WEBVTT 00:00:00.100 --> 00:00:04.129 align:middle line:82% position:46% size:100% goedenavond. Welkom bij dit commissiedebat 00:00:04.250 --> 00:00:08.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Koninkrijksrelaties. Ik heet welkom de Kamerleden mevrouw 00:00:09.779 --> 00:00:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Wuite van D66, Bouchallikh van GroenLinks, mevrouw Van den Berg van 00:00:12.910 --> 00:00:17.019 align:middle line:82% position:46% size:100% het CDA en mevrouw Kamminga van de VVD, en aan mijn andere kant de 00:00:17.140 --> 00:00:20.219 align:middle line:82% position:46% size:100% beide bewindspersonen. Van harte welkom bij dit 00:00:20.820 --> 00:00:24.420 align:middle line:82% position:46% size:100% commissiedebat. Ik heb één huishoudelijke 00:00:24.960 --> 00:00:26.980 align:middle line:82% position:46% size:100% mededeling; ik weet niet of het een huishoudelijke mededeling is. 00:00:27.100 --> 00:00:29.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben trouwens uw ondervoorzitter. Mijn naam is mevrouw Paulusma en ik 00:00:29.719 --> 00:00:33.329 align:middle line:82% position:46% size:100% mag vanavond voor het eerst deze taak vervullen. 00:00:34.140 --> 00:00:37.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb één soort van huishoudelijke mededeling: ik stel als voorzitter 00:00:37.609 --> 00:00:41.560 align:middle line:82% position:46% size:100% voor om de brief vaststelling bedragen SZW-domein Caribisch 00:00:41.679 --> 00:00:43.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland toe te voegen aan de agenda. 00:00:43.979 --> 00:00:48.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de commissie knikken. Mijn voorstel is om in de eerste 00:00:48.280 --> 00:00:51.859 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn alle Kamerleden natuurlijk aan het woord te laten en eenieder 00:00:51.979 --> 00:00:56.619 align:middle line:82% position:46% size:100% vijf interrupties toe te kennen, en om daarna en halfuur te schorsen. 00:00:56.740 --> 00:01:00.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kan er indien nodig gegeten worden en/of kunnen er antwoorden 00:01:01.539 --> 00:01:04.760 align:middle line:82% position:46% size:100% voorbereid worden. Daarna gaan we door met de tweede 00:01:04.879 --> 00:01:07.219 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn. Dan vergeet ik bijna het 00:01:07.340 --> 00:01:10.150 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijkste: ik heet natuurlijk ook iedereen welkom die meekijkt, 00:01:10.329 --> 00:01:12.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ook vanaf de eilanden. Dan wil ik graag beginnen. 00:01:13.629 --> 00:01:17.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is mevrouw Wuite als eerste aan de beurt. 00:01:18.040 --> 00:01:20.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite heeft net aan haar collega links gevraagd of ze even 00:01:20.920 --> 00:01:24.340 align:middle line:82% position:46% size:100% als eerste wil starten, vanwege een technisch dingetje dat ik heb. 00:01:26.719 --> 00:01:31.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik op uw verzoek mevrouw Bouchallikh van GroenLinks als 00:01:31.260 --> 00:01:32.450 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste het woord. Gaat uw gang. 00:01:33.459 --> 00:01:35.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Mijn inbreng is vandaag mede namens 00:01:35.989 --> 00:01:38.750 align:middle line:82% position:46% size:100% de PvdA. Gelijkwaardigheid. 00:01:38.870 --> 00:01:42.010 align:middle line:82% position:46% size:100% U hoort mij in debatten over het Caribisch deel vaak over dit thema. 00:01:42.969 --> 00:01:45.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk zou het meer moeten gaan om het gebrek aan gelijkwaardigheid 00:01:45.890 --> 00:01:48.409 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit thema, want als we naar de wettelijke regelingen kijken die 00:01:48.530 --> 00:01:51.409 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een menswaardig minimumbestaan moeten zorgen, zien we dat in 00:01:51.530 --> 00:01:53.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland nog fundamentele zaken ontbreken. 00:01:54.310 --> 00:01:57.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is geen verhoging van het wettelijk minimumloon, de onderstand 00:01:57.260 --> 00:02:00.019 align:middle line:82% position:46% size:100% is niet gelijkwaardig aan de bijstand in Europees Nederland, er 00:02:00.140 --> 00:02:02.329 align:middle line:82% position:46% size:100% is geen kindgebonden budget in Caribisch Nederland en de 00:02:02.450 --> 00:02:04.120 align:middle line:82% position:46% size:100% werknemersverzekeringen ontbreken nog. 00:02:04.750 --> 00:02:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% De consumentenbond op Bonaire overweegt zelfs een rechtszaak tegen 00:02:07.939 --> 00:02:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% de Staat. De armoede wordt niet opgelost en 00:02:10.280 --> 00:02:12.039 align:middle line:82% position:46% size:100% het vertrouwen in de overheid neemt af. 00:02:12.580 --> 00:02:15.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn eerste vraag is: wat gaan de bewindslieden concreet doen om 00:02:15.919 --> 00:02:18.050 align:middle line:82% position:46% size:100% ervoor te zorgen dat er zo snel mogelijk sprake is van 00:02:18.169 --> 00:02:21.020 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid? Het is goed om vandaag de minister 00:02:21.139 --> 00:02:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Armoedebeleid te spreken. De woorden in het coalitieakkoord 00:02:23.930 --> 00:02:26.379 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn ten opzichte van de vorige periode een verbetering. 00:02:26.710 --> 00:02:29.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Er lijkt eindelijk meer aandacht te zijn voor de armoedesituatie op de 00:02:29.800 --> 00:02:32.490 align:middle line:82% position:46% size:100% BES-eilanden. Dit is wat ons betreft echter wel 00:02:32.610 --> 00:02:36.439 align:middle line:82% position:46% size:100% twaalf jaar te laat, helaas. Het gevolg is dat op de BES-eilanden 00:02:36.560 --> 00:02:39.530 align:middle line:82% position:46% size:100% sprake is van een veel grotere ongelijkheid dan in Europees 00:02:39.650 --> 00:02:43.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, zo'n twee keer zo groot. Ook leeft zo'n 40% van de bevolking 00:02:44.060 --> 00:02:47.419 align:middle line:82% position:46% size:100% beneden 125% van het ijkpunt sociaal minimum. 00:02:47.539 --> 00:02:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb drie vragen daarover. Eén. 00:02:50.120 --> 00:02:53.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe reflecteert de minister vanuit haar expertise in armoedebeleid op 00:02:53.300 --> 00:02:54.969 align:middle line:82% position:46% size:100% het beleid van de afgelopen twaalf jaar? 00:02:55.389 --> 00:02:57.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee. Deelt zij de mening dat het 00:02:57.139 --> 00:03:00.259 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk beschamend is dat we al zo lang bezig zijn met een fatsoenlijk 00:03:00.379 --> 00:03:02.740 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum voor de inwoners van de BES-eilanden? 00:03:03.400 --> 00:03:05.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Drie. Hoe beoordeelt zij dit in het licht 00:03:05.900 --> 00:03:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Grondwet, en dan specifiek artikel 1 over de gelijkheid en 00:03:09.439 --> 00:03:11.930 align:middle line:82% position:46% size:100% artikel 20 over voldoende bestaanszekerheid? 00:03:13.240 --> 00:03:14.984 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dit is niet een thema waar we 00:03:15.104 --> 00:03:18.909 align:middle line:82% position:46% size:100% vandaag voor het eerst over spreken. Al in 2016 werd in de Eerste Kamer 00:03:19.030 --> 00:03:21.580 align:middle line:82% position:46% size:100% een motie van mijn partijgenoot Ganzevoort aangenomen. 00:03:21.909 --> 00:03:24.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin werd gesteld dat er snel een fatsoenlijk sociaal minimum moest 00:03:24.800 --> 00:03:27.379 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ingesteld. Sindsdien hebben beide Kamers 00:03:27.500 --> 00:03:31.340 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijwel Kamerbreed herhaaldelijk gevraagd vaart te maken met een 00:03:31.460 --> 00:03:34.909 align:middle line:82% position:46% size:100% realistisch sociaal minimum. Tot op de dag van vandaag wachten de 00:03:35.030 --> 00:03:36.189 align:middle line:82% position:46% size:100% inwoners daar helaas nog steeds op. 00:03:37.719 --> 00:03:41.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier heb ik de volgende vraag bij. Graag zou ik een uitgebreide reactie 00:03:41.629 --> 00:03:44.330 align:middle line:82% position:46% size:100% van beide bewindspersonen willen over hoe dit zover heeft kunnen 00:03:44.449 --> 00:03:47.629 align:middle line:82% position:46% size:100% komen en wat zij eraan gaan doen om nu wel eindelijk snel een sociaal 00:03:47.750 --> 00:03:50.960 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum vast te stellen. Daarover gesproken: tijdens de 00:03:51.080 --> 00:03:53.389 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling van Koninkrijksrelaties heeft de 00:03:53.509 --> 00:03:57.370 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris toegezegd dat er vanaf 2024 een sociaal minimum komt 00:03:57.639 --> 00:04:00.020 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de BES-eilanden. In de brief van de minister lezen 00:04:00.139 --> 00:04:04.039 align:middle line:82% position:46% size:100% wij echter dat het om 2025 gaat. We zouden graag duidelijkheid 00:04:04.159 --> 00:04:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover willen en hopen natuurlijk dat de toezegging van de 00:04:06.620 --> 00:04:09.770 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris nog steeds staat. Zo'n "ja" kan heel veel uitmaken 00:04:09.889 --> 00:04:10.990 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de mensen om wie het gaat. 00:04:12.550 --> 00:04:15.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De armoede op de BES-eilanden komt zowel door te lage lonen en 00:04:15.550 --> 00:04:18.699 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkeringen als door te hoge kosten voor het levensonderhoud. 00:04:19.088 --> 00:04:20.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan beide kanten moet dus iets gebeuren. 00:04:21.160 --> 00:04:24.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik mis op dit punt heldere doelen en een helder tijdpad voor hoe de 00:04:24.819 --> 00:04:27.160 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten effectief omlaag gebracht kunnen worden. 00:04:27.759 --> 00:04:30.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover heb ik twee vragen. Met hoeveel procent gaan de kosten 00:04:31.060 --> 00:04:33.730 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het levensonderhoud omlaag? Wat kunnen de bewindspersonen daarin 00:04:33.850 --> 00:04:36.949 align:middle line:82% position:46% size:100% betekenen? Specifiek daarover: welke middelen 00:04:37.069 --> 00:04:40.629 align:middle line:82% position:46% size:100% en instrumenten worden ingezet zodat de kosten ook effectief omlaaggaan? 00:04:41.029 --> 00:04:43.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoeven we hopelijk niet elke keer achteraf te handelen op dit 00:04:43.579 --> 00:04:45.370 align:middle line:82% position:46% size:100% punt. Voorzitter. 00:04:45.490 --> 00:04:48.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de problemen is wat ons betreft dat de verantwoordelijkheid 00:04:48.199 --> 00:04:50.149 align:middle line:82% position:46% size:100% versnipperd is tussen de verschillende ministeries. 00:04:50.269 --> 00:04:52.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben dan ook heel blij dat vandaag ook de minister erbij zit, samen met 00:04:52.819 --> 00:04:56.230 align:middle line:82% position:46% size:100% onze staatssecretaris, omdat ik juist hier een punt over wil maken. 00:04:56.980 --> 00:04:58.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor een deel ligt de verantwoordelijkheid voor dit thema 00:04:58.250 --> 00:05:01.459 align:middle line:82% position:46% size:100% bij deze bewindspersonen, maar voor bijvoorbeeld energie en wonen ligt 00:05:01.579 --> 00:05:04.473 align:middle line:82% position:46% size:100% die weer bij andere ministers. Dit is problematisch, omdat wij hier 00:05:04.593 --> 00:05:07.569 align:middle line:82% position:46% size:100% als Kamer steeds op aparte momenten over moeten spreken. 00:05:07.870 --> 00:05:10.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is vooral ingewikkeld voor de inwoners en de bestuurders op de 00:05:10.839 --> 00:05:14.149 align:middle line:82% position:46% size:100% BES-eilanden, omdat op deze manier onvoldoende duidelijkheid wordt 00:05:14.269 --> 00:05:16.610 align:middle line:82% position:46% size:100% verstrekt. Graag hoor ik van de 00:05:16.730 --> 00:05:20.240 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris hoe zij dit als coördinerend bewindspersoon kan 00:05:20.360 --> 00:05:20.829 align:middle line:82% position:46% size:100% verbeteren. 00:05:22.959 --> 00:05:25.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Nederland is direct verantwoordelijk 00:05:25.279 --> 00:05:27.949 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de BES-eilanden. Toch wil ik vandaag de situatie op 00:05:28.069 --> 00:05:31.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Aruba, Curaçao en Sint-Maarten, de CAS-eilanden, niet onbesproken 00:05:31.730 --> 00:05:34.389 align:middle line:82% position:46% size:100% laten, want ook daar is sprake van grote armoede. 00:05:34.779 --> 00:05:36.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat baart ons als GroenLinks grote zorgen. 00:05:36.879 --> 00:05:39.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat kan de minister doen om te helpen bij de armoede op de 00:05:39.639 --> 00:05:41.810 align:middle line:82% position:46% size:100% CAS-eilanden? Ik wil in dit verband graag wijzen 00:05:41.930 --> 00:05:46.579 align:middle line:82% position:46% size:100% op artikel 43 uit het Statuut: "1. Elk der landen draagt zorg voor de 00:05:46.699 --> 00:05:50.060 align:middle line:82% position:46% size:100% verwezenlijking van de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, de 00:05:50.180 --> 00:05:52.449 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtszekerheid en de deugdelijkheid van het bestuur. 00:05:52.930 --> 00:05:54.790 align:middle line:82% position:46% size:100% 00:05:54.910 --> 00:05:57.920 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijheden, rechtszekerheid en deugdelijkheid van bestuur is 00:05:58.040 --> 00:06:01.639 align:middle line:82% position:46% size:100% aangelegenheid van het Koninkrijk." Als wij het hebben over fundamentele 00:06:01.759 --> 00:06:03.980 align:middle line:82% position:46% size:100% rechten, dan hoort daarbij ook een menswaardige vorm van 00:06:04.100 --> 00:06:07.129 align:middle line:82% position:46% size:100% bestaanszekerheid. Hoe kunnen de bewindspersonen dit 00:06:07.250 --> 00:06:09.370 align:middle line:82% position:46% size:100% waarborgen voor iedereen in ons Koninkrijk? 00:06:09.490 --> 00:06:12.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag een reactie daarop. Ik zie uit naar de beantwoording. 00:06:12.220 --> 00:06:13.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:06:16.959 --> 00:06:20.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Bouchallikh. Heel keurig binnen de tijd. 00:06:20.379 --> 00:06:24.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat u een trend zet. Dan geef ik het woord ... 00:06:24.370 --> 00:06:26.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga, u wilde nog graag een interruptie om een vraag te 00:06:26.699 --> 00:06:26.939 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen? Ja. 00:06:28.360 --> 00:06:30.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zat nog een beetje te puzzelen. Ik was een beetje verrast omdat we 00:06:30.740 --> 00:06:32.149 align:middle line:82% position:46% size:100% hier in een debat over de BES-eilanden zitten, maar ineens 00:06:32.269 --> 00:06:35.660 align:middle line:82% position:46% size:100% kwamen ook de CAS-eilanden langs. Ik heb het mevrouw Bouchallikh vaker 00:06:35.779 --> 00:06:37.180 align:middle line:82% position:46% size:100% horen zeggen: een oproep aan de minister. 00:06:37.689 --> 00:06:40.127 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteraard ben ik heel erg benieuwd wat het antwoord van de minister 00:06:40.247 --> 00:06:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop is. Iedere keer doet zij dat onder 00:06:42.290 --> 00:06:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% verwijzing naar dat artikel uit het Statuut, maar tegelijkertijd zijn de 00:06:45.970 --> 00:06:47.689 align:middle line:82% position:46% size:100% CAS-landen zelf natuurlijk ook onderdeel van het Koninkrijk en dat 00:06:47.810 --> 00:06:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Statuut. In eerste instantie ligt de 00:06:49.519 --> 00:06:51.399 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid dan ook bij de landen zelf. 00:06:51.970 --> 00:06:55.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kijkt mevrouw Bouchallikh naar de activiteiten die de landen zelf 00:06:55.939 --> 00:06:57.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemen om hun economieën te versterken? 00:06:59.040 --> 00:07:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Is zij daar tevreden over? Of zegt zij met mij, zoals ook de 00:07:01.430 --> 00:07:05.089 align:middle line:82% position:46% size:100% VVD vindt, ook dat die landen zelf eerst aan de lat staan om daar wat 00:07:05.209 --> 00:07:07.660 align:middle line:82% position:46% size:100% meer energie in te steken en de handschoen op te pakken? 00:07:10.389 --> 00:07:12.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begon inderdaad meerdere malen over de CAS-eilanden, vooral omdat 00:07:13.009 --> 00:07:15.889 align:middle line:82% position:46% size:100% het specifiek over bestaanszekerheid ging en ik het toch weer hier naar 00:07:16.009 --> 00:07:18.874 align:middle line:82% position:46% size:100% voren wilde brengen. Als het gaat om waar primair op 00:07:18.994 --> 00:07:22.279 align:middle line:82% position:46% size:100% ingezet moet worden en als ik kijk naar de geschiedenis van Nederland 00:07:22.399 --> 00:07:24.620 align:middle line:82% position:46% size:100% en naar hoe wij zijn omgegaan met delen van ons Koninkrijk, vind ik 00:07:24.740 --> 00:07:27.009 align:middle line:82% position:46% size:100% het wel belangrijk dat daarvoor verantwoordelijkheid wordt genomen. 00:07:27.579 --> 00:07:30.016 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de armoede die op dit moment aanwezig is op de eilanden, zowel de 00:07:30.137 --> 00:07:33.350 align:middle line:82% position:46% size:100% cas als de BES-eilanden, als onderdeel van die gedeelde 00:07:33.470 --> 00:07:35.509 align:middle line:82% position:46% size:100% geschiedenis, waarvoor toch wel verantwoordelijkheid genomen moet 00:07:35.629 --> 00:07:38.389 align:middle line:82% position:46% size:100% worden zonder af te doen aan het gegeven dat er ook op de eilanden 00:07:38.509 --> 00:07:40.579 align:middle line:82% position:46% size:100% iets moet gebeuren. Maar ik zou hier graag vooral willen 00:07:40.699 --> 00:07:43.670 align:middle line:82% position:46% size:100% weten wat er nog meer gedaan kan worden om de positie daar te 00:07:43.790 --> 00:07:44.199 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken. 00:07:45.699 --> 00:07:47.307 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie mevrouw Kamminga nog wat fronsen. 00:07:47.427 --> 00:07:49.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vermoed dat zij nog een interruptie heeft. 00:07:50.230 --> 00:07:51.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch een vervolgvraag. Dit is natuurlijk wel een heel 00:07:52.040 --> 00:07:55.069 align:middle line:82% position:46% size:100% makkelijk antwoord. Dat is prima en we krijgen daar ook 00:07:55.189 --> 00:07:58.910 align:middle line:82% position:46% size:100% nog een reactie op van de minister of eventueel de staatssecretaris. 00:07:59.029 --> 00:08:02.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar tegelijkertijd vind ik het zelf wel wat makkelijk om te stellen dat 00:08:02.209 --> 00:08:03.709 align:middle line:82% position:46% size:100% het een gedeelde verantwoordelijkheid is en dat het 00:08:03.829 --> 00:08:05.050 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee dus een Nederlands probleem is. 00:08:05.769 --> 00:08:09.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel nieuwsgierig zijn hoe mevrouw Bouchallikh reflecteert op 00:08:09.470 --> 00:08:11.589 align:middle line:82% position:46% size:100% de stappen die de landen zelf zetten en of ze dat voldoende vindt. 00:08:15.399 --> 00:08:16.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind vooral dat er 00:08:17.740 --> 00:08:19.339 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit moment vanuit Europees Nederland meer gedaan moet worden en 00:08:19.459 --> 00:08:21.879 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er samengewerkt moet worden met de eilanden. 00:08:22.269 --> 00:08:25.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat mij betreft wordt er nog te weinig vanuit Europees Nederland 00:08:25.579 --> 00:08:27.269 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. Vandaar ook de focus daarop van mijn 00:08:27.389 --> 00:08:27.649 align:middle line:82% position:46% size:100% kant. 00:08:29.500 --> 00:08:31.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heeft u ook nog een interruptie van mevrouw Van den Berg. 00:08:31.959 --> 00:08:32.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. 00:08:36.250 --> 00:08:39.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil toch nog even verder ingaan op de antwoorden van mevrouw 00:08:39.169 --> 00:08:44.419 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh, ook omdat we het hier eerder hebben gehad over 00:08:44.539 --> 00:08:46.509 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld het COHO en alle hervormingen. 00:08:47.259 --> 00:08:52.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil je een bepaalde sociaal economische structuur versterken, 00:08:52.509 --> 00:08:56.330 align:middle line:82% position:46% size:100% dan moet je als land ook de bereidheid hebben om bepaalde 00:08:56.450 --> 00:09:00.106 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen te nemen. Daar zou ik graag nog even een 00:09:00.226 --> 00:09:03.429 align:middle line:82% position:46% size:100% reflectie op willen horen. Want, zeg ik altijd, it takes two to 00:09:03.549 --> 00:09:04.149 align:middle line:82% position:46% size:100% tango. 00:09:07.539 --> 00:09:10.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed dat dit punt ook wordt aangehaald. 00:09:11.379 --> 00:09:15.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind niet dat wij vanuit Europees Nederland steun moeten geven met 00:09:15.649 --> 00:09:17.950 align:middle line:82% position:46% size:100% zulke strenge voorwaarden zoals destijds met corona. 00:09:18.820 --> 00:09:21.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Juist dat laat mij niet zien dat er sprake is van gelijkwaardigheid. 00:09:22.009 --> 00:09:25.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt geld en steun geboden onder hele strenge voorwaarden. 00:09:26.110 --> 00:09:28.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ons betreft zou gelijkwaardigheid de basis moeten 00:09:28.970 --> 00:09:30.850 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn en zou van daaruit de samenwerking moeten worden opgezet. 00:09:31.149 --> 00:09:34.129 align:middle line:82% position:46% size:100% En ja, it takes two to tango. Maar op het moment dat structureel 00:09:34.250 --> 00:09:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% en historisch gezien een van de partners is achtergesteld, vind ik 00:09:38.120 --> 00:09:40.539 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de ander daarin meer verantwoordelijkheid moet nemen. 00:09:43.120 --> 00:09:45.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat dit aanleiding geeft tot een volgende interruptie. 00:09:46.009 --> 00:09:47.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef mevrouw Van den Berg het woord. 00:09:48.570 --> 00:09:48.879 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben 00:09:51.509 --> 00:09:54.429 align:middle line:82% position:46% size:100% met 10-10-10 alle schulden die er waren, in één klap weggevaagd, dus 00:09:54.549 --> 00:09:55.259 align:middle line:82% position:46% size:100% men begon met een 00:09:56.759 --> 00:10:00.730 align:middle line:82% position:46% size:100% schone lei. Ik heb in andere debatten ook al 00:10:00.850 --> 00:10:06.100 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd dat ik best bereid ben om een stukje kwijt te schelden van de 00:10:06.220 --> 00:10:10.157 align:middle line:82% position:46% size:100% lening die nu uitstaat, maar nogmaals, dan verwacht ik wel dat er 00:10:10.277 --> 00:10:15.029 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de andere kant ook bewogen wordt en dat er ook zichtbaar stappen 00:10:15.690 --> 00:10:18.570 align:middle line:82% position:46% size:100% worden genomen. Daar zou ik toch wel graag een 00:10:18.690 --> 00:10:19.620 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie op willen horen. 00:10:21.730 --> 00:10:24.086 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dit soort vragen heel veelzeggend over de manier waarop er 00:10:24.206 --> 00:10:27.940 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit Europees Nederland naar onze landgenoten wordt gekeken. 00:10:28.059 --> 00:10:31.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zojuist in mijn bijdrage gezegd dat het ons niet eens lukt 00:10:31.220 --> 00:10:34.090 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit Europees Nederland om een bestaansminimum te garanderen. 00:10:34.210 --> 00:10:36.909 align:middle line:82% position:46% size:100% In 2016 heeft het College voor de Rechten van de Mens gezegd dat op de 00:10:37.029 --> 00:10:38.679 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden mensenrechten worden geschonden. 00:10:38.980 --> 00:10:41.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het heel belangrijk om zeker ook zelf in onze eigen spiegel te 00:10:42.049 --> 00:10:45.649 align:middle line:82% position:46% size:100% blijven kijken en die problemen op te pakken en om dat zo veel mogelijk 00:10:45.769 --> 00:10:48.559 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen in samenwerking. Ik ben het niet helemaal eens met 00:10:48.679 --> 00:10:51.200 align:middle line:82% position:46% size:100% wat hier wordt gesteld over wat er wel of niet vanuit de eilanden 00:10:51.320 --> 00:10:51.700 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt. 00:10:54.129 --> 00:10:57.958 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zie ik toch een vermenging van de BES-eilanden en de CAS-landen. 00:10:58.078 --> 00:11:01.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de BES-eilanden hebben wij een hele andere verantwoordelijkheid. 00:11:02.080 --> 00:11:05.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Niet voor niets is de minister voor Armoede ook vandaag aanwezig. 00:11:10.210 --> 00:11:14.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Met de CAS-landen zitten wij samen in één Koninkrijk. 00:11:16.000 --> 00:11:18.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Is mevrouw Bouchallikh het hierover wel met het CDA eens? 00:11:19.570 --> 00:11:21.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg: wil je daar 00:11:22.600 --> 00:11:27.309 align:middle line:82% position:46% size:100% de sociaal economische structuur versterken, dan kan dat niet alleen 00:11:28.240 --> 00:11:30.850 align:middle line:82% position:46% size:100% door er alleen maar geld in te stoppen, maar dan moet je ook bereid 00:11:31.059 --> 00:11:36.950 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn om in je eigen land dingen aan te passen, zoals we in Nederland in 00:11:37.070 --> 00:11:39.720 align:middle line:82% position:46% size:100% de jaren negentig heel pijnlijk hebben gedaan met de 00:11:39.970 --> 00:11:41.899 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsongeschiktheid, om maar wat te noemen. 00:11:42.019 --> 00:11:43.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Een paar jaar geleden hebben we bijvoorbeeld de pensioenleeftijd 00:11:43.669 --> 00:11:47.120 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd — en dat vond ook niet iedereen leuk — omdat we met z'n 00:11:47.240 --> 00:11:51.320 align:middle line:82% position:46% size:100% allen steeds ouder worden. Ook wij moeten regelmatig 00:11:51.440 --> 00:11:55.428 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen nemen waarvan niet iedereen zegt dat ze het mietersleuk 00:11:55.548 --> 00:11:57.220 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden dat dat gebeurt in het parlement. 00:11:59.740 --> 00:12:03.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is de vraag, voorzitter? Nou ja, ik ben toch heel benieuwd 00:12:04.269 --> 00:12:10.450 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe hiernaar gekeken wordt en of die principiële bereidheid er is, want 00:12:10.570 --> 00:12:15.740 align:middle line:82% position:46% size:100% it takes two to tango. Van ons mag je een investering en 00:12:15.860 --> 00:12:19.909 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking en steun verwachten, maar aan de andere kant moet er dan 00:12:20.029 --> 00:12:23.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ook de bereidheid zijn om concrete maatregelen te nemen die niet altijd 00:12:23.659 --> 00:12:27.639 align:middle line:82% position:46% size:100% even leuk zijn. Nou ga ik toch heel even ingrijpen 00:12:27.759 --> 00:12:30.669 align:middle line:82% position:46% size:100% want mijn verzoek aan de commissie is om de interrupties iets bondiger 00:12:31.269 --> 00:12:32.740 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen. Mevrouw Bouchallikh gaat over haar 00:12:32.860 --> 00:12:35.870 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen antwoorden. Ik geef u de gelegenheid om hierop 00:12:35.990 --> 00:12:39.440 align:middle line:82% position:46% size:100% te reageren, maar dat is aan u. Ik verzoek de commissie om de 00:12:39.559 --> 00:12:40.950 align:middle line:82% position:46% size:100% interrupties bondig te 00:12:42.759 --> 00:12:45.320 align:middle line:82% position:46% size:100% houden. Heel kort, want volgens mij is deze 00:12:45.440 --> 00:12:48.159 align:middle line:82% position:46% size:100% houding die ik nu ervaar bij het CDA ook precies het probleem. 00:12:48.279 --> 00:12:51.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt heel erg gedaan alsof er geen bereidheid is bij de eilanden 00:12:51.279 --> 00:12:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% om zelf aan de slag te gaan. Ik wijs erop dat we ook oog moeten 00:12:54.889 --> 00:12:56.799 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben voor de historische ongelijkheid 00:12:58.419 --> 00:13:01.750 align:middle line:82% position:46% size:100% en als Europees Nederland extra verantwoordelijkheid moeten nemen. 00:13:02.279 --> 00:13:04.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat dat niet in voldoende mate wordt gedaan. 00:13:06.399 --> 00:13:09.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover kunnen wij van mening verschillen, maar als wij niet eens 00:13:09.190 --> 00:13:12.206 align:middle line:82% position:46% size:100% mensenrechten kunnen garanderen, dan vind ik zeker dat wij eerst in onze 00:13:12.326 --> 00:13:14.049 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen spiegel moeten kijken en dan overzees. 00:13:16.570 --> 00:13:19.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat dit nog steeds aanleiding geeft voor een vraag. 00:13:19.909 --> 00:13:22.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zit u op de vierde en u heeft er vijf. 00:13:22.169 --> 00:13:23.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verzoek u om het kort en bondig te doen. 00:13:25.509 --> 00:13:28.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wíj mensenrechten moeten garanderen, zeg ik — en dat is net 00:13:28.580 --> 00:13:32.289 align:middle line:82% position:46% size:100% het punt dat mevrouw Kamminga ook aangaf — dat de landen autonoom zijn 00:13:32.889 --> 00:13:35.450 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat in eerste instantie zelf moeten doen. 00:13:35.570 --> 00:13:38.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik dan nog graag wel even een heel concreet antwoord op horen. 00:13:40.840 --> 00:13:41.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Hebben we 00:13:43.389 --> 00:13:45.620 align:middle line:82% position:46% size:100% het nu over de CAS of de BES? We hebben het over de CAS. 00:13:45.740 --> 00:13:45.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij 00:13:48.129 --> 00:13:51.789 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn punt over het rapport over de mensenrechten ging het over de BES. 00:13:55.389 --> 00:13:58.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het idee dat mevrouw Wuite een vraag heeft. 00:13:58.169 --> 00:13:58.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Of 00:14:00.429 --> 00:14:02.129 align:middle line:82% position:46% size:100% een punt van orde. 00:14:03.629 --> 00:14:06.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk inderdaad dat die twee heel erg door elkaar heen worden 00:14:07.090 --> 00:14:09.940 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruikt. Ik hecht er ook aan om vast te 00:14:10.059 --> 00:14:15.350 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen dat we dit debat primair over het sociaal domein en de 00:14:15.470 --> 00:14:18.730 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursakkoorden van Caribisch Nederland willen houden. 00:14:20.500 --> 00:14:25.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel de zorgen van de collega links van mij, maar ik wil haar wel 00:14:25.750 --> 00:14:30.379 align:middle line:82% position:46% size:100% proberen aan te moedigen om een aantal punten die zij noemt, te 00:14:30.500 --> 00:14:34.970 align:middle line:82% position:46% size:100% reserveren voor het debat over de hervormingsagenda, dat met name gaat 00:14:35.090 --> 00:14:39.460 align:middle line:82% position:46% size:100% over Curaçao, Aruba en Sint-Maarten, want anders gebruiken we onze tijd 00:14:39.700 --> 00:14:43.190 align:middle line:82% position:46% size:100% voor verschillende zaken. De rol van deze bewindspersonen ten 00:14:43.309 --> 00:14:46.279 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzien van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius is substantieel 00:14:46.399 --> 00:14:47.899 align:middle line:82% position:46% size:100% anders. En dat is eigenlijk de enige 00:14:48.019 --> 00:14:50.820 align:middle line:82% position:46% size:100% opmerking die ik wil maken, namelijk dat we ervoor moeten waken dat we 00:14:50.940 --> 00:14:53.730 align:middle line:82% position:46% size:100% dat niet door elkaar gaan gooien, want dan wordt het verwarrend en dan 00:14:53.850 --> 00:14:55.750 align:middle line:82% position:46% size:100% voel ik me uitgenodigd om wat te gaan zeggen. 00:14:55.960 --> 00:14:58.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik juist niet, want we hebben heel nadrukkelijk een debat 00:14:58.309 --> 00:14:59.669 align:middle line:82% position:46% size:100% aangevraagd over de hervormingsagenda en bijvoorbeeld 00:14:59.789 --> 00:15:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% deze punten met betrekking tot artikel 43 van het Statuut, en dat 00:15:04.370 --> 00:15:07.490 align:middle line:82% position:46% size:100% soort zaken. Dus dat zeg ik toch even, niet tegen 00:15:07.610 --> 00:15:10.330 align:middle line:82% position:46% size:100% de collega links, maar tegen u, voorzitter. 00:15:12.909 --> 00:15:15.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laatste was een punt van orde. Dat beaam ik. 00:15:15.470 --> 00:15:17.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de commissie dat ook omarmt. 00:15:17.600 --> 00:15:20.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan krijgt mevrouw Wuite nu het woord voor haar bijdrage. 00:15:20.409 --> 00:15:21.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook u heeft vijf minuten. 00:15:23.950 --> 00:15:26.006 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank, voorzitter. Wat fijn dat we u in ons midden 00:15:26.126 --> 00:15:27.220 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Volgens mij is dat voor het eerst. 00:15:29.379 --> 00:15:34.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is avond, maar middag. En dus: bon tardi, good afternoon, 00:15:35.009 --> 00:15:38.809 align:middle line:82% position:46% size:100% en goedenavond, voor de mensen hier. Bon tardi en good afternoon voor de 00:15:38.929 --> 00:15:40.899 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen die nu wél live mee kunnen kijken. 00:15:42.340 --> 00:15:44.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Fijn dat we dit debat met beide bewindspersonen hebben. 00:15:46.149 --> 00:15:48.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik met positief nieuws beginnen. 00:15:48.399 --> 00:15:50.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is namelijk inderdaad een recente brief van de minister, die 00:15:50.990 --> 00:15:54.740 align:middle line:82% position:46% size:100% aankondigt dat er vanaf 1 januari aan de inkomstenkant flink wat bij 00:15:54.860 --> 00:15:56.120 align:middle line:82% position:46% size:100% komt voor Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. 00:15:56.240 --> 00:16:00.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Het tweede goede nieuws is dat er op de COP in Egypte 00:16:02.230 --> 00:16:05.590 align:middle line:82% position:46% size:100% een Koninkrijksdelegatie is, met nu eindelijk een next gen 00:16:08.139 --> 00:16:11.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribische jongeren, die zich stevig inzet voor de uitdagingen van de 00:16:11.389 --> 00:16:15.710 align:middle line:82% position:46% size:100% kleine eilanden in ons Koninkrijk. Ondanks deze positieve 00:16:15.830 --> 00:16:18.399 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelingen zijn er natuurlijk ook ontzettend veel zorgen. 00:16:18.519 --> 00:16:21.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Op Bonaire wordt het contract met Bonlab stopgezet, de bancaire 00:16:21.980 --> 00:16:27.460 align:middle line:82% position:46% size:100% dienstverlening op Statia is beneden peil, en Saba protesteert vreedzaam 00:16:27.580 --> 00:16:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% over de dienstverlening van ZJCN. De onderlinge bestuurlijke 00:16:32.149 --> 00:16:35.360 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoudingen lijken te verbeteren, maar toch vraag ik aan beide 00:16:35.480 --> 00:16:39.419 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen hier of het niet tijd is voor een onderzoek, zoals in 00:16:39.539 --> 00:16:42.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, naar het vertrouwen van burgers in Caribisch Nederland in 00:16:42.350 --> 00:16:44.710 align:middle line:82% position:46% size:100% het beleid dat wij hier vanuit Den Haag maken. 00:16:45.490 --> 00:16:48.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ongemak en onrechtvaardigheid. Daarom roep ik vooral 00:16:50.350 --> 00:16:54.399 align:middle line:82% position:46% size:100% deze staatssecretaris en deze minister op om de gevoelens van 00:16:54.730 --> 00:16:58.429 align:middle line:82% position:46% size:100% teleurstelling, die er sinds 2010 echt nog zijn, nog verder om te 00:16:58.549 --> 00:17:02.450 align:middle line:82% position:46% size:100% buigen naar een gevoel van wederzijds begrip, respect en 00:17:02.570 --> 00:17:05.537 align:middle line:82% position:46% size:100% waardering. A feeling of belonging while 00:17:05.656 --> 00:17:11.660 align:middle line:82% position:46% size:100% preserving the sense of Caribbean identity is essential om te bouwen 00:17:11.779 --> 00:17:15.730 align:middle line:82% position:46% size:100% aan een sterk Caribisch en een sterk Europees Nederland. 00:17:17.029 --> 00:17:18.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Als eerste zijn er natuurlijk mijn 00:17:18.230 --> 00:17:20.318 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen over het sociale domein, voor de minister. 00:17:21.068 --> 00:17:24.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is het bijzonder dat wij haar hier bij deze commissie hebben. 00:17:25.059 --> 00:17:31.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Want we concluderen helaas dat het gevoerde beleid van 2018-2020, en 00:17:31.640 --> 00:17:34.029 align:middle line:82% position:46% size:100% überhaupt dat sinds 10-10-10, de armoede ondanks de inzet van het 00:17:34.150 --> 00:17:37.880 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet niet heeft doen verminderen. Die is zelfs toegenomen, concludeert 00:17:38.000 --> 00:17:41.390 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister in haar brief. Kenmerkend voor Caribisch Nederland 00:17:41.509 --> 00:17:45.739 align:middle line:82% position:46% size:100% is een hoge participatiegraad op de arbeidsmarkt, maar toch verkeert een 00:17:45.858 --> 00:17:47.410 align:middle line:82% position:46% size:100% groot deel van de bevolking in armoede. 00:17:47.680 --> 00:17:52.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn werkende armen. Daarom vraag ik de minister of zij 00:17:52.789 --> 00:17:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% de conclusie deelt dat het gevoerde beleid niet effectief genoeg is 00:17:56.358 --> 00:18:01.099 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest, en of ze het met me eens is dat het ijkpunt achterhaald is en 00:18:01.220 --> 00:18:04.599 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we lef moeten tonen, zoals ik ook de vorige keer betoogde. 