WEBVTT 00:00:00.150 --> 00:00:03.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer El Yassini, ook goedemorgen. U houdt de collega's nog even bezig. 00:00:03.790 --> 00:00:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat we er allemaal weer zijn bij de hervatting van het 00:00:08.179 --> 00:00:10.990 align:middle line:82% position:46% size:100% commissiedebat van vorige week, dat onder andere ging over de mbo 00:00:11.109 --> 00:00:14.380 align:middle line:82% position:46% size:100% werkagenda die de minister naar de Kamer heeft gestuurd. 00:00:15.349 --> 00:00:17.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staan nog meer onderwerpen over het mbo op deze agenda. 00:00:18.399 --> 00:00:22.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Tijdens de vorige vergadering zijn we vanwege tijdsgebrek gestrand bij 00:00:22.730 --> 00:00:25.510 align:middle line:82% position:46% size:100% de beantwoording in de eerste termijn van de kant van de minister. 00:00:25.660 --> 00:00:30.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel aan de collega's voor om die zo te hervatten, maar ik zie dat 00:00:30.309 --> 00:00:32.228 align:middle line:82% position:46% size:100% collega Van Baarle een opmerking heeft. 00:00:32.348 --> 00:00:34.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter. Ik heb niet zozeer een opmerking, 00:00:34.679 --> 00:00:38.100 align:middle line:82% position:46% size:100% maar wel een mededeling. Ik zal zo dadelijk ook deel moeten 00:00:38.219 --> 00:00:41.149 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen aan de vergadering van de commissie voor de Werkwijze. 00:00:42.429 --> 00:00:46.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet uit disrespect voor de bewindspersoon, deze edele commissie 00:00:46.219 --> 00:00:49.369 align:middle line:82% position:46% size:100% en het onderwerp, maar ik zal op en neer moeten gaan lopen, dus mijn 00:00:49.490 --> 00:00:49.929 align:middle line:82% position:46% size:100% excuus. 00:00:52.390 --> 00:00:57.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begreep dat mevrouw Van der Plas hetzelfde lot is toebedeeld, dus dat 00:00:57.719 --> 00:00:59.659 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt een beetje pendelen. Dat moet u zelf maar even naar 00:00:59.780 --> 00:01:04.670 align:middle line:82% position:46% size:100% bevind van zaken doen. Waar we straks in de tweede termijn 00:01:04.790 --> 00:01:07.510 align:middle line:82% position:46% size:100% eventueel rekening met u kunnen houden wat betreft de volgorde, 00:01:08.349 --> 00:01:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zullen we dat doen, maar dan vraag ik u om dat even aan te geven. 00:01:11.920 --> 00:01:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat de heer El Yassini iets fluistert tegen de griffier. 00:01:14.829 --> 00:01:15.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien willen we dat allemaal horen. 00:01:16.099 --> 00:01:18.719 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer El Yassini. Daarom stak ik mijn handje op, want 00:01:18.840 --> 00:01:20.099 align:middle line:82% position:46% size:100% ik wil dit inderdaad ook plenair zeggen. 00:01:20.219 --> 00:01:21.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Ik heb nog even een korte vraag. 00:01:22.049 --> 00:01:25.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Omdat we nu het vervolg hebben van vorige week, wil ik even scherp 00:01:25.609 --> 00:01:29.359 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben of er nog interrupties mogelijk zijn en, zo ja, hoeveel. 00:01:29.909 --> 00:01:33.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dit een vervolg van vorige week of beginnen we weer opnieuw met de 00:01:33.909 --> 00:01:34.170 align:middle line:82% position:46% size:100% telling? 00:01:35.840 --> 00:01:38.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorz… Ik wilde "voorzitter" zeggen, maar dat ben ik zelf! 00:01:40.250 --> 00:01:43.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de collega's willen voorstellen dat we het debat 00:01:43.579 --> 00:01:47.209 align:middle line:82% position:46% size:100% hervatten en dat we allemaal één interruptie hebben op de resterende 00:01:47.329 --> 00:01:49.519 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdelen die de minister nog bespreekt. 00:01:49.879 --> 00:01:53.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna hebben we een tweede termijn. Daar nemen we de gebruikelijke twee 00:01:53.189 --> 00:01:56.010 align:middle line:82% position:46% size:100% minuten voor. Dan kunnen we daarna altijd nog even 00:01:56.129 --> 00:01:59.799 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of alle vragen gesteld en beantwoord zijn. 00:02:01.659 --> 00:02:03.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar mijn beste informatie is er vanmiddag ook 00:02:05.590 --> 00:02:06.620 align:middle line:82% position:46% size:100% onder voorbehoud een tweeminutendebat. 00:02:06.739 --> 00:02:08.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet wat dat voorbehoud is. Misschien is dat ervan afhankelijk 00:02:08.269 --> 00:02:10.900 align:middle line:82% position:46% size:100% of we vandaag op tijd klaar zijn, maar daar lijkt het wel op. 00:02:12.340 --> 00:02:16.449 align:middle line:82% position:46% size:100% We ronden dan dus sowieso met de minister deze commissiedebatten ook 00:02:16.569 --> 00:02:19.509 align:middle line:82% position:46% size:100% plenair af. Dat zijn de spelregels voor 00:02:19.659 --> 00:02:22.669 align:middle line:82% position:46% size:100% vanochtend. Ik wens u allemaal veel succes, ook 00:02:22.789 --> 00:02:24.229 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister. Ik zou de minister graag het woord 00:02:24.349 --> 00:02:26.430 align:middle line:82% position:46% size:100% willen geven om de beantwoording verder af te ronden. 00:02:26.550 --> 00:02:30.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kunt u even beginnen met het noemen van de blokjes die nog 00:02:30.680 --> 00:02:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% voor vandaag openstaan. Dank u, voorzitter. 00:02:33.650 --> 00:02:35.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat we het debat kunnen continueren. 00:02:36.030 --> 00:02:39.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Het bleek vorige week dat deze commissie veel meer vragen kon 00:02:39.840 --> 00:02:42.090 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen dan de minister kon beantwoorden, althans in de 00:02:42.210 --> 00:02:45.180 align:middle line:82% position:46% size:100% afgemeten tijd. Dat er zo veel te bespreken is, laat 00:02:45.300 --> 00:02:48.319 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon zien hoe belangrijk het is dat we hier over het mbo spreken. 00:02:51.530 --> 00:02:53.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De volgende blokjes resteren nog uit 00:02:53.909 --> 00:02:56.810 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn eerste termijn. Eén: kansengelijkheid. 00:02:57.939 --> 00:03:02.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee: specifiek schoolkosten. Drie: de aansluiting van het 00:03:02.860 --> 00:03:07.009 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs op de arbeidsmarkt. En dan heb ik nog een klein vierde 00:03:07.129 --> 00:03:08.560 align:middle line:82% position:46% size:100% blokje met overige thema's. Ik denk 00:03:10.810 --> 00:03:14.229 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we vorige week al hebben gezien dat we de goede thema's te pakken 00:03:14.349 --> 00:03:15.669 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. We hebben gesproken over 00:03:16.009 --> 00:03:17.939 align:middle line:82% position:46% size:100% kansengelijkheid en kansenongelijkheid, de arbeidsmarkt, 00:03:18.060 --> 00:03:23.024 align:middle line:82% position:46% size:100% de kwaliteit van het onderwijs, gelijkwaardige deelname aan het 00:03:23.144 --> 00:03:27.719 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenleven, het vinden van passende stageplekken, de beste 00:03:27.840 --> 00:03:30.379 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten en het voor iedereen betaalbaar houden. 00:03:31.280 --> 00:03:33.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laatste thema staat al jaren op de agenda. 00:03:34.400 --> 00:03:37.770 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat vroeg de heer De Hoop mij een brief te sturen over de 00:03:37.889 --> 00:03:42.469 align:middle line:82% position:46% size:100% stand van zaken rond de eerder ingediende moties over schoolkosten. 00:03:42.800 --> 00:03:46.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Die brief heeft uw Kamer en ook uw commissie gisteren ontvangen. 00:03:46.509 --> 00:03:49.840 align:middle line:82% position:46% size:100% In die brief heb ik, naar aanleiding van een tweede verzoek van de heer 00:03:49.960 --> 00:03:53.460 align:middle line:82% position:46% size:100% De Hoop, ook nog eens uiteengezet hoe ik in de komende jaren voor 00:03:53.580 --> 00:03:54.250 align:middle line:82% position:46% size:100% carrièreperspectief wil zorgen voor 00:03:56.020 --> 00:04:00.669 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsgevenden in het mbo. Als u nog vragen heeft over die 00:04:01.030 --> 00:04:05.319 align:middle line:82% position:46% size:100% brief, dan ben ik natuurlijk bereid om daar nog verder op in te gaan. 00:04:05.949 --> 00:04:07.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Laat ik beginnen met mijn eerste 00:04:08.060 --> 00:04:09.789 align:middle line:82% position:46% size:100% blokje, over kansengelijkheid. 00:04:11.349 --> 00:04:16.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik bedank de leden nogmaals voor hun uitspraken over het belang van 00:04:17.079 --> 00:04:21.800 align:middle line:82% position:46% size:100% kansengelijkheid en een gelijke waardering van het mbo ten opzichte 00:04:21.920 --> 00:04:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% van het hoger onderwijs. Mevrouw Bouchallikh heeft terecht 00:04:25.430 --> 00:04:29.600 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven dat we het mbo niet alleen moeten waarderen in tijden 00:04:29.720 --> 00:04:34.550 align:middle line:82% position:46% size:100% van arbeidsmarktkrapte. Dat is niet een goed genoeg 00:04:34.670 --> 00:04:37.839 align:middle line:82% position:46% size:100% argument, maar het is wel iets waardoor het nog een keer extra 00:04:38.230 --> 00:04:42.620 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt belicht. De heer Kwint vroeg zich af waarom 00:04:42.740 --> 00:04:45.819 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen zo'n negatieve associatie hebben met het mbo. 00:04:46.410 --> 00:04:51.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zelf al aangegeven dat we daarvanaf moeten en dat we ook af 00:04:51.920 --> 00:04:56.120 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten van het denken in "hoger" en "lager". 00:04:56.240 --> 00:04:59.863 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb sterk het gevoel dat de maatschappij op dit moment op het 00:04:59.983 --> 00:05:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% punt is om die kanteling te maken. Ik vind het heel erg belangrijk dat 00:05:04.029 --> 00:05:07.250 align:middle line:82% position:46% size:100% dat geluid hier in de Kamer ook zo helder doorklinkt. 00:05:07.370 --> 00:05:07.350 align:middle line:82% position:46% size:100% We 00:05:09.670 --> 00:05:14.449 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben erover gesproken dat mbo studenten optimale kansen moeten 00:05:14.569 --> 00:05:17.660 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen om hun vaardigheden en potentie ten volle te ontplooien, 00:05:17.779 --> 00:05:20.339 align:middle line:82% position:46% size:100% ongeacht hun achtergrond of financiële positie, de achtergrond 00:05:20.459 --> 00:05:22.689 align:middle line:82% position:46% size:100% of financiële positie van hun ouders, of een beperking. 00:05:24.550 --> 00:05:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Over stagediscriminatie wil ik nog een paar dingen zeggen waar ik 00:05:27.939 --> 00:05:30.410 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige week niet aan toekwam. Als antwoord op de vraag van de heer 00:05:30.529 --> 00:05:33.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Baarle over de inrichting van fysieke meldpunten kan ik u 00:05:34.009 --> 00:05:37.670 align:middle line:82% position:46% size:100% mededelen dat ik ernaar streef om daar concrete afspraken over te 00:05:37.790 --> 00:05:42.189 align:middle line:82% position:46% size:100% maken in het stagepact, zodat die in het volgende schooljaar 2023-2024 00:05:42.519 --> 00:05:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen worden ingevoerd. 00:05:45.500 --> 00:05:49.189 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Baarle vroeg ook hoeveel van de 30 miljoen in het stagepact 00:05:49.579 --> 00:05:51.870 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt uitgegeven aan het voorkomen van stagediscriminatie. 00:05:51.990 --> 00:05:54.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Die opbouw is als volgt. Ongeveer 14,5 miljoen gaat naar het 00:05:54.870 --> 00:05:58.084 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen en tegengaan van stagediscriminatie, inclusief het 00:05:58.204 --> 00:05:58.850 align:middle line:82% position:46% size:100% verbeteren van 00:06:00.639 --> 00:06:02.740 align:middle line:82% position:46% size:100% de stagebegeleiding. 13 miljoen gaat naar de SBB; dat 00:06:02.860 --> 00:06:08.029 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt ingezet om de praktijkbegeleiders — dat zijn de 00:06:08.149 --> 00:06:09.220 align:middle line:82% position:46% size:100% begeleiders en de bedrijven 00:06:10.930 --> 00:06:13.040 align:middle line:82% position:46% size:100% — verder te professionaliseren. Ongeveer 1,7 miljoen is voor 00:06:13.160 --> 00:06:16.160 align:middle line:82% position:46% size:100% landelijke kennisontwikkeling en concrete instrumenten om 00:06:16.279 --> 00:06:20.420 align:middle line:82% position:46% size:100% stagediscriminatie tegen te gaan. De heer Van Baarle vroeg ook waarom 00:06:20.540 --> 00:06:25.449 align:middle line:82% position:46% size:100% we tot 2024 moeten wachten om stagematching te onderzoeken. 00:06:26.399 --> 00:06:30.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is beslist niet het geval. Mijn voorstel is om in het volgende 00:06:30.560 --> 00:06:34.269 align:middle line:82% position:46% size:100% leerjaar, 2023-2024, te starten met objectieve stagematching, onder 00:06:34.389 --> 00:06:38.019 align:middle line:82% position:46% size:100% andere op basis van het onderzoek dat nu loopt. 00:06:38.259 --> 00:06:41.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vergelijkende onderzoek kan gebruikt worden om er verder van te 00:06:41.810 --> 00:06:44.060 align:middle line:82% position:46% size:100% leren en om het beleid verder aan te scherpen. 00:06:44.180 --> 00:06:47.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we het er allemaal mee eens zijn dat dit best een 00:06:47.620 --> 00:06:51.737 align:middle line:82% position:46% size:100% ingrijpende stap zou zijn en dat we moeten kijken welke variant het 00:06:51.857 --> 00:06:54.410 align:middle line:82% position:46% size:100% beste werkt. Nogmaals, we zijn van plan om alleen 00:06:54.529 --> 00:07:00.639 align:middle line:82% position:46% size:100% met eerstejaarsstudenten te starten en niet gelijk met alle studenten. 00:07:00.939 --> 00:07:03.670 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan echt de kennis en expertise daarover verder opbouwen. 00:07:04.449 --> 00:07:07.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft kunnen de scholen ook een deel van de extra middelen 00:07:07.480 --> 00:07:11.149 align:middle line:82% position:46% size:100% die ze uit het coalitieakkoord krijgen in het kader van de 00:07:11.269 --> 00:07:14.089 align:middle line:82% position:46% size:100% kwaliteitsafspraken, inzetten voor bijvoorbeeld het verbeteren van 00:07:14.209 --> 00:07:18.980 align:middle line:82% position:46% size:100% stagebegeleiding op school of voor de inzet van extra personele 00:07:19.100 --> 00:07:19.779 align:middle line:82% position:46% size:100% capaciteit. 00:07:21.490 --> 00:07:23.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van de stages zijn ook een aantal andere zaken van belang. 00:07:23.899 --> 00:07:26.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil nog even ingaan op een punt dat de heer Van der Molen terecht 00:07:26.930 --> 00:07:28.189 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft aangestipt. Hij zei namelijk dat het voor heel 00:07:28.310 --> 00:07:31.990 align:middle line:82% position:46% size:100% veel jongeren op niveau 2 heel moeilijk is om een stage te vinden. 00:07:33.069 --> 00:07:37.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil in het stagepact dus concrete afspraken maken met bedrijven, zodat 00:07:38.089 --> 00:07:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% er voor iedere student een stageplek beschikbaar is, met name voor die 00:07:42.290 --> 00:07:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% doelgroep. Dat is echt 00:07:45.160 --> 00:07:50.569 align:middle line:82% position:46% size:100% zo belangrijk, want die eerste stap is absoluut cruciaal voor een mooi 00:07:50.689 --> 00:07:53.889 align:middle line:82% position:46% size:100% perspectief op een goed werkzaam leven. 00:07:54.850 --> 00:07:58.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Goede begeleiding is ook van belang. In antwoord op de vragen van de heer 00:07:58.610 --> 00:08:01.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Molen wil ik aangeven dat ik het echt nodig vind dat de school 00:08:01.990 --> 00:08:05.209 align:middle line:82% position:46% size:100% drie verplichte gesprekken voert, zodat er een in het begin, het 00:08:05.329 --> 00:08:08.500 align:middle line:82% position:46% size:100% midden en het einde zit. Dat zijn driehoeksgesprekken waar de 00:08:08.620 --> 00:08:10.750 align:middle line:82% position:46% size:100% school, het leerbedrijf en de student bij betrokken zijn. 00:08:11.470 --> 00:08:13.589 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor zijn natuurlijk allerlei uitzonderingen te bedenken, zoals 00:08:13.810 --> 00:08:19.129 align:middle line:82% position:46% size:100% stages in het buitenland en hele korte stages, maar ik wil eigenlijk 00:08:19.250 --> 00:08:21.310 align:middle line:82% position:46% size:100% wel proberen om dit de norm te laten zijn. 00:08:22.839 --> 00:08:26.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee wil ik het blokje stage en stagediscriminatie afronden. 00:08:27.050 --> 00:08:30.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog een aantal andere dingen, die ook passen in de discussie over 00:08:30.399 --> 00:08:31.240 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijke kansen. 00:08:33.629 --> 00:08:36.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Het begint natuurlijk met goede informatie over en begeleiding bij 00:08:36.240 --> 00:08:39.860 align:middle line:82% position:46% size:100% het maken van studiekeuzes. Mevrouw Hagen vroeg naar de 00:08:39.980 --> 00:08:42.379 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden die ik zie om de intake en de doorstroom binnen het 00:08:42.500 --> 00:08:46.480 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo verder te verbeteren. We zien trouwens dat veel studenten 00:08:46.629 --> 00:08:49.759 align:middle line:82% position:46% size:100% tevreden zijn over de begeleiding, vooral bij de start, maar we zien 00:08:49.879 --> 00:08:52.850 align:middle line:82% position:46% size:100% ook dat één op de tien studenten aangeeft dat er te weinig 00:08:52.970 --> 00:08:56.090 align:middle line:82% position:46% size:100% studievoortgangsgesprekken zijn. Ik ben aan het onderzoeken hoe we 00:08:56.210 --> 00:08:59.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dat verder kunnen verbeteren. Vanuit het coalitieakkoord hebben we 00:09:00.080 --> 00:09:02.419 align:middle line:82% position:46% size:100% extra middelen beschikbaar gesteld voor de verbetering van 00:09:02.539 --> 00:09:06.789 align:middle line:82% position:46% size:100% loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Dat is jaarlijks zo'n 33 miljoen. 00:09:08.259 --> 00:09:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Bisschop is hier niet, maar ik ben het wel met hem eens dat het 00:09:11.929 --> 00:09:15.808 align:middle line:82% position:46% size:100% van belang is dat we werken aan een betere aansluiting tussen het vmbo 00:09:15.928 --> 00:09:20.269 align:middle line:82% position:46% size:100% en het mbo — ik denk trouwens dat velen van u dat vinden — zodat vmbo 00:09:20.389 --> 00:09:21.990 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen een 00:09:23.889 --> 00:09:28.090 align:middle line:82% position:46% size:100% goed overwogen keuze kunnen maken voor een mbo opleiding. 00:09:28.419 --> 00:09:31.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Via de werkagenda en wederom de middelen van het coalitieakkoord 00:09:32.019 --> 00:09:34.779 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we ook inzetten op betere aansluiting van de 00:09:35.649 --> 00:09:37.940 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijsprogramma's in de hele beroepskolom. 00:09:38.059 --> 00:09:43.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat dus om vmbo, mbo en hbo. Ik ben het ook met mevrouw Hagen 00:09:43.940 --> 00:09:48.440 align:middle line:82% position:46% size:100% eens dat het hebben van een ondersteuningsbehoefte natuurlijk 00:09:48.559 --> 00:09:51.190 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit een reden mag zijn om studenten af te wijzen. 00:09:51.820 --> 00:09:55.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik gaf het al eerder aan bij het verkrijgen van een stage. 00:09:55.149 --> 00:09:59.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil hier nog eens benadrukken dat over de hele linie jongeren met een 00:09:59.210 --> 00:10:01.929 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuningsbehoefte de aandacht moeten krijgen die ze verdienen. 00:10:02.230 --> 00:10:02.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat begint al 00:10:04.629 --> 00:10:07.759 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de instroom. In de Verbeteragenda passend 00:10:07.879 --> 00:10:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs mbo is die verbetering van de intake een belangrijke pijler. 00:10:13.720 --> 00:10:16.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij intakegesprekken die instellingen voeren met aangemelde 00:10:16.429 --> 00:10:19.450 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten zijn kennismaking en oriëntatie het doel, en natuurlijk 00:10:19.570 --> 00:10:22.210 align:middle line:82% position:46% size:100% niet een selectie. De heer Bisschop wees overigens ook 00:10:22.330 --> 00:10:24.759 align:middle line:82% position:46% size:100% op het belang van de betrokkenheid van ouders daarbij. 00:10:25.389 --> 00:10:30.476 align:middle line:82% position:46% size:100% De organisatie Ouders & Onderwijs is vanaf de totstandkoming van de 00:10:30.596 --> 00:10:32.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Verbeteragenda passend onderwijs mbo betrokken geweest. 00:10:32.960 --> 00:10:33.309 align:middle line:82% position:46% size:100% We horen nu de bel die klinkt aan het begin van de plenaire 00:10:33.429 --> 00:10:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vergadering. 00:10:35.919 --> 00:10:37.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kunnen we beter even wachten tot die weer stopt? 00:10:37.580 --> 00:10:40.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat is een hele lange minuut. U ging heel moedig door en dat 00:10:42.179 --> 00:10:43.309 align:middle line:82% position:46% size:100% ging best goed, maar het lijkt me beter om even te wachten. 00:10:47.769 --> 00:10:48.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo lang duurt dus een minuut! 00:11:20.649 --> 00:11:23.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet in ieder geval nog een agendapunt voor de commissie voor de 00:11:23.269 --> 00:11:25.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Werkwijze, waar twee collega's zo meteen naartoe gaan. 00:11:29.240 --> 00:11:30.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord weer aan de minister. 00:11:30.870 --> 00:11:32.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Bent u nu echt met de afronding van het blokje bezig? 00:11:33.019 --> 00:11:33.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. We hadden het 00:11:36.330 --> 00:11:41.120 align:middle line:82% position:46% size:100% over de betrokkenheid van de ouders. Het ministerie verstrekt ook 00:11:41.240 --> 00:11:45.940 align:middle line:82% position:46% size:100% financiering aan Ouders & Onderwijs. We vinden dat heel erg belangrijk. 00:11:46.690 --> 00:11:49.586 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte nog iets over het BSA. Mevrouw Hagen heeft daar een vraag 00:11:49.706 --> 00:11:51.129 align:middle line:82% position:46% size:100% over gesteld. Het gaat erom 00:11:53.379 --> 00:11:56.629 align:middle line:82% position:46% size:100% dat een negatief BSA alleen mag worden afgegeven als er onvoldoende 00:11:56.750 --> 00:11:59.139 align:middle line:82% position:46% size:100% studievoortgang is. Hoe staat het met de evaluatie? 00:11:59.830 --> 00:12:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Eind dit jaar zal ik uw Kamer een brief sturen waarin ik inga op de 00:12:03.559 --> 00:12:07.429 align:middle line:82% position:46% size:100% koers die ik wil varen met het BSA, zowel in het mbo als in het hoger 00:12:07.549 --> 00:12:08.039 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs. Ik ben 00:12:10.690 --> 00:12:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% het met mevrouw Van der Graaf en de heer Beertema 00:12:17.500 --> 00:12:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% eens dat het belangrijk is dat studenten zich veilig voelen op 00:12:20.720 --> 00:12:23.090 align:middle line:82% position:46% size:100% school en dat zij een plek hebben waar zij met hun zorgen 00:12:23.210 --> 00:12:24.336 align:middle line:82% position:46% size:100% terechtkunnen. Dat kan bijvoorbeeld worden geregeld 00:12:24.456 --> 00:12:27.624 align:middle line:82% position:46% size:100% met docentmentoren. Op veel scholen gaat dat goed, maar 00:12:27.744 --> 00:12:30.529 align:middle line:82% position:46% size:100% ik blijf dat benadrukken. Ik maak werk van een veilig 00:12:30.649 --> 00:12:34.159 align:middle line:82% position:46% size:100% studieklimaat waarin iedere student wordt gehoord en gezien. 00:12:34.279 --> 00:12:36.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik samen met de scholen en landelijke partners. 00:12:37.750 --> 00:12:41.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Via de Monitor Integrale Veiligheid ga ik meten hoe het staat met de 00:12:42.019 --> 00:12:44.539 align:middle line:82% position:46% size:100% sociale veiligheid. Daar start ik begin volgend jaar 00:12:44.659 --> 00:12:47.960 align:middle line:82% position:46% size:100% mee. Ook mentaal welzijn is belangrijk. 00:12:48.080 --> 00:12:49.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik werk samen met de staatssecretaris van VWS 00:12:52.120 --> 00:12:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de aanpak Gezonde School en de aanpak Mentale gezondheid: van ons 00:12:55.580 --> 00:12:57.610 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal. Ook met de middelen van het NPO 00:12:59.159 --> 00:13:01.509 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen scholen een breed scala aan initiatieven. 