:10.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister of hij deze verhoging structureel wil maken. 02:38:11.019 --> 02:38:14.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot, voorzitter, het onderwijs over ons koloniaal en 02:38:14.659 --> 02:38:16.939 align:middle line:82% position:46% size:100% slavernijverleden. Tot op de dag van vandaag wordt in 02:38:17.058 --> 02:38:19.899 align:middle line:82% position:46% size:100% ons onderwijs een eenzijdig verhaal verteld over dat verleden. 02:38:20.209 --> 02:38:23.750 align:middle line:82% position:46% size:100% De gevolgen daarvan zijn desastreus; dat hebben we ook afgelopen weekend 02:38:23.870 --> 02:38:26.540 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zien. Het immense tekort aan kennis over 02:38:26.659 --> 02:38:29.989 align:middle line:82% position:46% size:100% de gruwelijkheden uit ons koloniaal en slavernijverleden versterkt het 02:38:30.110 --> 02:38:34.069 align:middle line:82% position:46% size:100% onbegrip en de vijandigheid jegens zogenoemde postkoloniale groepen 02:38:34.190 --> 02:38:37.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlanders die niets anders willen dan gelijkwaardigheid en wier 02:38:37.909 --> 02:38:41.049 align:middle line:82% position:46% size:100% veiligheid ieder jaar opnieuw onder loodzware druk staat. 02:38:41.918 --> 02:38:45.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een gebrek aan bewustzijn dat eeuwenoude koloniale denkbeelden, 02:38:45.379 --> 02:38:49.599 align:middle line:82% position:46% size:100% systemen, racisme en terreur jegens mensen van kleur in stand houdt. 02:38:50.679 --> 02:38:53.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Onze gezamenlijke geschiedenis is er niet alleen een van 02:38:53.750 --> 02:38:58.459 align:middle line:82% position:46% size:100% onrechtvaardigheid en ongelijkheid. Het is er ook een van een strijd 02:38:58.579 --> 02:39:02.870 align:middle line:82% position:46% size:100% voor vrijheid, voor waardigheid en voor gelijkwaardigheid. 02:39:02.989 --> 02:39:06.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet ik gezien de tijd, enigszins gehaast, toch nog even 02:39:07.000 --> 02:39:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% stilstaan bij Tula op Curaçao en Janey Tetary, een vrouw die in 02:39:11.780 --> 02:39:14.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Suriname in opstand kwam tegen de gedwongen contractarbeid die 02:39:14.809 --> 02:39:18.046 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland gebruikte om de plantages na de afschaffing van de slavernij 02:39:18.165 --> 02:39:21.769 align:middle line:82% position:46% size:100% winstgevend te houden. Ik noem ook Nyi Ageng Serang en 02:39:21.888 --> 02:39:25.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Martha Christina Tiahahu, die beiden streden tegen het koloniale bewind 02:39:25.909 --> 02:39:28.120 align:middle line:82% position:46% size:100% van Nederland op Java en de Molukken. 02:39:29.200 --> 02:39:32.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is óók Nederlandse geschiedenis en het is kwalijk dat we daar met 02:39:32.239 --> 02:39:34.009 align:middle line:82% position:46% size:100% z'n allen niet genoeg kennis van hebben. 02:39:34.129 --> 02:39:37.338 align:middle line:82% position:46% size:100% We verliezen daarmee niet alleen een archief aan verhalen over zwart, 02:39:37.459 --> 02:39:38.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Aziatisch en Melanesisch 02:39:41.979 --> 02:39:45.290 align:middle line:82% position:46% size:100% leiderschap, talent en verzet. We verliezen ook de collectieve 02:39:45.409 --> 02:39:48.170 align:middle line:82% position:46% size:100% herinnering aan wat we als samenleving al hebben doorstaan, hoe 02:39:48.290 --> 02:39:52.079 align:middle line:82% position:46% size:100% ver we al zijn gekomen, waarvandaan we komen en hoe die geschiedenis ons 02:39:52.200 --> 02:39:55.489 align:middle line:82% position:46% size:100% heden kleurt. Die laatste zin wijd ik aan een 02:39:55.610 --> 02:39:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% motie die ik aankondig om onderzoek mogelijk te maken naar het opgraven, 02:39:58.629 --> 02:40:01.790 align:middle line:82% position:46% size:100% uitbreiden en archiveren van de verhalen over antikoloniale 02:40:01.909 --> 02:40:06.879 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheidsstrijders en verzetshelden uit de Nederlandse geschiedenis en 02:40:07.129 --> 02:40:11.088 align:middle line:82% position:46% size:100% om die kennis te verankeren in de Nederlandse canon, opdat we van 02:40:11.209 --> 02:40:15.259 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar mogen leren, begrijpen vanuit het verleden en kunnen werken aan 02:40:15.379 --> 02:40:17.950 align:middle line:82% position:46% size:100% een gelijkwaardige en rechtvaardige toekomst. 02:40:18.129 --> 02:40:20.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank u, voorzitter. Dank u wel, mevrouw Simons namens 02:40:21.000 --> 02:40:23.719 align:middle line:82% position:46% size:100% BIJ1. Dan zijn we alweer aanbeland 02:40:25.429 --> 02:40:26.663 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de laatste spreker, de heer Omtzigt. 02:40:26.782 --> 02:40:27.318 align:middle line:82% position:46% size:100% De 02:40:30.700 --> 02:40:33.219 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd vliegt als je plezier hebt, zullen we maar zeggen. 02:40:43.209 --> 02:40:44.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:40:46.899 --> 02:40:49.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben nieuw bij deze Onderwijsbegroting. 02:40:52.299 --> 02:40:55.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor het eerst in achttien jaar doe ik maar eens mee met deze begroting, 02:40:56.649 --> 02:40:58.525 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat een aantal dingen in het onderwijs mij aan het hart gaan. 02:40:58.646 --> 02:40:58.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 02:41:00.429 --> 02:41:04.450 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat me aan het hart hoe hard en met hoeveel 02:41:05.950 --> 02:41:10.280 align:middle line:82% position:46% size:100% toewijding er aan leerlingen gedoceerd wordt, maar ook hoe lastig 02:41:10.399 --> 02:41:15.040 align:middle line:82% position:46% size:100% sommige scholen het op dit moment vinden om dat onderwijs goed te 02:41:15.159 --> 02:41:15.450 align:middle line:82% position:46% size:100% geven. 02:41:17.569 --> 02:41:21.066 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan daar geen verhandeling van uren over houden, dus ik zal mij 02:41:21.186 --> 02:41:25.370 align:middle line:82% position:46% size:100% beperken tot een paar hoofdpunten. Maar het begint wel met die 02:41:25.489 --> 02:41:31.409 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering voor die docenten, voor die leerlingen en eigenlijk voor het 02:41:31.530 --> 02:41:33.599 align:middle line:82% position:46% size:100% hele veld dat keihard met het onderwijs aan het werk is. 02:41:33.718 --> 02:41:39.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Het geldt ook voor deze ministers. Wat mij in de troonrede buitengewoon 02:41:39.888 --> 02:41:44.269 align:middle line:82% position:46% size:100% aansprak, is dat goed leren lezen, schrijven en rekenen centraal komen 02:41:44.388 --> 02:41:49.360 align:middle line:82% position:46% size:100% te staan. Gezien de rapporten van de inspectie 02:41:49.479 --> 02:41:53.929 align:middle line:82% position:46% size:100% en de PISA-scores van de afgelopen vijftien jaar, is dat bepaald geen 02:41:54.049 --> 02:41:58.930 align:middle line:82% position:46% size:100% overbodige luxe. Taal en rekenen, zeg ik als 02:41:59.379 --> 02:42:03.760 align:middle line:82% position:46% size:100% voormalig docent rekenen aan een universiteit, zijn best belangrijk. 02:42:05.259 --> 02:42:09.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo belangrijk dat je zonder die basisvaardigheden je hele leven 02:42:09.168 --> 02:42:13.429 align:middle line:82% position:46% size:100% moeite zult hebben. Mijn vraag is dan ook: wat gaan die 02:42:13.549 --> 02:42:18.440 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete acties en doelen worden die dit kabinet gaat hebben om dat 02:42:18.559 --> 02:42:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% betere taal en rekenonderwijs vorm te geven? 