00:18:05.230 --> 00:18:08.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Mensen blijven te lang in armoede omdat de maatregelen aan de 00:18:08.970 --> 00:18:13.400 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenkant niet snel genoeg werken, en er nog geen normerend sociaal 00:18:13.519 --> 00:18:17.809 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum is, zoals in Nederland. Welke meetbare targets stelt de 00:18:17.930 --> 00:18:20.329 align:middle line:82% position:46% size:100% minister om armoede op Caribisch Nederland daadwerkelijk te 00:18:20.450 --> 00:18:23.450 align:middle line:82% position:46% size:100% verminderen, zoals zij voorstelt in haar laatste brief? 00:18:23.569 --> 00:18:26.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil de minister dit in vijf of tien jaar halveren, wat we ook in 00:18:27.079 --> 00:18:29.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland als norm stellen? Wil de minister, net als in 00:18:30.079 --> 00:18:33.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, ook de kinderarmoede in vier jaar halveren? 00:18:34.059 --> 00:18:37.720 align:middle line:82% position:46% size:100% En, zo ja, wat zijn dan de concrete beleidsdoelstellingen en indicatoren 00:18:38.200 --> 00:18:42.230 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Caribisch Nederland, zodat wij dit vanuit de Kamer actief kunnen 00:18:42.349 --> 00:18:44.798 align:middle line:82% position:46% size:100% monitoren, en zodat de verwachtingen in ieder geval helder worden? 00:18:45.579 --> 00:18:46.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik ben enorm blij met de 00:18:46.970 --> 00:18:49.819 align:middle line:82% position:46% size:100% eensgezindheid van de Kamer, die oproept het onderzoek voor een 00:18:49.940 --> 00:18:55.640 align:middle line:82% position:46% size:100% normerend sociaal minimum naar voren te halen en voor september 2023 af 00:18:55.759 --> 00:18:57.890 align:middle line:82% position:46% size:100% te ronden. Daarom wil ik graag weten hoe de 00:18:58.009 --> 00:19:01.640 align:middle line:82% position:46% size:100% minister mijn motie gaat uitvoeren, en of ze kan toezeggen dat de Kamer 00:19:01.759 --> 00:19:05.059 align:middle line:82% position:46% size:100% in het eerste kwartaal van volgend jaar wordt geïnformeerd over de 00:19:05.180 --> 00:19:08.000 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgang. Kan de minister in die brief daarom 00:19:08.119 --> 00:19:10.839 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien ook alvast de mogelijke beleidsscenario's in beeld brengen 00:19:11.410 --> 00:19:13.509 align:middle line:82% position:46% size:100% in aanloop naar de resultaten van het onderzoek? 00:19:13.660 --> 00:19:17.869 align:middle line:82% position:46% size:100% En is de minister misschien bereid om dat normerend sociaal minimum 00:19:17.990 --> 00:19:23.019 align:middle line:82% position:46% size:100% zelfs toe te passen vanaf 1 januari 2024, in plaats van vanaf 2025? 00:19:23.559 --> 00:19:25.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan heb ik een aantal vragen voor de 00:19:25.700 --> 00:19:27.259 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris over de bestuursakkoorden. 00:19:27.380 --> 00:19:29.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd naar een reflectie van de staatssecretaris over de 00:19:29.839 --> 00:19:32.329 align:middle line:82% position:46% size:100% functie van deze akkoorden. Zijn dit blijvende 00:19:32.450 --> 00:19:34.359 align:middle line:82% position:46% size:100% beleidsinstrumenten, die ze zal inzetten? 00:19:34.568 --> 00:19:38.200 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat betekenen deze akkoorden voor burgers op Bonaire, Statia en Saba? 00:19:39.160 --> 00:19:41.989 align:middle line:82% position:46% size:100% In de bestuursakkoorden staan concrete acties op het gebied van 00:19:42.108 --> 00:19:43.549 align:middle line:82% position:46% size:100% toerisme en economische ontwikkeling. 00:19:43.670 --> 00:19:47.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een grote uitdaging vanwege de kleinschaligheid van de eilanden. 00:19:48.039 --> 00:19:51.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar mijn volgende vraag aan de staatssecretaris: kan zij toezeggen 00:19:51.809 --> 00:19:56.660 align:middle line:82% position:46% size:100% om na de eilandraadsverkiezingen met de openbare lichamen en EZK concrete 00:19:56.779 --> 00:19:59.660 align:middle line:82% position:46% size:100% meerjarenplannen te maken om economische veerkracht en 00:19:59.779 --> 00:20:03.220 align:middle line:82% position:46% size:100% diversificatie te concretiseren en verder te verbeteren? 00:20:04.390 --> 00:20:07.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast hebben de Kamers van Koophandel van alle zes de eilanden 00:20:07.630 --> 00:20:11.239 align:middle line:82% position:46% size:100% recentelijk tijdens een gezamenlijke vergadering besloten om meer samen 00:20:11.358 --> 00:20:14.660 align:middle line:82% position:46% size:100% te werken en de handel en de connectiviteit tussen de eilanden te 00:20:14.779 --> 00:20:17.539 align:middle line:82% position:46% size:100% bevorderen. Welke rol ziet de staatssecretaris 00:20:17.660 --> 00:20:21.440 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het Rijk om dit te faciliteren? Is het lopende onderzoek om 00:20:21.559 --> 00:20:25.220 align:middle line:82% position:46% size:100% vliegverkeer tussen de eilanden een openbaarvervoersverplichting te 00:20:25.339 --> 00:20:28.509 align:middle line:82% position:46% size:100% maken inmiddels afgerond en, zo ja, zijn de resultaten beschikbaar? 00:20:29.230 --> 00:20:30.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot. 00:20:32.619 --> 00:20:37.109 align:middle line:82% position:46% size:100% D66 weet dat Caribische mensen trots zijn en willen dat hun eiland 00:20:37.230 --> 00:20:39.529 align:middle line:82% position:46% size:100% floreert. Onze fractie gelooft in de 00:20:39.650 --> 00:20:41.529 align:middle line:82% position:46% size:100% economische potentie van Caribisch Nederland. 00:20:41.799 --> 00:20:44.710 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan uit van kansen die commitment en investeringen vragen. 00:20:45.369 --> 00:20:49.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals ik tijdens het begrotingsdebat al aangaf: het gaat om een goeie 00:20:49.509 --> 00:20:51.700 align:middle line:82% position:46% size:100% dosis lef. Dank, voorzitter. 00:20:53.769 --> 00:20:56.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Wuite. Mag ik mevrouw Van den Berg het 00:20:56.150 --> 00:21:00.148 align:middle line:82% position:46% size:100% woord geven voor haar bijdrage? Dank u wel, voorzitter. 00:21:00.990 --> 00:21:03.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de minister voor Armoedebeleid voor de brief van 14 00:21:03.859 --> 00:21:07.960 align:middle line:82% position:46% size:100% oktober, het uitgebreide rapport, en de brief van nu met de besluiten van 00:21:08.079 --> 00:21:11.980 align:middle line:82% position:46% size:100% januari. Ik ben ook heel benieuwd wat de 00:21:12.099 --> 00:21:15.220 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete stappen voor de komende jaren zullen zijn. 00:21:15.339 --> 00:21:19.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit mij graag aan bij de vragen van mevrouw Wuite op dat gebied. 00:21:19.750 --> 00:21:24.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mooi om te lezen dat er op basis van mijn motie gewerkt wordt 00:21:24.410 --> 00:21:24.640 align:middle line:82% position:46% size:100% aan een 00:21:28.480 --> 00:21:30.440 align:middle line:82% position:46% size:100% WW-uitkering. Wat is het tijdpad daarvan? 00:21:30.559 --> 00:21:33.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan de kinderopvang. 00:21:33.549 --> 00:21:36.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Op basis van een motie van meneer Ceder is 00:21:37.809 --> 00:21:44.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoek gedaan naar de kosten van het innen van de 4% eigen bijdrage 00:21:44.529 --> 00:21:46.750 align:middle line:82% position:46% size:100% ten opzichte van de opbrengsten. 00:21:51.730 --> 00:21:55.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit de brief van Sociale Zaken blijkt dat het een, wat mij betreft, 00:21:55.170 --> 00:21:59.329 align:middle line:82% position:46% size:100% marginaal verschil is. Ik ben er niet op uit om om extra 00:21:59.450 --> 00:22:04.309 align:middle line:82% position:46% size:100% geld te vragen, maar ik heb begrepen dat er een geoormerkt bedrag van 1 00:22:04.430 --> 00:22:08.289 align:middle line:82% position:46% size:100% miljoen euro is dat bedoeld is voor arbeidsbemiddeling op de eilanden. 00:22:08.859 --> 00:22:12.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen weet dat een goede kinderopvang de arbeidsbemiddeling 00:22:12.740 --> 00:22:14.880 align:middle line:82% position:46% size:100% bevordert. Er is daar ook geen kindgebonden 00:22:15.000 --> 00:22:18.309 align:middle line:82% position:46% size:100% budget. Ik vraag de minister of er een 00:22:18.430 --> 00:22:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijkheid is om het oormerk te verbreden, zodat we naar gratis 00:22:24.200 --> 00:22:27.769 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang op de eilanden kunnen gaan. 00:22:29.109 --> 00:22:32.578 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Mevrouw Wuite en mevrouw Bouchallikh 00:22:32.699 --> 00:22:38.329 align:middle line:82% position:46% size:100% gaven het al aan: naast verhoging van minimumloon en uitkeringen is 00:22:38.450 --> 00:22:41.380 align:middle line:82% position:46% size:100% een verlaging van de kosten gewoon erg belangrijk. 00:22:42.089 --> 00:22:46.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Die weg is ook heel belangrijk om die sociaal-economische structuur te 00:22:47.089 --> 00:22:51.130 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken en bijvoorbeeld zelf meer te kunnen verbouwen. 00:22:51.880 --> 00:22:55.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik lees dat er alleen op Sint-Eustatius is gesproken over de 00:22:55.430 --> 00:22:58.099 align:middle line:82% position:46% size:100% geitenoverlast, maar ik zie geen concreet plan. 00:22:58.220 --> 00:23:02.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie niks over ezels, waar ik het vaker over heb gehad, en niks over 00:23:02.960 --> 00:23:08.733 align:middle line:82% position:46% size:100% de andere eilanden, terwijl de dierenoverlast een probleem is voor 00:23:08.854 --> 00:23:11.996 align:middle line:82% position:46% size:100% de ontwikkeling van de landbouw. Maar er zijn ook andere wijzen om de 00:23:12.115 --> 00:23:16.660 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten te verlagen, bijvoorbeeld met water, internet en duurzame energie. 00:23:17.829 --> 00:23:21.380 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een beetje de indruk dat het ministerie van Sociale Zaken 00:23:21.500 --> 00:23:27.529 align:middle line:82% position:46% size:100% bijzonder actief is in het verhogen van uitkeringen en het minimumloon, 00:23:27.650 --> 00:23:32.888 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat andere ministeries niet met hetzelfde enthousiasme bezig zijn. 00:23:34.839 --> 00:23:37.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Klopt het dat de prijs van zonnepanelen, omdat er al een paar 00:23:37.880 --> 00:23:42.089 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar geen besluit is genomen, gestegen is van 36 naar 52 miljoen 00:23:42.210 --> 00:23:45.069 align:middle line:82% position:46% size:100% euro, maar dat er nog geen concreet besluit is? 00:23:46.299 --> 00:23:50.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Blijkbaar is er ongeveer 20 miljoen beschikbaar. 00:23:51.349 --> 00:23:56.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat niet naar het WEB op Bonaire, maar naar een stichting in 00:23:56.180 --> 00:24:00.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Den Haag om dit op te pakken. Dat zijn dingen die ik uit het veld 00:24:00.740 --> 00:24:02.239 align:middle line:82% position:46% size:100% meekrijg. Misschien kloppen ze niet, maar ik 00:24:02.358 --> 00:24:05.869 align:middle line:82% position:46% size:100% zou hier wel graag duidelijkheid over krijgen. 00:24:05.990 --> 00:24:09.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het namelijk heel belangrijk dat er met de lokale bevolking wordt 00:24:09.259 --> 00:24:11.079 align:middle line:82% position:46% size:100% gewerkt. Voorzitter. 00:24:11.650 --> 00:24:15.064 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem toch ook even Bonlab. Wij hebben er vanmorgen een brief 00:24:15.183 --> 00:24:18.319 align:middle line:82% position:46% size:100% over gekregen. Mede namens mevrouw Simons heb ik 00:24:18.440 --> 00:24:21.529 align:middle line:82% position:46% size:100% een verzoek gestuurd naar de griffier om het morgenochtend te 00:24:21.650 --> 00:24:23.710 align:middle line:82% position:46% size:100% agenderen voor de procedurevergadering van de 00:24:23.829 --> 00:24:25.269 align:middle line:82% position:46% size:100% commissie voor VWS en 00:24:27.130 --> 00:24:29.259 align:middle line:82% position:46% size:100% er een schriftelijk overleg over te voeren. 00:24:30.279 --> 00:24:34.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Het CDA wil misschien best accepteren dat er een effectievere 00:24:34.608 --> 00:24:37.940 align:middle line:82% position:46% size:100% manier kan zijn om dingen in te richten, maar we zijn er zeker niet 00:24:38.059 --> 00:24:43.089 align:middle line:82% position:46% size:100% van overtuigd dat één lab de oplossing is voor Bonaire. 00:24:44.470 --> 00:24:46.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Recente overstromingen hebben laten 00:24:46.579 --> 00:24:50.779 align:middle line:82% position:46% size:100% zien dat kennis, kunde en onderhoud met betrekking tot water zijn 00:24:50.900 --> 00:24:54.059 align:middle line:82% position:46% size:100% vertrokken. Rijke mensen hebben blijkbaar 00:24:54.180 --> 00:24:57.859 align:middle line:82% position:46% size:100% gebouwd in gebieden die wij de uiterwaarden zouden noemen, en de 00:24:57.980 --> 00:25:01.369 align:middle line:82% position:46% size:100% lokale bevolking in de binnenstad zit nu met allerlei schade omdat er 00:25:01.490 --> 00:25:05.119 align:middle line:82% position:46% size:100% niet voldoende onderhoud is gepleegd bij bijvoorbeeld de bouw van 00:25:05.240 --> 00:25:09.339 align:middle line:82% position:46% size:100% tuinmuren of het leeghalen van de goten, zoals wij zouden doen. 00:25:10.299 --> 00:25:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Het staat nu dus volop onder water. We hebben vorig jaar de Limburgse 00:25:14.950 --> 00:25:20.490 align:middle line:82% position:46% size:100% ellende in Nederland gehad en ik vroeg me af wat er gaat gebeuren om 00:25:20.609 --> 00:25:23.710 align:middle line:82% position:46% size:100% de bevolking van de BES-eilanden te helpen maar vooral ook om de kennis 00:25:23.980 --> 00:25:28.430 align:middle line:82% position:46% size:100% en kunde weer terug te brengen. In dat kader noem ik ook dat de 00:25:28.549 --> 00:25:32.950 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden geen waterschapsbank hebben en daarom moeten lenen op een dure 00:25:33.279 --> 00:25:35.528 align:middle line:82% position:46% size:100% kapitaalmarkt. Is daar 00:25:37.029 --> 00:25:41.169 align:middle line:82% position:46% size:100% een oplossing voor te vinden? Voorzitter. 00:25:41.619 --> 00:25:46.568 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat ik tijdsproblemen kom. Ik heb in ieder geval nog één vraag. 00:25:46.779 --> 00:25:52.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat de bestuursakkoorden er zijn, met concrete afspraken voor 00:25:52.220 --> 00:25:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% de BES-eilanden, maar ik ben heel benieuwd hoe die afspraken worden 00:25:55.579 --> 00:25:59.579 align:middle line:82% position:46% size:100% gemonitord en hoe er tussentijds wordt aangepast. 00:25:59.700 --> 00:26:00.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:26:02.740 --> 00:26:05.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, mevrouw Van den Berg. U heeft het keurig binnen de 00:26:05.910 --> 00:26:07.898 align:middle line:82% position:46% size:100% gestelde tijd gedaan, waarvoor complimenten. 00:26:08.318 --> 00:26:10.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan mevrouw Kamminga van de VVD. 00:26:11.829 --> 00:26:14.839 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voorzitter. Dit is een discussie die natuurlijk 00:26:14.960 --> 00:26:15.700 align:middle line:82% position:46% size:100% al langer loopt, en 00:26:18.130 --> 00:26:20.839 align:middle line:82% position:46% size:100% mijn collega's weten van mij dat ik altijd een beetje puzzel of ik nou 00:26:20.960 --> 00:26:22.253 align:middle line:82% position:46% size:100% blij moet zijn met dit debat of juist niet. 00:26:22.374 --> 00:26:24.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat dan niet over het onderwerp, maar ik vind dan 00:26:24.799 --> 00:26:26.619 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk dat wij als commissie niet geslaagd zijn in ons doel. 00:26:26.920 --> 00:26:29.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had mijzelf in ieder geval als doel gesteld dat ik binnen mijn 00:26:29.180 --> 00:26:33.079 align:middle line:82% position:46% size:100% fractie voortdurend aan zou geven dat de BES gewoon integraal 00:26:33.200 --> 00:26:36.200 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel is van al het beleid vanuit de vakministeries. 00:26:36.319 --> 00:26:39.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus hoewel ik het heel fijn vind dat ook de minister 00:26:40.900 --> 00:26:43.200 align:middle line:82% position:46% size:100% is aangeschoven, vind ik het ook 00:26:46.000 --> 00:26:49.029 align:middle line:82% position:46% size:100% weer jammer dat we dit separate debat moeten voeren. 00:26:49.150 --> 00:26:51.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou eigenlijk integraal onderdeel moeten zijn van de 00:26:51.470 --> 00:26:53.880 align:middle line:82% position:46% size:100% discussies die je ook in die commissie voert. 00:26:54.299 --> 00:26:57.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gezegd hebbende, stel ik de uitgebreide brief die we hebben 00:26:57.650 --> 00:26:59.450 align:middle line:82% position:46% size:100% ontvangen zeer op prijs. Nogmaals, dit onderwerp is niet voor 00:26:59.569 --> 00:27:01.700 align:middle line:82% position:46% size:100% niks separaat geagendeerd; we hebben het er vaak over en het is een 00:27:01.819 --> 00:27:05.210 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk probleem. Want het is natuurlijk toch 00:27:05.329 --> 00:27:05.950 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijnend dat, 00:27:07.960 --> 00:27:11.720 align:middle line:82% position:46% size:100% hoewel de arbeidsparticipatie heel hoog is, er nog steeds sprake is van 00:27:11.839 --> 00:27:12.326 align:middle line:82% position:46% size:100% armoede. Mevrouw Wuite refereerde daar ook 00:27:12.446 --> 00:27:13.579 align:middle line:82% position:46% size:100% aan. Armoede is natuurlijk altijd een 00:27:13.700 --> 00:27:16.720 align:middle line:82% position:46% size:100% groot probleem, maar als werk 00:27:19.180 --> 00:27:23.210 align:middle line:82% position:46% size:100% onvoldoende oplevert om van rond te komen, moeten we daar kritisch naar 00:27:23.329 --> 00:27:27.880 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken en daar stappen in zetten. Ik ben dus blij met deze brief en 00:27:28.000 --> 00:27:30.890 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met de eerdere toezegging om de termijn toch iets naar voren te 00:27:31.009 --> 00:27:32.299 align:middle line:82% position:46% size:100% halen. Volgens mij hoeven we die discussie 00:27:32.420 --> 00:27:34.676 align:middle line:82% position:46% size:100% dus niet opnieuw te voeren. Ik zie nog wel het volgende, en 00:27:34.797 --> 00:27:37.630 align:middle line:82% position:46% size:100% volgens mij refereerde mijn buurvrouw daar ook aan. 00:27:38.619 --> 00:27:42.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik bekijk wat er gedaan is, lees ik toch nog heel veel: minimumloon 00:27:42.680 --> 00:27:45.054 align:middle line:82% position:46% size:100% omhoog, uitkeringen omhoog en subsidie nultarief. 00:27:45.173 --> 00:27:46.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Want aan de inkomstenkant zit het dan vaak op subsidie. 00:27:49.539 --> 00:27:52.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn zaken die wij op zich allemaal kunnen steunen als VVD, 00:27:52.400 --> 00:27:56.180 align:middle line:82% position:46% size:100% maar ik mis nog een beetje wat we gaan doen aan de kostenkant. 00:27:56.299 --> 00:28:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn veel intenties, maar hoe effectief zijn die zaken dan en wat 00:28:01.250 --> 00:28:05.019 align:middle line:82% position:46% size:100% voor perspectief geeft dat nu? We zeggen dit namelijk al jaren. 00:28:05.439 --> 00:28:10.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg niet dat het kabinet daar niet aan werkt, maar gebeurt dit nou 00:28:10.250 --> 00:28:12.519 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat het niet gaat werken? Dan moeten we dat gesprek eens een 00:28:12.640 --> 00:28:16.400 align:middle line:82% position:46% size:100% keer voeren. Of is het omdat we niet de juiste 00:28:16.519 --> 00:28:18.308 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen hebben? Of is er gewoon meer nodig? 00:28:18.970 --> 00:28:21.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zou ik graag een reflectie op willen en ik denk dat die van de 00:28:21.380 --> 00:28:23.170 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris zal komen. 00:28:25.529 --> 00:28:27.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Datzelfde geldt wel een beetje voor 00:28:28.839 --> 00:28:33.230 align:middle line:82% position:46% size:100% de vraag wat we doen om het economische potentieel te verbreden 00:28:33.349 --> 00:28:37.130 align:middle line:82% position:46% size:100% en wat meer banen te creëren, die dan wellicht wél het verdienvermogen 00:28:37.250 --> 00:28:38.648 align:middle line:82% position:46% size:100% opleveren om mee rond te kunnen komen. 00:28:39.730 --> 00:28:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% We kijken nu heel erg hoe we het minimumloon kunnen verhogen, en ik 00:28:42.289 --> 00:28:45.079 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat dat één kant ervan is. Tegelijkertijd moeten we realistisch 00:28:45.200 --> 00:28:47.680 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Zij zitten in de context van de 00:28:48.039 --> 00:28:50.210 align:middle line:82% position:46% size:100% andere eilanden daar. We moeten mijns inziens ook 00:28:50.329 --> 00:28:53.513 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen dat als wij van werkgevers op de eilanden vragen om het 00:28:53.634 --> 00:28:57.589 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon heel snel heel ver omhoog te doen, we ze niet meer 00:28:57.710 --> 00:28:59.558 align:middle line:82% position:46% size:100% concurrerend maken in de economieën daar. 00:29:00.130 --> 00:29:03.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat dilemma dus wel en ik ben ook nieuwsgierig naar een reflectie 00:29:03.609 --> 00:29:08.500 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop van de bewindspersonen. Hoe vinden we nou de juiste balans? 00:29:08.950 --> 00:29:12.123 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou willen voorkomen dat we op den duur alle bedrijvigheid daar 00:29:12.242 --> 00:29:16.000 align:middle line:82% position:46% size:100% wegconcurreren en we vervolgens alleen nog maar afhankelijk zijn van 00:29:16.329 --> 00:29:16.929 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkeringen. 00:29:19.029 --> 00:29:21.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zouden we daaraan kunnen doen? De gesprekken die wij hebben 00:29:21.500 --> 00:29:23.589 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoerd, ook hier met vertegenwoordigers van de eilanden, 00:29:23.710 --> 00:29:25.299 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan toch nog vaak over kleine dingen. 00:29:25.689 --> 00:29:29.606 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ja, ik noem het nu kleine dingen maar eigenlijk zijn ze dat niet; ze 00:29:29.727 --> 00:29:33.140 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn heel groot. Het gaat om goed internet en toegang 00:29:33.259 --> 00:29:37.369 align:middle line:82% position:46% size:100% tot een bank; al dat soort zaken. Mevrouw Wuite noemde al de 00:29:37.490 --> 00:29:40.608 align:middle line:82% position:46% size:100% verbindingen. Dat zou denk ik zo helpen om het 00:29:40.729 --> 00:29:44.420 align:middle line:82% position:46% size:100% verdienvermogen te vergroten, om dingen makkelijker te maken, om het 00:29:44.539 --> 00:29:49.119 align:middle line:82% position:46% size:100% vertrouwen terug te brengen en om de onderlinge relaties te versterken. 00:29:50.140 --> 00:29:52.460 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het er eerder over gehad, maar ik vind dat we op die punten 00:29:52.579 --> 00:29:55.849 align:middle line:82% position:46% size:100% veel in de taskforce en werkgroepvarianten blijven, dus ik 00:29:55.970 --> 00:30:00.000 align:middle line:82% position:46% size:100% zou toch willen kijken of we daar grotere stappen en wat meer effort 00:30:00.119 --> 00:30:02.358 align:middle line:82% position:46% size:100% op kunnen zetten. Ik denk dat dat hen daar ook verder 00:30:02.479 --> 00:30:07.240 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat helpen om zelf het verdienvermogen te vergroten. 00:30:10.420 --> 00:30:13.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Belangrijke partners hierin zijn natuurlijk toch de werkgevers. 00:30:13.509 --> 00:30:17.769 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben natuurlijk het Akkoord van Kralendijk gesloten. 00:30:18.160 --> 00:30:21.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg me af of een van de bewindspersonen nog een toelichting 00:30:21.259 --> 00:30:22.568 align:middle line:82% position:46% size:100% kan geven op hoe de gesprekken nu gaan. 00:30:23.019 --> 00:30:24.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kijken zij daar nu naar? We hebben onlangs de Kamer van 00:30:24.529 --> 00:30:29.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Koophandel en een aantal andere vertegenwoordigers langs gehad. 00:30:29.390 --> 00:30:31.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij geven aan dat er dingen goed gaan, maar dat ze ook wel zorgen 00:30:31.578 --> 00:30:34.579 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben over het zetten van verdere stappen, juist omdat, zoals ik al 00:30:34.700 --> 00:30:36.717 align:middle line:82% position:46% size:100% zei, de concurrentie ook belangrijk is. 00:30:36.836 --> 00:30:38.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vestigingsklimaat blijft ook belangrijk. 00:30:39.130 --> 00:30:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook daar krijg ik graag een reflectie op. 00:30:42.189 --> 00:30:44.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Over de bestuursakkoorden heb ik dezelfde vraag als mevrouw Wuite, 00:30:44.539 --> 00:30:48.339 align:middle line:82% position:46% size:100% dus gelet op de tijd zal ik die niet herhalen. 00:30:49.299 --> 00:30:52.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik ben wel nieuwsgierig hoe we dit gaan borgen. 00:30:52.759 --> 00:30:54.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het op zich wel een mooi instrument. 00:30:54.400 --> 00:30:57.054 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het wel goed om een vehikel te hebben om scherp te 00:30:57.173 --> 00:31:00.042 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben waar we op inzetten en wat de prioriteiten zijn. 00:31:00.163 --> 00:31:03.519 align:middle line:82% position:46% size:100% En hoe zorgen we dan dat we met elkaar de gewenste stappen maken? 00:31:05.869 --> 00:31:07.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Kamminga. Volgens mij heeft u nog een 00:31:07.950 --> 00:31:11.548 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie van mevrouw Wuite. En mevrouw Wuite vroeg zich nog even 00:31:11.890 --> 00:31:16.119 align:middle line:82% position:46% size:100% af of ze een vraag zou stellen over het laatste dat werd gezegd of over 00:31:16.240 --> 00:31:17.880 align:middle line:82% position:46% size:100% iets wat eerder werd gezegd. Laat ik het eerste doen. 00:31:18.329 --> 00:31:19.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien heb ik ook nog wel een tweede. 00:31:22.019 --> 00:31:26.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga zei dat er meer banen zouden komen. 00:31:26.130 --> 00:31:29.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb begrepen dat de werkloosheid, zeker voor Caribische begrippen, 00:31:30.089 --> 00:31:33.849 align:middle line:82% position:46% size:100% relatief laag is. Mensen werken wel en mensen hebben 00:31:33.970 --> 00:31:37.839 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere banen. Het lijkt erop dat met name 00:31:38.859 --> 00:31:45.289 align:middle line:82% position:46% size:100% authentieke Bonairianen, Sabanen en Statianen niet verder komen, vaak de 00:31:45.410 --> 00:31:47.779 align:middle line:82% position:46% size:100% lage inkomensgroepen vertegenwoordigen en banen in die 00:31:47.900 --> 00:31:50.269 align:middle line:82% position:46% size:100% categorieën hebben. Zij kunnen niet doorgroeien. 00:31:50.390 --> 00:31:53.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Is mevrouw Kamminga het met me eens dat er met name moet worden gekeken 00:31:53.339 --> 00:31:57.039 align:middle line:82% position:46% size:100% naar betere banen en doorscholingsmogelijkheden om dat 00:31:58.029 --> 00:31:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% schrijnende 00:32:00.099 --> 00:32:02.969 align:middle line:82% position:46% size:100% onderscheid tussen de betere banen voor Europese Nederlanders en de 00:32:03.088 --> 00:32:07.179 align:middle line:82% position:46% size:100% banen voor Caribische Nederlanders af te laten nemen? 00:32:10.180 --> 00:32:13.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Wuite, voor uw vraag, 00:32:15.369 --> 00:32:16.150 align:middle line:82% position:46% size:100% want ik ben het er helemaal mee eens. 00:32:16.269 --> 00:32:18.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was ook onderdeel van mijn betoog, of dat bedoelde ik in ieder 00:32:18.259 --> 00:32:22.339 align:middle line:82% position:46% size:100% geval te zeggen, namelijk dat we moeten investeren om daar beter 00:32:22.460 --> 00:32:24.799 align:middle line:82% position:46% size:100% betaalde banen te creëren. Daar zit natuurlijk ook een 00:32:24.920 --> 00:32:27.460 align:middle line:82% position:46% size:100% opleidingskant aan. In de brief zag ik daar wel 00:32:27.730 --> 00:32:29.680 align:middle line:82% position:46% size:100% aanzetten toe. Denk aan omscholingsmogelijkheden. 00:32:30.068 --> 00:32:32.089 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan blijft de vraag hoe je ervoor zorgt dat er ook banen zijn 00:32:32.210 --> 00:32:34.569 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de mensen die je omschoolt, zodat ze aan het werk kunnen en 00:32:34.690 --> 00:32:37.940 align:middle line:82% position:46% size:100% beter betaald worden. Dat was de achtergrond van de vragen 00:32:38.059 --> 00:32:40.789 align:middle line:82% position:46% size:100% die ik had over sneller internet. Dat is tegenwoordig niet alleen 00:32:40.910 --> 00:32:43.750 align:middle line:82% position:46% size:100% essentieel voor het dagelijkse functioneren, maar juist ook 00:32:44.230 --> 00:32:46.930 align:middle line:82% position:46% size:100% essentieel om bijvoorbeeld bedrijven daar te laten investeren, om daar 00:32:47.079 --> 00:32:50.779 align:middle line:82% position:46% size:100% banen naartoe te brengen. Het beste is natuurlijk als er 00:32:50.900 --> 00:32:53.720 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit de grassroots ondernemingen worden gecreëerd en kansen worden 00:32:53.839 --> 00:32:57.049 align:middle line:82% position:46% size:100% gegrepen om beter betaalde banen te krijgen. 00:32:57.170 --> 00:32:58.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik ben het ermee eens. Ik ben 00:33:02.589 --> 00:33:02.798 align:middle line:82% position:46% size:100% ook 00:33:04.299 --> 00:33:07.119 align:middle line:82% position:46% size:100% wel nieuwsgierig hoe de sociale partners en de werkgevers hiernaar 00:33:07.240 --> 00:33:09.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken naar aanleiding van het Akkoord van Kralendijk. 00:33:09.309 --> 00:33:11.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Je zult heel veel banen hebben in het toerisme. 00:33:11.170 --> 00:33:11.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat 00:33:13.259 --> 00:33:14.849 align:middle line:82% position:46% size:100% blijkt ook, denk ik. We moeten de economie verbreden, 00:33:15.210 --> 00:33:17.589 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we moeten de banen in het toerisme blijven houden. 00:33:17.710 --> 00:33:18.987 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook daar kun je wel stappen in zetten. 00:33:19.106 --> 00:33:23.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe maak je dat aantrekkelijker en beter, zonder meteen de 00:33:23.700 --> 00:33:26.880 align:middle line:82% position:46% size:100% concurrentieslag te verliezen met de eilanden in de omgeving? 00:33:29.349 --> 00:33:34.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan toch ook de tweede vraag, over die bestuursakkoorden. 00:33:35.380 --> 00:33:38.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt veel gezegd dat die bestuursakkoorden en de interventie 00:33:39.130 --> 00:33:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% gericht op Sint-Eustatius, waar de democratie in 2018 deels is 00:33:43.369 --> 00:33:43.869 align:middle line:82% position:46% size:100% weggenomen, 00:33:45.400 --> 00:33:48.049 align:middle line:82% position:46% size:100% een vorm zijn van toezicht. Er wordt gezegd dat er eigenlijk te 00:33:48.170 --> 00:33:50.589 align:middle line:82% position:46% size:100% veel toezicht is. Het wordt zelfs in andere termen 00:33:50.799 --> 00:33:55.700 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd, namelijk dat dit de ongelijkheid bevestigt. 00:33:55.819 --> 00:33:59.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Men wordt zelfs beschuldigd van neokoloniale tendensen. 00:34:01.210 --> 00:34:06.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de collega zegt dat de bestuursakkoorden kunnen blijven en 00:34:06.410 --> 00:34:09.079 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien wel een permanent mechanisme moeten zijn, hoe ziet zij 00:34:09.199 --> 00:34:11.380 align:middle line:82% position:46% size:100% dat dan? Hoe zorg je ervoor dat het niet een 00:34:11.500 --> 00:34:14.150 align:middle line:82% position:46% size:100% eenzijdig, toezichthoudend instrument is, maar iets wat 00:34:14.269 --> 00:34:20.298 align:middle line:82% position:46% size:100% gezamenlijk wordt vormgegeven? En vooral, hoe zorg je ervoor dat 00:34:20.418 --> 00:34:24.789 align:middle line:82% position:46% size:100% het zodanig wordt ingezet dat mensen zichzelf kunnen herkennen en het ook 00:34:24.909 --> 00:34:28.599 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen volgen, waarmee je Den Haag dichter bij die eilanden brengt? 00:34:28.719 --> 00:34:29.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben nieuwsgierig 00:34:31.809 --> 00:34:32.550 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe de staatssecretaris hiernaar kijkt. 00:34:32.670 --> 00:34:33.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de vraag helder, voorzitter? De vraag is vooral heel lang, dus 00:34:33.570 --> 00:34:35.820 align:middle line:82% position:46% size:100% ook aan u het verzoek om iets bondiger te zijn. 00:34:35.940 --> 00:34:37.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij stelde u één vraag aan de staatssecretaris. 00:34:37.909 --> 00:34:39.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wellicht iets voor de tweede termijn. 00:34:39.349 --> 00:34:41.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is de andere vraag aan mevrouw Kamminga. 00:34:43.539 --> 00:34:46.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het met mevrouw Wuite eens dat ieder akkoord dat je als 00:34:46.579 --> 00:34:51.079 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid sluit, in dienst moet staan van iets bereiken voor je burgers, 00:34:51.199 --> 00:34:53.358 align:middle line:82% position:46% size:100% van concrete resultaten. Het moet niet een akkoord op 00:34:53.478 --> 00:34:55.849 align:middle line:82% position:46% size:100% zichzelf zijn, omdat je het zo leuk vindt om akkoorden met elkaar te 00:34:55.969 --> 00:34:58.210 align:middle line:82% position:46% size:100% sluiten. Dat moet altijd in dienst staan van 00:34:58.449 --> 00:35:02.880 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen die je wilt zetten. Volgens mij geldt dat voor Europees 00:35:03.000 --> 00:35:04.878 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, maar ook voor Caribisch Nederland. 00:35:05.840 --> 00:35:08.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie deze bestuursakkoorden ook niet als een dictaat. 00:35:08.898 --> 00:35:12.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo heb ik ze nooit geïnterpreteerd. Ik vond het juist een goede stap om 00:35:12.480 --> 00:35:14.539 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar in gesprek te gaan over wat er nodig is. 00:35:15.530 --> 00:35:17.519 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier natuurlijk vaak over gelijkwaardigheid gehad. 00:35:17.639 --> 00:35:22.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk ook dat er verschillen zijn tussen Europees Nederland en 00:35:23.269 --> 00:35:25.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland, en dat de context anders is. 00:35:25.199 --> 00:35:27.840 align:middle line:82% position:46% size:100% In een separaat akkoord kun je met elkaar kijken waarin je hetzelfde 00:35:27.960 --> 00:35:31.440 align:middle line:82% position:46% size:100% bent, waar je zou moeten differentiëren en waar er ruimte 00:35:31.559 --> 00:35:33.568 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn. Misschien moet er vanuit Europees 00:35:33.688 --> 00:35:35.639 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland juist wat extra effort komen om de gewenste stappen te 00:35:35.760 --> 00:35:38.429 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken. Dus ik zie deze bestuursakkoorden 00:35:38.550 --> 00:35:41.639 align:middle line:82% position:46% size:100% niet als een dictaat. Ik zie ze juist als een 00:35:41.760 --> 00:35:43.710 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking. Ik weet niet of ze het vehikel zijn 00:35:43.829 --> 00:35:45.840 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we moeten blijven houden, maar ik vind het niet verkeerd om met 00:35:45.960 --> 00:35:49.853 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar de prioriteiten helder te hebben, zodat je daar de focus op 00:35:49.974 --> 00:35:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% kunt hebben en je ook weet, als je iets met elkaar afspreekt, dat je 00:35:53.369 --> 00:35:57.358 align:middle line:82% position:46% size:100% daar een separaat plan voor hebt. Dan kunnen wij vanuit de Kamer 00:35:57.478 --> 00:36:00.298 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop toetsen en kijken of we de stappen hebben gezet die we wilden 00:36:00.418 --> 00:36:00.699 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten. Een korte 00:36:03.010 --> 00:36:04.590 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgvraag, mevrouw Wuite. Ja, een opmerking. 00:36:04.710 --> 00:36:09.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat collega Kamminga vooral bevestigt dat het als een 00:36:10.050 --> 00:36:14.250 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardig instrument moet worden ingezet en dat het tastbaar en te 00:36:14.369 --> 00:36:17.360 align:middle line:82% position:46% size:100% volgen moet zijn voor burgers. Dat wil ik vooral ook vasthouden als 00:36:17.750 --> 00:36:20.628 align:middle line:82% position:46% size:100% de staatssecretaris mijn eerder gestelde vragen gaat beantwoorden. 00:36:21.949 --> 00:36:22.188 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank. 00:36:24.769 --> 00:36:27.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heet ik mevrouw Simons van BIJ1 van harte welkom. 00:36:27.630 --> 00:36:30.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik nodig u uit voor uw bijdrage. Dank u, voorzitter. 00:36:30.570 --> 00:36:33.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe vandaag mijn inbreng mede namens de Partij voor de Dieren. 00:36:33.150 --> 00:36:35.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen. 00:36:36.800 --> 00:36:39.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaag verscheen in de NRC een opiniestuk van Unkobon waarin zij 00:36:40.079 --> 00:36:42.539 align:middle line:82% position:46% size:100% opnieuw aandacht vragen voor het belang van het vaststellen van een 00:36:42.659 --> 00:36:44.838 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum en voor de schrijnende armoede op Bonaire, 00:36:44.958 --> 00:36:47.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Statia en Saba. Die oproep is en blijft al twaalf 00:36:47.280 --> 00:36:51.630 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar lang noodzakelijk, omdat Nederland ondanks de gelijkwaardige 00:36:51.750 --> 00:36:55.380 align:middle line:82% position:46% size:100% status op papier beleid voert dat ongelijkheid tussen de eilanden en 00:36:55.500 --> 00:36:59.