WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de orde is het onderwerp staatsdeelnemingen. 00:00:02.470 --> 00:00:06.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst een hartelijk welkom aan de minister van Financiën, die verantwoordelijk is voor het 00:00:06.370 --> 00:00:09.770 align:middle line:82% position:46% size:100% beheer van de meeste staatsdeelnemingen, en aan de staatssecretaris, die verantwoordelijk is voor 00:00:09.770 --> 00:00:15.550 align:middle line:82% position:46% size:100% het beheer van de staatsdeelnemingen Holland Casino en de Nederlandse Loterij. 00:00:21.970 --> 00:00:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk welkom aan de leden die aangeschoven zijn. 00:00:23.810 --> 00:00:32.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn de heer Van Aalst namens de PVV, de heer Van der Linde namens de VVD, de heer Nijboer 00:00:32.420 --> 00:00:40.580 align:middle line:82% position:46% size:100% namens de PvdA, de heer Van Raan namens de Partij voor de Dieren, de heer Sneller namens D66 en 00:00:40.580 --> 00:00:43.710 align:middle line:82% position:46% size:100% de heer Slootweg namens het CDA. 00:00:43.710 --> 00:00:53.710 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft gemerkt dat ik wat moeite had met het noemen van sommige namen. 00:00:55.310 --> 00:00:56.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moest even spieken. 00:00:56.030 --> 00:01:02.490 align:middle line:82% position:46% size:100% De partijen weet ik er dan wel weer onmiddellijk bij, maar als je in een wat andere commissie zit, in een 00:01:02.490 --> 00:01:07.880 align:middle line:82% position:46% size:100% wat andere setting, dan moet je er even inkomen. 00:01:07.880 --> 00:01:13.570 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft allemaal doorgekregen dat een aantal zaken die oorspronkelijk op de agenda stonden, 00:01:13.570 --> 00:01:13.570 align:middle line:82% position:46% size:100% controversieel zijn verklaard. 00:01:13.690 --> 00:01:17.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een herziene convocatie gekomen. 00:01:17.480 --> 00:01:20.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan dat u dat allemaal meegekregen heeft. 00:01:20.360 --> 00:01:25.810 align:middle line:82% position:46% size:100% We weten ook allemaal dat dit AO in november via een rondetafelgesprek is voorbereid. 00:01:25.810 --> 00:01:28.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus tegen de vijf minuten geef ik u wel eventjes een licht signaal dat u tegen die tijd aanloopt. 00:01:28.920 --> 00:01:32.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor om twee interrupties in tweeën toe te staan. 00:01:32.960 --> 00:01:34.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kunnen dus ook vier korte vragen zijn. 00:01:34.960 --> 00:01:38.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee geef ik het woord aan de heer Van Aalst. 00:01:38.280 --> 00:01:40.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:01:40.820 --> 00:01:43.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat een trieste bende was het weer! 00:01:43.170 --> 00:01:47.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Het personeel van onze staatsdeelneming Nationale Spoorwegen kreeg dit jaar een dusdanig karig 00:01:47.940 --> 00:01:49.730 align:middle line:82% position:46% size:100% kerstpakket dat zij het uit protest maar weer hebben ingeleverd. 00:01:49.730 --> 00:01:55.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Terwijl het personeel, dat zich ook tijdens de coronacrisis uit de naad werkt om dit land draaiende 00:01:55.430 --> 00:02:01.690 align:middle line:82% position:46% size:100% te houden, wordt afgescheept met een sok, een reep chocola en een treinkaartje, loopt de top van deze 00:02:01.690 --> 00:02:04.140 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelneming met hun veilige kantoorbaantjes nog steeds dik te cashen. 00:02:05.490 --> 00:02:10.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We blijven er daarom ook vandaag weer op hameren dat bestuurders van staatsdeelnemingen 00:02:10.760 --> 00:02:13.280 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon aan de WNT-norm moeten voldoen. 00:02:13.420 --> 00:02:17.340 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat dit zelfs met het uitbreken van een crisis zoals de huidige nog steeds niet geregeld 00:02:17.340 --> 00:02:18.820 align:middle line:82% position:46% size:100% is, is een grof schandaal. 00:02:18.940 --> 00:02:25.760 align:middle line:82% position:46% size:100% We zagen vanochtend als klap op de vuurpijl het advies om de salarissen van commissarissen omhoog te gooien. 00:02:26.060 --> 00:02:29.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom meteen mijn eerste vraag: waarom loopt deze minister te strooien met 00:02:29.100 --> 00:02:30.600 align:middle line:82% position:46% size:100% cadeautjes in verkiezingstijd? 00:02:30.600 --> 00:02:33.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is enkel weer het spekken van de baantjescarrousel. 00:02:34.650 --> 00:02:40.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Wat wel een prima signaal is, is dat de NS heeft aangegeven de schulden van gedupeerden van 00:02:40.270 --> 00:02:42.570 align:middle line:82% position:46% size:100% de toeslagenaffaire te willen kwijtschelden. 00:02:42.660 --> 00:02:46.660 align:middle line:82% position:46% size:100% In de beantwoording van de feitelijke vragenronde laat de minister weten dat gedupeerden geen schuld 00:02:46.660 --> 00:02:49.190 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen hebben bij andere staatsdeelnemingen. 00:02:49.260 --> 00:02:53.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag zouden wij dat vandaag nog een keer bevestigd krijgen van de minister, zodat we ervan 00:02:53.100 --> 00:02:58.090 align:middle line:82% position:46% size:100% uit kunnen gaan dat de Staat ook zijn rol als aandeelhouder inzet om deze gedupeerden waar 00:02:58.240 --> 00:03:00.270 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig en waar mogelijk te helpen. 00:03:01.110 --> 00:03:04.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan staat vandaag de kapitaalbehoefte van TenneT op de agenda. 00:03:04.680 --> 00:03:09.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De waanzinnige energietransitie heeft een ongekende honger naar miljardeninvesteringen en 00:03:09.500 --> 00:03:15.050 align:middle line:82% position:46% size:100% op de website van de rijksoverheid is voor iedereen te lezen dat wanneer een terugvalscenario 00:03:15.050 --> 00:03:19.990 align:middle line:82% position:46% size:100% niet op tijd geïmplementeerd kan worden, Nederland geld moet gaan storten om de kredietwaardigheid 00:03:19.990 --> 00:03:21.540 align:middle line:82% position:46% size:100% van TenneT op peil te houden. 00:03:21.540 --> 00:03:27.060 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag van de PVV is dan ook of de gewone man straks weer de rekening krijgt gepresenteerd van deze enorme 00:03:27.060 --> 00:03:28.680 align:middle line:82% position:46% size:100% kosten die de klimaatellende met zich meebrengt. 00:03:28.680 --> 00:03:33.270 align:middle line:82% position:46% size:100% En als er geld wordt overgemaakt, zien we dat dan ooit nog terug? 00:03:33.270 --> 00:03:36.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Graag een reactie van de minister, want het is natuurlijk onbestaanbaar dat die hele groene 00:03:36.900 --> 00:03:40.880 align:middle line:82% position:46% size:100% hobby via onze staatsdeelnemingen nog meer bakken met geld gaat kosten. 00:03:41.180 --> 00:03:46.770 align:middle line:82% position:46% size:100% En dan te bedenken dat kernenergie gewoon een goede en veilige optie is, en helemaal als je 00:03:46.770 --> 00:03:50.480 align:middle line:82% position:46% size:100% bedenkt dat onze staatsdeelneming UCN een derde van de aandelen van URENCO heeft. 00:03:50.480 --> 00:03:53.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik bij KLM. 00:03:53.330 --> 00:03:58.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik lees dat er veel onrust is bij KLM, omdat de minister opvallend stil is over de toekomst hiervan. 00:03:58.760 --> 00:04:03.330 align:middle line:82% position:46% size:100% En dit terwijl Air France en de Franse regering juist een front vormen binnen Air France-KLM. 00:04:03.330 --> 00:04:09.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe komt het dat dit beeld is ontstaan en waarom vormt de minister ook geen front samen met KLM? 00:04:09.700 --> 00:04:13.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister duidelijk aangeven welke kant hij op wil met Air France-KLM? 00:04:13.110 --> 00:04:15.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De PVV is wat dit betreft duidelijk. 00:04:15.660 --> 00:04:20.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij willen dat er geen cent kapitaalsteun richting die bodemloze put van Air France-KLM gaat. 00:04:20.710 --> 00:04:23.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit geld gaat dan namelijk ook naar de Fransen. 00:04:23.250 --> 00:04:26.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Sterker nog, de PVV wil dat KLM losgeweekt wordt van Air France. 00:04:26.610 --> 00:04:32.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe komt het dat het kabinet geen gehoor geeft aan onze aangenomen motie om te onderzoeken of KLM kan 00:04:32.610 --> 00:04:35.490 align:middle line:82% position:46% size:100% worden losgeweekt van Air France, zodat het op termijn zelfstandig verder kan?Voorzitter. 00:04:35.490 --> 00:04:43.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij verder ook verbaast, is het gegeven dat KLM een van de grootste ontvangers is van de NOW-regeling. 00:04:43.420 --> 00:04:47.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo heeft KLM een voorschot van 918 miljoen ontvangen. 00:04:47.210 --> 00:04:50.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kan het dan zijn dat KLM maar liefst 6.000 medewerkers ontslaat? 00:04:50.720 --> 00:04:54.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Het doel van die NOW-regeling was toch om zo veel mogelijk medewerkers in dienst te houden? 00:04:55.050 --> 00:04:57.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Moet KLM de NOW-regeling terugbetalen? 00:04:57.060 --> 00:04:57.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vraag ik de minister. 00:04:57.440 --> 00:04:58.840 align:middle line:82% position:46% size:100% De loonsom is nu immers toch gedaald na al die ontslagen?Voorzitter. 00:04:58.840 --> 00:05:03.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wil ik het nog even kort hebben over de Volksbank. 00:05:03.590 --> 00:05:08.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik lees namelijk dat het onderzoek dat juist een einde zou moeten maken aan die ruzies binnen de top van de 00:05:08.430 --> 00:05:09.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Volksbank ervoor zorgt dat het aan het escaleren is. 00:05:09.730 --> 00:05:14.650 align:middle line:82% position:46% size:100% De voormalig CFO van de bank is niet tevreden met het onderzoek en heeft daarom een rechtszaak aangespannen. 00:05:14.970 --> 00:05:16.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kort geding was gisteren gepland. 00:05:16.380 --> 00:05:20.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister aangeven wat hier precies aan de hand is en kan hij al meer vertellen over de uitkomst van 00:05:20.640 --> 00:05:25.070 align:middle line:82% position:46% size:100% het kort geding?Verder is door de Kamer een motie voor een mkb-bank met algemene stemmen aangenomen. 00:05:25.720 --> 00:05:31.830 align:middle line:82% position:46% size:100% De Volksbank kan dan omgevormd worden tot een mkb-bank, als tegenpool van de commerciële banken. 00:05:31.840 --> 00:05:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is de Volksbank nog steeds niet omgevormd tot een échte volksbank? 00:05:34.900 --> 00:05:36.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is de stand van zaken? 00:05:36.310 --> 00:05:37.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom duurt dit zo lang?Voorzitter. 00:05:37.860 --> 00:05:39.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot nog een vraag over de NS. 00:05:39.250 --> 00:05:44.080 align:middle line:82% position:46% size:100% De PVV vindt het bemoedigend dat de minister aangeeft dat de NS niet in het noodlijdende 00:05:44.080 --> 00:05:45.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Eurostar wil investeren. 00:05:45.120 --> 00:05:50.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan hij vandaag bevestigen dat de NS zich richt op openbaar vervoer in Nederland en niet daarbuiten? 00:05:50.110 --> 00:05:54.370 align:middle line:82% position:46% size:100% De PVV wil namelijk een staatsdeelnemingenbeleid waar de burgers en de werknemers ook baat bij hebben. 00:05:54.370 --> 00:05:57.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is nu zeker nog niet het geval. 00:05:57.600 --> 00:05:57.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:05:58.240 --> 00:05:59.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:05:59.600 --> 00:06:02.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Alvorens ik het woord geef aan de heer Van der Linde, even het volgende richting de heer Van Aalst. 00:06:02.740 --> 00:06:05.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Het onderwerp Volksbank is controversieel verklaard. 00:06:05.640 --> 00:06:11.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus op de vragen die u daarover gesteld heeft, zult u geen antwoord mogen verwachten. 00:06:11.240 --> 00:06:12.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geef ik even aan. 00:06:13.110 --> 00:06:13.950 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde, aan u het woord. 00:06:13.950 --> 00:06:16.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. 00:06:16.670 --> 00:06:19.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ook ik zal iets over de Volksbank zeggen. 00:06:19.200 --> 00:06:21.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kijk ik wel of er een antwoord komt. 00:06:24.550 --> 00:06:29.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik toch even beginnen met het nieuws van vandaag over die commissarissen. 00:06:29.790 --> 00:06:33.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zitten in een tijd waarin duizenden ondernemers op dit moment aan het vechten zijn voor het 00:06:33.430 --> 00:06:35.930 align:middle line:82% position:46% size:100% voortbestaan van hun zaak. 00:06:35.930 --> 00:06:40.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb gelezen wat de minister geschreven heeft over die commissarissen. 00:06:40.560 --> 00:06:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft ook zelf geschreven dat er geen knelpunt is. 00:06:43.000 --> 00:06:49.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is dus wel waarom we dan nu moeten gaan praten over een verhoging van de salarissen. 00:06:49.440 --> 00:06:54.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Moet er echt nu, midden in deze crisis, iets gedaan worden aan de salarissen aan de top? 00:06:54.310 --> 00:06:54.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie het niet. 00:06:54.960 --> 00:06:56.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd wil ik er gewoon niet over nadenken. 00:06:56.850 --> 00:07:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik beperk me omwille van de tijd tot vier deelnemingen: TenneT, KLM, ABN AMRO en 00:07:02.420 --> 00:07:05.260 align:middle line:82% position:46% size:100% dan toch maar de Volksbank. 00:07:05.950 --> 00:07:11.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. We hebben in november als commissie een rondetafelbijeenkomst gehad met TenneT. 00:07:11.690 --> 00:07:15.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Met een aantal collega's ben ik ook op werkbezoek geweest bij TenneT. 00:07:15.420 --> 00:07:20.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat wij een goed beeld hebben van wat daar speelt en wat de puzzel is die daar gelegd moet worden 00:07:20.530 --> 00:07:23.080 align:middle line:82% position:46% size:100% met de Duitse en Nederlandse activiteiten. 00:07:24.280 --> 00:07:27.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp ook het belang, gezien de investeringsagenda, van de Duitse 00:07:27.980 --> 00:07:31.060 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid aan boord. 00:07:31.060 --> 00:07:33.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik heb daar nog wel zorgen over. 00:07:33.720 --> 00:07:37.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Want nu krijgen we een brief van de minister die eigenlijk zegt: ik hoef pas over een paar jaar wat 00:07:37.430 --> 00:07:41.930 align:middle line:82% position:46% size:100% te doen, want tot die tijd hoeft er geen geld in. 00:07:41.930 --> 00:07:45.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie een investeringsagenda met een enorm omvangrijk pakket. 00:07:45.480 --> 00:07:49.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar gaat TenneT nu mee aan de slag, en daar moet je als aandeelhouder wat mee. 00:07:49.380 --> 00:07:54.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe krijgt de aandeelhouder en hoe krijgen wij als Kamer nou grip op dat dossier 00:07:54.190 --> 00:07:55.890 align:middle line:82% position:46% size:100% met die investeringsagenda? 00:07:55.890 --> 00:07:59.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kunt aan het begin niet zien wat er allemaal op je afkomt. 00:07:59.510 --> 00:08:01.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Halverwege heb je geen meetmoment. 00:08:01.430 --> 00:08:07.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kun je nou die investeringsagenda in stukjes hakken, zodat je de dingen een voor een kunt bekijken 00:08:07.290 --> 00:08:09.740 align:middle line:82% position:46% size:100% om te zien of alles op schema ligt? 00:08:18.580 --> 00:08:28.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb voor u een interruptie van de heer Nijboer. 00:08:28.630 --> 00:08:28.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Sorry dat ik u onderbrak, meneer Van der Linde. 00:08:28.850 --> 00:08:35.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat wel om de controlerende rol van de Kamer. 00:08:35.250 --> 00:08:36.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over tientallen miljarden. 00:08:36.710 --> 00:08:41.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Je wilt niet dat we hier over tien, vijftien jaar zitten en zeggen: hadden we dat nou maar beter gezien. 00:08:41.880 --> 00:08:46.