00:13:02.559 --> 00:13:05.450 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema vroeg mij om naast een veilig studieklimaat er ook voor 00:13:05.570 --> 00:13:08.990 align:middle line:82% position:46% size:100% te zorgen dat de overdracht van kennis en vaardigheden op school kan 00:13:09.110 --> 00:13:14.019 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven plaatsvinden. Dat is voor mij absoluut de kern van 00:13:14.440 --> 00:13:17.169 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwijs. Ik blijf er natuurlijk altijd naar 00:13:17.950 --> 00:13:21.009 align:middle line:82% position:46% size:100% streven om de kwaliteit van het onderwijs continu te verbeteren. 00:13:22.210 --> 00:13:24.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik nog terugkomen op het punt van voortijdige schooluitval 00:13:25.100 --> 00:13:26.470 align:middle line:82% position:46% size:100% van de heer El Yassini. 00:13:28.450 --> 00:13:32.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel van de vsv-aanpak is maximaal 20.000 vsv'ers in 2024. 00:13:32.870 --> 00:13:37.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit jaar waren dat er 24.000. Dat aantal is natuurlijk te hoog. 00:13:38.740 --> 00:13:42.068 align:middle line:82% position:46% size:100% Hardnekkige oorzaken zijn hier een toename van mentale problemen, 00:13:42.370 --> 00:13:45.399 align:middle line:82% position:46% size:100% verkeerde studiekeuzes en trouwens ook een aantrekkende arbeidsmarkt. 00:13:46.840 --> 00:13:49.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zet daar stevig op in langs verschillende lijnen. 00:13:50.590 --> 00:13:53.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de investeringen die we gaan doen in niveau 2, heel 00:13:53.240 --> 00:13:56.169 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk zijn. Ik meldde al eerder dat er 175 00:13:56.289 --> 00:13:57.659 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen extra is. 00:13:59.289 --> 00:14:00.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoog de 00:14:02.440 --> 00:14:06.639 align:middle line:82% position:46% size:100% regionale meld en coördinatiefunctie op van 23 jaar tot 27 jaar. 00:14:08.139 --> 00:14:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% We investeren hiervoor 25 miljoen in de gemeentelijke kant van de aanpak. 00:14:12.379 --> 00:14:15.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat die samenwerking heel erg belangrijk is. 00:14:15.789 --> 00:14:18.620 align:middle line:82% position:46% size:100% En ik denk dat ook de inzet op het mentale welzijn die ik net noemde, 00:14:18.740 --> 00:14:22.879 align:middle line:82% position:46% size:100% een belangrijke component is. De heer El Yassini had het ook nog 00:14:23.000 --> 00:14:26.440 align:middle line:82% position:46% size:100% over het dienjaar bij Defensie. Ik vind dat een interessant idee. 00:14:26.740 --> 00:14:30.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga daarover in gesprek met staatssecretaris Van der Maat van 00:14:30.210 --> 00:14:33.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Defensie om verder te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor 00:14:33.950 --> 00:14:39.850 align:middle line:82% position:46% size:100% potentiële vsv'ers in zo'n dienjaar. Ik denk in algemene zin dat de bbl 00:14:39.970 --> 00:14:41.443 align:middle line:82% position:46% size:100% interessant kan zijn. We doen een bbl-offensief. 00:14:41.563 --> 00:14:47.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat de juiste manier kan zijn om werken en leren op een 00:14:47.570 --> 00:14:49.817 align:middle line:82% position:46% size:100% andere manier te combineren. Ik vind dat daar eigenlijk nog 00:14:49.937 --> 00:14:51.169 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds te weinig gebruik van wordt gemaakt. 00:14:51.289 --> 00:14:52.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gebruik daarvan willen we echt verhogen. 00:14:53.080 --> 00:15:00.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het met de heren Kwint en Van der Molen eens dat kwetsbare 00:15:00.980 --> 00:15:03.769 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten beter naar de arbeidsmarkt moeten worden begeleid. 00:15:03.889 --> 00:15:07.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ga ik inzetten op extra begeleiding en nazorg. 00:15:12.730 --> 00:15:16.940 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het al gehad over de aansluiting op het beroepsonderwijs. 00:15:17.059 --> 00:15:19.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk aan de juiste arbeidsmarktinformatie, 00:15:19.860 --> 00:15:21.200 align:middle line:82% position:46% size:100% voorlichting, een betere loopbaanoriëntatie en begeleiding. 00:15:21.320 --> 00:15:23.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Die ambities staan in de werkagenda. 00:15:25.980 --> 00:15:26.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. 00:15:30.460 --> 00:15:36.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er ook blij mee dat de heer Van der Molen een vijftal concrete 00:15:36.169 --> 00:15:39.830 align:middle line:82% position:46% size:100% punten heeft genoemd, waarmee we al direct aan de slag kunnen gaan. 00:15:39.950 --> 00:15:41.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik die nog even kort langslopen, want dat is vorige week 00:15:42.639 --> 00:15:46.720 align:middle line:82% position:46% size:100% wat schetsmatig gebeurd. Ten eerste de collegekaart. 00:15:47.559 --> 00:15:52.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn inzet is inderdaad om iedere mbo student een collegekaart te 00:15:52.129 --> 00:15:53.320 align:middle line:82% position:46% size:100% geven. Dat is een prima idee. 00:15:53.889 --> 00:15:56.169 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dat snel gelijktrekken. Ik ga daarover in gesprek met de MBO 00:15:56.289 --> 00:15:59.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Raad en JOB MBO. Dan het lesgeld. 00:16:01.629 --> 00:16:04.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn strengere voorwaarden en kortere perioden voor de teruggave 00:16:04.899 --> 00:16:06.470 align:middle line:82% position:46% size:100% van lesgeld. Zowel in wetgeving als in de 00:16:06.590 --> 00:16:08.789 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering is dat weer anders geregeld in het mbo dan in het h.o. 00:16:08.909 --> 00:16:11.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet uit te leggen. Ik ga onderzoeken of dat meer in 00:16:11.750 --> 00:16:14.570 align:middle line:82% position:46% size:100% lijn gebracht kan worden. De studietoeslag. 00:16:14.690 --> 00:16:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil met mijn collega minister Carola Schouten van SZW in gesprek 00:16:19.340 --> 00:16:22.787 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan over een studietoeslag voor minderjarige mbo studenten. 00:16:22.907 --> 00:16:25.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is gekoppeld aan de studiefinanciering, die ze dus niet 00:16:25.549 --> 00:16:25.769 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Ik 00:16:27.669 --> 00:16:29.690 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat dat een mooi concreet aandachtspunt is. 00:16:29.809 --> 00:16:32.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan medezeggenschap. Dat is heel belangrijk. 00:16:34.149 --> 00:16:36.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil bekijken hoe we 00:16:38.289 --> 00:16:41.620 align:middle line:82% position:46% size:100% het mbo beter kunnen betrekken in het onderzoek naar medezeggenschap. 00:16:42.340 --> 00:16:44.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat onderzoek bestaat nu voornamelijk nog in het h.o. 00:16:44.659 --> 00:16:47.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in het mbo is dat heel belangrijk. 00:16:47.440 --> 00:16:52.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben op een prachtige dag geweest over de medezeggenschap en het mbo, 00:16:52.490 --> 00:16:54.429 align:middle line:82% position:46% size:100% die georganiseerd was door de JOB. Dit nemen we dus mee. 00:16:55.120 --> 00:16:59.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Als laatste de studentenhuisvesting. Dat bespreken we op dit moment met 00:16:59.450 --> 00:17:02.269 align:middle line:82% position:46% size:100% de brancheorganisatie voor sociale studentenhuisvesting. 00:17:02.389 --> 00:17:05.470 align:middle line:82% position:46% size:100% De toegankelijkheid voor mbo studenten wisselt heel erg per 00:17:05.589 --> 00:17:08.329 align:middle line:82% position:46% size:100% corporatie. Ik denk dat het uitgangspunt ook 00:17:08.450 --> 00:17:09.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hierbij gelijkwaardigheid moet zijn. 00:17:11.230 --> 00:17:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte. Ik ben bijna klaar met mijn blokje, 00:17:13.039 --> 00:17:15.429 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Dit is ook het grootste blokje. 00:17:16.240 --> 00:17:19.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Bouchallikh vroeg nog naar stageplaatsen en traineeships bij de 00:17:19.880 --> 00:17:23.749 align:middle line:82% position:46% size:100% rijksoverheid. In mijn eigen ministerie zijn al mbo 00:17:23.868 --> 00:17:26.059 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten werkzaam, onder andere bij DUO. 00:17:26.180 --> 00:17:28.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn bijvoorbeeld interessante stageplekken op ICT-gebied. 00:17:28.140 --> 00:17:30.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een heel groot onderdeel van ons ministerie. 00:17:32.259 --> 00:17:38.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou graag ook met mijn collega's bij BZK in gesprek gaan om te kijken 00:17:38.680 --> 00:17:40.480 align:middle line:82% position:46% size:100% of dit breder in de rijksoverheid kan. 00:17:40.720 --> 00:17:46.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk eerlijk gezegd dat als wij de maatschappij oproepen om goede 00:17:46.539 --> 00:17:49.279 align:middle line:82% position:46% size:100% stageplaatsen voor het mbo te realiseren, de overheid dan ook naar 00:17:49.400 --> 00:17:51.940 align:middle line:82% position:46% size:100% zichzelf moet kijken. We kunnen ongetwijfeld meer doen. 00:17:53.200 --> 00:17:55.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte. Mevrouw Van der Graaf vroeg naar de 00:17:55.720 --> 00:17:57.250 align:middle line:82% position:46% size:100% rente die mbo'ers betalen 00:17:59.559 --> 00:18:03.910 align:middle line:82% position:46% size:100% over hun studielening. Die rente is vastgesteld in de wet. 00:18:04.990 --> 00:18:07.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor het komende jaar kan ik die dus niet zomaar veranderen. 00:18:08.109 --> 00:18:10.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar met de wet waarmee we de basisbeurs in het hoger onderwijs 00:18:11.349 --> 00:18:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% willen invoeren — die hoop ik snel met u te kunnen bespreken — wordt 00:18:16.369 --> 00:18:20.119 align:middle line:82% position:46% size:100% wel voorgesteld om toekomstige mbo studenten onder hetzelfde 00:18:20.240 --> 00:18:24.589 align:middle line:82% position:46% size:100% afbetalingsregime te laten vallen als hogeronderwijsstudenten. 00:18:24.710 --> 00:18:25.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een royaler 00:18:27.519 --> 00:18:30.970 align:middle line:82% position:46% size:100% regime. Dat zou dan voor mbo studenten 00:18:31.089 --> 00:18:33.910 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen opgaan die vanaf '23/'24 beginnen. 00:18:34.568 --> 00:18:37.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten die voor die tijd zijn begonnen, zouden dan de keuze hebben 00:18:37.869 --> 00:18:39.920 align:middle line:82% position:46% size:100% onder welk regime ze willen vallen, dus een regime met een kortere of 00:18:40.039 --> 00:18:45.279 align:middle line:82% position:46% size:100% langere afbetalingstermijn. In het kader van deze vraag vroeg 00:18:45.519 --> 00:18:47.039 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Graaf ook of er, net als in het h.o., een 00:18:47.160 --> 00:18:49.390 align:middle line:82% position:46% size:100% profileringsfonds voor het mbo kan komen. 00:18:50.890 --> 00:18:53.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo'n fonds bestaat al sinds augustus 00:18:54.220 --> 00:18:56.528 align:middle line:82% position:46% size:100% Jaarlijks is daarin een bedrag van 10 miljoen beschikbaar. 00:18:57.039 --> 00:18:59.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor het hoger onderwijs is het volgens mij 22 miljoen. 00:18:59.859 --> 00:19:01.898 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook ongeveer twee keer zo groot. 00:19:02.559 --> 00:19:05.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een mooie stap in de gelijke behandeling van mbo studenten 00:19:07.568 --> 00:19:12.950 align:middle line:82% position:46% size:100% ten opzichte van h.o.-studenten. Ik kan toezeggen dat uw Kamer eind 00:19:13.069 --> 00:19:17.900 align:middle line:82% position:46% size:100% dit jaar een eerste evaluatie van dat fonds verkrijgt. 00:19:18.019 --> 00:19:20.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was mijn blokje, voorzitter. Dat was de echte ten slotte. 00:19:22.869 --> 00:19:25.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een aantal collega's gezien die nog een aanvullende vraag willen 00:19:25.339 --> 00:19:27.410 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen, namelijk de heer Van Baarle, de heer Beertema, mevrouw 00:19:27.529 --> 00:19:29.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Plas en de heer Kwint. Ben ik zo compleet? 00:19:29.990 --> 00:19:30.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Dan gaan we dat doen. 00:19:31.099 --> 00:19:32.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan de heer Van Baarle. 00:19:37.450 --> 00:19:39.640 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft nu zijn beantwoording op stagediscriminatie 00:19:39.849 --> 00:19:41.576 align:middle line:82% position:46% size:100% afgerond. De heer El Yassini heeft daar in 00:19:41.696 --> 00:19:45.710 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste termijn ook een vraag over gesteld, namelijk over discriminatie 00:19:45.829 --> 00:19:49.250 align:middle line:82% position:46% size:100% van studenten met een beperking. De minister gaf in zijn 00:19:49.369 --> 00:19:52.298 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording aan dat hij dat natuurlijk belangrijk vindt. 00:19:53.500 --> 00:19:55.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat de minister het belangrijk vindt, brengt mij echter bij de 00:19:55.670 --> 00:19:58.196 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag: hoe gaan we dat concreet terugzien? 00:19:58.317 --> 00:20:02.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toezeggen dat hier specifieke aandacht voor komt in dat 00:20:02.569 --> 00:20:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% stagepact en dat we daar concrete maatregelen voor gaan zien, gericht 00:20:06.619 --> 00:20:07.029 align:middle line:82% position:46% size:100% op die groep? 00:20:08.809 --> 00:20:11.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik toezeggen, absoluut. Goed. 00:20:11.779 --> 00:20:14.630 align:middle line:82% position:46% size:100% We heten mevrouw Van der Graaf van de ChristenUnie welkom. 00:20:15.019 --> 00:20:16.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Beertema. 00:20:19.029 --> 00:20:22.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de minister drie of vier "ten slottes" horen uitspreken, dus hij 00:20:22.789 --> 00:20:24.309 align:middle line:82% position:46% size:100% leert het al goed; mijn complimenten 00:20:26.109 --> 00:20:28.460 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor. Ik vraag me af of het in het kader 00:20:28.579 --> 00:20:32.240 align:middle line:82% position:46% size:100% van het vsv, het voortijdig schoolverlaten, zinnig zou kunnen 00:20:32.359 --> 00:20:36.309 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om in de leerovereenkomst een bepaling op te nemen die het 00:20:37.089 --> 00:20:41.059 align:middle line:82% position:46% size:100% werkgevers verbiedt om leerlingen voortijdig een contract aan te 00:20:41.180 --> 00:20:42.849 align:middle line:82% position:46% size:100% bieden, want dat is wel een van de redenen. 00:20:43.689 --> 00:20:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn tweede vraag is: heb ik de reactie op de publicatie van de 00:20:47.900 --> 00:20:52.826 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter van MKB-Nederland gemist? Die pleit in plaats van een 00:20:52.946 --> 00:20:58.680 align:middle line:82% position:46% size:100% verplichting om stagiairs aan te nemen voor een platform dat hij wil 00:20:58.799 --> 00:21:04.730 align:middle line:82% position:46% size:100% inrichten voor open hiring. Dat zijn mijn vragen tot nu toe. 00:21:04.849 --> 00:21:06.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet nog even 00:21:09.759 --> 00:21:12.069 align:middle line:82% position:46% size:100% nadenken over de eerste suggestie, 00:21:14.019 --> 00:21:17.710 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik ben het met de geest van de vraag helemaal eens. 00:21:18.939 --> 00:21:23.589 align:middle line:82% position:46% size:100% De groenpluk die plaatsvindt, willen we absoluut niet aanmoedigen. 00:21:24.369 --> 00:21:26.589 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat past ook niet bij de functie van een leerbedrijf. 00:21:28.150 --> 00:21:31.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk is het ook in het voordeel van het bedrijfsleven dat 00:21:32.589 --> 00:21:35.150 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten echt met een diploma afsluiten. 00:21:35.269 --> 00:21:38.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe verder ze doorleren, hoe beter. Ik vind het dus een goed punt. 00:21:40.930 --> 00:21:41.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de 00:21:43.299 --> 00:21:48.339 align:middle line:82% position:46% size:100% bbl is een contract nodig, wordt mij hier gezegd, dus daar zouden we dat 00:21:48.500 --> 00:21:53.048 align:middle line:82% position:46% size:100% in kunnen opnemen. Dan over het voorstel van 00:21:53.890 --> 00:21:56.990 align:middle line:82% position:46% size:100% MKB-Nederland om een platform in te richten voor vrijwillige open 00:21:57.109 --> 00:21:59.374 align:middle line:82% position:46% size:100% hiring. Ik ben blij met het initiatief en de 00:21:59.493 --> 00:22:00.970 align:middle line:82% position:46% size:100% oproep. Dat moedigen we ook aan. 00:22:01.720 --> 00:22:03.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is in mijn ogen echter niet genoeg. 00:22:03.579 --> 00:22:07.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een van de varianten. Studenten blijven dan nog steeds 00:22:07.789 --> 00:22:12.349 align:middle line:82% position:46% size:100% aangewezen op de leerbedrijven die dan vrijwillig werken met open 00:22:12.470 --> 00:22:16.329 align:middle line:82% position:46% size:100% hiring. Ik denk dat alles hier helpt, maar 00:22:16.450 --> 00:22:20.318 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is voor mij geen reden om de andere variant, stagematching, niet 00:22:20.829 --> 00:22:21.548 align:middle line:82% position:46% size:100% te willen doorzetten. 00:22:24.220 --> 00:22:27.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de heer Beertema toegestaan twee vragen in één te stellen. 00:22:30.849 --> 00:22:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil u allemaal gelijk behandelen, dus de heer Beertema is door zijn 00:22:34.039 --> 00:22:37.869 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen heen, maar ik sta u allemaal twee vragen toe. 00:22:38.710 --> 00:22:41.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien dat een collega dan nog iets extra's wil zeggen op dit 00:22:41.799 --> 00:22:42.549 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerp. Dat is de heer El Yassini. 00:22:42.670 --> 00:22:45.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zet ik dan onder aan de lijst. We gaan nu namelijk eerst over naar 00:22:45.289 --> 00:22:46.000 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Plas. 00:22:48.730 --> 00:22:51.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog even over de leerlingen met een beperking. 00:22:51.910 --> 00:22:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Leerlingen Belang VSO, LBVSO, is tot nu toe belangenbehartiger voor 00:22:59.049 --> 00:23:01.960 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen in het speciaal voortgezet onderwijs. 00:23:03.220 --> 00:23:06.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaat zich nu ook bezighouden met mbo studenten. 00:23:08.109 --> 00:23:09.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Die geven aan 00:23:12.279 --> 00:23:16.099 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er eigenlijk een apart onderzoek moet komen naar waar de knelpunten 00:23:16.220 --> 00:23:20.539 align:middle line:82% position:46% size:100% precies zitten voor leerlingen die afkomstig zijn uit het speciaal 00:23:20.660 --> 00:23:24.880 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs op het mbo. Is er wel genoeg begeleiding? 00:23:25.450 --> 00:23:29.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zijn de knelpunten? Wat zijn precies de behoeften voor 00:23:29.480 --> 00:23:32.299 align:middle line:82% position:46% size:100% die leerlingen? Zijn er wel passende stages? 00:23:32.420 --> 00:23:37.527 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe wordt daarnaar gekeken? Ze willen ook graag dat de lijn met 00:23:37.646 --> 00:23:42.730 align:middle line:82% position:46% size:100% het vso bij het overstappen van het voortgezet onderwijs naar het mbo 00:23:44.579 --> 00:23:48.130 align:middle line:82% position:46% size:100% nog even behouden wordt, omdat ze anders in een soort gat vallen. 00:23:49.689 --> 00:23:51.717 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij het speciaal onderwijs is natuurlijk heel veel begeleiding en 00:23:51.836 --> 00:23:53.349 align:middle line:82% position:46% size:100% op het mbo ineens niet meer. 00:23:55.359 --> 00:24:00.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil eigenlijk aan de minister vragen of daar een apart onderzoek 00:24:01.029 --> 00:24:02.809 align:middle line:82% position:46% size:100% of een aparte analyse naar kan komen. 00:24:02.930 --> 00:24:02.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik 00:24:04.539 --> 00:24:06.970 align:middle line:82% position:46% size:100% maar gelijk mijn tweede vraag in één stellen. 00:24:09.220 --> 00:24:13.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil de minister of het ministerie contact opnemen met LBVSO om 00:24:13.750 --> 00:24:19.349 align:middle line:82% position:46% size:100% specifiek over dit onderwerp binnen de mbo discussie, die wij hier nog 00:24:19.470 --> 00:24:20.519 align:middle line:82% position:46% size:100% vaker gaan voeren, 00:24:22.119 --> 00:24:24.960 align:middle line:82% position:46% size:100% goed contact te houden en ze eventueel uit te nodigen voor een 00:24:25.349 --> 00:24:25.829 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek? 00:24:28.720 --> 00:24:28.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank 00:24:31.180 --> 00:24:33.429 align:middle line:82% position:46% size:100% aan mevrouw Van der Plas voor deze vragen. 00:24:34.269 --> 00:24:36.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst gebeurt het in zekere zin al. 00:24:37.269 --> 00:24:39.609 align:middle line:82% position:46% size:100% In het passend onderwijs 00:24:41.769 --> 00:24:46.250 align:middle line:82% position:46% size:100% voeren we deze gesprekken al. Ik denk dus dat we dit niet zozeer 00:24:46.369 --> 00:24:48.710 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten onderzoeken, als wel goed de vinger aan de pols moeten houden en 00:24:48.829 --> 00:24:51.529 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten kijken hoe dit loopt. We kunnen zeker nog in contact 00:24:51.650 --> 00:24:56.630 align:middle line:82% position:46% size:100% treden met LBVSO. Ik moet wel zeggen, zoals ik al 00:24:56.750 --> 00:25:01.140 align:middle line:82% position:46% size:100% eerder zei, dat er dit jaar al meerdere toolboxes, analyses en 00:25:01.269 --> 00:25:04.089 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken zijn geweest. Ik ben ook bij conferenties geweest 00:25:04.539 --> 00:25:06.619 align:middle line:82% position:46% size:100% over deze specifieke groep, die een grote groep is. 00:25:06.740 --> 00:25:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het al eerder gezegd: ongeveer een derde van de mbo 00:25:10.250 --> 00:25:13.089 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten kampt met een beperking of een chronische ziekte. 00:25:13.960 --> 00:25:20.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft echt onze aandacht en ook de aandacht van veel leerbedrijven, 00:25:20.920 --> 00:25:25.119 align:middle line:82% position:46% size:100% die daar soms hele bijzondere oplossingen voor weten te vinden. 00:25:26.529 --> 00:25:28.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus een onderwerp dat onze aandacht heeft. 00:25:28.450 --> 00:25:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het goed is dat we dit nauwkeurig blijven monitoren en dat 00:25:32.150 --> 00:25:35.680 align:middle line:82% position:46% size:100% we ook in gesprek treden met deze organisatie. 00:25:40.750 --> 00:25:43.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan echt toezeggen dat het een element is dat in al onze plannen 00:25:44.000 --> 00:25:44.740 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkomt, omdat het 00:25:46.269 --> 00:25:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% in de breedte over een hele grote groep studenten gaat. 00:25:49.940 --> 00:25:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een vraag over de studieschulden, maar ik zou de 00:25:53.049 --> 00:25:55.750 align:middle line:82% position:46% size:100% minister in dit kader willen meegeven: overweeg ook eens om te 00:25:55.869 --> 00:25:56.950 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar de Wet passend onderwijs. 00:25:57.069 --> 00:26:01.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hadden we het net over. Je ziet dat de zorgplicht, die er 00:26:01.318 --> 00:26:03.839 align:middle line:82% position:46% size:100% wél is op de middelbare school, op het mbo verdwijnt. 00:26:04.109 --> 00:26:06.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, daar kunnen we het op een later moment ongetwijfeld nog langer 00:26:06.190 --> 00:26:06.599 align:middle line:82% position:46% size:100% over hebben. 00:26:08.400 --> 00:26:11.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Mbo'ers mogen nu gaan kiezen onder welk regime ze gaan vallen voor het 00:26:11.680 --> 00:26:13.980 align:middle line:82% position:46% size:100% terugbetalen, als ik de minister goed begrijp. 00:26:14.099 --> 00:26:16.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is mooi. Zijn woorden dat hij het eigenlijk 00:26:17.049 --> 00:26:21.294 align:middle line:82% position:46% size:100% ongemakkelijk vindt dat er nu een hoger rentepercentage voor mbo'ers 00:26:21.413 --> 00:26:26.210 align:middle line:82% position:46% size:100% zou zijn, onderschrijf ik. Maar onder de streep blijft het nu 00:26:26.329 --> 00:26:30.589 align:middle line:82% position:46% size:100% toch zo dat er een groep mbo'ers overblijft die straks een hogere 00:26:30.710 --> 00:26:33.490 align:middle line:82% position:46% size:100% rente gaan betalen over hun studieschuld dan hun medestudenten 00:26:33.818 --> 00:26:34.778 align:middle line:82% position:46% size:100% in het hoger onderwijs? 00:26:36.400 --> 00:26:41.