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Europees Nederland in stand houdt. Dat is niet pas sinds twaalf jaar. 00:37:00.760 --> 00:37:04.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over 400 jaar structurele, maatschappelijke, economische, 00:37:04.260 --> 00:37:06.699 align:middle line:82% position:46% size:100% politieke en culturele ongelijkwaardigheid. 00:37:07.000 --> 00:37:09.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over een systeem dat werd ingericht om inwoners van de 00:37:09.369 --> 00:37:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden eeuwenlang te ontmenselijken en te mishandelen en 00:37:11.929 --> 00:37:15.759 align:middle line:82% position:46% size:100% over de manier waarop die eeuwen nog altijd hun sporen nalaten. 00:37:16.418 --> 00:37:19.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook het feit dat er geen wettelijk minimumloon bestaat of dat de 00:37:19.690 --> 00:37:22.789 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumuitkeringen bij lange na niet aansluiten bij de hoge kosten van 00:37:22.909 --> 00:37:26.809 align:middle line:82% position:46% size:100% levensonderhoud, is een erfenis van ons koloniale verleden. 00:37:26.929 --> 00:37:28.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Voor de duidelijkheid, het gaat hier 00:37:29.030 --> 00:37:31.739 align:middle line:82% position:46% size:100% niet om miljoenen mensen. Bij elkaar genomen is de bevolking 00:37:31.860 --> 00:37:37.309 align:middle line:82% position:46% size:100% van deze eilanden niet groter dan Heemstede, Ermelo, Nunspeet, en toch 00:37:37.429 --> 00:37:40.400 align:middle line:82% position:46% size:100% staan we het al decennia lang toe dat die inwoners dubbel zo hard 00:37:40.519 --> 00:37:44.000 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten werken om te overleven, dat ze minstens twee of drie banen nodig 00:37:44.119 --> 00:37:46.010 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. 00:37:46.130 --> 00:37:50.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat schandalig. Nederland kiest er bewust voor om de 00:37:50.210 --> 00:37:53.048 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkeringen en het wettelijk minimumloon voor de eilanden onder 00:37:53.168 --> 00:37:56.900 align:middle line:82% position:46% size:100% het sociaal minimum vast te stellen, want Nederland vond de reële kosten 00:37:57.019 --> 00:37:59.869 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het levensonderhoud te hoog om leidend te laten zijn voor het 00:37:59.989 --> 00:38:04.300 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststellen van het sociaal minimum, en dus zouden de lasten na 10-10-10 00:38:04.449 --> 00:38:07.579 align:middle line:82% position:46% size:100% worden verlaagd alvorens het kabinet, op basis van de voorgenomen 00:38:07.699 --> 00:38:10.940 align:middle line:82% position:46% size:100% lastenverlaging, een ijkpunt zou bepalen als richtpunt voor het 00:38:11.059 --> 00:38:14.730 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum. Maar die lasten zijn niet verlaagd. 00:38:14.849 --> 00:38:17.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Integendeel, de kosten voor levensonderhoud rijzen inmiddels de 00:38:17.989 --> 00:38:20.070 align:middle line:82% position:46% size:100% pan uit. Het ijkpunt waar dit kabinet aan 00:38:20.190 --> 00:38:23.369 align:middle line:82% position:46% size:100% vasthoudt, is dus helaas niets meer dan gebakken lucht. 00:38:23.489 --> 00:38:26.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan minister Schouten is of zij durft te erkennen dat het op 00:38:26.789 --> 00:38:30.690 align:middle line:82% position:46% size:100% z'n zachtst gezegd absurd is om op basis daarvan beleid te maken, zeker 00:38:30.809 --> 00:38:32.599 align:middle line:82% position:46% size:100% waar het gaat over bestaanszekerheid. 00:38:32.719 --> 00:38:37.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Durft zij te erkennen dat processen die vanaf het begin al niet 00:38:37.619 --> 00:38:39.960 align:middle line:82% position:46% size:100% gebaseerd waren op gelijkwaardigheid, later in het 00:38:40.079 --> 00:38:43.530 align:middle line:82% position:46% size:100% proces ook niet opeens tot gelijkwaardigheid kunnen leiden? 00:38:43.650 --> 00:38:46.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vorige kabinet rechtvaardigde deze strategie met een vermeende 00:38:46.769 --> 00:38:49.460 align:middle line:82% position:46% size:100% noodzakelijkheid om een bepaalde arbeidsprikkel te houden. 00:38:51.159 --> 00:38:55.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de vorige staatssecretaris hopelijk goed uitgelegd dat 00:38:58.840 --> 00:39:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% het opzettelijk laag houden van minimumlonen en uitkeringen zodat 00:39:02.119 --> 00:39:03.869 align:middle line:82% position:46% size:100% mensen gaan werken, in de context van ons koloniale verleden niets 00:39:03.989 --> 00:39:07.909 align:middle line:82% position:46% size:100% anders is dan racisme. Houdt deze minister vast aan deze 00:39:08.030 --> 00:39:10.519 align:middle line:82% position:46% size:100% argumentatie? Zo ja, dan vraag ik me af hoe het 00:39:10.639 --> 00:39:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet nog durft te spreken over gelijkwaardigheid tussen de 00:39:13.039 --> 00:39:14.889 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende delen van ons Koninkrijk. 00:39:15.550 --> 00:39:17.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Er leek hoop te zijn toen de staatssecretaris mij tijdens de 00:39:17.360 --> 00:39:20.250 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting had toegezegd dat het vaststellen van een sociaal minimum 00:39:20.889 --> 00:39:24.398 align:middle line:82% position:46% size:100% in 2024 zal gebeuren aan de hand van daadwerkelijke levenskosten, maar nu 00:39:24.909 --> 00:39:27.440 align:middle line:82% position:46% size:100% begrijp ik uit wat minister Schouten schrijft dat zij er doelbewust voor 00:39:27.559 --> 00:39:31.579 align:middle line:82% position:46% size:100% kiest om te blijven werken met dat eerdere ijkpunt, dat wat mij betreft 00:39:31.699 --> 00:39:34.519 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de lucht gegrepen is en gebaseerd is op een realiteit die 00:39:34.639 --> 00:39:37.099 align:middle line:82% position:46% size:100% niet bestaat. Dat baart BIJ1 grote zorgen. 00:39:37.219 --> 00:39:39.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus mijn vraag is: hoe zit dit nou precies? 00:39:39.789 --> 00:39:43.219 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zorgt de minister ervoor dat elk departement echt aan de slag gaat en 00:39:43.340 --> 00:39:45.507 align:middle line:82% position:46% size:100% blijft met het verlagen van de levenskosten? 00:39:45.626 --> 00:39:48.619 align:middle line:82% position:46% size:100% De voetnoot van IenW bij het bestuursakkoord van Bonaire roept 00:39:48.739 --> 00:39:51.530 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk de nodige zorgen op met betrekking tot de duurzame 00:39:51.650 --> 00:39:54.559 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuning en betrokkenheid van het departement bij de eilanden. 00:39:54.679 --> 00:39:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben natuurlijk ook benieuwd hoe wij gaan varen met het gratis maken 00:39:58.630 --> 00:40:02.719 align:middle line:82% position:46% size:100% van de kinderopvang op de eilanden. Dan natuurbescherming en 00:40:02.840 --> 00:40:03.938 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatadaptatie. 00:40:05.829 --> 00:40:08.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De eilanden zijn achtergesteld, ondergeschoven en onvoldoende 00:40:08.539 --> 00:40:11.298 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteund en gefaciliteerd in het ontwikkelen en uitvoeren van 00:40:11.418 --> 00:40:15.318 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatbeleid en het onderzoek dat überhaupt nodig is om daartoe te 00:40:15.438 --> 00:40:16.940 align:middle line:82% position:46% size:100% komen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de 00:40:17.059 --> 00:40:20.000 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden geen partij zijn bij het Parijsakkoord en dat ze voor 00:40:20.119 --> 00:40:22.880 align:middle line:82% position:46% size:100% subsidies vanuit de EU afhankelijk zijn van Nederland en worden 00:40:23.000 --> 00:40:26.420 align:middle line:82% position:46% size:100% beoordeeld als het rijke land dat Nederland is. 00:40:26.809 --> 00:40:28.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zit dit precies? Hoe ziet het kabinet zijn eigen rol 00:40:28.889 --> 00:40:32.250 align:middle line:82% position:46% size:100% hierin en hoe kan Nederland de eilanden beter ondersteunen in deze 00:40:32.369 --> 00:40:34.769 align:middle line:82% position:46% size:100% grote opgave? Wat vindt de staatssecretaris van 00:40:34.889 --> 00:40:37.679 align:middle line:82% position:46% size:100% het organiseren van een Koninkrijksklimaattop, bijvoorbeeld 00:40:37.800 --> 00:40:39.018 align:middle line:82% position:46% size:100% als onderdeel van een bredere 00:40:40.849 --> 00:40:43.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Koninkrijksconferentie, die eerder werd voorgesteld door mevrouw Wuite 00:40:43.969 --> 00:40:45.719 align:middle line:82% position:46% size:100% en mijzelf? Tot slot. 00:40:45.840 --> 00:40:48.539 align:middle line:82% position:46% size:100% In maart stelde de Partij voor de Dieren schriftelijke vragen over het 00:40:48.659 --> 00:40:53.929 align:middle line:82% position:46% size:100% kunstmatige strand van het Chogogo Dive & Beach Resort Bonaire. 00:40:54.590 --> 00:40:57.576 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zand zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor de koraalriffen. 00:40:57.695 --> 00:41:00.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet heeft destijds genoegen genomen met de toezegging dat het 00:41:01.059 --> 00:41:04.170 align:middle line:82% position:46% size:100% resort een keermuur zou bouwen, maar die bleek van het begin af aan al 00:41:04.289 --> 00:41:07.019 align:middle line:82% position:46% size:100% niet hoog genoeg. Na de heftige overstromingen van 00:41:07.139 --> 00:41:11.090 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige week is gebleken dat het zand inderdaad schade heeft toegebracht 00:41:11.300 --> 00:41:14.599 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de o zo belangrijke koraalriffen van Bonaire. 00:41:16.099 --> 00:41:17.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de staatssecretaris 00:41:19.820 --> 00:41:23.250 align:middle line:82% position:46% size:100% bereid om het resort in ieder geval een boete op te leggen en te laten 00:41:23.369 --> 00:41:26.210 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen voor de ontstane schade? Tot zover. 00:41:26.329 --> 00:41:27.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u, voorzitter. 00:41:29.769 --> 00:41:33.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Simons. En dan heet ik de heer Ceder van de 00:41:33.320 --> 00:41:35.648 align:middle line:82% position:46% size:100% ChristenUnie ook van harte welkom. Gaat uw gang. 00:41:37.449 --> 00:41:39.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Goedenavond allen hier en 00:41:39.679 --> 00:41:42.318 align:middle line:82% position:46% size:100% goedemiddag voor hen die vanaf de eilanden meekijken. 00:41:42.438 --> 00:41:44.960 align:middle line:82% position:46% size:100% We lijken het soms weleens te vergeten, maar ons land is groter 00:41:45.079 --> 00:41:47.800 align:middle line:82% position:46% size:100% dan alleen het Europees deel. Aan de andere kant van de oceaan 00:41:48.309 --> 00:41:50.750 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen nog drie prachtige eilanden waar de mensen net zo goed 00:41:50.869 --> 00:41:54.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlander zijn als u en ik. Ik moet zeggen dat ik verbaasd was 00:41:54.289 --> 00:41:59.150 align:middle line:82% position:46% size:100% toen ik als Kamerlid nieuw in deze commissie kwam en zag hoe groot de 00:41:59.269 --> 00:42:01.519 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen tussen de regelingen waren, en hoe vreemd de 00:42:01.639 --> 00:42:05.309 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtvaardiging daarvoor. Ik ben blij dat met hulp van de 00:42:05.559 --> 00:42:11.119 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd, van Kamerleden, de Ombudsman en andere partijen de verschillen 00:42:11.239 --> 00:42:15.079 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het licht zijn gebracht en dat de structurele armoede een gezicht 00:42:15.199 --> 00:42:18.139 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft gekregen. Het tij is gekeerd en wij zetten 00:42:18.260 --> 00:42:19.599 align:middle line:82% position:46% size:100% stappen. Daar ben ik blij om. 00:42:20.378 --> 00:42:22.494 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch lijkt er nog altijd een structurele sociaal-economische 00:42:22.614 --> 00:42:25.599 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelijkheid te zijn tussen Caribische Nederlanders en Europese 00:42:25.719 --> 00:42:26.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlanders. 00:42:28.389 --> 00:42:31.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Het Rijk heeft de plicht om ze gelijkwaardig te behandelen. 00:42:31.480 --> 00:42:34.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg met nadruk "gelijkwaardig" en niet "gelijk", omdat er wel 00:42:34.699 --> 00:42:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen zijn tussen Caribisch en Europees Nederland. 00:42:37.989 --> 00:42:42.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Het verschil in context is helaas te vaak gebruikt om ongelijkwaardigheid 00:42:43.039 --> 00:42:46.338 align:middle line:82% position:46% size:100% in regelingen te rechtvaardigen. Gelukkig zie ik daar een kentering 00:42:46.458 --> 00:42:46.539 align:middle line:82% position:46% size:100% in. 00:42:48.188 --> 00:42:51.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel lang hebben Caribische Nederlanders geen WW-uitkering 00:42:51.409 --> 00:42:53.389 align:middle line:82% position:46% size:100% gekregen. Ik ben heel blij dat de minister de 00:42:53.510 --> 00:42:56.739 align:middle line:82% position:46% size:100% belofte heeft gedaan dat dit deze kabinetsperiode nog geregeld wordt. 00:42:56.918 --> 00:43:00.199 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister vragen om haast te maken met het waarmaken van deze 00:43:00.320 --> 00:43:03.429 align:middle line:82% position:46% size:100% belofte en ons periodiek op de hoogte te houden van de voortgang 00:43:03.559 --> 00:43:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% hierin. Kan zij dat toezeggen? 00:43:05.019 --> 00:43:08.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Over de gratis kinderopvang heb ik 00:43:08.989 --> 00:43:10.300 align:middle line:82% position:46% size:100% een motie ingediend tijdens de begrotingsbehandeling 00:43:10.420 --> 00:43:11.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Koninkrijksrelaties. Een aantal partijen heeft erover 00:43:11.989 --> 00:43:13.873 align:middle line:82% position:46% size:100% gesproken; er is veel draagvlak, denk ik. 00:43:13.994 --> 00:43:18.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik meen dat we dit verder bij de SZW-begroting moeten oppakken. 00:43:19.148 --> 00:43:20.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij dit vandaag al kunnen regelen, 00:43:22.539 --> 00:43:25.856 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten wij dat doen. Ik hoor graag een reactie van de 00:43:25.976 --> 00:43:27.333 align:middle line:82% position:46% size:100% minister. Voorzitter. 00:43:27.452 --> 00:43:29.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed om te zien dat de minister het minimumloon fors gaat 00:43:30.050 --> 00:43:31.369 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen. Dit is noodzakelijk voor het 00:43:31.489 --> 00:43:34.190 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken van een fatsoenlijke levensstandaard voor alle Caribische 00:43:34.309 --> 00:43:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlanders. Toch wordt het sociaal minimum 00:43:36.619 --> 00:43:39.230 align:middle line:82% position:46% size:100% hiermee nog niet bereikt. Ik begrijp dat de minister rekening 00:43:39.349 --> 00:43:42.119 align:middle line:82% position:46% size:100% wil houden met de draagkracht van de werkgevers, maar tegelijkertijd 00:43:42.239 --> 00:43:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% betekent dit dat Nederlandse burgers langer dan nodig in armoede blijven 00:43:46.610 --> 00:43:48.829 align:middle line:82% position:46% size:100% leven. Zou het denkbaar zijn om een 00:43:48.949 --> 00:43:52.989 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdelijke loonkostensubsidie voor werkgevers in Caribisch Nederland in 00:43:53.110 --> 00:43:54.769 align:middle line:82% position:46% size:100% te zetten? Is de minister bereid dit te 00:43:54.889 --> 00:43:57.179 align:middle line:82% position:46% size:100% verkennen? Ik denk dat we hiermee twee 00:43:57.300 --> 00:44:00.230 align:middle line:82% position:46% size:100% knelpunten aanpakken. Ik heb ook een vraag bij de hoogte 00:44:00.349 --> 00:44:03.579 align:middle line:82% position:46% size:100% van de bedragen van het ijkpunt die in de voortgangsrapportage staan. 00:44:03.909 --> 00:44:06.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik dit vergelijk met de hoogte van de bijstandsuitkeringen in 00:44:06.559 --> 00:44:11.809 align:middle line:82% position:46% size:100% Europees Nederland, zie ik dat deze met inachtneming van de wisselkoers 00:44:11.929 --> 00:44:14.809 align:middle line:82% position:46% size:100% zeer vergelijkbaar of zelfs hoger uitvallen voor Europese 00:44:14.929 --> 00:44:15.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlanders, terwijl 00:44:18.010 --> 00:44:22.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten voor levensonderhoud, energie et cetera in Caribisch 00:44:22.119 --> 00:44:24.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland vaak hoger liggen. Er zijn ook vaak veel minder andere 00:44:24.949 --> 00:44:27.070 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningen waar minima gebruik van kunnen maken. 00:44:27.460 --> 00:44:29.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we graag rekening willen houden met de andere context van Caribisch 00:44:30.079 --> 00:44:33.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, dan zou dat in dit geval misschien zelfs moeten betekenen dat 00:44:33.340 --> 00:44:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% het sociaal minimum gelijk dan wel hoger zou moeten liggen dan in 00:44:36.619 --> 00:44:40.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Europees Nederland. Gelukkig hebben wij ten aanzien van 00:44:40.369 --> 00:44:43.210 align:middle line:82% position:46% size:100% het vaststellen van een sociaal minimum ook besloten om daarin ook 00:44:44.739 --> 00:44:46.206 align:middle line:82% position:46% size:100% het minimum ten aanzien de BES mee te gaan nemen. 00:44:46.327 --> 00:44:50.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de minister wel willen vragen om erop te reflecteren hoe we daar 00:44:50.869 --> 00:44:55.699 align:middle line:82% position:46% size:100% de afgelopen tien, vijftien jaar mee zijn omgegaan en of zij ziet dat de 00:44:55.820 --> 00:44:59.059 align:middle line:82% position:46% size:100% rechtvaardigingen van toen misschien achterwege gelaten hadden moeten 00:44:59.179 --> 00:44:59.929 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Voorzitter. 00:45:00.050 --> 00:45:01.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een vraag ten aanzien van de uitvoeringskosten. 00:45:02.079 --> 00:45:05.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Door de veel kleinere schaal wegen de uitvoeringskosten vaak niet op 00:45:05.300 --> 00:45:08.230 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen de baten van een vastgestelde eigen bijdrage. 00:45:08.349 --> 00:45:10.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Een voorbeeld is de kinderopvang, maar zo zijn er nog meer. 00:45:10.898 --> 00:45:13.010 align:middle line:82% position:46% size:100% In dit licht vraag ik aan de minister of zij bij andere 00:45:13.130 --> 00:45:15.980 align:middle line:82% position:46% size:100% maatregelen die ze voorstelt, zoals de verhuurderssubsidie of de 00:45:16.099 --> 00:45:18.967 align:middle line:82% position:46% size:100% toeslagen voor woonlasten in de onderstand, een afweging heeft 00:45:19.086 --> 00:45:22.420 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt tussen de specificiteit van het beleid en de extra 00:45:22.539 --> 00:45:24.188 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoeringskosten die dit met zich meebrengt. 00:45:24.579 --> 00:45:26.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, tot slot. Ik ben blij dat er een gesprek 00:45:26.780 --> 00:45:29.420 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvindt, of zal gaan plaatsvinden, over de taakoverdracht 00:45:29.539 --> 00:45:33.128 align:middle line:82% position:46% size:100% van de bijzondere onderstand aan de openbare lichamen om zo het lokale 00:45:33.820 --> 00:45:36.559 align:middle line:82% position:46% size:100% armoedebeleid te versterken en beter inzicht te krijgen in de heersende 00:45:36.679 --> 00:45:39.380 align:middle line:82% position:46% size:100% armoedeproblematiek. Daar heb ik destijds ook een motie 00:45:39.500 --> 00:45:42.559 align:middle line:82% position:46% size:100% over ingediend. Ook helpt het wellicht om niet 00:45:42.679 --> 00:45:45.260 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruik van bestaande regelingen, zoals kindplaatssubsidie, tegen te 00:45:45.380 --> 00:45:47.239 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan. Kunnen we hier op korte termijn 00:45:47.360 --> 00:45:50.230 align:middle line:82% position:46% size:100% resultaten van verwachten? Uiteraard ben ik het met de minister 00:45:50.349 --> 00:45:53.059 align:middle line:82% position:46% size:100% eens dat de continuïteit van de dienstverlening hierbij niet in het 00:45:53.179 --> 00:45:55.960 align:middle line:82% position:46% size:100% geding mag komen, maar ik hoop niet dat dit een belemmering voor deze 00:45:57.148 --> 00:46:00.260 align:middle line:82% position:46% size:100% taakoverdracht gaat zijn. Is hier niet ook een actieve rol 00:46:00.380 --> 00:46:03.596 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de RCN-unit SZW weggelegd om de openbare lichamen in staat te 00:46:03.715 --> 00:46:05.920 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen de bijzondere onderstand uit te kunnen voeren? 00:46:06.099 --> 00:46:06.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot zover, voorzitter. 00:46:09.010 --> 00:46:11.869 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, meneer Ceder. Dank aan alle commissieleden voor 00:46:11.989 --> 00:46:15.110 align:middle line:82% position:46% size:100% hun inbreng in de eerste termijn. Ik stel voor om een halfuur te 00:46:15.230 --> 00:46:17.420 align:middle line:82% position:46% size:100% schorsen voor de mensen die nog moeten eten, en voor de 00:46:17.539 --> 00:46:20.150 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen om een reactie voor te bereiden. 00:46:20.269 --> 00:46:25.278 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zien wij elkaar om 19.15 uur terug in deze commissiezaal. 00:46:25.398 --> 00:46:26.588 align:middle line:82% position:46% size:100% De vergadering wordt van 18.48 uur tot 19.21 uur geschorst. 01:20:04.569 --> 01:20:07.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Goedemiddag — en goedenavond voor de mensen hier. 01:20:11.229 --> 01:20:13.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de orde is de eerste termijn van het kabinet. 01:20:14.168 --> 01:20:17.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef heel graag staatssecretaris Van Huffelen als eerste het woord. 01:20:18.460 --> 01:20:23.829 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft wederom vijf interrupties. Zet ze zorgvuldig in, zou ik zeggen. 01:20:23.949 --> 01:20:25.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef mevrouw Van Huffelen het woord. 01:20:26.649 --> 01:20:33.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Bon tardi, good afternoon en, voor 01:20:33.229 --> 01:20:34.639 align:middle line:82% position:46% size:100% de mensen hier in Nederland, natuurlijk goedenavond. 01:20:34.759 --> 01:20:38.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ontzettend fijn dat het dit keer gelukt is om ons debat op een 01:20:38.390 --> 01:20:41.859 align:middle line:82% position:46% size:100% tijdstip te hebben dat het voor beide kanten van de oceaan een goed 01:20:41.979 --> 01:20:44.420 align:middle line:82% position:46% size:100% te volgen debat is. Althans, het is op een tijdstip 01:20:44.539 --> 01:20:46.628 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop de meeste mensen ook nog wakker zijn. 01:20:47.109 --> 01:20:50.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is heel erg fijn, want dan kunnen we niet alleen discussiëren 01:20:50.958 --> 01:20:53.569 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar, maar natuurlijk ook goed kijken naar welke onderwerpen hier 01:20:53.689 --> 01:20:56.270 align:middle line:82% position:46% size:100% worden besproken. Ik ben ook ontzettend blij om hier 01:20:56.390 --> 01:21:00.109 align:middle line:82% position:46% size:100% vandaag samen met mijn collega minister Schouten te zitten en te 01:21:00.229 --> 01:21:02.810 align:middle line:82% position:46% size:100% spreken over een onderwerp waar we al vaker over hebben gesproken, 01:21:02.930 --> 01:21:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk over bestaanszekerheid, over armoedeproblematiek. 01:21:06.250 --> 01:21:08.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet u ook zeggen dat ik ontzettend trots ben — u heeft daar 01:21:09.090 --> 01:21:13.100 align:middle line:82% position:46% size:100% in uw eerste bijdragen al eerder dingen over gezegd — dat deze 01:21:13.220 --> 01:21:17.890 align:middle line:82% position:46% size:100% minister zo ontzettend veel werk heeft gedaan om te zorgen dat er 01:21:18.369 --> 01:21:22.060 align:middle line:82% position:46% size:100% rondom de kosten van levensonderhoud, armoedethematiek en 01:21:22.600 --> 01:21:28.010 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk het inkomen ontzettend veel gedaan is en veel gerealiseerd 01:21:28.130 --> 01:21:29.600 align:middle line:82% position:46% size:100% is. Natuurlijk gaat zij daar zelf meer 01:21:29.720 --> 01:21:32.916 align:middle line:82% position:46% size:100% over vertellen, maar ik ben heel blij om te zien dat dit kabinet, en 01:21:33.036 --> 01:21:35.960 align:middle line:82% position:46% size:100% met name deze minister, ongelofelijk veel werk op dat gebied heeft 01:21:36.079 --> 01:21:36.399 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan. 01:21:38.289 --> 01:21:42.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk alle onderwerpen die we vandaag bespreken, gaan mij enorm 01:21:42.199 --> 01:21:44.298 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het hart. Het is ook zeker zo dat we het 01:21:44.418 --> 01:21:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds hebben over de vraagstukken over gelijkwaardigheid — ik kom daar 01:21:47.750 --> 01:21:52.729 align:middle line:82% position:46% size:100% straks ook nog wat meer in de diepte op terug — en dat we het hebben over 01:21:52.850 --> 01:21:55.850 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking. Het is ontzettend belangrijk — dat 01:21:56.500 --> 01:21:59.539 align:middle line:82% position:46% size:100% is waar dit kabinet heel erg voor gekozen heeft — om te zorgen dat we 01:21:59.659 --> 01:22:04.939 align:middle line:82% position:46% size:100% die gelijkwaardigheid ook invullen. Het is van belang dat we niet alleen 01:22:05.060 --> 01:22:09.550 align:middle line:82% position:46% size:100% maar zorgen dat alle voorzieningen die hier in Europees Nederland zijn, 01:22:10.088 --> 01:22:13.649 align:middle line:82% position:46% size:100% ook gelden voor de eilanden van Caribisch Nederland, maar dat we ook 01:22:13.770 --> 01:22:18.609 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat dit voor alle soorten én beleidsterreinen geldt. 01:22:18.759 --> 01:22:22.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom hebben we dat principe van comply or explain afgesproken, dat 01:22:22.430 --> 01:22:26.090 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk betekent dat alles gelijkwaardig moet zijn, behalve als 01:22:26.210 --> 01:22:28.670 align:middle line:82% position:46% size:100% er een uitzondering nodig is. Zo'n uitzondering kan, zoals de heer 01:22:28.789 --> 01:22:30.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Ceder al zei, ook ertoe leiden dat 01:22:32.649 --> 01:22:35.119 align:middle line:82% position:46% size:100% er meer geld geregeld wordt voor bepaalde voorzieningen in Caribisch 01:22:35.239 --> 01:22:38.237 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland dan bijvoorbeeld in Europees Nederland, maar we moeten 01:22:38.356 --> 01:22:40.060 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral zorgen dat dit voor elkaar is. 01:22:40.270 --> 01:22:42.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Comply or explain hebben we aangevuld met een aantal andere 01:22:43.010 --> 01:22:45.189 align:middle line:82% position:46% size:100% principes. We hebben gezegd dat we 01:22:46.750 --> 01:22:51.668 align:middle line:82% position:46% size:100% ook goed willen kunnen vastleggen welke soorten ijkpunten we kiezen in 01:22:51.819 --> 01:22:54.439 align:middle line:82% position:46% size:100% comply or explain. Hoe gaat dat dan precies bij het 01:22:54.560 --> 01:23:00.039 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningenniveau op het gebied van wegen en op het gebied van 01:23:02.140 --> 01:23:05.380 align:middle line:82% position:46% size:100% milieu, bij bijvoorbeeld landbouw of het bouwen van huizen? 01:23:05.949 --> 01:23:09.560 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen dit dan ook nog op dezelfde manier regelen als in 01:23:09.680 --> 01:23:12.578 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, op dezelfde gelijkwaardige basis. 01:23:12.878 --> 01:23:16.009 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten er dan ook voor zorgen dat we daar met elkaar vaste afspraken 01:23:16.128 --> 01:23:18.470 align:middle line:82% position:46% size:100% over maken. We kennen het principe van het 01:23:18.590 --> 01:23:20.810 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal ijkpunt. Daar gaat de minister straks 01:23:20.930 --> 01:23:23.779 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk veel meer over vertellen wat betreft het sociale domein, maar 01:23:23.899 --> 01:23:26.918 align:middle line:82% position:46% size:100% we willen eigenlijk zorgen dat we comply or explain kunnen invullen 01:23:27.220 --> 01:23:30.529 align:middle line:82% position:46% size:100% door goed vast te leggen welke ijkpunten we als kabinet daarvoor op 01:23:30.649 --> 01:23:34.088 align:middle line:82% position:46% size:100% andere beleidsterreinen willen realiseren in de komende jaren. 01:23:35.588 --> 01:23:39.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit betekent ook nog — daar hebben we al eerder over gesproken — dat we 01:23:39.739 --> 01:23:42.350 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten werken aan een heldere taakverdeling tussen de openbare 01:23:42.470 --> 01:23:46.939 align:middle line:82% position:46% size:100% lichamen en Den Haag, die soms een beetje anders is dan tussen normale 01:23:47.060 --> 01:23:51.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse gemeentes en de openbare lichamen omdat er nu eenmaal geen 01:23:51.470 --> 01:23:54.010 align:middle line:82% position:46% size:100% provincie is. Die taakverdeling leidt er ook toe 01:23:54.250 --> 01:23:58.369 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er duidelijkheid is over welke vrije uitkeringen nodig zijn voor de 01:23:58.489 --> 01:24:00.158 align:middle line:82% position:46% size:100% openbare lichamen om hun werk te doen. 01:24:00.909 --> 01:24:04.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee proberen we dus het thema van de gelijkwaardigheid en een 01:24:04.430 --> 01:24:07.219 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardig voorzieningenniveau echt goed in te vullen. 01:24:07.338 --> 01:24:09.710 align:middle line:82% position:46% size:100% We doen dat met comply or explain en door goed te kijken naar wat voor 01:24:09.829 --> 01:24:13.310 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau we toewerken. Waar er achterstanden zijn — en die 01:24:13.430 --> 01:24:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn er op verschillende gebieden — maken we middelen vrij en zorgen we 01:24:19.340 --> 01:24:23.229 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral dat we dat met z'n allen gaan doen, dus het hele kabinet 01:24:25.539 --> 01:24:27.338 align:middle line:82% position:46% size:100% in de breedte van onze beleidsterreinen. 01:24:28.779 --> 01:24:30.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is natuurlijk in de afgelopen tijd … 01:24:33.279 --> 01:24:35.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter? De staatssecretaris voelde het 01:24:35.300 --> 01:24:37.069 align:middle line:82% position:46% size:100% aankomen. Ik heb het vermoeden dat zij nog 01:24:37.189 --> 01:24:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig is met haar inleiding. Dat klopt. 01:24:40.359 --> 01:24:43.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Wellicht kunnen we die afwachten. Ik kijk naar mevrouw Kamminga of de 01:24:43.850 --> 01:24:47.189 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag dusdanig prangend is dat deze nu gesteld moet worden of dat deze 01:24:47.309 --> 01:24:49.930 align:middle line:82% position:46% size:100% ook na de inleiding kan. Ik heb een vraag over comply or 01:24:50.050 --> 01:24:52.048 align:middle line:82% position:46% size:100% explain, maar ik kan ook wachten tot de inleiding afgelopen is. 01:24:52.168 --> 01:24:54.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan stel ik voor dat we de staatssecretaris daartoe de 01:24:54.369 --> 01:24:57.210 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheid bieden. Dan heeft u nul interrupties 01:24:57.329 --> 01:25:00.590 align:middle line:82% position:46% size:100% verbruikt, mevrouw Kamminga. Dan ga ik mijn introductie afronden. 01:25:01.069 --> 01:25:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is in de afgelopen tijd natuurlijk veel gebeurd. 01:25:04.609 --> 01:25:05.270 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben 01:25:06.859 --> 01:25:11.338 align:middle line:82% position:46% size:100% ook ingezet op het maken van die bestuurlijke afspraken met de 01:25:11.458 --> 01:25:13.170 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden. Daar zijn ook vele vragen over 01:25:13.289 --> 01:25:16.670 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld, waarop ik ook zal ingaan. In de bestuurlijke afspraken met 01:25:16.789 --> 01:25:19.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire, Saba en Sint-Eustatius, die overigens allemaal weer een andere 01:25:19.859 --> 01:25:23.520 align:middle line:82% position:46% size:100% naam hebben gekregen op verzoek van de eilanden, regelen we de 01:25:23.640 --> 01:25:25.649 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerpen die voor de eilanden relevant zijn. 01:25:25.769 --> 01:25:29.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn agenda's die door henzelf zijn opgezet op het gebied van 01:25:29.569 --> 01:25:33.168 align:middle line:82% position:46% size:100% sociale zaken, ruimtelijke ordening, de ontwikkeling van de lokale 01:25:33.500 --> 01:25:39.479 align:middle line:82% position:46% size:100% democratie en de lokale overheid, wonen en natuurlijk het verbeteren 01:25:39.600 --> 01:25:42.509 align:middle line:82% position:46% size:100% van de levensstandaard. We hebben ook ingezet op een 01:25:42.628 --> 01:25:45.210 align:middle line:82% position:46% size:100% heleboel praktische zaken. Daar komen we zo meteen ook op 01:25:45.329 --> 01:25:50.210 align:middle line:82% position:46% size:100% terug. Want zoals door een aantal van u 01:25:50.329 --> 01:25:54.170 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd is, zijn het soms kleine dingen, maar wel die dingen die het 01:25:54.289 --> 01:25:58.449 align:middle line:82% position:46% size:100% leven heel onaangenaam kunnen maken als je op het eiland leeft. 01:25:59.529 --> 01:26:01.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga zo meteen verder in 01:26:05.079 --> 01:26:08.859 align:middle line:82% position:46% size:100% op de concrete vragen, maar ik wilde in mijn intro nog een tweetal 01:26:09.189 --> 01:26:11.810 align:middle line:82% position:46% size:100% thema's noemen. Eentje gaat over Sint-Eustatius en 01:26:11.930 --> 01:26:15.560 align:middle line:82% position:46% size:100% de voortgang die we daar maken in het terugkeren naar reguliere 01:26:15.680 --> 01:26:20.659 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurlijke verhoudingen. Ik heb daarover een rapport gekregen 01:26:20.779 --> 01:26:25.039 align:middle line:82% position:46% size:100% en ik zal uw Kamer informeren over wat de volgende stappen zijn om te 01:26:25.159 --> 01:26:28.569 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat de democratie weer zo snel mogelijk wordt ingezet. 01:26:29.079 --> 01:26:32.109 align:middle line:82% position:46% size:100% En natuurlijk wilde ik ook 01:26:34.359 --> 01:26:38.199 align:middle line:82% position:46% size:100% het onderwerp noemen waar we in de komende tijd nog verder over zullen 01:26:38.319 --> 01:26:40.670 align:middle line:82% position:46% size:100% spreken met elkaar, namelijk het slavernijverleden. 01:26:40.789 --> 01:26:43.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we ook besproken tijdens de begrotingsbehandeling. 01:26:44.199 --> 01:26:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn bezig met het maken van de kabinetsreactie op het rapport van 01:26:47.869 --> 01:26:51.340 align:middle line:82% position:46% size:100% de dialooggroep. Dat doen we samen met de mensen van 01:26:51.460 --> 01:26:54.198 align:middle line:82% position:46% size:100% de verschillende eilanden van Caribisch Nederland en natuurlijk 01:26:54.319 --> 01:26:58.100 align:middle line:82% position:46% size:100% ook met de CAS-landen. We komen daar zo snel mogelijk op 01:26:58.220 --> 01:27:01.359 align:middle line:82% position:46% size:100% terug. Ik heb een voorstel voor de 01:27:01.479 --> 01:27:02.979 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreking in blokjes 01:27:05.798 --> 01:27:06.609 align:middle line:82% position:46% size:100% aan mijn kant. 01:27:08.140 --> 01:27:11.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteraard zal minister Schouten ingaan op de thema's die te maken 01:27:11.539 --> 01:27:15.970 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben met het sociale domein, dus de sociale onderwerpen. 01:27:16.509 --> 01:27:18.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal in het eerste blokje ingaan op de vragen die gesteld zijn over 01:27:19.100 --> 01:27:21.350 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid en bestuurlijke verhoudingen. 01:27:21.470 --> 01:27:23.448 align:middle line:82% position:46% size:100% Het tweede blokje gaat over de kosten van levensonderhoud. 01:27:23.569 --> 01:27:27.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna komt er een blokje over andere belangrijke thema's, zoals 01:27:27.260 --> 01:27:30.430 align:middle line:82% position:46% size:100% dat zo mooi heet. Het zijn dus drie blokjes in totaal. 01:27:33.759 --> 01:27:34.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw 01:27:37.369 --> 01:27:39.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Van den Berg wil heel graag een procesvraag stellen. 01:27:39.750 --> 01:27:42.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. Ik wil heel graag weten wat de namen 01:27:42.708 --> 01:27:44.479 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn van de blokjes van minister Schouten. 01:27:44.600 --> 01:27:44.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een blokje over 01:27:48.520 --> 01:27:51.460 align:middle line:82% position:46% size:100% ijkpunten. Dat is breed, want daarin zitten ook 01:27:52.119 --> 01:27:55.119 align:middle line:82% position:46% size:100% de vragen over wml en uitkeringen. Dan kinderopvang, het 01:27:56.409 --> 01:28:00.909 align:middle line:82% position:46% size:100% socialezekerheidsstelsel breed en een paar overige vragen. 01:28:04.869 --> 01:28:07.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan geef ik mevrouw Kamminga alsnog 01:28:07.279 --> 01:28:08.590 align:middle line:82% position:46% size:100% de gelegenheid om een vraag te stellen. 01:28:11.128 --> 01:28:16.