02:42:22.780 --> 02:42:24.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Er is een tweede punt. 02:42:25.088 --> 02:42:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat punt zal wat vreemd uit mijn mond komen, omdat ik vanaf mijn 18de 02:42:30.700 --> 02:42:33.409 align:middle line:82% position:46% size:100% tien jaar aan allerlei hele mooie buitenlandse universiteiten 02:42:33.530 --> 02:42:35.950 align:middle line:82% position:46% size:100% gestudeerd heb. En toch ga ik het maken. 02:42:37.360 --> 02:42:41.569 align:middle line:82% position:46% size:100% De internationalisering van de Nederlandse universiteiten is 02:42:41.690 --> 02:42:42.559 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgeschoten. 02:42:44.500 --> 02:42:48.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is doorgeschoten als het CBS moet vertellen dat 40% van de 02:42:49.229 --> 02:42:53.889 align:middle line:82% position:46% size:100% eerstejaarsstudenten aan de universiteit niet Nederlands is. 02:42:55.030 --> 02:42:59.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is doorgeschoten als je ziet dat de universiteit van Maastricht meer 02:42:59.808 --> 02:43:03.549 align:middle line:82% position:46% size:100% dan 50% studenten heeft met een niet-Nederlandse achtergrond. 02:43:05.168 --> 02:43:08.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de UvA en de Universiteit Twente komen boven de 30%. 02:43:10.629 --> 02:43:14.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed om een gemengde opleiding te hebben. 02:43:15.218 --> 02:43:18.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is helemaal niks mis mee dat buitenlandse studenten hier 02:43:18.379 --> 02:43:19.838 align:middle line:82% position:46% size:100% studeren. Maar ik kijk met bevreemding naar 02:43:19.959 --> 02:43:21.940 align:middle line:82% position:46% size:100% wat wij hier de afgelopen tien jaar gedaan hebben. 02:43:25.479 --> 02:43:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de ene kant hebben wij het leenstelsel ingevoerd. 02:43:29.168 --> 02:43:33.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in 2017 schreef: 02:43:33.819 --> 02:43:37.509 align:middle line:82% position:46% size:100% het afschaffen van de studiefinanciering raakt het hart 02:43:38.019 --> 02:43:43.159 align:middle line:82% position:46% size:100% van het middenklasseleven. Er wordt opgezien tegen het maken 02:43:43.280 --> 02:43:43.808 align:middle line:82% position:46% size:100% van schulden. 02:43:45.459 --> 02:43:49.338 align:middle line:82% position:46% size:100% En deze jongeren hadden moeite om naar de universiteit te gaan en daar 02:43:49.459 --> 02:43:51.879 align:middle line:82% position:46% size:100% zit meer stress dan er vroeger zat. 02:43:54.819 --> 02:43:59.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Leerlingen, vooral die op het mbo en de havo, hebben daarnaast moeite met 02:43:59.479 --> 02:44:03.020 align:middle line:82% position:46% size:100% de Engelse taal. Dat geldt voor onze studenten en vwo 02:44:03.139 --> 02:44:06.112 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen overigens minder. Maar onze universiteiten zijn 02:44:06.233 --> 02:44:08.588 align:middle line:82% position:46% size:100% massaal volledig overgestapt op het Engels. 02:44:09.909 --> 02:44:13.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de andere kant hebben we campagnes gevoerd om leerlingen uit 02:44:13.849 --> 02:44:16.399 align:middle line:82% position:46% size:100% het buitenland te halen. Dat betekent dat we nu 7.000 02:44:16.520 --> 02:44:21.379 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten uit Italië hier hebben, 5.000 uit Roemenië en duizenden uit 02:44:21.500 --> 02:44:24.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Bulgarije, Spanje en Griekenland. Daar stond gewoon de reclame op de 02:44:24.979 --> 02:44:28.659 align:middle line:82% position:46% size:100% trams en de metro's "kom studeren in Nederland". 02:44:29.950 --> 02:44:32.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag: is dat nou wel zo verstandig geweest? 02:44:32.360 --> 02:44:36.