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Er moet iets van een dashboard of een voortgangsrapportage komen, maar we moeten 00:08:46.090 --> 00:08:48.130 align:middle line:82% position:46% size:100% daar als Kamer grip op krijgen. 00:08:48.130 --> 00:08:53.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerlijk gezegd vind ik dat we niet tot 2024 kunnen wachten met een besluit over die Duitse aandeelhouder. 00:08:53.530 --> 00:08:55.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moet gewoon een knoop over doorgehakt worden. 00:08:55.600 --> 00:08:58.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan toch niet op deze manier? 00:08:58.590 --> 00:09:02.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Het reguleringsrisico is immens, dat wil je gewoon geregeld hebben. 00:09:02.300 --> 00:09:09.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Over KLM ga ik niet zo heel veel zeggen, want ik snap heel goed dat de minister 00:09:09.460 --> 00:09:12.100 align:middle line:82% position:46% size:100% niet gaat onderhandelen via de media. 00:09:12.100 --> 00:09:17.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwoord slechts één zorg, maar die kent u van mij, en dat is die remedy, die straf 00:09:17.790 --> 00:09:21.860 align:middle line:82% position:46% size:100% die de Europese Commissie kan gaan geven als er staatssteun bij KLM moet. 00:09:21.860 --> 00:09:29.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Het risico is dat we straks ontdekken dat KLM activiteiten moet afstoten, slots moet inleveren. 00:09:29.500 --> 00:09:32.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak me daar grote zorgen over. 00:09:32.000 --> 00:09:36.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de minister iets kwijt wil over KLM en zijn inzet, maar ik begrijp het ook 00:09:36.300 --> 00:09:38.750 align:middle line:82% position:46% size:100% als hij dat op dit moment niet doet. 00:09:38.750 --> 00:09:40.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op ABN AMRO. 00:09:40.570 --> 00:09:45.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover staat iets in het regeerakkoord, en dit is toch wel het moment om daarom terug te blikken. 00:09:45.480 --> 00:09:49.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat belang is niet verkocht, sterker nog: er is geen enkel aandeel verkocht. 00:09:51.250 --> 00:09:56.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Ongeacht de vraag of je daar iemand de schuld voor moet geven, moet ik wel zeggen dat er 10 miljard 00:09:56.160 --> 00:09:58.540 align:middle line:82% position:46% size:100% euro aan waarde voor de Staat is verdampt. 00:09:58.540 --> 00:10:01.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is gewoon 10 miljard euro weg. 00:10:01.070 --> 00:10:03.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar toch vragen over. 00:10:03.410 --> 00:10:07.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Samen met collega Sneller heb ik dat al eerder gevraagd, maar daar onvoldoende antwoord op gekregen. 00:10:07.520 --> 00:10:17.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Was er in 2017 of 2018, aan het begin van het kabinet, een concreet window om die aandelen te verkopen? 00:10:18.080 --> 00:10:22.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de minister op dat moment een voorstel daarvoor gehad? 00:10:22.640 --> 00:10:23.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is er niet ingegrepen? 00:10:23.900 --> 00:10:31.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we met alle voorkennisaspecten van dien na drie jaar daar een antwoord op zouden moeten krijgen. 00:10:31.700 --> 00:10:37.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ten slotte de Volksbank, wetend dat dat controversieel is verklaard. 00:10:37.070 --> 00:10:40.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we eerlijk zijn: dit is ook niet de tijd om te denken over een verkoop 00:10:40.530 --> 00:10:41.800 align:middle line:82% position:46% size:100% of wat dan ook met de Volksbank. 00:10:41.800 --> 00:10:46.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik stond vorig jaar volstrekt alleen toen ik mijn zorgen uitsprak over de Volksbank, en 00:10:46.190 --> 00:10:47.380 align:middle line:82% position:46% size:100% van de zomer is de boel daar ontploft. 00:10:47.380 --> 00:10:54.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Het stoort mij dat we nu een halfjaar lang alleen maar zitten te wachten op onderzoeken. 00:10:54.430 --> 00:10:56.480 align:middle line:82% position:46% size:100% We krijgen alleen maar procedurele brieven. 00:10:56.480 --> 00:11:01.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een halfjaar niets gebeurd en als het zo doorgaat — we hebben dat onderwerp nu met 00:11:01.200 --> 00:11:03.860 align:middle line:82% position:46% size:100% z'n allen controversieel verklaard — zitten we nog een halfjaar op onze handen. 00:11:03.860 --> 00:11:08.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we een jaar lang niets gedaan aan de Volksbank, waar grote problemen zijn. 00:11:08.400 --> 00:11:12.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe kan het nou dat we dat laten gebeuren? 00:11:12.860 --> 00:11:18.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister aangeven of hij nu bezig is met de Volksbank, wat hij daar doet, of er gewerkt 00:11:18.510 --> 00:11:22.780 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt aan een nieuwe strategie, of hij daarbij betrokken is, of hij de komende maanden 00:11:22.780 --> 00:11:28.030 align:middle line:82% position:46% size:100% aandeelhoudersbesluiten moet goedkeuren en of de Volksbank bezig is met het eindbeeld? 00:11:28.030 --> 00:11:30.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil gewoon voorkomen dat deze Kamer misgrijpt. 00:11:30.640 --> 00:11:32.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik denk dat ik het daarbij laat. 00:11:32.310 --> 00:11:33.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:11:33.870 --> 00:11:34.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Ruim binnen de tijd. 00:11:34.620 --> 00:11:36.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Nijboer. 00:11:42.160 --> 00:11:43.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:11:43.870 --> 00:11:48.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin ook met het voorstel, het idee dat de minister heeft geopperd om commissarissen 00:11:48.610 --> 00:11:50.300 align:middle line:82% position:46% size:100% maar eens meer te gaan belonen. 00:11:50.300 --> 00:11:54.730 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde van de VVD zei het al: het is een economische crisis, bedrijven hebben het 00:11:54.730 --> 00:11:57.180 align:middle line:82% position:46% size:100% hartstikke moeilijk, hoe kom je erbij? 00:11:57.180 --> 00:12:04.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dat contrasteren met zijn eerste daad als lijsttrekker van het CDA om te zeggen: die 00:12:04.260 --> 00:12:07.030 align:middle line:82% position:46% size:100% verhoging van het minimumloon uit ons verkiezingsprogramma, dat schrappen we. 00:12:07.030 --> 00:12:11.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Commissarissen krijgen nu al gemiddeld bij overheidsbedrijven meer dan mensen met het 00:12:11.150 --> 00:12:13.260 align:middle line:82% position:46% size:100% minimumloon het hele jaar verdienen. 00:12:13.260 --> 00:12:15.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een bijbaan en dat blijft het ook. 00:12:15.150 --> 00:12:19.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap daarom niet hoe de minister het in zijn hoofd haalt om dit voorstel te doen en ik vraag hem dan ook 00:12:19.560 --> 00:12:21.690 align:middle line:82% position:46% size:100% om het onmiddellijk van tafel te halen. 00:12:21.690 --> 00:12:26.430 align:middle line:82% position:46% size:100% En als hij dat niet zelf doet, dan moet de Kamer hem daartoe dwingen, want dit zijn verkeerde prioriteiten, 00:12:26.430 --> 00:12:28.200 align:middle line:82% position:46% size:100% in deze tijd, maar ook in zijn algemeenheid. 00:12:28.200 --> 00:12:33.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor gewone mensen die werken is het nu ontzettend moeilijk om het hoofd boven water te houden. 00:12:33.980 --> 00:12:37.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze moeten soms banen stapelen om genoeg te verdienen om rond te komen. 00:12:38.520 --> 00:12:42.800 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft daar geen oog voor, maar wel voor de commissarissen uit het old boys network. 00:12:42.800 --> 00:12:47.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Er zijn meer zorgen over de staatsbedrijven. 00:12:47.130 --> 00:12:51.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Een deel van de zorgen hebben we, denk ik, allemaal, en daar kan de minister ook niet zo veel aan doen. 00:12:51.950 --> 00:12:55.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Corona heeft enorm huisgehouden, ook bij de staatsbedrijven. 00:12:55.830 --> 00:12:58.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noem bijvoorbeeld Holland Casino, maar dat geldt ook voor NS. 00:12:58.880 --> 00:13:02.140 align:middle line:82% position:46% size:100% KLM is niet helemaal een staatsbedrijf, maar kent wel een staatsdeelneming, en dit geldt ook voor haar. 00:13:02.140 --> 00:13:04.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kun je ook niet zo veel aan doen. 00:13:04.840 --> 00:13:08.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd zijn er ook wel problemen die de afgelopen jaren steeds groter zijn geworden. 00:13:08.540 --> 00:13:14.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaag las ik het verslag van de rechtbank over de Volksbank. 00:13:14.610 --> 00:13:18.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is gewoon slaande ruzie in de keet; dat gaat rollebollend over straat. 00:13:18.550 --> 00:13:21.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is voor geen enkel bedrijf goed, welke partij ook gelijk heeft. 00:13:21.400 --> 00:13:22.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe is dat mogelijk? 00:13:25.840 --> 00:13:29.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn toch best financiële zorgen, ook over de rentabiliteit van de Volksbank. 00:13:29.840 --> 00:13:35.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe heeft de minister het kunnen laten gebeuren dat het daar — ik denk aan de financiële topman 00:13:35.280 --> 00:13:38.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk ook naar KLM. 00:13:38.340 --> 00:13:41.610 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien dat Frankrijk en Nederland voortdurend ruzie hebben gemaakt. 00:13:41.610 --> 00:13:44.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik vaak kritiek op geuit. 00:13:45.780 --> 00:13:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister gaat hier niet in op details. 00:13:47.630 --> 00:13:49.280 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn vertrouwelijk geïnformeerd. 00:13:49.280 --> 00:13:49.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is bekend. 00:13:49.480 --> 00:13:52.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan niks zeggen over wat daarbij is gezegd, maar ik heb hier wel grote zorgen over, ook 00:13:52.890 --> 00:13:54.340 align:middle line:82% position:46% size:100% over de opstelling van de minister. 00:13:54.340 --> 00:13:59.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Draagt die wel bij aan een oplossing?Dan kijk ik naar TenneT. 00:13:59.930 --> 00:14:02.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Met Duitsland moet tot een akkoord worden gekomen. 00:14:03.240 --> 00:14:07.770 align:middle line:82% position:46% size:100% De intentie was eigenlijk om daar samen met Nederland kapitaal in te storten, maar we zien dat Nederland 00:14:07.770 --> 00:14:09.040 align:middle line:82% position:46% size:100% en Duitsland weer verder uit elkaar gaan. 00:14:09.040 --> 00:14:14.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is wel nodig, want als wij die kabels niet dikker maken, dan hebben we 00:14:14.860 --> 00:14:16.230 align:middle line:82% position:46% size:100% hier straks enorme energieproblemen. 00:14:16.230 --> 00:14:20.800 align:middle line:82% position:46% size:100% In Nieuw-Buinen kunnen de plaatselijke tennis- en voetbalvereniging en de buurtvereniging al geen 00:14:20.800 --> 00:14:24.970 align:middle line:82% position:46% size:100% zonnepanelen meer op het dorpshuis plaatsen omdat de netten er niet dik genoeg zijn. 00:14:24.970 --> 00:14:27.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus echt wel een serieus probleem. 00:14:27.100 --> 00:14:32.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wordt nu naar een volgend kabinet geschoven, maar het had eigenlijk opgelost moeten worden. 00:14:32.540 --> 00:14:34.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kom op de NS. 00:14:34.160 --> 00:14:40.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb best wel zorgen over de buitenlandse avonturen van de NS. 00:14:40.470 --> 00:14:41.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat weet de minister ook. 00:14:41.720 --> 00:14:43.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij is ook voorstander van het afbouwen daarvan. 00:14:43.790 --> 00:14:46.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik heb wel het idee dat in Engeland in ieder geval de coronasteunmiddelen sneller 00:14:46.830 --> 00:14:48.370 align:middle line:82% position:46% size:100% worden overgemaakt dan in Nederland. 00:14:48.370 --> 00:14:52.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook best wel zorgen over het openbaar vervoer. 00:14:52.610 --> 00:14:56.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe blijft dat nou in stand? 00:14:56.860 --> 00:15:00.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen kan het zien: al die lege bussen, trams en treinen. 00:15:00.840 --> 00:15:02.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moet ontzettend veel geld bij. 00:15:02.900 --> 00:15:07.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn de pakketten die de NS nu krijgt, wel voldoende? 00:15:07.140 --> 00:15:10.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dreigen voor het personeel geen onnodige ontslagen?Voorzitter. 00:15:10.420 --> 00:15:15.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik op de Volksbank. 00:15:15.530 --> 00:15:17.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb even extra goed gekeken, maar ik weet het nu zeker: de heer Van Aalst wil u interrumperen. 00:15:17.410 --> 00:15:21.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb toch even een vraag voor de heer Nijboer van de PvdA. 00:15:21.530 --> 00:15:26.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Inderdaad, NS moeten we natuurlijk helpen in deze zware tijd. 00:15:26.600 --> 00:15:28.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Het personeel en die banen moeten we beschermen. 00:15:28.780 --> 00:15:31.140 align:middle line:82% position:46% size:100% U vraagt of het pakket wel genoeg is. 00:15:31.140 --> 00:15:39.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, dat was ook mijn vraag, maar in de media las ik het antwoord van de NS: goh, we willen 00:15:39.210 --> 00:15:39.600 align:middle line:82% position:46% size:100% de salarissen wel graag verhogen met 4%. 00:15:39.600 --> 00:15:41.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen vroeg ik me wel af hoe dat nou in elkaar zit, want dat is wel bijzonder met zo'n pakket. 00:15:41.290 --> 00:15:43.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Deelt u die zorgen? 00:15:43.000 --> 00:15:45.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het is wel gek: blijkbaar kunnen er loonsverhogingen uitgedeeld worden, maar anderzijds 00:15:45.990 --> 00:15:49.950 align:middle line:82% position:46% size:100% discussiëren we over de vraag of er wel voldoende geld aanwezig is. 00:15:50.600 --> 00:15:54.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, ik vind dat iedereen in Nederland een fatsoenlijke loonsverhoging moet krijgen. 00:15:54.880 --> 00:15:57.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik meng me hier niet in cao-onderhandelingen met de NS. 00:15:57.130 --> 00:16:02.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat er ook bij de NS in de loop van de jaren normale loonstijgingen kunnen zijn. 00:16:02.920 --> 00:16:04.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je bijvoorbeeld conducteur bent, heb je ook te maken met inflatie. 00:16:06.080 --> 00:16:07.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan dat de PVV dat ook ziet. 00:16:07.770 --> 00:16:08.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zul je toch moeten corrigeren. 00:16:08.930 --> 00:16:13.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik ben er wel voorstander van dat daar gewoon een normale, fatsoenlijke cao wordt afgesloten. 00:16:13.890 --> 00:16:16.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak mij zorgen over ontslagrondes. 00:16:17.020 --> 00:16:18.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Aanvullend, de heer Van Aalst. 00:16:18.720 --> 00:16:21.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Jazeker, voorzitter, maar we zien dat heel veel ondernemers er op dit moment moeite mee hebben 00:16:21.350 --> 00:16:22.300 align:middle line:82% position:46% size:100% om hun kop boven water te houden. 00:16:22.300 --> 00:16:23.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt natuurlijk ook voor NS. 00:16:23.310 --> 00:16:26.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou komt er steun van de overheid. 00:16:26.570 --> 00:16:27.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is overigens terecht. 00:16:27.210 --> 00:16:34.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker, die conducteurs en die machinisten moeten we absoluut ondersteunen, maar om nu wel te gaan strooien 00:16:34.110 --> 00:16:38.860 align:middle line:82% position:46% size:100% met loonsverhogingen die waarschijnlijk niet bij die machinist en die conducteur terechtkomen maar op de 00:16:38.860 --> 00:16:42.800 align:middle line:82% position:46% size:100% verkeerde plek … De PvdA moet het toch met mij eens zijn dat dat niet de bedoeling is van de ondersteuning 00:16:42.800 --> 00:16:43.370 align:middle line:82% position:46% size:100% van dit soort staatsdeelnemingen. 00:16:43.370 --> 00:16:49.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat heel wat machinisten en conducteurs teleurgesteld zijn door deze interruptie van de PVV. 00:16:49.680 --> 00:16:50.750 align:middle line:82% position:46% size:100% We hadden verwacht dat zij achter hen stond. 00:16:50.750 --> 00:16:54.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover verschillen wij dus van mening. 00:16:54.650 --> 00:16:56.