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een vraag over comply or explain, want de staatssecretaris 01:28:16.710 --> 01:28:17.569 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatste dat ook in 01:28:19.869 --> 01:28:22.720 align:middle line:82% position:46% size:100% de context van gelijkwaardigheid. Ik zat daar nog even op te puzzelen, 01:28:22.899 --> 01:28:26.720 align:middle line:82% position:46% size:100% dus ik stel toch de checkvraag. Het zou namelijk wat mij betreft 01:28:26.840 --> 01:28:31.989 align:middle line:82% position:46% size:100% impliceren dat ook vanuit de BES een beroep gedaan kan worden op het 01:28:32.109 --> 01:28:34.460 align:middle line:82% position:46% size:100% explain — ik zou daarvoor zijn — terwijl we er in mijn herinnering de 01:28:34.579 --> 01:28:38.069 align:middle line:82% position:46% size:100% afgelopen periode vooral over gesproken hebben om beleid dat wordt 01:28:38.189 --> 01:28:38.859 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt vanuit 01:28:40.479 --> 01:28:44.739 align:middle line:82% position:46% size:100% het Europese deel van Nederland, in principe ook te laten ingaan op de 01:28:45.128 --> 01:28:47.060 align:middle line:82% position:46% size:100% BES. Ik zat hier dus nog even naar te 01:28:47.180 --> 01:28:49.579 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Geldt die explain inderdaad voor 01:28:49.699 --> 01:28:51.579 align:middle line:82% position:46% size:100% beide partijen? Kunnen beide partijen aangeven 01:28:51.819 --> 01:28:55.399 align:middle line:82% position:46% size:100% waarom, of geldt het alleen vanuit Europees Nederland, dus dat wij 01:28:55.520 --> 01:28:57.475 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten uitleggen waarom beleid niet op de BES van toepassing is? 01:28:57.595 --> 01:28:59.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie mevrouw Wuite al glunderen, want die had deze vraag 01:28:59.750 --> 01:29:00.609 align:middle line:82% position:46% size:100% waarschijnlijk niet van mij verwacht. 01:29:02.289 --> 01:29:03.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er wel nieuwsgierig naar. 01:29:05.850 --> 01:29:07.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij het maken van beleid in Nederland moeten wij onszelf steeds 01:29:07.829 --> 01:29:11.810 align:middle line:82% position:46% size:100% de vraag stellen of het ook wenselijk is om dat in te voeren in 01:29:12.918 --> 01:29:14.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland. In principe is het antwoord daarop 01:29:14.850 --> 01:29:15.679 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk altijd ja, 01:29:17.470 --> 01:29:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% maar die explain geldt ook. Die is dan vooral: wanneer vind je 01:29:20.720 --> 01:29:24.859 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er een afwijking nodig is? Nogmaals, die afwijking kan er in de 01:29:24.979 --> 01:29:27.069 align:middle line:82% position:46% size:100% plus of in de min zijn. Dus: dit beleid 01:29:29.259 --> 01:29:31.930 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten we niet invoeren, omdat het totaal niet aan de orde is. 01:29:32.859 --> 01:29:35.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Of: we moeten dit beleid wel invoeren, maar er moet wellicht nog 01:29:35.710 --> 01:29:37.628 align:middle line:82% position:46% size:100% extra effort worden gestoken in 01:29:40.750 --> 01:29:44.020 align:middle line:82% position:46% size:100% het behalen van de doelen in Caribisch Nederland. 01:29:44.649 --> 01:29:47.248 align:middle line:82% position:46% size:100% U vraagt of er bijvoorbeeld ook vanuit de eilanden gezegd mag 01:29:47.368 --> 01:29:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% worden: dit willen wij hier niet. Dat is natuurlijk altijd een punt 01:29:52.100 --> 01:29:53.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dat kan gelden. Dat geldt overigens ook voor 01:29:54.079 --> 01:29:56.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederlandse gemeenten. Die kunnen zeggen: ik vind dit 01:29:56.270 --> 01:29:58.539 align:middle line:82% position:46% size:100% ingewikkeld, wat moet ik hier precies mee en hoe werkt dit? 01:29:58.960 --> 01:30:00.649 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar uiteindelijk moeten wij natuurlijk wel het besluit in 01:30:00.770 --> 01:30:01.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland vaststellen. 01:30:04.149 --> 01:30:06.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit geeft aanleiding tot een vervolgvraag van mevrouw Kamminga. 01:30:07.699 --> 01:30:11.609 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben hier onlangs de eilandsraad gehad van Bonaire, 01:30:11.729 --> 01:30:12.899 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld. Dan kunnen we discussiëren over dat 01:30:13.020 --> 01:30:16.079 align:middle line:82% position:46% size:100% thema; dat is niet het punt. Er wordt dan gezegd dat er in 01:30:16.199 --> 01:30:17.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland een besluit wordt genomen 01:30:19.850 --> 01:30:21.479 align:middle line:82% position:46% size:100% — en ongetwijfeld is dat heel zorgvuldig — met comply or explain. 01:30:21.600 --> 01:30:23.130 align:middle line:82% position:46% size:100% In Nederland doen we dat ook zo. Daar zijn we ook bezig met een 01:30:23.250 --> 01:30:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% efficiencyslag, dus waarom ook niet daar? 01:30:26.649 --> 01:30:30.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het wel goed is om bij explain niet alleen vanuit Europees 01:30:30.500 --> 01:30:32.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland te beargumenteren waarom iets wellicht niet verstandig of 01:30:32.838 --> 01:30:33.548 align:middle line:82% position:46% size:100% wenselijk zou zijn. 01:30:36.668 --> 01:30:40.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou willen toetsen of er ruimte is om vanuit de eilanden te zeggen: 01:30:40.850 --> 01:30:43.180 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is heel goed bedacht maar niet passend, gelet op onze context. 01:30:46.359 --> 01:30:49.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat comply or explain is goed bedoeld, vanuit het oogpunt van 01:30:49.699 --> 01:30:52.609 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid, maar ik wil voorkomen dat het juist die 01:30:52.729 --> 01:30:55.479 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid gaat ondermijnen. Dat wil ik gewoon even zeker 01:30:56.699 --> 01:30:59.920 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen. Dat wordt across the board best 01:31:00.128 --> 01:31:04.100 align:middle line:82% position:46% size:100% complex, want we maken hier heel erg veel beleid en je kunt niet elke 01:31:04.220 --> 01:31:07.270 align:middle line:82% position:46% size:100% keer gaan toetsen en langsgaan bij de eilandsraad van Saba, 01:31:07.628 --> 01:31:10.698 align:middle line:82% position:46% size:100% Sint-Eustatius en Bonaire om te kijken of dat Nederlandse beleid wel 01:31:10.819 --> 01:31:12.259 align:middle line:82% position:46% size:100% of niet zou moeten worden geïntroduceerd. 01:31:12.378 --> 01:31:14.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moeten wij natuurlijk in de eerste plaats doen. 01:31:14.949 --> 01:31:18.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is altijd mogelijk voor mensen die de eilanden vertegenwoordigen, 01:31:18.449 --> 01:31:21.699 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de eilandsraad of het bestuurscollege, om aan te geven 01:31:23.289 --> 01:31:26.510 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er iets geks aan de hand is of dat het volgens hen niet goed gaat. 01:31:26.630 --> 01:31:28.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat die ruimte er altijd moet zijn. 01:31:28.180 --> 01:31:34.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in de gesprekken die we gevoerd hebben en die u vanuit de 01:31:34.489 --> 01:31:38.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Tweede Kamer ook regelmatig voert met de eilandsraadsleden en de 01:31:38.149 --> 01:31:41.229 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurscolleges wel gemerkt dat die ruimte er ook echt wel is. 01:31:42.640 --> 01:31:48.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik in op het eerste blokje: gelijkwaardigheid en bestuurlijke 01:31:48.260 --> 01:31:48.880 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoudingen. 01:31:50.829 --> 01:31:54.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Er waren vragen van de ChristenUnie en GroenLinks over het thema 01:31:54.460 --> 01:31:55.238 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid. 01:31:58.149 --> 01:31:58.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat 01:32:00.069 --> 01:32:02.770 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we doen om invulling te geven aan die gelijkwaardigheid? 01:32:03.100 --> 01:32:05.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er al een paar dingen over gezegd. 01:32:05.579 --> 01:32:11.289 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet heeft sowieso in het coalitieakkoord 30 miljoen euro 01:32:11.588 --> 01:32:14.659 align:middle line:82% position:46% size:100% uitgetrokken om een aantal dingen te verbeteren. 01:32:14.779 --> 01:32:18.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we in de loop van dit jaar stapsgewijs steeds weer 01:32:18.939 --> 01:32:21.304 align:middle line:82% position:46% size:100% verbeterd en verhoogd. Dan gaat het om het verhogen van het 01:32:21.423 --> 01:32:24.119 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon en de uitkeringen. De minister zal daar meer over 01:32:24.239 --> 01:32:27.738 align:middle line:82% position:46% size:100% vertellen. We hebben ook geregeld dat 01:32:29.418 --> 01:32:30.719 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten van levensonderhoud lager worden. 01:32:30.838 --> 01:32:34.020 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben gezorgd voor het verhogen van de vrije uitkering. 01:32:34.140 --> 01:32:37.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat de openbare lichamen beter in staat zijn om hun 01:32:38.109 --> 01:32:41.988 align:middle line:82% position:46% size:100% werk te doen. We hebben dat ook ingevuld bij de 01:32:42.109 --> 01:32:44.109 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingen die er tussendoor waren op het gebied van energie door de 01:32:44.229 --> 01:32:48.189 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoging van de energiekosten voor inwoners te compenseren. 01:32:52.989 --> 01:32:55.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Comply or explain is daarbij het leidende 01:32:57.100 --> 01:32:59.779 align:middle line:82% position:46% size:100% principe. We zorgen ervoor dat we dat ook 01:32:59.899 --> 01:33:04.130 align:middle line:82% position:46% size:100% steeds weer invullen. Dat doen we door ervoor te zorgen 01:33:04.250 --> 01:33:08.088 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er meegelopen wordt als er beleidsinitiatieven zijn in 01:33:08.208 --> 01:33:11.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland. We weten ook — daarover hebben we 01:33:11.720 --> 01:33:14.170 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de begrotingsbehandeling ook gesproken — dat het soms goed lukt 01:33:14.289 --> 01:33:15.850 align:middle line:82% position:46% size:100% en soms nog een keertje wordt vergeten. 01:33:16.390 --> 01:33:18.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan proberen we dat zo snel mogelijk te herstellen. 01:33:18.350 --> 01:33:19.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Denk bijvoorbeeld aan het verhaal over 01:33:21.399 --> 01:33:24.588 align:middle line:82% position:46% size:100% de schoollunches. Ik heb wel gemerkt dat het principe 01:33:24.708 --> 01:33:26.020 align:middle line:82% position:46% size:100% echt duidelijk is en dat we 01:33:27.970 --> 01:33:31.729 align:middle line:82% position:46% size:100% dat steeds beter kunnen invullen. Tijdens de begrotingsbehandeling is 01:33:31.850 --> 01:33:35.930 align:middle line:82% position:46% size:100% hierover een motie ingediend. Daarbij hebben we afgesproken dat we 01:33:36.050 --> 01:33:39.260 align:middle line:82% position:46% size:100% er allebei scherp op blijven. Ik ga in de gaten houden dat mijn 01:33:39.380 --> 01:33:42.417 align:middle line:82% position:46% size:100% collega's in het kabinet dit principe ook blijven uitvoeren en de 01:33:42.537 --> 01:33:45.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer heeft laten weten daar ook scherp op te blijven. 01:33:45.130 --> 01:33:47.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Als we dat blijven doen, is dat 01:33:49.628 --> 01:33:52.179 align:middle line:82% position:46% size:100% een hele goede manier om dit te bewaken. 01:33:54.159 --> 01:33:56.469 align:middle line:82% position:46% size:100% In het meer algemene blokje over 01:33:58.628 --> 01:34:01.550 align:middle line:82% position:46% size:100% de onderlinge bestuurlijke verhoudingen was er ook een vraag 01:34:01.670 --> 01:34:04.689 align:middle line:82% position:46% size:100% van mevrouw Wuite. Zij vroeg 01:34:06.430 --> 01:34:11.988 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe die verhoudingen liggen, of het goed loopt en hoe dat wordt ervaren 01:34:12.109 --> 01:34:16.310 align:middle line:82% position:46% size:100% door de inwoners van de eilanden. Eigenlijk denk ik dat we er iedere 01:34:16.430 --> 01:34:19.509 align:middle line:82% position:46% size:100% dag aan werken — dat doen de bestuurscolleges van de eilanden 01:34:19.899 --> 01:34:24.140 align:middle line:82% position:46% size:100% overigens ook — om te zorgen dat er vertrouwen wordt gesteld in burgers 01:34:24.260 --> 01:34:26.828 align:middle line:82% position:46% size:100% en vooral dat burgers vertrouwen kunnen hebben in 01:34:28.930 --> 01:34:29.109 align:middle line:82% position:46% size:100% de 01:34:34.418 --> 01:34:35.899 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid. Een van de ambities waar ik zelf ook 01:34:36.020 --> 01:34:37.529 align:middle line:82% position:46% size:100% ontzettend veel effort in steek, is om te werken aan die 01:34:38.229 --> 01:34:39.789 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerkingsrelatie op basis van vertrouwen. 01:34:40.060 --> 01:34:44.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, op basis van het principe om gelijkwaardigheid centraal te 01:34:44.930 --> 01:34:49.250 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen vinden we het ook heel erg belangrijk dat er niet sprake is van 01:34:49.369 --> 01:34:52.989 align:middle line:82% position:46% size:100% afspraken die wij bepalen of die vanuit Nederland worden vastgelegd, 01:34:53.289 --> 01:34:55.930 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat er bij de bestuursakkoorden en 01:34:57.759 --> 01:35:02.859 align:middle line:82% position:46% size:100% de bestuurlijke afspraken sprake is van wederzijdse afspraken. 01:35:03.128 --> 01:35:07.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat vinden de eilanden van belang om op te focussen? 01:35:07.659 --> 01:35:13.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar willen zij dat aan gewerkt wordt, huisvesting, milieu, duurzame 01:35:13.189 --> 01:35:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% energie of anderszins? Vervolgens moeten er afspraken 01:35:16.369 --> 01:35:18.399 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gemaakt over de wijze waarop wij daaraan kunnen bijdragen. 01:35:19.509 --> 01:35:22.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we vanuit hier natuurlijk met hart en ziel. 01:35:22.760 --> 01:35:23.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gebeurt natuurlijk ook met een heel team. 01:35:24.369 --> 01:35:27.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar doen alle departementen aan mee. 01:35:30.789 --> 01:35:34.600 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is gesteld of we dan niet nader moeten onderzoeken wat de 01:35:34.720 --> 01:35:39.099 align:middle line:82% position:46% size:100% burgers daarvan vinden. Ik denk dat het beter is dat we die 01:35:39.220 --> 01:35:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuursakkoorden goed gaan evalueren, dus dat 01:35:43.390 --> 01:35:48.020 align:middle line:82% position:46% size:100% we bekijken of het goed loopt, of de mensen de effecten zien van datgene 01:35:48.140 --> 01:35:50.810 align:middle line:82% position:46% size:100% wat we hebben afgesproken en of die afspraken ook worden uitgevoerd. 01:35:50.930 --> 01:35:52.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we dat moeten doen in plaats van dat we de directe vraag 01:35:53.029 --> 01:35:56.960 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen: hoe tevreden bent u over het werk van niet alleen uw 01:35:57.079 --> 01:35:58.760 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurscollege maar ook van Den Haag? 01:35:58.880 --> 01:36:01.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Die tevredenheid over het bestuurscollege komt natuurlijk ook 01:36:01.729 --> 01:36:05.750 align:middle line:82% position:46% size:100% tot uiting tijdens verkiezingen. Er moet vooral worden ingezet op de 01:36:05.869 --> 01:36:09.350 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag of mensen de effecten zien van het werk dat wij hier aan het doen 01:36:09.470 --> 01:36:09.640 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. 01:36:14.979 --> 01:36:15.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite, u wilt een vraag stellen? 01:36:16.029 --> 01:36:19.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet zeker of dit het einde van het blokje is. 01:36:19.939 --> 01:36:21.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite, ik hoor van de staatssecretaris dat zij nog niet 01:36:21.460 --> 01:36:24.010 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het einde van het blokje is, maar ik geef u de ruimte om een 01:36:24.130 --> 01:36:24.869 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag te stellen. 01:36:28.149 --> 01:36:33.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk namelijk dat wij niet moeten onderschatten hoe groot de culturele 01:36:33.649 --> 01:36:35.529 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen zijn en hoezeer 01:36:38.409 --> 01:36:41.509 align:middle line:82% position:46% size:100% de commissie-Spies in 2015 heeft geconcludeerd dat er een algeheel 01:36:41.628 --> 01:36:45.659 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoel van teleurstelling leeft. Dat zou aanleiding kunnen zijn om er 01:36:46.210 --> 01:36:48.329 align:middle line:82% position:46% size:100% wel degelijk naar te kijken, zeker ook gezien de onderzoeksresultaten 01:36:48.668 --> 01:36:49.329 align:middle line:82% position:46% size:100% van het CBS 01:36:52.119 --> 01:36:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% over het gebrek aan vertrouwen in instituten. 01:36:55.720 --> 01:37:00.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Zou de staatssecretaris niet met de minister van Binnenlandse Zaken 01:37:00.229 --> 01:37:02.539 align:middle line:82% position:46% size:100% willen spreken over de mogelijkheid om zoiets ook nadrukkelijker voor 01:37:02.659 --> 01:37:05.689 align:middle line:82% position:46% size:100% deze eilanden te doen? Ik denk dat dat namelijk helpt bij 01:37:05.810 --> 01:37:08.588 align:middle line:82% position:46% size:100% het toetsen in hoeverre we vooruitgang boeken. 01:37:11.770 --> 01:37:15.890 align:middle line:82% position:46% size:100% We zouden kunnen kijken of het CBS ook dit soort gegevens verzamelt. 01:37:16.010 --> 01:37:18.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weet ik op dit moment niet precies. 01:37:18.380 --> 01:37:21.859 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij gebeurt dat nu niet, maar ik zou kunnen onderzoeken of 01:37:21.979 --> 01:37:25.009 align:middle line:82% position:46% size:100% dat aan de orde is. Nogmaals, ik vind het belangrijk om 01:37:25.128 --> 01:37:27.338 align:middle line:82% position:46% size:100% vooral ook te kijken of we progressie maken bij die afspraken. 01:37:29.649 --> 01:37:31.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, ik zou kunnen checken of 01:37:33.939 --> 01:37:38.390 align:middle line:82% position:46% size:100% het CBS dit soort informatie al op de eilanden verzamelt. 01:37:38.510 --> 01:37:41.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal u dat laten weten en zal aangeven wat wij daar beleidsmatig 01:37:41.588 --> 01:37:42.338 align:middle line:82% position:46% size:100% mee zouden kunnen. 01:37:44.409 --> 01:37:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil graag door naar de vraag van GroenLinks over de coördinerende rol 01:37:49.520 --> 01:37:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% van BZK en in dit 01:37:53.770 --> 01:37:56.399 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke geval van mij. Het is natuurlijk helder dat zo'n 01:37:56.619 --> 01:37:59.770 align:middle line:82% position:46% size:100% coördinerende rol van een bewindspersoon altijd een beetje een 01:38:01.000 --> 01:38:04.369 align:middle line:82% position:46% size:100% complexe positie is. Aan de ene kant ben ik natuurlijk uw 01:38:04.489 --> 01:38:08.060 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste aanspreekpunt als het gaat over Caribisch Nederland, maar 01:38:08.180 --> 01:38:12.770 align:middle line:82% position:46% size:100% tegelijkertijd zijn al mijn collega's in het kabinet ook 01:38:12.890 --> 01:38:15.979 align:middle line:82% position:46% size:100% medeverantwoordelijk voor het realiseren van alles wat we willen 01:38:16.100 --> 01:38:19.250 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren op de eilanden, of dat nou op het gebied is van sociale 01:38:19.369 --> 01:38:21.789 align:middle line:82% position:46% size:100% zaken, van gezondheidszorg of anderszins. 01:38:26.890 --> 01:38:28.970 align:middle line:82% position:46% size:100% In principe hebben we deze commissievergaderingen waarin alle 01:38:29.090 --> 01:38:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% onderwerpen aan de orde kunnen komen, en dat moet wat mij betreft 01:38:31.939 --> 01:38:34.048 align:middle line:82% position:46% size:100% ook kunnen. Er zijn natuurlijk ook momenten 01:38:34.168 --> 01:38:36.769 align:middle line:82% position:46% size:100% waarop u specifieke debatten organiseert. 01:38:36.889 --> 01:38:39.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft u bijvoorbeeld met de collega van VWS gedaan. 01:38:40.239 --> 01:38:44.979 align:middle line:82% position:46% size:100% En nu is er dan het specifieke debat over sociale thema's, over 01:38:46.119 --> 01:38:49.609 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon enzovoorts. De kern is, denk ik, dat u in 01:38:49.729 --> 01:38:52.329 align:middle line:82% position:46% size:100% principe als eerste bij mij terechtkunt, 01:38:55.210 --> 01:38:57.759 align:middle line:82% position:46% size:100% maar we moeten tegelijkertijd natuurlijk ook samenwerken om ervoor 01:38:57.878 --> 01:39:03.039 align:middle line:82% position:46% size:100% te zorgen dat u en ik, waar dat nodig is, ook aanjager zijn om 01:39:03.819 --> 01:39:07.250 align:middle line:82% position:46% size:100% comply or explain goed in te vullen en dat we in het maken van het 01:39:07.369 --> 01:39:11.720 align:middle line:82% position:46% size:100% beleid voor Nederland niet vergeten dat er ook een Caribisch deel van 01:39:11.840 --> 01:39:14.539 align:middle line:82% position:46% size:100% het Koninkrijk is. En helemaal zwart wit is het dan 01:39:14.659 --> 01:39:18.219 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteindelijk natuurlijk nooit, maar gezamenlijk zijn wij er als kabinet 01:39:18.729 --> 01:39:21.970 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk voor verantwoordelijk dat dit goed geregeld wordt. 01:39:22.329 --> 01:39:27.979 align:middle line:82% position:46% size:100% En ik weet zeker dat u ook aan het werk blijft om dat goed te blijven 01:39:28.100 --> 01:39:28.569 align:middle line:82% position:46% size:100% opvoeren. 01:39:30.250 --> 01:39:33.489 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit geeft aanleiding voor een korte vraag van mevrouw Bouchallikh. 01:39:35.180 --> 01:39:38.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de redenen om deze vraag hier opnieuw te stellen, is wat er 01:39:38.939 --> 01:39:39.985 align:middle line:82% position:46% size:100% nu aan het gebeuren is rondom Bonlab. 01:39:40.105 --> 01:39:42.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat dus niet alleen om het belijden van wat wij hier 01:39:42.149 --> 01:39:45.039 align:middle line:82% position:46% size:100% ontwikkelen en of dat al dan niet wordt uitgevoerd, zoals toen met 01:39:45.159 --> 01:39:47.039 align:middle line:82% position:46% size:100% schoollunches. Het gaat ook om de vraag: hoe zorgen 01:39:47.159 --> 01:39:50.548 align:middle line:82% position:46% size:100% we ervoor dat we als Kamer op tijd weten wat er speelt? 01:39:50.668 --> 01:39:52.369 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe zorgen we ervoor dat we niet versnipperd over verschillende 01:39:52.579 --> 01:39:55.890 align:middle line:82% position:46% size:100% commissies informatie krijgen en uiteindelijk zelf wel in gesprek 01:39:56.010 --> 01:39:57.720 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan met de raad? Ik ben een beetje aan het zoeken 01:39:57.840 --> 01:39:59.850 align:middle line:82% position:46% size:100% naar een manier waarop we dat wat beter kunnen organiseren, ook om de 01:39:59.970 --> 01:40:02.548 align:middle line:82% position:46% size:100% werkprocessen wat duidelijker in te richten. 01:40:02.668 --> 01:40:05.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat mij ook om de rol die de staatssecretaris daar al dan niet in 01:40:05.279 --> 01:40:06.210 align:middle line:82% position:46% size:100% kan nemen. Of moeten wij het dan zelf 01:40:06.329 --> 01:40:07.819 align:middle line:82% position:46% size:100% organiseren? Dat is gewoon een open vraag. 01:40:08.850 --> 01:40:12.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb met de voorzitter van uw commissie en de griffier een gesprek 01:40:12.699 --> 01:40:14.939 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad over hoe we kunnen zorgen dat we goed geïnformeerd blijven. 01:40:15.539 --> 01:40:17.579 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar een aantal afspraken over gemaakt. 01:40:17.759 --> 01:40:21.699 align:middle line:82% position:46% size:100% Die gaan erover dat het handig is dat u weet welke onderwerpen in een 01:40:21.819 --> 01:40:24.448 align:middle line:82% position:46% size:100% specifieke commissie spelen, als het ook over KR gaat. 01:40:24.810 --> 01:40:27.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kunt u natuurlijk van de kant van de Kamer doen. 01:40:27.930 --> 01:40:31.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dat mijn collega's ervoor zorgen dat u geïnformeerd raakt over 01:40:31.869 --> 01:40:32.880 align:middle line:82% position:46% size:100% de onderwerpen die specifiek 01:40:34.569 --> 01:40:38.198 align:middle line:82% position:46% size:100% het Caribisch gebied aangaan. Ik denk dat we samen moeten kijken 01:40:38.319 --> 01:40:41.198 align:middle line:82% position:46% size:100% of dat wat we hebben afgesproken voldoende werkt, zodat u inzicht 01:40:41.319 --> 01:40:42.930 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft in wat er gebeurt. 01:40:45.460 --> 01:40:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan een vraag van mevrouw Wuite en van mevrouw Kamminga over de functie 01:40:49.520 --> 01:40:53.569 align:middle line:82% position:46% size:100% van de bestuursakkoorden en over de reflectie daarop: zijn het blijvende 01:40:53.689 --> 01:40:54.609 align:middle line:82% position:46% size:100% instrumenten of niet? 01:40:56.168 --> 01:41:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laatste moet u ook bezien nadat we deze bestuursakkoorden en 01:41:01.430 --> 01:41:05.109 align:middle line:82% position:46% size:100% -periode hebben afgelopen, maar ik denk wel dat het heel erg helpt. 01:41:06.279 --> 01:41:08.469 align:middle line:82% position:46% size:100% In de discussies die ik maandelijks met de bestuurscolleges heb 01:41:11.560 --> 01:41:14.750 align:middle line:82% position:46% size:100% — we gaan dat nu verschuiven naar een keer per twee maanden met 01:41:14.869 --> 01:41:20.390 align:middle line:82% position:46% size:100% tussentijdse ambtelijke updates — hebben we een helder gesprek over de 01:41:20.510 --> 01:41:23.509 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgang van die onderwerpen waar we met elkaar afspraken over hebben 01:41:23.628 --> 01:41:26.630 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt. Is het daadwerkelijk gelukt om met 01:41:26.750 --> 01:41:30.309 align:middle line:82% position:46% size:100% huisvesting een stap te zetten? Is het gelukt om op het gebied van 01:41:31.600 --> 01:41:34.399 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzame energie een stap vooruit te zetten? 01:41:34.520 --> 01:41:40.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het gelukt om de aanleg van een haven of wat dan ook met elkaar te 01:41:40.939 --> 01:41:43.310 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreken? Ik vind het prettig om het over 01:41:43.430 --> 01:41:45.010 align:middle line:82% position:46% size:100% concrete thema's te hebben, of het 01:41:47.649 --> 01:41:51.979 align:middle line:82% position:46% size:100% nou over landbouw gaat, over natuur, over de geitenproblematiek op Statia 01:41:52.100 --> 01:41:55.970 align:middle line:82% position:46% size:100% of anderszins. Dat helpt ons allemaal om focus te 01:41:56.090 --> 01:41:58.850 align:middle line:82% position:46% size:100% houden op die onderwerpen waarvan we gezamenlijk hebben gezegd dat we ze 01:41:58.970 --> 01:42:01.869 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk vinden. We blijven dat natuurlijk evalueren 01:42:02.409 --> 01:42:03.338 align:middle line:82% position:46% size:100% in de komende tijd. 01:42:05.529 --> 01:42:09.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komen verkiezingen, dus dan is het ook goed om te herijken of we 01:42:10.600 --> 01:42:13.149 align:middle line:82% position:46% size:100% met elkaar deze thema's als belangrijk blijven ervaren. 01:42:14.289 --> 01:42:17.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar onze inspanningen zijn er wel op gericht om juist aan de hand van 01:42:17.569 --> 01:42:21.500 align:middle line:82% position:46% size:100% die gefocuste agenda met elkaar stappen te zetten in de komende 01:42:21.619 --> 01:42:23.529 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd. Dat geldt overigens ook voor de 01:42:24.009 --> 01:42:29.300 align:middle line:82% position:46% size:100% thema's die wat ons betreft veel prioriteit vragen, soms wat kleiner 01:42:29.420 --> 01:42:34.909 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, maar veel ergernis wekken: de bancaire voorzieningen, de notariële 01:42:35.029 --> 01:42:35.529 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningen, 01:42:40.418 --> 01:42:42.729 align:middle line:82% position:46% size:100% de referrals in de gezondheidszorg, 01:42:44.619 --> 01:42:47.619 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten van de vluchten, enzovoort, enzovoort, enzovoort. 01:42:49.449 --> 01:42:53.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan was er een vraag van het CDA over hoe we de afspraken monitoren. 01:42:53.579 --> 01:42:58.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we in regulier overleg. Wij geven u daar natuurlijk ook een 01:42:58.340 --> 01:43:02.659 align:middle line:82% position:46% size:100% update over, maar ik vind het vooral belangrijk dat we ervoor zorgen dat 01:43:02.779 --> 01:43:07.430 align:middle line:82% position:46% size:100% we, ook gelet op de eilandraadsverkiezingen, voor die 01:43:07.550 --> 01:43:11.659 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd de balans goed opmaken, daarna kijken of de afspraken die we 01:43:11.779 --> 01:43:15.229 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt hebben nog aan herijking onderhevig zijn of niet en dan met 01:43:15.350 --> 01:43:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar verdergaan. Ik monitor dat door reguliere 01:43:19.340 --> 01:43:21.069 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprekken te hebben en met de 01:43:23.649 --> 01:43:25.569 align:middle line:82% position:46% size:100% eilandbestuurders, dus het bestuurscollege en de gezaghebber, 01:43:26.000 --> 01:43:30.798 align:middle line:82% position:46% size:100% te spreken over de voortgang. Ik ga dan naar het blokje over de 01:43:30.918 --> 01:43:35.399 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten van levensonderhoud. Dat is in vele bijdragen aan de orde 01:43:35.520 --> 01:43:39.920 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest en het is natuurlijk een belangrijke factor. 01:43:40.039 --> 01:43:44.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in het begin al gezegd dat dit kabinet een aantal stappen heeft 01:43:44.390 --> 01:43:46.670 align:middle line:82% position:46% size:100% gezet om de kosten van levensonderhoud te verlagen. 01:43:46.789 --> 01:43:49.823 align:middle line:82% position:46% size:100% Met het eerste pakket dat we hebben ingezet na het coalitieakkoord zijn 01:43:49.943 --> 01:43:51.890 align:middle line:82% position:46% size:100% we aan het werk gegaan om te zorgen dat die kosten naar beneden gaan. 01:43:52.010 --> 01:43:55.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ging over het verlagen van de kosten van drinkwater en telecom 01:43:57.039 --> 01:44:02.060 align:middle line:82% position:46% size:100% en over structurele ondersteuning voor de energierekening, die later 01:44:02.180 --> 01:44:04.509 align:middle line:82% position:46% size:100% in dit jaar verder verhoogd is. 01:44:08.409 --> 01:44:10.628 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er is daar nog wel meer te doen. 01:44:11.588 --> 01:44:14.270 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het ook tijdens het begrotingsdebat niet voor niks gehad 01:44:14.390 --> 01:44:17.859 align:middle line:82% position:46% size:100% over twee onderwerpen die wat mij betreft in de komende tijd verder 01:44:18.039 --> 01:44:21.198 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten worden uitgewerkt. Het ging over landbouw: is het 01:44:21.319 --> 01:44:24.048 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk om door middel van voedselproductie de kosten van 01:44:24.168 --> 01:44:27.789 align:middle line:82% position:46% size:100% levensonderhoud, van verse producten naar beneden te krijgen? 01:44:28.270 --> 01:44:31.509 align:middle line:82% position:46% size:100% En we hebben het gehad over het versterken van een bredere economie 01:44:33.430 --> 01:44:37.488 align:middle line:82% position:46% size:100% om daarmee te bereiken dat het inkomen voor een deel wellicht wordt 01:44:37.609 --> 01:44:40.069 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd en aan de andere kant wellicht ook de kosten van 01:44:40.189 --> 01:44:43.179 align:middle line:82% position:46% size:100% levensonderhoud verlaagd kunnen worden. 01:44:44.140 --> 01:44:45.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft blijven we daarop inzetten. 01:44:45.909 --> 01:44:48.369 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft gevraagd of ik daar concrete getallen aan kan hangen. 01:44:48.489 --> 01:44:49.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik niet. Ik kan natuurlijk wel de 01:44:49.668 --> 01:44:53.029 align:middle line:82% position:46% size:100% interventies benoemen en aangeven wat ze doen. 01:44:53.149 --> 01:44:58.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we al eerder gedaan: de tarieven voor energie, de kosten van 01:44:58.899 --> 01:45:00.698 align:middle line:82% position:46% size:100% water, enzovoort, enzovoort, enzovoort. 01:45:01.628 --> 01:45:02.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat 01:45:04.659 --> 01:45:08.710 align:middle line:82% position:46% size:100% is moeilijker vast te stellen als het gaat over dat bredere "mandje". 01:45:08.829 --> 01:45:12.770 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben overigens wel gezegd dat wij het belangrijk vinden om veel 01:45:12.890 --> 01:45:16.250 align:middle line:82% position:46% size:100% scherper in de gaten te houden wat die getallen en die ontwikkelingen 01:45:16.369 --> 01:45:20.500 align:middle line:82% position:46% size:100% in die prijzen nou precies zijn, omdat we op dit momenten eigenlijk 01:45:20.619 --> 01:45:23.929 align:middle line:82% position:46% size:100% onvoldoende goed zicht hebben op wat de kosten van levensonderhoud zijn 01:45:24.048 --> 01:45:25.890 align:middle line:82% position:46% size:100% en hoe die zich ontwikkelen. Dit is ook in de 01:45:26.010 --> 01:45:26.470 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling aan de orde 01:45:28.600 --> 01:45:30.699 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest. GroenLinks heeft nog een vraag 01:45:31.149 --> 01:45:35.630 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld over armoede op de CAS-eilanden, dus op Curaçao, Aruba 01:45:35.750 --> 01:45:35.979 align:middle line:82% position:46% size:100% en 01:45:37.838 --> 01:45:39.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Sint-Maarten. Wat kunnen wij daar doen? 01:45:39.140 --> 01:45:40.548 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij speelt natuurlijk dat er een andere verhouding is bij Caribisch 01:45:40.668 --> 01:45:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland en bij de autonome landen. In het onderlinge gesprek dat u 01:45:43.159 --> 01:45:45.130 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover voerde, kwam dat natuurlijk ook al aan de orde. 01:45:47.109 --> 01:45:47.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Het 01:45:52.060 --> 01:45:54.710 align:middle line:82% position:46% size:100% artikel van het Statuut verlangt niet noodzakelijkerwijs dat wij dat 01:45:54.829 --> 01:45:57.859 align:middle line:82% position:46% size:100% op precies dezelfde manier met elkaar invullen, maar we willen 01:45:57.979 --> 01:46:00.668 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk wel kijken waar we hulp kunnen bieden als dat nodig is. 01:46:01.088 --> 01:46:04.460 align:middle line:82% position:46% size:100% In het kader van de landspakketten wordt ook wel invulling gegeven, ook 01:46:04.579 --> 01:46:10.159 align:middle line:82% position:46% size:100% door de minister voor APP, aan hulp en ondersteuning bij het uitvoeren 01:46:10.279 --> 01:46:12.609 align:middle line:82% position:46% size:100% van hervormingen in de sociale zekerheid. 01:46:13.239 --> 01:46:17.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat echter onverlet dat ook in dit geval natuurlijk de landen als 01:46:18.079 --> 01:46:22.279 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste aan de lat staan. Volgende week maak ik een ronde 01:46:22.399 --> 01:46:25.520 align:middle line:82% position:46% size:100% langs alle drie de landen. Ik spreek met de gouverneurs, maar 01:46:25.640 --> 01:46:29.050 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker ook met de premiers en een deel van de regeringen. 01:46:29.619 --> 01:46:33.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil met hen ook graag het gesprek verder gaan voeren over hoe we de 01:46:33.579 --> 01:46:35.619 align:middle line:82% position:46% size:100% samenwerking in de komende tijd vormgeven. 01:46:38.289 --> 01:46:42.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Een aantal van u zegt: we zien dat er ook grote problemen in de landen 01:46:42.739 --> 01:46:43.060 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik denk dat dat klopt. 01:46:43.180 --> 01:46:44.679 align:middle line:82% position:46% size:100% Die problemen zijn er ook op het gebied van armoede. 01:46:45.009 --> 01:46:47.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd zien we de verantwoordelijkheid die er is 01:46:47.890 --> 01:46:50.279 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit de landen zelf. Ik denk dat we het met elkaar ook 01:46:50.399 --> 01:46:54.130 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten hebben over de vraag hoe we dat dan gezamenlijk gaan aanpakken. 01:46:54.878 --> 01:46:57.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou op een andere manier moeten dan de manier waarop we het doen 01:46:57.829 --> 01:46:59.529 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Caribisch Nederland. 01:47:01.060 --> 01:47:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% De rol en ook de verantwoordelijkheid die de landen 01:47:03.500 --> 01:47:06.590 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij zelf hebben, zijn wat mij betreft ook belangrijk. 01:47:06.710 --> 01:47:10.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Die moeten daarbij worden ingevuld. Voordat de staatssecretaris doorgaat 01:47:10.189 --> 01:47:12.529 align:middle line:82% position:46% size:100% naar het derde en laatste blokje, heeft mevrouw Kamminga een 01:47:12.649 --> 01:47:15.819 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptie. Ik wil nog een 01:47:17.470 --> 01:47:20.840 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag stellen over het sociaal minimum en de kosten van 01:47:20.960 --> 01:47:21.949 align:middle line:82% position:46% size:100% levensonderhoud. Dit gaat dus niet over de 01:47:22.069 --> 01:47:23.529 align:middle line:82% position:46% size:100% CAS-eilanden, maar over Caribisch Nederland. 01:47:25.298 --> 01:47:27.798 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap heel goed dat het nog lastig is om te zeggen wat het nou precies 01:47:27.918 --> 01:47:29.729 align:middle line:82% position:46% size:100% oplevert. Wellicht krijgen we dat inzicht ook 01:47:29.849 --> 01:47:32.300 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit helemaal. We hebben echter natuurlijk iedere 01:47:32.420 --> 01:47:33.850 align:middle line:82% position:46% size:100% keer een discussie gevoerd, en we voeren die nog, over het sociaal 01:47:33.970 --> 01:47:34.338 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum en het sociaal ijkpunt. Ik zag dat ook terugkomen in de 01:47:34.458 --> 01:47:36.039 align:middle line:82% position:46% size:100% brief van de minister. 01:47:39.128 --> 01:47:42.960 align:middle line:82% position:46% size:100% In die context hebben we wel gezegd: we gaan ook iets aan de kant van de 01:47:43.079 --> 01:47:46.158 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenverlaging doen. In 2023, in 2024 of wellicht later, 01:47:46.279 --> 01:47:48.210 align:middle line:82% position:46% size:100% maar in ieder geval als de rapportages over dat sociaal minimum 01:47:48.329 --> 01:47:50.149 align:middle line:82% position:46% size:100% terug zijn, gaan we de discussies voeren. 