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is, denk ik, goed om te benadrukken dat er twee manieren 00:26:41.990 --> 00:26:45.349 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om de rente te berekenen. De ene is om nog even technisch het 00:26:45.470 --> 00:26:48.463 align:middle line:82% position:46% size:100% gemiddelde te nemen van een heel jaar, met inflatie; de andere is om 00:26:48.584 --> 00:26:49.960 align:middle line:82% position:46% size:100% alleen naar de maand september te kijken. 00:26:51.759 --> 00:26:54.799 align:middle line:82% position:46% size:100% A priori is mij niet duidelijk welke manier gunstiger of minder gunstig 00:26:54.920 --> 00:26:56.450 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Dat hangt er helemaal van af. 00:26:56.569 --> 00:27:00.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Als in september de inflatie met een sprong oploopt, zoals dit jaar is 00:27:00.859 --> 00:27:05.548 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurd, komt een meting in september ongunstiger uit; dan is er 00:27:05.669 --> 00:27:07.809 align:middle line:82% position:46% size:100% in ieder geval een hoger rentepercentage dan gemiddeld. 00:27:08.680 --> 00:27:11.037 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik ook even een winstwaarschuwing geven: ik kan me 00:27:11.156 --> 00:27:13.849 align:middle line:82% position:46% size:100% heel makkelijk een situatie voorstellen waarin de schok eerder 00:27:13.970 --> 00:27:17.000 align:middle line:82% position:46% size:100% in het jaar zit. Dan komt de andere berekening minder 00:27:17.119 --> 00:27:19.880 align:middle line:82% position:46% size:100% goed uit. Mijn belangrijkste argument waarom 00:27:20.000 --> 00:27:24.200 align:middle line:82% position:46% size:100% we naar het jaarlijkse gemiddelde moeten gaan, is dat het op de lange 00:27:24.319 --> 00:27:27.200 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn onmiddellijke schokken zal dempen. 00:27:27.319 --> 00:27:30.116 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is altijd beter, denk ik, om het geleidelijk op te laten lopen, maar 00:27:30.237 --> 00:27:31.380 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk gaan de rentepercentages in de berekeningen 00:27:31.500 --> 00:27:32.410 align:middle line:82% position:46% size:100% omhoog. Daar moet ik ook eerlijk in zijn. 00:27:34.990 --> 00:27:39.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we naar een wereld, naar een economie, gaan met een blijvende 00:27:39.140 --> 00:27:42.079 align:middle line:82% position:46% size:100% hoge inflatie, dan zullen op alle mogelijke plekken in de samenleving 00:27:42.200 --> 00:27:45.189 align:middle line:82% position:46% size:100% de rentes omhooggaan, dus ook bij de 00:27:46.720 --> 00:27:52.309 align:middle line:82% position:46% size:100% studieleningen, al was het maar omdat de overheid ook zelf moet 00:27:52.430 --> 00:27:52.690 align:middle line:82% position:46% size:100% lenen. 00:27:55.119 --> 00:27:58.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is, denk ik, een verschijnsel van dit jaar. 00:27:59.589 --> 00:28:03.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan ik niet veel meer aan doen. Het valt gelukkig ook nog wel mee. 00:28:04.049 --> 00:28:07.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn geen dramatisch hoge rentepercentages. 00:28:09.490 --> 00:28:11.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanaf volgend jaar kunnen studenten zelf kiezen. 00:28:14.930 --> 00:28:18.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze krijgen wat mij betreft de dempende werking van de rente. 00:28:18.410 --> 00:28:22.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat op de lange termijn de verstandigste keuze is. 00:28:22.759 --> 00:28:24.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik, maar dat is geen antwoord op mijn vraag. 00:28:25.160 --> 00:28:29.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Het punt blijft namelijk dat er dus een groep mbo'ers overblijft die 00:28:29.519 --> 00:28:32.916 align:middle line:82% position:46% size:100% anders behandeld worden dan hun collega's in het hbo en wo. 00:28:33.037 --> 00:28:36.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Over de rente op studieschuld in algemene zin komen we later nog wel 00:28:36.859 --> 00:28:41.430 align:middle line:82% position:46% size:100% te spreken, want daar heb ik ook nog wel wat suggesties voor, maar nu 00:28:41.549 --> 00:28:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat het mij specifiek om het onderscheid. 00:28:43.430 --> 00:28:45.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kun je toch wel degelijk zeggen 00:28:47.160 --> 00:28:50.400 align:middle line:82% position:46% size:100% "wij repareren dat in ieder geval op korte termijn", om te voorkomen dat 00:28:50.519 --> 00:28:53.646 align:middle line:82% position:46% size:100% je straks in de cynische werkelijkheid zit dat een mbo'er 00:28:53.767 --> 00:28:56.990 align:middle line:82% position:46% size:100% twee keer zoveel rente moet betalen over zijn studieschuld dit jaar 00:28:58.568 --> 00:29:01.568 align:middle line:82% position:46% size:100% als een hbo'er of een student aan de universiteit? 00:29:02.410 --> 00:29:03.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat had toch gekund? 00:29:06.640 --> 00:29:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee. Deze rentepercentages liggen in de 00:29:09.619 --> 00:29:12.200 align:middle line:82% position:46% size:100% wet vast, dus er was geen mogelijkheid voor ons om dit te 00:29:12.319 --> 00:29:12.730 align:middle line:82% position:46% size:100% corrigeren. 00:29:15.130 --> 00:29:15.970 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent toch minister? Ik bedoel, u gáát over die wet. 00:29:16.089 --> 00:29:16.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat is waar. 00:29:19.420 --> 00:29:20.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké. Dat is dan in ieder geval duidelijk! 00:29:20.750 --> 00:29:25.317 align:middle line:82% position:46% size:100% En dit is uw derde vraag. Maar inderdaad, zoals ik al zei, dit 00:29:25.436 --> 00:29:25.660 align:middle line:82% position:46% size:100% is 00:29:27.730 --> 00:29:28.900 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister. Helemaal fijn. 00:29:30.609 --> 00:29:31.880 align:middle line:82% position:46% size:100% En deze minister vindt het zelf ook fijn! 00:29:32.000 --> 00:29:33.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de heer El Yassini. Dank 00:29:35.750 --> 00:29:39.190 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de minister, in ieder geval voor de beantwoording van de vragen over 00:29:39.309 --> 00:29:43.529 align:middle line:82% position:46% size:100% vsv. In antwoord op de vraag van Kamerlid 00:29:43.650 --> 00:29:48.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Beertema over de vsv'ers hoorde ik de minister zeggen: wij willen 00:29:48.650 --> 00:29:53.000 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk ook gewoon afspraken maken in de overeenkomst voor bbl, zodat 00:29:53.740 --> 00:29:55.609 align:middle line:82% position:46% size:100% er uiteindelijk geen groenpluk ontstaat, waarbij studenten van de 00:29:55.730 --> 00:29:59.089 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding worden gehaald. Ik schrik daar wel van, omdat we de 00:29:59.210 --> 00:30:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderwijsraad hebben gevraagd waar die groenpluk precies zit. 00:30:01.789 --> 00:30:03.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat blijkt? Dat zijn bol'ers, geen 00:30:05.700 --> 00:30:08.990 align:middle line:82% position:46% size:100% bbl'ers. De minister lijkt nu te schetsen dat 00:30:09.109 --> 00:30:11.480 align:middle line:82% position:46% size:100% het probleem bij bbl zit. Ik vind het wel belangrijk dat de 00:30:11.599 --> 00:30:12.909 align:middle line:82% position:46% size:100% minister dit heel scherp heeft 00:30:14.799 --> 00:30:18.039 align:middle line:82% position:46% size:100% wat betreft de 24.385 voortijdig schoolverlaters dit jaar. 00:30:18.369 --> 00:30:21.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij moet precies weten waar het ligt, bij wie en in welk 00:30:21.529 --> 00:30:23.500 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingstraject. We moeten niet straks met 00:30:23.619 --> 00:30:26.059 align:middle line:82% position:46% size:100% oplossingen komen terwijl we het probleem niet goed hebben 00:30:26.180 --> 00:30:28.339 align:middle line:82% position:46% size:100% geanalyseerd. Is de minister bereid om dat 00:30:28.460 --> 00:30:31.680 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek te doen, zodat hij héél scherp heeft hoe vsv ontstaat en 00:30:31.799 --> 00:30:35.319 align:middle line:82% position:46% size:100% waar die vsv'ers vandaan komen? Misschien een toelichting op wat ik 00:30:35.440 --> 00:30:39.099 align:middle line:82% position:46% size:100% zei over bbl. Ik weet dat het bij de bol zit, maar 00:30:39.220 --> 00:30:42.210 align:middle line:82% position:46% size:100% dan is bbl juist een oplossing. Daar bent u het mee eens, begrijp 00:30:42.359 --> 00:30:45.538 align:middle line:82% position:46% size:100% ik. Het gaat erom dat we de bbl leerweg 00:30:45.750 --> 00:30:48.160 align:middle line:82% position:46% size:100% nadrukkelijker aanbieden als een manier waarop je wél kan gaan 00:30:48.279 --> 00:30:50.029 align:middle line:82% position:46% size:100% werken. Maar 00:30:52.269 --> 00:30:55.579 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is niet waar de vraag van de heer El Yassini over ging, geeft hij 00:30:55.700 --> 00:30:56.630 align:middle line:82% position:46% size:100% aan. Misschien kunt u de vraag nog een 00:30:56.750 --> 00:30:58.369 align:middle line:82% position:46% size:100% keer verduidelijken. Dan heeft u uw eerste vraag gesteld. 00:30:58.490 --> 00:31:00.682 align:middle line:82% position:46% size:100% Puur even ter verduidelijking van mijn eerste interruptie; daarbij 00:31:00.803 --> 00:31:03.410 align:middle line:82% position:46% size:100% kijk ik de voorzitter even aan. Het gaat erover dat de minister in 00:31:03.529 --> 00:31:07.660 align:middle line:82% position:46% size:100% de beantwoording van de vraag van de heer Beertema heeft gezegd: als ze 00:31:07.900 --> 00:31:10.730 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld een bbl-opleiding doen, hebben ze een arbeidsovereenkomst; 00:31:10.849 --> 00:31:16.480 align:middle line:82% position:46% size:100% ik wil dat daarin staat dat er geen sprake mag zijn van groenpluk. 00:31:16.599 --> 00:31:19.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen, dat gaat om een bbl-student, terwijl het probleem bij bol ligt. 00:31:20.029 --> 00:31:22.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Bol-studenten hebben geen arbeidsovereenkomst en zitten gewoon 00:31:22.730 --> 00:31:24.460 align:middle line:82% position:46% size:100% op school. Vandaar dat ik het even wil 00:31:24.579 --> 00:31:26.140 align:middle line:82% position:46% size:100% lostrekken. Ik ben het eens met de minister dat 00:31:26.259 --> 00:31:29.049 align:middle line:82% position:46% size:100% bbl een kans kan zijn, maar ik wil het even scherp hebben. 00:31:29.500 --> 00:31:32.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat de minister nu toezeggen dat hij inderdaad goed kijkt naar de 00:31:32.549 --> 00:31:35.267 align:middle line:82% position:46% size:100% oorzaken van vsv en daar de oplossingen op plakt? 00:31:35.386 --> 00:31:39.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik zeg toe dat ik dat scherper krijg. 00:31:40.009 --> 00:31:45.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn antwoord moest gezien worden als een correctie op de 00:31:45.369 --> 00:31:46.939 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de vraag van de heer Beertema. 00:31:48.439 --> 00:31:48.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Bbl 00:31:51.549 --> 00:31:54.970 align:middle line:82% position:46% size:100% is juist een oplossing om dit tegen te gaan. 00:31:58.039 --> 00:31:59.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom ook nog even terug op het 00:32:01.299 --> 00:32:05.019 align:middle line:82% position:46% size:100% vraagstuk over de rente, dat zojuist gewisseld is met de heer Kwint. 00:32:06.910 --> 00:32:10.279 align:middle line:82% position:46% size:100% In de eerste termijn heb ik de volgende situatie geschetst. 00:32:10.568 --> 00:32:14.410 align:middle line:82% position:46% size:100% De rente wordt nu vastgezet voor vijf jaar, 00:32:16.539 --> 00:32:19.390 align:middle line:82% position:46% size:100% precies voor deze groep. Het wetsvoorstel voor de 00:32:19.599 --> 00:32:22.289 align:middle line:82% position:46% size:100% herinvoering van de basisbeurs is aanstaande. 00:32:22.410 --> 00:32:25.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het niet mogelijk om de vaststelling van het rentepercentage 00:32:25.990 --> 00:32:28.329 align:middle line:82% position:46% size:100% uit te stellen tot het moment van 00:32:29.859 --> 00:32:34.220 align:middle line:82% position:46% size:100% het wetsvoorstel herinvoering basisbeurs, zodat je niet die 00:32:34.339 --> 00:32:37.119 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelijkheid hebt? Die gedachte leeft bij ons. 00:32:37.450 --> 00:32:42.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou willen zoeken naar oplossingen omdat we veel signalen 00:32:42.589 --> 00:32:47.890 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgen van studenten die het gevoel hebben ongelijk behandeld te worden. 00:32:49.630 --> 00:32:53.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin zoeken we op verschillende manieren naar hoe we deze studenten 00:32:53.539 --> 00:32:57.349 align:middle line:82% position:46% size:100% tegemoet zouden kunnen komen. Welke geste zou de minister daarvoor 00:32:57.470 --> 00:32:57.609 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben? 00:32:59.650 --> 00:33:00.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze 00:33:02.019 --> 00:33:04.940 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke variant hebben we onderzocht en die leek niet 00:33:05.059 --> 00:33:09.108 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk, maar ik wil hier nog best verder met u over in gesprek om te 00:33:09.229 --> 00:33:11.019 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of andere varianten mogelijk zijn. 00:33:11.140 --> 00:33:11.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment heb ik 00:33:15.250 --> 00:33:16.058 align:middle line:82% position:46% size:100% nog geen weg gevonden. 00:33:23.019 --> 00:33:27.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb twee vragen. De eerste gaat over meldingen van 00:33:27.680 --> 00:33:29.589 align:middle line:82% position:46% size:100% stagediscriminatie binnen de instelling. 00:33:29.980 --> 00:33:32.779 align:middle line:82% position:46% size:100% In de brief van de minister staat dat scholen een escalatieladder 00:33:32.900 --> 00:33:34.819 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelen, waardoor onderwijsprofessionals de casus 00:33:34.940 --> 00:33:37.240 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen escaleren en er altijd actie wordt ondernomen. 00:33:37.670 --> 00:33:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat "altijd" had ik heel graag zo gezien, maar ik heb in gesprekken 00:33:41.240 --> 00:33:45.159 align:middle line:82% position:46% size:100% met studenten ook gehoord dat dit eigenlijk niet aan de orde is. 00:33:45.939 --> 00:33:48.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige instellingen escaleren helemaal niet of gaan helemaal niet 00:33:48.470 --> 00:33:51.920 align:middle line:82% position:46% size:100% met de bedrijven in gesprek. Als ik zo de brief lees, zie ik dat 00:33:52.039 --> 00:33:55.869 align:middle line:82% position:46% size:100% er iets moet gebeuren vanuit de instellingen, vanuit SBB en vanuit 00:33:56.140 --> 00:33:58.910 align:middle line:82% position:46% size:100% de organisaties. Maar op het moment dat een school 00:33:59.029 --> 00:34:02.288 align:middle line:82% position:46% size:100% niet escaleert, dan ontbreekt een hele belangrijke schakel. 00:34:03.119 --> 00:34:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat kan de minister doen om ervoor te zorgen dat er inderdaad echt 00:34:05.858 --> 00:34:09.010 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt geëscaleerd en bijvoorbeeld een school niet de keuze maakt om 00:34:09.130 --> 00:34:14.139 align:middle line:82% position:46% size:100% liever een stagebedrijf te vriend te houden voor in de toekomst dan wel 00:34:14.259 --> 00:34:16.619 align:middle line:82% position:46% size:100% even aan de bel te trekken? Moet ik meteen mijn tweede vraag 00:34:17.059 --> 00:34:18.460 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen, voorzitter? Nu u toch bezig bent, is dat 00:34:18.739 --> 00:34:20.969 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien handig. Mijn tweede vraag is vrij kort. 00:34:21.090 --> 00:34:23.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaat over studenten met een handicap. 00:34:23.688 --> 00:34:27.139 align:middle line:82% position:46% size:100% In eerdere interrupties werd al gevraagd naar een onderzoek. 00:34:27.829 --> 00:34:30.856 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moest zelf terugdenken aan een motie die eerder, een jaar geleden, 00:34:30.976 --> 00:34:36.690 align:middle line:82% position:46% size:100% door collega's Westerveld en Wassenberg is ingediend, waarin werd 00:34:36.809 --> 00:34:40.260 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd om, in aanvulling op het onderzoek van het Verwey-Jonker 00:34:40.380 --> 00:34:44.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Instituut naar stagediscriminatie, ook specifiek stagediscriminatie bij 00:34:44.510 --> 00:34:46.869 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten met een functiebeperking in beeld te brengen. 00:34:47.409 --> 00:34:49.806 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister gaf net aan dat hij liever de vinger aan de pols houdt 00:34:49.927 --> 00:34:53.750 align:middle line:82% position:46% size:100% in plaats van te veel te onderzoeken, maar er is al onderzoek 00:34:53.869 --> 00:34:55.608 align:middle line:82% position:46% size:100% aangevraagd. In hoeverre is dit meegenomen? 00:34:55.728 --> 00:34:56.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Want wij konden dit niet terugvinden. 00:34:57.090 --> 00:34:58.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is het er al, maar ik wilde dat even checken. 00:35:05.800 --> 00:35:09.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst de vraag hoe we ervoor gaan zorgen dat het ook in de 00:35:09.530 --> 00:35:10.418 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijk gaat werken. 00:35:12.668 --> 00:35:16.079 align:middle line:82% position:46% size:100% A, we gaan de scholen veel meer middelen geven om dat te doen. 00:35:16.199 --> 00:35:17.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus er is minder reden voor een excuus. 00:35:18.409 --> 00:35:20.088 align:middle line:82% position:46% size:100% We houden natuurlijk heel erg de vinger aan de pols. 00:35:21.179 --> 00:35:24.583 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk eerlijk gezegd ook dat er vanuit mijn verantwoordelijkheid in 00:35:24.702 --> 00:35:26.889 align:middle line:82% position:46% size:100% zekere zin een escalatieladder moet worden bewandeld. 00:35:27.369 --> 00:35:30.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Het mag gewoon niet gebeuren, dus daar moeten we heel scherp in zijn. 00:35:30.440 --> 00:35:32.829 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan die gesprekken aan met de scholen. 00:35:32.949 --> 00:35:37.119 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn echt alert op signalen. Er zijn allerlei toezeggingen 00:35:37.239 --> 00:35:39.980 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. We gaan bestuurlijke afspraken 00:35:40.099 --> 00:35:40.480 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. 00:35:42.159 --> 00:35:45.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn inzet zal heel scherp zijn. Ik wil gewoon dat scholen hier 00:35:47.250 --> 00:35:49.969 align:middle line:82% position:46% size:100% keihard in zijn. Ik snap soms wel de moeilijke 00:35:50.090 --> 00:35:51.559 align:middle line:82% position:46% size:100% positie. Dat kan ongetwijfeld. 00:35:51.679 --> 00:35:54.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Men wil ook de goede banden met de leerbedrijven houden. 00:35:54.789 --> 00:35:56.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dit mag gewoon niet in scholen gebeuren. 00:35:58.090 --> 00:36:03.318 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben nu wel een situatie gecreëerd waarin men die aanpak kan 00:36:03.438 --> 00:36:06.920 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan verbeteren, dus we gaan het heel scherp monitoren. 00:36:07.039 --> 00:36:10.579 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn daarin echt afhankelijk van alle signalen die via de studenten 00:36:10.699 --> 00:36:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% en de studentenorganisaties tot ons komen. 00:36:13.090 --> 00:36:15.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik blijf ze er scherp op aanspreken, want ik denk dat we met 00:36:15.380 --> 00:36:18.938 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar moeten afspreken dat hierbij de lat heel erg hoog moet liggen. 00:36:20.349 --> 00:36:22.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Op de studenten met een functiebeperking 00:36:24.429 --> 00:36:26.829 align:middle line:82% position:46% size:100% wil ik graag in de tweede termijn terugkomen. 00:36:27.849 --> 00:36:29.358 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is goed. Dan geef ik het woord aan de heer 00:36:29.478 --> 00:36:29.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Van Baarle. 00:36:32.500 --> 00:36:37.818 align:middle line:82% position:46% size:100% Er werd net gezegd: mbo'ers voelen het onderscheid in rentepercentage 00:36:37.938 --> 00:36:39.590 align:middle line:82% position:46% size:100% als een onrechtvaardigheid. Ik zou zeggen: ze hebben gelijk. 00:36:39.710 --> 00:36:41.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook gewoon een onderscheid, en 00:36:43.148 --> 00:36:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% wat mij betreft ook een onrechtvaardig onderscheid. 00:36:44.750 --> 00:36:47.148 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister gaf aan dat het in de wet staat en dat hij er niet zo veel 00:36:47.268 --> 00:36:50.918 align:middle line:82% position:46% size:100% aan kan doen. Wat belet de minister dan om de wet 00:36:51.128 --> 00:36:53.358 align:middle line:82% position:46% size:100% te wijzigen en er wel wat aan te doen? 00:36:53.478 --> 00:36:56.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat staat er in de weg om dat te doen? 00:36:56.949 --> 00:36:59.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat niets in de weg om de wet te wijzigen. 00:36:59.449 --> 00:37:01.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaan we ook doen. Dat 00:37:04.090 --> 00:37:06.809 align:middle line:82% position:46% size:100% kost tijd. We zijn ermee bezig en we nemen het 00:37:06.929 --> 00:37:11.300 align:middle line:82% position:46% size:100% mee in de wet. Dat kunnen we dus wel voor de 00:37:11.420 --> 00:37:12.188 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst regelen. 00:37:14.800 --> 00:37:16.947 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed, dan zijn alle vragen gesteld bij dit blokje. 00:37:17.067 --> 00:37:19.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister om het volgende blokje erbij te pakken. 00:37:19.579 --> 00:37:21.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we weer verder. 00:37:26.139 --> 00:37:28.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, het zal een korter blokje zijn, over schoolkosten, 00:37:30.250 --> 00:37:34.179 align:middle line:82% position:46% size:100% een belangrijk element van de discussie rondom kansengelijkheid. 00:37:36.389 --> 00:37:39.039 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn brief over schoolkosten die ik heb toegestuurd, heb ik 00:37:39.159 --> 00:37:41.509 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven dat ik vind dat iedere student zich moet kunnen ontplooien 00:37:41.628 --> 00:37:43.780 align:middle line:82% position:46% size:100% in het mbo en een startkwalificatie moet kunnen halen. 00:37:45.039 --> 00:37:47.659 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint heeft mij gevraagd waarom ik de regeling voor 00:37:47.780 --> 00:37:50.918 align:middle line:82% position:46% size:100% ongebruikte leermiddelen niet bij wet regel. 00:37:52.418 --> 00:37:55.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is omdat de terugkoopregeling naar aanleiding van het eerdere 00:37:55.400 --> 00:37:57.710 align:middle line:82% position:46% size:100% debat pas sinds vorig jaar is ingesteld. 00:37:57.829 --> 00:37:59.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus een relatief nieuw instrument. 00:38:00.610 --> 00:38:05.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil instellingen daarom toch wel de tijd geven om het in de 00:38:05.630 --> 00:38:06.909 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoering goed te kunnen regelen. 00:38:09.369 --> 00:38:12.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij dachten dat zes instellingen nog geen regeling hebben ingesteld en 00:38:12.429 --> 00:38:14.619 align:middle line:82% position:46% size:100% wij zijn gaan bellen. Dat is het fijne van een week 00:38:15.219 --> 00:38:17.838 align:middle line:82% position:46% size:100% ertussen hebben. Drie bleken die wel te hebben, maar 00:38:17.958 --> 00:38:20.420 align:middle line:82% position:46% size:100% hadden dat niet goed gepubliceerd. Ze maakten daar ook hun excuses 00:38:20.539 --> 00:38:24.719 align:middle line:82% position:46% size:100% voor. Eén school is bezig met een pilot 00:38:24.840 --> 00:38:25.389 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin die 00:38:27.699 --> 00:38:28.780 align:middle line:82% position:46% size:100% leermiddelen gratis worden 00:38:30.789 --> 00:38:32.389 align:middle line:82% position:46% size:100% verstrekt. Daarom hebben ze geen 00:38:32.510 --> 00:38:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkoopregeling. Twee scholen hebben we niet kunnen 00:38:35.239 --> 00:38:39.019 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken. Maar nogmaals, ik zeg u graag toe 00:38:39.139 --> 00:38:42.340 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dit echt de laatste kans is om dit nu goed te regelen. 00:38:43.449 --> 00:38:43.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 00:38:45.398 --> 00:38:49.760 align:middle line:82% position:46% size:100% ga die instellingen die volgens mijn laatste informatie geen regeling 00:38:49.880 --> 00:38:51.610 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben nog eens heel nadrukkelijk benaderen. 00:38:53.199 --> 00:38:58.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast vind ik dat alle instellingen voor 1 maart 2023, in 00:38:58.130 --> 00:38:59.860 align:middle line:82% position:46% size:100% overleg met de studentenraad, 00:39:01.360 --> 00:39:03.588 align:middle line:82% position:46% size:100% hun communicatie over de regeling verbeterd moeten hebben. 00:39:03.708 --> 00:39:05.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ga ik dan ook een brief over sturen. 00:39:06.179 --> 00:39:09.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het met u eens: als de situatie dan nog niet verbeterd is, 00:39:09.349 --> 00:39:12.938 align:middle line:82% position:46% size:100% zal hier regelgeving voor moeten worden ontworpen. 