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik kom bij … 00:16:57.010 --> 00:16:58.570 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst wil toch nog een interruptie plaatsen, begrijp ik. 00:16:58.570 --> 00:16:59.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan. 00:16:59.300 --> 00:17:02.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Jazeker, voorzitter, ik laat me zo natuurlijk niet wegzetten. 00:17:02.530 --> 00:17:04.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij staan juist altijd achter die machinisten en die conducteurs. 00:17:04.080 --> 00:17:10.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaag ben ik zelfs begonnen met te constateren dat NS het blijkbaar een goede zet vond om de 00:17:10.440 --> 00:17:11.680 align:middle line:82% position:46% size:100% kerstpakketten weg te bezuinigen. 00:17:11.680 --> 00:17:12.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Want daar zit het budget, zeg maar. 00:17:12.740 --> 00:17:16.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ja, als je dat in de bedrijfsvoering niet begrijpt, dan snap ik het überhaupt niet. 00:17:16.900 --> 00:17:19.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, we staan juist achter die machinisten en die conducteurs. 00:17:19.010 --> 00:17:22.900 align:middle line:82% position:46% size:100% En ja, die mensen verdienen een schouderklopje en hebben steun in de rug nodig om hun 00:17:22.900 --> 00:17:23.800 align:middle line:82% position:46% size:100% baan zeker te stellen. 00:17:23.800 --> 00:17:27.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is wel gek dat u de vraag stelt of er wel voldoende geld is, terwijl anderzijds 00:17:27.040 --> 00:17:32.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik merkwaardig, en ik hoop dat u dat met mij eens bent. 00:17:32.400 --> 00:17:36.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, voorzitter. Over dat kerstpakket ben ik het trouwens wel eens. 00:17:36.640 --> 00:17:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen alles in de Kamer bespreken. 00:17:39.170 --> 00:17:41.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snapte trouwens wel dat ze verbolgen waren over het krijgen van een kaartje 00:17:41.460 --> 00:17:43.750 align:middle line:82% position:46% size:100% als ze al een ov-jaarkaart hebben. 00:17:43.750 --> 00:17:46.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vond ik ook een beetje een belachelijke zet. 00:17:46.650 --> 00:17:48.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk niet dat dat de kern van de zaak is. 00:17:48.780 --> 00:17:53.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind inderdaad dat ook mensen bij staatsbedrijven een fatsoenlijke loonsverhoging kunnen krijgen, 00:17:53.990 --> 00:17:56.030 align:middle line:82% position:46% size:100% als ze daar gewoon normaal werk doen. 00:17:56.030 --> 00:17:57.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, ik stel voor dat u doorgaat met uw bijdrage. 00:17:57.990 --> 00:18:00.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik kom bij ABN. 00:18:00.500 --> 00:18:05.470 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde had het over 10 miljard die verdampt was. 00:18:05.470 --> 00:18:08.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil aan de minister vragen geen aandelen meer te verkopen. 00:18:08.300 --> 00:18:12.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Formeel heeft hij dat recht op zichzelf nog, want er is besloten om dat af te bouwen, maar 00:18:12.670 --> 00:18:16.160 align:middle line:82% position:46% size:100% ik vind het voor een demissionair kabinet geen tijd meer om dat te doen. 00:18:16.160 --> 00:18:18.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij de Volksbank hebben we dat inderdaad afgesproken. 00:18:19.900 --> 00:18:24.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zou ook graag in beeld willen hebben wat nou eigenlijk die waarde was aan het begin van 00:18:24.400 --> 00:18:25.770 align:middle line:82% position:46% size:100% de kabinetsperiode en wat die nu nog is. 00:18:25.770 --> 00:18:30.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt eigenlijk ook voor die KLM-aandelen, want de minister toont zich niet een geweldige belegger. 00:18:31.130 --> 00:18:33.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:18:33.630 --> 00:18:36.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan is nu het woord aan de heer Van Raan namens de Partij voor de Dieren. 00:18:36.890 --> 00:18:38.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. 00:18:40.470 --> 00:18:45.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in dit debat moeten we het hebben over de klimaatcrisis en de noodzaak om de broeikasgasuitstoot 00:18:45.600 --> 00:18:49.470 align:middle line:82% position:46% size:100% zo snel mogelijk zo veel mogelijk terug te dringen. 00:18:49.470 --> 00:18:54.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Investeringen in de fossiele sector zijn daarom niet langer de gestrande bezittingen 00:18:54.390 --> 00:18:56.720 align:middle line:82% position:46% size:100% van de toekomst, maar van het nu. 00:18:57.440 --> 00:19:01.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat besef lijkt helaas nog steeds niet geland te zijn bij de man die ons geld 00:19:01.410 --> 00:19:03.250 align:middle line:82% position:46% size:100% beheert, de minister van Financiën. 00:19:03.250 --> 00:19:09.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil het hier hebben over drie voorbeelden: KLM, FMO en de deelneming Bonaire Brandstof Terminals. 00:19:10.390 --> 00:19:14.160 align:middle line:82% position:46% size:100% De directie van de KLM weigert zich nu al jaren voor te bereiden op de onvermijdelijke 00:19:14.160 --> 00:19:15.670 align:middle line:82% position:46% size:100% krimp van de luchtvaart. 00:19:15.670 --> 00:19:20.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Desondanks blijft de minister bereid belastinggeld uit te geven aan deze fossiele sector. 00:19:21.800 --> 00:19:26.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerst werd er 744 miljoen euro uitgetrokken voor de bliksemaankoop van aandelen, daarna is er nog 00:19:26.860 --> 00:19:31.440 align:middle line:82% position:46% size:100% 3,4 miljard aan leningen en garanties zonder serieuze klimaatvoorwaarden gegeven. 00:19:31.590 --> 00:19:34.980 align:middle line:82% position:46% size:100% De free refills zijn eigenlijk ook al toegezegd. 00:19:35.530 --> 00:19:41.610 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat daarover vroeg ik aan de minister hoe KLM deze lening gaat terugbetalen, in een markt die 00:19:41.610 --> 00:19:44.090 align:middle line:82% position:46% size:100% vanwege het klimaat en hinder zal gaan krimpen. 00:19:44.550 --> 00:19:49.180 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister van Financiën kon dat toen niet uitleggen en liet het over aan de minister van luchtvaart, die 00:19:49.180 --> 00:19:51.040 align:middle line:82% position:46% size:100% dat vervolgens ook niet kon uitleggen. 00:19:51.190 --> 00:19:54.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is: heeft de minister van Financiën inmiddels wel een antwoord op de vraag hoe KLM 00:19:54.390 --> 00:20:02.390 align:middle line:82% position:46% size:100% deze lening gaat terugbetalen in een krimpende markt?Nou is het waarschijnlijk zo dat de leningen 00:20:02.390 --> 00:20:04.890 align:middle line:82% position:46% size:100% helemaal niet worden terugbetaald. 00:20:05.360 --> 00:20:11.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is: worden onze leningen, net als de Franse, ook omgezet in een eeuwigdurende lening? 00:20:11.340 --> 00:20:12.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar een aantal vragen over. 00:20:12.410 --> 00:20:18.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Klopt het inderdaad dat de aanvraag voor goedkeuring van de EU voor de omzetting van het Franse gedeelte 00:20:18.890 --> 00:20:23.670 align:middle line:82% position:46% size:100% al in Brussel ligt, zoals de Franse publicatie La Tribune op maandag stelde? 00:20:23.780 --> 00:20:29.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Zit daar ook de directe Nederlandse lening van 1 miljard bij, of wordt dat een aparte aanvraag? 00:20:29.970 --> 00:20:31.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo ja, ligt die aanvraag er al? 00:20:32.380 --> 00:20:37.770 align:middle line:82% position:46% size:100% En klopt het dat indien deze lening aldus wordt omgezet in een eeuwigdurende lening en telt als 00:20:37.770 --> 00:20:42.560 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen vermogen, deze vorm van kapitaalverschaffing betekent dat alleen een beroep wordt gedaan op 00:20:42.560 --> 00:20:48.320 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nederlandse belastingbetaler en niet op de andere aandeelhouders van KLM? 00:20:48.320 --> 00:20:51.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lijkt me namelijk heel moeilijk uit te leggen aan de Nederlandse belastingbetaler. 00:20:52.170 --> 00:20:56.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een dure truc om aandelenkapitaal niet te verwateren. 00:20:56.470 --> 00:21:00.490 align:middle line:82% position:46% size:100% De rest van de aandeelhouders doen niets op dat moment. 00:21:01.270 --> 00:21:06.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor daarnaast ook graag of de rijke oliehandelaren en Ierse leasemaatschappijen inmiddels ook al 00:21:06.220 --> 00:21:08.780 align:middle line:82% position:46% size:100% nettobetalers zijn in deze hele steunoperatie. 00:21:09.610 --> 00:21:13.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Alsof de bodemloze put niet diep genoeg is, liet minister Hoekstra ook doodleuk 00:21:13.880 --> 00:21:17.750 align:middle line:82% position:46% size:100% doorschemeren dat hij bereid is om nog een keer de portemonnee te trekken voor KLM. 00:21:18.270 --> 00:21:21.940 align:middle line:82% position:46% size:100% The gift that keeps on giving. 00:21:21.940 --> 00:21:25.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Over de verhoging van de beloning van de commissarissen is al het nodige gezegd. 00:21:25.680 --> 00:21:33.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is inderdaad een smakeloze timing, helemaal als deze minister, tevens lijsttrekker van het CDA, ook 00:21:33.760 --> 00:21:37.670 align:middle line:82% position:46% size:100% alvast op een kille bezuinigingsronde zinspeelde. 00:21:37.920 --> 00:21:41.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Met andere woorden, cultuur en onderwijs zijn straks weer de dupe van het feit dat er zo 00:21:41.230 --> 00:21:43.430 align:middle line:82% position:46% size:100% veel geld is uitgegeven aan de KLM. 00:21:44.000 --> 00:21:48.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de minister dan niets geleerd van zijn gekelderde aandelen in het moederbedrijf? 00:21:48.050 --> 00:21:52.430 align:middle line:82% position:46% size:100% En beseft de minister eigenlijk wel hoeveel risico hij neemt door miljarden belastinggeld over te hevelen 00:21:52.430 --> 00:21:54.240 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de fossiele luchtvaartsector? 00:21:55.120 --> 00:21:58.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Beseft hij eigenlijk wel dat de ongebreidelde steun voor de fossiele sector niet alleen risico's voor 00:21:58.810 --> 00:22:03.070 align:middle line:82% position:46% size:100% de overheidsfinanciën met zich meebrengt, maar ook vooral grote risico's voor het klimaat? 00:22:03.580 --> 00:22:05.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kunnen we ons niet permitteren. 00:22:06.210 --> 00:22:09.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom nu op het volgende, tweede punt, FMO. 00:22:09.220 --> 00:22:15.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister participeert ook in zijn andere deelnemingen geregeld vooral risicovergrotend en 00:22:15.230 --> 00:22:18.430 align:middle line:82% position:46% size:100% risicospreidend in plaats van risicodragend. 00:22:19.790 --> 00:22:25.920 align:middle line:82% position:46% size:100% FMO is volgens de minister een voorbeeld van maatschappelijk verantwoord ondernemen. 00:22:25.920 --> 00:22:33.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ondertussen financiert FMO palmolieplantages waar grove mensenrechtenschendingen en ernstige 00:22:33.700 --> 00:22:34.370 align:middle line:82% position:46% size:100% milieudelicten voorkomen. 00:22:34.370 --> 00:22:36.360 align:middle line:82% position:46% size:100% En FMO gaat daar ook niet mee stoppen. 00:22:36.360 --> 00:22:41.100 align:middle line:82% position:46% size:100% In antwoord op onze vragen zegt de minister dat hij aandeelhouder-op-afstand is en het aan de 00:22:41.100 --> 00:22:45.390 align:middle line:82% position:46% size:100% deelnemingen zelf is om te bepalen hoe individuele investeringen zich verhouden tot klimaatdoelstellingen 00:22:45.390 --> 00:22:47.950 align:middle line:82% position:46% size:100% en andere doelstellingen. 00:22:48.840 --> 00:22:52.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wil financiële instellingen niet aansporen om gericht actie te ondernemen tegen specifieke 00:22:52.660 --> 00:22:57.750 align:middle line:82% position:46% size:100% misstanden en hij gaat er ook niet voor zorgen dat er bindende wetten en regels voor financiële 00:22:57.750 --> 00:23:00.150 align:middle line:82% position:46% size:100% instellingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen komen. 00:23:00.150 --> 00:23:07.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wil niet eens de mogelijkheden onderzoeken, zo schrijft hij in antwoord op onze vragen. 00:23:07.560 --> 00:23:12.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Klopt het dan ook dat FMO het vrijblijvende maatschappelijk verantwoord ondernemen aan 00:23:12.050 --> 00:23:13.760 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn laars kan blijven lappen? 00:23:14.800 --> 00:23:19.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Moet ik nou inderdaad concluderen dat hij niet voornemens is om FMO aan te sporen 00:23:19.390 --> 00:23:20.350 align:middle line:82% position:46% size:100% om gericht acties te ondernemen? 00:23:20.350 --> 00:23:25.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt de minister ook niet dat hij zichzelf als publieke aandeelhouder hier een beetje 00:23:25.460 --> 00:23:27.530 align:middle line:82% position:46% size:100% te veel op afstand houdt? 00:23:27.530 --> 00:23:31.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Met andere woorden: hoe overbrugt hij nou de afstand tussen de theorie van FMO als voorbeeld van 00:23:31.980 --> 00:23:37.230 align:middle line:82% position:46% size:100% maatschappelijk verantwoord ondernemen en de praktijk van FMO als weapon of mass destruction? 00:23:37.230 --> 00:23:38.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Wilt u afronden? 00:23:38.560 --> 00:23:41.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn laatste punt. 00:23:42.700 --> 00:23:46.760 align:middle line:82% position:46% size:100% De Rutte-doctrine is dood, leve de Rutte-doctrine. 00:23:47.300 --> 00:23:52.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De kwaliteit van de inlichtingen die we hebben gekregen over de Bonaire Brandstof Terminals 00:23:52.230 --> 00:23:56.120 align:middle line:82% position:46% size:100% BV is echt matig, en dat gaat de minister van Financiën ook aan. 00:24:04.060 --> 00:24:07.800 align:middle line:82% position:46% size:100% De vragen die we daarover hebben gesteld zijn eigenlijk niet beantwoord. 00:24:08.570 --> 00:24:15.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt in de vragen verwezen naar de nummers van de vragen, terwijl ze niet eens genummerd waren. 00:24:15.550 --> 00:24:20.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Over minder dan twee weken kan het kabinet voor 10 miljoen aan Nederlands belastinggeld, en mogelijk 00:24:20.800 --> 00:24:24.350 align:middle line:82% position:46% size:100% in de toekomst nog veel meer, een fossiel staatsbedrijf oprichten in Caribisch gebied. 00:24:24.840 --> 00:24:28.280 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben eigenlijk nog steeds nauwelijks inzicht in de besluitvorming daarover. 00:24:28.370 --> 00:24:30.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister het met ons eens dat dit controversieel zou moeten zijn?Voorzitter. 00:24:30.950 --> 00:24:32.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel voor uw coulance. 00:24:32.780 --> 00:24:34.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank u wel. 00:24:34.200 --> 00:24:36.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg, namens het CDA. 00:24:36.660 --> 00:24:40.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:24:40.580 --> 00:24:47.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook ik wil beginnen met het pleidooi van de minister om de salarissen voor commissarissen te verhogen. 00:24:47.320 --> 00:24:52.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook wij zien allerlei bedrijven waar in cao's wordt aangegeven dat het dit jaar 00:24:52.570 --> 00:24:55.850 align:middle line:82% position:46% size:100% misschien minder gaat worden. 00:24:55.850 --> 00:25:00.720 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien ook dat er steeds meer mensen ontslagen worden, en dan vind ik dit pleidooi toch 00:25:00.720 --> 00:25:02.980 align:middle line:82% position:46% size:100% wel heel erg merkwaardig. 00:25:03.150 --> 00:25:10.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe rijmt de minister dit, temeer daar hij zelf aangeeft dat er geen probleem is om gekwalificeerde 00:25:10.150 --> 00:25:11.410 align:middle line:82% position:46% size:100% en deskundige personen te kunnen aantrekken? 00:25:11.410 --> 00:25:16.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb echt iets meer ondertiteling nodig om te begrijpen wat hier gebeurt. 00:25:16.340 --> 00:25:23.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Wat de brief over TenneT betreft die gisteren kwam, wil ik eigenlijk aansluiten bij de 00:25:23.290 --> 00:25:26.170 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen die de heer Van der Linde daar ook over stelde. 00:25:26.170 --> 00:25:30.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar waar ik vooral een pleidooi voor wil houden, is het volgende. 00:25:30.740 --> 00:25:37.320 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen wel spreken van 2023/2024, wanneer er echt iets nodig is, maar ik denk dat we nu 00:25:37.320 --> 00:25:44.520 align:middle line:82% position:46% size:100% echt naar een tijdpad moeten gaan van: nu deze voorkeursoptie, gesteund door de Kamer, van 00:25:44.520 --> 00:25:46.400 align:middle line:82% position:46% size:100% tafel is, wat gaan we dan doen? 00:25:46.540 --> 00:25:49.