01:47:50.270 --> 01:47:51.253 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou wel nuttig zijn om, als we straks die discussies gaan voeren, 01:47:51.373 --> 01:47:54.219 align:middle line:82% position:46% size:100% ook enig inzicht te hebben in het potentieel 01:47:55.810 --> 01:47:58.789 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de kostenverlagingskant heeft opgebracht, of in wat we nog denken 01:47:58.909 --> 01:48:00.770 align:middle line:82% position:46% size:100% te winnen. Anders zou je wat mij betreft toch 01:48:00.890 --> 01:48:05.298 align:middle line:82% position:46% size:100% een eenzijdige discussie krijgen. Het zou dus fijn zijn als we tegen 01:48:05.418 --> 01:48:08.920 align:middle line:82% position:46% size:100% die tijd in ieder geval ook enig inzicht hebben in dat element, zodat 01:48:09.039 --> 01:48:10.750 align:middle line:82% position:46% size:100% we dat gewoon integraal kunnen wegen. 01:48:11.710 --> 01:48:12.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik dus willen vragen. 01:48:14.439 --> 01:48:16.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het een overzichtelijk tijdpad. 01:48:16.298 --> 01:48:18.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is volgens mij ook essentieel om de discussie goed te kunnen voeren. 01:48:21.680 --> 01:48:24.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben hierover overleg, ook met de bureaus die in Nederland dit 01:48:24.838 --> 01:48:29.010 align:middle line:82% position:46% size:100% soort plaatjes maken en dit soort cijfers verzamelen, want het heeft 01:48:29.130 --> 01:48:31.560 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk een grote samenhang. Hier zal de minister ongetwijfeld 01:48:31.680 --> 01:48:33.448 align:middle line:82% position:46% size:100% meer over zeggen. Je kunt immers inderdaad niet 01:48:33.569 --> 01:48:37.560 align:middle line:82% position:46% size:100% eindeloos uitkeringen en lonen verhogen, en niets doen aan de 01:48:37.680 --> 01:48:38.239 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenkant. 01:48:39.949 --> 01:48:42.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het heel goed is om meer inzicht te krijgen in wat daar aan 01:48:42.840 --> 01:48:46.579 align:middle line:82% position:46% size:100% die kostenkant moet gebeuren om ook in een goede balans te komen. 01:48:46.729 --> 01:48:48.949 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten proberen dat inderdaad in die periode te wegen. 01:48:50.539 --> 01:48:53.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga in ieder geval dat werk doen en zeg toe om ervoor te zorgen dat 01:48:53.340 --> 01:48:56.600 align:middle line:82% position:46% size:100% we inzicht hebben, en ook inzicht hebben in wat er moet gebeuren. 01:48:58.189 --> 01:49:01.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar spelen overigens ook verschillende departementen een rol 01:49:01.859 --> 01:49:05.338 align:middle line:82% position:46% size:100% in, bijvoorbeeld als het gaat over het subsidiëren van de kosten voor 01:49:05.458 --> 01:49:08.789 align:middle line:82% position:46% size:100% energie, voor telecom, voor water, voor vervoer enzovoort, enzovoort, 01:49:08.909 --> 01:49:08.960 align:middle line:82% position:46% size:100% enzovoort. 01:49:11.470 --> 01:49:16.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga naar mijn laatste blokje. Daarin zitten verschillende soorten 01:49:17.109 --> 01:49:17.618 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen. 01:49:20.189 --> 01:49:25.548 align:middle line:82% position:46% size:100% D66 en de VVD vroegen om te kijken hoe we concrete meerjarenplannen 01:49:25.668 --> 01:49:28.628 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen maken voor de economische veerkracht en diversificatie. 01:49:28.989 --> 01:49:33.619 align:middle line:82% position:46% size:100% U had het over: na de verkiezingen voor de eilandsraad. 01:49:33.739 --> 01:49:37.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we samen met het ministerie van EZK echt naar kijken. 01:49:38.319 --> 01:49:41.359 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben dit onderwerp natuurlijk ook aangeraakt in de 01:49:41.479 --> 01:49:45.146 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling, toen het ging over de vraag wat nou verstandig is 01:49:45.266 --> 01:49:47.060 align:middle line:82% position:46% size:100% om te doen. Hoe kun je die economische 01:49:47.180 --> 01:49:49.220 align:middle line:82% position:46% size:100% veerkracht versterken? Hoe kun je ervoor zorgen dat er een 01:49:49.340 --> 01:49:52.460 align:middle line:82% position:46% size:100% diversere economie is? Ik denk dat het ontzettend 01:49:52.579 --> 01:49:54.109 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is dat we daarmee aan de slag gaan. 01:49:54.229 --> 01:49:56.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is tijdens de behandeling van de begroting door 01:49:57.100 --> 01:49:59.600 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Van den Berg aangegeven dat we dan ook naar het onderwerp 01:49:59.720 --> 01:50:00.783 align:middle line:82% position:46% size:100% landbouw moeten kijken. We moeten hier niet alleen naar 01:50:00.904 --> 01:50:03.619 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken vanuit het oogpunt van kosten van levensonderhoud, maar we moeten 01:50:03.739 --> 01:50:07.418 align:middle line:82% position:46% size:100% ook kijken of landbouw een goede en goed werkende sector kan zijn. 01:50:07.689 --> 01:50:10.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat kunnen we wat mij betreft dan ook meenemen. 01:50:12.159 --> 01:50:16.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan waren er vragen over de Kamers van Koophandel die met elkaar 01:50:16.619 --> 01:50:21.829 align:middle line:82% position:46% size:100% vergaderd hebben en die meer willen doen om handel en connectiviteit te 01:50:21.949 --> 01:50:25.460 align:middle line:82% position:46% size:100% bevorderen. Het is natuurlijk heel fijn als daar 01:50:25.579 --> 01:50:29.920 align:middle line:82% position:46% size:100% meer kan worden gedaan, zeker als het gaat over Caribisch Nederland. 01:50:30.520 --> 01:50:34.039 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister van EZK ondersteunt de Kamers van Koophandel hierbij ook, 01:50:34.159 --> 01:50:37.869 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het is ook goed dat zij betrokken zijn bij onze werkgroepen 01:50:38.739 --> 01:50:41.869 align:middle line:82% position:46% size:100% om die problematiek aan te pakken. Ik noem het transport. 01:50:41.989 --> 01:50:47.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem de introductie van een bsn. Ik noem het werken aan het 01:50:48.310 --> 01:50:51.770 align:middle line:82% position:46% size:100% vereenvoudigen van het afsluiten van leningen en überhaupt bancaire 01:50:51.890 --> 01:50:55.100 align:middle line:82% position:46% size:100% services. Zo is De Nederlandsche Bank onlangs 01:50:55.220 --> 01:50:57.380 align:middle line:82% position:46% size:100% lang geweest. Bij al die dingen kunnen de Kamers 01:50:57.500 --> 01:51:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% van Koophandel ons goed ondersteunen. 01:51:00.520 --> 01:51:06.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Omgekeerd kunnen wij de ruimte voor handel en economische ontwikkeling 01:51:06.890 --> 01:51:09.399 align:middle line:82% position:46% size:100% versterken. Mevrouw Simons stelde een vraag 01:51:10.930 --> 01:51:17.838 align:middle line:82% position:46% size:100% over Chogogo. Met u vond ik het ongelofelijk naar 01:51:17.958 --> 01:51:20.588 align:middle line:82% position:46% size:100% om te zien dat een deel van het artificiële strand 01:51:22.270 --> 01:51:27.770 align:middle line:82% position:46% size:100% daar het water in is gewaaid. Overigens is er veel meer zand in de 01:51:27.890 --> 01:51:31.659 align:middle line:82% position:46% size:100% zee gewaaid, niet alleen van artificiële stranden. 01:51:34.720 --> 01:51:37.033 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat ook zien hoe belangrijk het is dat wij aan dat thema van 01:51:37.154 --> 01:51:41.630 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatadaptatie gaan werken. Als er regen valt, wil je dat water 01:51:41.750 --> 01:51:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen vasthouden op een verstandige manier, zodat je het ook weer kunt 01:51:44.750 --> 01:51:45.279 align:middle line:82% position:46% size:100% gebruiken. 01:51:46.779 --> 01:51:47.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is 01:51:49.239 --> 01:51:50.378 align:middle line:82% position:46% size:100% zeer storend om te zien wat er bij Chogogo is gebeurd. 01:51:50.498 --> 01:51:53.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het ontzettend belangrijk dat er gehandhaafd wordt. 01:51:53.220 --> 01:51:56.689 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet het openbaar lichaam zelf doen, dat kunnen wij niet voor het 01:51:56.810 --> 01:52:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% openbaar lichaam doen. Bij het bestuurscollege heb ik 01:52:02.539 --> 01:52:04.988 align:middle line:82% position:46% size:100% benadrukt dat ik wil dat dit gebeurt. 01:52:06.640 --> 01:52:09.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ook op verzoek van het bestuurscollege een onderzoek 01:52:09.289 --> 01:52:12.850 align:middle line:82% position:46% size:100% gestart door de Inspectie Leefomgeving en Transport 01:52:16.060 --> 01:52:19.548 align:middle line:82% position:46% size:100% om de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en 01:52:19.668 --> 01:52:23.779 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaving echt te gaan monitoren. Dit soort situaties moet niet meer 01:52:23.899 --> 01:52:25.189 align:middle line:82% position:46% size:100% voorkomen. Het moet niet meer zo lang 01:52:25.310 --> 01:52:29.298 align:middle line:82% position:46% size:100% onduidelijk blijven wat precies de regels zijn waar ondernemers zich 01:52:29.418 --> 01:52:31.430 align:middle line:82% position:46% size:100% aan moeten houden. Als ze zich niet aan de regels 01:52:31.550 --> 01:52:33.810 align:middle line:82% position:46% size:100% houden, moet er ook effectief gehandhaafd worden. 01:52:33.930 --> 01:52:38.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet zo snel mogelijk gebeuren. Ik weet dat het bestuurscollege 01:52:38.569 --> 01:52:41.319 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee in het geval van Chogogo aan het werk is. 01:52:41.439 --> 01:52:44.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben volgende week op het eiland en ik ben van plan om daar even 01:52:44.750 --> 01:52:46.689 align:middle line:82% position:46% size:100% langs te gaan om te kijken hoe de situatie is. 01:52:46.838 --> 01:52:53.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik vind het niet juist als we niet scherp genoeg zijn op 01:52:53.930 --> 01:52:54.699 align:middle line:82% position:46% size:100% het handhaven van 01:52:56.588 --> 01:52:56.679 align:middle line:82% position:46% size:100% de 01:52:58.390 --> 01:53:00.710 align:middle line:82% position:46% size:100% regels. Natuurbehoud is niet alleen vanuit 01:53:00.829 --> 01:53:03.466 align:middle line:82% position:46% size:100% de waarden van de natuur, maar zeker ook voor het eiland zelf en de 01:53:03.586 --> 01:53:05.168 align:middle line:82% position:46% size:100% economie ongelofelijk belangrijk. Mevrouw Simons, aan u 01:53:07.720 --> 01:53:10.949 align:middle line:82% position:46% size:100% het woord. Ik ben ontzettend blij met dit 01:53:11.069 --> 01:53:13.939 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord. Ik hoor dat de staatssecretaris 01:53:16.220 --> 01:53:20.509 align:middle line:82% position:46% size:100% belang hecht aan het natuurwelzijn op het eiland. 01:53:21.168 --> 01:53:24.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat moet ik verstaan onder "handhaving 01:53:25.759 --> 01:53:28.279 align:middle line:82% position:46% size:100% monitoren"? Er zijn regels waaraan voldaan moet 01:53:28.399 --> 01:53:31.685 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. En dat betekent bijvoorbeeld dat er, 01:53:31.805 --> 01:53:35.140 align:middle line:82% position:46% size:100% wanneer je iets bouwt, bepaalde hoogtes gelden. 01:53:35.560 --> 01:53:38.199 align:middle line:82% position:46% size:100% In het geval van Chogogo ging het om een bepaalde hoogte van de keermuur 01:53:38.319 --> 01:53:41.199 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het artificiële strand dat daar is aangelegd. 01:53:42.668 --> 01:53:45.609 align:middle line:82% position:46% size:100% Die regels moeten helder zijn. Er moeten goede vergunningen worden 01:53:45.729 --> 01:53:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% afgegeven. En er moet toezicht en handhaving 01:53:47.869 --> 01:53:48.039 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. 01:53:49.628 --> 01:53:51.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Als iemand niet voldoet aan de regels, 01:53:53.710 --> 01:53:56.270 align:middle line:82% position:46% size:100% moet worden ingegrepen. Of het nou een particulier is die 01:53:56.390 --> 01:53:59.649 align:middle line:82% position:46% size:100% een huis bouwt of iemand die iets aanlegt, 01:54:01.689 --> 01:54:03.399 align:middle line:82% position:46% size:100% er moet gewoon echt toezicht op worden gehouden. 01:54:03.789 --> 01:54:08.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet echt versterkt worden. Zeker op het eiland Bonaire zien we 01:54:09.050 --> 01:54:15.279 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er onvoldoende gehandhaafd wordt op regels die belangrijk zijn. 01:54:17.168 --> 01:54:22.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Je wilt dat de ontwikkelingen op het eiland conform de wens van het 01:54:22.279 --> 01:54:23.949 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuur zijn en in lijn met 01:54:25.779 --> 01:54:30.170 align:middle line:82% position:46% size:100% wat is afgesproken. Als regels worden overtreden, moet 01:54:30.289 --> 01:54:31.960 align:middle line:82% position:46% size:100% het helder zijn dat dat niet kan. 01:54:33.640 --> 01:54:35.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Een korte vervolgvraag, mevrouw Simons. 01:54:36.140 --> 01:54:39.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was iets later weer in de zaal en ik ben benieuwd of de 01:54:39.659 --> 01:54:42.140 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris iets gezegd heeft over 01:54:43.939 --> 01:54:50.789 align:middle line:82% position:46% size:100% de status van de eilanden rond het Parijsakkoord en de aanspraak op 01:54:50.909 --> 01:54:51.350 align:middle line:82% position:46% size:100% fondsen. 01:54:55.750 --> 01:54:56.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat komt er nog aan. Mevrouw Simons had 01:54:58.479 --> 01:55:02.960 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal vragen over de Koninkrijksconferentie die gaat over 01:55:03.079 --> 01:55:08.369 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaat. Het is heel goed dat de minister 01:55:08.489 --> 01:55:10.970 align:middle line:82% position:46% size:100% voor Klimaat en Energie, Rob Jetten, heeft toegezegd zo'n 01:55:11.090 --> 01:55:13.328 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatconferentie volgend jaar 01:55:17.168 --> 01:55:21.640 align:middle line:82% position:46% size:100% te organiseren voor alle eilanden, om te spreken over de vraag hoe we 01:55:22.210 --> 01:55:24.798 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen zorgen dat we het klimaatthema inzichtelijk hebben, 01:55:24.918 --> 01:55:26.569 align:middle line:82% position:46% size:100% duidelijk hebben en met elkaar aan het werk gaan. 01:55:26.689 --> 01:55:28.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geloof dat Aruba de locatie wordt. 01:55:28.710 --> 01:55:31.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Op de COP die nu gaande is in Sharm el-Sheikh is ook afgesproken dat er 01:55:31.930 --> 01:55:33.289 align:middle line:82% position:46% size:100% veel meer aandacht wordt besteed aan Small Island Developing States. 01:55:33.409 --> 01:55:37.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn afspraken over gemaakt. Op die conferentie, die in de 01:55:39.310 --> 01:55:42.100 align:middle line:82% position:46% size:100% maak is, kunnen extra afspraken op dit gebied 01:55:48.279 --> 01:55:50.229 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gemaakt. Ik ga even verder op datzelfde 01:55:50.350 --> 01:55:54.460 align:middle line:82% position:46% size:100% thema. Er zijn voor Caribisch Nederland met 01:55:54.579 --> 01:55:59.930 align:middle line:82% position:46% size:100% de drie eilanden afspraken gemaakt. Er is ook een fonds vrijgemaakt door 01:56:00.050 --> 01:56:02.439 align:middle line:82% position:46% size:100% de minister voor Klimaat en Energie om te zorgen dat we tot 01:56:04.088 --> 01:56:08.229 align:middle line:82% position:46% size:100% minimaal 80% duurzaam energie gaan opwekken. 01:56:08.890 --> 01:56:09.369 align:middle line:82% position:46% size:100% De plannen 01:56:12.069 --> 01:56:15.260 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillen per eiland. Sint-Eustatius, Saba en Bonaire 01:56:15.380 --> 01:56:18.119 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben dus verschillende plannen, maar met de eilanden en de 01:56:18.239 --> 01:56:22.418 align:middle line:82% position:46% size:100% energiebedrijven ter plekke zijn er afspraken gemaakt om 01:56:25.569 --> 01:56:29.429 align:middle line:82% position:46% size:100% een energievoorziening die nog vooral op fossiel is gebaseerd in de 01:56:29.548 --> 01:56:32.029 align:middle line:82% position:46% size:100% komende jaren om te vormen naar een energievoorziening die duurzaam 01:56:32.149 --> 01:56:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt. In het geval van Saba gaat het 01:56:34.039 --> 01:56:36.850 align:middle line:82% position:46% size:100% geloof ik bijna over 90%, of zelfs meer. 01:56:37.239 --> 01:56:41.088 align:middle line:82% position:46% size:100% In het geval van Bonaire groeien we in eerste instantie toe naar 80%, 01:56:41.208 --> 01:56:46.350 align:middle line:82% position:46% size:100% net als op Sint-Eustatius. Het idee is dat we dat bereiken door 01:56:46.470 --> 01:56:49.569 align:middle line:82% position:46% size:100% in te zetten op wind en zonne energie. 01:56:51.159 --> 01:56:53.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Een heel goed en positief neveneffect is dat het ook een 01:56:53.939 --> 01:56:55.659 align:middle line:82% position:46% size:100% effect heeft op de prijsontwikkeling. 01:56:57.159 --> 01:57:01.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn nu concrete afspraken over gemaakt en concrete middelen voor 01:57:01.128 --> 01:57:03.609 align:middle line:82% position:46% size:100% vrijgemaakt, die ook zullen worden ingezet. 01:57:04.600 --> 01:57:08.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Over het thema klimaatadaptatie hebben we het ook gehad bij de 01:57:08.920 --> 01:57:11.180 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling. Daarvoor is nog wel werk te 01:57:11.300 --> 01:57:13.460 align:middle line:82% position:46% size:100% verzetten. Ook daarover is de afspraak gemaakt 01:57:13.579 --> 01:57:17.390 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we gaan kijken welke ontwikkelingen nodig zijn. 01:57:17.510 --> 01:57:18.130 align:middle line:82% position:46% size:100% U krijgt daarover ook 01:57:19.779 --> 01:57:24.069 align:middle line:82% position:46% size:100% een brief van de minister van IenW, of heeft die al gekregen. 01:57:25.119 --> 01:57:27.550 align:middle line:82% position:46% size:100% We checken even of die er al is; anders komt-ie eraan. 01:57:28.899 --> 01:57:33.729 align:middle line:82% position:46% size:100% We geven daarin aan op welke manier we invulling willen geven aan de 01:57:33.970 --> 01:57:34.420 align:middle line:82% position:46% size:100% plannen 01:57:38.079 --> 01:57:42.649 align:middle line:82% position:46% size:100% voor klimaatadaptatie in brede zin, om water vast te houden en te zorgen 01:57:42.770 --> 01:57:46.970 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er sprake is van bescherming tegen hoogwater en andere effecten 01:57:47.090 --> 01:57:51.550 align:middle line:82% position:46% size:100% van het klimaat. We gaan het been echt bijtrekken om 01:57:52.779 --> 01:57:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% niet alleen op het gebied van klimaatmitigatie, maar ook van 01:57:55.579 --> 01:57:59.048 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatadaptatie goede plannen te maken voor de eilanden. 01:58:00.668 --> 01:58:03.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan over de EU-gelden. 01:58:05.529 --> 01:58:08.378 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is inderdaad een mogelijkheid dat er 01:58:10.960 --> 01:58:12.668 align:middle line:82% position:46% size:100% EU-middelen ter beschikking komen. 01:58:16.210 --> 01:58:20.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar helpen we ook mee, want er kan inderdaad geld worden ingezet dat 01:58:20.600 --> 01:58:24.259 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de EU beschikbaar is. Er is zelfs een specifieke 01:58:24.378 --> 01:58:28.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Eurocommissaris die zich inzet voor overzeese gebieden, zoals die in het 01:58:28.640 --> 01:58:32.088 align:middle line:82% position:46% size:100% algemeen worden genoemd. Wij willen vooral zorgen dat het 01:58:32.208 --> 01:58:33.460 align:middle line:82% position:46% size:100% makkelijker is om 01:58:36.819 --> 01:58:41.520 align:middle line:82% position:46% size:100% verzoeken te kunnen indienen voor projecten en middelen te kunnen 01:58:41.640 --> 01:58:45.029 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten. Die middelen zijn beschikbaar en dat 01:58:45.149 --> 01:58:47.338 align:middle line:82% position:46% size:100% kan worden gedaan. Dat is overigens niet gebonden aan 01:58:47.458 --> 01:58:50.509 align:middle line:82% position:46% size:100% het feit of je wel of niet het Parijsakkoord hebt ondertekend. 01:58:50.989 --> 01:58:52.970 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag of je dat wilt doen, is 01:58:56.119 --> 01:58:58.579 align:middle line:82% position:46% size:100% bijna een soort cost benefitanalyse. 01:59:00.588 --> 01:59:04.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Onderschrijven betekent dat je aan allerlei aspecten moet voldoen. 01:59:04.829 --> 01:59:07.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet meten, je moet laten zien wat je aan het doen bent enzovoorts, 01:59:08.050 --> 01:59:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% enzovoorts. De vraag is of dat wenselijk en 01:59:10.939 --> 01:59:12.500 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig is. Daar moeten we gewoon nog naar 01:59:12.619 --> 01:59:15.199 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken. Wat mij betreft is van belang dat we 01:59:15.319 --> 01:59:19.698 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten op zowel de klimaatmitigatieplannen als 01:59:19.819 --> 01:59:22.390 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatadaptatieplannen. We moeten dus zorgen dat we inzetten 01:59:22.510 --> 01:59:26.630 align:middle line:82% position:46% size:100% op wind en zon en dat we voldoende doen om ons te beschermen tegen de 01:59:26.750 --> 01:59:31.658 align:middle line:82% position:46% size:100% effecten van de klimaatverandering. Waar mogelijk moeten we daar 01:59:34.180 --> 01:59:36.069 align:middle line:82% position:46% size:100% EU-fondsen voor inzetten. 01:59:39.520 --> 01:59:43.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van den Berg stelde een vraag over zonnepanelen en of die 01:59:43.260 --> 01:59:46.600 align:middle line:82% position:46% size:100% prijzen nou zo gestegen zijn. Mijn informatie is dat dit niet 01:59:46.720 --> 01:59:48.289 align:middle line:82% position:46% size:100% klopt. In de brief van de minister voor 01:59:48.409 --> 01:59:51.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Energie en Klimaat is uiteengezet welke stappen worden gezet naar een 01:59:52.109 --> 01:59:54.729 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatneutrale energievoorziening. Daar hadden we het net al over als 01:59:55.239 --> 01:59:55.390 align:middle line:82% position:46% size:100% het 02:00:00.220 --> 02:00:05.060 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om Bonaire. Er is een budget ter beschikking 02:00:05.180 --> 02:00:10.359 align:middle line:82% position:46% size:100% gesteld van in totaal 20 miljoen euro om ook op Bonaire een duurzame 02:00:10.479 --> 02:00:13.310 align:middle line:82% position:46% size:100% energievoorziening te realiseren. Dat wordt gedaan door een combinatie 02:00:13.430 --> 02:00:14.168 align:middle line:82% position:46% size:100% van partijen: 02:00:16.180 --> 02:00:19.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire Brandstof Terminals, BBT, en ContourGlobal, de huidige 02:00:20.060 --> 02:00:22.989 align:middle line:82% position:46% size:100% elektriciteitsproducent. Samen gaan ze aan het werk, 02:00:24.250 --> 02:00:27.369 align:middle line:82% position:46% size:100% uiteraard met het openbaar lichaam erbij, om te zorgen dat die 02:00:27.489 --> 02:00:30.628 align:middle line:82% position:46% size:100% klimaatplannen worden omgezet in realiteit. 02:00:32.649 --> 02:00:34.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan was er nog een vraag van mevrouw Van den Berg over lenen op de 02:00:35.000 --> 02:00:38.750 align:middle line:82% position:46% size:100% kapitaalmarkt. Landen kunnen voor investeringen 02:00:38.869 --> 02:00:43.029 align:middle line:82% position:46% size:100% lenen bij Nederland, maar niet op de kapitaalmarkt. 02:00:43.720 --> 02:00:46.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor openbare lichamen geldt dat ze daar geen specifieke 02:00:48.729 --> 02:00:50.109 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzieningen voor hebben. 02:00:52.000 --> 02:00:52.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan was er nog 02:00:56.168 --> 02:00:57.430 align:middle line:82% position:46% size:100% een vraag van mevrouw Wuite van 02:00:59.109 --> 02:01:01.130 align:middle line:82% position:46% size:100% D66 over het onderzoek naar het vliegverkeer. 02:01:01.250 --> 02:01:02.979 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie van IenW doet onderzoek naar 02:01:06.939 --> 02:01:08.890 align:middle line:82% position:46% size:100% de openbaarvervoerverplichting voor vluchten. 02:01:10.509 --> 02:01:12.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wordt op dit moment nog aan gewerkt en de minister van IenW 02:01:13.418 --> 02:01:16.628 align:middle line:82% position:46% size:100% hoopt daar binnenkort meer over te kunnen berichten. 02:01:21.729 --> 02:01:24.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel kort? Mevrouw Wuite, u krijgt de 02:01:24.829 --> 02:01:25.609 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheid voor een hele korte vraag. 02:01:25.729 --> 02:01:30.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik heb daar begin dit jaar schriftelijke vragen over gesteld 02:01:30.470 --> 02:01:32.539 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de minister van IenW. Ik hoor "binnenkort". 02:01:32.838 --> 02:01:35.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De reactie was dat het eind van het jaar beschikbaar zou zijn. 02:01:35.550 --> 02:01:38.488 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat nog steeds de planning? Ik hoor zeggen "binnenkort", maar 02:01:38.609 --> 02:01:42.010 align:middle line:82% position:46% size:100% kan dat ook volgend jaar zijn of gaat het nog dit jaar lukken? 02:01:45.350 --> 02:01:47.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat het ook een wetswijziging vergt als je iets wil 02:01:47.220 --> 02:01:47.960 align:middle line:82% position:46% size:100% doen in het kader van 02:01:49.729 --> 02:01:52.069 align:middle line:82% position:46% size:100% een openbaarvervoervoorziening, dus dat zou langer moeten duren. 02:01:53.930 --> 02:01:56.130 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft daar vragen over gesteld, begrijp ik, dus dan komt dat 02:01:56.250 --> 02:02:00.029 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord ongetwijfeld voor die tijd, met wat meer inzicht over de 02:02:00.149 --> 02:02:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% precieze planning daarvan. 02:02:03.079 --> 02:02:04.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee was ik door mijn vragen heen. 02:02:07.869 --> 02:02:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De commissie nog niet, zie ik. 02:02:12.009 --> 02:02:14.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef mevrouw Van den Berg het woord, maar er is ook nog een tweede 02:02:14.180 --> 02:02:16.738 align:middle line:82% position:46% size:100% termijn voor vragen. Ja, voorzitter, maar dit is de 02:02:16.859 --> 02:02:22.369 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste van mijn vijf interrupties. Ik had de staatssecretaris expliciet 02:02:22.489 --> 02:02:26.060 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd wat ze ging doen. We hebben vorig jaar in Limburg 02:02:26.270 --> 02:02:30.298 align:middle line:82% position:46% size:100% geholpen bij de wateroverlast. Aan de ene kant constateren we dat 02:02:30.418 --> 02:02:33.529 align:middle line:82% position:46% size:100% er heel veel kennis en kunde inzake wateroverlast weg is op de eilanden. 02:02:34.680 --> 02:02:36.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat gaat de staatssecretaris daaraan doen? 02:02:36.750 --> 02:02:40.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de andere kant vroeg ik wat ze gaat doen voor met name mensen in de 02:02:40.680 --> 02:02:44.010 align:middle line:82% position:46% size:100% binnenstad. Ik begrijp dat de grotere, wat 02:02:44.130 --> 02:02:46.430 align:middle line:82% position:46% size:100% luxere huizen zitten in de uiterwaarden. 02:02:46.609 --> 02:02:48.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus een eigen keuze, om zo te zeggen. 02:02:48.569 --> 02:02:52.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat gaat de hulp vooral in de binnenstad worden? 02:02:56.140 --> 02:03:01.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is van belang dat u daarover bericht krijgt van de minister van 02:03:02.560 --> 02:03:04.250 align:middle line:82% position:46% size:100% IenW. We gaan aan het werk met het maken 02:03:04.369 --> 02:03:05.838 align:middle line:82% position:46% size:100% van concrete klimaatadaptatieplannen, zoals dat 02:03:05.958 --> 02:03:10.219 align:middle line:82% position:46% size:100% met een mooi woord heet. Dat komt erop neer dat we in kaart 02:03:10.338 --> 02:03:14.020 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen wat er moet gebeuren om te zorgen dat we droge voeten houden, 02:03:14.529 --> 02:03:17.448 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we ons beschermen tegen hoogwater en dat we andere effecten 02:03:17.569 --> 02:03:19.640 align:middle line:82% position:46% size:100% van klimaatverandering ook daadwerkelijk aanpakken. 02:03:19.760 --> 02:03:24.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wat we in Nederland onder het Deltaprogramma hebben gevat. 02:03:24.649 --> 02:03:28.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Het in kaart brengen van wat er aan de hand is en wat we kunnen doen op 02:03:28.970 --> 02:03:33.399 align:middle line:82% position:46% size:100% kortere termijn is iets waar IenW mee aan het werk wil, overigens 02:03:33.609 --> 02:03:37.399 align:middle line:82% position:46% size:100% samen met de openbare lichamen. Als het gaat om specifieke kennis en 02:03:37.520 --> 02:03:43.039 align:middle line:82% position:46% size:100% kunde, zijn wij ook heel graag bereid om die in te zetten vanuit 02:03:43.159 --> 02:03:46.338 align:middle line:82% position:46% size:100% BZK, omdat er ook mensen bij gemeenten in Nederland mee te maken 02:03:46.458 --> 02:03:50.349 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben. Er is bijvoorbeeld een heel groot 02:03:52.899 --> 02:03:55.159 align:middle line:82% position:46% size:100% adaptatiecentrum in Rotterdam, weet ik uit eigen ervaring. 02:03:55.279 --> 02:03:59.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Samen met de VNG hebben we een mooi uitwisselingsprogramma gemaakt voor 02:03:59.180 --> 02:03:59.829 align:middle line:82% position:46% size:100% medewerkers 02:04:02.289 --> 02:04:05.479 align:middle line:82% position:46% size:100% om daarmee aan de slag te gaan. Het is helder dat er echt werk te 02:04:05.600 --> 02:04:08.149 align:middle line:82% position:46% size:100% doen is, niet alleen op basis van de studie die gedaan is, maar ook 02:04:08.270 --> 02:04:12.970 align:middle line:82% position:46% size:100% gezien de recente heftige weersomstandigheden op Bonaire. 02:04:15.548 --> 02:04:18.619 align:middle line:82% position:46% size:100% En wellicht behulpzaam aan de commissie: 11 november is er een 02:04:18.739 --> 02:04:22.460 align:middle line:82% position:46% size:100% brief uitgegaan naar de Kamer voor het IenW-wetgevingsoverleg Water, 02:04:22.579 --> 02:04:27.550 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin ook het Caribisch deel uitgebreid wordt beschreven. 02:04:28.479 --> 02:04:29.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ter informatie aan de commissie. 02:04:32.798 --> 02:04:35.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geeft aanleiding tot een vervolgvraag van mevrouw Van den 02:04:35.520 --> 02:04:36.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Berg. Gaat uw gang. 02:04:36.180 --> 02:04:38.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is niet zozeer een vervolgvraag, voorzitter, maar ik had twee 02:04:38.479 --> 02:04:40.189 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdelen. Het ene ging over kennis en kunde. 02:04:40.310 --> 02:04:42.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Het antwoord is: klimaatadaptatie; prima. 02:04:43.119 --> 02:04:46.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook: wat gaat er gebeuren voor de mensen die nu met natte voeten 02:04:46.838 --> 02:04:48.338 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten en met een huis vol modder? 02:04:50.829 --> 02:04:55.009 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik niet precies zeggen. Ik heb u gezegd dat ik volgende week 02:04:55.128 --> 02:04:57.668 align:middle line:82% position:46% size:100% op het eiland ben, dus dan ga ik er ook naar kijken. 02:04:57.850 --> 02:05:01.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga niet alleen langs de kust kijken, maar ik ga ook graag kijken 02:05:01.550 --> 02:05:05.259 align:middle line:82% position:46% size:100% … Nou ja, niet graag, maar ik vind het belangrijk om te kijken naar de 02:05:05.739 --> 02:05:07.430 align:middle line:82% position:46% size:100% effecten die het heeft gehad voor de binnenstad. 02:05:07.550 --> 02:05:11.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het goed is dat ik daar vooral eerst even poolshoogte ga 02:05:11.750 --> 02:05:14.409 align:middle line:82% position:46% size:100% nemen om te zien wat er nodig is en moet gebeuren. 02:05:20.680 --> 02:05:20.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 02:05:22.329 --> 02:05:24.009 align:middle line:82% position:46% size:100% geef minister Schouten graag het woord. 02:05:25.270 --> 02:05:31.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter, bon tardi, good afternoon en ook: goedenavond. 02:05:31.850 --> 02:05:34.930 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten dat er op de eilanden meegekeken wordt naar dit debat, 02:05:35.050 --> 02:05:37.130 align:middle line:82% position:46% size:100% omdat het ook een belangrijk debat is voor hen. 02:05:37.250 --> 02:05:39.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank dat ik te gast mag zijn in uw commissie. 02:05:40.779 --> 02:05:43.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is mijn primeur. Fijn dat ik hier mag zijn. 02:05:45.009 --> 02:05:48.198 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook belangrijk om hier te zijn, omdat we hier praten over een 02:05:48.319 --> 02:05:51.159 align:middle line:82% position:46% size:100% ongelofelijk belangrijk onderwerp, namelijk bestaanszekerheid in ons 02:05:51.640 --> 02:05:54.949 align:middle line:82% position:46% size:100% hele land. Want de eilanden maken gewoon deel 02:05:55.069 --> 02:05:56.680 align:middle line:82% position:46% size:100% uit van ons land. 02:05:59.680 --> 02:06:03.819 align:middle line:82% position:46% size:100% De laatste keer dat ik op de eilanden was, was mei jongstleden. 02:06:06.159 --> 02:06:08.949 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten het allemaal uit de statistieken en van de plaatjes, 02:06:09.369 --> 02:06:13.250 align:middle line:82% position:46% size:100% maar als je er zelf bent en ziet hoe schrijnend de armoede is op de 02:06:13.369 --> 02:06:15.220 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden, kan dat je gewoon niet onberoerd laten. 02:06:15.520 --> 02:06:20.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat het mij ook niet. Mensen die wonen in — ik zou het nog 02:06:20.569 --> 02:06:22.930 align:middle line:82% position:46% size:100% geen huis willen noemen — iets wat doorgaat voor een huis, 02:06:24.759 --> 02:06:28.319 align:middle line:82% position:46% size:100% zonder basale voorzieningen als goed functionerende elektra 02:06:32.168 --> 02:06:35.600 align:middle line:82% position:46% size:100% en water. Bijna alle mensen die ik sprak, 02:06:35.720 --> 02:06:38.329 align:middle line:82% position:46% size:100% hadden twee tot drie banen. Dus wat de vraag van mevrouw Simons 02:06:38.449 --> 02:06:42.676 align:middle line:82% position:46% size:100% betreft over de prikkel tot werken: daar hoeven ze niet geprikkeld te 02:06:42.796 --> 02:06:45.439 align:middle line:82% position:46% size:100% worden tot werken. Er wordt al ongelofelijk hard 02:06:45.560 --> 02:06:49.907 align:middle line:82% position:46% size:100% gewerkt. Daarbij gaven met name moeders aan 02:06:50.027 --> 02:06:52.088 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het heel erg ingewikkeld is om dan ook nog 02:06:55.529 --> 02:06:58.939 align:middle line:82% position:46% size:100% voldoende bij je gezin te zijn. Ze voelden zich schuldig naar de 02:06:59.060 --> 02:07:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen, omdat ze niet voldoende tijd hadden en veel 02:07:01.430 --> 02:07:03.699 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid bij de oudere kinderen neerlegden. 02:07:05.020 --> 02:07:07.029 align:middle line:82% position:46% size:100% Je komt in een soort patroon terecht van 02:07:09.609 --> 02:07:12.939 align:middle line:82% position:46% size:100% alles omhoog houden, terwijl het bijna niet meer omhoog te houden is. 02:07:14.739 --> 02:07:17.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet het eigenlijk met je eigen ogen zien, want dan weet je ook wat 02:07:17.628 --> 02:07:19.448 align:middle line:82% position:46% size:100% het is. Het raakte mij echt ongelofelijk. 02:07:20.859 --> 02:07:23.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Het deed me ook beseffen dat we hier alles op alles moeten zetten om er 02:07:24.548 --> 02:07:29.350 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de ene kant voor te zorgen dat wij dat sociaal minimum echt gaan 02:07:29.619 --> 02:07:31.819 align:middle line:82% position:46% size:100% bereiken, maar aan de andere kant ook de kosten te verlagen. 02:07:31.939 --> 02:07:35.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan gewoon niet zonder elkaar. Wij kunnen niet alleen maar de 02:07:35.949 --> 02:07:38.869 align:middle line:82% position:46% size:100% uitkeringen en de lonen gaan verhogen als aan de andere kant de 02:07:38.989 --> 02:07:40.720 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten nog harder stijgen. Dat heeft geen zin. 02:07:41.350 --> 02:07:43.719 align:middle line:82% position:46% size:100% Je moet het echt aan beide kanten doen. 02:07:44.259 --> 02:07:48.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zetten de staatssecretaris en ik ons ook voor in, waarbij de 02:07:48.439 --> 02:07:51.128 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenkant iets is wat het bredere kabinet raakt. 02:07:51.819 --> 02:07:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin moeten we echt nog behoorlijke stappen zetten, al zijn 02:07:55.369 --> 02:08:01.300 align:middle line:82% position:46% size:100% er ook echt al betekenisvolle stappen gezet, zeker als we zien hoe 02:08:01.420 --> 02:08:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% ingewikkeld de periodes hiervoor waren. 02:08:04.279 --> 02:08:07.220 align:middle line:82% position:46% size:100% We zitten hier niet om elkaar complimenten te maken, maar ik moet 02:08:07.340 --> 02:08:09.359 align:middle line:82% position:46% size:100% zeggen dat de staatssecretaris hier echt aan trekt, juist ook wat 02:08:09.479 --> 02:08:14.149 align:middle line:82% position:46% size:100% betreft de middelen die we met elkaar hebben vrijgemaakt voor het 02:08:14.270 --> 02:08:17.588 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen van de inkomens en het verlagen van de kosten. 02:08:21.250 --> 02:08:25.548 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer heeft tijdens de begrotingsbehandeling 02:08:25.668 --> 02:08:26.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Koninkrijksrelaties 02:08:28.418 --> 02:08:33.439 align:middle line:82% position:46% size:100% de staatssecretaris bevraagd op onze gezamenlijke ambitie om in 2024 het 02:08:33.560 --> 02:08:36.189 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum voor Caribisch Nederland vast te stellen. 02:08:37.449 --> 02:08:41.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal spoedig een onafhankelijke commissie benoemen om een advies uit 02:08:41.449 --> 02:08:44.109 align:middle line:82% position:46% size:100% te brengen over die systematiek van het sociaal minimum. 