00:39:14.438 --> 00:39:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop vroeg naar het weghalen van een prikkel om te 00:39:17.539 --> 00:39:21.199 align:middle line:82% position:46% size:100% kiezen vanuit schoolkosten. Inderdaad, studenten moeten vrij van 00:39:21.320 --> 00:39:24.159 align:middle line:82% position:46% size:100% financiële overwegingen kunnen kiezen voor een opleiding. 00:39:25.179 --> 00:39:27.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sta dus positief tegenover het voorstel en ga kijken hoe we dit 00:39:27.918 --> 00:39:28.659 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen realiseren. 00:39:30.188 --> 00:39:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint vroeg of het niet gek is dat de studenten die het meeste 00:39:32.750 --> 00:39:35.664 align:middle line:82% position:46% size:100% belang hebben bij een startkwalificatie — dat is niveau 2 00:39:35.784 --> 00:39:38.679 align:middle line:82% position:46% size:100% — als enige moeten betalen voor leermiddelen. 00:39:39.610 --> 00:39:42.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou is het zo dat alle mbo studenten betalen voor leermiddelen, maar hij 00:39:42.519 --> 00:39:46.090 align:middle line:82% position:46% size:100% bedoelt waarschijnlijk de minderjarige bol studenten. 00:39:46.989 --> 00:39:49.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben vaak geen startkwalificatie en ontvangen geen 00:39:49.369 --> 00:39:52.269 align:middle line:82% position:46% size:100% studiefinanciering of vergoeding voor leermiddelen, maar betalen wel. 00:39:52.780 --> 00:39:55.353 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk een verschil, zoals u al aangaf, met de situatie 00:39:55.472 --> 00:39:58.940 align:middle line:82% position:46% size:100% van minderjarige studenten of leerlingen in andere onderwijstypes. 00:39:59.059 --> 00:40:02.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het een belangrijk punt en ik ga gewoon kijken of we dat gelijk 00:40:02.150 --> 00:40:02.559 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen trekken. 00:40:04.239 --> 00:40:06.949 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop had nog een vraag over hoe ik wil omgaan met 00:40:07.070 --> 00:40:10.179 align:middle line:82% position:46% size:100% meerderjarige studenten met betalingsproblemen. 00:40:10.628 --> 00:40:12.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn op dit moment al verschillende regelingen. 00:40:14.769 --> 00:40:17.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel van deze studenten kunnen hoogstwaarschijnlijk een aanvullende 00:40:17.510 --> 00:40:21.110 align:middle line:82% position:46% size:100% beurs aanvragen. Ik zei al dat ze dat soms niet doen, 00:40:21.460 --> 00:40:26.739 align:middle line:82% position:46% size:100% terwijl ze daar wel recht op hebben. Onderdeel van onze plannen rondom de 00:40:26.980 --> 00:40:32.179 align:middle line:82% position:46% size:100% herziening van de studiefinanciering is echt om een campagne te beginnen 00:40:32.300 --> 00:40:35.840 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat heel duidelijk te maken. Scholen kunnen ook meerderjarige 00:40:35.960 --> 00:40:38.719 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten in schrijnende situaties helpen vanuit het mbo 00:40:38.840 --> 00:40:40.300 align:middle line:82% position:46% size:100% studentenfonds, dat ik eerder noemde. 00:40:41.409 --> 00:40:44.019 align:middle line:82% position:46% size:100% De stichting Leergeld of de gemeente kan nog helpen. 00:40:45.188 --> 00:40:49.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat denk ik beter kan — dan kijken we naar onszelf — is de bekendheid 00:40:49.760 --> 00:40:52.298 align:middle line:82% position:46% size:100% van de verschillende financiële regelingen die er zijn. 00:40:53.530 --> 00:40:58.489 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien gewoon in de praktijk dat studenten en ouders vaak de weg in 00:40:58.610 --> 00:41:03.079 align:middle line:82% position:46% size:100% het bos niet weten te vinden. Ik ga me daar samen met JOB MBO voor 00:41:03.199 --> 00:41:07.599 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten en kijken hoe we die bekendheid kunnen vergroten. 00:41:07.929 --> 00:41:10.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waren mijn punten rondom schoolkosten. 00:41:11.619 --> 00:41:12.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Oké. Ik geef het woord aan de heer De 00:41:13.099 --> 00:41:13.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoop. 00:41:16.389 --> 00:41:18.800 align:middle line:82% position:46% size:100% In ieder geval dank dat de minister hier schriftelijk nog even wat 00:41:18.920 --> 00:41:20.900 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgebreider op wilde ingaan, dus dat er gestalte is gegeven aan het 00:41:21.019 --> 00:41:24.259 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoek van de commissie. Dat waardeer ik. 00:41:24.378 --> 00:41:26.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben alleen niet heel blij met de beantwoording. 00:41:27.938 --> 00:41:33.858 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schrok er ook best van. We verwachten nu van scholen, 00:41:33.978 --> 00:41:35.829 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen, zelf dat ze zo'n regeling hebben. 00:41:36.099 --> 00:41:39.469 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien in de praktijk dat een groot gedeelte van deze scholen — een te 00:41:39.590 --> 00:41:42.000 align:middle line:82% position:46% size:100% groot gedeelte, naar mijn mening — die regeling nog niet heeft en dat 00:41:42.309 --> 00:41:45.710 align:middle line:82% position:46% size:100% waar die regeling er is, heel veel leerlingen überhaupt de weg niet 00:41:45.829 --> 00:41:48.429 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen vinden. Als ik dan zie dat de minister ze 00:41:48.699 --> 00:41:53.630 align:middle line:82% position:46% size:100% nog de ruimte wil geven tot maart 2023, dan vind ik dat toch wel 00:41:53.750 --> 00:41:56.989 align:middle line:82% position:46% size:100% teleurstellend. Er is een motie-El Yassini/Kwint, 00:41:57.110 --> 00:42:02.186 align:middle line:82% position:46% size:100% die al op 10 april 2019 is aangenomen, die zegt: ga nou voor 00:42:02.306 --> 00:42:05.108 align:middle line:82% position:46% size:100% een wettelijke verplichting. Dat heeft de minister niet gedaan. 00:42:06.289 --> 00:42:10.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij geeft nu aan dat hij scholen tot maart 2023 de tijd wil geven. 00:42:10.869 --> 00:42:14.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou zeggen: als we deze signalen hebben en er nog steeds niet genoeg 00:42:14.539 --> 00:42:17.510 align:middle line:82% position:46% size:100% gestalte aan is gegeven, waarom kiest de minister er dan niet voor 00:42:17.630 --> 00:42:18.398 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat nu te doen? 00:42:20.409 --> 00:42:24.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Even een toelichting. Van alle mbo scholen waren er zes 00:42:26.168 --> 00:42:27.440 align:middle line:82% position:46% size:100% waarvan we dachten dat het er niet geregeld was. 00:42:27.559 --> 00:42:31.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Na navraag bleek dat de vier die we konden bereiken alle vier of een 00:42:31.590 --> 00:42:33.829 align:middle line:82% position:46% size:100% regeling hadden of een goed excuus. Twee heb ik er nog niet kunnen 00:42:33.949 --> 00:42:35.730 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken. Ik heb dus op dit moment niet het 00:42:35.849 --> 00:42:38.650 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoel dat het een heel groot aantal scholen is. 00:42:39.039 --> 00:42:40.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga nog horen van die twee. 00:42:44.860 --> 00:42:46.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Eén punt is dus of die regeling er is. 00:42:46.929 --> 00:42:50.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Het tweede punt is of daar goed over wordt gecommuniceerd en ik denk dat 00:42:50.418 --> 00:42:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dat eigenlijk het belangrijkste punt is. 00:42:52.719 --> 00:42:59.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik ze op aanspreken en daar lag ook mijn deadline voor 1 maart 00:43:01.719 --> 00:43:03.800 align:middle line:82% position:46% size:100% 00:43:03.920 --> 00:43:08.030 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen waar ik nog niets van gehoord heb aanspreken en ik ga er 00:43:08.150 --> 00:43:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon van uit dat die dat snel wel gaan doen. 00:43:11.980 --> 00:43:16.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik zeg niet dat ze 'm niet hebben, want het bleek dat de vier 00:43:16.458 --> 00:43:19.880 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen die ik wel wist te bereiken het wel hadden, maar er niet goed 00:43:20.000 --> 00:43:24.650 align:middle line:82% position:46% size:100% over communiceerden of een goed excuus hadden, namelijk dat het 00:43:24.769 --> 00:43:25.480 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon gratis was. 00:43:27.070 --> 00:43:29.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wel benieuwd welke twee instellingen de telefoon niet 00:43:29.539 --> 00:43:32.630 align:middle line:82% position:46% size:100% opnemen als de minister belt, maar laten we dat maar niet doen. 00:43:32.750 --> 00:43:35.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even naar de heer De Hoop, of hij een aanvullende vraag heeft. 00:43:35.440 --> 00:43:37.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik de woorden "een heel groot aantal" even corrigeren. 00:43:38.019 --> 00:43:40.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Die waren niet goed gekozen. Maar de minister begrijpt wel mijn 00:43:41.110 --> 00:43:44.440 align:middle line:82% position:46% size:100% frustratie over de scholen waar dat niet goed het geval is. 00:43:44.559 --> 00:43:47.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij delen die frustratie. Dat vind ik fijn, dat u die 00:43:48.039 --> 00:43:50.019 align:middle line:82% position:46% size:100% frustratie deelt. Tegelijkertijd ligt er wel die 00:43:50.139 --> 00:43:55.570 align:middle line:82% position:46% size:100% motie, die niet uitgevoerd is. Ik zou zeggen dat dit dan een 00:43:55.690 --> 00:43:57.010 align:middle line:82% position:46% size:100% signaal is dat het wel eerder zou moeten. 00:43:57.130 --> 00:44:01.726 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we het dan hebben over de scholen waar de mogelijkheid er wel 00:44:01.847 --> 00:44:03.250 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Studenten weten die weg gewoon nog 00:44:03.369 --> 00:44:06.068 align:middle line:82% position:46% size:100% niet goed genoeg te vinden. De minister gaf aan dat hij mijn 00:44:06.188 --> 00:44:10.480 align:middle line:82% position:46% size:100% suggestie om die prikkel meer bij die instellingen neer te leggen 00:44:10.599 --> 00:44:14.398 align:middle line:82% position:46% size:100% sympathiek vond. Hoe zou hij dat dan voor zich zien? 00:44:14.519 --> 00:44:17.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dan zeggen: leg die verantwoordelijkheid volledig bij 00:44:17.530 --> 00:44:22.480 align:middle line:82% position:46% size:100% die school neer, zodat studenten ook niet meer een financiële prikkel 00:44:22.599 --> 00:44:26.340 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben om een andere keuze te maken. Dan heb je juist op het aspect van 00:44:26.730 --> 00:44:29.139 align:middle line:82% position:46% size:100% kansengelijkheid, dat de minister ook belangrijk vindt, de 00:44:29.260 --> 00:44:31.530 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid om echt die zorg bij die student neer te leggen. 00:44:31.949 --> 00:44:34.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou daar zelf in een tweeminutendebat een voorstel voor 00:44:34.239 --> 00:44:37.168 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen, maar ik ben ook benieuwd hoe de minister daarmee aan 00:44:37.378 --> 00:44:42.769 align:middle line:82% position:46% size:100% de gang zou willen gaan. Nogmaals, ik sta positief tegenover 00:44:42.889 --> 00:44:45.858 align:middle line:82% position:46% size:100% dit voorstel, maar we moeten even gaan kijken wat nou de meest 00:44:45.978 --> 00:44:50.989 align:middle line:82% position:46% size:100% praktische manier is om dit verder uit te werken en of er dekking voor 00:44:51.110 --> 00:44:54.849 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Zoals bij alles vraagt dat details. 00:44:56.710 --> 00:44:58.608 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het niet alleen sympathiek, maar ik sta er ook positief 00:44:58.728 --> 00:44:59.079 align:middle line:82% position:46% size:100% tegenover. 00:45:00.820 --> 00:45:01.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan gaan we naar het blokje 00:45:02.079 --> 00:45:04.628 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en arbeidsmarkt. Ja. 00:45:06.849 --> 00:45:10.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we het allemaal met elkaar eens zijn dat iedere mbo 00:45:10.460 --> 00:45:14.960 align:middle line:82% position:46% size:100% student een opleiding verdient die past bij zijn of haar interesses, 00:45:15.079 --> 00:45:18.829 align:middle line:82% position:46% size:100% talenten en capaciteiten, en ook een die leidt naar een kansrijke en 00:45:18.949 --> 00:45:25.436 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzame plek op de arbeidsmarkt. Er is ook gezegd dat die plekken op 00:45:25.556 --> 00:45:28.838 align:middle line:82% position:46% size:100% de arbeidsmarkt er op dit moment meer dan voldoende zijn. 00:45:28.958 --> 00:45:34.148 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag naar met name vakmensen, mbo opgeleiden, is groot. 00:45:35.679 --> 00:45:39.429 align:middle line:82% position:46% size:100% We kennen allemaal de grote thema's rond klimaat, energie, wonen, zorg 00:45:39.730 --> 00:45:41.996 align:middle line:82% position:46% size:100% en onderwijs. Laat ik ook nadrukkelijk noemen en 00:45:42.117 --> 00:45:47.168 align:middle line:82% position:46% size:100% laten we niet vergeten, zeker in deze vaste commissie voor Onderwijs, 00:45:47.648 --> 00:45:52.969 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het onderwijs zelf ook een belangrijk werkveld is, ook voor 00:45:53.090 --> 00:45:54.128 align:middle line:82% position:46% size:100% onze mbo'ers. 00:45:56.110 --> 00:45:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop had het over een baangarantie. 00:45:59.889 --> 00:46:06.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Baangaranties liggen helaas niet binnen mijn vermogen, maar laat ik 00:46:06.550 --> 00:46:11.960 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijk zijn dat ik het wel toejuich als de werkgevers dat 00:46:12.079 --> 00:46:14.869 align:middle line:82% position:46% size:100% zouden kunnen doen. Ik denk dat dat een heel belangrijk 00:46:14.989 --> 00:46:19.369 align:middle line:82% position:46% size:100% element zou kunnen zijn juist in de sectoren waar een schreeuwend tekort 00:46:19.489 --> 00:46:19.750 align:middle line:82% position:46% size:100% is. 00:46:22.030 --> 00:46:25.778 align:middle line:82% position:46% size:100% Niets weerhoudt hen ervan om op deze manier 00:46:27.280 --> 00:46:32.300 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten te lokken of uit te dagen om in die sectoren aan het werk te 00:46:32.420 --> 00:46:32.588 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan. 00:46:34.329 --> 00:46:37.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Samenwerking is cruciaal. We hebben ook het Aanvalsplan 00:46:37.168 --> 00:46:39.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Arbeidsmarktkrapte Techniek, Bouw en Energie. 00:46:39.920 --> 00:46:42.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we onlangs in ontvangst genomen. 00:46:45.010 --> 00:46:48.744 align:middle line:82% position:46% size:100% Werkgevers, werkenden, onderwijs en overheid pakken daar samen de 00:46:48.864 --> 00:46:49.599 align:middle line:82% position:46% size:100% handschoen op. 00:46:51.099 --> 00:46:55.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Om tekorten in techniek en ICT aan te pakken is er vanuit OCW een breed 00:46:55.489 --> 00:46:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% pakket aan maatregelen. Ik noem een aantal voorbeelden. 00:46:59.168 --> 00:47:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% We investeren 100 miljoen in de voortzetting van Sterk 00:47:03.530 --> 00:47:08.239 align:middle line:82% position:46% size:100% techniekonderwijs en 50 miljoen in de aansluiting van het mbo op de 00:47:08.360 --> 00:47:12.989 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarkt, waarbij 33 miljoen voor het verstevigen van 00:47:13.110 --> 00:47:16.420 align:middle line:82% position:46% size:100% loopbaanbegeleiding in het mbo. Er is de LLO Katalysator voor een 00:47:17.199 --> 00:47:18.130 align:middle line:82% position:46% size:100% leven lang ontwikkelen, 00:47:20.019 --> 00:47:23.559 align:middle line:82% position:46% size:100% waar bijna 400 miljoen voor uitgetrokken is en toegekend is 00:47:23.739 --> 00:47:26.869 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit het Nationaal Groeifonds. We hebben al gesproken over de 00:47:26.989 --> 00:47:29.809 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijke diensttijd, die ingezet kan worden om werken in 00:47:29.929 --> 00:47:33.137 align:middle line:82% position:46% size:100% tekortsectoren te promoten. We investeren ook nog in het 00:47:33.257 --> 00:47:38.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Regionaal Investeringsfonds mbo, dat vanaf 2024 sterker gericht zal 00:47:38.750 --> 00:47:42.079 align:middle line:82% position:46% size:100% worden op de klimaat en energietransitie. 00:47:42.230 --> 00:47:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dus heel veel mogelijkheden om het werken in de techniek voor 00:47:48.739 --> 00:47:56.420 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren en nadrukkelijk ook voor vrouwen … Dat is een punt 00:47:56.539 --> 00:47:59.840 align:middle line:82% position:46% size:100% dat mij als minister van Emancipatie echt aan het hart gaat. 00:47:59.960 --> 00:48:02.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het prachtig om op allerlei techniek en ICT-afdelingen in het 00:48:02.570 --> 00:48:08.170 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo rond te lopen, maar soms zie ik daar totaal geen vrouwen en soms 00:48:09.550 --> 00:48:11.199 align:middle line:82% position:46% size:100% één. Daar is iedereen dan erg blij mee. 00:48:11.829 --> 00:48:13.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ligt dus ook echt een enorme uitdaging. 00:48:13.668 --> 00:48:17.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn mooie initiatieven rond de interface van techniek en zorg en 00:48:17.510 --> 00:48:20.079 align:middle line:82% position:46% size:100% andere plekken, waar we veel meer kunnen doen. 00:48:20.800 --> 00:48:24.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Als kabinet werken we aan het Actieplan Groene en Digitale banen 00:48:24.460 --> 00:48:26.349 align:middle line:82% position:46% size:100% en leggen we de verbinding met het plan van de werkgevers. 00:48:28.360 --> 00:48:34.070 align:middle line:82% position:46% size:100% In het kader daarvan vroeg mevrouw Van der Plas ook om al in het 00:48:34.190 --> 00:48:37.780 align:middle line:82% position:46% size:100% primair onderwijs meer aandacht te geven aan de beroepskolom. 00:48:39.429 --> 00:48:41.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dat er ontzettend veel prioriteiten zijn in het 00:48:41.869 --> 00:48:43.896 align:middle line:82% position:46% size:100% basisonderwijs. Je moet natuurlijk goed leren lezen, 00:48:44.016 --> 00:48:48.889 align:middle line:82% position:46% size:100% rekenen en schrijven, maar voor mij betekent het ook dat kennismaken met 00:48:49.010 --> 00:48:51.639 align:middle line:82% position:46% size:100% techniek heel belangrijk is. Een punt is — dat is een 00:48:51.760 --> 00:48:54.860 align:middle line:82% position:46% size:100% persoonlijke opmerking — dat ik het soms erg moeilijk vind dat we de 00:48:54.980 --> 00:49:02.280 align:middle line:82% position:46% size:100% selectie in ons funderend onderwijs doen via het meten 00:49:02.400 --> 00:49:06.230 align:middle line:82% position:46% size:100% van rekenen en taal, wat in eerste instantie cognitieve vaardigheden 00:49:06.349 --> 00:49:08.269 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik snap dat je daar goed in moet 00:49:08.389 --> 00:49:11.389 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn als je bijvoorbeeld vwo wil gaan doen, maar ik vind het zelf 00:49:11.510 --> 00:49:14.170 align:middle line:82% position:46% size:100% moeilijk dat we eigenlijk niet de praktische vaardigheden meten die we 00:49:14.530 --> 00:49:16.630 align:middle line:82% position:46% size:100% zo centraal stellen in het mbo 00:49:19.239 --> 00:49:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat kinderen dus niet een soort positief advies krijgen, van: 00:49:23.050 --> 00:49:26.019 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsonderwijs is jouw pad, want jij kan dat heel goed. 00:49:27.519 --> 00:49:29.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is gewoon een feitelijke constatering. 00:49:29.659 --> 00:49:32.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet ook niet zo een-twee-drie hoe we dat moeten oplossen. 00:49:36.250 --> 00:49:38.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb hier gezegd dat als we het onderscheid tussen 00:49:39.849 --> 00:49:44.530 align:middle line:82% position:46% size:100% hoger en lager willen kwijtraken en niet alles via één dimensie willen 00:49:44.710 --> 00:49:48.980 align:middle line:82% position:46% size:100% meten, ik bij wijze van spreken denk — nogmaals, dat is voor eigen 00:49:49.099 --> 00:49:51.019 align:middle line:82% position:46% size:100% rekening — dat een citotoets natuurlijk al een heel 00:49:51.139 --> 00:49:52.110 align:middle line:82% position:46% size:100% eendimensionaal beeld is. 00:49:57.909 --> 00:50:01.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer De Hoop had het ook nog over scholingsrecht voor mbo studenten om 00:50:01.460 --> 00:50:03.610 align:middle line:82% position:46% size:100% door te kunnen leren, ook voor de transitieopgave. 00:50:04.000 --> 00:50:06.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Graaf heeft nog gevraagd om een reactie op de 00:50:06.650 --> 00:50:09.340 align:middle line:82% position:46% size:100% werkbegeleidingleerweg om werken en leren beter te combineren. 00:50:10.300 --> 00:50:13.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie die combinatie van werken en leren echt als de toekomst. 00:50:13.989 --> 00:50:16.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is het gesprek dat ik continu heb met collega Wiersma. 00:50:18.110 --> 00:50:24.050 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen een lerend land zijn, waarin de tijd dat je eerst naar 00:50:24.170 --> 00:50:28.760 align:middle line:82% position:46% size:100% school gaat en daarna gaat werken en je niet mee bijschoolt achter ons 00:50:28.880 --> 00:50:30.398 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt. Het zit trouwens ook echt 00:50:31.960 --> 00:50:35.739 align:middle line:82% position:46% size:100% fundamenteel in ons denken in het mbo, maar ik denk dat we onze 00:50:35.860 --> 00:50:37.780 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten nog steeds te veel 00:50:39.610 --> 00:50:44.059 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbereiden op een arbeidsmarkt die statisch is, waar dingen niet 00:50:44.179 --> 00:50:46.630 align:middle line:82% position:46% size:100% veranderen en ook het werk dat je doet niet verandert. 00:50:48.099 --> 00:50:52.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is denk ik weer een soort negentiende eeuws beeld en dat is 00:50:52.579 --> 00:50:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon niet de werkelijkheid. Gelukkig gebeurt er al heel veel. 00:50:56.360 --> 00:51:00.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Zowel binnen bol als bbl is er voldoende ruimte om werken en leren 00:51:01.099 --> 00:51:03.789 align:middle line:82% position:46% size:100% in verschillende verhoudingen te combineren. 00:51:04.659 --> 00:51:08.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Trouwens, interessant voor u: we waren maandag op werkbezoek in 00:51:08.239 --> 00:51:11.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeeland en ik heb daar weer een nieuwe vorm gezien, namelijk een bol 00:51:11.630 --> 00:51:15.539 align:middle line:82% position:46% size:100% opleiding op locatie. De leerlingen zaten in dit geval in 00:51:16.059 --> 00:51:16.719 align:middle line:82% position:46% size:100% een horecasetting 00:51:18.309 --> 00:51:22.909 align:middle line:82% position:46% size:100% en de docenten gingen eigenlijk naar het bedrijf toe en verzorgden daar 00:51:23.030 --> 00:51:25.358 align:middle line:82% position:46% size:100% de bol opleiding. Dat is ook een interessante variant. 00:51:25.570 --> 00:51:28.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Juist in een regio waarin de afstanden heel groot zijn, is het 00:51:28.849 --> 00:51:33.519 align:middle line:82% position:46% size:100% soms handiger dat de leraar de commute doet dan alle studenten. 00:51:34.510 --> 00:51:37.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd heb ik — dat proef ik ook bij de heer De Hoop en mevrouw 00:51:37.699 --> 00:51:41.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Graaf — de vraag of het huidige onderwijsstelsel nog goed 00:51:41.360 --> 00:51:42.880 align:middle line:82% position:46% size:100% past. Twee dingen. 00:51:43.510 --> 00:51:45.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten eerste gaan we, zoals ik al heb gezegd, echt de toekomstverkenning 00:51:45.650 --> 00:51:48.590 align:middle line:82% position:46% size:100% in voor het mbo. Samen met collega Wiersma werk ik 00:51:48.710 --> 00:51:52.710 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aan dat wenkend perspectief op een leven lang ontwikkelen, waarin 00:51:52.829 --> 00:51:53.800 align:middle line:82% position:46% size:100% dit soort zaken allemaal 00:51:55.809 --> 00:52:00.050 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de orde komt. Uw Kamer zal in het voorjaar van '23 00:52:00.170 --> 00:52:04.760 align:middle line:82% position:46% size:100% over die toekomstvisie en het actieplan voor LLO verder worden 00:52:04.880 --> 00:52:07.739 align:middle line:82% position:46% size:100% geïnformeerd. De heer El Yassini vroeg naar het 00:52:07.860 --> 00:52:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% bbl-offensief. Ik denk dat we het met elkaar eens 00:52:10.280 --> 00:52:14.239 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn dat dat echt een kracht is van het mbo en dat dat nog niet genoeg 00:52:14.360 --> 00:52:19.389 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruikt wordt. Het is dé manier voor jongeren om 00:52:19.510 --> 00:52:24.980 align:middle line:82% position:46% size:100% snel het werkveld in te kunnen. Dat is echt een manier van werken 00:52:25.099 --> 00:52:29.389 align:middle line:82% position:46% size:100% die past bij hun talenten. Het is ook internationaal best een 00:52:29.510 --> 00:52:33.039 align:middle line:82% position:46% size:100% interessante variant, waar men ook in het buitenland naar kijkt. 00:52:33.369 --> 00:52:36.