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Want ik denk niet dat we heel erg lang moeten wachten. 00:25:49.910 --> 00:25:53.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben benieuwd wat de minister daarvoor nog in gang wil zetten. 00:25:53.730 --> 00:26:01.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Bij de voorbereiding zijn we een aantal staatsdeelnemingen langsgelopen. 00:26:01.570 --> 00:26:09.430 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier over ABN en de Volksbank gehad, maar de Nederlandse Staat heeft ook 00:26:09.430 --> 00:26:13.660 align:middle line:82% position:46% size:100% nog belangen in de Bank Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Waterschapsbank. 00:26:13.950 --> 00:26:20.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de vragen die naar voren kwamen en die voor mij toch een beetje onbevredigend beantwoord zijn in 00:26:20.160 --> 00:26:25.780 align:middle line:82% position:46% size:100% het rondetafelgesprek, is: waarom twee van die verschillende banken voor decentrale overheden? 00:26:26.390 --> 00:26:31.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Het belangrijkste pleidooi was eigenlijk: op het moment dat een lokale overheid geld nodig 00:26:31.400 --> 00:26:34.430 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft, kun je twee offertes doen. 00:26:34.550 --> 00:26:41.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe daarmee de discussie misschien iets te kort, maar dat was wel ongeveer het belangrijkste argument. 00:26:42.830 --> 00:26:50.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil een pleidooi houden om eens te bekijken of die twee banken, die op zichzelf vanwege hun omvang best 00:26:50.190 --> 00:27:00.190 align:middle line:82% position:46% size:100% wel wat meer stevigheid kunnen gebruiken, beter kunnen samenwerken, misschien wel vergaand. 00:27:04.300 --> 00:27:07.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit vond ikzelf als argument namelijk te weinig. 00:27:07.820 --> 00:27:13.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Er kan natuurlijk weinig gesproken worden over Air France-KLM, maar ik weet niet of het zo 00:27:13.300 --> 00:27:23.300 align:middle line:82% position:46% size:100% handig is om helemaal niks te zeggen, omdat zo veel gezinnen zien dat men in zwaar weer zit, zeker als je 00:27:28.090 --> 00:27:33.190 align:middle line:82% position:46% size:100% de berichten in de media leest over irritatie onder partijen, waarvan men verwacht dat ze het gaan redden. 00:27:33.190 --> 00:27:40.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toch iets van een update geven, een stand van zaken, om enige openheid te kunnen geven?Ten 00:27:40.850 --> 00:27:48.470 align:middle line:82% position:46% size:100% slotte wil ik het hebben over Holland Casino. 00:27:49.790 --> 00:27:59.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de brief over Holland Casino gelezen, maar vind een aantal zaken nog steeds moeilijk te rijmen. 00:28:01.400 --> 00:28:06.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Er wordt aangegeven dat Holland Casino de NOW-regeling nodig heeft en dat het daar gebruik van maakt. 00:28:06.210 --> 00:28:09.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er is een marketingbudget voor de eredivisie. 00:28:09.590 --> 00:28:16.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeer me eens te verplaatsen in iemand met een bijstandsuitkering. 00:28:16.060 --> 00:28:20.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan die dan ook gewoon zeggen: ik heb een spaarpotje voor mijn reis naar Indonesië 00:28:20.780 --> 00:28:21.740 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat tellen we niet mee? 00:28:21.740 --> 00:28:24.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo komt dat op mij over. 00:28:24.090 --> 00:28:31.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat nou de werkelijke reden waarom die investering wordt gedaan, of ligt die toch veel meer in 00:28:31.600 --> 00:28:36.850 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe wij als Nederlandse overheid het gokbeleid willen beïnvloeden? 00:28:38.100 --> 00:28:43.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel willen weten wat nou de relatie is tussen een investering in de eredivisie en een grotere 00:28:43.240 --> 00:28:46.440 align:middle line:82% position:46% size:100% speler worden in het onlinegokgebied. 00:28:46.440 --> 00:28:53.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Liggen er studies voor waaruit blijkt dat, als je daarin investeert, het ook wel heel duidelijk 00:28:53.530 --> 00:28:55.870 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat je daar een speler in kan worden? 00:28:58.380 --> 00:29:04.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom ik toch wel bij de rare beweging die de overheid maakt als het over gokken enzovoort gaat. 00:29:04.700 --> 00:29:08.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik bedoel daarmee niet zozeer het moralistische toontje "dat je dat niet zou moeten doen", maar 00:29:08.750 --> 00:29:15.010 align:middle line:82% position:46% size:100% het blijft toch merkwaardig dat je als overheid aan de ene kant bedrijven steunt die niet zozeer 00:29:15.010 --> 00:29:18.770 align:middle line:82% position:46% size:100% aan winstmaximalisatie maar toch wel aan winstoptimalisatie doen en aan de andere kant als 00:29:18.770 --> 00:29:24.220 align:middle line:82% position:46% size:100% overheid geld uitgeeft via het Trimbos-instituut om gokverslaving tegen te gaan. 00:29:24.220 --> 00:29:31.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Wordt er nou integraal gekeken, ook vanuit het perspectief van de rijksfinanciën, naar hoe dat 00:29:31.080 --> 00:29:33.000 align:middle line:82% position:46% size:100% beter op elkaar kan worden afgestemd? 00:29:33.000 --> 00:29:36.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Als allerlaatste, als dat nog zou mogen. 00:29:36.210 --> 00:29:42.540 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een brief ontvangen van het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Slachtoffers over de regeling 00:29:42.540 --> 00:29:46.640 align:middle line:82% position:46% size:100% die de NS heeft getroffen met slachtoffers die door de NS tijdens de Tweede Wereldoorlog naar 00:29:46.640 --> 00:29:47.870 align:middle line:82% position:46% size:100% concentratiekampen getransporteerd zijn. 00:29:48.800 --> 00:29:52.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb hier eerder vragen over gesteld aan de staatssecretaris van VWS. 00:29:52.080 --> 00:29:58.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De NS heeft een individuele tegemoetkoming doen toekomen aan Joodse, Roma- en Sintislachtoffers, 00:29:58.520 --> 00:30:01.950 align:middle line:82% position:46% size:100% maar nabestaanden van verzetsstrijders voelen zich niet gezien. 00:30:01.950 --> 00:30:07.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Leed is niet met elkaar te vergelijken, maar het liep me koud over de rug toen ik hoorde dat nabestaanden 00:30:07.660 --> 00:30:13.170 align:middle line:82% position:46% size:100% van een Joodse verzetsstrijder geen tegemoetkoming ontvingen, omdat de deportatie te danken was aan 00:30:13.170 --> 00:30:15.240 align:middle line:82% position:46% size:100% verzet en niet aan de Joodse achtergrond. 00:30:15.240 --> 00:30:18.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de minister daar toch iets in kan betekenen. 00:30:18.290 --> 00:30:19.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:30:19.510 --> 00:30:20.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb drie interrupties. 00:30:20.460 --> 00:30:25.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst de heer Sneller, daarna de heer Nijboer en tot slot de heer Alkaya. 00:30:26.060 --> 00:30:29.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Nog even terug naar Holland Casino, wat een langdurige discussie is. 00:30:29.570 --> 00:30:33.700 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg stelt daarover een aantal vragen aan de minister, maar ik ben wel benieuwd hoe 00:30:33.700 --> 00:30:38.450 align:middle line:82% position:46% size:100% het CDA kijkt naar de positionering van Holland Casino als staatsdeelneming. 00:30:40.120 --> 00:30:43.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat de Nederlandse overheid gewoon betrokkenheid moet hebben bij gokbeleid 00:30:43.890 --> 00:30:44.540 align:middle line:82% position:46% size:100% om gokken tegen te gaan. 00:30:44.540 --> 00:30:51.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de verwoestende effecten daarvan, niet alleen op de individuele mensen maar ook op hun gezinnen. 00:30:51.420 --> 00:30:54.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom vind ik de betrokkenheid verstandig. 00:30:54.780 --> 00:30:57.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wat ik wel lastig vind om te constateren, is het volgende. 00:30:57.180 --> 00:31:05.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit de brief begrijp ik dat Holland Casino echt een duidelijke rol wil gaan spelen in het onlinegokken 00:31:05.490 --> 00:31:15.490 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat het dat ook moet doen, juist om geheel onverantwoord gokken tegen te gaan. 00:31:19.470 --> 00:31:23.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan vraag ik mij wel af of deze investering de juiste is. 00:31:23.410 --> 00:31:25.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik meer gevoel bij krijgen. 00:31:25.990 --> 00:31:29.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil er graag meer gevoel bij krijgen of die betrokkenheid nou moet bestaan uit het hebben 00:31:29.810 --> 00:31:34.860 align:middle line:82% position:46% size:100% van een staatsdeelneming, óf uit het hebben van een Kansspelautoriteit die gewoon goed kan 00:31:34.860 --> 00:31:38.950 align:middle line:82% position:46% size:100% handhaven, het voeren van goed preventiebeleid, zoals via het Trimbos-instituut, en het maken 00:31:38.950 --> 00:31:41.010 align:middle line:82% position:46% size:100% van gewoon goeie regelgeving? 00:31:43.050 --> 00:31:47.400 align:middle line:82% position:46% size:100% In die zin vind ik het ook helemaal niet merkwaardig dat de overheid een rol speelt 00:31:47.400 --> 00:31:49.160 align:middle line:82% position:46% size:100% door daar een deelneming in te hebben. 00:31:49.160 --> 00:31:55.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat je daardoor misschien net iets meer toonzettend kan zijn in het beleid. 00:31:56.250 --> 00:32:01.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit misschien het verschil met denken dat je dat via regelgeving en een autoriteit kunt doen. 00:32:01.650 --> 00:32:09.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk juist dat de Nederlandse overheid met deze deelname meer zicht kan hebben 00:32:09.520 --> 00:32:10.710 align:middle line:82% position:46% size:100% op wat er in dat veld gebeurt. 00:32:10.710 --> 00:32:13.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte, voorzitter. 00:32:13.210 --> 00:32:16.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij hoeft het op langere termijn geen staatsdeelneming te zijn, maar als je zegt dat het 00:32:16.560 --> 00:32:21.110 align:middle line:82% position:46% size:100% een rol heeft als staatsdeelneming en daarin toonaangevend kan zijn, is deze investering of deze 00:32:21.110 --> 00:32:28.360 align:middle line:82% position:46% size:100% stap van Holland Casino toch bij uitstek iets wat de heer Slootweg zou moeten steunen. 00:32:28.360 --> 00:32:31.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp de opgewondenheid van de heer Sneller niet helemaal. 00:32:31.510 --> 00:32:35.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil gewoon weten of dit een vanzelfsprekende stap is als je investeert in de eredivisie, 00:32:35.490 --> 00:32:43.990 align:middle line:82% position:46% size:100% waarbij de onderliggende argumentatie is dat wij een betere speler en een grotere partij 00:32:43.990 --> 00:32:44.350 align:middle line:82% position:46% size:100% willen zijn bij het onlinegokken. 00:32:44.350 --> 00:32:54.350 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn controlerende taak vind ik dat ik alle recht heb om te vragen of dit een vanzelfsprekende stap is. 00:32:57.970 --> 00:32:59.910 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg zei wat over KLM. 00:32:59.910 --> 00:33:05.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar met andere partijen ook een motie over ingediend, om kerosinehandelaren en 00:33:05.640 --> 00:33:10.070 align:middle line:82% position:46% size:100% leasemaatschappijen ook een deel van de schade te laten betalen, zodat we dat niet alleen 00:33:10.420 --> 00:33:12.760 align:middle line:82% position:46% size:100% met publieke middelen steunen. 00:33:12.760 --> 00:33:15.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt de heer Slootweg dat ook echt een voorwaarde voor een vervolgpakket? 00:33:15.570 --> 00:33:20.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt zeker voor de PvdA. 00:33:20.710 --> 00:33:24.950 align:middle line:82% position:46% size:100% In het debat dat we toen hebben gehad, hebben we gekeken naar alle partijen die invloed hebben en 00:33:24.950 --> 00:33:26.280 align:middle line:82% position:46% size:100% kunnen bijdragen aan de kostenreductie. 00:33:28.870 --> 00:33:34.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het een heel interessante opvatting, maar ik wil graag alle feiten horen. 00:33:34.700 --> 00:33:38.790 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer heeft die vraag ook gesteld aan de minister. 00:33:38.790 --> 00:33:39.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat de heer Nijboer mij toestaat om dat allemaal te wegen, want dat heb 00:33:39.090 --> 00:33:40.130 align:middle line:82% position:46% size:100% ik eigenlijk nog wel nodig. 00:33:40.130 --> 00:33:43.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:33:43.190 --> 00:33:48.120 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer is hiermee beantwoord. 00:33:48.120 --> 00:33:51.460 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Alkaya, gaat uw gang. 00:33:51.460 --> 00:33:58.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil toch graag het standpunt van het CDA over de commissarissensalarissen helder krijgen. 00:33:58.910 --> 00:34:08.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Vindt het CDA dat die salarissen überhaupt te laag zijn en dat ze omhoog moeten, maar vanwege de 00:34:08.580 --> 00:34:10.650 align:middle line:82% position:46% size:100% coronacrisis nu even niet, uit solidariteit? 00:34:10.650 --> 00:34:18.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Of is het CDA het met ons, met de SP, eens dat die salarissen, die vergoedingen, al royaal zijn? 00:34:18.950 --> 00:34:24.530 align:middle line:82% position:46% size:100% €35.000, €40.000 per jaar voor een bijbaantje: is dat niet al goed genoeg? 00:34:24.750 --> 00:34:30.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Tja, of het goed genoeg is … Ik vind het volgende echt belangrijk. 00:34:30.600 --> 00:34:36.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het een heel rare timing als je dit nu doet, terwijl je in de hele wereld ziet 00:34:36.350 --> 00:34:38.780 align:middle line:82% position:46% size:100% dat mensen hun baan verliezen. 00:34:41.090 --> 00:34:48.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het ook niet goed halen uit de argumentatie die verder wordt gegeven. 00:34:48.270 --> 00:34:53.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Mochten er meer zaken zijn, dan wil ik die echt graag horen, maar deze argumentatie vind ik op dit moment 00:34:53.420 --> 00:34:59.720 align:middle line:82% position:46% size:100% niet overtuigend, want het is niet moeilijk om deskundig en gekwalificeerd personeel te krijgen. 00:34:59.720 --> 00:35:04.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lijkt mij voornamelijk relevant als daar een knelpunt zit. 00:35:04.960 --> 00:35:08.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Aanvullend nog, de heer Alkaya 00:35:08.380 --> 00:35:13.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan constateer ik dus dat het minder te maken heeft met de timing, maar dat er echt een analyse onder ligt 00:35:13.590 --> 00:35:17.660 align:middle line:82% position:46% size:100% van het CDA dat het überhaupt niet nodig is, omdat het op dit moment geen problemen oplevert. 00:35:17.660 --> 00:35:20.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij om dat te horen van het CDA. 00:35:20.270 --> 00:35:29.300 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Alkaya zegt: als er geen probleem is, waarom zou je dit dan gaan oplossen? 00:35:29.300 --> 00:35:31.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een stelregel die ik altijd wel wil volgen. 00:35:31.570 --> 00:35:34.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:35:34.080 --> 00:35:36.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik nu het woord aan de heer Sneller namens D66. 00:35:36.450 --> 00:35:40.160 align:middle line:82% position:46% size:100% O, er is nog een interruptie van de heer Van Raan. 00:35:40.160 --> 00:35:41.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat uw gang. 00:35:41.780 --> 00:35:47.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed om het standpunt van het CDA te horen over die vergoedingen voor commissarissen. 00:35:48.840 --> 00:35:56.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de heer Slootweg ook de berichtgeving gevolgd over de omzetting van in ieder geval het Franse deel 00:35:56.910 --> 00:36:01.730 align:middle line:82% position:46% size:100% van de leningen naar mogelijk eigen vermogen? 00:36:01.870 --> 00:36:03.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Heeft de heer Slootweg daar ook een mening over? 00:36:03.670 --> 00:36:05.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaat het neem ik aan over Air France-KLM. 00:36:06.390 --> 00:36:16.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zei u er niet bij, dus ik dacht: voordat ik … Laat ik het zo zeggen. 00:36:21.000 --> 00:36:24.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij hebben we dat in het debat dat we toen hebben gehad over Air France-KLM, ook gezegd. 00:36:24.090 --> 00:36:34.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het heel belangrijk dat KLM een grote speler in Nederland is. 00:36:35.230 --> 00:36:36.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar lopen de wegen tussen de heer Van Raan en mij toch uiteen, denk ik. 00:36:36.820 --> 00:36:44.