02:08:45.100 --> 02:08:48.409 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag was of die kon meelopen met de commissie die al is ingesteld 02:08:48.529 --> 02:08:52.130 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het Europese deel van ons land. Ik heb het nagevraagd, maar de 02:08:52.250 --> 02:08:55.548 align:middle line:82% position:46% size:100% karakteristieken van de eilanden zijn toch echt wel anders, waardoor 02:08:55.668 --> 02:08:58.309 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook weer specifieke kennis en kunde vereist. 02:08:58.429 --> 02:09:01.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom heb ik de afweging gemaakt dat ik dat beter in een aparte 02:09:01.340 --> 02:09:02.109 align:middle line:82% position:46% size:100% commissie kan doen. 02:09:04.239 --> 02:09:07.546 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hebt er echt andere mensen voor nodig dan die in deze al benoemde 02:09:07.666 --> 02:09:10.832 align:middle line:82% position:46% size:100% commissie zitten. Maar dat zal spoedig gebeuren. 02:09:10.953 --> 02:09:14.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij ga ik ook aandacht vragen voor de balans tussen de inkomens en 02:09:14.720 --> 02:09:18.369 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten van het levensonderhoud, en ook voor onze wens om het sociaal 02:09:18.489 --> 02:09:19.600 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum zo snel mogelijk in te voeren. 02:09:23.109 --> 02:09:25.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb natuurlijk ook een stukje van het kostendeel, namelijk de 02:09:26.088 --> 02:09:28.789 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang. Ik zal zo wat dieper ingaan op de 02:09:28.909 --> 02:09:31.418 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende vragen die daarover gesteld zijn. 02:09:32.739 --> 02:09:38.048 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook hierbij willen we echt behoorlijke stappen zetten zodat er 02:09:39.470 --> 02:09:43.009 align:middle line:82% position:46% size:100% zo meteen een wetsvoorstel ligt voor kwalitatief goede kinderopvang, 02:09:43.128 --> 02:09:46.899 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij we er tegelijkertijd voor zorgen dat die betaalbaar is. 02:09:48.220 --> 02:09:52.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn dingen die wat mij betreft hand in hand moeten gaan op de 02:09:52.640 --> 02:09:52.960 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden. 02:09:55.180 --> 02:10:03.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog wat meer over de stappen die we nu hebben gezet rond het 02:10:04.600 --> 02:10:06.890 align:middle line:82% position:46% size:100% ijkpunt sociaal minimum. Het vorige kabinet heeft natuurlijk 02:10:07.010 --> 02:10:10.659 align:middle line:82% position:46% size:100% een ijkpunt sociaal minimum vastgesteld, waar in stappen naartoe 02:10:10.838 --> 02:10:13.670 align:middle line:82% position:46% size:100% gewerkt zou worden. Er zijn ook al stappen gezet in die 02:10:13.789 --> 02:10:17.738 align:middle line:82% position:46% size:100% periode, zoals verhoging van het wettelijk minimumloon en daarmee 02:10:17.949 --> 02:10:19.449 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoging van enkele uitkeringen. 02:10:21.009 --> 02:10:25.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb u onlangs een brief gestuurd waarin ik aangeef welke stappen wij 02:10:25.520 --> 02:10:25.930 align:middle line:82% position:46% size:100% verder gaan zetten 02:10:27.939 --> 02:10:31.449 align:middle line:82% position:46% size:100% om de uitkeringen en het minimumloon in Caribisch Nederland te verhogen. 02:10:32.229 --> 02:10:34.220 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan dus niet wachten op het werk dat de commissie gaat doen. 02:10:34.340 --> 02:10:40.149 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan ondertussen gewoon door met het verhogen van die uitkeringen en 02:10:40.270 --> 02:10:41.430 align:middle line:82% position:46% size:100% het wettelijk minimumloon. We 02:10:43.838 --> 02:10:47.409 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten wel realistisch zijn dat ook het realiseren van het ijkpunt al 02:10:47.628 --> 02:10:51.738 align:middle line:82% position:46% size:100% best een forse opgave is, met name aan de kant van het wettelijk 02:10:51.859 --> 02:10:56.719 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon. Ik heb uw Kamer geïnformeerd dat ik 02:10:56.838 --> 02:11:01.939 align:middle line:82% position:46% size:100% per 1 januari het wettelijk minimumloon met zo'n 18%, 14% en 15% 02:11:02.060 --> 02:11:04.149 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoog voor Bonaire, Statia en Saba. 02:11:05.890 --> 02:11:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee ga ik al verder dan wat de lokale partijen haalbaar achten. 02:11:09.439 --> 02:11:11.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij hebben mij namelijk op mijn verzoek ook geïnformeerd over wat 02:11:11.659 --> 02:11:14.590 align:middle line:82% position:46% size:100% zij haalbaar achten ten aanzien van de verhoging van het 02:11:17.069 --> 02:11:18.837 align:middle line:82% position:46% size:100% wml. Daar ben ik toch een stap verder in 02:11:18.957 --> 02:11:22.698 align:middle line:82% position:46% size:100% gegaan, omdat er nog best een stap te zetten is bij dat wettelijk 02:11:22.819 --> 02:11:26.239 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon en omdat we juist ook zo veel te maken hebben met de 02:11:26.359 --> 02:11:29.378 align:middle line:82% position:46% size:100% zogenaamde werkende armen — u heeft het hier zelf ook genoemd — die 02:11:31.930 --> 02:11:33.819 align:middle line:82% position:46% size:100% met het loon dat ze verdienen 02:11:37.149 --> 02:11:40.449 align:middle line:82% position:46% size:100% soms al niet uitkomen ten opzichte van de kosten die er zijn. 02:11:42.729 --> 02:11:44.469 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast verhogen we 02:11:46.029 --> 02:11:51.399 align:middle line:82% position:46% size:100% de minimumuitkeringen boven op de inflatie ook nog eens met 02:11:53.109 --> 02:11:55.149 align:middle line:82% position:46% size:100% 10%. De inflatie ligt rond de 12%, maar 02:11:55.270 --> 02:11:56.619 align:middle line:82% position:46% size:100% het ligt een beetje aan welk eiland. 02:11:59.588 --> 02:12:03.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbovenop komt nog 10%. Het is dus echt een forse verhoging 02:12:04.149 --> 02:12:04.298 align:middle line:82% position:46% size:100% in 02:12:06.128 --> 02:12:07.698 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:12:07.819 --> 02:12:10.819 align:middle line:82% position:46% size:100% twee percentages. Dat betekent dat het verschil tussen 02:12:10.939 --> 02:12:13.449 align:middle line:82% position:46% size:100% het wettelijk minimumloon en de uitkeringen kleiner wordt. 02:12:15.250 --> 02:12:20.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik toch voor gekozen, omdat het wml anders de beperkende factor 02:12:20.529 --> 02:12:22.988 align:middle line:82% position:46% size:100% blijft in het verhogen van de uitkeringen. 02:12:23.109 --> 02:12:26.859 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen die uitkeringen zo graag verhogen, want dat is zo belangrijk 02:12:27.069 --> 02:12:28.479 align:middle line:82% position:46% size:100% om de armoede tegen te gaan. 02:12:30.789 --> 02:12:34.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet het wml daarmee ook gelijk verhogen, anders kan het zijn dat je 02:12:35.039 --> 02:12:38.470 align:middle line:82% position:46% size:100% in een uitkering hoger uitkomt dan in het wettelijk minimumloon. 02:12:40.119 --> 02:12:43.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Het verschil wordt nu wel kleiner. Dat heb ik echt bewust gedaan, omdat 02:12:43.340 --> 02:12:46.760 align:middle line:82% position:46% size:100% ik de uitkeringen niet achter wilde laten lopen op het pad rondom het 02:12:46.880 --> 02:12:49.630 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk minimumloon dat ik aan het verhogen ben. 02:12:51.159 --> 02:12:53.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heeft u ook al brieven gehad, 02:12:55.600 --> 02:12:57.548 align:middle line:82% position:46% size:100% onder andere vanuit de Centraal Dialoog Bonaire. 02:12:59.628 --> 02:13:00.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben die in ieder geval aan mij gestuurd. 02:13:01.100 --> 02:13:01.838 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin zeggen ze 02:13:03.548 --> 02:13:08.238 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze zien dat we daar forse opgaves hebben, maar dat het voor de 02:13:08.359 --> 02:13:11.180 align:middle line:82% position:46% size:100% werkgevers steeds knellender begint te worden als het allemaal te snel 02:13:11.300 --> 02:13:16.329 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat rondom het wml. Nogmaals, ik denk dat we daar 02:13:18.338 --> 02:13:20.050 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit moment de middenweg aan het bewandelen zijn. 02:13:20.649 --> 02:13:24.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is er ook een die ik in de gaten moet houden in die hele discussie. 02:13:25.088 --> 02:13:27.819 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog even concreet. Wat gaan we bijvoorbeeld nog doen 02:13:27.939 --> 02:13:30.159 align:middle line:82% position:46% size:100% naast het verhogen van het wml en de uitkeringen? 02:13:30.970 --> 02:13:33.936 align:middle line:82% position:46% size:100% De kinderbijslag wordt verhoogd met 20 dollar per kind per maand, boven 02:13:34.056 --> 02:13:38.270 align:middle line:82% position:46% size:100% op de correctie voor inflatie. De AOV wordt in één keer naar het 02:13:38.390 --> 02:13:41.210 align:middle line:82% position:46% size:100% ijkpunt sociaal minimum gezet per 1 januari 2023. 02:13:41.329 --> 02:13:44.899 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn op een aantal onderdelen dus echt een forse inhaalslag aan het 02:13:45.020 --> 02:13:46.149 align:middle line:82% position:46% size:100% maken. Dat is ook nodig. 02:13:51.489 --> 02:13:54.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noemde al dat de opgave van de bestaanszekerheid in Caribisch 02:13:54.859 --> 02:13:59.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland niet een opgave is die ik alleen heb en alleen kan realiseren. 02:13:59.720 --> 02:14:02.319 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten mijn rol ook weer niet al te groot maken. 02:14:03.250 --> 02:14:07.850 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de werkgevers in Caribisch Nederland en ook de andere collega's 02:14:07.970 --> 02:14:11.350 align:middle line:82% position:46% size:100% in het kabinet nodig voor de verlaging van de kosten. 02:14:13.509 --> 02:14:18.109 align:middle line:82% position:46% size:100% We versnellen waar we kunnen. Ik noemde al eventjes de AOV, maar 02:14:18.229 --> 02:14:20.600 align:middle line:82% position:46% size:100% we moeten ook goed kijken wat er aan de kant van het wettelijk 02:14:20.720 --> 02:14:22.359 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon mogelijk is. 02:14:24.430 --> 02:14:28.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van de kinderopvang zei ik al dat we binnenkort met uw Kamer 02:14:29.000 --> 02:14:33.560 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan spreken over het wetsvoorstel. Dan kunnen we wat meer ingaan op de 02:14:33.680 --> 02:14:35.509 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen die vanuit de Kamer zijn gekomen. 02:14:35.628 --> 02:14:39.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal het zo nog eventjes aanhalen. Ik ga ook samen met de 02:14:39.560 --> 02:14:43.100 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris van BZK onvermoeibaar aan de slag op de 02:14:43.220 --> 02:14:46.479 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenkant richting alle andere collega's in het kabinet. 02:14:47.259 --> 02:14:50.127 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik mag u een hint geven dat u daar ook een rol in kunt spelen, zeg ik 02:14:50.247 --> 02:14:54.020 align:middle line:82% position:46% size:100% maar even. Dus als ik zo vrij mag zijn: u kunt 02:14:54.140 --> 02:14:58.759 align:middle line:82% position:46% size:100% ons daarbij helpen. Dan kom ik nu op de concrete vragen 02:14:58.878 --> 02:15:02.409 align:middle line:82% position:46% size:100% die nog gesteld zijn. Ten eerste over het ijkpunt sociaal 02:15:02.529 --> 02:15:05.509 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum. Dan kinderopvang, het sociaal 02:15:05.628 --> 02:15:07.658 align:middle line:82% position:46% size:100% zekerheidsstelsel en nog wat overige vragen. 02:15:12.189 --> 02:15:13.298 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Bouchallikh zei: 02:15:15.699 --> 02:15:19.000 align:middle line:82% position:46% size:100% als we de bewoners op de eilanden gelijkwaardig willen behandelen, 02:15:19.509 --> 02:15:21.579 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten we op al die terreinen nog flinke stappen zetten. 02:15:22.449 --> 02:15:24.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij vraagt of ik dat met haar deel. Ja, 02:15:26.319 --> 02:15:29.088 align:middle line:82% position:46% size:100% dat deel ik en die ambitie is er ook daadwerkelijk. 02:15:29.208 --> 02:15:34.520 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben in het coalitieakkoord 30 miljoen vrijgemaakt, aan zowel de 02:15:34.640 --> 02:15:38.359 align:middle line:82% position:46% size:100% inkomenskant als de kostenkant, om daar stappen in te zetten. 02:15:38.479 --> 02:15:41.229 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar vanuit mijn eigen begroting nog 8 miljoen bij gelegd, 02:15:41.829 --> 02:15:45.100 align:middle line:82% position:46% size:100% om nog sneller stappen te kunnen zetten aan de inkomenskant. 02:15:46.899 --> 02:15:49.539 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij is gelijkwaardigheid het doel, 02:15:51.220 --> 02:15:57.140 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het is goed om steeds te kijken wat we kunnen doen in een ambitieus 02:15:57.260 --> 02:16:02.020 align:middle line:82% position:46% size:100% tempo dat wel verantwoord is. 02:16:04.409 --> 02:16:08.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb u in de brief van afgelopen week daarover geïnformeerd. 02:16:09.020 --> 02:16:13.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Een punt dat ik er nog wil uitlichten, is dat van de dubbele 02:16:13.550 --> 02:16:16.630 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderbijslag. Dat is een van de ongelijkheden die 02:16:16.750 --> 02:16:19.739 align:middle line:82% position:46% size:100% worden ervaren. Als je hier een kind met een 02:16:19.859 --> 02:16:22.180 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgvraag hebt, kun je dubbele kinderbijslag krijgen. 02:16:25.479 --> 02:16:28.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is in Caribisch Nederland niet zo. 02:16:28.930 --> 02:16:33.109 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was een van de ongelijkheden die werden geconstateerd. 02:16:33.228 --> 02:16:37.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een regeling gemaakt waarmee de dubbele kinderbijslag voor 02:16:37.309 --> 02:16:41.049 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderen met een zorgbehoefte nu ook daar ingevoerd kan gaan worden. 02:16:41.588 --> 02:16:46.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik oorspronkelijk meenemen in het wetsvoorstel dat het bredere 02:16:46.879 --> 02:16:50.020 align:middle line:82% position:46% size:100% thema van het gelijktrekken van een aantal socialezekerheidsregelingen 02:16:51.250 --> 02:16:54.319 align:middle line:82% position:46% size:100% in Caribisch Nederland regelt, maar omdat dat te lang duurt en de 02:16:54.440 --> 02:16:57.019 align:middle line:82% position:46% size:100% behoefte erg groot is, heb ik het naar voren getrokken met een aparte 02:16:57.138 --> 02:17:01.120 align:middle line:82% position:46% size:100% regeling, die nu ingevoerd kan gaan worden. 02:17:03.308 --> 02:17:06.939 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, die tijdelijke regeling is per november ingegaan. 02:17:09.399 --> 02:17:10.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Bouchallikh vroeg ook: hoe 02:17:13.629 --> 02:17:16.969 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen we nog een sociaal minimum vaststellen? 02:17:17.090 --> 02:17:18.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Andere leden hebben dat ook gevraagd. 02:17:19.069 --> 02:17:19.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals gezegd, 02:17:22.120 --> 02:17:23.450 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat die commissie in 2023 aan het werk. 02:17:23.569 --> 02:17:26.559 align:middle line:82% position:46% size:100% Die commissie gaan we zo spoedig mogelijk instellen, omdat we ook 02:17:26.918 --> 02:17:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% voor 2024 een sociaal minimum willen vaststellen. 02:17:29.769 --> 02:17:35.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet natuurlijk niet wat er uit het onderzoek komt over de hoogte 02:17:35.509 --> 02:17:38.808 align:middle line:82% position:46% size:100% van het sociaal minimum. Als mevrouw Bouchallikh vraagt of ik 02:17:38.929 --> 02:17:40.209 align:middle line:82% position:46% size:100% het dan ook gelijk zo ga invoeren, kan ik daar geen antwoord op geven. 02:17:40.328 --> 02:17:44.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet echt eerst weten wat er uitkomt om te zien welke stappen er 02:17:44.920 --> 02:17:49.899 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig zijn, maar u hoort onze ambities op dit terrein. 02:17:54.459 --> 02:17:56.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik de gelegenheid voor het stellen van twee vragen, want 02:17:56.838 --> 02:17:59.290 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Wuite had ook al haar vinger opgestoken. 02:18:00.129 --> 02:18:02.648 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef eerst mevrouw Wuite het woord en daarna mevrouw Simons. 02:18:03.099 --> 02:18:03.519 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. 02:18:08.739 --> 02:18:13.639 align:middle line:82% position:46% size:100% De moties vragen natuurlijk om het terugrapporteren over de uitkomst 02:18:13.760 --> 02:18:17.020 align:middle line:82% position:46% size:100% van het onderzoek in september 2023. Dat is ook heel bewust zo 02:18:17.139 --> 02:18:20.959 align:middle line:82% position:46% size:100% geformuleerd. Zou de minister kunnen aangeven in 02:18:21.079 --> 02:18:26.319 align:middle line:82% position:46% size:100% hoeverre dat kan resulteren in het vaststellen van het sociaal minimum 02:18:26.440 --> 02:18:28.629 align:middle line:82% position:46% size:100% per eind 2023? 02:18:30.159 --> 02:18:36.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vraag enige clementie voor september 2023. 02:18:36.280 --> 02:18:39.627 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil het graag doen voor de begrotingsbehandeling van SZW in 02:18:39.746 --> 02:18:40.968 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:18:41.088 --> 02:18:43.790 align:middle line:82% position:46% size:100% tijd in zit, omdat ik de commissie nog moet aanstellen. 02:18:43.909 --> 02:18:47.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet precies hoeveel werk die commissie heeft, maar ik heb de 02:18:47.418 --> 02:18:51.319 align:middle line:82% position:46% size:100% wens van de Kamer dat het voor de begroting van Sociale Zaken in 2023 02:18:51.440 --> 02:18:53.689 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn, goed gehoord. September kan dan net nog aan de 02:18:53.808 --> 02:18:57.319 align:middle line:82% position:46% size:100% krappe kant zijn, zeg ik eerlijk, maar ik denk dat mevrouw Wuite ook 02:18:57.440 --> 02:19:01.129 align:middle line:82% position:46% size:100% liever een goed onderzoek wil dan een onderzoek dat we snel opleveren 02:19:01.250 --> 02:19:03.888 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat net niet helemaal af is. Ik probeer daar echt druk op te 02:19:04.009 --> 02:19:06.468 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten, maar het kan zijn dat het net wat verder weg ligt dan 02:19:06.588 --> 02:19:09.379 align:middle line:82% position:46% size:100% september; maar het komt wel voor de begrotingsbehandeling Sociale Zaken 02:19:09.498 --> 02:19:10.450 align:middle line:82% position:46% size:100% in 2023. 02:19:12.579 --> 02:19:15.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet of het dan al mogelijk is om het vast te stellen, zeg ik 02:19:15.739 --> 02:19:17.709 align:middle line:82% position:46% size:100% ook eerlijk. Dan moet ik echt even kijken wat 02:19:18.190 --> 02:19:23.259 align:middle line:82% position:46% size:100% erin staat en wat de analyse van 02:19:24.940 --> 02:19:28.299 align:middle line:82% position:46% size:100% de commissie is. Nogmaals, ik probeer de taakopdracht 02:19:28.420 --> 02:19:29.899 align:middle line:82% position:46% size:100% wat breder te trekken. Dan gaat het niet alleen om het 02:19:30.020 --> 02:19:33.649 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum, maar ook om de kosten die daarmee samenhangen. 02:19:33.770 --> 02:19:35.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we net een discussie over gehad: ik kan niet eindeloos 02:19:36.030 --> 02:19:39.998 align:middle line:82% position:46% size:100% kostenverhogingen opvangen, omdat dat ook weer impact heeft op 02:19:40.119 --> 02:19:41.739 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld de hoogte van het wettelijk minimumloon. 02:19:41.860 --> 02:19:43.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom zo nog op de vragen van mevrouw Kamminga over de 02:19:43.879 --> 02:19:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% weerbaarheid van de economie op de eilanden. 02:19:46.120 --> 02:19:47.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Het hangt allemaal samen. 02:19:50.319 --> 02:19:51.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij stond er in de motie 02:19:54.459 --> 02:19:56.689 align:middle line:82% position:46% size:100% "september 2023", maar ik probeer dat iets op te rekken naar "voor de 02:19:56.808 --> 02:19:59.659 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling", zodat we het daar goed over kunnen hebben met 02:19:59.780 --> 02:20:02.780 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar. Maar de bedoeling is om het dan in 02:20:02.899 --> 02:20:04.718 align:middle line:82% position:46% size:100% 2024 vast te stellen. Dat was volgens mij ook de portee 02:20:04.838 --> 02:20:07.540 align:middle line:82% position:46% size:100% van de motie die is ingediend en aangenomen. 02:20:11.649 --> 02:20:15.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik beginnen met te zeggen dat de beantwoording van de minister mij 02:20:15.338 --> 02:20:19.920 align:middle line:82% position:46% size:100% hoopvol stemt. Ik ben daar blij mee, zeker ook met 02:20:20.040 --> 02:20:26.450 align:middle line:82% position:46% size:100% betrekking tot een designated commissie, die echt beter kan werken 02:20:26.569 --> 02:20:29.290 align:middle line:82% position:46% size:100% vanuit de reële situatie op de eilanden. 02:20:30.190 --> 02:20:35.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor de minister zeggen dat de commissie wat haar betreft rondom de 02:20:35.659 --> 02:20:39.409 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling 2023 met een conclusie zal komen die met ons 02:20:39.530 --> 02:20:42.860 align:middle line:82% position:46% size:100% gedeeld zal worden. Voor de zekerheid wil ik even 02:20:42.979 --> 02:20:45.709 align:middle line:82% position:46% size:100% checken hoe zich dat verhoudt tot het schrijven van vorige week, 02:20:45.829 --> 02:20:49.809 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin de minister echt aangaf te willen vasthouden aan dit ijkpunt, 02:20:51.709 --> 02:20:52.308 align:middle line:82% position:46% size:100% ook voorbij 02:20:53.899 --> 02:20:57.239 align:middle line:82% position:46% size:100% 02:20:57.360 --> 02:21:02.090 align:middle line:82% position:46% size:100% zegt: ik weet niet wat er uit dat onderzoek van die commissie zal 02:21:02.360 --> 02:21:09.200 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, maar datgene wat er uitkomt, zal ik gebruiken om in 2024 tot een 02:21:09.319 --> 02:21:10.579 align:middle line:82% position:46% size:100% reëel ijkpunt te komen. 02:21:12.159 --> 02:21:14.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik probeerde te zeggen in die brief is: ik ga onverminderd door 02:21:14.690 --> 02:21:17.690 align:middle line:82% position:46% size:100% met de stappen die wij hebben aangekondigd om het ijkpunt te 02:21:17.809 --> 02:21:20.648 align:middle line:82% position:46% size:100% realiseren. Dat is wat ik hier nu ook weer zeg. 02:21:21.909 --> 02:21:24.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook stappen die nog in 2024 lopen. 02:21:25.149 --> 02:21:29.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft ook te maken met wat ik net noemde: de hoogte van het 02:21:29.209 --> 02:21:33.319 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk minimumloon. Als dat in één keer met 25% of 30% 02:21:33.440 --> 02:21:37.500 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd moet worden, dan is er echt een grens, ook voor werkgevers. 02:21:39.579 --> 02:21:42.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder gezegd dat ik het gat al aan het verkleinen ben. 02:21:42.200 --> 02:21:49.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zit ergens een grens aan hoe snel ik de uitkeringen kan verhogen. 02:21:49.520 --> 02:21:51.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het wml niet meestijgt, dan 02:21:53.229 --> 02:21:53.769 align:middle line:82% position:46% size:100% worden juist 02:21:55.418 --> 02:21:59.520 align:middle line:82% position:46% size:100% de mensen die overal zo hard aan het werk zijn, daar niet per se beter 02:21:59.739 --> 02:22:02.079 align:middle line:82% position:46% size:100% van. Ik moet ergens die balans bewaken. 02:22:02.679 --> 02:22:05.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vind ik het zo lastig om in één keer een absolute uitspraak te 02:22:05.690 --> 02:22:07.719 align:middle line:82% position:46% size:100% doen in de trant van: dat gaan we gelijk invoeren. 02:22:07.840 --> 02:22:12.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, als dat betekent dat het wml in één keer met 25% of 30% 02:22:12.200 --> 02:22:14.168 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd moet worden, dan is dat ingewikkeld. 02:22:14.319 --> 02:22:17.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit mijn zoektocht. Ik hoop dat mevrouw Simons de 02:22:17.989 --> 02:22:21.505 align:middle line:82% position:46% size:100% ambitie van ons hoort om gewoon door te gaan met al die verhogingen. 02:22:21.626 --> 02:22:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb er net al een paar aangekondigd waar we ook nog verder 02:22:24.620 --> 02:22:25.088 align:middle line:82% position:46% size:100% mee gaan. 02:22:27.790 --> 02:22:29.148 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat in een ambitieus 02:22:31.360 --> 02:22:31.899 align:middle line:82% position:46% size:100% tempo. De 02:22:33.790 --> 02:22:36.769 align:middle line:82% position:46% size:100% werkgevers vinden het op dit moment al iets te veel wat wij aan het doen 02:22:36.888 --> 02:22:39.319 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn. Ik wil ervoor zorgen dat mensen die 02:22:39.440 --> 02:22:41.918 align:middle line:82% position:46% size:100% werken een goed inkomen hebben. 02:22:49.870 --> 02:22:55.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ook een vraag gesteld over gelijkwaardigheid in de zin van de 02:22:55.250 --> 02:22:59.000 align:middle line:82% position:46% size:100% wetten die wij hier hebben. Hoe verhouden die zich tot de wetten 02:22:59.120 --> 02:23:02.149 align:middle line:82% position:46% size:100% die op de eilanden van kracht zijn? De staatssecretaris is al iets 02:23:02.270 --> 02:23:04.148 align:middle line:82% position:46% size:100% breder ingegaan op comply or explain. 02:23:07.388 --> 02:23:11.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeer er steeds oog voor te hebben dat het waar mogelijk comply 02:23:11.989 --> 02:23:12.129 align:middle line:82% position:46% size:100% is, 02:23:13.629 --> 02:23:15.549 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld bij het prijsplafond. 02:23:17.620 --> 02:23:20.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij iets doen, bijvoorbeeld in het kader van het koopkrachtpakket, 02:23:21.020 --> 02:23:24.009 align:middle line:82% position:46% size:100% stellen we ook middelen beschikbaar voor de eilanden. 02:23:24.159 --> 02:23:27.349 align:middle line:82% position:46% size:100% We vergeten ze daar echt niet in. Ook daar slaat de inflatie in als 02:23:27.468 --> 02:23:28.940 align:middle line:82% position:46% size:100% een bom. Dat gebeurt niet alleen in dit deel 02:23:29.059 --> 02:23:33.588 align:middle line:82% position:46% size:100% van Nederland, maar ook in dat deel. Daar moeten we steeds oog voor 02:23:33.709 --> 02:23:35.590 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben en steeds de maatregelen voor nemen. 02:23:36.308 --> 02:23:41.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de zaken die bijdraagt aan de gelijkwaardigheid is de bij uw 02:23:41.149 --> 02:23:44.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer in te dienen wijzigingswet. Die heeft een vrij brede strekking. 02:23:45.459 --> 02:23:45.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 02:23:47.259 --> 02:23:49.850 align:middle line:82% position:46% size:100% noemde al de dubbele kinderbijslag, waarvoor ik een regeling heb 02:23:49.969 --> 02:23:51.590 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt. Dat gaan we ook echt structureel 02:23:51.709 --> 02:23:54.638 align:middle line:82% position:46% size:100% borgen. Het gaat ook over het verlofstelsel, 02:23:55.149 --> 02:24:00.690 align:middle line:82% position:46% size:100% dat we gaan uitbreiden. Ik noem het geboorteverlof, het 02:24:00.809 --> 02:24:06.370 align:middle line:82% position:46% size:100% kortdurend zorgverlof, de verhoging van de AOV-leeftijd in lijn met de 02:24:08.138 --> 02:24:11.739 align:middle line:82% position:46% size:100% aangenomen motie-Wuite, arbeidsongeschiktheidsregelingen 02:24:13.870 --> 02:24:17.239 align:middle line:82% position:46% size:100% en een betere re integratie. Dat zijn allemaal elementen waarmee 02:24:17.360 --> 02:24:19.120 align:middle line:82% position:46% size:100% we proberen de regelingen veel meer 02:24:20.769 --> 02:24:25.600 align:middle line:82% position:46% size:100% in lijn met elkaar te brengen. Het wetsvoorstel is nog in de maak. 02:24:25.989 --> 02:24:27.009 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn er nog mee bezig. 02:24:29.290 --> 02:24:32.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat proces moeten we echt nog door, maar weet dat het wetsvoorstel op 02:24:32.360 --> 02:24:34.068 align:middle line:82% position:46% size:100% enig moment naar uw Kamer gaat komen. 02:24:34.189 --> 02:24:35.718 align:middle line:82% position:46% size:100% In het kader van de gelijkwaardigheid willen we ook hier 02:24:35.838 --> 02:24:38.629 align:middle line:82% position:46% size:100% weer stappen in zetten. Een aantal leden, mevrouw Wuite, 02:24:38.750 --> 02:24:39.069 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw 02:24:40.959 --> 02:24:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Bouchallikh, mevrouw 02:24:44.440 --> 02:24:49.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Simons en de heer Ceder, vroegen of ik wil reflecteren op het tot nu toe 02:24:49.629 --> 02:24:53.530 align:middle line:82% position:46% size:100% gevoerde beleid. Wat ik net al tegen mevrouw Simons 02:24:53.860 --> 02:24:54.399 align:middle line:82% position:46% size:100% zei, is 02:24:57.668 --> 02:25:01.299 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ik niet helemaal het gevoel herken dat er een prikkel nodig is. 02:25:02.979 --> 02:25:03.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik 02:25:05.259 --> 02:25:08.110 align:middle line:82% position:46% size:100% denk dat er in het verleden verschillende uitgangspunten en 02:25:09.790 --> 02:25:17.180 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegingen zijn geweest om, zeg maar, een aantal zaken niet gelijk 02:25:17.299 --> 02:25:20.610 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal op te pakken, en ook op te pakken in een tempo dat misschien 02:25:20.729 --> 02:25:22.840 align:middle line:82% position:46% size:100% niet helemaal past bij de problematiek van de verschillende 02:25:22.959 --> 02:25:26.030 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden. Daar kunnen we allemaal 02:25:26.149 --> 02:25:28.549 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende analyses op loslaten en ik denk dat iedereen ook 02:25:28.668 --> 02:25:31.659 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende analyses heeft. Ik vind het het belangrijkst dat we 02:25:31.780 --> 02:25:34.149 align:middle line:82% position:46% size:100% er nu gewoon echt serieus werk van gaan maken en dat we daar nu ook 02:25:34.270 --> 02:25:35.530 align:middle line:82% position:46% size:100% echt mee bezig zijn. 02:25:37.959 --> 02:25:39.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn de mensen volgens mij echt mee geholpen. 02:25:39.829 --> 02:25:40.989 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten ervoor zorgen dat 02:25:43.239 --> 02:25:45.790 align:middle line:82% position:46% size:100% ze daadwerkelijk merken dat ze 02:25:49.239 --> 02:25:53.109 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon onderdeel van ons land zijn, en dat ze er dus ook op mogen 02:25:53.530 --> 02:25:57.920 align:middle line:82% position:46% size:100% vertrouwen dat de overheid naar hen omziet in moeilijke tijden. 02:25:58.040 --> 02:26:01.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Die overheid moet er ook naar kijken wat ervoor nodig is om ervoor te 02:26:01.399 --> 02:26:05.959 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat mensen voldoende werk hebben, en dat mensen met een 02:26:06.079 --> 02:26:08.030 align:middle line:82% position:46% size:100% beperking ook kans op werk krijgen. Voor dat laatste heb ik 02:26:08.149 --> 02:26:10.489 align:middle line:82% position:46% size:100% verschillende subsidies beschikbaar gesteld. 02:26:10.610 --> 02:26:15.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Onlangs heb ik bijvoorbeeld op Saba een subsidie beschikbaar gesteld 02:26:15.530 --> 02:26:17.930 align:middle line:82% position:46% size:100% voor een sociaal werkproject. Het gaat niet alleen om uitkeringen, 02:26:18.049 --> 02:26:20.088 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het gaat ook om het volwaardig kunnen meedoen van alle mensen, in 02:26:20.209 --> 02:26:20.979 align:middle line:82% position:46% size:100% welke situatie dan ook. 02:26:23.259 --> 02:26:27.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij moet het niet uitmaken of je van deze kant van de oceaan komt of 02:26:27.469 --> 02:26:28.450 align:middle line:82% position:46% size:100% van de andere kant. 02:26:31.088 --> 02:26:34.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite heeft ook gevraagd hoe ik haar motie ga 02:26:36.638 --> 02:26:39.579 align:middle line:82% position:46% size:100% uitvoeren. Ga ik ook beleidsscenario's in beeld 02:26:39.759 --> 02:26:40.120 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen? 02:26:41.950 --> 02:26:46.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Zoals gezegd ga ik de hoogte van het sociaal minimum onderzoeken, ook in 02:26:46.338 --> 02:26:49.040 align:middle line:82% position:46% size:100% relatie tot de kosten. De systematiek van het sociaal 02:26:49.159 --> 02:26:51.398 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum als zodanig ga ik ook onder de loep nemen. 02:26:52.058 --> 02:26:56.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is wel zo dat we ook echt nog wel wat gegevens voor Caribisch 02:26:56.450 --> 02:26:59.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland moeten gaan verzamelen. Wij hebben 02:27:01.959 --> 02:27:05.769 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk hier in dit deel van het land vaak net wat meer gegevens dan 02:27:06.040 --> 02:27:08.787 align:middle line:82% position:46% size:100% we op de eilanden hebben. Ik moet dus ook goed kijken hoe we 02:27:08.906 --> 02:27:13.209 align:middle line:82% position:46% size:100% die gegevens goed bij elkaar kunnen brengen, zodat we daar ook een 02:27:14.138 --> 02:27:16.088 align:middle line:82% position:46% size:100% correcte analyse op kunnen gaan toepassen. 02:27:17.739 --> 02:27:21.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga u uiteraard informeren over wie er in die commissie zullen gaan 02:27:21.530 --> 02:27:25.360 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsnemen en wat de exacte taakopdracht voor deze commissie 02:27:25.479 --> 02:27:25.870 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt. 02:27:28.000 --> 02:27:32.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite vraagt ook welke meetbare targets ik ga stellen om de 02:27:32.149 --> 02:27:34.459 align:middle line:82% position:46% size:100% armoede te verminderen. Zij vraagt er ook specifiek naar 02:27:34.579 --> 02:27:38.583 align:middle line:82% position:46% size:100% targets om kinderarmoede in vier jaar te verminderen, net als we hier 02:27:38.702 --> 02:27:40.569 align:middle line:82% position:46% size:100% in het coalitieakkoord hebben opgenomen. 02:27:46.899 --> 02:27:51.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het gaat over kinderarmoede zeg ik vaak: het is niet zo dat het kind 02:27:51.888 --> 02:27:54.469 align:middle line:82% position:46% size:100% in armoede leeft en de ouders niet. Een kind leeft vaak in armoede omdat 02:27:54.590 --> 02:27:57.530 align:middle line:82% position:46% size:100% de ouders in armoede leven. Je moet het dus denk ik ook in zijn 02:27:57.649 --> 02:28:01.670 align:middle line:82% position:46% size:100% totaliteit bezien, waarmee je dan meteen ook iets doet aan de 02:28:01.790 --> 02:28:04.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderarmoede. Daarvoor hebben we bijvoorbeeld ook 02:28:04.309 --> 02:28:07.218 align:middle line:82% position:46% size:100% al de kinderbijslag verhoogd met twintig dollar per maand, ook nu. 02:28:07.338 --> 02:28:12.409 align:middle line:82% position:46% size:100% De kinderbijslag komt hiermee ook echt wel hoger te liggen dan in 02:28:12.530 --> 02:28:14.739 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld ons deel van het land. 02:28:16.269 --> 02:28:18.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is daar echter natuurlijk alleen geen kindgebonden budget, waardoor 02:28:18.468 --> 02:28:21.969 align:middle line:82% position:46% size:100% je het ook kunt verantwoorden om het in zijn totaliteit omhoog te zetten. 02:28:23.709 --> 02:28:28.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil bij de commissie die we gaan instellen ook de vraag neerleggen 02:28:28.418 --> 02:28:32.088 align:middle line:82% position:46% size:100% wat nou echt en exact de situatie is. 02:28:32.209 --> 02:28:37.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee ligt er ook de vraag: wat heb je nodig om die stappen te gaan 02:28:37.549 --> 02:28:39.860 align:middle line:82% position:46% size:100% zetten naar wat mij betreft misschien wel meer dan een 02:28:39.979 --> 02:28:40.569 align:middle line:82% position:46% size:100% halvering? 02:28:42.308 --> 02:28:45.850 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten ook bekijken welke stappen daar allemaal voor nodig zijn. 02:28:46.780 --> 02:28:50.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Die informatie wil ik dus ook betrekken bij de commissie die het 02:28:50.899 --> 02:28:54.728 align:middle line:82% position:46% size:100% sociaal minimum in kaart gaat brengen en vast gaat stellen. 02:28:57.069 --> 02:29:01.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga vroeg hoe je nou een goede balans kunt krijgen tussen 02:29:03.489 --> 02:29:06.429 align:middle line:82% position:46% size:100% de uitkeringen, de werkenden en de bedrijvigheid. 02:29:06.819 --> 02:29:10.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is eigenlijk precies het dilemma dat ik net ook schetste. 02:29:12.819 --> 02:29:15.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zei al dat als ik bijvoorbeeld in één keer 02:29:16.989 --> 02:29:19.540 align:middle line:82% position:46% size:100% de inkomens zou verhogen, dat voor Bonaire zou beteken dat het wml 02:29:19.718 --> 02:29:24.189 align:middle line:82% position:46% size:100% sowieso met 28% zou moeten toenemen bovenop de inflatiecorrectie, die al 02:29:24.549 --> 02:29:28.308 align:middle line:82% position:46% size:100% 12% is. En in het Caribisch deel van ons 02:29:28.429 --> 02:29:32.899 align:middle line:82% position:46% size:100% land moet de inflatie ook gelijk doorwerken in de lonen. 02:29:33.020 --> 02:29:37.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is nog echt wat anders dan wat er hier in ons deel van het land 02:29:37.190 --> 02:29:38.989 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeurt. Hier gaan we het wettelijk 02:29:39.110 --> 02:29:42.450 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon met 10% verhogen. Dat is een hele belangrijke stap, 02:29:42.569 --> 02:29:47.829 align:middle line:82% position:46% size:100% maar in Caribisch Nederland moet daarbij ook nog eens de inflatie 02:29:48.370 --> 02:29:52.090 align:middle line:82% position:46% size:100% gecorrigeerd worden. Dat kan dus best wel flink 02:29:52.209 --> 02:29:52.750 align:middle line:82% position:46% size:100% aantikken. 02:29:54.399 --> 02:29:58.790 align:middle line:82% position:46% size:100% In de afgelopen week waren er nog wat vertegenwoordigers van de 02:29:58.909 --> 02:30:02.019 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden hier in ons deel van het land. 02:30:03.610 --> 02:30:07.