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou daar graag een flinke groei willen zien. 00:52:37.059 --> 00:52:41.298 align:middle line:82% position:46% size:100% U had het over 10% groei. Ik vind dat eigenlijk wel een mooi 00:52:41.418 --> 00:52:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% streven. Ik wil echt ook de mbo sector 00:52:44.619 --> 00:52:46.268 align:middle line:82% position:46% size:100% uitdagen om 00:52:47.980 --> 00:52:50.648 align:middle line:82% position:46% size:100% daar meer aandacht voor te hebben, maar bij een offensief horen ook 00:52:52.780 --> 00:52:54.519 align:middle line:82% position:46% size:100% ambitieuze doelen. 00:52:57.250 --> 00:53:01.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik denk dat dat voor een heleboel problemen de oplossing kan 00:53:01.579 --> 00:53:03.969 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. In het kader van bbl vroeg de heer 00:53:04.090 --> 00:53:07.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Bisschop nog naar de Subsidieregeling praktijkleren, die 00:53:07.199 --> 00:53:10.068 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven ondersteunt bij het begeleiden van bbl-studenten. 00:53:10.188 --> 00:53:15.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze regeling is een belangrijke stimulans voor werkgevers om die 00:53:15.769 --> 00:53:18.530 align:middle line:82% position:46% size:100% leerplaatsen aan te bieden. De huidige regeling wordt verlengd 00:53:18.650 --> 00:53:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% tot eind '23 en daarna komt er op basis van de lopende evaluatie een 00:53:23.000 --> 00:53:23.648 align:middle line:82% position:46% size:100% nieuwe regeling. 00:53:25.780 --> 00:53:30.769 align:middle line:82% position:46% size:100% De bedragen waar de heer Bisschop naar vroeg, zullen terugkeren naar 00:53:30.889 --> 00:53:32.349 align:middle line:82% position:46% size:100% het niveau van voor corona. 00:53:35.019 --> 00:53:38.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt en de dalende studentenaantallen is 00:53:38.800 --> 00:53:42.230 align:middle line:82% position:46% size:100% het van belang dat er ook in de regio een passend opleidingsaanbod 00:53:42.349 --> 00:53:44.815 align:middle line:82% position:46% size:100% in stand blijft. Dat heb ik keer op keer gezien in 00:53:44.936 --> 00:53:48.780 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn werkbezoeken. Dat was ook maandag in Zeeland weer 00:53:48.900 --> 00:53:51.019 align:middle line:82% position:46% size:100% hét thema. Het gaat hier niet alleen om het 00:53:51.139 --> 00:53:54.318 align:middle line:82% position:46% size:100% bedienen van de regionale arbeidsmarkt, maar natuurlijk ook om 00:53:54.438 --> 00:53:58.369 align:middle line:82% position:46% size:100% de mogelijkheden voor studenten in het mbo om zich verder te kunnen 00:53:58.489 --> 00:54:03.679 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelen. Zoals u weet, werkt de SBB op dit 00:54:03.800 --> 00:54:06.949 align:middle line:82% position:46% size:100% moment via de taskforce-Asscher aan een hernieuwde werkwijze 00:54:07.070 --> 00:54:10.429 align:middle line:82% position:46% size:100% doelmatigheid. Mevrouw Van der Graaf vroeg nog 00:54:10.550 --> 00:54:12.309 align:middle line:82% position:46% size:100% wanneer we daar iets van kunnen verwachten. 00:54:12.909 --> 00:54:15.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht dat advies binnenkort, iedere dag. 00:54:16.030 --> 00:54:17.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dat 00:54:20.619 --> 00:54:23.869 align:middle line:82% position:46% size:100% advies naar u toe sturen, samen met mijn beleidsreactie op 00:54:23.989 --> 00:54:26.659 align:middle line:82% position:46% size:100% doelmatigheid. Dat kan ik u toezeggen voor de 00:54:26.780 --> 00:54:29.150 align:middle line:82% position:46% size:100% kerst. Het is wel belangrijk dat daar 00:54:29.269 --> 00:54:32.559 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk een aantal elementen in zitten die diepere doordenking 00:54:32.829 --> 00:54:35.438 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen en die dan ook terug zullen komen in de toekomstverkenning. 00:54:38.019 --> 00:54:41.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is trouwens dezelfde brief die ik aan de heer Van der Molen heb 00:54:41.239 --> 00:54:44.650 align:middle line:82% position:46% size:100% toegezegd over het vraagstuk van het adequate 00:54:46.239 --> 00:54:50.030 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingsaanbod in de regio. Ook dat nemen we in eerste instantie 00:54:50.150 --> 00:54:53.360 align:middle line:82% position:46% size:100% mee in de brief voor de kerst en in tweede instantie in de 00:54:53.480 --> 00:54:55.869 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning. De heer Bisschop had nog een vraag 00:54:56.019 --> 00:54:58.030 align:middle line:82% position:46% size:100% op het punt opleidingsaanbod. Hij vroeg 00:54:59.889 --> 00:55:05.007 align:middle line:82% position:46% size:100% naar het aantal kwalificaties dat er is. 00:55:05.126 --> 00:55:07.579 align:middle line:82% position:46% size:100% In het mbo zijn onderwijs en bedrijfsleven gezamenlijk 00:55:07.699 --> 00:55:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk, maar ik ben wel van mening dat er kritisch gekeken 00:55:11.929 --> 00:55:15.710 align:middle line:82% position:46% size:100% moet worden of er wel zo veel specifieke kwalificaties nodig zijn. 00:55:15.829 --> 00:55:20.277 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt wel terug bij het beetje filosofische punt dat de insteek in 00:55:20.396 --> 00:55:24.099 align:middle line:82% position:46% size:100% het mbo nog steeds is dat je je voorbereidt op die langlopende 00:55:24.219 --> 00:55:25.179 align:middle line:82% position:46% size:100% carrièrepaden, 00:55:26.800 --> 00:55:29.460 align:middle line:82% position:46% size:100% die heel overzichtelijk zijn, waar je precies weet wat je moet doen en 00:55:30.139 --> 00:55:33.139 align:middle line:82% position:46% size:100% dan ook daar in die laan kan blijven lopen. 00:55:33.260 --> 00:55:35.900 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten allemaal dat de arbeidsmarkt gewoon verandert wat 00:55:36.019 --> 00:55:39.010 align:middle line:82% position:46% size:100% dat betreft, dus we moeten daar een goed midden in zien te vinden: een 00:55:39.188 --> 00:55:43.838 align:middle line:82% position:46% size:100% goede aansluiting bij de arbeidsmarkt, maar genoeg ruimte 00:55:44.110 --> 00:55:48.230 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de flexibiliteit. Een goed voorbeeld is trouwens de 00:55:48.349 --> 00:55:53.110 align:middle line:82% position:46% size:100% metaalsector, waar men gezamenlijk tot een flinke reductie van het 00:55:53.230 --> 00:55:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal kwalificaties is gekomen. Ik ga dit najaar, dus nu, de SBB het 00:55:58.699 --> 00:56:01.550 align:middle line:82% position:46% size:100% advies vragen over de toekomst van de kwalificatiestructuur. 00:56:01.670 --> 00:56:04.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nemen we dit thema mee. Daarin nemen we ook het 00:56:04.760 --> 00:56:08.690 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsperspectief van niveau 2 mee, waar de heer Van der Molen expliciet 00:56:08.809 --> 00:56:10.969 align:middle line:82% position:46% size:100% om vroeg. Er zijn natuurlijk studenten die 00:56:11.500 --> 00:56:15.099 align:middle line:82% position:46% size:100% doorstromen naar niveau 3, maar er zijn er ook veel die op dat moment 00:56:15.489 --> 00:56:19.449 align:middle line:82% position:46% size:100% uitstromen naar de arbeidsmarkt. De uitdagingen die daar spelen, zijn 00:56:19.570 --> 00:56:22.489 align:middle line:82% position:46% size:100% anders. Laten we eerlijk zijn: het is daar 00:56:22.610 --> 00:56:26.269 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij ook echt heel belangrijk dat men überhaupt een weg vindt in 00:56:26.389 --> 00:56:29.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de arbeidsmarkt. Dat is soms een hele taaie eerste 00:56:29.360 --> 00:56:30.820 align:middle line:82% position:46% size:100% stap. We moeten eerlijk gezegd ook 00:56:32.559 --> 00:56:35.800 align:middle line:82% position:46% size:100% een zeker realisme bewaren in wat we precies kunnen vragen. 00:56:37.260 --> 00:56:41.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraagt toch een soort andere keuzes in het opleidingsaanbod, 00:56:43.659 --> 00:56:45.099 align:middle line:82% position:46% size:100% denk ik. Dan kom ik bij 00:56:47.590 --> 00:56:51.920 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn laatste punt, namelijk de vraag van mevrouw Van der Graaf. 00:56:52.039 --> 00:56:57.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij vroeg naar hybride docenten. Die zijn, denk ik, van grote 00:56:57.349 --> 00:57:00.440 align:middle line:82% position:46% size:100% meerwaarde in het beroepsonderwijs en kunnen de verbinding tussen 00:57:00.559 --> 00:57:02.860 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs, arbeidsmarkt en bedrijfsleven versterken. 00:57:04.148 --> 00:57:06.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Graaf had het over een fiscale vrijstelling. 00:57:07.449 --> 00:57:11.438 align:middle line:82% position:46% size:100% Die is al eerder onderzocht, moet ik zeggen, en bleek niet mogelijk. 00:57:13.090 --> 00:57:15.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar aanleiding van de motie-Van der Graaf/Amhaouch waarin een 00:57:15.650 --> 00:57:18.849 align:middle line:82% position:46% size:100% vergelijkbare vraag wordt gesteld, stuurt de minister van EZK 00:57:19.239 --> 00:57:21.590 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenkort een brief aan de Kamer. Dan wordt daar nog verder op 00:57:21.710 --> 00:57:25.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ingegaan. Dat was mijn laatste opmerking over 00:57:25.369 --> 00:57:27.938 align:middle line:82% position:46% size:100% het blokje aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. 00:57:28.750 --> 00:57:30.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank. Ik geef het woord aan de heer El 00:57:30.530 --> 00:57:30.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Yassini. 00:57:33.309 --> 00:57:35.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat deze minister zijn focus met name legt op 00:57:35.989 --> 00:57:40.309 align:middle line:82% position:46% size:100% loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Ik hoorde de minister richting 00:57:40.429 --> 00:57:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van der Plas over hoe we zorgen dat het techniekonderwijs 00:57:45.050 --> 00:57:47.079 align:middle line:82% position:46% size:100% meer aandacht krijgt. Dat vond ik heel mooi. 00:57:47.710 --> 00:57:50.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het ministerie in zijn geheel hier een belangrijke rol in 00:57:51.079 --> 00:57:53.980 align:middle line:82% position:46% size:100% kan spelen, zeker minister Wiersma, 00:57:55.510 --> 00:57:56.090 align:middle line:82% position:46% size:100% denk ik. Waarom? 00:57:56.210 --> 00:57:58.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Docenten en leraren die ik spreek, zeggen dat het op het vmbo heel raar 00:57:59.079 --> 00:58:01.510 align:middle line:82% position:46% size:100% is. We hebben basis, kader en 00:58:01.630 --> 00:58:04.384 align:middle line:82% position:46% size:100% theoretische leerlijn. Basis en kader zijn een beetje de 00:58:04.503 --> 00:58:06.409 align:middle line:82% position:46% size:100% oude lts, zeg ik voor de mensen in de zaal. 00:58:06.530 --> 00:58:09.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kennen dat nog van vroeger. Tl, de theoretische leerlijn, is 00:58:10.070 --> 00:58:12.650 align:middle line:82% position:46% size:100% meer mavo. Als je gaat kijken naar basis en 00:58:12.769 --> 00:58:17.233 align:middle line:82% position:46% size:100% kader, dan zie je dat het aantal praktijkuren daar twaalf keer 40 00:58:17.353 --> 00:58:20.630 align:middle line:82% position:46% size:100% minuten per week is. Kijk je naar de theoretische 00:58:20.750 --> 00:58:24.730 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlijn, die eigenlijk iets hoger ligt, dan zie je dat het aantal 00:58:25.719 --> 00:58:27.980 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkuren heel hard naar beneden dondert. 00:58:28.099 --> 00:58:29.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zitten we op twee keer 80 minuten per week. 00:58:30.460 --> 00:58:34.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn eigenlijk al drie keer meer praktijklessen op basis en kader dan 00:58:34.780 --> 00:58:37.670 align:middle line:82% position:46% size:100% op de theoretische leerlijn. Dus wat wij eigenlijk hebben gedaan, 00:58:37.789 --> 00:58:42.219 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat als ouders zeggen … Ik rond af, voorzitter. 00:58:42.369 --> 00:58:44.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kunt u op weg naar een zin met een vraagteken aan het eind. 00:58:45.079 --> 00:58:45.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat ga ik nu doen. 00:58:47.860 --> 00:58:51.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik moet wel iets schetsen, omdat de minister zelf zoekende was 00:58:51.289 --> 00:58:53.110 align:middle line:82% position:46% size:100% waar het is. Volgens mij ligt het hierin. 00:58:53.800 --> 00:58:56.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Ouders willen steeds dat hun kinderen binnen het vmbo het hoogste 00:58:56.269 --> 00:58:59.110 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau pakken. Het effect daarvan is dat het aantal 00:58:59.918 --> 00:59:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkuren naar beneden gaat. Welke rol zien de minister en het 00:59:03.530 --> 00:59:08.643 align:middle line:82% position:46% size:100% ministerie voor zich in het ervoor zorgen dat de praktijklessen en de 00:59:08.764 --> 00:59:12.230 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijkuren flink omhoog worden geschroefd, zodat vmbo'ers meer 00:59:12.349 --> 00:59:16.838 align:middle line:82% position:46% size:100% kennismaken met de praktijk? Ja, ik kan toezeggen dat de 00:59:17.918 --> 00:59:23.420 align:middle line:82% position:46% size:100% herwaardering van het praktischevaardighedenonderwijs, van 00:59:23.539 --> 00:59:28.039 align:middle line:82% position:46% size:100% het beroepsonderwijs, een thema is dat mijn collega minister Wiersma en 00:59:28.159 --> 00:59:32.030 align:middle line:82% position:46% size:100% ik echt delen. Ik ga graag met hem in gesprek, want 00:59:32.150 --> 00:59:36.108 align:middle line:82% position:46% size:100% we realiseren ons heel goed dat succes in het onderwijs 'm ook zit 00:59:36.228 --> 00:59:37.940 align:middle line:82% position:46% size:100% in de manier waarop de verschillende vormen van onderwijs op elkaar 00:59:38.059 --> 00:59:39.639 align:middle line:82% position:46% size:100% aansluiten. Dat noemen we vaak de plakstrippen. 00:59:40.750 --> 00:59:44.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaan vaak dingen mis, dus hoewel ik me er zeer van bewust ben 00:59:44.880 --> 00:59:47.840 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik hier niet over ga, denk ik wel dat het belangrijk is dat we 00:59:47.960 --> 00:59:49.449 align:middle line:82% position:46% size:100% daar met elkaar het gesprek over voeren. 00:59:50.949 --> 00:59:56.480 align:middle line:82% position:46% size:100% De aandachtspunten die de heer El Yassini meegeeft, zijn genoteerd en 00:59:56.599 --> 00:59:59.199 align:middle line:82% position:46% size:100% neem ik mee in dat gesprek. Ik heb een 01:00:01.059 --> 01:00:08.539 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag over de hybride docenten en onze gedachte om een Wbto te 01:00:08.659 --> 01:00:13.460 align:middle line:82% position:46% size:100% maken, in navolging van de Wbso. Dat voorstel hebben we al eerder 01:00:13.579 --> 01:00:16.400 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Daarover hebben we gedebatteerd met 01:00:16.519 --> 01:00:18.889 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister van Economische Zaken. Ik weet dat er inderdaad een brief 01:00:19.010 --> 01:00:22.010 align:middle line:82% position:46% size:100% aan komt. Onze indruk is wel dat het helpt als 01:00:22.130 --> 01:00:24.800 align:middle line:82% position:46% size:100% hiernaar vanuit twee departementen wordt gekeken. 01:00:24.920 --> 01:00:27.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Als bij het departement van Onderwijs, waar de 01:00:27.769 --> 01:00:32.929 align:middle line:82% position:46% size:100% beroepsopleidingen een plek hebben, die behoefte stevig wordt gezien en 01:00:33.050 --> 01:00:38.298 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoeld, kan dat misschien een bijdrage leveren aan een oplossing 01:00:38.418 --> 01:00:42.697 align:middle line:82% position:46% size:100% in deze richting: dat bedrijven middels andere maatregelen, zoals 01:00:42.817 --> 01:00:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien een fiscale regeling, gestimuleerd worden om docenten in 01:00:47.750 --> 01:00:50.409 align:middle line:82% position:46% size:100% te zetten in het onderwijs, als ik de minister zo hoor. 01:00:50.800 --> 01:00:53.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom had ik mijn vraag ook zo geformuleerd. 01:00:54.340 --> 01:00:58.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil de minister deze optie ook actief inbrengen bij het 01:00:58.760 --> 01:01:01.510 align:middle line:82% position:46% size:100% interdepartementale beleidsonderzoek dat hij doet? 01:01:04.599 --> 01:01:10.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gelezen dat hij dat doet. Kan hij hier vanuit OCW een zetje 01:01:10.400 --> 01:01:10.989 align:middle line:82% position:46% size:100% aan geven? 01:01:12.559 --> 01:01:14.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het een hele belangrijke suggestie is om hierover in gesprek 01:01:14.670 --> 01:01:15.619 align:middle line:82% position:46% size:100% te gaan, ook met de 01:01:17.389 --> 01:01:19.579 align:middle line:82% position:46% size:100% collega's van EZK. Dat wil ik zeker doen. 01:01:20.030 --> 01:01:21.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga niet over het ibo, 01:01:23.110 --> 01:01:25.639 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik ga wel over de toekomstverkenning. 01:01:25.760 --> 01:01:27.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin moeten we het absoluut meenemen. 01:01:28.489 --> 01:01:29.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik toezeggen. Dat 01:01:33.309 --> 01:01:35.739 align:middle line:82% position:46% size:100% is een toezegging, zegt mevrouw Van der Graaf. 01:01:36.340 --> 01:01:38.739 align:middle line:82% position:46% size:100% De griffier was al druk aan het schrijven, dus dat komt goed. 01:01:39.340 --> 01:01:44.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zijn we bij het laatste blokje, overig, terechtgekomen. 01:01:44.730 --> 01:01:48.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is één A4'tje. We hebben ook weinig overig meer. 01:01:48.139 --> 01:01:51.489 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Beertema wil iets zeggen. Een hele korte vraag. 01:01:51.610 --> 01:01:55.119 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister vestigt er terecht de aandacht op dat … U bent al wel door 01:01:55.239 --> 01:01:56.369 align:middle line:82% position:46% size:100% uw vragen heen, hoor, meneer Beertema. 01:01:57.199 --> 01:01:59.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, maar even ter verduidelijking. 01:02:01.789 --> 01:02:03.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Ter verduidelijking bij het blokje overig? 01:02:03.989 --> 01:02:04.358 align:middle line:82% position:46% size:100% Want zover waren we inmiddels gekomen. 01:02:04.478 --> 01:02:06.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, bij het blokje metaal en eindtermen. 01:02:06.878 --> 01:02:10.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, een korte toelichting dan. De metaalopleiding is enorm 01:02:11.079 --> 01:02:13.329 align:middle line:82% position:46% size:100% teruggebracht. Een aantal van ons heeft daar nog 01:02:13.449 --> 01:02:18.239 align:middle line:82% position:46% size:100% hele goede herinneringen aan. Is dat nog doorgezet door andere 01:02:20.219 --> 01:02:22.829 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingen binnen het mbo? Dat was eigenlijk mijn vraag. 01:02:26.449 --> 01:02:31.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Even met de kennis die ik op dit moment heb: ik denk dat dat een hele 01:02:31.668 --> 01:02:33.409 align:middle line:82% position:46% size:100% goede beweging is. Die wil ik graag gebruiken voor het 01:02:33.530 --> 01:02:35.170 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek met een aantal andere sectoren. 01:02:36.610 --> 01:02:39.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Zorg is er volgens mij een van, al weet ik dat nu niet zeker. 01:02:39.208 --> 01:02:42.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er zijn een aantal sectoren waar je echt nog een veelheid ziet. 01:02:43.989 --> 01:02:47.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien vragen we ons op een gegeven moment af waarom er zo 01:02:47.360 --> 01:02:51.760 align:middle line:82% position:46% size:100% weinig zand door de zandloper loopt; als je een hele nauwe hals hebt, 01:02:52.909 --> 01:02:55.880 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat het niet lukken. Ik denk dat we die ervaringen dus 01:02:56.000 --> 01:02:56.860 align:middle line:82% position:46% size:100% echt moeten delen. 01:03:00.969 --> 01:03:06.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen al binnen het mbo heb je een waaier aan mogelijke crebonummers en 01:03:06.909 --> 01:03:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% -varianten. Dan is het gesprek tussen de 01:03:10.250 --> 01:03:11.679 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende sectoren soms ook lastig. 01:03:11.800 --> 01:03:15.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat er een hele belangrijke taak ligt voor mij, voor de 01:03:15.769 --> 01:03:19.309 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid, om dat gesprek met elkaar te voeren, ook binnen SBB, en te 01:03:19.429 --> 01:03:21.280 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken of we daar wat 01:03:23.050 --> 01:03:26.210 align:middle line:82% position:46% size:100% soepeler in kunnen zijn. Mijn eigen punt is dat specialisatie 01:03:26.329 --> 01:03:29.690 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker nodig is voor bepaalde beroepen, maar dat die ook voor een 01:03:29.809 --> 01:03:32.389 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeelte kan plaatsvinden op het moment dat je bent ingestroomd in 01:03:32.510 --> 01:03:35.510 align:middle line:82% position:46% size:100% het bedrijf. Nogmaals, we moeten ook eerlijk 01:03:35.630 --> 01:03:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn: juist in de wat technische beroepen gaat er de komende jaren 01:03:39.619 --> 01:03:43.969 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk heel veel veranderen. Vandaar dat de lijn van een leven 01:03:44.090 --> 01:03:46.750 align:middle line:82% position:46% size:100% lang ontwikkelen ook heel belangrijk is. 01:03:47.230 --> 01:03:50.869 align:middle line:82% position:46% size:100% In die zin moeten we misschien niet te veel waarde hechten aan die hele 01:03:50.989 --> 01:03:53.918 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke profielen, want die verouderen. 01:03:54.969 --> 01:03:57.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zijn denk ik ook niet helemaal realistisch. 01:03:58.000 --> 01:04:00.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag zoals ik die hoor, is: kunnen we de goede voorbeelden — 01:04:00.878 --> 01:04:01.809 align:middle line:82% position:46% size:100% neem bijvoorbeeld de 01:04:04.329 --> 01:04:07.530 align:middle line:82% position:46% size:100% metaalsector — voorleggen aan andere sectoren, ter inspiratie? 01:04:07.650 --> 01:04:09.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moeten we dat gesprek op gang brengen en dat doe ik met heel veel 01:04:09.920 --> 01:04:13.420 align:middle line:82% position:46% size:100% plezier. Dan gaan we nu definitief over naar 01:04:13.719 --> 01:04:15.809 align:middle line:82% position:46% size:100% het A4'tje "overig". Ja. 01:04:16.110 --> 01:04:19.688 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betreft twee vragen die nog niet aan de orde zijn gekomen. 01:04:20.918 --> 01:04:25.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ja, eentje misschien wel. Eigenlijk wel, wordt opgemerkt. 01:04:25.878 --> 01:04:29.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus één punt. De heer Bisschop vroeg of de vorming 01:04:29.199 --> 01:04:33.188 align:middle line:82% position:46% size:100% van bedrijfstakscholen in het mkb gestimuleerd kan worden. 01:04:34.239 --> 01:04:37.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment stimuleert het kabinet de vorming van die bedrijfsscholen 01:04:37.280 --> 01:04:40.880 align:middle line:82% position:46% size:100% met de zogeheten SLIM-subsidie. Dat is een subsidie van Sociale 01:04:41.000 --> 01:04:44.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Zaken en Werkgelegenheid voor mkb bedrijven en die kan onder andere 01:04:45.050 --> 01:04:47.440 align:middle line:82% position:46% size:100% aangevraagd worden om zo'n bedrijfsschool op te richten. 01:04:49.780 --> 01:04:52.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn collega, minister Wiersma, werkt momenteel, zoals ik al zei, 01:04:52.480 --> 01:04:55.820 align:middle line:82% position:46% size:100% aan een toekomstvisie op een leven lang ontwikkelen en daarin gaat hij 01:04:55.940 --> 01:05:00.380 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in op het punt van het stimuleren van het oprichten van 01:05:00.500 --> 01:05:03.108 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsscholen. Dat doet hij mede naar aanleiding 01:05:03.228 --> 01:05:06.909 align:middle line:82% position:46% size:100% van een motie van de leden Stoffer en Van der Plas hierover. 01:05:07.300 --> 01:05:11.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Het andere punt onder "overig" was het meenemen van het hybride 01:05:11.219 --> 01:05:14.989 align:middle line:82% position:46% size:100% docentschap in het ibo mbo. Ik heb mevrouw Van der Graaf al 01:05:15.110 --> 01:05:18.048 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd dat we dat gaan doen, in de toekomstverkenning. 01:05:18.168 --> 01:05:21.800 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan natuurlijk ook zorgen dat die twee analyses nauw bij elkaar 01:05:21.920 --> 01:05:24.320 align:middle line:82% position:46% size:100% aansluiten. Dat was het, voorzitter. 01:05:24.969 --> 01:05:30.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voor de beantwoording. Ik kijk even naar mijn collega's Van 01:05:30.168 --> 01:05:33.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Baarle en Van der Plas. Is de commissievergadering al 01:05:34.059 --> 01:05:37.190 align:middle line:82% position:46% size:100% aanstaande? O, die is om 11.30 uur. 01:05:37.309 --> 01:05:41.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaat het wel lukken. Twee minuten voor uw tweede termijn 01:05:42.159 --> 01:05:44.199 align:middle line:82% position:46% size:100% en ik begin bij de heer El Yassini. 01:05:47.168 --> 01:05:49.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Ik wil ook de minister bedanken voor 01:05:51.099 --> 01:05:54.380 align:middle line:82% position:46% size:100% de beantwoording van de vragen. Ik vind het ook wel belangrijk om 01:05:54.500 --> 01:05:56.570 align:middle line:82% position:46% size:100% hier even complimenten te geven aan de minister. 01:05:57.280 --> 01:06:01.