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik de context in Nederland zie waarin KLM zijn activiteiten moet doen, dan heb ik het gevoel dat 00:36:44.980 --> 00:36:54.160 align:middle line:82% position:46% size:100% wij daarin echt proberen bij te dragen aan de meest duurzame luchtvaartmaatschappij die er is. 00:36:54.160 --> 00:37:00.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders dan de heer Van Raan denk ik niet dat mensen niet gaan vliegen als KLM hier weg is en dat je 00:37:00.990 --> 00:37:03.780 align:middle line:82% position:46% size:100% daarmee meteen je klimaatdoelstellingen bereikt. 00:37:04.530 --> 00:37:06.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat is het eerste punt van het antwoord op de vraag van de heer Van Raan. 00:37:08.330 --> 00:37:18.330 align:middle line:82% position:46% size:100% De tweede vraag, ook door de heer Van Raan gesteld, is wat er op middellange en langere termijn gaat 00:37:23.210 --> 00:37:27.860 align:middle line:82% position:46% size:100% gebeuren en hoelang dat nodig is. 00:37:27.860 --> 00:37:33.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het in ieder geval verschrikkelijk vinden dat wij, als wij een duurzame luchtvaartmaatschappij 00:37:33.950 --> 00:37:39.060 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, dat eigenlijk zouden laten lopen. 00:37:39.060 --> 00:37:49.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben wel van mening dat we echt moeten kijken naar wat nodig is om KLM een plek te blijven geven. 00:37:49.940 --> 00:37:57.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik verwacht dan ook van het kabinet dat het uit gaat zoeken hoe dat kan worden verwezenlijkt. 00:37:57.690 --> 00:37:59.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:37:59.410 --> 00:38:02.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Aanvullend, de heer Van Raan. 00:38:02.860 --> 00:38:04.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, zeker aanvullend. 00:38:04.120 --> 00:38:10.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Want in dit antwoord, overigens een antwoord op een niet-gestelde vraag, toont het CDA zich zeer 00:38:10.550 --> 00:38:16.940 align:middle line:82% position:46% size:100% onverantwoordelijk ten opzichte van het milieu, als we de positie van KLM als uitgangspunt nemen en niet 00:38:16.940 --> 00:38:23.070 align:middle line:82% position:46% size:100% het gegeven dat de uitstoot van de luchtvaart in Nederland met ongeveer een derde moet dalen. 00:38:23.250 --> 00:38:33.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag ging over berichtgeving over leningen aan het Franse deel van Air France-KLM en het verzoek aan 00:38:38.650 --> 00:38:45.540 align:middle line:82% position:46% size:100% de Europese Commissie om dat om te zetten naar een eeuwigdurende lening, waardoor de lening op de balans 00:38:45.540 --> 00:38:51.290 align:middle line:82% position:46% size:100% niet meer bij het vreemd vermogen hoort, maar bij het eigen vermogen, waardoor de positie verbetert. 00:38:51.290 --> 00:38:56.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar hoort ook een financieringsplan bij. 00:38:56.730 --> 00:39:00.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat vindt de heer Slootweg daarvan? 00:39:01.160 --> 00:39:11.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was mijn vraag, die ik nog even zal verduidelijken. 00:39:14.000 --> 00:39:23.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Door deze constructie wordt het eigen vermogen vergroot, terwijl de andere 00:39:23.150 --> 00:39:24.770 align:middle line:82% position:46% size:100% aandeelhouders eigenlijk niks doen. 00:39:32.290 --> 00:39:33.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat vindt u daarvan? 00:39:33.470 --> 00:39:40.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dit niet zozeer willen beoordelen op het instrument, maar meer op de vraag 00:39:40.060 --> 00:39:43.320 align:middle line:82% position:46% size:100% wat je doel is met KLM. 00:39:43.320 --> 00:39:48.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij denken dat KLM een essentiële rol heeft voor Nederland. 00:39:48.510 --> 00:39:57.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat luchtvaart een essentiële rol zal hebben om werelden en continenten met elkaar te verbinden. 00:39:58.620 --> 00:40:05.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Met de heer Van Raan ben ik bezig met een zoektocht naar hoe we dat zo duurzaam mogelijk kunnen gaan doen. 00:40:09.220 --> 00:40:17.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik eigenlijk belangrijker dan de vraag welk instrument je daar op korte termijn voor nodig hebt. 00:40:17.590 --> 00:40:23.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor ons is namelijk van belang dat KLM gewoon een rol blijft spelen. 00:40:24.160 --> 00:40:26.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:40:26.160 --> 00:40:28.300 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller, aan u het woord namens D66. 00:40:28.300 --> 00:40:33.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Laat ik me om te beginnen aansluiten bij het CDA als het gaat om het voorstel om de 00:40:33.660 --> 00:40:35.310 align:middle line:82% position:46% size:100% salarissen van commissarissen te verhogen. 00:40:35.310 --> 00:40:39.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat niet alleen een verkeerde timing is, maar ik denk dat de onderliggende analyse niet 00:40:39.910 --> 00:40:41.680 align:middle line:82% position:46% size:100% dragend is om dat voorstel te doen. 00:40:42.150 --> 00:40:48.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister daarom verzoeken om dat voorstel van tafel te halen. 00:40:48.310 --> 00:40:53.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil eerst achteruit kijken en daarna vooruit, allebei met drie punten. 00:40:54.000 --> 00:41:01.440 align:middle line:82% position:46% size:100% In het regeerakkoord staan eigenlijk twee opdrachten voor de minister over staatsdeelnemingen. 00:41:01.440 --> 00:41:03.830 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste gaat over ABN en de tweede over de Volksbank. 00:41:03.830 --> 00:41:09.850 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde heeft al goed uitgelegd dat er bij ABN moest worden verkocht, en drie 00:41:09.850 --> 00:41:15.100 align:middle line:82% position:46% size:100% weken voordat het regeerakkoord werd ondertekend, werden de laatste aandelen door de voorganger 00:41:15.100 --> 00:41:15.510 align:middle line:82% position:46% size:100% van deze minister verkocht. 00:41:15.510 --> 00:41:25.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Sindsdien is er geen enkel aandeel verkocht en is ons aandeel ABN in ieder geval tussen de 9 en 10 00:41:27.220 --> 00:41:31.890 align:middle line:82% position:46% size:100% miljard minder waard geworden, zonder dat wij een beeld hebben waarom dat nou gebeurd is. 00:41:32.550 --> 00:41:39.890 align:middle line:82% position:46% size:100% De verwijzing in antwoorden op onze schriftelijke vragen is steeds dat het markt- en koersgevoelige 00:41:39.930 --> 00:41:42.530 align:middle line:82% position:46% size:100% informatie is, zodat daar niks over gezegd kan worden. 00:41:42.530 --> 00:41:46.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat drie jaar na dato nog steeds het geval, vraag ik de minister. 00:41:46.400 --> 00:41:54.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Of kan hij daar nu meer over zeggen?De Volksbank moest worden klaargemaakt voor verzelfstandiging en daar 00:41:54.310 --> 00:41:56.010 align:middle line:82% position:46% size:100% moest een besluit over worden genomen. 00:41:56.720 --> 00:42:01.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn gevoel is toch dat we na drie jaar eigenlijk verder van dat punt vandaan zijn 00:42:01.310 --> 00:42:02.950 align:middle line:82% position:46% size:100% dan toen dit kabinet aantrad. 00:42:02.950 --> 00:42:05.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Deelt de minister die inschatting? 00:42:05.580 --> 00:42:10.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat dit controversieel is verklaard, maar zouden we ook toekomstopties krijgen? 00:42:10.710 --> 00:42:13.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Die werden ons vorig jaar in het vooruitzicht gesteld, dus los van het antwoord op de vraag 00:42:13.810 --> 00:42:15.830 align:middle line:82% position:46% size:100% of de bank klaar was voor dat besluit. 00:42:16.600 --> 00:42:24.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Het spectrum liep van "nationaliseren", van de PVV, tot "zoek de hoogste bieder" — zo vat ik de positie 00:42:24.670 --> 00:42:31.490 align:middle line:82% position:46% size:100% van de VVD oneerbiedig samen — tot "coöperatie" of "zoek een maatschappelijk rol". 00:42:31.570 --> 00:42:33.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben we ook niet gekregen. 00:42:33.260 --> 00:42:43.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is dus: met welke boodschap wordt dit naar het volgende kabinet geschoven? 00:42:43.690 --> 00:42:49.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil wel graag opgemerkt hebben dat ik vorig jaar niet heb gepleit voor "de hoogste bieder". 00:42:49.100 --> 00:42:55.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb vorig jaar gezegd: deze bank moet vol op ICT gaan inzetten en daar heb je een partner voor nodig, 00:42:55.940 --> 00:42:58.650 align:middle line:82% position:46% size:100% een kapitaalkrachtige partner of een ICT-partner. 00:42:58.650 --> 00:43:02.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geloof niet dat we het hebben gehad over een beursgang of over het op een andere manier 00:43:02.220 --> 00:43:05.010 align:middle line:82% position:46% size:100% zomaar op de markt gooien. 00:43:05.010 --> 00:43:07.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wil ik wel even opgemerkt hebben. 00:43:07.440 --> 00:43:11.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zat niet direct een vraag in, maar misschien geeft het de heer Sneller wel 00:43:11.090 --> 00:43:12.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is terecht dat de heer Van der Linde dit zegt. 00:43:12.550 --> 00:43:17.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom leidde ik het in met een niet al te flatteuze samenvatting van de positie. 00:43:17.950 --> 00:43:19.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeerde het spectrum te schetsen. 00:43:19.530 --> 00:43:26.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de heer Van der Linde het met mij eens is dat hij degene was met de minste sympathie voor een 00:43:26.550 --> 00:43:33.130 align:middle line:82% position:46% size:100% coöperatievorm of een maatschappelijke rol en dat dit belangrijker moet worden bij de positionering van de 00:43:33.130 --> 00:43:35.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Volksbank nadat die verzelfstandigd is. 00:43:35.540 --> 00:43:38.360 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde knikt, dus hij zal het daarmee eens zijn. 00:43:38.360 --> 00:43:39.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, daarmee doe ik hem meer recht. 00:43:39.010 --> 00:43:40.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ben ik blij om. 00:43:40.780 --> 00:43:46.910 align:middle line:82% position:46% size:100% De toekomstopties en die dingen tegen elkaar afwegen: de behoefte om te investeren in ICT, 00:43:46.910 --> 00:43:48.550 align:middle line:82% position:46% size:100% die wij volgens mij breed zien, wordt daarbij bijvoorbeeld ook meegewogen. 00:43:48.550 --> 00:43:54.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook die hebben we niet gekregen, dus waarmee moet het volgende kabinet nou aan de slag? 00:43:54.060 --> 00:43:58.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is eigenlijk toch gewoon drie jaar lang vooruitgeschoven. 00:43:58.300 --> 00:44:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Het derde punt bij de achteruitblik betreft KLM. 00:44:01.250 --> 00:44:08.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Air France-KLM is er ergens halverwege als staatsdeelneming bij gekomen. 00:44:08.010 --> 00:44:11.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Die was eigenlijk bedoeld om de staatsgaranties te regelen. 00:44:11.590 --> 00:44:16.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk werden die niet geregeld door de staatsdeelneming, maar omdat coronahulp nodig was. 00:44:16.590 --> 00:44:18.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is volgens mij de korte samenvatting. 00:44:18.660 --> 00:44:27.150 align:middle line:82% position:46% size:100% De andere doelstellingen van het verwerven van de aandelen Air France-KLM — een meer rationele 00:44:27.150 --> 00:44:32.560 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsvoering en het verkrijgen van meer invloed in de raad van commissarissen — zijn uiteindelijk 00:44:32.560 --> 00:44:34.300 align:middle line:82% position:46% size:100% ook niet bereikt, of in ieder geval nog niet. 00:44:35.320 --> 00:44:37.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag is hoe dit nou verder moet. 00:44:37.410 --> 00:44:42.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Of moeten we dat inderdaad verwachten van de voorwaarden die worden gesteld aan de 00:44:42.810 --> 00:44:50.180 align:middle line:82% position:46% size:100% eventuele bijdrage aan die kapitaalversterking?Dan een blik vooruit. 00:44:50.180 --> 00:44:54.210 align:middle line:82% position:46% size:100% De gebrekkige informatiepositie van de Kamer bij het niet verkopen van ABN AMRO noemde ik al even. 00:44:54.210 --> 00:44:59.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarover hebben wij een gesprek gehad met NLFI; we waren toch aan het zoeken naar een manier 00:44:59.590 --> 00:45:03.520 align:middle line:82% position:46% size:100% om de controlerende taak van de Kamer bij dat soort punten te versterken. 00:45:03.520 --> 00:45:07.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat een van de dingen is die voor de volgende periode hoog op de agenda moeten komen, 00:45:07.280 --> 00:45:09.940 align:middle line:82% position:46% size:100% ook als we naar die nieuwe nota gaan kijken. 00:45:09.940 --> 00:45:10.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, mijn tweede punt. 00:45:10.880 --> 00:45:16.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Naar aanleiding van de beleidsdoorlichting wordt gezegd dat in die nota een aantal belangrijke 00:45:16.490 --> 00:45:18.160 align:middle line:82% position:46% size:100% punten en conclusies zitten. 00:45:18.160 --> 00:45:22.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is geen helder afwegingskader voor het bepalen van de omvang van een staatsdeelneming. 00:45:22.770 --> 00:45:28.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is geen goede set van criteria op basis waarvan kan worden besloten of iets een staats- 00:45:28.630 --> 00:45:31.190 align:middle line:82% position:46% size:100% of beleidsdeelneming moet worden. 00:45:31.700 --> 00:45:36.370 align:middle line:82% position:46% size:100% De buitenlandse investeringen, waar ik een aantal keren vragen over heb gesteld, de criteria en de 00:45:36.370 --> 00:45:38.700 align:middle line:82% position:46% size:100% overwegingen moeten nader worden geëxpliciteerd. 00:45:38.700 --> 00:45:40.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er heel blij om dat dat gaat gebeuren. 00:45:40.600 --> 00:45:44.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de suggestie van de experts die bij de beleidsdoorlichting hebben meegekeken, namelijk om 00:45:44.970 --> 00:45:50.170 align:middle line:82% position:46% size:100% de financiële en niet-financiële waardecreatie voor de samenleving op de langere termijn een zwaardere 00:45:50.170 --> 00:45:50.760 align:middle line:82% position:46% size:100% positie te geven, lijkt mij heel goed. 00:45:50.760 --> 00:45:59.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voeg daaraan de suggestie toe om dan ook de criteria uit het Handboek Investeringen — tot de 00:45:59.260 --> 00:46:03.160 align:middle line:82% position:46% size:100% beantwoording van de feitelijke vragen kende ik het bestaan daarvan niet, maar ik ben daar wel blij mee 00:46:03.160 --> 00:46:09.700 align:middle line:82% position:46% size:100% — te gebruiken voor de rapportage aan de Kamer die we hebben afgesproken, en om daarbij de afwijking van 00:46:09.700 --> 00:46:10.890 align:middle line:82% position:46% size:100% de Corporate Governance Code te betrekken. 00:46:10.890 --> 00:46:13.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan kregen we in de vorm van een heel mooie tabel een overzicht. 00:46:13.330 --> 00:46:18.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou volgens mij heel goed zijn, zodat de Kamer daar gewoon jaarlijks een mening over kan hebben. 00:46:19.940 --> 00:46:24.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat het volgende kabinet dan maar slagvaardig met die nieuwe nota aan de slag gaat. 00:46:24.740 --> 00:46:26.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ten slotte TenneT. 00:46:26.280 --> 00:46:32.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Eigenlijk is sinds vorig jaar mei de strategie om alle ballen bij Duitsland te leggen. 00:46:32.810 --> 00:46:36.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag die wij hadden gesteld in het schriftelijk overleg, namelijk of het niet verstandig zou zijn 00:46:36.340 --> 00:46:43.340 align:middle line:82% position:46% size:100% om toch nu al na te denken over andere varianten — de minister zei eerder al dat het goed is om altijd 00:46:43.340 --> 00:46:48.310 align:middle line:82% position:46% size:100% een plan B en soms zelfs een plan C op tafel te hebben — werd toen eigenlijk afgedaan. 00:46:48.460 --> 00:46:52.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag is nu inderdaad waar we dan nu staan en hoe we daarmee doorgaan. 00:46:52.630 --> 00:46:58.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik nu het woord aan de heer Alkaya namens de SP. 00:46:58.370 --> 00:46:59.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 00:46:59.980 --> 00:47:05.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat wij op de valreep van de verkiezingen nog over onze staatsdeelnemingen spreken, want 00:47:05.150 --> 00:47:10.400 align:middle line:82% position:46% size:100% er staan veel onderwerpen op de agenda waarbij we stil moeten staan. 00:47:10.400 --> 00:47:13.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal daar dus direct toe overgaan. 00:47:13.420 --> 00:47:18.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat de commissie de discussie over de toekomst van de Volksbank 00:47:18.540 --> 00:47:20.200 align:middle line:82% position:46% size:100% controversieel heeft verklaard. 00:47:22.520 --> 00:47:23.