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is niks op tegen om een aantal buitenlandse studenten hier te 02:44:36.259 --> 02:44:38.690 align:middle line:82% position:46% size:100% ontvangen. En als jij hier een bepaalde 02:44:38.809 --> 02:44:41.360 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke studie wil doen of je woont ik Aken en je wilt naar 02:44:41.479 --> 02:44:44.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Maastricht: helemaal top! Begrijp me niet verkeerd. 02:44:45.519 --> 02:44:50.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we zijn doorgeschoten. En we hebben vooral kansen geboden 02:44:50.479 --> 02:44:54.079 align:middle line:82% position:46% size:100% aan deze internationale studenten. Vergeet niet dat je best veel 02:44:54.200 --> 02:44:57.668 align:middle line:82% position:46% size:100% collegegeld betaalt, namelijk €2.000, maar een studie wel €15.000 02:44:58.838 --> 02:45:00.579 align:middle line:82% position:46% size:100% kost. Vooral studenten buiten de Randstad 02:45:00.759 --> 02:45:05.149 align:middle line:82% position:46% size:100% die geen basisbeurs meer hadden, hebben moeten afzien van het gaan 02:45:05.270 --> 02:45:08.423 align:middle line:82% position:46% size:100% studeren. Want als je in Leiden woont, kun je 02:45:08.542 --> 02:45:11.478 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de universiteit van Leiden. En als je de universiteit van Leiden 02:45:11.599 --> 02:45:13.159 align:middle line:82% position:46% size:100% niks vindt, dan kun je naar de universiteit van Amsterdam. 02:45:13.280 --> 02:45:15.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt dan naar de VU of de universiteit van Utrecht of naar de 02:45:16.009 --> 02:45:18.430 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteit van Rotterdam. Dat kan allemaal binnen een uurtje 02:45:18.549 --> 02:45:22.569 align:middle line:82% position:46% size:100% reizen. Maar woon je net als ik in Twente en 02:45:23.110 --> 02:45:27.588 align:middle line:82% position:46% size:100% techniek is niet helemaal je ding — dat is jammer, maar dat kan — dan 02:45:27.709 --> 02:45:31.700 align:middle line:82% position:46% size:100% moet je twee uur reizen naar de universiteit van Nijmegen, Utrecht 02:45:31.819 --> 02:45:34.156 align:middle line:82% position:46% size:100% of Groningen. Trouwens, als je in Twente woont, is 02:45:34.277 --> 02:45:36.639 align:middle line:82% position:46% size:100% de dichtstbijzijnde universiteit — het zal u verbazen — overigens de 02:45:36.760 --> 02:45:40.309 align:middle line:82% position:46% size:100% VU, want dat is de enige waar je rechtstreeks met de trein naartoe 02:45:40.430 --> 02:45:42.670 align:middle line:82% position:46% size:100% kunt vanuit Enschede. 02:45:44.500 --> 02:45:47.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dus dat leerlingen kiezen voor het hbo en niet voor de 02:45:47.179 --> 02:45:50.408 align:middle line:82% position:46% size:100% universiteit. En die ambitie van de middenklasse 02:45:50.979 --> 02:45:54.020 align:middle line:82% position:46% size:100% en van alle werkende mensen om hun kinderen te kunnen laten studeren, 02:45:54.139 --> 02:45:58.180 align:middle line:82% position:46% size:100% wanneer dat enigszins mogelijk is, hebben wij verwaarloosd. 02:45:59.069 --> 02:46:00.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom wil ik een paar voorstellen doen. 02:46:00.409 --> 02:46:04.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat de basisbeurs weer wordt ingevoerd. 02:46:04.489 --> 02:46:08.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is te laat, maar ik wil de regering nu toch ook vragen wat 02:46:09.099 --> 02:46:12.260 align:middle line:82% position:46% size:100% hiervan het doel is. Is het doel dat het universitaire 02:46:12.379 --> 02:46:16.299 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs ook gewoon kansen gaat bieden aan Nederlandse jongeren? 02:46:17.049 --> 02:46:18.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou het centrale doel moeten zijn. 02:46:20.468 --> 02:46:21.