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zeiden: als dat betekent dat dat ook allemaal weer wordt doorberekend 02:30:07.139 --> 02:30:07.629 align:middle line:82% position:46% size:100% in de prijzen, 02:30:09.218 --> 02:30:10.898 align:middle line:82% position:46% size:100% dan kan het ook zijn dat het bijvoorbeeld weer 02:30:14.588 --> 02:30:16.569 align:middle line:82% position:46% size:100% gevolgen heeft voor de omzet, en ook voor de werkgelegenheid. 02:30:17.440 --> 02:30:20.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus best een spanningsveld waar je in zit en waar ik mij toe 02:30:20.780 --> 02:30:23.389 align:middle line:82% position:46% size:100% moet verhouden. Het moet gewoon allemaal nog wel in 02:30:23.510 --> 02:30:27.020 align:middle line:82% position:46% size:100% verband met elkaar staan. En nogmaals, dat is geen excuus om 02:30:27.139 --> 02:30:29.095 align:middle line:82% position:46% size:100% dan maar niks te doen aan de verhoging van het wml, want daar 02:30:29.216 --> 02:30:31.849 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn echt nog stappen te zetten. Daarbij zit er ook nog wel weer 02:30:31.968 --> 02:30:34.360 align:middle line:82% position:46% size:100% verschil tussen de eilanden. Bij het ene eiland moet er verder 02:30:34.718 --> 02:30:37.299 align:middle line:82% position:46% size:100% worden gegaan dan bij het andere. Dat is ook weer historisch ontstaan; 02:30:37.540 --> 02:30:40.989 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe snel hebben ze dat vroeger allemaal verhoogd? 02:30:42.610 --> 02:30:45.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus de driehoek waar ik eigenlijk steeds in zit. 02:30:48.489 --> 02:30:51.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk echter dat ik op dit punt nu een soort evenwicht heb, in ieder 02:30:51.479 --> 02:30:52.809 align:middle line:82% position:46% size:100% geval voor 2023. 02:30:57.009 --> 02:30:57.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Mag ik een klein 02:30:59.799 --> 02:31:00.700 align:middle line:82% position:46% size:100% punt van orde maken? 02:31:02.229 --> 02:31:04.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister nog bezig met het eerste blokje? 02:31:04.280 --> 02:31:06.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk namelijk dat het de Kamerleden gaat helpen om dat te 02:31:06.479 --> 02:31:06.540 align:middle line:82% position:46% size:100% weten. Zeker. 02:31:06.838 --> 02:31:08.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb nog drie vragen in het eerste blokje. 02:31:08.319 --> 02:31:11.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is wel het grootste blokje dat ik heb, dus ik denk dat ik de rest 02:31:11.468 --> 02:31:13.439 align:middle line:82% position:46% size:100% vrij snel kan doen. Dat vind ik ook een hele 02:31:13.558 --> 02:31:16.879 align:middle line:82% position:46% size:100% geruststellende mededeling, maar ik kijk heel even naar de commissie. 02:31:17.058 --> 02:31:20.899 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde de minister even de gelegenheid geven om antwoord te 02:31:21.020 --> 02:31:25.058 align:middle line:82% position:46% size:100% geven op de vragen, maar dit is blijkbaar het langste blokje. 02:31:25.780 --> 02:31:28.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er dus een prangende vraag is, geef ik u nu de ruimte, en anders 02:31:29.030 --> 02:31:32.408 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag ik u om nog even te wachten tot de afronding van dit blok. 02:31:33.040 --> 02:31:35.478 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie dat mevrouw Kamminga een prangende vraag heeft. 02:31:35.599 --> 02:31:39.056 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. Nou ja, een prangende vraag, maar de 02:31:39.175 --> 02:31:41.629 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag gaat wel heel specifiek over de opmerkingen die de minister zonet 02:31:41.750 --> 02:31:44.899 align:middle line:82% position:46% size:100% maakte op dit punt, en zij was bezig met de beantwoording van een deel 02:31:45.020 --> 02:31:46.959 align:middle line:82% position:46% size:100% van mijn vragen. Ik ben eigenlijk heel blij dat de 02:31:47.079 --> 02:31:50.540 align:middle line:82% position:46% size:100% minister dit dilemma schetst, want mijn zorg zat eigenlijk precies 02:31:50.659 --> 02:31:53.329 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop. Ik snap heel goed dat we juist die 02:31:53.450 --> 02:31:55.610 align:middle line:82% position:46% size:100% balans moeten houden. Daar zat mijn vraag ook op. 02:31:55.729 --> 02:31:58.617 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond dus niet dat we onvoldoende deden, maar juist dat we er zicht op 02:31:58.736 --> 02:32:01.728 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten houden dat we niet in een prijsspiraal komen, wat vervolgens 02:32:01.849 --> 02:32:04.218 align:middle line:82% position:46% size:100% meer negatieve effecten dan positieve effecten heeft op de 02:32:04.338 --> 02:32:05.739 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst waar we allemaal naartoe willen. 02:32:07.269 --> 02:32:10.129 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben dus blij om dit te horen. Ik las het terug in de brief en ik 02:32:10.250 --> 02:32:11.529 align:middle line:82% position:46% size:100% hoor het nu ook in dit verhaal, dus dank daarvoor. 02:32:15.549 --> 02:32:18.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Mevrouw Simons had nog een paar 02:32:18.888 --> 02:32:25.029 align:middle line:82% position:46% size:100% indringende vragen over rechtvaardigheid en 02:32:26.649 --> 02:32:27.040 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijkwaardigheid. 02:32:30.638 --> 02:32:34.849 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zei: als de start niet op basis van gelijkwaardigheid was, gaat dit 02:32:34.968 --> 02:32:37.808 align:middle line:82% position:46% size:100% niet aan het einde opeens tot gelijkwaardigheid leiden. 02:32:40.388 --> 02:32:42.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Gelijkwaardigheid is voor mij echt het uitgangspunt. 02:32:43.058 --> 02:32:45.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat we daarin stappen te zetten hebben, deel ik ook meteen met 02:32:45.739 --> 02:32:48.769 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Simons. Maar als ik nu al de conclusie trek 02:32:48.888 --> 02:32:52.879 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het 'm nooit gaat worden, zouden wij nu moeten stoppen, en ik ben 02:32:53.000 --> 02:32:56.388 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker niet van plan om te stoppen met waar ik mee bezig ben voor 02:32:56.509 --> 02:32:57.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland. 02:32:58.959 --> 02:33:02.200 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag over de prijsprikkel heb ik al beantwoord. 02:33:02.379 --> 02:33:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat punt herken ik. 02:33:05.588 --> 02:33:09.620 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Ceder heeft de vraag gesteld of we tijdelijke loonkostensubsidies 02:33:09.739 --> 02:33:12.500 align:middle line:82% position:46% size:100% voor werkgevers kunnen onderzoeken om een snelle stijging van de lonen 02:33:12.620 --> 02:33:13.898 align:middle line:82% position:46% size:100% mee te realiseren. 02:33:15.700 --> 02:33:18.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben op zich bereid om die suggestie van de heer Ceder mee te 02:33:18.500 --> 02:33:21.280 align:middle line:82% position:46% size:100% geven aan de commissie die kijkt naar het sociaal minimum. 02:33:22.819 --> 02:33:28.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil wel alvast een kanttekening plaatsen, want uiteindelijk vragen 02:33:28.399 --> 02:33:31.590 align:middle line:82% position:46% size:100% de werkgevers mij niet: doe mij een loonkostensubsidie. 02:33:31.709 --> 02:33:35.529 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zeggen: doe mij lagere kosten. En dan gaan wij eigenlijk weer 02:33:36.370 --> 02:33:39.559 align:middle line:82% position:46% size:100% betalen omdat er op andere punten niet geleverd wordt op de verlaging 02:33:39.680 --> 02:33:40.329 align:middle line:82% position:46% size:100% van de kosten. 02:33:42.040 --> 02:33:45.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het wel jammer vinden als dat uiteindelijk de uitkomst van het 02:33:45.379 --> 02:33:50.290 align:middle line:82% position:46% size:100% hele debat is, want nogmaals, wij kunnen niet eindeloos alleen maar de 02:33:52.179 --> 02:33:54.049 align:middle line:82% position:46% size:100% boel repareren aan de uitkeringenkant als er geen 02:33:54.168 --> 02:33:56.239 align:middle line:82% position:46% size:100% substantiële stappen worden gezet aan de kostenkant. 02:33:56.360 --> 02:33:59.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal de suggestie dus meegeven aan de commissie, maar als het ertoe 02:34:00.059 --> 02:34:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% leidt dat iedereen in de discussie over de kosten een beetje achterover 02:34:02.540 --> 02:34:05.969 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat leunen, ben ik daar toch wel wat terughoudend in. 02:34:07.388 --> 02:34:09.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot zover het blokje ijkpunten en alles wat daaromheen zit, 02:34:09.440 --> 02:34:12.120 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Dan kijk ik even naar de commissie 02:34:12.239 --> 02:34:14.370 align:middle line:82% position:46% size:100% voor dit blokje. Ik zie de heer Ceder naar de 02:34:14.489 --> 02:34:16.068 align:middle line:82% position:46% size:100% interruptiemicrofoon reiken. Gaat uw gang. 02:34:16.849 --> 02:34:18.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mij is het goed om dat mee te geven. 02:34:18.679 --> 02:34:20.808 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even of dat als een toezegging geldt, waarop we een 02:34:20.929 --> 02:34:22.030 align:middle line:82% position:46% size:100% terugkoppeling krijgen. Ik 02:34:23.709 --> 02:34:26.690 align:middle line:82% position:46% size:100% probeer te regelen dat dit punt terugkomt. 02:34:26.809 --> 02:34:32.058 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan ik dit dus als een toezegging noteren, waarop een terugkoppeling 02:34:32.179 --> 02:34:33.700 align:middle line:82% position:46% size:100% komt over hoe het verwerkt is? 02:34:35.200 --> 02:34:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kijk ik naar de minister. Ik ga het de commissie vragen. 02:34:38.440 --> 02:34:41.525 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is uiteindelijk natuurlijk aan de commissie of die het zinvol vindt 02:34:41.646 --> 02:34:44.649 align:middle line:82% position:46% size:100% om dit mee te nemen, want de commissie is wel onafhankelijk. 02:34:44.770 --> 02:34:49.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zal vragen of dit iets is wat in de lijn van hun ideeën ligt. 02:34:49.218 --> 02:34:53.793 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook dan wil ik een waarschuwing geven, want dat impliceert ook iets. 02:34:53.914 --> 02:34:56.329 align:middle line:82% position:46% size:100% In Nederland hebben we best een uitgebreide polisadministratie, 02:34:56.450 --> 02:34:59.780 align:middle line:82% position:46% size:100% waarin je heel goed kunt vaststellen voor welke groep je iets zou willen 02:34:59.899 --> 02:35:02.700 align:middle line:82% position:46% size:100% inzetten. Dat hebben we in Caribisch Nederland 02:35:02.819 --> 02:35:05.929 align:middle line:82% position:46% size:100% vooralsnog niet. Dus ook al zou je het overwegen, dan 02:35:06.049 --> 02:35:10.340 align:middle line:82% position:46% size:100% is het nog niet zomaar gerealiseerd. En nogmaals, ik wil wel de druk 02:35:10.459 --> 02:35:14.168 align:middle line:82% position:46% size:100% houden op de kostendiscussie. U hoort dus mijn mitsen en maren. 02:35:14.379 --> 02:35:18.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal het gewoon vragen aan de commissie en ik zal terugrapporteren 02:35:19.010 --> 02:35:21.568 align:middle line:82% position:46% size:100% of de commissie dit zal meenemen in zijn overwegingen. 02:35:21.689 --> 02:35:23.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is uiteindelijk echt aan de commissie, want die is 02:35:23.239 --> 02:35:23.770 align:middle line:82% position:46% size:100% onafhankelijk. 02:35:30.129 --> 02:35:34.728 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor de minister, en zij vindt het ingewikkeld. 02:35:34.849 --> 02:35:34.828 align:middle line:82% position:46% size:100% De 02:35:36.370 --> 02:35:39.668 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris bekrachtigt "comply or explain". 02:35:40.269 --> 02:35:43.976 align:middle line:82% position:46% size:100% Elke vier jaar zal een sociaal minimum worden vastgesteld, zoals 02:35:44.095 --> 02:35:46.599 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in het coalitieakkoord is afgesproken. 02:35:47.138 --> 02:35:50.629 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een aparte commissie, die volgend jaar komt met de resultaten 02:35:50.750 --> 02:35:52.088 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het sociaal minimum in Nederland. 02:35:53.019 --> 02:35:58.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat de minister het sociaal minimum volgend jaar voor Nederland 02:35:58.808 --> 02:36:01.110 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststellen? Volgens mij heb ik net al een 02:36:01.229 --> 02:36:03.780 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord proberen te geven op deze vraag, want mevrouw Wuite had deze 02:36:03.899 --> 02:36:07.110 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag ook net. Ik heb precies gedaan wat in de 02:36:07.229 --> 02:36:11.189 align:middle line:82% position:46% size:100% motie is gevraagd. In 2023, heb ik net gezegd, voor de 02:36:11.308 --> 02:36:12.329 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling ... Ik geef gelijk eerlijk toe: daar 02:36:12.450 --> 02:36:17.459 align:middle line:82% position:46% size:100% smokkel ik een beetje. Ik wil niet dat wij het net moeten 02:36:17.579 --> 02:36:19.290 align:middle line:82% position:46% size:100% afraffelen als het nog niet helemaal rond is, maar het moet kunnen voor 02:36:19.409 --> 02:36:22.370 align:middle line:82% position:46% size:100% de begrotingsbehandeling. En dan wordt het in 2024 02:36:22.489 --> 02:36:25.670 align:middle line:82% position:46% size:100% vastgesteld. Dat is wat de motie vraagt en dat is 02:36:25.790 --> 02:36:27.159 align:middle line:82% position:46% size:100% ook wat we voornemens zijn te gaan doen. 02:36:29.409 --> 02:36:31.309 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite, een hele korte, verhelderende vraag aan de minister. 02:36:31.430 --> 02:36:34.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, want het antwoord gaat niet over wat ik bedoelde met mijn vraag. 02:36:34.389 --> 02:36:39.889 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over de commissie sociaal minimum Nederland, zoals verzocht 02:36:40.010 --> 02:36:45.909 align:middle line:82% position:46% size:100% door collega Omtzigt, die terecht zei: Jorien, ik ben de eilanden 02:36:46.209 --> 02:36:46.718 align:middle line:82% position:46% size:100% vergeten. 02:36:48.250 --> 02:36:49.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Wordt die commissie 02:36:51.759 --> 02:36:55.338 align:middle line:82% position:46% size:100% met haar resultaten zodanig erkend dat het volgend jaar, in 2023 ... 02:36:55.459 --> 02:36:58.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze komen medio volgend jaar met een resultaat, begrijp ik. 02:36:58.959 --> 02:37:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Komen dan die resultaten wel uit en leiden die tot het vaststellen of 02:37:03.620 --> 02:37:08.009 align:middle line:82% position:46% size:100% het herijken van het sociaal minimum Nederland of dit deel van Nederland? 02:37:09.299 --> 02:37:12.099 align:middle line:82% position:46% size:100% Die commissie komt volgend jaar met haar resultaten, maar er is nog niet 02:37:12.218 --> 02:37:15.088 align:middle line:82% position:46% size:100% afgesproken wat er vervolgens met die resultaten gaat gebeuren. 02:37:16.540 --> 02:37:20.299 align:middle line:82% position:46% size:100% In het coalitieakkoord is opgenomen dat er elke vier jaar een herijking 02:37:20.418 --> 02:37:23.420 align:middle line:82% position:46% size:100% van het sociaal minimum moet komen, maar dat is ten opzichte van de 02:37:23.540 --> 02:37:26.299 align:middle line:82% position:46% size:100% start van dit kabinet. Dat wil dus niet zeggen dat dan 02:37:26.418 --> 02:37:29.000 align:middle line:82% position:46% size:100% gelijk ... Ik weet niet hoelang het kabinet 02:37:29.120 --> 02:37:33.009 align:middle line:82% position:46% size:100% zit. Maar als we vanaf 2022 gaan tellen, 02:37:34.780 --> 02:37:40.059 align:middle line:82% position:46% size:100% dan moet het uiterlijk in 2026 weer herijkt zijn. 02:37:40.929 --> 02:37:46.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus of dat rapport van de commissie sociaal minimum meteen leidt tot een 02:37:46.879 --> 02:37:48.940 align:middle line:82% position:46% size:100% aanpassing van het sociaal minimum, dat kan ik niet 02:37:50.679 --> 02:37:53.388 align:middle line:82% position:46% size:100% vaststellen. Dat is echt nog onderdeel van de 02:37:53.509 --> 02:37:54.859 align:middle line:82% position:46% size:100% discussie. En het is natuurlijk ook afhankelijk 02:37:54.978 --> 02:37:58.399 align:middle line:82% position:46% size:100% van waar zij mee komen. Gaat u verder met het volgende 02:37:58.520 --> 02:37:58.770 align:middle line:82% position:46% size:100% blokje. Ja. 02:37:59.540 --> 02:38:01.334 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry dat ik de vraag niet goed had begrepen. 02:38:01.453 --> 02:38:03.449 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht echt dat die over de commissie Caribisch Nederland ging. 02:38:05.319 --> 02:38:07.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop ook dat het geen extra interruptie is geweest. 02:38:08.360 --> 02:38:10.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal ik in overweging nemen. De minister. 02:38:12.569 --> 02:38:14.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komen we bij de kinderopvang. 02:38:20.110 --> 02:38:23.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de vragen daarover wel enigszins samenvatten. 02:38:23.500 --> 02:38:27.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Er leeft een breed gedeelde wens in uw Kamer ... 02:38:27.519 --> 02:38:30.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Tenminste, breed gedeeld. Ik tel er een aantal die zeggen: 02:38:30.399 --> 02:38:31.989 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen we de kinderopvang niet gratis gaan maken? 02:38:33.579 --> 02:38:36.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zelf bij diverse kinderopvanginstellingen geweest. 02:38:37.030 --> 02:38:40.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie hoe belangrijk zij zijn in de ontwikkeling van de kinderen. 02:38:42.069 --> 02:38:47.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de ouders zoveel dagen werken, dan zijn de kinderen in goede handen 02:38:47.450 --> 02:38:49.360 align:middle line:82% position:46% size:100% en krijgen ze een goede maaltijd. 02:38:51.280 --> 02:38:54.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat echt wel wat verder dan alleen maar een soort 02:38:54.950 --> 02:38:55.809 align:middle line:82% position:46% size:100% arbeidsmarktinstrument. 02:38:57.349 --> 02:38:58.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik onderschrijf dat belang dus volkomen. 02:38:58.759 --> 02:38:59.888 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben natuurlijk het wetsvoorstel 02:39:01.690 --> 02:39:03.200 align:middle line:82% position:46% size:100% over de kinderopvang op de BES-eilanden. 02:39:03.319 --> 02:39:06.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat binnenkort aan de Kamer aan te bieden. 02:39:08.019 --> 02:39:10.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ligt voor de hand om dan de discussie te hebben over de hoogte 02:39:10.489 --> 02:39:13.929 align:middle line:82% position:46% size:100% van de ouderbijdrage en dus ook over de vraag: al dan niet gratis 02:39:14.049 --> 02:39:15.950 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang. Ik zou die vraag heel graag bij het 02:39:16.069 --> 02:39:18.259 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel willen betrekken, want ik denk dat dat een goede plek is. 02:39:18.379 --> 02:39:22.418 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Ceder heeft al een poging gedaan om dat bij de begroting SZW 02:39:22.808 --> 02:39:26.929 align:middle line:82% position:46% size:100% te krijgen. Het staat hem natuurlijk altijd vrij 02:39:27.049 --> 02:39:29.349 align:middle line:82% position:46% size:100% om dat zelf in te brengen. 02:39:31.418 --> 02:39:35.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat het, juist in het licht van het wetsvoorstel, zeker 02:39:35.659 --> 02:39:37.929 align:middle line:82% position:46% size:100% goed is om het ook in dat kader mee te nemen. 02:39:38.799 --> 02:39:41.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ... Dan geven de intenties van de heer 02:39:41.418 --> 02:39:43.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ceder aanleiding tot een vraag van mevrouw Van den Berg. 02:39:43.969 --> 02:39:46.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vul ik zomaar in, dus ik geef u de ruimte. 02:39:49.838 --> 02:39:55.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was blij met de brief van de minister van 10 november, waarin ook 02:39:55.959 --> 02:39:59.679 align:middle line:82% position:46% size:100% keurig uiteen wordt gezet: wat zijn nu de kosten, wat 02:40:01.299 --> 02:40:03.759 align:middle line:82% position:46% size:100% kost het allemaal niet aan uitvoeringskosten? 02:40:03.989 --> 02:40:07.399 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hebt natuurlijk al ouders die anders vanwege hun omstandigheden 02:40:07.520 --> 02:40:09.010 align:middle line:82% position:46% size:100% voor gratis kinderopvang in aanmerking komen. 02:40:09.159 --> 02:40:13.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat valt dan ook al weg. Ik zat die bedragen een beetje bij 02:40:13.259 --> 02:40:15.989 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar op te tellen. Dan denk ik: nou ja, wat er nu nog 02:40:16.110 --> 02:40:19.950 align:middle line:82% position:46% size:100% overblijft, dat is marginaal. Nogmaals, ik heb de minister niet 02:40:20.069 --> 02:40:25.979 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd om extra geld. Het ging over het potje dat er is en 02:40:26.100 --> 02:40:31.439 align:middle line:82% position:46% size:100% dat nu heel beperkt geoormerkt is. Is de minister bereid om voor de 02:40:31.558 --> 02:40:35.088 align:middle line:82% position:46% size:100% begroting van Sociale Zaken — mijn collega Hilde Palland gaat 02:40:37.610 --> 02:40:42.680 align:middle line:82% position:46% size:100% daarover — aan te geven: wat is dat specifieke bedrag, hoe is het 02:40:42.799 --> 02:40:47.000 align:middle line:82% position:46% size:100% oormerk nu en wat zouden de mogelijkheden zijn? 02:40:47.899 --> 02:40:52.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat de minister mij nu geen toezegging kan doen van "we regelen 02:40:52.559 --> 02:40:56.040 align:middle line:82% position:46% size:100% het gewoon even", maar dan hebben we misschien toch wel weer een stapje 02:40:56.159 --> 02:41:00.540 align:middle line:82% position:46% size:100% gezet dat we kunnen gebruiken bij de begroting Sociale Zaken dan wel bij 02:41:00.659 --> 02:41:05.659 align:middle line:82% position:46% size:100% de behandeling van het wetsvoorstel. Nogmaals heel veel dank voor de 02:41:05.780 --> 02:41:08.057 align:middle line:82% position:46% size:100% uitwerking van al deze bedragen, maar ik denk: waar hebben we het nu 02:41:08.176 --> 02:41:11.978 align:middle line:82% position:46% size:100% nog over met elkaar? Ik herken dat in het geheel der 02:41:12.099 --> 02:41:15.179 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen de bedragen die je ziet nou niet 02:41:16.829 --> 02:41:18.599 align:middle line:82% position:46% size:100% mind blowing zijn; laat ik het zo maar zeggen. 02:41:19.989 --> 02:41:23.379 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier zit een bredere discussie achter over hoe je kinderopvang in 02:41:25.209 --> 02:41:29.760 align:middle line:82% position:46% size:100% het Europees deel van ons land regelt versus hoe dat geregeld is in 02:41:29.879 --> 02:41:32.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland. Daar zit ook nog een meer 02:41:32.478 --> 02:41:37.010 align:middle line:82% position:46% size:100% inhoudelijke weging achter. Dat is een bredere inhoudelijke 02:41:37.129 --> 02:41:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% weging in het kabinet, zeg ik ook maar even. 02:41:40.750 --> 02:41:43.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Een hele korte, bondige vervolgvraag, mevrouw Van den Berg. 02:41:44.030 --> 02:41:46.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was natuurlijk heel mooi dat mevrouw Kamminga aan het begin heeft 02:41:46.790 --> 02:41:50.420 align:middle line:82% position:46% size:100% gevraagd of "comply or explain" misschien ook een keer de andere 02:41:50.540 --> 02:41:53.870 align:middle line:82% position:46% size:100% kant op kan werken. Ik zou dit een schitterend voorbeeld 02:41:53.989 --> 02:41:57.175 align:middle line:82% position:46% size:100% vinden om dat ook een keer de andere kant op te laten werken. 02:41:57.296 --> 02:42:00.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dan denk ik dat u ook even een 02:42:00.190 --> 02:42:02.818 align:middle line:82% position:46% size:100% gesprek met minister Van Gennip moet aangaan, want die gaat natuurlijk 02:42:02.940 --> 02:42:06.338 align:middle line:82% position:46% size:100% over dat onderdeel. Die zal daar misschien ook wel de 02:42:06.459 --> 02:42:09.119 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag bij hebben wat dat vervolgens dan weer betekent. 02:42:10.149 --> 02:42:13.189 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik vind het een creatieve suggestie van mevrouw Van den Berg. 02:42:13.308 --> 02:42:17.250 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan geeft deze creatieve suggestie ook nog aanleiding tot een 02:42:17.370 --> 02:42:19.379 align:middle line:82% position:46% size:100% korte, bondige vraag van de heer Ceder. 02:42:19.500 --> 02:42:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter. Ik weet dat we bij de SZW-begroting 02:42:21.370 --> 02:42:24.489 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten zijn om dit te regelen, maar daar komen we volgens mij dezelfde 02:42:24.610 --> 02:42:25.409 align:middle line:82% position:46% size:100% minister tegen. 02:42:28.500 --> 02:42:31.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij geeft aan dat het een creatieve suggestie is. 02:42:31.379 --> 02:42:34.179 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd geeft ze ook aan dat het bij minister Van Gennip zou 02:42:34.299 --> 02:42:36.129 align:middle line:82% position:46% size:100% liggen. Maar als ik het goed begrijp, is 02:42:36.250 --> 02:42:39.106 align:middle line:82% position:46% size:100% deze minister wel verantwoordelijk voor SZW-Caribisch Nederland in z'n 02:42:39.227 --> 02:42:42.059 align:middle line:82% position:46% size:100% geheel, waar dus ook kinderopvang onder valt. 02:42:42.180 --> 02:42:46.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is of dat klopt en zo ja, of ze daar dan wel, omdat we elkaar 02:42:46.329 --> 02:42:50.349 align:middle line:82% position:46% size:100% toch over twee weken treffen, een richtinggevende uitspraak over zou 02:42:50.468 --> 02:42:51.959 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen doen. Dan regelen we het tijdens de 02:42:54.700 --> 02:42:55.718 align:middle line:82% position:46% size:100% SZW-begroting. Het klopt dat ik over de 02:42:55.989 --> 02:42:57.638 align:middle line:82% position:46% size:100% kinderopvang in Caribisch Nederland ga. 02:42:58.929 --> 02:43:02.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Kinderopvang is natuurlijk ook een bredere discussie in het Europees 02:43:02.989 --> 02:43:07.250 align:middle line:82% position:46% size:100% deel van het land, dus dat is een discussie die wat breder wordt 02:43:07.370 --> 02:43:10.388 align:middle line:82% position:46% size:100% getrokken dan alleen de kinderopvang in Caribisch Nederland. 02:43:11.019 --> 02:43:12.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat mijn collega Van Gennip over. 02:43:14.888 --> 02:43:17.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de discussie heel graag willen hervatten bij de begroting 02:43:17.659 --> 02:43:19.622 align:middle line:82% position:46% size:100% SZW. Ik denk dat dat de plek is om het te 02:43:19.743 --> 02:43:21.979 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreken, zoals overigens ook gevraagd is in een motie van de heer 02:43:22.100 --> 02:43:24.588 align:middle line:82% position:46% size:100% Ceder zelf. Hij loopt dus wat vooruit op zijn 02:43:24.709 --> 02:43:25.388 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen motie. 02:43:28.540 --> 02:43:31.599 align:middle line:82% position:46% size:100% Die motie is aangenomen, dus daar houden wij ons aan en we komen 02:43:31.780 --> 02:43:33.138 align:middle line:82% position:46% size:100% daarop terug. Dan had de heer Ceder nog een 02:43:33.259 --> 02:43:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% laatste vraag over de kinderopvang en de uitvoeringskosten. 02:43:38.120 --> 02:43:40.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar had mevrouw Van den Berg het natuurlijk ook al over. 02:43:42.250 --> 02:43:44.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vroeg of ik kan kijken naar de hoge uitvoeringskosten van 02:43:44.809 --> 02:43:47.599 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingen. Het is niet altijd puur een 02:43:47.718 --> 02:43:50.120 align:middle line:82% position:46% size:100% doelmatigheidsafweging. Dat geldt natuurlijk ook voor andere 02:43:50.239 --> 02:43:51.872 align:middle line:82% position:46% size:100% regelingen die we hebben op de eilanden. 02:43:51.993 --> 02:43:53.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is soms ook een inhoudelijke afweging. 02:43:54.519 --> 02:43:57.668 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we hervatten de discussie met liefde bij de begroting SZW. 02:43:58.718 --> 02:44:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik bij het blokje sociaal zekerheidsstelsel. 02:44:02.120 --> 02:44:03.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zijn ook nog enkele vragen over gesteld. 02:44:05.649 --> 02:44:07.600 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag van mevrouw Van den Berg was: wat is het tijdpad voor 02:44:07.719 --> 02:44:10.638 align:middle line:82% position:46% size:100% invoering van de WW? Ik heb gezegd dat ik deze 02:44:10.759 --> 02:44:16.040 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinetsperiode de WW wil invoeren. Zo is het ook opgenomen in de 02:44:16.159 --> 02:44:18.439 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurlijke afspraken die de staatssecretaris in juni van dit 02:44:18.558 --> 02:44:20.829 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar met de openbare lichamen heeft gemaakt. 02:44:21.399 --> 02:44:25.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt op dit moment hard gewerkt aan de uitwerking daarvan. 02:44:26.200 --> 02:44:28.338 align:middle line:82% position:46% size:100% Er vinden bijvoorbeeld gesprekken plaats met vertegenwoordigers van 02:44:28.459 --> 02:44:30.588 align:middle line:82% position:46% size:100% partijen in Caribisch Nederland om input op te halen. 02:44:30.709 --> 02:44:32.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen daarbij 02:44:35.168 --> 02:44:38.329 align:middle line:82% position:46% size:100% tot een regeling komen die aansluit bij de lokale context en de 02:44:38.450 --> 02:44:38.889 align:middle line:82% position:46% size:100% behoefte. 02:44:40.959 --> 02:44:42.969 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvoor moeten we die dus goed in kaart brengen. 02:44:43.239 --> 02:44:46.139 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het doel is helder en we zijn ermee aan het werk, gericht op 02:44:46.260 --> 02:44:47.770 align:middle line:82% position:46% size:100% invoering in deze kabinetsperiode. 02:44:50.149 --> 02:44:52.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Van den Berg wil daar een korte vraag over stellen. 02:44:52.379 --> 02:44:57.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, voorzitter, want deze periode de WW invoeren betekent dat wij het 02:44:57.418 --> 02:45:00.899 align:middle line:82% position:46% size:100% wetsvoorstel heel snel kunnen zien, gezien de slakkengang waarmee 02:45:01.020 --> 02:45:03.829 align:middle line:82% position:46% size:100% sommige dingen in Den Haag door de Kamer gaan. 02:45:04.599 --> 02:45:07.509 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is bijna de gewetensvraag hoelang dit kabinet zit. 02:45:10.540 --> 02:45:14.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn nu bezig om afspraken te maken met de verschillende eilanden 02:45:14.558 --> 02:45:17.319 align:middle line:82% position:46% size:100% om te kijken waar behoefte aan is en wat ook aansluit bij de lokale 02:45:17.440 --> 02:45:20.139 align:middle line:82% position:46% size:100% context. Dat vergt gewoon wat tijd. 02:45:20.860 --> 02:45:24.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik niet gelijk in een wetsvoorstel verankerd, maar ik voel 02:45:24.558 --> 02:45:27.968 align:middle line:82% position:46% size:100% mij heel erg gecommitteerd om dat deze kabinetsperiode te regelen. 02:45:28.190 --> 02:45:30.709 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, het staat ook in de bestuursafspraken die in juni zijn 02:45:30.829 --> 02:45:31.239 align:middle line:82% position:46% size:100% gemaakt, 02:45:32.860 --> 02:45:35.989 align:middle line:82% position:46% size:100% dus we hebben het tempo erop. Maar ik heb ook niet binnen een week 02:45:36.110 --> 02:45:37.549 align:middle line:82% position:46% size:100% een wet gemaakt, zeg ik ook maar. 02:45:40.088 --> 02:45:43.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heeft de heer Ceder nog een vraag over de bijzondere onderstand. 02:45:44.059 --> 02:45:48.578 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zegt dat hij het positief vindt dat er taakoverdracht naar de 02:45:48.699 --> 02:45:52.083 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden plaatsvindt ten aanzien van de bijzondere onderstand. 02:45:52.202 --> 02:45:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vraagt of de RCN-unit daar een rol in kan spelen. 02:45:57.009 --> 02:46:00.138 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor sommige taken is het ook wenselijk om beleid en uitvoering te 02:46:00.259 --> 02:46:01.148 align:middle line:82% position:46% size:100% decentraliseren. 02:46:02.950 --> 02:46:05.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lokaal bestuur staat ook het dichtst bij de burger, dus dat kan 02:46:06.049 --> 02:46:10.218 align:middle line:82% position:46% size:100% ook goed zien wat er nodig is. Dat geldt zeker voor de bijzondere 02:46:10.338 --> 02:46:10.929 align:middle line:82% position:46% size:100% onderstand. 02:46:12.819 --> 02:46:17.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom is de focus in de gesprekken met de openbare lichamen om te 02:46:17.239 --> 02:46:18.519 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken wat daar mogelijk is. 02:46:20.290 --> 02:46:23.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij Saba is al besloten om die taakoverdracht te doen, maar het 02:46:24.069 --> 02:46:27.119 align:middle line:82% position:46% size:100% wachten is nog op het vaststellen van een verordening door de 02:46:27.238 --> 02:46:30.579 align:middle line:82% position:46% size:100% eilandsraad zelf. Dat is de status daarvan. 02:46:32.888 --> 02:46:35.850 align:middle line:82% position:46% size:100% De staatssecretaris heeft in de bestuurlijke akkoorden met Bonaire 02:46:35.969 --> 02:46:36.610 align:middle line:82% position:46% size:100% en Sint-Eustatius afgesproken 02:46:38.440 --> 02:46:41.809 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er ruimte is om die taakoverdracht te verkennen. 02:46:41.930 --> 02:46:42.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Een randvoorwaarde 02:46:44.239 --> 02:46:48.600 align:middle line:82% position:46% size:100% daarbij is inderdaad dat het openbaar lichaam ook voldoende 02:46:48.719 --> 02:46:51.259 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuurlijke en uitvoeringskracht heeft om die taak aan te kunnen. 02:46:52.088 --> 02:46:54.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zullen de gesprekken in de komende periode over gaan. 02:46:57.218 --> 02:47:00.595 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is inderdaad heel goed mogelijk dat de RCN-unit daar een rol in 02:47:00.716 --> 02:47:04.989 align:middle line:82% position:46% size:100% pakt, om een soepele overgang te bewerkstelligen. 02:47:06.610 --> 02:47:10.539 align:middle line:82% position:46% size:100% De RCN-unit kan ook voor kennisoverdracht zorgen, dus daar 02:47:10.658 --> 02:47:11.679 align:middle line:82% position:46% size:100% zien wij nadrukkelijk ook een rol. 02:47:13.579 --> 02:47:14.989 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op het blokje overig. 02:47:26.280 --> 02:47:28.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga vraagt wat we in het algemeen kunnen doen om het 02:47:28.989 --> 02:47:31.379 align:middle line:82% position:46% size:100% economisch potentieel te verbreden, bijvoorbeeld om 02:47:33.808 --> 02:47:35.430 align:middle line:82% position:46% size:100% meer hoogwaardige banen te creëren. 02:47:37.459 --> 02:47:42.930 align:middle line:82% position:46% size:100% We geven inderdaad mogelijkheden en subsidies voor omscholing en dat 02:47:43.049 --> 02:47:45.659 align:middle line:82% position:46% size:100% soort zaken. Het gaat er ook om wat voor soort 02:47:45.780 --> 02:47:48.049 align:middle line:82% position:46% size:100% economie er is op het eiland. 02:47:50.299 --> 02:47:53.759 align:middle line:82% position:46% size:100% Horeca en toerisme zijn ongelofelijk belangrijke sectoren, maar ook de 02:47:53.879 --> 02:47:56.568 align:middle line:82% position:46% size:100% bouw en de landbouw. Daar hadden we het net ook al over. 02:48:00.599 --> 02:48:03.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Om even uit mijn vorige periode te putten, ten aanzien van landbouw 02:48:03.909 --> 02:48:09.228 align:middle line:82% position:46% size:100% weet ik dat het ongelofelijk belangrijk is dat ondernemers weten 02:48:09.349 --> 02:48:10.838 align:middle line:82% position:46% size:100% wat de kosten zijn van water en elektra. 02:48:12.750 --> 02:48:19.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Heel concreet, we waren bezig om voedsel op Bonaire zelf te 02:48:19.659 --> 02:48:24.959 align:middle line:82% position:46% size:100% verbouwen, omdat bij import de prijzen hoog zijn en de kwaliteit 02:48:25.530 --> 02:48:28.049 align:middle line:82% position:46% size:100% van wat je krijgt ook niet altijd overhoudt. 02:48:29.009 --> 02:48:30.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is daar een ondernemer die 02:48:32.370 --> 02:48:35.379 align:middle line:82% position:46% size:100% daar kassen neerzet, zijn nek uitsteekt en bezig is om voedsel te 02:48:35.500 --> 02:48:37.013 align:middle line:82% position:46% size:100% verbouwen. Maar als die zomaar te maken krijgt 02:48:37.132 --> 02:48:41.409 align:middle line:82% position:46% size:100% met enorme prijsverhogingen van water en elektra, dan is dat op een 02:48:41.530 --> 02:48:42.969 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven moment ook weer een ingewikkeld verhaal. 02:48:43.090 --> 02:48:45.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee geef ik aan dat die kostenkant ook ongelofelijk 02:48:45.319 --> 02:48:47.259 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk is, als je dat verder wil ontwikkelen. 02:48:52.718 --> 02:48:55.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga vraagt ook hoe de gesprekken met Centraal Dialoog 02:48:55.389 --> 02:48:57.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire gaan over de voortgang van het akkoord. 02:48:57.879 --> 02:49:01.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb zelf ook met Centraal Dialoog Bonaire gesproken toen ik daar was. 02:49:03.138 --> 02:49:05.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hebben we een aantal zaken ook verder gebracht. 02:49:05.808 --> 02:49:06.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Intussen 02:49:07.888 --> 02:49:09.930 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt dat nu op ambtelijk niveau voortgezet. 02:49:11.370 --> 02:49:13.799 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben ook contact gehad over de verhoging van het wml. 02:49:13.920 --> 02:49:18.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik gaf daar al een doorkijkje van. Daarnaast haken zij aan bij de 02:49:18.319 --> 02:49:21.558 align:middle line:82% position:46% size:100% voortgang op de relevante thema's op het terrein van SZW, bijvoorbeeld 02:49:21.679 --> 02:49:24.189 align:middle line:82% position:46% size:100% over de uitwerking van de WW, zeg ik tegen mevrouw Van den Berg. 02:49:25.000 --> 02:49:28.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee gaan we het Akkoord van Kralendijk steeds meer handen en 02:49:28.989 --> 02:49:29.668 align:middle line:82% position:46% size:100% voeten geven. 02:49:33.138 --> 02:49:35.