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Daardoor blijft deze bank dus voorlopig in overheidshanden. 00:47:23.560 --> 00:47:27.510 align:middle line:82% position:46% size:100% De partijen hebben hierover uiteenlopende ideeën; het is dus goed dat de kiezer hierover 00:47:27.510 --> 00:47:28.600 align:middle line:82% position:46% size:100% een oordeel kan vellen. 00:47:28.600 --> 00:47:33.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap dat D66 en VVD daar alsnog vragen over stellen, want zij waren er überhaupt geen voorstander 00:47:33.630 --> 00:47:36.430 align:middle line:82% position:46% size:100% van om dit controversieel te verklaren. 00:47:36.430 --> 00:47:41.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het verbaast mij dat ook de PVV hier allerlei bespreekpunten op tafel legt, want zij is van mening 00:47:41.380 --> 00:47:47.720 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de kiezer hierover moet gaan voordat we het over de toekomst van de Volksbank kunnen hebben. 00:47:47.720 --> 00:47:57.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de minister is wat zijn conclusie is met betrekking tot ABN AMRO. 00:47:59.350 --> 00:48:04.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Trekt hij de conclusie dat het eigenlijk niet meer vanzelfsprekend is dat hij op het gebied van ABN AMRO 00:48:04.510 --> 00:48:08.760 align:middle line:82% position:46% size:100% onomkeerbare stappen zet, nu wij de discussie over de toekomst van de Volksbank controversieel hebben 00:48:08.760 --> 00:48:10.550 align:middle line:82% position:46% size:100% verklaard?Een andere staatsdeelneming die wat ons betreft essentieel is, is de staatsdeelneming in NS. 00:48:10.550 --> 00:48:16.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij lezen dat de beschikbaarheidsvergoeding wordt verlengd tot 1 juli 2021 en dat er perspectief is op 00:48:16.500 --> 00:48:19.810 align:middle line:82% position:46% size:100% een aanvullende verlenging tot 31 december 2021. 00:48:19.810 --> 00:48:22.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een goede zaak. 00:48:22.480 --> 00:48:27.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de NS denkt dat het aantal reizigers helemaal niet meer op het oude niveau zal komen en kijkt 00:48:27.550 --> 00:48:29.310 align:middle line:82% position:46% size:100% daarom naar besparingsmogelijkheden. 00:48:29.410 --> 00:48:35.430 align:middle line:82% position:46% size:100% NS kijkt daarom ook naar mogelijkheden om in totaal 2.300 arbeidsplekken te schrappen, maar 00:48:35.430 --> 00:48:38.830 align:middle line:82% position:46% size:100% wel via een natuurlijk verloop. 00:48:39.200 --> 00:48:44.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ook, want de komende jaren gaan 2.500 NS-medewerkers met pensioen. 00:48:44.380 --> 00:48:47.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Het vermijden van gedwongen ontslagen lijkt gelukkig mogelijk. 00:48:47.640 --> 00:48:49.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister toezeggen dat hij in gesprekken over steun aan onze nationale spoorwegen 00:48:49.700 --> 00:48:56.300 align:middle line:82% position:46% size:100% niet zal aandringen op gedwongen ontslagen of op nog meer krimp? 00:48:56.300 --> 00:49:01.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij KLM heeft de minister dit namelijk wel gedaan en daardoor is hij medeverantwoordelijk 00:49:01.770 --> 00:49:04.190 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de gevolgen daarvan. 00:49:04.190 --> 00:49:04.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de KLM. 00:49:04.980 --> 00:49:08.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou de minister willen herinneren aan de aangenomen motie waarin wordt verzocht de invloed van de Staat, 00:49:08.300 --> 00:49:13.040 align:middle line:82% position:46% size:100% die het publieke belang in deze staatsdeelneming vertegenwoordigt, te vergroten. 00:49:14.180 --> 00:49:19.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben natuurlijk het liefst dat dit ten koste gaat van de private investeerders, die nog steeds het 00:49:19.730 --> 00:49:22.800 align:middle line:82% position:46% size:100% merendeel van de aandelen Air France-KLM hebben. 00:49:22.800 --> 00:49:27.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Want als een bedrijf echt niet failliet mag gaan, zoals KLM, dan hoort het simpelweg 00:49:27.050 --> 00:49:29.370 align:middle line:82% position:46% size:100% niet thuis op de vrije markt. 00:49:30.190 --> 00:49:32.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan over de kansspelen en de Nederlandse loterijen. 00:49:32.750 --> 00:49:34.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Het CDA heeft daar ook al het een en ander over gezegd. 00:49:34.840 --> 00:49:39.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij zijn blij met de inspanningen om gokverslaving aan te pakken, bijvoorbeeld via de klantenservice 00:49:39.580 --> 00:49:44.130 align:middle line:82% position:46% size:100% en het beperken van het aantal loten dat per transactie op de websites kan worden gekocht. 00:49:44.130 --> 00:49:47.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar erg demotiverend is dit nog allemaal niet. 00:49:47.960 --> 00:49:52.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet meer mogelijk om per transactie meer dan 100 loten te kopen of om meer dan 00:49:52.490 --> 00:49:57.540 align:middle line:82% position:46% size:100% €5.000 per week te besteden, maar het gaat nog steeds om heel forse bedragen. 00:49:58.790 --> 00:50:03.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook wordt nog steeds succesvol campagne gevoerd en reclame gemaakt voor TOTO. 00:50:03.330 --> 00:50:09.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Koning TOTO is overduidelijk gericht op jongeren, wat in strijd lijkt met het kansspelenbeleid. 00:50:09.230 --> 00:50:14.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister bereid om gokverslavingen via staatsdeelnemingen verder aan te pakken? 00:50:14.690 --> 00:50:15.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Want die spelen daar gewoon een rol in. 00:50:15.720 --> 00:50:20.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ten slotte een algemeen punt waar we het zojuist over hebben gehad. 00:50:20.370 --> 00:50:26.360 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn blij met de toegenomen aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen bij 00:50:26.360 --> 00:50:31.990 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelnemingen, maar een eerlijk beloningenbeleid is daar natuurlijk ook een onderdeel van. 00:50:31.990 --> 00:50:36.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zou mijn fractie het zeer begrijpelijk vinden als de vergoedingen voor commissarissen niet 00:50:37.280 --> 00:50:39.650 align:middle line:82% position:46% size:100% omhooggaan; dat lezen wij eigenlijk in de stukken. 00:50:39.650 --> 00:50:41.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wat in de Kamerstukken staat. 00:50:41.530 --> 00:50:46.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ben ik een beetje verbaasd over de woorden van de minister in Het Financieele Dagblad van gisteren. 00:50:46.820 --> 00:50:49.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin zegt hij dat dit eigenlijk wél zou moeten. 00:50:49.940 --> 00:50:54.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de minister is: zegt hij dat dan als minister van Financiën, of zegt hij 00:50:54.320 --> 00:50:54.920 align:middle line:82% position:46% size:100% dat als lijsttrekker van het CDA? 00:50:54.920 --> 00:50:59.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan vind ik het weer gek dat de CDA-fractie zegt: eigenlijk vinden wij dat niet nodig. 00:50:59.400 --> 00:51:03.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus wat is de waarde van die woorden? 00:51:04.090 --> 00:51:06.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaan die commissarissensalarissen nu omhoog? 00:51:06.460 --> 00:51:08.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Moeten die commissarissensalarissen wat de minister betreft nu omhoog of niet? 00:51:08.970 --> 00:51:14.150 align:middle line:82% position:46% size:100% En als die niet omhoog moeten, heeft dat dan met de timing te maken, of is het dan simpelweg niet 00:51:14.150 --> 00:51:17.390 align:middle line:82% position:46% size:100% nodig, omdat de analyse ontbreekt? 00:51:18.360 --> 00:51:24.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je als CDA-lijsttrekker zegt dat die salarissen, die vergoedingen, omhoog zouden moeten, dan 00:51:24.470 --> 00:51:26.040 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat op zijn minst eerlijk. 00:51:26.040 --> 00:51:27.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heeft de kiezer straks wat te kiezen. 00:51:27.530 --> 00:51:31.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ze vinden dat het minimumloon omhoog moet, dan kiezen ze voor de SP, en als ze vinden dat 00:51:31.130 --> 00:51:35.240 align:middle line:82% position:46% size:100% de salarissen voor de commissarissen omhoog moeten, dan kunnen ze op het CDA stemmen. 00:51:35.240 --> 00:51:38.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar zeg dat dan ook gewoon eerlijk erbij. 00:51:38.910 --> 00:51:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Deelt de minister de mening dat de huidige vergoedingen van de commissarissen ook buiten de 00:51:43.610 --> 00:51:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% coronacrisis gewoon royaal zijn en dat een verhoging dus niet nodig is?Dank u wel, voorzitter. 00:51:49.000 --> 00:51:50.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 00:51:50.540 --> 00:51:55.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb begrepen dat de minister gelijk wil doorgaan met de beantwoording. 00:51:55.070 --> 00:51:58.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zal de beantwoording gaan doen in blokjes. 00:51:58.260 --> 00:52:01.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Die blokjes zal hij zo dadelijk ook even opnoemen, zo heb ik begrepen. 00:52:01.340 --> 00:52:03.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal even meeschrijven. 00:52:03.120 --> 00:52:06.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou aan de leden willen voorstellen dat we het blokje gewoon even afwerken en dan de 00:52:07.860 --> 00:52:09.860 align:middle line:82% position:46% size:100% gelegenheid geven voor interrupties. 00:52:09.860 --> 00:52:11.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan houden we het mooi overzichtelijk. 00:52:11.660 --> 00:52:13.310 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft twee interrupties in tweeën, dus vier vragen. 00:52:13.310 --> 00:52:19.360 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben genoeg tijd, dus als we daar niet mee uitkomen, kijken we even hoe we daarmee omgaan. 00:52:19.360 --> 00:52:21.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat overleg ik dan vooraf met u. 00:52:21.750 --> 00:52:23.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is aan de minister. 00:52:23.210 --> 00:52:28.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank. Met uw goedvinden ga ik een paar inleidende dingen zeggen over de staatsdeelnemingen en 00:52:28.290 --> 00:52:31.250 align:middle line:82% position:46% size:100% loop ik dan de staatsdeelnemingen een voor een af. 00:52:31.250 --> 00:52:35.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna zal ik wat over de commissarissen zeggen, en dan kom ik nog bij een paar overige dingen. 00:52:35.920 --> 00:52:43.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Na de inleiding wil ik het dus hebben over KLM, ABN, de Volksbank, TenneT en NS, dan over de 00:52:46.390 --> 00:52:47.800 align:middle line:82% position:46% size:100% commissarissen en dan over overige dingen. 00:52:47.800 --> 00:52:57.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heeft de staatssecretaris welgeteld één of misschien twee vragen over zijn 00:52:57.280 --> 00:53:00.370 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelnemingen en het gokken. 00:53:00.370 --> 00:53:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Mag ik ... 00:53:02.910 --> 00:53:09.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor dat we even wachten tot de bel achter de rug is. 00:53:09.500 --> 00:53:11.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat duurt volgens mij een volle minuut. 00:53:11.790 --> 00:53:14.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb altijd de goede gewoonte dat ik probeer om tijdens zo'n minuut ook nog 00:53:14.550 --> 00:53:16.010 align:middle line:82% position:46% size:100% wat zinnige dingen te zeggen. 00:53:16.010 --> 00:53:23.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is best wel lastig als zo'n bel afgaat, maar het maakt wel dat de stilte die door deze bel 00:53:23.690 --> 00:53:27.630 align:middle line:82% position:46% size:100% doorbroken wordt, in ieder geval ingevuld wordt. 00:53:27.630 --> 00:53:37.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo probeer ik langzamerhand te komen tot het einde van de bel. 00:53:39.580 --> 00:53:40.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat lukt zelden. 00:53:40.180 --> 00:53:50.180 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer is wel van mij gewend dat ik dit doe. 00:53:52.820 --> 00:53:57.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu hoop ik maar dat de bel zo dadelijk ook ten einde is. 00:53:57.180 --> 00:53:58.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kunnen we het woord weer geven aan de minister ... 00:53:58.110 --> 00:54:00.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Bedankt, voorzitter. Het is een mooi moment voor contemplatie. 00:54:00.250 --> 00:54:06.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was nog vergeten te zeggen dat ik bij ABN en de Volksbank uiteraard ook de vragen 00:54:06.290 --> 00:54:09.180 align:middle line:82% position:46% size:100% rondom de NLFI zal meenemen. 00:54:09.180 --> 00:54:15.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Met uw goedvinden eerst een paar inleidende opmerkingen. 00:54:15.750 --> 00:54:23.270 align:middle line:82% position:46% size:100% We voeren dit overleg natuurlijk in een bijzondere tijd, ook voor de staatsdeelnemingen. 00:54:23.270 --> 00:54:25.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is bij een aantal staatsdeelnemingen echt veel aan de hand. 00:54:25.210 --> 00:54:28.600 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien allemaal hoe de luchtvaart is getroffen. 00:54:28.860 --> 00:54:36.550 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien allemaal hoe de NS is getroffen en hoe ook bijvoorbeeld de banken hiermee worstelen. 00:54:36.550 --> 00:54:45.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Overigens zijn er natuurlijk ook staatsdeelnemingen waarvoor het veel minder uitmaakt, maar ook dit debat 00:54:45.060 --> 00:54:48.980 align:middle line:82% position:46% size:100% laat zien hoe ingrijpend de gevolgen van corona zijn. 00:54:48.980 --> 00:54:55.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Om die reden is er natuurlijk ook heel nauw contact met de diverse staatsdeelnemingen 00:54:55.190 --> 00:54:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar je kan wel zien hoe de wereld totaal is veranderd, ook als je kijkt naar de debatten 00:54:59.170 --> 00:55:03.010 align:middle line:82% position:46% size:100% die we over te staatsdeelnemingen voerden bij het AO van een jaar geleden. 00:55:03.010 --> 00:55:11.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hecht er wel aan om nog een keer te benadrukken dat ik nog steeds van mening ben — ik heb dat vorig 00:55:11.940 --> 00:55:19.990 align:middle line:82% position:46% size:100% jaar ook gezegd — dat wij een heel mooie portfolio aan staatsdeelnemingen hebben, waar hard wordt gewerkt 00:55:19.990 --> 00:55:29.740 align:middle line:82% position:46% size:100% en heel goed werk wordt verricht voor ons land, waar mensen goed en zeer gewetensvol bezig zijn met 00:55:29.740 --> 00:55:36.160 align:middle line:82% position:46% size:100% allerlei taken die publiek, privaat of op het snijvlak van publiek en privaat zijn en waarvan wij het 00:55:36.160 --> 00:55:41.770 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk vinden om die als staatsdeelneming te hebben en over het algemeen, een paar uitzonderingen 00:55:41.770 --> 00:55:43.300 align:middle line:82% position:46% size:100% daargelaten, ook te houden. 00:55:44.890 --> 00:55:49.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Afgezien van de resultaten die door corona onder druk staan, ben ik van mening dat we echt zeer 00:55:49.470 --> 00:55:55.860 align:middle line:82% position:46% size:100% tevreden mogen zijn met de resultaten, in maatschappelijk opzicht, maar ook breder als het 00:55:55.860 --> 00:55:58.810 align:middle line:82% position:46% size:100% gaat om hoe staatsdeelnemingen presteren. 00:56:00.020 --> 00:56:06.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Voor de exacte resultaten zal ik verder gewoon verwijzen naar de officiële stukken. 00:56:06.430 --> 00:56:08.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou wel nog willen aansluiten bij wat de heer Alkaya zegt. 00:56:08.380 --> 00:56:14.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de heer Snels heeft dat vaker gezegd, maar hij is vandaag niet bij ons. 00:56:14.600 --> 00:56:15.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is natuurlijk zeer relevant. 00:56:15.470 --> 00:56:19.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Staatsdeelnemingen vervullen niet alleen in de ogen van de heer Alkaya, maar ook in mijn ogen 00:56:19.190 --> 00:56:24.250 align:middle line:82% position:46% size:100% echt een voortrekkersrol waar het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen. 00:56:24.250 --> 00:56:27.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben niet alleen die ambitie; dat doen ze ook. 00:56:27.740 --> 00:56:29.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doen ze met verve. 00:56:29.170 --> 00:56:35.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het buitengewoon goed om te zien dat dat zo serieus wordt opgepakt. 00:56:35.280 --> 00:56:42.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan ga ik door met KLM. 00:56:42.690 --> 00:56:48.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga proberen een aantal van de vragen die ik heb gekregen op het terrein van KLM, ABN, de Volksbank 00:56:49.260 --> 00:56:51.390 align:middle line:82% position:46% size:100% en uiteraard NLFI mee te nemen. 00:56:51.390 --> 00:56:59.