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaan we 02:46:22.780 --> 02:46:25.638 align:middle line:82% position:46% size:100% de Wet op het hoger onderwijs, artikel 7.2 en artikel 1.3, vijfde 02:46:25.759 --> 02:46:27.259 align:middle line:82% position:46% size:100% lid, naleven? Daarin staat namelijk dat het 02:46:27.379 --> 02:46:31.149 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs in het Nederlands wordt gegeven, tenzij er een noodzaak is 02:46:31.270 --> 02:46:37.149 align:middle line:82% position:46% size:100% om het in een andere taal te doen, én dat de uitdrukkingsvaardigheid in 02:46:37.270 --> 02:46:39.920 align:middle line:82% position:46% size:100% het Nederlands van Nederlandse studenten bevorderd dient te worden 02:46:40.040 --> 02:46:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% in het hoger onderwijs. Dat zijn kerntaken van het 02:46:43.430 --> 02:46:46.709 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Zeker als jij hier jurist wordt, 02:46:47.040 --> 02:46:48.780 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijf je al je stukken in het Nederlands. 02:46:49.049 --> 02:46:52.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Natuurlijk moet je Engelse vakliteratuur kunnen lezen, maar 02:46:52.280 --> 02:46:54.568 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom zijn we overgeschakeld op het Engels? 02:46:54.989 --> 02:46:58.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat deden we toch zeker voor de buitenlandse studenten en hoe kunnen 02:46:58.338 --> 02:47:00.129 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat nu op een fatsoenlijke manier terugdraaien? 02:47:01.308 --> 02:47:04.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de regering bereid om handvatten te bieden aan de onderwijsinspectie 02:47:04.530 --> 02:47:07.299 align:middle line:82% position:46% size:100% om hierop te gaan handhaven? Twee. 02:47:07.418 --> 02:47:11.110 align:middle line:82% position:46% size:100% De Wet taal en toegankelijkheid, die eerder naar de Kamer gestuurd zou 02:47:11.229 --> 02:47:13.709 align:middle line:82% position:46% size:100% worden, lijkt vervallen te zijn tot een verkenning. 02:47:14.780 --> 02:47:18.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het dan een verkenning wordt, bent u dan bereid om deze wet zo 02:47:18.849 --> 02:47:21.088 align:middle line:82% position:46% size:100% snel mogelijk in te dienen of in ieder geval de concepttekst zo snel 02:47:21.610 --> 02:47:24.170 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk in te dienen? Ik zie mijn VVD-collega knikken, 02:47:24.290 --> 02:47:26.920 align:middle line:82% position:46% size:100% want dan kunnen wij 'm dus desnoods als een initiatiefwet indienen. 02:47:27.579 --> 02:47:31.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Want ik denk wel dat er enige mate van bijsturing noodzakelijk is. 02:47:33.299 --> 02:47:35.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik heb nog een paar andere kleine 02:47:37.058 --> 02:47:38.420 align:middle line:82% position:46% size:100% punten. De belangrijkste daarvan is een 02:47:38.540 --> 02:47:41.600 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging uit juli over de financiering van bijzonder 02:47:41.719 --> 02:47:44.319 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogleraren. De Nederlandse overheid blijkt nog 02:47:44.440 --> 02:47:46.949 align:middle line:82% position:46% size:100% veel meer hoogleraren te financieren dan wij dachten. 02:47:47.610 --> 02:47:51.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie van Financiën bleek zeven hoogleraren te financieren. 02:47:52.579 --> 02:47:56.429 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat is niet zo fraai! Ik heb het liefst dat hoogleraren 02:47:56.549 --> 02:47:58.849 align:middle line:82% position:46% size:100% betaald worden door het ministerie van Onderwijs. 02:47:59.838 --> 02:48:02.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie van Onderwijs is van groot belang. 02:48:06.638 --> 02:48:09.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zouden een overzicht krijgen van wie alle leerstoelen belastingrecht 02:48:09.889 --> 02:48:14.009 align:middle line:82% position:46% size:100% en accountancy gefinancierd hebben. Dat zeg ik u hier, want als 02:48:14.129 --> 02:48:16.319 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingwoordvoerder is het voor mij geen enkele moeite om een 02:48:16.440 --> 02:48:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogleraar te vinden die vertelt hoe de Vpb moet werken. 