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben de afgelopen vijf jaar, al sinds ik mbo woordvoerder ben, echt 01:06:02.059 --> 01:06:05.239 align:middle line:82% position:46% size:100% keihard aan het knokken om het mbo gewoon een rechtmatige plaats te 01:06:05.360 --> 01:06:08.500 align:middle line:82% position:46% size:100% geven, niet alleen in de politiek, maar zeker ook in Nederland. 01:06:09.340 --> 01:06:12.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie hier een heel sterke bondgenoot, dus daar ben ik heel erg 01:06:12.590 --> 01:06:13.929 align:middle line:82% position:46% size:100% blij om. Dus dank daarvoor. 01:06:17.079 --> 01:06:21.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog even over de schoolmiddelen. Ik vind het heel goed dat de 01:06:21.139 --> 01:06:23.309 align:middle line:82% position:46% size:100% minister zelf komt. Ik hoor de heer De Hoop zeggen dat 01:06:24.219 --> 01:06:27.188 align:middle line:82% position:46% size:100% de motie-El Yassini/Kwint niet tot uitvoering is gekomen. 01:06:27.579 --> 01:06:29.516 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat anders. Ik zie dat die wel tot uitvoering is 01:06:29.637 --> 01:06:31.559 align:middle line:82% position:46% size:100% gekomen, omdat die terugkoopregeling daardoor is ontstaan. 01:06:31.679 --> 01:06:35.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een heel belangrijke rol. Waar ik bezwaar tegen maak, is dat 01:06:36.849 --> 01:06:39.588 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal scholen die niet heeft en dat scholen die die hebben, die of 01:06:39.708 --> 01:06:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% zo verstoppen dat studenten het niet weten of voorwaarden hebben die 01:06:43.730 --> 01:06:46.809 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon onrealistisch of onhaalbaar zijn. 01:06:47.210 --> 01:06:50.076 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ben ik zo blij dat de minister nu aangeeft dat hij de 01:06:50.195 --> 01:06:53.530 align:middle line:82% position:46% size:100% scholen tot 1 maart de kans geeft om echt hun leven te beteren. 01:06:54.188 --> 01:06:58.456 align:middle line:82% position:46% size:100% En anders gaan we met de hele politiek, kabinet en Kamer, aan de 01:06:58.577 --> 01:07:04.360 align:middle line:82% position:46% size:100% slag om een flinke stok te creëren. Ik heb nog een aantal moties ter 01:07:04.628 --> 01:07:07.940 align:middle line:82% position:46% size:100% bekrachtiging van in ieder geval de twee punten waarover we het hebben 01:07:08.059 --> 01:07:10.000 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad: bbl en voortijdig schoolverlaten. 01:07:10.719 --> 01:07:13.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar dat ik graag een tweeminutendebat wil aanvragen, dat 01:07:13.699 --> 01:07:15.969 align:middle line:82% position:46% size:100% toevallig vandaag om 14.15 uur is ingepland. 01:07:16.360 --> 01:07:18.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zal ik een aantal moties indienen, gewoon ter stimulering. 01:07:18.940 --> 01:07:23.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we het ook op papier staan, zodat we de komende tijd in 01:07:23.150 --> 01:07:25.489 align:middle line:82% position:46% size:100% het veld dat draagvlak kunnen krijgen omdat we kunnen laten zien 01:07:25.610 --> 01:07:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% dat een grote meerderheid van de Tweede Kamer die plannen steunt, 01:07:29.119 --> 01:07:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% samen met het kabinet. Dank u wel, voorzitter. 01:07:31.389 --> 01:07:33.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De heer El Yassini heeft een 01:07:33.130 --> 01:07:36.940 align:middle line:82% position:46% size:100% tweeminutendebat aangevraagd. Dat vindt vanmiddag plaats. 01:07:37.239 --> 01:07:39.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan mevrouw Van der Plas. 01:07:40.599 --> 01:07:44.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Ik wil nog even terugkomen op de 01:07:44.960 --> 01:07:49.556 align:middle line:82% position:46% size:100% worsteling van de minister met hoe we dat nou precies gaan doen in het 01:07:49.675 --> 01:07:53.150 align:middle line:82% position:46% size:100% basisonderwijs, om dat praktische onderwijs mee te nemen in de 01:07:53.269 --> 01:07:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% beoordeling van leerlingen van groep 8 die naar de middelbare school 01:07:59.710 --> 01:08:00.929 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan. Dat geldt overigens ook voor 01:08:01.050 --> 01:08:03.159 align:middle line:82% position:46% size:100% leerlingen die van de middelbare school naar het mbo gaan. 01:08:03.280 --> 01:08:10.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat erom dat kinderen gewoon wordt verteld dat je ook heel goed 01:08:10.369 --> 01:08:12.550 align:middle line:82% position:46% size:100% kan scoren op praktisch onderwijs. 01:08:14.409 --> 01:08:19.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Het feit dat de minister daarmee worstelt en wij daar hier veel 01:08:19.878 --> 01:08:23.529 align:middle line:82% position:46% size:100% aandacht voor vragen, geeft wel aan dat het een heel belangrijk 01:08:23.798 --> 01:08:26.319 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerp is. Ik ben er echt van overtuigd dat het 01:08:26.859 --> 01:08:29.899 align:middle line:82% position:46% size:100% op de basisschool al begint. We moeten kinderen dat eigenlijk 01:08:30.020 --> 01:08:32.644 align:middle line:82% position:46% size:100% vanaf groep 1 al meegeven. Dat praktische onderwijs moet 01:08:32.764 --> 01:08:36.250 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk gewoon in het curriculum worden opgenomen. 01:08:38.020 --> 01:08:40.667 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben daar als Kamer ook een verantwoordelijkheid in. 01:08:40.787 --> 01:08:42.903 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen wel alles over schutting gooien bij het ministerie, van "los 01:08:43.023 --> 01:08:46.628 align:middle line:82% position:46% size:100% het maar even op", maar wij kunnen zelf ook met voorstellen komen. 01:08:46.810 --> 01:08:51.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik overweeg om in de volgende procedurevergadering van OCW — die 01:08:51.350 --> 01:08:53.880 align:middle line:82% position:46% size:100% kan ik helaas niet al te vaak bijwonen vanwege tijdgebrek, maar 01:08:54.000 --> 01:08:56.298 align:middle line:82% position:46% size:100% dit keer zal ik daar speciaal tijd voor maken — een voorstel te doen, 01:08:56.418 --> 01:08:58.939 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik denk dat het goed is dat we daar eens een rondetafelgesprek over 01:08:59.060 --> 01:09:03.739 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan houden, met scholen uit het voortgezet onderwijs, het primair 01:09:03.859 --> 01:09:06.489 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs en het mbo. We kunnen kijken of we daar in dat 01:09:06.609 --> 01:09:10.460 align:middle line:82% position:46% size:100% rondetafelgesprek meer informatie over kunnen krijgen en of we dan 01:09:10.579 --> 01:09:15.649 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen daarnaartoe kunnen zetten. Dat is eigenlijk het enige dat ik 01:09:15.770 --> 01:09:18.460 align:middle line:82% position:46% size:100% hier nog over wilde zeggen. Voor de rest dank ik de minister 01:09:18.579 --> 01:09:22.960 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de antwoorden, en natuurlijk zijn staf niet te vergeten. 01:09:24.338 --> 01:09:25.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank, mevrouw Van der Plas. 01:09:25.609 --> 01:09:27.128 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan mevrouw Hagen. 01:09:27.628 --> 01:09:28.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. 01:09:30.609 --> 01:09:35.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank allereerst voor de enorme lading aan antwoorden die de 01:09:35.449 --> 01:09:39.829 align:middle line:82% position:46% size:100% minister ons heeft gegeven. Ik bedank ook de leden, want ik denk 01:09:39.949 --> 01:09:41.609 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we heel veel overeenkomsten met elkaar hebben. 01:09:41.739 --> 01:09:43.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk dus uit naar de verschillende constructies van 01:09:43.918 --> 01:09:48.310 align:middle line:82% position:46% size:100% moties zo meteen. Ik wil graag nog twee punten noemen. 01:09:48.668 --> 01:09:51.729 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint sprak net al even over de ondersteuningsbehoefte. 01:09:52.060 --> 01:09:54.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog wel zorgen over hoe dat vastgesteld wordt. 01:09:54.430 --> 01:09:57.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Studenten zijn op dit moment zelf verantwoordelijk 01:09:59.319 --> 01:10:01.460 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het vaststellen van die ondersteuningsbehoefte. 01:10:01.579 --> 01:10:01.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Het maakt niet uit welke leeftijd ze hebben. 01:10:01.920 --> 01:10:05.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hoeven ouders niet betrokken te worden en het onderwijs waar ze 01:10:05.689 --> 01:10:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% vandaan komen ook niet per se. Omdat we wel zien dat dat een reden 01:10:09.619 --> 01:10:14.488 align:middle line:82% position:46% size:100% kan zijn voor afwijzing, denk ik dat het heel goed zou zijn om hier in 01:10:14.609 --> 01:10:17.840 align:middle line:82% position:46% size:100% die toekomstverkenning aandacht aan te besteden. 01:10:18.289 --> 01:10:19.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag dus eigenlijk om een toezegging 01:10:23.000 --> 01:10:26.185 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er in de toekomstverkenning specifiek naar de 01:10:26.305 --> 01:10:27.500 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuningsbehoefte gekeken kan worden. 01:10:27.979 --> 01:10:30.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Wellicht kan dan ook in overweging worden genomen om dat onder passend 01:10:30.720 --> 01:10:33.750 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijs te laten vallen. Als ik die toezegging niet krijg, 01:10:33.869 --> 01:10:34.359 align:middle line:82% position:46% size:100% zal ik dit punt inbrengen in het tweeminutendebat. 01:10:34.479 --> 01:10:36.328 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de heer Kwint dan genegen is om met mij een motie 01:10:36.448 --> 01:10:38.670 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover op te stellen. Ik zou niets liever willen! 01:10:38.789 --> 01:10:41.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou voorzitter, wat een gezelligheid! 01:10:42.418 --> 01:10:46.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog even kort over de leermiddelen waar mijn buurman ter 01:10:46.289 --> 01:10:49.429 align:middle line:82% position:46% size:100% linkerzijde over begonnen is. We hebben binnenkort de 01:10:50.060 --> 01:10:51.390 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling. Ik ben heel benieuwd of de minister 01:10:51.510 --> 01:10:55.100 align:middle line:82% position:46% size:100% de Kamer voorafgaand aan die begrotingsbehandeling kan informeren 01:10:56.029 --> 01:10:59.029 align:middle line:82% position:46% size:100% over wat het zou betekenen als we leermiddelen zouden bekostigen, 01:11:00.529 --> 01:11:04.099 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld voor basisvaardigheden van minderjarigen. 01:11:04.338 --> 01:11:07.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Op die manier kunnen we daar echt een goed inhoudelijk debat over 01:11:07.289 --> 01:11:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Dat lijkt mij dus een mooie eerste 01:11:09.588 --> 01:11:11.789 align:middle line:82% position:46% size:100% inzet. Maar ik kijk ook naar mijn collega 01:11:11.909 --> 01:11:12.560 align:middle line:82% position:46% size:100% op links. 01:11:15.220 --> 01:11:16.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Dank. 01:11:17.000 --> 01:11:19.498 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gezien dat de heer El Yassini nog wil interrumperen. 01:11:19.618 --> 01:11:22.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog een verhelderende vraag richting mevrouw Hagen. 01:11:24.600 --> 01:11:27.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Welke definitie hanteert mevrouw Hagen voor de basisvaardigheden? 01:11:27.219 --> 01:11:29.475 align:middle line:82% position:46% size:100% Betreft dat alleen taal en rekenen, of betreft het dan taal, rekenen en 01:11:29.595 --> 01:11:30.059 align:middle line:82% position:46% size:100% burgerschap? 01:11:31.779 --> 01:11:35.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat elke uitbreiding natuurlijk tot een hoger 01:11:36.020 --> 01:11:38.630 align:middle line:82% position:46% size:100% prijskaartje leidt. Waar het mij met name om gaat, is 01:11:38.750 --> 01:11:43.149 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er gewoon een verschil is tussen een minderjarige student die op het 01:11:43.359 --> 01:11:45.529 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgezet onderwijs zit en van wie de boeken wel bekostigd worden, en 01:11:45.649 --> 01:11:47.128 align:middle line:82% position:46% size:100% een minderjarige student op het mbo voor wie dat niet gebeurt. 01:11:47.248 --> 01:11:49.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat mij om de mogelijkheid om daar een lans voor te breken. 01:11:49.279 --> 01:11:49.449 align:middle line:82% position:46% size:100% En 01:11:51.220 --> 01:11:54.798 align:middle line:82% position:46% size:100% of het nu de basisvaardigheden zijn, alle leermiddelen of ook nog extra 01:11:54.918 --> 01:11:56.539 align:middle line:82% position:46% size:100% middelen, zoals bij de banketbakkerij; ik kan me 01:11:56.659 --> 01:11:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen dat dat tot enorme 01:12:00.489 --> 01:12:02.296 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten leidt. Maar als we daar in ieder geval een 01:12:02.416 --> 01:12:05.149 align:middle line:82% position:46% size:100% aantal punten van zouden kunnen zien, dan kunnen we daar goed het 01:12:05.270 --> 01:12:06.550 align:middle line:82% position:46% size:100% debat over voeren bij de begroting. 01:12:08.409 --> 01:12:09.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan is het woord aan de heer De 01:12:09.590 --> 01:12:12.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoop. Dank, voorzitter. 01:12:12.250 --> 01:12:13.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank ook aan de minister voor de beantwoording. 01:12:14.100 --> 01:12:16.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we een belangrijk debat met elkaar hebben. 01:12:16.929 --> 01:12:20.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een maatschappelijk debat dat steeds vaker plaatsvindt en dat ook 01:12:20.149 --> 01:12:24.350 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat over de waardering van mbo'ers. Dat biedt ook de mogelijkheid om 01:12:24.470 --> 01:12:27.273 align:middle line:82% position:46% size:100% daar nu als Kamer en minister stappen in te zetten. 01:12:27.393 --> 01:12:29.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie die bereidheid bij de minister en ik zie die in de 01:12:29.449 --> 01:12:31.509 align:middle line:82% position:46% size:100% commissie. Dat vind ik ontzettend fijn. 01:12:31.649 --> 01:12:36.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat dat ook verder gaat dan de mooie woorden en de plannen die 01:12:36.560 --> 01:12:38.088 align:middle line:82% position:46% size:100% we nu al hebben. Ik hoop dat we nog meer kunnen 01:12:38.208 --> 01:12:41.539 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren voor al die mbo'ers. Maar wat wij daar ook bij nodig 01:12:41.659 --> 01:12:43.418 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, zijn natuurlijk fantastische docenten. 01:12:44.470 --> 01:12:47.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit voor mij nog wel iets waarvan ik denk: daar moeten we heel 01:12:47.239 --> 01:12:49.009 align:middle line:82% position:46% size:100% goed naar kijken. Dan heb ik het met name ook over de 01:12:49.128 --> 01:12:52.369 align:middle line:82% position:46% size:100% functiemix en dat carrièreperspectief voor docenten. 01:12:52.489 --> 01:12:55.479 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben gisteren weer met de Rekenkamer om de tafel gezeten. 01:12:56.079 --> 01:12:59.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is eigenlijk een terugkerend gesprek over de doelen die we halen 01:12:59.439 --> 01:13:05.420 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de financiën die we uitgeven. Als ik kijk naar het doel dat we uit 01:13:05.539 --> 01:13:08.500 align:middle line:82% position:46% size:100% die functiemix willen halen, dan is dat echt kwalitatief nog betere 01:13:09.128 --> 01:13:11.929 align:middle line:82% position:46% size:100% docenten. Ik zou daar toch hardere eisen aan 01:13:12.048 --> 01:13:15.198 align:middle line:82% position:46% size:100% willen stellen. Ik wil dat we zien dat die docenten 01:13:15.319 --> 01:13:16.930 align:middle line:82% position:46% size:100% doorgroeien naar 01:13:18.699 --> 01:13:23.520 align:middle line:82% position:46% size:100% een minimumpercentage in de LC-schaal en een maximumpercentage 01:13:23.640 --> 01:13:26.529 align:middle line:82% position:46% size:100% in de LB-schaal. Ik wil de minister ertoe oproepen om 01:13:26.770 --> 01:13:29.590 align:middle line:82% position:46% size:100% binnen de gesprekken met de sociale partners te bekijken hoe we 01:13:29.710 --> 01:13:31.329 align:middle line:82% position:46% size:100% indicatoren kunnen vaststellen voor de kaders die hij wil stellen. 01:13:31.539 --> 01:13:31.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar 01:13:35.229 --> 01:13:39.529 align:middle line:82% position:46% size:100% wil ik in het tweeminutendebat graag het gesprek verder over voeren met 01:13:39.649 --> 01:13:41.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister, omdat ik echt vind dat dat nodig is. 01:13:42.128 --> 01:13:43.789 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen dat dat echt tot resultaten leidt. 01:13:43.909 --> 01:13:48.685 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat de docenten daar een beter perspectief door krijgen en 01:13:48.805 --> 01:13:52.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de leerlingen dat ook voelen. Daar wil ik graag nog verder met de 01:13:53.079 --> 01:13:54.039 align:middle line:82% position:46% size:100% minister mee aan de slag. Dank. 01:13:54.729 --> 01:13:56.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank. Dan de heer Van Baarle. 01:13:57.668 --> 01:14:00.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Deze week stond het verhaal van 01:14:00.878 --> 01:14:05.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Metin Yavuz in de krant. De dochter van Metin Yavuz 01:14:05.770 --> 01:14:09.460 align:middle line:82% position:46% size:100% solliciteerde voor een stage en werd afgewezen. 01:14:09.699 --> 01:14:14.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij solliciteerde daarna onder de naam "Sloots" en kreeg prompt wel 01:14:14.510 --> 01:14:19.088 align:middle line:82% position:46% size:100% een stageplek aangeboden. Als ik dat soort verhalen lees, word 01:14:19.208 --> 01:14:22.039 align:middle line:82% position:46% size:100% ik echt woedend. Dat is gewoon discriminatie in de 01:14:22.159 --> 01:14:24.698 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijk. Dat zien we gewoon plaatsvinden. 01:14:25.810 --> 01:14:30.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil daarom allereerst tegen de minister zeggen dat de fractie van 01:14:30.229 --> 01:14:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% DENK blij is met hem en hem steunt in het voornemen om voortvarender 01:14:34.039 --> 01:14:36.979 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de slag te gaan om stagediscriminatie — dat zeg ik in 01:14:37.100 --> 01:14:39.319 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn eigen woorden — uit te bannen. Ik denk dat dat heel goed is. 01:14:39.439 --> 01:14:42.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat hij aan de slag gaat met matching en dat dat ook al 01:14:42.798 --> 01:14:45.859 align:middle line:82% position:46% size:100% volgend jaar gaat gebeuren. Het is goed om te horen dat het 01:14:45.979 --> 01:14:49.548 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrag van om en nabij 15 miljoen euro, van de 30 miljoen euro uit het 01:14:49.668 --> 01:14:52.838 align:middle line:82% position:46% size:100% stagepact, beschikbaar is voor de bestrijding van stagediscriminatie. 01:14:53.168 --> 01:14:55.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is voortvarend. Dat is een enorme stap vooruit. 01:14:56.199 --> 01:14:59.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn ook blij met de toezeggingen dat de minister gaat 01:14:59.119 --> 01:15:01.408 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken hoe hij dit meetbaar kan maken — als we stagediscriminatie 01:15:01.529 --> 01:15:05.180 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan uitbannen, dan moeten we dat ook gaan meten — en dat hij ook 01:15:05.300 --> 01:15:08.449 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete maatregelen tegen de discriminatie van studenten met een 01:15:08.569 --> 01:15:12.350 align:middle line:82% position:46% size:100% beperking gaat opnemen. Maar de fractie van DENK zou nog wel 01:15:12.470 --> 01:15:14.109 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal aanscherpingen willen zien. 01:15:15.069 --> 01:15:19.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom kondig ik alvast twee moties aan die ik in voorbereiding heb. 01:15:19.159 --> 01:15:23.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moties gaan over hoe we ervoor gaan zorgen dat we de SBB meer 01:15:23.680 --> 01:15:26.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen laten handhaven en over hoe we dat waar kunnen maken met 01:15:27.069 --> 01:15:28.640 align:middle line:82% position:46% size:100% mysteryguests. Ik zal die moties tijdens het 01:15:28.760 --> 01:15:32.229 align:middle line:82% position:46% size:100% tweeminutendebat indienen. Dank, voorzitter. 01:15:34.449 --> 01:15:36.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Van Baarle. Er zijn dadelijk weinig verrassingen 01:15:37.100 --> 01:15:40.908 align:middle line:82% position:46% size:100% meer over voor het tweeminutendebat. Maar goed, dat zien we dan wel weer. 01:15:41.029 --> 01:15:45.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor: "wacht maar!". Nou, dan lopen we daar ook weer uit 01:15:45.140 --> 01:15:46.060 align:middle line:82% position:46% size:100% de tijd. Het woord is aan de heer Kwint. 01:15:46.759 --> 01:15:49.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kondig nog even geen moties aan. Ik ga ervan uit dat de minister mij 01:15:49.699 --> 01:15:51.048 align:middle line:82% position:46% size:100% in tweede termijn gewoon alsnog gelijk geeft. 01:15:53.210 --> 01:15:57.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het fijn om te horen dat op heel veel punten in het 01:15:57.208 --> 01:16:02.698 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwijssysteem de minister de ongelijkheden wil proberen weg te 01:16:02.819 --> 01:16:05.779 align:middle line:82% position:46% size:100% organiseren. Ik noem bijvoorbeeld het kijken naar 01:16:05.899 --> 01:16:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% het gelijktrekken van de schoolkosten binnen het mbo, waar de 01:16:09.439 --> 01:16:12.529 align:middle line:82% position:46% size:100% minister net iets over zei. Ik had daarover wel een iets bredere 01:16:12.649 --> 01:16:15.618 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag. Mijn oorspronkelijke vraag ging over 01:16:15.738 --> 01:16:16.789 align:middle line:82% position:46% size:100% de startkwalificaties. Het ging er daarbij om dat het 01:16:16.909 --> 01:16:19.079 align:middle line:82% position:46% size:100% gratis is om via de middelbare school je startkwalificaties te 01:16:19.199 --> 01:16:21.079 align:middle line:82% position:46% size:100% halen, dus dat als je havo of vwo doet, je daarvoor niet hoeft te 01:16:21.199 --> 01:16:27.170 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen, maar dat je wel je lesgeld en -materialen zelf betaalt als je 01:16:27.289 --> 01:16:29.779 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk via de mbo-route je startkwalificaties moet gaan 01:16:29.899 --> 01:16:32.960 align:middle line:82% position:46% size:100% behalen. Daar ging dus eigenlijk mijn vraag 01:16:33.079 --> 01:16:34.279 align:middle line:82% position:46% size:100% over. Ik snap best dat als ik nu, bij 01:16:34.399 --> 01:16:36.417 align:middle line:82% position:46% size:100% wijze van spreken in het puur theoretische geval, een motie zou 01:16:36.537 --> 01:16:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% indienen om het morgen gratis te maken, die het dan niet zou halen. 01:16:40.119 --> 01:16:41.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zou het wel fijn vinden als de minister, als hij toch aan de 01:16:41.979 --> 01:16:44.779 align:middle line:82% position:46% size:100% slag gaat met die verkenning, eens een keer kijkt of het eigenlijk niet 01:16:44.899 --> 01:16:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% gek is dat juist die startkwalificatie via het mbo 01:16:48.759 --> 01:16:51.338 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren op kosten jaagt, terwijl dat via havo en vwo niet zo is. 01:16:51.759 --> 01:16:53.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk sowieso erg uit naar die ondertussen haast mythische 01:16:54.079 --> 01:16:55.539 align:middle line:82% position:46% size:100% verkenning van de minister. 01:16:58.418 --> 01:17:01.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou hem willen meegeven om daarbij vooral ook te letten op de 01:17:01.939 --> 01:17:05.119 align:middle line:82% position:46% size:100% schakelmomenten tussen de verschillende onderwijsvormen. 01:17:05.239 --> 01:17:05.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Hagen had het daar ook al over. 01:17:05.390 --> 01:17:06.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is in de praktijk vaak 01:17:08.710 --> 01:17:11.960 align:middle line:82% position:46% size:100% het moment dat het bij jongeren, zeker bij de meer kwetsbare 01:17:12.079 --> 01:17:14.719 align:middle line:82% position:46% size:100% jongeren, fout gaat. Ik ben dus ook erg benieuwd naar 01:17:14.838 --> 01:17:17.600 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn reactie op de suggestie om bijvoorbeeld passend onderwijs 01:17:17.720 --> 01:17:20.359 align:middle line:82% position:46% size:100% daarin mee te nemen. Over de studieschuld heb ik nog 01:17:20.479 --> 01:17:22.960 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds een vraag. Ik krijg dat niet scherp. 01:17:23.378 --> 01:17:26.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is toch zo dat er nu onder de huidige generatie studenten een 01:17:26.810 --> 01:17:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% groep ontstaat die geen keuze heeft en dus automatisch een hogere 01:17:34.039 --> 01:17:35.319 align:middle line:82% position:46% size:100% rente zal moeten terugbetalen 01:17:36.850 --> 01:17:40.689 align:middle line:82% position:46% size:100% dan hun jaargenoten in het hbo en op de universiteit? 01:17:41.710 --> 01:17:43.966 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders begrijp ik het verkeerd. Dat is volgens mij wat er hier aan 01:17:44.086 --> 01:17:45.939 align:middle line:82% position:46% size:100% de hand was en dat zou ik wel onrechtvaardig vinden. 01:17:46.689 --> 01:17:48.