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik denk dat de leden ook zullen begrijpen en hopelijk kunnen onderschrijven dat ik op dat punt ook 00:56:59.060 --> 00:57:05.120 align:middle line:82% position:46% size:100% een aantal antwoorden schuldig moet blijven, omdat die zich gewoon niet lenen voor een openbaar overleg. 00:57:05.120 --> 00:57:09.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met KLM en het zeer lastige vaarwater waar de onderneming in zit, 00:57:09.690 --> 00:57:12.170 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals eigenlijk de hele luchtvaart. 00:57:12.170 --> 00:57:16.830 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar meerdere keren over gesproken, ook vertrouwelijk. 00:57:16.830 --> 00:57:22.150 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben vorig jaar natuurlijk een hele forse stap gezet in het ter beschikking 00:57:22.150 --> 00:57:25.550 align:middle line:82% position:46% size:100% willen stellen van een lening. 00:57:25.550 --> 00:57:33.020 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben daar wel hele strikte voorwaarden aan willen koppelen, zowel ten aanzien van zaken die 00:57:33.020 --> 00:57:36.430 align:middle line:82% position:46% size:100% te maken hebben met de bedrijfsvoering — dan gaat het over salarissen, maar ook breder; de heer 00:57:36.430 --> 00:57:41.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Nijboer verwees daarnaar — als ten aanzien van zaken die te maken hebben met klimaat en overlast, 00:57:41.760 --> 00:57:42.910 align:middle line:82% position:46% size:100% bijvoorbeeld nachtvluchten. 00:57:42.910 --> 00:57:48.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat mij betreft is dat echt een afgewogen en verstandig pakket geweest, dat recht doet aan aan 00:57:48.750 --> 00:57:55.140 align:middle line:82% position:46% size:100% de ene kant het kunnen laten voortbestaan en naar we allen hopen laten floreren van de onderneming 00:57:55.140 --> 00:58:04.190 align:middle line:82% position:46% size:100% op de lange termijn, en aan de andere kant de maatschappelijke opvattingen die er zijn over wat 00:58:04.190 --> 00:58:09.440 align:middle line:82% position:46% size:100% je terug mag vragen als je er belastinggeld in steekt, al gaat het in dat geval om een lening en 00:58:09.440 --> 00:58:11.020 align:middle line:82% position:46% size:100% niet om een kapitaalstorting. 00:58:11.950 --> 00:58:14.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan de vragen. 00:58:14.930 --> 00:58:23.060 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst vroeg waarom geen gehoor is gegeven aan de motie om KLM los te weken. 00:58:23.060 --> 00:58:27.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Om het even heel precies te zeggen: die motie — ik dacht dat die van de heer Van Dijck was — ging erover 00:58:27.430 --> 00:58:29.750 align:middle line:82% position:46% size:100% dat je alle varianten zou moeten onderzoeken. 00:58:30.040 --> 00:58:34.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in de vertrouwelijke overleggen, maar ook publiekelijk gezegd dat wij uiteraard alle varianten 00:58:34.040 --> 00:58:40.030 align:middle line:82% position:46% size:100% onderzoeken en daarbij per definitie niet wegen voor alle eeuwigheid afsluiten. 00:58:40.670 --> 00:58:45.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar kijkend naar wat goed is voor de onderneming, en natuurlijk in de eerste plaats wat uiteindelijk goed 00:58:45.950 --> 00:58:55.370 align:middle line:82% position:46% size:100% is voor het Nederlands belang, kent zo'n route op dit moment echt meer nadelen dan voordelen. 00:58:55.370 --> 00:58:59.730 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben die motie dus wel uitgevoerd, maar we denken niet dat dat verstandig zou zijn, voor de 00:58:59.730 --> 00:59:02.630 align:middle line:82% position:46% size:100% onderneming of voor Nederland, in ieder geval niet in het vaarwater waarin we nu zitten. 00:59:08.050 --> 00:59:11.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vroeg de heer Van Aalst of we samen optrekken met KLM. 00:59:11.050 --> 00:59:17.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Zeker. We trekken zeer nauw op met KLM, en overigens ook met de Franse staat, ook weer in dialoog 00:59:17.360 --> 00:59:24.390 align:middle line:82% position:46% size:100% met de Europese Commissie, en er is zeer nauw contact met de onderneming. 00:59:25.330 --> 00:59:30.050 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde vroeg wat ik kwijt wil of kan over staatssteun. 00:59:30.050 --> 00:59:33.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft ook vaker gevraagd naar die zogenaamde remedies; dat moet ik hem ook nageven. 00:59:34.160 --> 00:59:41.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Simpel gezegd zijn die remedies stukken van je bedrijfsvoering die je moet inleveren 00:59:41.040 --> 00:59:42.090 align:middle line:82% position:46% size:100% op het moment dat je wil steunen. 00:59:42.090 --> 00:59:45.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar gaat dat dan over in het geval van een luchtvaartmaatschappij? 00:59:45.830 --> 00:59:48.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaat dan over slots. 00:59:48.240 --> 00:59:55.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Om een vergelijking te maken: toen de Duitse staat Lufthansa heeft gesteund, heeft men volgens mij 85 00:59:55.670 --> 00:59:58.890 align:middle line:82% position:46% size:100% slots op meerdere luchthavens moeten afstaan. 00:59:59.410 --> 01:00:04.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was een paar procent, zeg ik even uit mijn hoofd, van het aantal vluchten op Frankfurt en 01:00:04.120 --> 01:00:04.630 align:middle line:82% position:46% size:100% nog één andere luchthaven, meen ik. 01:00:04.630 --> 01:00:10.270 align:middle line:82% position:46% size:100% De exacte details over Lufthansa kan ik de Kamer wel aanleveren, maar die heb ik niet allemaal paraat. 01:00:10.270 --> 01:00:19.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Over één ding moet ik gewoon eerlijk zijn: op het moment dat de Franse en de Nederlandse staat dit 01:00:19.100 --> 01:00:26.430 align:middle line:82% position:46% size:100% traject zouden afronden — ik moet natuurlijk enigszins geclausuleerd praten — en ook de gesprekken met de 01:00:26.430 --> 01:00:33.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Commissie tot een einde zouden brengen, kan je op je vingers natellen dat de vraag van die remedies 01:00:33.260 --> 01:00:34.180 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon weer op tafel ligt. 01:00:34.180 --> 01:00:39.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dus echt voorkomen dat de heer Van der Linde over een paar maanden zou zeggen — we praten allemaal 01:00:39.540 --> 01:00:45.910 align:middle line:82% position:46% size:100% volstrekt hypothetisch — "U heeft dit gedaan; u heeft kapitaal gestort, samen met de Franse staat, 01:00:53.410 --> 01:00:55.330 align:middle line:82% position:46% size:100% of u heeft op de een of andere manier de onderneming willen helpen. 01:00:55.330 --> 01:01:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat je ervan uit moet gaan dat iedere partij die staatssteun ontvangt, een discussie 01:01:01.250 --> 01:01:06.790 align:middle line:82% position:46% size:100% krijgt met de Commissie over remedies, en dat remedies in vrijwel alle gevallen ook onderdeel 01:01:06.790 --> 01:01:09.320 align:middle line:82% position:46% size:100% van de overeenkomst zullen zijn. 01:01:09.320 --> 01:01:14.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Want dat laat het Duitse voorbeeld zo duidelijk zien, fors gesteund door de Duitse staat. 01:01:14.830 --> 01:01:23.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook remedies opgelegd die in dat Duitse geval — ik kan dat niet helemaal beoordelen — met name op 01:01:23.420 --> 01:01:26.970 align:middle line:82% position:46% size:100% twee luchthavens neer lijken te slaan. 01:01:27.740 --> 01:01:35.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan vroeg de heer Van Aalst nog naar ontslag bij KLM en de NOW. 01:01:35.490 --> 01:01:38.240 align:middle line:82% position:46% size:100% De luchtvaart is natuurlijk buitengewoon hard geraakt. 01:01:38.240 --> 01:01:46.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb vaker gezegd dat het zeer pijnlijk is dat er op allerlei plekken ontslag dreigt of sprake 01:01:46.000 --> 01:01:47.900 align:middle line:82% position:46% size:100% is van ontslag, ook in de luchtvaart. 01:01:48.930 --> 01:01:54.240 align:middle line:82% position:46% size:100% KLM probeert dat echt zo goed en zo netjes mogelijk te doen, daarbij ook kijkend naar natuurlijk verloop. 01:01:54.240 --> 01:01:59.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze komt met een sociaal plan en is daarover goed met de medewerkers in gesprek. 01:01:59.940 --> 01:02:07.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat dit juist in de luchtvaartsector helaas niet zonder dit type pijn gaat, ik 01:02:07.110 --> 01:02:10.850 align:middle line:82% position:46% size:100% vrees dat dat onvermijdelijk is. 01:02:10.850 --> 01:02:18.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarbij we overigens juist in dialoog met KLM niet zozeer hebben ingezet op de personele bezetting, als 01:02:18.370 --> 01:02:21.420 align:middle line:82% position:46% size:100% wel op de salarissen die de mensen verdienen. 01:02:21.420 --> 01:02:24.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hebben we ook aangegeven dat wij — ik zal daar zo meteen meer over zeggen — het 01:02:24.870 --> 01:02:29.570 align:middle line:82% position:46% size:100% ook echt fair vinden dat de sterkste schouders daar de zwaarste lasten dragen. 01:02:29.570 --> 01:02:36.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat herkennen de leden, denk ik, van de discussie die we in september/oktober hebben gevoerd 01:02:36.940 --> 01:02:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% met in het bijzonder de piloten. 01:02:42.670 --> 01:02:46.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan vroeg de heer Nijboer nog naar de contacten met de Franse staat. 01:02:46.580 --> 01:02:56.580 align:middle line:82% position:46% size:100% We trekken daar zeer nauw mee op, ook in het bredere speelveld. 01:02:56.840 --> 01:02:59.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn immers allerlei actoren bij betrokken: KLM, Air France-KLM, de Europese Commissie. 01:02:59.200 --> 01:03:02.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar vorige week nog contact over gehad met mijn Franse collega. 01:03:02.120 --> 01:03:10.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan daar in de vertrouwelijkheid meer over zeggen dan ik hier kan doen, maar die contacten met de Franse 01:03:10.090 --> 01:03:14.960 align:middle line:82% position:46% size:100% staat zijn intensief en goed, waarbij we ook vergelijkbare problemen ondervinden en waarbij we 01:03:14.960 --> 01:03:18.760 align:middle line:82% position:46% size:100% vergelijkbare hobbels te nemen hebben. 01:03:18.790 --> 01:03:24.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vroeg de heer Nijboer nog naar de koersontwikkeling en wat ik daarvan vind. 01:03:24.670 --> 01:03:28.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb steeds gezegd dat we die aandelen niet gekocht hebben om daar geld aan te verdienen. 01:03:28.400 --> 01:03:38.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je kijkt wat er met het aandeel KLM is gebeurd, dan is dat vergelijkbaar met de concurrentie. 01:03:38.550 --> 01:03:42.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geloof dat het aandeel KLM een procent of 60 is gedaald en Lufthansa zit om en nabij de 50%. 01:03:42.280 --> 01:03:44.830 align:middle line:82% position:46% size:100% IAG zit om en nabij de 70%. 01:03:44.830 --> 01:03:50.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat zien in wat voor vaarwater de hele sector zich bevindt. 01:03:50.260 --> 01:03:58.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet vrolijk, maar mijn indruk is niet dat Air France-KLM het nou evident veel slechter heeft 01:03:58.800 --> 01:04:05.870 align:middle line:82% position:46% size:100% gedaan, nog afgezien van het punt dat geld verdienen met koerswinst nooit een doelstelling is geweest 01:04:05.870 --> 01:04:06.600 align:middle line:82% position:46% size:100% van het Nederlandse kabinet. 01:04:06.600 --> 01:04:13.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dat is wat ik denk in de openbaarheid te kunnen zeggen over Air France-KLM. 01:04:13.030 --> 01:04:15.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we daarmee dat blokje gehad. 01:04:15.290 --> 01:04:17.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb een aantal interrupties gezien. 01:04:17.440 --> 01:04:20.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Allereerst een van de heer Van der Linde, daarna de heer Van Raan. 01:04:20.750 --> 01:04:21.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Over die remedies. 01:04:21.800 --> 01:04:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp best wat de minister zegt, maar het gaat mij er niet om dat ik, op het moment dat de minister 01:04:31.360 --> 01:04:36.810 align:middle line:82% position:46% size:100% met het pakketje hier komt, kan roepen: ik heb het nog zo gezegd en nu hebben we dit en dit en dit. 01:04:36.810 --> 01:04:41.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar het veel meer om gaat, is dat wij een poging moeten doen om het pakket 01:04:41.080 --> 01:04:43.150 align:middle line:82% position:46% size:100% in zijn samenhang te bekijken. 01:04:43.150 --> 01:04:45.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de reden. 01:04:45.360 --> 01:04:48.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap heel goed dat de minister over die remedies niet van tevoren zekerheid kan vragen 01:04:48.060 --> 01:04:52.430 align:middle line:82% position:46% size:100% van de Europese Commissie, maar hij kan wel sonderen welke kant het opgaat. 01:04:52.430 --> 01:05:02.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Als hij nu zegt dat een steunpakket een paar procent van de slots kost, dan praten we over 01:05:03.830 --> 01:05:09.100 align:middle line:82% position:46% size:100% heel andere grootheden dan wanneer het over de helft van de KLM-slots zou gaan. 01:05:09.100 --> 01:05:18.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat mij erom dat we dat pakket in zijn samenhang kunnen bekijken. 01:05:18.600 --> 01:05:23.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister zo veel mogelijk doen om dat voor elkaar te krijgen? 01:05:23.650 --> 01:05:26.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Natuurlijk proberen we dat in samenhang te bekijken. 01:05:26.840 --> 01:05:34.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik kan niet in de openbaarheid schetsen wat de stand van de discussies, zouden die 01:05:34.690 --> 01:05:36.430 align:middle line:82% position:46% size:100% plaatsvinden, op dit moment is. 01:05:36.430 --> 01:05:40.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wordt echt ingewikkeld, want daar doe ik de onderneming en de positie van 01:05:40.840 --> 01:05:43.770 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nederlandse Staat mee tekort. 01:05:43.770 --> 01:05:50.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik alleen helder wil markeren, is dat die remedies in elk scenario hoogstwaarschijnlijk 01:05:50.760 --> 01:05:52.520 align:middle line:82% position:46% size:100% onderdeel van de oplossingsruimte zullen zijn, niet alleen voor Nederland maar voor elk land 01:05:52.520 --> 01:05:54.710 align:middle line:82% position:46% size:100% dat zo'n weg zou overwegen. 01:05:56.600 --> 01:06:02.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is gewoon de insteek die de Commissie hanteert en de Commissie zal ook een gelijk speelveld voor alle 01:06:02.380 --> 01:06:04.510 align:middle line:82% position:46% size:100% lidstaten en alle ondernemingen willen betrachten. 01:06:04.510 --> 01:06:07.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de Lufthansacasus kun je zien wat je ongeveer kunt verwachten. 01:06:07.360 --> 01:06:17.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus redelijk om te verwachten dat remedies onderdeel van de oplossingsruimte zijn. 01:06:18.870 --> 01:06:23.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Op zichzelf is het denk ik ook redelijk om te verwachten dat dat ongeveer in dezelfde ordegrootte 01:06:23.930 --> 01:06:28.890 align:middle line:82% position:46% size:100% zal zijn en dat er ongeveer op basis van dezelfde criteria besloten zal worden. 01:06:28.890 --> 01:06:38.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nogmaals, ik kan geen garantie geven, want de Commissie zal aan de ene kant appels met appels willen 01:06:38.380 --> 01:06:43.620 align:middle line:82% position:46% size:100% vergelijken en aan de andere kant wellicht ook zeggen: de ene onderneming is weer net anders gepositioneerd 01:06:43.620 --> 01:06:45.980 align:middle line:82% position:46% size:100% dan de andere en de ene luchthaven is weer net anders dan de andere. 01:06:45.980 --> 01:06:50.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor lidstaten die steun zouden overwegen, is dat natuurlijk een dialoog die ze met 01:06:50.480 --> 01:06:51.320 align:middle line:82% position:46% size:100% de Commissie moeten hebben. 01:06:51.320 --> 01:06:59.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, excuus dat ik even elders was. 01:07:00.390 --> 01:07:03.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb twee vragen over KLM. 01:07:03.300 --> 01:07:07.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal ze even scheiden van elkaar. 01:07:07.070 --> 01:07:11.410 align:middle line:82% position:46% size:100% De eerste gaat over het terugverdienen van de investering, van de lening. 01:07:11.410 --> 01:07:18.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de belastingbetaler dat ook wil weten. 01:07:20.410 --> 01:07:28.180 align:middle line:82% position:46% size:100% De luchtvaartsector in Nederland kan in 2030 op ongeveer 2,5 tot 3,5 megaton uitstoot zitten. 01:07:28.180 --> 01:07:32.110 align:middle line:82% position:46% size:100% De sector zelf denkt op 12 te kunnen zitten. 01:07:32.110 --> 01:07:33.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar zit dus een enorm gat tussen. 01:07:34.110 --> 01:07:44.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Vraag 1 is: hoe denkt de minister dat KLM haar geld gaat terugverdienen?Wilt u dat ik meteen vraag 2 stel? 01:07:44.490 --> 01:07:49.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, wat mij betreft kan het in één keer. 01:07:49.510 --> 01:07:50.