02:48:20.290 --> 02:48:25.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan dan hele lijsten opstellen, maar ik kan niet drie hoogleraren 02:48:25.750 --> 02:48:30.409 align:middle line:82% position:46% size:100% noemen die studie doen naar hoe het toeslagensysteem verbeterd kan 02:48:30.530 --> 02:48:32.360 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. En dat is een acuut maatschappelijk 02:48:32.479 --> 02:48:36.000 align:middle line:82% position:46% size:100% probleem! De financiering van bijzonder 02:48:36.120 --> 02:48:39.808 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogleraren, zeker in dat vakgebied, hangt samen met de 02:48:39.929 --> 02:48:43.068 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeksinteresses, en dan zeg ik het allemaal nog heel mild. 02:48:44.179 --> 02:48:47.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dat overzicht graag hebben. Zorg dat de transparantie over wie 02:48:48.079 --> 02:48:53.179 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek financiert groter wordt in Nederland, zodat dat 02:48:53.388 --> 02:48:57.049 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoekafhankelijker wordt. Ten slotte een hartenkreet. 02:48:59.069 --> 02:49:03.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Wilt u contact opnemen met uw collega op het ministerie van VWS? 02:49:04.838 --> 02:49:08.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén onderzoek loopt traag. Dat is het onderzoek naar een urgent 02:49:08.659 --> 02:49:09.659 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijk probleem: oversterfte. 02:49:10.110 --> 02:49:16.000 align:middle line:82% position:46% size:100% In oktober was er in Nederland sprake van dat 1.600 meer mensen 02:49:16.388 --> 02:49:18.338 align:middle line:82% position:46% size:100% gestorven zouden zijn dan wij dachten. 02:49:19.879 --> 02:49:23.299 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat krijgen wij door van een heleboel onderzoekers? 02:49:23.629 --> 02:49:26.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat de data niet beschikbaar zijn vanwege de AVG, en ze zijn nu een 02:49:26.819 --> 02:49:30.808 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar bezig. Wilt u samen met de KNAW — ik kijk 02:49:30.979 --> 02:49:34.639 align:middle line:82% position:46% size:100% ook naar de vragen die we recent gesteld hebben — ervoor zorgdragen 02:49:35.120 --> 02:49:38.638 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dat onderzoek, waarvoor geld uitgetrokken is, snel van start kan 02:49:38.759 --> 02:49:39.709 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan? Dank u wel. 02:49:40.239 --> 02:49:43.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Omtzigt. Daarmee zijn we aan het einde 02:49:43.399 --> 02:49:45.049 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen van deze termijn van de Kamer. 02:49:45.168 --> 02:49:45.173 align:middle line:82% position:46% size:100% De algemene beraadslaging wordt geschorst. 02:49:45.292 --> 02:49:47.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de leden voor het mooie inhoudelijke debat. 02:49:47.569 --> 02:49:49.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank uiteraard ook de bewindspersonen. 02:49:49.780 --> 02:49:52.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij kijken uit naar eerst de schriftelijke beantwoording en dan 02:49:52.989 --> 02:49:56.139 align:middle line:82% position:46% size:100% de voortzetting morgen aan het einde van de middag. 02:49:56.979 --> 02:50:01.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schors de vergadering voor een enkel moment en wij vangen om 17.45 02:50:01.250 --> 02:50:04.399 align:middle line:82% position:46% size:100% uur aan met de voortzetting van de begrotingsbehandeling Economische 02:50:04.520 --> 02:50:05.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Zaken en Klimaat. De vergadering wordt enkele 02:50:05.889 --> 02:50:06.049 align:middle line:82% position:46% size:100% ogenblikken geschorst.