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk zit er in het Akkoord van Kralendijk ook een bredere 02:49:35.700 --> 02:49:39.420 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid van andere bewindspersonen en daar sporen wij 02:49:39.540 --> 02:49:41.200 align:middle line:82% position:46% size:100% ze goed toe aan. 02:49:47.338 --> 02:49:49.259 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Kamminga wil hier graag een vraag over stellen. 02:49:49.500 --> 02:49:51.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is uw laatste interruptie. 02:49:55.558 --> 02:49:59.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel helemaal wat de minister zegt over dat 02:50:05.940 --> 02:50:09.173 align:middle line:82% position:46% size:100% het belangrijk is om te weten wat de kosten zijn om te kunnen investeren, 02:50:09.292 --> 02:50:10.139 align:middle line:82% position:46% size:100% om initiatieven te kunnen ontplooien. 02:50:10.260 --> 02:50:13.659 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb hier nog een vraag over. Ik heb daar bij de 02:50:13.780 --> 02:50:15.549 align:middle line:82% position:46% size:100% begrotingsbehandeling met de staatssecretaris over gewisseld. 02:50:15.668 --> 02:50:16.769 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij heeft daarover een toezegging gedaan. 02:50:16.979 --> 02:50:19.979 align:middle line:82% position:46% size:100% We moeten met elkaar gaan nadenken over wat voor economie 02:50:22.009 --> 02:50:25.469 align:middle line:82% position:46% size:100% daar zou kunnen en zij daar ook zelf willen, om ook te zorgen dat er meer 02:50:25.590 --> 02:50:30.959 align:middle line:82% position:46% size:100% hoogwaardige banen zijn. Ik doe een beroep op de minister om 02:50:31.079 --> 02:50:33.120 align:middle line:82% position:46% size:100% de staatssecretaris daarin te steunen en om die boodschap over te 02:50:33.239 --> 02:50:35.879 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen naar de collega's in het kabinet, namelijk dat dit op 02:50:36.000 --> 02:50:40.138 align:middle line:82% position:46% size:100% meerdere fronten belangrijk is, dat zij daarover nadenken en er ook hun 02:50:40.259 --> 02:50:42.168 align:middle line:82% position:46% size:100% netwerken voor inzetten. Dat 02:50:44.629 --> 02:50:46.459 align:middle line:82% position:46% size:100% is op al die brede thema's gewoon belangrijk. 02:50:46.579 --> 02:50:49.549 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk weleens dat door het versnipperd te behandelen, 02:50:51.530 --> 02:50:52.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Caribisch Nederland 02:50:54.290 --> 02:50:57.000 align:middle line:82% position:46% size:100% heel vaak een soort bijzaak is op dat beleidsterrein. 02:50:57.120 --> 02:50:59.909 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg niet dat dat bewust gebeurt. Daardoor is het ook lastig … Ik zeg 02:51:00.030 --> 02:51:01.769 align:middle line:82% position:46% size:100% het iets oneerbiedig. Ik zie mevrouw Wuite al lachen. 02:51:01.888 --> 02:51:04.888 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar zo bedoel ik het niet. Het is wellicht een beetje mijn 02:51:05.808 --> 02:51:07.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Groningse inborst. Zo bedoel ik het oprecht niet. 02:51:07.440 --> 02:51:09.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we moeten gewoon met elkaar die stap vooruit zetten. 02:51:09.450 --> 02:51:11.718 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders blijven we volgens mij altijd dezelfde discussie voeren. 02:51:12.418 --> 02:51:13.978 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik zo jammer vinden. Ik zou het zeer waarderen als u de 02:51:14.099 --> 02:51:17.069 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris daarin kan steunen in de gesprekken met uw collega's. 02:51:17.190 --> 02:51:17.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik 02:51:19.229 --> 02:51:22.959 align:middle line:82% position:46% size:100% voluit toezeggen, mevrouw Kamminga. We zien dat belang namelijk 02:51:23.079 --> 02:51:26.629 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal. Dan nog twee vragen. 02:51:26.959 --> 02:51:30.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Mevrouw Wuite had het niet alleen over armoede, maar, nog wat breder, 02:51:30.388 --> 02:51:31.609 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld ook over schuldhulpverlening. 02:51:31.759 --> 02:51:34.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een taak van de openbaar lichamen. 02:51:34.950 --> 02:51:38.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zijn natuurlijk als eerste verantwoordelijk voor de 02:51:38.190 --> 02:51:41.420 align:middle line:82% position:46% size:100% schuldhulpverlening, maar wij ondersteunen ze daarbij wel. 02:51:43.940 --> 02:51:48.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook belangrijk dat we dat echt gewoon meer handen en voeten 02:51:48.120 --> 02:51:52.079 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan geven, bijvoorbeeld door kennisoverdracht en door te bekijken 02:51:52.200 --> 02:51:56.149 align:middle line:82% position:46% size:100% of datgene wat wij hier doen, daar mogelijk kan 02:51:57.649 --> 02:51:59.549 align:middle line:82% position:46% size:100% bijdragen. 23 november aanstaande is er ook nog 02:51:59.670 --> 02:52:03.540 align:middle line:82% position:46% size:100% een symposium samen tegen armoede, dat op Bonaire wordt georganiseerd. 02:52:03.659 --> 02:52:04.459 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij ondersteunen dat. 02:52:06.418 --> 02:52:08.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij maken de structurele inzet op het aanpakken van schulden ook nog 02:52:08.979 --> 02:52:11.146 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel van de nieuwe bestuurlijke afspraken tussen het Rijk en de 02:52:11.265 --> 02:52:12.180 align:middle line:82% position:46% size:100% openbaar lichamen. 02:52:13.909 --> 02:52:17.388 align:middle line:82% position:46% size:100% We willen ook beter zicht krijgen op de omvang van deze problematiek. 02:52:18.290 --> 02:52:18.379 align:middle line:82% position:46% size:100% We 02:52:20.120 --> 02:52:23.346 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben er wel beelden bij, maar we willen het echt goed in kaart 02:52:23.467 --> 02:52:23.989 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen, zodat we ook 02:52:25.579 --> 02:52:29.579 align:middle line:82% position:46% size:100% weten welke hulp passend is en waar we die kunnen bieden. 02:52:29.700 --> 02:52:36.799 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen we tegelijkertijd. We doen dat en en, op 02:52:37.069 --> 02:52:39.860 align:middle line:82% position:46% size:100% beide plekken tegelijk. Tot slot, de laatste vraag. 02:52:39.979 --> 02:52:42.879 align:middle line:82% position:46% size:100% Het betreft eigenlijk geen vraag die is gesteld, maar een punt waar ik 02:52:43.899 --> 02:52:44.709 align:middle line:82% position:46% size:100% net voor het debat 02:52:47.558 --> 02:52:48.850 align:middle line:82% position:46% size:100% contact over heb gehad met Financiën. 02:52:49.269 --> 02:52:52.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat over de vaststelling van de belastingvrije som. 02:52:52.159 --> 02:52:55.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een belangrijk thema, waar vaak opmerkingen over zijn gemaakt. 02:52:55.899 --> 02:52:59.110 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft er niet naar gevraagd, maar ik wil dit toch wel graag melden. 02:53:00.950 --> 02:53:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% De verhoging van de belastingvrije som is van groot belang. 02:53:03.559 --> 02:53:06.479 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben gezien dat dat 1 januari niet goed is gegaan. 02:53:06.600 --> 02:53:09.929 align:middle line:82% position:46% size:100% Gelukkig heeft de staatssecretaris van Financiën nu ook gezegd: dit 02:53:10.049 --> 02:53:11.418 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan we nu wél goed doen. 02:53:13.879 --> 02:53:17.040 align:middle line:82% position:46% size:100% De verhoging kent een andere systematiek dan de verhoging van het 02:53:17.159 --> 02:53:20.467 align:middle line:82% position:46% size:100% wettelijk minimumloon en de uitkeringen, want de inflatie wordt 02:53:20.586 --> 02:53:24.799 align:middle line:82% position:46% size:100% op een ander moment berekend. Dat heeft als gevolg dat bij het wml 02:53:24.920 --> 02:53:27.728 align:middle line:82% position:46% size:100% met een hogere inflatie is gerekend dan bij de vaststelling van de 02:53:27.849 --> 02:53:30.969 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingvrije som. Ik heb in mijn brief van afgelopen 02:53:31.090 --> 02:53:38.040 align:middle line:82% position:46% size:100% week gemeld dat de belastingvrije som op 1 januari 2023 met 500 02:53:38.159 --> 02:53:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% US-dollar zou worden verhoogd. Wij, en met name de staatssecretaris 02:53:43.149 --> 02:53:45.020 align:middle line:82% position:46% size:100% van Financiën, hebben nog een keer goed naar de berekeningen gekeken. 02:53:46.940 --> 02:53:51.959 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben geconcludeerd dat die te laag is vastgesteld, dus dat de 02:53:52.079 --> 02:53:56.238 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingvrije som hoger moet worden, ook gelet op de 02:53:56.479 --> 02:53:59.388 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatiecijfers waarmee is gerekend 02:54:01.159 --> 02:54:03.739 align:middle line:82% position:46% size:100% bij het wml. Uit de eerste berekeningen heb ik 02:54:03.860 --> 02:54:06.389 align:middle line:82% position:46% size:100% begrepen — dit was echt net voor het debat, dus pin mij er niet helemaal 02:54:06.510 --> 02:54:10.979 align:middle line:82% position:46% size:100% op vast; dit is wel redelijk indicatief — dat de belastingvrije 02:54:11.100 --> 02:54:18.468 align:middle line:82% position:46% size:100% som van een goede 12.000 dollar naar een ruime 17.000 dollar gaat. 02:54:18.588 --> 02:54:22.359 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus best nog wel een behoorlijke verhoging. 02:54:23.599 --> 02:54:26.299 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent in ieder geval dat je 02:54:27.860 --> 02:54:30.629 align:middle line:82% position:46% size:100% bij uitkeringen niet direct weer een deel aan belastingen kwijt bent. 02:54:30.750 --> 02:54:35.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Het betekent ook dat juist de mensen die net het wml verdienen, 02:54:36.918 --> 02:54:39.558 align:middle line:82% position:46% size:100% een hogere belastingvrije som hebben dan wij eerst hadden berekend. 02:54:40.290 --> 02:54:40.918 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lijkt mij 02:54:42.440 --> 02:54:46.829 align:middle line:82% position:46% size:100% dus goed nieuws voor de mensen. Maar het is ook terecht nieuws, want 02:54:46.950 --> 02:54:48.319 align:middle line:82% position:46% size:100% we hadden die gewoon niet goed vastgesteld. 02:54:51.299 --> 02:54:55.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat een fijne afsluiter in uw laatste blokje, minister. 02:54:55.509 --> 02:54:55.859 align:middle line:82% position:46% size:100% O, mevrouw Van den Berg wil nog een vraag stellen. 02:55:02.120 --> 02:55:04.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wilde eigenlijk de bewindspersonen bedanken voor hun 02:55:04.489 --> 02:55:08.120 align:middle line:82% position:46% size:100% inbreng in de eerste termijn en dan aan de Kamer vragen of er behoefte 02:55:08.239 --> 02:55:11.780 align:middle line:82% position:46% size:100% is aan een tweede termijn. Daar ga ik van uit. 02:55:11.899 --> 02:55:15.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil u dus vragen om uw vragen in de tweede termijn te stellen en om 02:55:15.620 --> 02:55:15.849 align:middle line:82% position:46% size:100% de 02:55:17.739 --> 02:55:20.309 align:middle line:82% position:46% size:100% toezeggingen die de bewindspersonen gedaan hebben, in gedachten te nemen 02:55:20.430 --> 02:55:22.690 align:middle line:82% position:46% size:100% bij de overweging voor het wel of niet indienen van moties. 02:55:24.009 --> 02:55:25.459 align:middle line:82% position:46% size:100% We starten de tweede termijn van de kant van de Kamer. 02:55:25.579 --> 02:55:28.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef mevrouw Wuite als eerste het woord. 02:55:31.319 --> 02:55:35.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Eerst vooral ook dank aan de 02:55:35.530 --> 02:55:39.540 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris en de minister en het gehele ondersteunende team 02:55:39.659 --> 02:55:42.799 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk voor de beantwoording van onze vragen. 02:55:43.489 --> 02:55:44.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een aantal toezeggingen gedaan. 02:55:45.088 --> 02:55:48.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan dat de voorzitter die zo meteen zal samenvatten, dus ik hoef 02:55:49.079 --> 02:55:51.468 align:middle line:82% position:46% size:100% die hier niet per se te herhalen. Ik vind het 02:55:53.299 --> 02:55:56.979 align:middle line:82% position:46% size:100% toch belangrijk om ons scherp te houden wat betreft Caribisch 02:55:57.100 --> 02:56:00.329 align:middle line:82% position:46% size:100% Nederland, want het komt toch te vaak voor dat de eilanden worden 02:56:00.780 --> 02:56:04.019 align:middle line:82% position:46% size:100% vergeten. Ik heb ook weleens momenten gehad — 02:56:04.138 --> 02:56:07.679 align:middle line:82% position:46% size:100% daarom ziet u mij misschien af en toe ook wel lachen en even wat non 02:56:07.799 --> 02:56:12.462 align:middle line:82% position:46% size:100% verbale communicatie uitwisselen met mevrouw Kamminga, omdat zij dat weet 02:56:12.583 --> 02:56:16.110 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat waarschijnlijk wel begrijpt — dat ik me af en toe afvraag welke 02:56:16.229 --> 02:56:18.959 align:middle line:82% position:46% size:100% taak wij hier hebben en of wij de staatssecretaris en deze minister 02:56:19.079 --> 02:56:21.049 align:middle line:82% position:46% size:100% vaker op dit onderwerp zien, of niet. 02:56:21.979 --> 02:56:24.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Moeten wij daar een regierol in nemen, of niet? 02:56:25.489 --> 02:56:28.398 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is gewoon een heel actueel en relevant thema. 02:56:28.940 --> 02:56:30.738 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Omdat de eilanden te vaak worden 02:56:30.950 --> 02:56:33.959 align:middle line:82% position:46% size:100% vergeten, doe ik langs deze weg toch het verzoek voor een 02:56:34.079 --> 02:56:34.849 align:middle line:82% position:46% size:100% tweeminutendebat. 02:56:39.299 --> 02:56:41.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik het op dit moment bij laten. 02:56:41.950 --> 02:56:46.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij spreek ik met name dank uit aan u, voorzitter, en ook aan de 02:56:46.479 --> 02:56:50.829 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteuning van de KR-commissie, met name voor de mooie stafnotities 02:56:50.950 --> 02:56:53.379 align:middle line:82% position:46% size:100% die daarvoor beschikbaar worden gesteld ter ondersteuning. 02:56:53.500 --> 02:56:56.088 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zijn echt heel erg behulpzaam, zeker op dit onderwerp, sociale 02:56:56.209 --> 02:56:58.500 align:middle line:82% position:46% size:100% zekerheid binnen KR, dat niet mijn specialiteit is. 02:56:58.620 --> 02:57:01.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is toch echt wel een stukje groter. 02:57:02.250 --> 02:57:06.059 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartstikke bedankt, voorzitter, in z'n algemeenheid, naar iedereen. 02:57:07.700 --> 02:57:09.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, mevrouw Wuite. Dan geef ik het woord graag aan 02:57:09.899 --> 02:57:11.959 align:middle line:82% position:46% size:100% mevrouw Boullachikh. Excuus, het is mevrouw Bouchallikh. 02:57:12.079 --> 02:57:12.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, 02:57:14.388 --> 02:57:17.109 align:middle line:82% position:46% size:100% voorzitter. Ook van mijn kant veel dank aan de 02:57:17.620 --> 02:57:23.389 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen en hun teams. Ik ben heel blij met de uitspraak 02:57:23.510 --> 02:57:26.079 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister, die zegt: het moet niet uitmaken of je aan deze kant 02:57:26.200 --> 02:57:27.679 align:middle line:82% position:46% size:100% van de oceaan woont of aan de andere. 02:57:27.799 --> 02:57:30.409 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor mij is dat gewoon het leidende principe in alle voorbereidingen van 02:57:30.530 --> 02:57:32.799 align:middle line:82% position:46% size:100% alle debatten die we doen. Ik zie de staatssecretaris knikken. 02:57:34.450 --> 02:57:37.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel wel dat die bereidheid er ook aan die kant zit, maar ik merk 02:57:38.088 --> 02:57:42.020 align:middle line:82% position:46% size:100% wel elke keer dat allerlei processen soms wat langer duren dan me lief 02:57:42.139 --> 02:57:44.569 align:middle line:82% position:46% size:100% is, misschien ook aan die kant van de tafel. 02:57:44.690 --> 02:57:47.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus daarom hamer ik daarop en zal ik daarop blijven hameren. 02:57:48.519 --> 02:57:52.036 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat werd gezegd, ik meen door de minister, dat we toe moeten 02:57:52.156 --> 02:57:55.700 align:middle line:82% position:46% size:100% naar gelijkwaardigheid en dat we tegelijkertijd verder moeten blijven 02:57:55.819 --> 02:57:57.659 align:middle line:82% position:46% size:100% kijken en daarin die verantwoordelijkheid moeten 02:57:57.780 --> 02:57:59.209 align:middle line:82% position:46% size:100% oppakken. Dus ik ben heel blij met deze toon 02:57:59.329 --> 02:58:01.629 align:middle line:82% position:46% size:100% en kijk uit naar vervolgdebatten. Dank u wel. 02:58:02.879 --> 02:58:05.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Excuus, mevrouw Bouchallikh, dat ik uw naam zojuist verkeerd uitsprak. 02:58:05.690 --> 02:58:07.638 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor uw inbreng. Dan mevrouw Van den Berg. 02:58:08.200 --> 02:58:11.049 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Net wilde ik nog een interruptie 02:58:11.218 --> 02:58:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% plegen omdat ik het gewoon fantastisch vind dat de 02:58:13.040 --> 02:58:15.668 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingvrije voet wordt verhoogd. 02:58:17.168 --> 02:58:20.790 align:middle line:82% position:46% size:100% We zitten in Nederland al met een systeem waarin soms de conclusie is 02:58:20.909 --> 02:58:24.379 align:middle line:82% position:46% size:100% dat je te maken krijgt met armoedeval als je gaat werken. 02:58:24.500 --> 02:58:27.579 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik ben hartstikke blij dat dit zo wordt geregeld. 02:58:28.450 --> 02:58:30.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Het is ook fijn om te horen dat er 02:58:30.229 --> 02:58:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het 02:58:32.319 --> 02:58:38.138 align:middle line:82% position:46% size:100% WW-stelsel wordt gewerkt. Ik begrijp heel goed dat de 02:58:38.259 --> 02:58:40.929 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris zegt: ik wil eerst op Bonaire zelf eens even naar de 02:58:41.049 --> 02:58:45.478 align:middle line:82% position:46% size:100% watersituatie kijken voordat ik hier allerlei dingen ga roepen. 02:58:46.049 --> 02:58:49.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Kunnen wij dan de toezegging krijgen dat zij ons na haar bezoek 02:58:49.909 --> 02:58:53.968 align:middle line:82% position:46% size:100% schriftelijk zal updaten over wat er wel of niet gaat gebeuren? 02:58:55.030 --> 02:58:58.573 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het ook mooi dat de minister in ieder geval ervoor openstaat om 02:58:58.692 --> 02:59:03.219 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien een wat ander oormerk te geven aan het geld dat er nu is, 02:59:03.700 --> 02:59:06.040 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat zal ik verder bespreken met mijn collega van Sociale Zaken. 02:59:08.379 --> 02:59:12.558 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik zei net al in de eerste ronde dat 02:59:12.679 --> 02:59:17.588 align:middle line:82% position:46% size:100% ik tijd tekortkwam. We hebben vandaag nog een brief 02:59:17.950 --> 02:59:23.439 align:middle line:82% position:46% size:100% gekregen over de medische zorg, met name op Saba. 02:59:23.679 --> 02:59:29.209 align:middle line:82% position:46% size:100% Morgenavond is daar overleg over. Dat geeft ons als CDA wel veel 02:59:29.329 --> 02:59:32.389 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen. Zouden we ook nadat dat overleg is 02:59:32.510 --> 02:59:36.000 align:middle line:82% position:46% size:100% geweest, een schriftelijke rapportage kunnen krijgen van de 02:59:36.120 --> 02:59:37.959 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris over de 02:59:39.579 --> 02:59:41.588 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgstappen? Dank u wel, voorzitter. 02:59:42.500 --> 02:59:44.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, mevrouw Van den Berg. Dan mevrouw Kamminga. 02:59:45.759 --> 02:59:48.739 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Laat ik toch ook mijn complimenten 02:59:48.860 --> 02:59:51.799 align:middle line:82% position:46% size:100% geven aan beide bewindspersonen, want volgens mij schort het niet aan 02:59:51.918 --> 02:59:53.430 align:middle line:82% position:46% size:100% hun inzet. Die is er. 02:59:53.549 --> 02:59:59.349 align:middle line:82% position:46% size:100% Andere collega's voor mij hebben ook gezegd dat de toon en de ambitie 02:59:59.829 --> 03:00:03.500 align:middle line:82% position:46% size:100% positief zijn om gewoon zaken te realiseren en om stappen te zetten 03:00:03.620 --> 03:00:06.718 align:middle line:82% position:46% size:100% op dit belangrijke punt. Ik denk ook — daar kijk ik eerst 03:00:06.838 --> 03:00:08.909 align:middle line:82% position:46% size:100% mezelf voor aan, maar toch ook een beetje mijn collega's — dat we de 03:00:09.030 --> 03:00:11.909 align:middle line:82% position:46% size:100% discipline moeten hebben om dan ook de stappen en de toezeggingen een 03:00:12.030 --> 03:00:16.290 align:middle line:82% position:46% size:100% kans te geven en niet een deadline op een deadline te zetten terwijl er 03:00:16.409 --> 03:00:18.739 align:middle line:82% position:46% size:100% nog weinig tijd en gelegenheid zijn geweest om 03:00:20.418 --> 03:00:22.578 align:middle line:82% position:46% size:100% toegezegde stappen überhaupt in gang te zetten. 03:00:22.849 --> 03:00:25.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal dat in ieder geval van mijn kant doen. 03:00:26.209 --> 03:00:30.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Want nogmaals, wij zijn een ambitieuze commissie. 03:00:30.270 --> 03:00:33.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat ook goed is. Tegelijkertijd moeten we sommige 03:00:33.389 --> 03:00:35.049 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen ook wel even de tijd geven die daarvoor nodig is. 03:00:35.170 --> 03:00:37.789 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik u beiden gunnen, want volgens mij is dat uiteindelijk ook 03:00:37.908 --> 03:00:39.269 align:middle line:82% position:46% size:100% in het belang van het resultaat. Dank u wel. 03:00:40.799 --> 03:00:42.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, mevrouw Kamminga. Mevrouw Simons. 03:00:43.500 --> 03:00:45.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik sluit me van harte aan bij alle 03:00:45.540 --> 03:00:47.489 align:middle line:82% position:46% size:100% positieve woorden die gesproken zijn. 03:00:47.759 --> 03:00:48.569 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat 03:00:50.218 --> 03:00:52.478 align:middle line:82% position:46% size:100% uit de beantwoording vandaag zeker is gebleken dat beide 03:00:52.599 --> 03:00:55.389 align:middle line:82% position:46% size:100% bewindspersonen op de lange termijn niet alleen het beste voor hebben 03:00:55.510 --> 03:00:58.010 align:middle line:82% position:46% size:100% met de eilanden, maar ook bereid zijn om de nodige stappen te zetten, 03:00:58.129 --> 03:01:00.280 align:middle line:82% position:46% size:100% in gezamenlijkheid en gelijkwaardigheid. 03:01:00.399 --> 03:01:04.388 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat stemt me natuurlijk heel erg blij en hoopvol. 03:01:04.509 --> 03:01:07.554 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik moet heel eerlijk zeggen dat ik me wel een beetje zorgen maak 03:01:07.674 --> 03:01:10.950 align:middle line:82% position:46% size:100% over het nu. Ik zie dat er stappen gezet worden 03:01:11.069 --> 03:01:15.949 align:middle line:82% position:46% size:100% richting een acceptabel ijkpunt, richting dat sociale minimum en het 03:01:16.068 --> 03:01:18.670 align:middle line:82% position:46% size:100% verhogen van het minimumloon. Ik begrijp ook heel goed dat dat 03:01:18.790 --> 03:01:20.489 align:middle line:82% position:46% size:100% allemaal dingen zijn die tijd kosten. 03:01:21.599 --> 03:01:23.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Echter, mensen hebben nu honger. Ik ben blij dat de minister dat zelf 03:01:24.069 --> 03:01:25.989 align:middle line:82% position:46% size:100% nog bevestigde door haar eigen ervaringen van dit voorjaar op het 03:01:26.110 --> 03:01:29.549 align:middle line:82% position:46% size:100% eiland met ons te delen. De staatssecretaris is natuurlijk 03:01:30.088 --> 03:01:32.968 align:middle line:82% position:46% size:100% regelmatig ter plekke. De mensen lijden nu. 03:01:35.030 --> 03:01:39.269 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben nu die drie banen. Er is geen adequate kinderopvang. 03:01:39.388 --> 03:01:42.388 align:middle line:82% position:46% size:100% De kinderen lopen wild op straat of moeten bij familie worden 03:01:42.509 --> 03:01:47.250 align:middle line:82% position:46% size:100% ondergebracht. Dus ik ben toch wel benieuwd of 03:01:47.370 --> 03:01:50.270 align:middle line:82% position:46% size:100% beide bewindspersonen kort kunnen aangeven 03:01:54.110 --> 03:01:59.769 align:middle line:82% position:46% size:100% wat we nu kunnen doen voor de nood die er op dit moment heerst. 03:01:59.888 --> 03:02:00.218 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet dat de minister dit heeft aangestipt. 03:02:00.338 --> 03:02:06.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg daarbij dat ik de aanname doe dat na het noodweer van afgelopen 03:02:06.729 --> 03:02:10.649 align:middle line:82% position:46% size:100% week die noden alleen maar vergroot zullen zijn. 03:02:10.770 --> 03:02:12.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zou ik toch nog graag iets over horen. 03:02:13.200 --> 03:02:15.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. Dank, mevrouw Simons. 03:02:15.620 --> 03:02:18.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Ceder, tot slot. Dank u wel. 03:02:18.120 --> 03:02:20.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister en staatssecretaris bedanken voor de 03:02:20.539 --> 03:02:24.718 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording. U hoort dat er enige urgentie is. 03:02:24.838 --> 03:02:27.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd hoor ik ook dat er stappen gezet worden. 03:02:27.679 --> 03:02:30.168 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit me aan bij veel van wat mijn voorgangers aangegeven hebben. 03:02:30.468 --> 03:02:36.019 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal mij tijdens de SZW-begroting specifiek richten op kinderopvang. 03:02:37.909 --> 03:02:41.110 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan nog een plenair debat voeren om te kijken of er draagvlak is om 03:02:41.229 --> 03:02:43.138 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook te doen. Ik ben het wel met mevrouw Van der 03:02:43.259 --> 03:02:47.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Berg eens: "comply or explain" kan ook af en toe de andere kant op 03:02:47.909 --> 03:02:50.779 align:middle line:82% position:46% size:100% werken. Ik hoop dat we dat kunnen regelen. 03:02:52.638 --> 03:02:55.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarnaast wil ik de minister en de staatssecretaris danken. 03:02:55.440 --> 03:02:59.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor graag of er toezeggingen zijn en of de voorzitter die wil 03:02:59.690 --> 03:03:01.668 align:middle line:82% position:46% size:100% samenvatten of voorlezen. Dank u wel. 03:03:04.120 --> 03:03:08.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil de voorzitter zeker, maar niet dan nadat ik de bewindspersonen 03:03:08.899 --> 03:03:11.838 align:middle line:82% position:46% size:100% de gelegenheid heb gegeven om de laatste vragen in de tweede termijn 03:03:11.959 --> 03:03:13.250 align:middle line:82% position:46% size:100% te beantwoorden. Ik heb begrepen dat ze geen tijd 03:03:13.370 --> 03:03:18.280 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig hebben om zich daarop voor te bereiden, dus ik geef als eerste de 03:03:18.399 --> 03:03:20.009 align:middle line:82% position:46% size:100% staatssecretaris het woord. Gaat uw gang. 03:03:21.190 --> 03:03:23.046 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. Er waren eigenlijk twee concrete 03:03:23.165 --> 03:03:27.219 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen van mevrouw Van den Berg. Ze vroeg om een schriftelijke update 03:03:27.340 --> 03:03:29.738 align:middle line:82% position:46% size:100% na mijn bezoek aan het eiland, om te kijken 03:03:31.299 --> 03:03:35.620 align:middle line:82% position:46% size:100% wat de situatie van de wateroverlast met zich meebrengt. 03:03:35.950 --> 03:03:40.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak altijd een verslag van zo'n bezoek, dus ik zal dat ook in dit 03:03:40.819 --> 03:03:43.120 align:middle line:82% position:46% size:100% geval doen en ervoor zorgen dat u dit tijdig krijgt. 03:03:43.679 --> 03:03:48.429 align:middle line:82% position:46% size:100% Hetzelfde geldt voor het overleg op Saba over medische zorg. 03:03:49.120 --> 03:03:53.239 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zullen vragen of mijn collega van VWS daarover wil rapporteren. 03:03:53.360 --> 03:03:55.988 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan even kijken of wij dat doen, of dat dat via hem gaat, maar we 03:03:56.588 --> 03:03:58.059 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen ervoor dat u op de hoogte wordt gesteld. 03:04:00.308 --> 03:04:01.479 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. De minister. 03:04:02.190 --> 03:04:04.119 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had nog één vraag van mevrouw Simons en die was: wat kunnen we 03:04:04.238 --> 03:04:04.829 align:middle line:82% position:46% size:100% eigenlijk nu doen? 03:04:07.468 --> 03:04:09.939 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben op een aantal punten dingen gedaan. 03:04:10.058 --> 03:04:12.488 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben per juli de kinderbijslag verhoogd. 03:04:12.609 --> 03:04:16.299 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een aantal toeslagen in de onderstand verhoogd. 03:04:16.729 --> 03:04:20.138 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan per 1 januari weer een hele rij met maatregelen nemen om een en 03:04:20.259 --> 03:04:22.569 align:middle line:82% position:46% size:100% ander te doen. Ik noemde het al: het wettelijk 03:04:22.690 --> 03:04:26.610 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon wordt fors verhoogd. De AOV voor alleenstaanden wordt 03:04:26.729 --> 03:04:29.479 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd. De AOV paar wordt per 1 januari ook 03:04:30.739 --> 03:04:32.328 align:middle line:82% position:46% size:100% in één keer naar het sociaal ijkpunt gezet. 03:04:34.629 --> 03:04:37.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De onderstand alleenstaanden en de onderstand paar gaan omhoog. 03:04:37.639 --> 03:04:40.159 align:middle line:82% position:46% size:100% De AWW gaat omhoog voor weduwen en weduwnaars. 03:04:40.280 --> 03:04:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% De AWW voor wezen gaat omhoog. Ook de kinderbijslag gaat per 03:04:43.659 --> 03:04:47.978 align:middle line:82% position:46% size:100% januari weer omhoog. Dan heb ik nog niet de energie 03:04:48.099 --> 03:04:49.540 align:middle line:82% position:46% size:100% genoemd. De dubbele kinderbijslag voor 03:04:49.659 --> 03:04:52.209 align:middle line:82% position:46% size:100% intensieve zorg heb ik net genoemd. Die hebben we per 1 november weer 03:04:52.329 --> 03:04:55.088 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoogd. De kosten voor de kinderopvang 03:04:55.599 --> 03:04:58.000 align:middle line:82% position:46% size:100% worden verlaagd met 25 dollar per maand. 03:04:59.700 --> 03:05:03.079 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noemde de belastingvrije som al. Daarnaast hebben we natuurlijk ook 03:05:03.290 --> 03:05:03.440 align:middle line:82% position:46% size:100% de 03:05:06.799 --> 03:05:10.700 align:middle line:82% position:46% size:100% schoolontbijtregeling doorgetrokken naar de eilanden. 03:05:11.718 --> 03:05:16.290 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan ook de voedselbank op Bonaire de komende twee jaar 03:05:16.409 --> 03:05:18.769 align:middle line:82% position:46% size:100% ondersteunen. Dus dat zijn allemaal zaken die 03:05:20.319 --> 03:05:23.638 align:middle line:82% position:46% size:100% … Nogmaals, we gaan met dit pakket niet alle pijn wegnemen bij mensen. 03:05:24.088 --> 03:05:27.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik me heel goed van bewust. Het zijn echt zware tijden, maar dit 03:05:27.280 --> 03:05:30.099 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn wel de noodzakelijke stappen die echt genomen moeten worden om te 03:05:30.218 --> 03:05:32.879 align:middle line:82% position:46% size:100% zorgen dat mensen een klein beetje meer perspectief hebben. 03:05:37.399 --> 03:05:39.959 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank. Dan gaan we naar een afronding toe. 03:05:42.030 --> 03:05:42.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal 03:05:45.120 --> 03:05:47.260 align:middle line:82% position:46% size:100% de toezeggingen voorlezen. De staatssecretaris gaat uitzoeken 03:05:47.379 --> 03:05:50.476 align:middle line:82% position:46% size:100% of het CBS informatie op de eilanden verzamelt over het vertrouwen in de 03:05:50.595 --> 03:05:53.748 align:middle line:82% position:46% size:100% politiek en de instituties, en zal de Kamer daarover informeren. 03:05:53.869 --> 03:05:54.988 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit naar aanleiding van een vraag van mevrouw 03:05:56.879 --> 03:05:59.439 align:middle line:82% position:46% size:100% Wuite.De staatssecretaris zal ten behoeve van de discussie over het 03:05:59.558 --> 03:06:04.079 align:middle line:82% position:46% size:100% ijkpunt sociaal minimum in kaart brengen wat de resultaten en de 03:06:04.218 --> 03:06:08.040 align:middle line:82% position:46% size:100% verwachte resultaten zijn van de genomen en de te nemen maatregelen 03:06:08.250 --> 03:06:10.509 align:middle line:82% position:46% size:100% om de kosten van levensonderhoud te verlagen. 03:06:10.629 --> 03:06:12.319 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zal de Kamer daarover informeren. 03:06:12.440 --> 03:06:14.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Het betreft een verzoek van mevrouw Kamminga. 03:06:17.259 --> 03:06:19.418 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij doen we dit in samenhang. 03:06:19.599 --> 03:06:22.780 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan kijken naar het ijkpunt, maar ook naar de kosten. 03:06:23.110 --> 03:06:25.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een soort gecombineerde 03:06:27.759 --> 03:06:29.299 align:middle line:82% position:46% size:100% toezegging. We brengen de kosten van 03:06:29.418 --> 03:06:32.509 align:middle line:82% position:46% size:100% levensonderhoud op een goede manier in kaart. 03:06:32.629 --> 03:06:35.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaan wij sowieso aan werken, want er zijn daar geen goede 03:06:35.120 --> 03:06:39.549 align:middle line:82% position:46% size:100% inflatiecijfers en statistieken. Het wordt een soort combinatie. 03:06:40.299 --> 03:06:42.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt een combinatie met de opdracht die we ook aan de commissie 03:06:42.889 --> 03:06:45.019 align:middle line:82% position:46% size:100% geven. Die moet de kosten er natuurlijk ook 03:06:45.138 --> 03:06:46.489 align:middle line:82% position:46% size:100% bij betrekken. Een sociaal minimum is daar 03:06:46.610 --> 03:06:48.790 align:middle line:82% position:46% size:100% natuurlijk aan gerelateerd. Ik hoorde 03:06:50.750 --> 03:06:52.610 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ook een beetje in dat "ten behoeve 03:06:54.588 --> 03:06:55.888 align:middle line:82% position:46% size:100% van". Het gaat erom dat we dit in 03:06:56.009 --> 03:06:59.129 align:middle line:82% position:46% size:100% samenhang kunnen bespreken. Dan lijkt mij dit een hele goede 03:06:59.250 --> 03:07:01.838 align:middle line:82% position:46% size:100% gecombineerde toezegging. De 03:07:03.638 --> 03:07:06.019 align:middle line:82% position:46% size:100% minister zal de commissie die onderzoek gaat doen naar het sociaal 03:07:06.138 --> 03:07:09.829 align:middle line:82% position:46% size:100% minimum Caribisch Nederland, vragen om de optie van loonkostensubsidie 03:07:09.950 --> 03:07:12.350 align:middle line:82% position:46% size:100% mee te nemen in haar onderzoek, en zal de Kamer informeren of dit 03:07:12.469 --> 03:07:14.500 align:middle line:82% position:46% size:100% meegenomen wordt. Het betreft een verzoek van de heer 03:07:16.888 --> 03:07:19.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ceder.De staatssecretaris zal de Kamer informeren over het bezoek aan 03:07:19.149 --> 03:07:21.729 align:middle line:82% position:46% size:100% Bonaire en de maatregelen tegen wateroverlast. 03:07:21.850 --> 03:07:22.619 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat om een verzoek van mevrouw Van den 03:07:24.509 --> 03:07:28.149 align:middle line:82% position:46% size:100% Berg.De staatssecretaris van VWS wordt verzocht de Kamer te 03:07:28.270 --> 03:07:30.519 align:middle line:82% position:46% size:100% informeren over de uitkomsten van het overleg over de medische 03:07:30.638 --> 03:07:34.929 align:middle line:82% position:46% size:100% situatie en zorg op Saba. Dit betreft een verzoek van mevrouw 03:07:35.049 --> 03:07:35.829 align:middle line:82% position:46% size:100% Van den Berg. Voorzitter. 03:07:35.950 --> 03:07:36.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan aan de 03:07:46.979 --> 03:07:49.168 align:middle line:82% position:46% size:100% eerste toezegging "voor eind februari" worden toegevoegd? 03:07:53.159 --> 03:07:57.069 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de bewindspersonen vragen of ze een termijn kunnen aangeven. 03:07:57.190 --> 03:08:02.019 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste toezegging betreft de vraag of het CBS informatie op de 03:08:02.138 --> 03:08:04.180 align:middle line:82% position:46% size:100% eilanden verzamelt over het vertrouwen in politiek en 03:08:04.299 --> 03:08:04.950 align:middle line:82% position:46% size:100% instituties. 03:08:07.579 --> 03:08:07.968 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kunnen 03:08:10.509 --> 03:08:13.680 align:middle line:82% position:46% size:100% we wel voor eind februari leveren. Deze informatie zal voor februari 03:08:13.799 --> 03:08:15.040 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de Kamer gestuurd 03:08:20.459 --> 03:08:22.888 align:middle line:82% position:46% size:100% worden. Ik heb ook nog toegezegd dat ik de 03:08:23.009 --> 03:08:25.929 align:middle line:82% position:46% size:100% taakopdracht en de samenstelling van de commissie aan de Kamer zal doen 03:08:26.049 --> 03:08:26.719 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomen. Het hoeft niet, maar als u het 03:08:30.269 --> 03:08:31.009 align:middle line:82% position:46% size:100% wilt … 03:08:34.040 --> 03:08:37.279 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de commissie daar geen nee tegen zegt. 03:08:38.888 --> 03:08:41.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik rond af. We gaan een tweeminutendebat 03:08:41.909 --> 03:08:44.638 align:middle line:82% position:46% size:100% inplannen met als eerste spreker mevrouw Wuite van 03:08:46.259 --> 03:08:47.520 align:middle line:82% position:46% size:100% D66. Ik dank de leden van de commissie 03:08:48.000 --> 03:08:52.270 align:middle line:82% position:46% size:100% voor hun inbreng. Ik dank de bewindspersonen voor hun 03:08:52.389 --> 03:08:56.319 align:middle line:82% position:46% size:100% reactie, en daarmee ook hun staf. Ik dank de mensen op de publieke 03:08:56.440 --> 03:09:02.665 align:middle line:82% position:46% size:100% tribune en alle meekijkers. In het bijzonder dank ik de mensen 03:09:02.786 --> 03:09:06.719 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Tweede Kamerorganisatie voor al het werk dat zij elke dag 03:09:08.379 --> 03:09:10.418 align:middle line:82% position:46% size:100% met heel veel energie en betrokkenheid voor ons doen. 03:09:10.750 --> 03:09:12.159 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wens u allen een hele fijne avond.