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan sluit ik niet uit dat ik daar alsnog een motie over zal moeten 01:17:48.560 --> 01:17:49.920 align:middle line:82% position:46% size:100% indienen. Ten slotte kom ik op de 01:17:50.039 --> 01:17:52.149 align:middle line:82% position:46% size:100% studieboeken. U bent wel door uw tijd heen. 01:17:52.270 --> 01:17:54.136 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte. Dat is dan wel de echte "ten 01:17:54.256 --> 01:17:56.779 align:middle line:82% position:46% size:100% slotte". Ja, want ik had een vraag gesteld 01:17:56.899 --> 01:17:58.779 align:middle line:82% position:46% size:100% die verder ging dan alleen die terugkoopregeling. 01:18:00.460 --> 01:18:04.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze leveren niet, ze komen te laat, er wordt vaak geen compensatie 01:18:04.789 --> 01:18:08.199 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven, maar uitgevers stellen boeken bijvoorbeeld ook niet online 01:18:08.470 --> 01:18:11.750 align:middle line:82% position:46% size:100% beschikbaar als ze het niet voor elkaar krijgen om een boek te 01:18:11.869 --> 01:18:14.238 align:middle line:82% position:46% size:100% leveren. Ik ben eerlijk gezegd wel een beetje 01:18:14.359 --> 01:18:16.548 align:middle line:82% position:46% size:100% klaar met de zogenaamde marktwerking van de studieboeken, waarbij het er 01:18:16.668 --> 01:18:19.520 align:middle line:82% position:46% size:100% elke keer op neerkomt dat het verdienmodel van de uitgevers voor 01:18:19.640 --> 01:18:20.930 align:middle line:82% position:46% size:100% de studievoortgang van de student gaat. 01:18:21.050 --> 01:18:23.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is of de minister dat niet met mij eens is en of hij daar 01:18:23.539 --> 01:18:25.880 align:middle line:82% position:46% size:100% niet wat aan kan doen. Dank u wel, meneer Kwint. 01:18:26.000 --> 01:18:26.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan mevrouw Bouchallikh. 01:18:28.418 --> 01:18:30.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Dank aan de minister en zijn team 01:18:30.680 --> 01:18:34.247 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het beantwoorden van de vragen. Ik ben blij dat de minister beaamt 01:18:34.367 --> 01:18:36.798 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we mbo studenten niet alleen moeten waarderen ten tijde van 01:18:36.918 --> 01:18:39.500 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidskrapte maar in het algemeen, dus dat het gaat om een principe van 01:18:39.619 --> 01:18:42.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid. Ik hoop dat we heel snel kunnen 01:18:42.229 --> 01:18:45.109 align:middle line:82% position:46% size:100% overgaan van harmonisatie naar goed beleid maken, beleid dat gewoon in 01:18:45.229 --> 01:18:47.179 align:middle line:82% position:46% size:100% principe al goed is, en dat we niet elke keer beleid van de afgelopen 01:18:47.298 --> 01:18:48.350 align:middle line:82% position:46% size:100% jaren moeten repareren. Voorzitter. 01:18:48.470 --> 01:18:53.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op stagediscriminatie. De minister zei de vorige keer dat 01:18:53.329 --> 01:18:55.632 align:middle line:82% position:46% size:100% het een sprong in het diepe is. Gelukkig zei hij vlak daarna: o nee, 01:18:55.752 --> 01:18:58.130 align:middle line:82% position:46% size:100% het is eigenlijk geen sprong in het diepe, want het moet gewoon 01:18:58.250 --> 01:19:00.279 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeuren. Ik ben heel blij met die correctie, 01:19:01.060 --> 01:19:01.390 align:middle line:82% position:46% size:100% want 01:19:03.569 --> 01:19:05.649 align:middle line:82% position:46% size:100% het is echt het minste wat we zouden moeten gaan doen. 01:19:05.890 --> 01:19:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag dat de minister ook was geraakt door de uitzending van 01:19:08.869 --> 01:19:11.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Nieuwsuur waarin de studente Ranija zei dat als je constant wordt 01:19:11.810 --> 01:19:13.939 align:middle line:82% position:46% size:100% afgewezen als student, je op een gegeven moment denkt: laat die 01:19:14.060 --> 01:19:16.270 align:middle line:82% position:46% size:100% samenleving maar. Ik vertaal die uitspraak nu 01:19:17.350 --> 01:19:19.670 align:middle line:82% position:46% size:100% "Kamergeschikt", om het zo maar even te zeggen. 01:19:19.789 --> 01:19:23.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben dus blij dat de minister dat ziet, erkent en hopelijk voortvarend 01:19:23.989 --> 01:19:25.559 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de slag gaat. Dat zie ik ook bij stagematching. 01:19:25.679 --> 01:19:27.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet de oplossing, maar wel een begin. 01:19:28.539 --> 01:19:31.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ben blij, nou ja, blij … Ik ben 01:19:31.310 --> 01:19:32.509 align:middle line:82% position:46% size:100% nog wat kritisch op de stagevergoeding. 01:19:32.628 --> 01:19:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft daar wel heel veel vertrouwen in, dus ik wacht het 01:19:35.239 --> 01:19:37.039 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon af en ik zie het graag tegemoet. 01:19:37.850 --> 01:19:40.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat docenten betreft hebben ook wij de vorige keer benadrukt hoe 01:19:41.069 --> 01:19:43.409 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk het is dat zij veel worden meegenomen in de processen en 01:19:43.529 --> 01:19:45.960 align:middle line:82% position:46% size:100% ook inspraak hebben. Wij maken ons daar nog zorgen over, 01:19:46.079 --> 01:19:47.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dus daar komen wij ook nog op terug. 01:19:50.270 --> 01:19:53.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog één concrete vraag. De minister gaf aan dat hij in 01:19:53.550 --> 01:19:57.029 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek gaat met collega's van andere departementen over studenten 01:19:57.149 --> 01:19:59.969 align:middle line:82% position:46% size:100% die vanuit het mbo stage kunnen lopen op een ministerie. 01:20:00.088 --> 01:20:03.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat dit al kan. Ik wil wel even concreet weten 01:20:04.039 --> 01:20:06.198 align:middle line:82% position:46% size:100% wanneer we een terugkoppeling kunnen krijgen van die gesprekken, zodat we 01:20:06.378 --> 01:20:09.260 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen kijken of we daar nog een vervolg aan moeten geven of niet. 01:20:09.649 --> 01:20:11.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank u wel. 01:20:12.250 --> 01:20:14.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is het woord aan de heer Beertema. 01:20:15.100 --> 01:20:17.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ook mijn dank aan de minister en 01:20:18.069 --> 01:20:20.439 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn staf voor de beantwoording van de vragen. 01:20:20.859 --> 01:20:24.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het wel jammer dat die elegante oplossing van het mkb zo 01:20:24.829 --> 01:20:28.069 align:middle line:82% position:46% size:100% makkelijk terzijde wordt geschoven. Ik vond het namelijk echt een 01:20:28.189 --> 01:20:29.229 align:middle line:82% position:46% size:100% elegante oplossing. 01:20:30.759 --> 01:20:35.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar nog een vraag over. Is het nou te voorspellen hoeveel 01:20:35.270 --> 01:20:39.100 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven gaan afhaken nu dat plan van het mkb wordt overruled? 01:20:40.569 --> 01:20:45.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoeveel bedrijven gaan nou afhaken als de minister toch die stagedwang 01:20:45.199 --> 01:20:49.159 align:middle line:82% position:46% size:100% — stagematching is natuurlijk toch stagedwang — doorzet? 01:20:49.279 --> 01:20:51.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak me daar een beetje zorgen over. 01:20:51.439 --> 01:20:54.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan me voorstellen dat, als dat niet bekend is, daar nog een 01:20:54.260 --> 01:20:58.119 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoekje naar gedaan wordt. Want ik kan me in ieder geval 01:20:58.298 --> 01:21:05.109 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstellen dat bedrijven zich niet ineens massaal zullen gaan aanmelden 01:21:05.229 --> 01:21:10.310 align:middle line:82% position:46% size:100% nu dit systeem, met meldpunten en zo — wij waren altijd voorstander van 01:21:10.430 --> 01:21:15.050 align:middle line:82% position:46% size:100% meldpunten, maar nu andere partijen ook, valt me op — in het leven wordt 01:21:15.170 --> 01:21:17.029 align:middle line:82% position:46% size:100% geroepen. Ik krijg daar dus graag nog even een 01:21:17.149 --> 01:21:17.619 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord op. 01:21:19.298 --> 01:21:20.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Mevrouw Van der Graaf. 01:21:22.359 --> 01:21:27.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. Ik dank de minister en de 01:21:27.409 --> 01:21:29.948 align:middle line:82% position:46% size:100% medewerkers van het ministerie ook heel hartelijk voor alle antwoorden. 01:21:30.759 --> 01:21:33.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ook heel erg blij dat de minister het mbo een warm hart lijkt 01:21:33.918 --> 01:21:36.319 align:middle line:82% position:46% size:100% toe te dragen. Zo komt dat over. 01:21:37.239 --> 01:21:40.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit gesprekken die ik met hem heb gevoerd, krijg ik de indruk dat hij 01:21:42.338 --> 01:21:47.420 align:middle line:82% position:46% size:100% ervaart dat mbo studenten echt de waardering verdienen die ze nodig 01:21:47.539 --> 01:21:50.449 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben en dat het belangrijk is dat dat in deze zaal klinkt, maar dat 01:21:50.569 --> 01:21:53.139 align:middle line:82% position:46% size:100% het ook echt iets breders moet zijn, iets van de samenleving. 01:21:53.350 --> 01:21:55.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wil zich daar ook sterk voor maken. 01:21:56.378 --> 01:22:01.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag hem daarbij wel nog om te reageren op ons voorstel om iedere 01:22:02.710 --> 01:22:04.789 align:middle line:82% position:46% size:100% mbo-student uiteindelijk een luisterend oor te bieden. 01:22:04.909 --> 01:22:08.679 align:middle line:82% position:46% size:100% In de ondersteuningsstructuur op de scholen moet er dus echt ruimte zijn 01:22:09.369 --> 01:22:13.699 align:middle line:82% position:46% size:100% voor gesprekken en zingevingsvragen, vanwege de vragen waar studenten mee 01:22:13.819 --> 01:22:16.779 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen rondlopen. Wij vinden dat belangrijk. 01:22:16.960 --> 01:22:19.698 align:middle line:82% position:46% size:100% De schoolcultuur moet ook een veilige plek bieden waarbij het 01:22:19.819 --> 01:22:21.789 align:middle line:82% position:46% size:100% normaal is om over je zorgen te spreken. 01:22:22.149 --> 01:22:24.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij met de toezegging van de minister over het hybride 01:22:24.770 --> 01:22:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% docentschap en hoe je bedrijven eventueel nog met regelingen kunt 01:22:30.048 --> 01:22:36.100 align:middle line:82% position:46% size:100% stimuleren om hieraan bij te dragen. We zien dat dat goed werkt in 01:22:37.838 --> 01:22:41.389 align:middle line:82% position:46% size:100% de onderzoekshoek, om het maar zo te zeggen, maar in de technische hoek 01:22:41.509 --> 01:22:45.489 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen we het ook goed gebruiken. Ik hoop dan ook dat de minister 01:22:47.588 --> 01:22:51.079 align:middle line:82% position:46% size:100% het instrument van een Wbto expliciet zou willen meenemen. 01:22:51.199 --> 01:22:54.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou ook dat heel graag in de toezegging verpakt krijgen. 01:22:55.199 --> 01:22:57.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag de minister dan om nog inhoudelijk in te gaan op ons 01:22:57.920 --> 01:23:02.210 align:middle line:82% position:46% size:100% voorstel over het profileringsfonds, dat er nu niet is voor mbo 01:23:02.329 --> 01:23:04.219 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten. Daarmee kunnen zij een financiële 01:23:04.338 --> 01:23:06.920 align:middle line:82% position:46% size:100% vergoeding krijgen als ze bestuursactiviteiten doen. 01:23:07.039 --> 01:23:08.710 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat wel in het hbo en het wo. 01:23:09.128 --> 01:23:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zouden dat graag ook in het mbo zien. 01:23:11.289 --> 01:23:13.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar een vraag over gesteld in de eerste termijn, maar ik heb 01:23:13.369 --> 01:23:16.390 align:middle line:82% position:46% size:100% daar nog geen reactie op gekregen. Dank u wel. 01:23:17.470 --> 01:23:22.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Even ter aanvulling: voordat u aanwezig kon zijn bij dit 01:23:22.369 --> 01:23:27.039 align:middle line:82% position:46% size:100% commissiedebat, heeft de minister op die vraag al een antwoord gegeven. 01:23:27.878 --> 01:23:30.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn excuses. Ik ga dat dan gewoon terugluisteren. 01:23:30.199 --> 01:23:32.639 align:middle line:82% position:46% size:100% U kunt dat dan omwille van de tijd laten zitten. 01:23:32.890 --> 01:23:34.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had iets anders in mijn hoofd. Nee, prima. 01:23:35.460 --> 01:23:38.618 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ligt ook helemaal niet aan u. Helemaal goed. 01:23:39.899 --> 01:23:43.338 align:middle line:82% position:46% size:100% U kon hier niet eerder zijn en wij weten hoeveel portefeuilles u te 01:23:43.458 --> 01:23:45.668 align:middle line:82% position:46% size:100% behartigen heeft, dus u bent verontschuldigd. 01:23:46.418 --> 01:23:49.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou ik de heer El Yassini even willen vragen om het voorzitterschap 01:23:49.168 --> 01:23:51.819 align:middle line:82% position:46% size:100% over te nemen, zodat ik nog kort kan reageren namens de 01:23:54.640 --> 01:23:56.060 align:middle line:82% position:46% size:100% CDA-fractie. Ik geef het woord aan de heer Van 01:23:56.180 --> 01:23:58.738 align:middle line:82% position:46% size:100% der Molen, van het CDA. Dank u wel, voorzitter. 01:23:59.279 --> 01:24:02.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ziet er altijd zo gek uit. Het is net als met die bel, maar 01:24:02.739 --> 01:24:04.988 align:middle line:82% position:46% size:100% goed; we doen het zo. Gaat u verder met uw bijdrage. 01:24:05.109 --> 01:24:05.189 align:middle line:82% position:46% size:100% (Hilariteit) 01:24:07.239 --> 01:24:09.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Wilt u afronden? Uw vraag? 01:24:10.048 --> 01:24:12.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ja, dank u wel. Iets met een vraagteken aan het eind 01:24:12.289 --> 01:24:14.259 align:middle line:82% position:46% size:100% van de zin! Ik wil 01:24:16.270 --> 01:24:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister danken voor de antwoorden. 01:24:17.539 --> 01:24:20.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb veel vragen gesteld en ik heb op al die vragen ook een antwoord 01:24:20.180 --> 01:24:22.323 align:middle line:82% position:46% size:100% gekregen. Ik verklap niet wat ik daar bij het 01:24:22.444 --> 01:24:25.460 align:middle line:82% position:46% size:100% tweeminutendebat mee zal doen. Ik wil me wel aansluiten bij de 01:24:25.579 --> 01:24:30.020 align:middle line:82% position:46% size:100% collega's die al hebben gezegd dat we niet alleen een minister zien die 01:24:30.140 --> 01:24:33.810 align:middle line:82% position:46% size:100% heel actief probeert de rechten van mbo-studenten en andere studenten 01:24:33.930 --> 01:24:36.949 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijk te trekken, waar ik namens de CDA-fractie ook voorstellen voor heb 01:24:37.069 --> 01:24:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan, maar dat het ook qua houding heel anders is dan we in het 01:24:42.289 --> 01:24:46.250 align:middle line:82% position:46% size:100% verleden weleens hebben gezien. Aan het gegeven dat we nu met een 01:24:46.369 --> 01:24:48.890 align:middle line:82% position:46% size:100% soort voortzetting van een commissiedebat zitten op een andere 01:24:49.010 --> 01:24:50.810 align:middle line:82% position:46% size:100% dag, omdat we tijd tekortkwamen, merk ik dat het onderwerp volgens 01:24:50.930 --> 01:24:53.859 align:middle line:82% position:46% size:100% mij ook nog veel breder gewaardeerd wordt in de Kamer. 01:24:54.189 --> 01:24:56.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat ook nodig is en inderdaad, zoals werd gezegd, niet 01:24:56.810 --> 01:25:00.606 align:middle line:82% position:46% size:100% alleen in tijden dat iedereen roept "doe ons een handvol meer mbo'ers, 01:25:00.726 --> 01:25:04.399 align:middle line:82% position:46% size:100% want we komen ze tekort". Dit is iets waar heel veel van ons 01:25:04.520 --> 01:25:06.350 align:middle line:82% position:46% size:100% denk ik op hebben zitten wachten, of in ieder geval ik — laat ik voor 01:25:06.470 --> 01:25:09.699 align:middle line:82% position:46% size:100% mezelf spreken — dus dat het mbo een stuk centraler staat. 01:25:09.850 --> 01:25:13.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat daar ook geld bij zit, zodat we kunnen investeren. 01:25:14.229 --> 01:25:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde nog even aansluiten bij opmerkingen die collega's hebben 01:25:17.180 --> 01:25:19.869 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt en die ik zelf niet in mijn inbreng had. 01:25:20.529 --> 01:25:23.485 align:middle line:82% position:46% size:100% Wellicht is het als signaal aan u goed dat ik daar namens het CDA een 01:25:23.605 --> 01:25:26.119 align:middle line:82% position:46% size:100% streep onder zet. Dat zijn de schoolkosten die genoemd 01:25:26.239 --> 01:25:27.319 align:middle line:82% position:46% size:100% werden. Daar wordt al wat gedaan. 01:25:27.439 --> 01:25:31.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoorde collega Hagen van D66 daar iets over zeggen. 01:25:31.600 --> 01:25:35.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zelf 'ns een hele zomer lang telefoontjes aangenomen, want bij 01:25:35.418 --> 01:25:39.949 align:middle line:82% position:46% size:100% dat mbo werd de telefoon wel opgenomen, van studenten en ouders 01:25:40.069 --> 01:25:42.770 align:middle line:82% position:46% size:100% die op het laatste moment moesten overwegen om een mbo opleiding te 01:25:42.890 --> 01:25:44.800 align:middle line:82% position:46% size:100% beginnen. Negen van de tien gesprekken gingen 01:25:44.920 --> 01:25:47.238 align:middle line:82% position:46% size:100% over schoolkosten. Dat zijn gewoon gezinnen met een 01:25:47.359 --> 01:25:51.048 align:middle line:82% position:46% size:100% kleine portemonnee die ertegen opzien om zo'n grote investering te 01:25:51.168 --> 01:25:53.500 align:middle line:82% position:46% size:100% doen, terwijl ze weten dat het goed is voor hun zoon of dochter. 01:25:53.918 --> 01:25:56.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus mochten we daarin nog een slag kunnen maken de komende tijd, dan 01:25:57.460 --> 01:26:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% beveel ik dat van harte aan. De opmerking van mevrouw Bouchallikh 01:26:01.430 --> 01:26:05.260 align:middle line:82% position:46% size:100% over de stagevergoeding: ik ken een heel concreet voorbeeld. 01:26:05.560 --> 01:26:08.238 align:middle line:82% position:46% size:100% Op Schiphol wordt er over de arbeidsvoorwaarden uitgebreid 01:26:08.359 --> 01:26:10.939 align:middle line:82% position:46% size:100% gesproken. Daar is heel veel te doen en daar 01:26:11.060 --> 01:26:15.738 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft het CNV CNV Jongeren uitgenodigd om aan tafel het gesprek 01:26:15.859 --> 01:26:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% over de stagevergoeding te voeren, omdat ook die groep niet vergeten 01:26:19.340 --> 01:26:21.099 align:middle line:82% position:46% size:100% mag worden als het gaat om de voorwaarden. 01:26:21.640 --> 01:26:25.220 align:middle line:82% position:46% size:100% En ook zij hebben gewoon stages nodig, mensen die kennismaken met 01:26:25.340 --> 01:26:27.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Schiphol. Ik zou de minister willen vragen of 01:26:27.170 --> 01:26:30.770 align:middle line:82% position:46% size:100% hij samen met zijn collega van Sociale Zaken wil kijken hoe hij ook 01:26:30.890 --> 01:26:35.869 align:middle line:82% position:46% size:100% via die kant eraan kan bijdragen dat dit een goed en serieus onderwerp is 01:26:35.989 --> 01:26:39.890 align:middle line:82% position:46% size:100% om mee te nemen bij cao-gesprekken. Daar willen ondernemers zich echt op 01:26:40.010 --> 01:26:42.890 align:middle line:82% position:46% size:100% vastleggen, want ze hebben dit jonge talent nodig, maar een zetje vanuit 01:26:43.010 --> 01:26:45.579 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet kan misschien helpen. Tot zover, voorzitter. 01:26:46.250 --> 01:26:50.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Van der Molen. Ik geef het voorzitterschap weer aan 01:26:50.250 --> 01:26:51.279 align:middle line:82% position:46% size:100% u terug. Dank u wel. 01:26:51.850 --> 01:26:54.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de minister voor de beantwoording. 01:26:54.789 --> 01:26:55.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Een korte schorsing? Dat kan. 01:26:55.819 --> 01:26:58.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoeveel heeft u nodig? Nou, niet meer dan vijf minuten, 01:26:58.159 --> 01:27:00.569 align:middle line:82% position:46% size:100% denk ik. Dan schorsen wij voor vijf minuten, 01:27:00.689 --> 01:27:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% tot 11.33 uur. De vergadering wordt van 11.28 01:27:06.048 --> 01:27:07.189 align:middle line:82% position:46% size:100% uur tot 11.36 uur geschorst. 01:35:52.000 --> 01:35:58.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heropen de vergadering terwijl de collega's nog een beetje binnen 01:35:58.640 --> 01:35:59.319 align:middle line:82% position:46% size:100% komen druppelen. 01:36:01.989 --> 01:36:05.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn in tweede termijn nog een aantal vragen gesteld of opmerkingen 01:36:05.659 --> 01:36:06.710 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt. Ik geef graag het woord aan de 01:36:06.829 --> 01:36:09.628 align:middle line:82% position:46% size:100% minister voor de beantwoording. Dank u, voorzitter. 01:36:10.649 --> 01:36:15.023 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst in reactie op de opmerking van de heer El Yassini, en 01:36:15.143 --> 01:36:20.029 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk van u allemaal, over hoe wij hier gezamenlijk aan het werk 01:36:20.149 --> 01:36:24.850 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om dat hiërarchische beeld in het onderwijs te kantelen. 01:36:26.048 --> 01:36:29.274 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor uw complimenten, maar ook complimenten van mij aan u. 01:36:29.394 --> 01:36:33.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vuurdoop in de Kamer was het debat dat we hadden over de 01:36:33.918 --> 01:36:37.390 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtspositie van mbo studenten — inderdaad "studenten". 01:36:38.259 --> 01:36:41.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was al direct zo'n moment van: waarom is dat eigenlijk zo anders 01:36:41.869 --> 01:36:42.399 align:middle line:82% position:46% size:100% geregeld? 01:36:45.489 --> 01:36:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn eerste ervaring was dat u in de volle breedte van de Kamer — ik weet 01:36:49.520 --> 01:36:50.289 align:middle line:82% position:46% size:100% dat velen van u 01:36:52.060 --> 01:36:56.779 align:middle line:82% position:46% size:100% op een persoonlijke manier ervaring met het mbo hebben — het mbo hoog 01:36:56.899 --> 01:37:01.210 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft en dat we daarin gezamenlijk kunnen optrekken. 01:37:02.168 --> 01:37:02.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Als Kamer, 01:37:04.489 --> 01:37:09.109 align:middle line:82% position:46% size:100% als volksvertegenwoordiging, laat u doorklinken dat het een keer klaar 01:37:09.229 --> 01:37:15.288 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn met de achterstelling van het beroepsonderwijs in de breedte 01:37:15.408 --> 01:37:17.770 align:middle line:82% position:46% size:100% en het mbo in het bijzonder. Ik vond dat zelf een heel 01:37:18.069 --> 01:37:22.130 align:middle line:82% position:46% size:100% hartverwarmend signaal. We kunnen elkaar complimenten geven, 01:37:22.250 --> 01:37:25.189 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we kunnen ook met elkaar op zoek gaan naar wat nou de concrete 01:37:25.310 --> 01:37:28.869 align:middle line:82% position:46% size:100% acties zijn die we kunnen ondernemen om te kijken waar die ongelijkheden 01:37:29.140 --> 01:37:30.710 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten en wat we ertegen kunnen doen. 01:37:30.829 --> 01:37:33.783 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we op een aantal punten een begin kunnen maken, maar ik 01:37:33.904 --> 01:37:35.319 align:middle line:82% position:46% size:100% blijf daarover graag in gesprek 01:37:36.850 --> 01:37:40.509 align:middle line:82% position:46% size:100% met u. Dank ook voor uw aanmoediging om 01:37:42.310 --> 01:37:45.789 align:middle line:82% position:46% size:100% een scherpe deadline te zetten rondom die schoolmiddelen. 01:37:45.909 --> 01:37:48.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik denk dat de scholen 01:37:49.569 --> 01:37:55.270 align:middle line:82% position:46% size:100% echt van goede zin zijn, maar die stok moet gewoon achter de deur. 01:37:56.829 --> 01:37:58.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het op 1 maart niet op orde is, moeten we steviger ingrijpen. 01:37:59.060 --> 01:38:01.389 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we elkaar daarin goed kunnen vinden. 01:38:01.779 --> 01:38:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Plas is er niet meer, maar ik weet zeker dat haar 01:38:05.869 --> 01:38:10.189 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerking dat als we die kanteling willen aanbrengen, we dat over de 01:38:10.310 --> 01:38:14.229 align:middle line:82% position:46% size:100% volle lengte van het onderwijs moeten doen, en ook veel eerder, 01:38:16.149 --> 01:38:16.628 align:middle line:82% position:46% size:100% ook 01:38:18.609 --> 01:38:21.579 align:middle line:82% position:46% size:100% een gewillig oor vindt bij mijn collega Wiersma. 01:38:22.509 --> 01:38:23.949 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is trouwens ook mijn persoonlijke ervaring. 01:38:24.878 --> 01:38:28.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb veel op basisscholen techniekonderwijs gegeven als 01:38:28.909 --> 01:38:33.079 align:middle line:82% position:46% size:100% welwillende ouder. Wat mij altijd opviel, was dat een 01:38:33.199 --> 01:38:38.539 align:middle line:82% position:46% size:100% heel andere groep kinderen daar ineens zeer goed in bleek te zijn en 01:38:38.659 --> 01:38:41.238 align:middle line:82% position:46% size:100% geënthousiasmeerd was. Dat zijn niet altijd degenen die de 01:38:41.359 --> 01:38:42.969 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogste punten halen voor hun rekentoets. 01:38:45.159 --> 01:38:48.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is belangrijk dat we aandacht geven aan de techniek en aan de 01:38:48.680 --> 01:38:53.838 align:middle line:82% position:46% size:100% praktijk, maar ik denk dat het ook belangrijk is dat we kinderen snel 01:38:53.958 --> 01:38:56.738 align:middle line:82% position:46% size:100% leren dat ze eigenschappen hebben die gewaardeerd worden, 01:38:58.569 --> 01:39:00.199 align:middle line:82% position:46% size:100% zodat ze zich ook trots voelen op wat ze kunnen. 01:39:00.319 --> 01:39:02.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is een veel groter gesprek dat we moeten voeren. 01:39:02.890 --> 01:39:05.302 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien kunnen we daar bij een andere gelegenheid nog op 01:39:05.422 --> 01:39:09.993 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkomen. Dan ga ik naar mevrouw Hagen, die 01:39:10.113 --> 01:39:16.670 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk twee concrete punten had, allereerst die zorgen over de 01:39:16.789 --> 01:39:20.029 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuningsbehoefte van studenten en dat ze daar zelf voor 01:39:20.149 --> 01:39:23.509 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijk zijn. Kunnen we dat aandacht geven in de 01:39:23.628 --> 01:39:25.750 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning? Absoluut. 01:39:26.890 --> 01:39:29.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, die ondersteuningsbehoefte kan natuurlijk geen reden zijn voor 01:39:29.560 --> 01:39:34.250 align:middle line:82% position:46% size:100% afwijzing of geen studiesucces. Ik neem het al mee in het beleid 01:39:34.369 --> 01:39:37.039 align:middle line:82% position:46% size:100% voor passend onderwijs. Er is een monitor passend onderwijs 01:39:37.159 --> 01:39:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% die uitgevoerd wordt door KBA. Die komt al voor de zomer. 01:39:42.609 --> 01:39:43.930 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan het zeker meenemen in de 01:39:45.699 --> 01:39:48.500 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning, maar ik denk dat ik u al voor de zomer er meer over 01:39:48.619 --> 01:39:53.289 align:middle line:82% position:46% size:100% kan rapporteren. Dan uw vraag over de leermiddelen. 01:39:54.489 --> 01:39:57.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zou het precies kosten, in alle mogelijke varianten? 01:39:57.849 --> 01:40:00.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben meerdere leden naar gevraagd. 01:40:01.600 --> 01:40:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan zeker een brief toezeggen voor de begrotingsbehandeling. 01:40:04.369 --> 01:40:08.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij krijgt u misschien een soort menu en ziet u wat de kosten zijn 01:40:08.689 --> 01:40:12.380 align:middle line:82% position:46% size:100% die daarmee gemoeid zijn. Vragen als "zijn dat alleen 01:40:12.500 --> 01:40:15.529 align:middle line:82% position:46% size:100% basisvaardigheden of moet het breder" en "moeten we daarbinnen nog 01:40:15.649 --> 01:40:20.630 align:middle line:82% position:46% size:100% keuzes maken" — en zo zijn er meer varianten — gaan we met heel veel 01:40:20.750 --> 01:40:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% plezier 01:40:27.159 --> 01:40:30.670 align:middle line:82% position:46% size:100% in kaart brengen. Dan ga ik naar de heer De Hoop, die 01:40:32.048 --> 01:40:35.810 align:middle line:82% position:46% size:100% nog eens het belang van de docenten en het carrièreperspectief 01:40:35.930 --> 01:40:37.039 align:middle line:82% position:46% size:100% benadrukte. Wat zijn de doelen die we daar 01:40:37.159 --> 01:40:39.159 align:middle line:82% position:46% size:100% willen halen? Wat voor eisen stellen 01:40:41.470 --> 01:40:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% we 01:40:44.680 --> 01:40:45.759 align:middle line:82% position:46% size:100% daaraan? Binnen 01:40:47.500 --> 01:40:51.048 align:middle line:82% position:46% size:100% de kwaliteitsafspraken met de scholen gaan we proberen een norm te 01:40:51.168 --> 01:40:53.719 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen. Per school gaan we afspreken wat de 01:40:53.838 --> 01:40:55.689 align:middle line:82% position:46% size:100% indicatoren zijn en 01:40:57.489 --> 01:41:02.060 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we daarop gaan sturen, zodat we uiteindelijk ook resultaat zien. 01:41:02.180 --> 01:41:06.158 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft ook te maken met de discussie die we misschien morgen 01:41:06.310 --> 01:41:09.729 align:middle line:82% position:46% size:100% nog gaan voeren, over hoe we het succes van ons beleid meten. 01:41:10.838 --> 01:41:13.039 align:middle line:82% position:46% size:100% En welke indicatoren kiezen we daarvoor? 01:41:13.159 --> 01:41:16.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaan we dus op deze manier inbedden in de kwaliteitsafspraken. 01:41:20.140 --> 01:41:25.579 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Baarle is er niet meer, maar absoluut dank aan hem dat hij 01:41:25.750 --> 01:41:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk op vele plekken 01:41:29.289 --> 01:41:31.627 align:middle line:82% position:46% size:100% discriminatie en hoe het in de praktijk voorkomt aan de orde heeft 01:41:31.747 --> 01:41:33.520 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld. Ik denk dat het geen toeval is dat 01:41:33.640 --> 01:41:37.009 align:middle line:82% position:46% size:100% we ook gewoon weer in de media terugzien dat er schrijnende 01:41:37.128 --> 01:41:40.399 align:middle line:82% position:46% size:100% gevallen zijn. Ik kijk uit naar de moties. 01:41:40.520 --> 01:41:42.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de heer Kwint 01:41:44.229 --> 01:41:45.340 align:middle line:82% position:46% size:100% en zijn vraag 01:41:46.960 --> 01:41:51.840 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe we de startkwalificatie, het lesgeld en de materialen kunnen 01:41:51.960 --> 01:41:53.298 align:middle line:82% position:46% size:100% meenemen. Hij vroeg of we het kunnen meenemen 01:41:53.418 --> 01:41:54.878 align:middle line:82% position:46% size:100% in de toekomstverkenning. Absoluut! 01:41:55.239 --> 01:41:58.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat we het ook mee moeten nemen in de brief die we u 01:41:58.970 --> 01:42:00.739 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de begrotingsbehandeling doen toekomen. 01:42:00.859 --> 01:42:05.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Die brief is u toegezegd en kan onderdeel zijn van sommige items op 01:42:05.750 --> 01:42:06.189 align:middle line:82% position:46% size:100% het menu. Dus dat 01:42:08.239 --> 01:42:10.520 align:middle line:82% position:46% size:100% op deze wijze. U vroeg, meneer Kwint, nog een keer 01:42:11.199 --> 01:42:16.048 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de marktwerking — ik zou eigenlijk moeten zeggen "het 01:42:16.168 --> 01:42:19.810 align:middle line:82% position:46% size:100% marktfalen" — en de rol van de uitgevers bij de schoolkosten. 01:42:21.369 --> 01:42:23.908 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben met de MBO Raad afgesproken dat ze zich gaan 01:42:24.029 --> 01:42:26.899 align:middle line:82% position:46% size:100% inspannen om de positie van die uitgevers en distributeurs te 01:42:27.020 --> 01:42:27.609 align:middle line:82% position:46% size:100% doorbreken. 01:42:29.109 --> 01:42:33.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar staan we met hen in nauw contact over, maar ik ga nog een 01:42:33.869 --> 01:42:35.838 align:middle line:82% position:46% size:100% keer vragen naar hun laatste inzichten. 01:42:35.958 --> 01:42:39.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Het blijkt soms ook dat de rol van docenten wat moeilijk is. 01:42:39.640 --> 01:42:45.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Soms vragen die naar een bepaald boek, terwijl ze ook hun eigen 01:42:45.979 --> 01:42:51.099 align:middle line:82% position:46% size:100% materiaal hebben. Ik wil bij deze gelegenheid nog eens 01:42:51.430 --> 01:42:53.020 align:middle line:82% position:46% size:100% een keer JOB bedanken, want 01:42:55.149 --> 01:42:58.960 align:middle line:82% position:46% size:100% deze studentenorganisatie heeft veel inzichten met ons gedeeld. 01:43:00.128 --> 01:43:02.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het heeft dus onze aandacht. Dan nu de rentes. 01:43:03.819 --> 01:43:07.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, die ongelijkheid zat in het systeem. 01:43:08.109 --> 01:43:12.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Die blijft dus, want ik zie op dit moment geen mogelijkheden om daar 01:43:12.970 --> 01:43:14.588 align:middle line:82% position:46% size:100% verandering in te brengen. 01:43:17.020 --> 01:43:18.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Bouchallikh 01:43:21.189 --> 01:43:27.189 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeg naar stagediscriminatie. Dank weer voor uw steun, mevrouw 01:43:27.338 --> 01:43:30.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh. Ik denk dat discriminatie over het 01:43:30.439 --> 01:43:35.949 align:middle line:82% position:46% size:100% algemeen een taai probleem is, maar hier wordt het wel heel concreet. 01:43:36.489 --> 01:43:38.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat ik 01:43:40.310 --> 01:43:43.930 align:middle line:82% position:46% size:100% mezelf nog kon corrigeren en dat we niet in het diepe gaan springen. 01:43:44.050 --> 01:43:46.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat gaan we doen? We gaan proberen om een concrete 01:43:46.159 --> 01:43:47.739 align:middle line:82% position:46% size:100% stap vooruit te zetten. Dat is 01:43:50.979 --> 01:43:53.168 align:middle line:82% position:46% size:100% niet iets gradueels, niet iets wat we langzaam opdraaien. 01:43:53.560 --> 01:43:55.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een ander instrument. Maar nogmaals, we zetten het heel 01:43:55.789 --> 01:43:58.789 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzichtig in. Maar dank voor uw steun en ook dat u 01:43:58.909 --> 01:44:03.409 align:middle line:82% position:46% size:100% nog eens een keer benadrukt dat dit gewoon heel veel studenten dagelijks 01:44:03.529 --> 01:44:05.689 align:middle line:82% position:46% size:100% overkomt. Nogmaals, een kwart van de studenten 01:44:05.810 --> 01:44:08.689 align:middle line:82% position:46% size:100% — zo laten sommige onderzoeken zien — rapporteert dit. 01:44:08.810 --> 01:44:11.229 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben hier al gezegd dat dat heel breed gaat, namelijk op alle 01:44:11.619 --> 01:44:14.048 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheden waarop studenten worden gediscrimineerd. 01:44:21.039 --> 01:44:24.368 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we ook nog even terug moeten komen op een vraag waarover 01:44:24.680 --> 01:44:26.868 align:middle line:82% position:46% size:100% ik heb toegezegd dat ik die in tweede termijn zou beantwoorden. 01:44:26.988 --> 01:44:29.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Die ging over het onderzoek naar stagediscriminatie van jongen met 01:44:29.720 --> 01:44:33.170 align:middle line:82% position:46% size:100% een functiebeperking. Het onderzoek wordt op dit moment 01:44:33.289 --> 01:44:36.619 align:middle line:82% position:46% size:100% door KBA Nijmegen uitgevoerd. We verwachten de resultaten voor de 01:44:36.739 --> 01:44:37.569 align:middle line:82% position:46% size:100% zomer van 2023. 01:44:40.628 --> 01:44:41.048 align:middle line:82% position:46% size:100% U 01:44:42.640 --> 01:44:46.127 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeg ook, mevrouw Bouchallikh: kunt u in gesprek gaan met uw collega's 01:44:46.247 --> 01:44:49.090 align:middle line:82% position:46% size:100% in het kabinet en met de andere ministeries? 01:44:49.270 --> 01:44:51.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, dat ga ik doen. Ik denk dat ik moet beginnen met 01:44:51.350 --> 01:44:54.140 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn collega van BZK. Ik ga u begin volgend jaar 01:44:54.260 --> 01:44:57.930 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren over hoe die gesprekken lopen over de mogelijkheid van mbo 01:44:58.050 --> 01:45:01.300 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten om stages te lopen bij de rijksoverheid, en dus niet alleen 01:45:01.569 --> 01:45:05.659 align:middle line:82% position:46% size:100% bij OCW. Dan vroeg de heer Beertema hoeveel 01:45:05.779 --> 01:45:09.939 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijven afhaken als we deze stagedwang doorzetten. 01:45:11.409 --> 01:45:14.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht eigenlijk helemaal niet dat dat gebeurt, aangezien we leven 01:45:14.510 --> 01:45:17.659 align:middle line:82% position:46% size:100% in een tijd van krapte en gezien de voorzichtige manier waarop we het 01:45:17.779 --> 01:45:20.509 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten. Ik vind dat we jongeren een eerlijke 01:45:20.628 --> 01:45:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% kans moeten geven. Maar goed, we moeten natuurlijk de 01:45:23.000 --> 01:45:26.588 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken over het stagepact nog afsluiten en ook nog eens kijken 01:45:26.829 --> 01:45:31.239 align:middle line:82% position:46% size:100% precies welke varianten van stagematching we gaan introduceren. 01:45:31.600 --> 01:45:34.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nogmaals, het is een stap voorwaarts. 01:45:37.119 --> 01:45:41.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook dank aan de heer Beertema voor zijn warme belangstelling voor 01:45:41.208 --> 01:45:44.119 align:middle line:82% position:46% size:100% het mbo. Ik weet dat dat ook bij hem uit het 01:45:44.239 --> 01:45:45.609 align:middle line:82% position:46% size:100% hart komt. 01:45:47.560 --> 01:45:50.338 align:middle line:82% position:46% size:100% De mooiste jaren van mijn leven! Absoluut. 01:45:56.359 --> 01:46:01.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet zeggen dat ik veel docenten in het mbo spreek, gewoon 01:46:01.350 --> 01:46:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% tussendoor, 01:46:03.560 --> 01:46:09.448 align:middle line:82% position:46% size:100% en de passie waarmee ze in het mbo echt het verschil maken voor 01:46:09.569 --> 01:46:12.409 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten, raakt me iedere keer weer. 01:46:13.750 --> 01:46:14.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van der Graaf 01:46:17.739 --> 01:46:20.899 align:middle line:82% position:46% size:100% vroeg of studenten ook terechtkunnen met hun ondersteuningsbehoefte: het 01:46:21.020 --> 01:46:23.469 align:middle line:82% position:46% size:100% luisterende oor, de zingevingsvragen. 01:46:24.250 --> 01:46:25.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Absoluut belangrijk. Ik denk dat de 01:46:25.750 --> 01:46:28.270 align:middle line:82% position:46% size:100% studieloopbaanbegeleiders daarin een belangrijke rol hebben. 01:46:29.020 --> 01:46:32.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zijn bij mbo instellingen het eerste en ook het laagdrempelige 01:46:32.289 --> 01:46:33.158 align:middle line:82% position:46% size:100% aanspreekpunt. 01:46:34.960 --> 01:46:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan, nogmaals, 175 miljoen extra investeren, vooral in niveau 2, om 01:46:41.680 --> 01:46:43.989 align:middle line:82% position:46% size:100% daar meer ruimte voor te bieden. Op een gegeven moment is het daarom 01:46:44.109 --> 01:46:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% toch ook echt mijn boodschap aan de instellingen: jongens, ik heb jullie 01:46:47.509 --> 01:46:50.569 align:middle line:82% position:46% size:100% die middelen gegeven; ga het doen en zorg ervoor dat die begeleiding er 01:46:50.689 --> 01:46:55.029 align:middle line:82% position:46% size:100% is. En inderdaad, dat luisterend oor is 01:46:55.149 --> 01:46:57.279 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig, want er is heel veel dat studenten te vertellen hebben. 01:46:59.350 --> 01:47:03.279 align:middle line:82% position:46% size:100% U vroeg, mevrouw Van der Graaf, of het voorstel voor fiscale 01:47:03.399 --> 01:47:08.270 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijstelling, met name bij de Wbto, expliciet meegenomen kan worden in 01:47:08.390 --> 01:47:12.488 align:middle line:82% position:46% size:100% onze toekomstverkenning. Dat zeg ik 01:47:15.279 --> 01:47:15.869 align:middle line:82% position:46% size:100% bij dezen graag toe. 01:47:18.609 --> 01:47:25.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik naar de laatste vragen. Die zijn door de heer Van der Molen 01:47:25.250 --> 01:47:31.039 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld, door uzelf dus, voorzitter. Ook dank voor uw warme woorden. 01:47:31.159 --> 01:47:35.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De schoolkosten komen in meerdere varianten terug in een brief voor de 01:47:35.539 --> 01:47:38.179 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling. U vroeg naar de stagevergoeding. 01:47:38.298 --> 01:47:40.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een heel belangrijk iets, want die is zeer ongelijk. 01:47:41.739 --> 01:47:45.948 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn daarvoor natuurlijk gedeeltelijk afhankelijk van wat er 01:47:46.069 --> 01:47:47.679 align:middle line:82% position:46% size:100% in de cao onderhandelingen wordt gedaan. 01:47:49.119 --> 01:47:52.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten eerste ga ik in het stagepact met alle partners afspraken maken 01:47:52.989 --> 01:47:55.359 align:middle line:82% position:46% size:100% over de stagevergoeding. Daar zijn ook de jongerenvakbonden 01:47:55.479 --> 01:47:58.479 align:middle line:82% position:46% size:100% bij aanwezig. Het is inderdaad mijn inzet om dit 01:47:58.600 --> 01:48:02.600 align:middle line:82% position:46% size:100% ook via de cao's te regelen. En die gesprekken met mijn collega 01:48:02.720 --> 01:48:06.009 align:middle line:82% position:46% size:100% van Sociale Zeken en Werkgelegenheid lopen al, maar ik ga daarin 01:48:07.529 --> 01:48:09.698 align:middle line:82% position:46% size:100% dit punt zeker nog een keer extra onder de aandacht brengen. 01:48:10.210 --> 01:48:13.310 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten met elkaar natuurlijk ook vaststellen dat er bepaalde sectoren 01:48:13.430 --> 01:48:18.920 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn waar er geen cao's zijn. Ik sprak maandag twee studenten, 01:48:19.039 --> 01:48:23.050 align:middle line:82% position:46% size:100% twee tandartsassistenten, en die kregen gewoon een hele lage 01:48:23.680 --> 01:48:25.548 align:middle line:82% position:46% size:100% vergoeding. Ik dacht toen: hoe pakken we dat nu 01:48:25.668 --> 01:48:28.640 align:middle line:82% position:46% size:100% weer aan? Maar het betekent wel dat we dit 01:48:28.760 --> 01:48:33.399 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek op heel veel plekken in de samenleving moeten voeren. 01:48:33.789 --> 01:48:37.000 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben met elkaar vaak vastgesteld dat de hele samenleving 01:48:37.119 --> 01:48:39.399 align:middle line:82% position:46% size:100% stilvalt als mbo'ers vandaag stoppen met werken. 01:48:41.770 --> 01:48:45.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze zitten werkelijk op álle plekken in de samenleving. 01:48:45.350 --> 01:48:48.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt dus ook voor die stages en daarom is dat gesprek over die 01:48:48.340 --> 01:48:51.199 align:middle line:82% position:46% size:100% stagevergoeding ook een ingewikkeld gesprek, want je voert het eigenlijk 01:48:51.319 --> 01:48:53.989 align:middle line:82% position:46% size:100% met de hele samenleving. Maar het is absoluut belangrijk om 01:48:54.109 --> 01:48:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% de jongerenvertegenwoordigers en de jongerenvakbonden daarbij in een 01:48:56.689 --> 01:49:00.798 align:middle line:82% position:46% size:100% goede positie te plaatsen. Voorzitter, daarmee ben ik aan het 01:49:00.918 --> 01:49:01.930 align:middle line:82% position:46% size:100% einde gekomen van mijn tweede termijn. 01:49:02.180 --> 01:49:03.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank. Ik zag nog bij drie collega's een 01:49:04.039 --> 01:49:05.850 align:middle line:82% position:46% size:100% korte vraag. Laten we die vragen ook even kort 01:49:05.970 --> 01:49:08.329 align:middle line:82% position:46% size:100% houden, want dan zijn we binnen de tijd klaar. 01:49:10.609 --> 01:49:13.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Een fijne beantwoording. 01:49:13.460 --> 01:49:15.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook fijn dat er toegezegd is dat het zal worden verwerkt in de 01:49:15.930 --> 01:49:17.970 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomstverkenning. Maar die ondersteuningsbehoefte mag 01:49:18.090 --> 01:49:19.639 align:middle line:82% position:46% size:100% voor mij nog wel een stukje concreter. 01:49:20.628 --> 01:49:26.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben we juist in dat debat over die gelijke positie van mbo 01:49:26.699 --> 01:49:30.259 align:middle line:82% position:46% size:100% studenten vastgesteld en daar staat dus expliciet in dat de student 01:49:31.430 --> 01:49:33.500 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten komen met die ondersteuningsbehoefte. 01:49:34.128 --> 01:49:35.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het dus ook goed om in die toekomstverkenning te 01:49:35.789 --> 01:49:39.176 align:middle line:82% position:46% size:100% bekijken welke wetmatigheden we nog moeten aanpassen, bijvoorbeeld later 01:49:39.296 --> 01:49:40.250 align:middle line:82% position:46% size:100% in een sleepwet. 01:49:44.048 --> 01:49:46.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, absoluut. Dat doen we, denk ik, in het kader 01:49:46.430 --> 01:49:48.489 align:middle line:82% position:46% size:100% van die analyse die we bij passend onderwijs doen. 01:49:49.009 --> 01:49:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kunnen we er eigenlijk nog sneller op terugkomen. 01:49:52.220 --> 01:49:54.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Absoluut. We kijken ook wat daar verder 01:49:54.239 --> 01:49:57.010 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk nog geregeld moet worden. Dank u wel. 01:49:57.130 --> 01:49:57.679 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Kwint. 01:50:01.048 --> 01:50:03.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schiet ook een beetje op scherp als ik het 01:50:05.699 --> 01:50:09.548 align:middle line:82% position:46% size:100% woord "sleepwet" hoor, maar ik ... Ik had nog een vraag over de 01:50:09.668 --> 01:50:11.548 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging van de minister over de startkwalificatie. 01:50:11.699 --> 01:50:13.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Begrijp ik nou goed dat hij dat allemaal wil meenemen in een brief 01:50:13.449 --> 01:50:15.670 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog voor de begroting komt? Zo ja, dan zou dat uitstekend zijn, 01:50:15.789 --> 01:50:17.430 align:middle line:82% position:46% size:100% want dat scheelt vanmiddag weer een motie. 01:50:18.149 --> 01:50:22.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, als variant in ... Nou ja, nogmaals, in wat we u nu 01:50:23.418 --> 01:50:23.889 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen bieden. Top. 01:50:24.600 --> 01:50:26.039 align:middle line:82% position:46% size:100% En als laatste mevrouw Van der Graaf. 01:50:28.710 --> 01:50:30.698 align:middle line:82% position:46% size:100% De ChristenUnie is ongelofelijk blij dat we extra middelen voor die 01:50:30.819 --> 01:50:34.600 align:middle line:82% position:46% size:100% studieloopbaanbegeleiding uittrekken en ik hoop ook echt dat dat gaat 01:50:34.720 --> 01:50:37.298 align:middle line:82% position:46% size:100% werken. Als ik studieloopbaanbegeleiders 01:50:37.418 --> 01:50:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% spreek, ontmoet ik daar hele bevlogen mensen die de studenten 01:50:40.270 --> 01:50:43.238 align:middle line:82% position:46% size:100% graag ondersteunen. Vervolgens hoor ik, wanneer ik met 01:50:43.359 --> 01:50:45.729 align:middle line:82% position:46% size:100% de studenten spreek, dat dat ook vaak de uren zijn die sneller 01:50:45.850 --> 01:50:49.529 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvallen. Dus hier gaat iets niet goed. 01:50:51.329 --> 01:50:54.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat deze inzet van de minister daaraan bijdraagt, maar ik 01:50:54.520 --> 01:51:00.338 align:middle line:82% position:46% size:100% overweeg nog wel een motie op dit punt om toch iets te kunnen 01:51:00.458 --> 01:51:02.079 align:middle line:82% position:46% size:100% betekenen voor de ondersteuningsstructuur van scholen. 01:51:02.199 --> 01:51:02.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was, denk 01:51:05.539 --> 01:51:07.989 align:middle line:82% position:46% size:100% ik, een aanvulling. Hartelijk dank. 01:51:08.529 --> 01:51:11.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan rond ik met uw instemming de vergadering af. 01:51:11.970 --> 01:51:13.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn een aantal toezeggingen gedaan. 01:51:13.789 --> 01:51:15.985 align:middle line:82% position:46% size:100% De toezeggingen van de vorige ronde heeft u in een memo van de griffie 01:51:16.105 --> 01:51:19.329 align:middle line:82% position:46% size:100% al op een rij gezien. Die zijn op naam gesteld. 01:51:20.109 --> 01:51:24.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Er liggen hier ook allemaal briefjes met allemaal aantekeningen, dus de 01:51:24.260 --> 01:51:26.048 align:middle line:82% position:46% size:100% griffier heeft het allemaal weer correct bijgehouden. 01:51:26.259 --> 01:51:29.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou u willen voorstellen dat in het verslag op te nemen. 01:51:30.460 --> 01:51:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Toezeggingen op naam gaan in ieder geval in de registratie mee, dus dat 01:51:33.439 --> 01:51:35.378 align:middle line:82% position:46% size:100% komt allemaal goed. Vrees niet. 01:51:36.310 --> 01:51:39.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de minister en zijn ondersteuning voor de beantwoording 01:51:40.090 --> 01:51:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% van de vragen en de collega's voor 01:51:45.430 --> 01:51:47.390 align:middle line:82% position:46% size:100% de aanvullende vragen die vandaag zijn gesteld. 01:51:47.510 --> 01:51:50.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een tweeminutendebat aangevraagd door collega El Yassini, 01:51:50.270 --> 01:51:54.680 align:middle line:82% position:46% size:100% dus we zien elkaar vanmiddag weer. Ik dank ook de heer Beertema, die 01:51:54.800 --> 01:51:56.798 align:middle line:82% position:46% size:100% tot aan het einde van deze vergadering is gebleven. 01:51:58.029 --> 01:51:59.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat waardeer ik zeer.