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was een nee. 01:07:50.920 --> 01:07:55.800 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft gelijk, wat mij betreft kan het in één keer, dus dat u beide vragen in één keer stelt. 01:07:55.800 --> 01:07:56.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat bedoel ik ermee te zeggen. 01:07:56.320 --> 01:07:57.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Prima, dank u wel. 01:07:57.730 --> 01:08:04.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn tweede vraag gaat over de berichtgeving in La Tribune, een Franse krant, dat de constructie 01:08:04.180 --> 01:08:08.160 align:middle line:82% position:46% size:100% voor het Franse deel van de Air France/KLM-steunoperatie al bij de Commissie ligt. 01:08:09.830 --> 01:08:14.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betreft het omzetten van de lening in een eeuwigdurende lening. 01:08:14.710 --> 01:08:17.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag daarbij is: zit daar het Nederlandse deel ook bij? 01:08:17.710 --> 01:08:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoort bij dat er een plan moet worden ingeleverd bij de Europese Commissie. 01:08:23.810 --> 01:08:30.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat op dit moment aan de hand? 01:08:30.630 --> 01:08:32.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerst ten aanzien van dat terugverdienen. 01:08:32.590 --> 01:08:39.780 align:middle line:82% position:46% size:100% We doen dit natuurlijk allemaal omdat we, zonder dat er echte zekerheid is, de stellige verwachting 01:08:39.780 --> 01:08:47.070 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben dat er een keer een fase na corona aanbreekt en we in veel sectoren, ook in de luchtvaart, dan 01:08:47.170 --> 01:08:50.110 align:middle line:82% position:46% size:100% een stevig herstel zullen zien. 01:08:50.110 --> 01:08:52.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaat het dan weer precies worden zoals het was? 01:08:52.060 --> 01:08:52.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dat vermoed ik niet. 01:08:52.740 --> 01:08:57.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat thuiswerken meer onderdeel blijft van het dagelijks leven dan het hiervoor was. 01:08:57.210 --> 01:08:59.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zullen nog wel meer veranderingen zijn. 01:08:59.600 --> 01:09:04.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook helemaal niet uit te sluiten dat we als gevolg van covid überhaupt voorzichtiger zullen omgaan 01:09:04.710 --> 01:09:13.680 align:middle line:82% position:46% size:100% met reizen en internationale, en misschien ook wel nationale, contacten en dat dit repercussies heeft 01:09:14.630 --> 01:09:16.700 align:middle line:82% position:46% size:100% voor bewegingen van personen. 01:09:17.290 --> 01:09:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de hoofdlijn zal denk ik toch zijn dat de luchtvaart zich zal herstellen en dat 01:09:21.950 --> 01:09:25.810 align:middle line:82% position:46% size:100% er daarmee weer verdiencapaciteit ontstaat om het geld terug te verdienen. 01:09:25.930 --> 01:09:33.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ten aanzien van de eerste vraag van de heer Van Raan. 01:09:33.530 --> 01:09:36.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat leidt wel meteen tot een aanvulling op deze vraag. 01:09:36.220 --> 01:09:41.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is, met alle respect, precies hetzelfde antwoord als de vorige keer werd gegeven, maar 01:09:41.790 --> 01:09:42.360 align:middle line:82% position:46% size:100% dat gaat niet in op het gegeven ... 01:09:42.360 --> 01:09:44.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Tenzij de minister dat ontkent, tenzij de minister het er niet mee is. 01:09:45.820 --> 01:09:53.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook prima, maar dan horen we het graag. 01:09:53.030 --> 01:09:58.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Over de teruggang in uitstoot denkt de sector zelf, precies conform het scenario van de minister, 01:09:58.830 --> 01:10:00.590 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er een herstel zal plaatsvinden. 01:10:02.520 --> 01:10:08.830 align:middle line:82% position:46% size:100% De sector zelf zit op ongeveer 12 megaton, maar het Parijsakkoord, dat de minister ook zegt 01:10:09.390 --> 01:10:17.160 align:middle line:82% position:46% size:100% te ondersteunen — dat is dan de voorzichtige versie van het Parijsakkoord — zet de sector 01:10:17.160 --> 01:10:17.800 align:middle line:82% position:46% size:100% op ongeveer 2,5 tot 3,5 megaton. 01:10:17.800 --> 01:10:20.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een enorm gat. 01:10:21.360 --> 01:10:27.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kun je niet blijven zeggen: we gaan uit van een herstel, namelijk ongeveer de oude situatie. 01:10:27.710 --> 01:10:29.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt een systeemverandering. 01:10:29.430 --> 01:10:37.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaat KLM, de luchtvaart — een legitieme sector, ook in 2030; daar is echt geen misverstand over, 01:10:37.600 --> 01:10:45.990 align:middle line:82% position:46% size:100% want we zullen blijven vliegen — binnen die 2,5 à 3,5 megaton haar verdienmodel zo maken dat die 01:10:45.990 --> 01:10:46.840 align:middle line:82% position:46% size:100% leningen worden terugbetaald? 01:10:46.840 --> 01:10:47.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de vraag. 01:10:48.110 --> 01:10:51.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Geef daar nou eens antwoord op. 01:10:51.000 --> 01:10:55.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is volgens mij nog een derde type vraag. 01:10:55.260 --> 01:11:02.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet zozeer de vraag naar het verdienvermogen als wel de vraag hoe je als sector en onderneming 01:11:02.760 --> 01:11:04.850 align:middle line:82% position:46% size:100% omgaat met de verantwoordelijkheid die je hebt op het gebied van klimaat. 01:11:05.740 --> 01:11:11.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Op zichzelf ben ik het zeer met de heer Van Raan eens dat daar ook een verplichting ligt voor de 01:11:11.220 --> 01:11:15.560 align:middle line:82% position:46% size:100% sector en voor deze onderneming specifiek. 01:11:15.560 --> 01:11:23.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vermoeden is wel dat het kabinet en de Partij voor de Dieren daar andere opvattingen over hebben 01:11:23.050 --> 01:11:27.860 align:middle line:82% position:46% size:100% als ik reflecteer op de debatten die we tot nu toe over dit onderwerp gehad hebben. 01:11:27.860 --> 01:11:32.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is niet voor niks dat het kabinet heeft gezegd dat we het verstandig vinden om afspraken 01:11:32.900 --> 01:11:36.040 align:middle line:82% position:46% size:100% te maken over duurzaamheid, juist ook ten aanzien van het leningenpakket. 01:11:36.330 --> 01:11:40.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn ook afspraken gemaakt over overlast en nachtvluchten. 01:11:40.100 --> 01:11:47.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn deze kabinetsperiode afspraken gemaakt over de vliegbelasting, zowel nationaal als internationaal. 01:11:47.520 --> 01:11:53.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de heer Van Raan zou vragen of het nodig is dat de luchtvaart ook in de toekomst haar fair share 01:11:53.720 --> 01:11:58.730 align:middle line:82% position:46% size:100% blijft doen op het gebied van klimaatverplichtingen, ben ik het daar op zichzelf wel mee eens. 01:11:58.730 --> 01:12:04.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zit voor een deel ingebakken, maar ik denk dat de heer Van Raan over de maatvoering en de 01:12:04.030 --> 01:12:14.030 align:middle line:82% position:46% size:100% snelheid andere opvattingen heeft dan het kabinet en een grote meerderheid in de Kamer. 01:12:15.470 --> 01:12:18.580 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan heeft daar nog weer een interruptie over. 01:12:18.580 --> 01:12:19.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Omdat de minister … 01:12:19.100 --> 01:12:22.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb ook nog een initiële tweede vraag van de heer Van Raan. 01:12:22.320 --> 01:12:26.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij gaat volgens mij nog even door op de eerste vraag. 01:12:26.410 --> 01:12:30.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar dat ik het debatje op deze manier toelaat. 01:12:30.840 --> 01:12:33.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is in ieder geval zijn derde interruptie. 01:12:33.340 --> 01:12:35.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geef ik even mee aan de heer Van Raan. 01:12:35.240 --> 01:12:36.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat klopt. Dank u, voorzitter. 01:12:38.130 --> 01:12:47.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister probeert er nu al dan niet bewust een soort discussie van te maken tussen de 01:12:47.660 --> 01:12:51.840 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Van Raan en de rest van de Kamer, maar dat is helemaal niet interessant. 01:12:51.840 --> 01:12:57.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat interessant is, is het antwoord op de vraag of de minister erkent dat de CO2-ruimte, dat 01:12:57.860 --> 01:13:07.860 align:middle line:82% position:46% size:100% koolstofbudget voor de luchtvaart, ruwweg, met een fair share naar rato en niet tot ver achter de komma, 01:13:08.570 --> 01:13:10.260 align:middle line:82% position:46% size:100% moet voldoen aan het Parijsakkoord. 01:13:10.260 --> 01:13:17.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom je ongeveer uit tussen de 2,5 à 3,5 megaton, terwijl de sector in haar plan "Verantwoord en 01:13:17.940 --> 01:13:20.420 align:middle line:82% position:46% size:100% duurzaam" spreekt van 12 megaton. 01:13:21.520 --> 01:13:22.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Erkent de minister dat? 01:13:22.720 --> 01:13:31.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik het voorzichtig formuleren: erkent de minister dat het significant meer in de richting van 2,5 à 3,5 01:13:31.180 --> 01:13:34.170 align:middle line:82% position:46% size:100% megaton gaat dan in de richting van 12 megaton? 01:13:34.170 --> 01:13:36.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan hij dat ten minste erkennen? 01:13:36.600 --> 01:13:38.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft niks met de heer Van Raan te maken. 01:13:38.220 --> 01:13:43.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat gewoon om een fair share, naar rato, wetenschap vertalen naar dat punt. 01:13:43.110 --> 01:13:52.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had het idee dat het misschien iets met de heer Van Raan te maken heeft omdat hij de vragensteller 01:13:52.100 --> 01:13:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% is, maar dat is kennelijk een misverstand. 01:13:53.250 --> 01:13:57.690 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan nu echt wel erg richting de portefeuille van mijn collega van IenW, want zij is natuurlijk 01:13:57.690 --> 01:14:01.350 align:middle line:82% position:46% size:100% in de eerste plaats verantwoordelijk voor de onderwerpen die hiermee te maken hebben. 01:14:02.440 --> 01:14:08.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn afdronk is dat het verstandig is dat het kabinet in de vorige fase afspraken heeft gemaakt 01:14:08.110 --> 01:14:10.640 align:middle line:82% position:46% size:100% met de onderneming op allerlei terreinen, waaronder het gebied van duurzaamheid. 01:14:10.640 --> 01:14:15.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ook van mening dat het verstandig is dat we als kabinet met een vliegbelasting zijn gekomen. 01:14:17.610 --> 01:14:21.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar was de heer Van Raan ook weleens kritisch over, want hij vond dat het meer zou moeten 01:14:21.740 --> 01:14:22.020 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn, terwijl ik mijn zegeningen tel. 01:14:22.020 --> 01:14:27.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het goed dat wij het doen en ik denk dat het ook heel verstandig is dat wij het 01:14:27.530 --> 01:14:29.450 align:middle line:82% position:46% size:100% internationaal en in Europees verband doen. 01:14:29.450 --> 01:14:33.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Blijft er dan nog flink wat te wensen over? 01:14:33.590 --> 01:14:34.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat denk ik wel. 01:14:34.320 --> 01:14:38.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt overigens niet alleen voor deze sector, maar voor wel meer sectoren. 01:14:38.450 --> 01:14:40.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen zie ik niet welke ruimte ik heb om dat uit te detailleren en hier met de heer Van Raan of 01:14:40.730 --> 01:14:44.140 align:middle line:82% position:46% size:100% wie dan ook af te spreken, laat staan dat ik dat doe voor de luchtvaart als geheel. 01:14:44.140 --> 01:14:47.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat stuk moeten we op een ander moment misschien tot een oplossing proberen te brengen. 01:14:47.200 --> 01:14:57.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dat is een antwoord en daarmee komen we op de tweede vraag die in de interruptie zat. 01:14:57.190 --> 01:14:58.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komen we op de Franse kranten die de heer Van Raan leest. 01:14:58.770 --> 01:14:59.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij had het in het bijzonder over La Tribune. 01:14:59.950 --> 01:15:06.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is hier nou ingewikkeld aan? 01:15:06.900 --> 01:15:09.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik daar eerlijk over zijn. 01:15:09.270 --> 01:15:16.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie in Nederlandse, Franse en internationale kranten soms berichten 01:15:16.180 --> 01:15:18.220 align:middle line:82% position:46% size:100% verschijnen die zeer accuraat zijn. 01:15:18.220 --> 01:15:27.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik hoor soms ook duiders in de Nederlandse en de Franse media die echt kant nog wal raken. 01:15:27.920 --> 01:15:34.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft dan geen enkele relatie met de stand van het gewas die ik ken vanuit de binnenkamer. 01:15:34.220 --> 01:15:41.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen kan ik in het publieke discours geen onderscheid maken tussen het een of het ander. 01:15:41.050 --> 01:15:44.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan ik doen in vertrouwelijke brieven aan de Kamer. 01:15:44.870 --> 01:15:47.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook achteraf kan ik het duiden. 01:15:47.200 --> 01:15:52.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is volgens mij geen groot geheim — ik heb het zelf ook eerder gezegd — dat het kabinet 01:15:52.870 --> 01:15:59.280 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft aangegeven zeer serieus te overwegen om te kijken wat nodig is ten aanzien van de 01:15:59.280 --> 01:16:02.690 align:middle line:82% position:46% size:100% kapitaalstorting en dat in nauw overleg te willen doen met de Franse staat en KLM. 01:16:02.690 --> 01:16:10.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, bij sommige berichten vraag ik me echt af hoe men aan zulke goede informatie komt en bij andere 01:16:10.660 --> 01:16:18.780 align:middle line:82% position:46% size:100% berichten vraag ik me af hoe men bij zulke onjuiste informatie is gekomen, dan wel wat de inspiratie 01:16:18.780 --> 01:16:22.430 align:middle line:82% position:46% size:100% erachter geweest kan zijn om het zo te willen duiden. 01:16:22.430 --> 01:16:26.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik kan niet bij individuele berichten aangeven in welke van die twee categorieën ze vallen, of dat 01:16:26.760 --> 01:16:32.590 align:middle line:82% position:46% size:100% ze in nog een andere categorie vallen, want ik kan en wil het belang van de Nederlandse Staat als in 01:16:32.590 --> 01:16:33.740 align:middle line:82% position:46% size:100% onderhandeling zijnde partij niet schaden. 01:16:33.740 --> 01:16:39.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de laatste keer, meneer Van Raan. 01:16:39.660 --> 01:16:41.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoeveel interrupties hebben we, voorzitter? 01:16:41.100 --> 01:16:51.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was twee interrupties in tweeën, dus u gaat nu voor de vierde. 01:16:58.830 --> 01:16:59.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Be my guest. 01:16:59.570 --> 01:17:07.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er heel veel interrupties zijn, kijk ik even in alle redelijkheid of er nog wat meer ruimte 01:17:07.030 --> 01:17:07.530 align:middle line:82% position:46% size:100% gegeven wordt, maar dan moet het ook in evenredigheid zijn met de andere leden. 01:17:07.530 --> 01:17:14.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nu bent u degene die uw interrupties gebruikt en u hebt er nu nog één. 01:17:14.040 --> 01:17:20.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet zeker dat de collega's net zo geïnteresseerd zijn in de omzetting naar een eeuwigdurende lening als 01:17:20.360 --> 01:17:23.280 align:middle line:82% position:46% size:100% ik, dus ik neem aan dat de collega's daarop doorgaan. 01:17:23.280 --> 01:17:24.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik bewaar mijn laatste vraag nog even. 01:17:24.490 --> 01:17:28.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga naar de heer Van Aalst. 01:17:28.310 --> 01:17:37.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik probeer toch een bepaalde lijn te vinden bij dit kabinet en deze minister in hoe wordt 01:17:37.140 --> 01:17:40.470 align:middle line:82% position:46% size:100% omgegaan met de NOW-regeling en de gedwongen ontslagen die we zien bij KLM. 01:17:40.470 --> 01:17:43.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens vragen ze een loonoffer. 01:17:45.090 --> 01:17:50.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is op zich begrijpelijk, maar bij NS zien we de discussie en dat daar een andere situatie speelt. 01:17:50.160 --> 01:17:52.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is nu de lijn? 01:17:52.160 --> 01:17:58.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Als wij vragen om de WNT-norm te hanteren bij staatsdeelnemingen, dan geeft de minister niet thuis. 01:17:58.470 --> 01:18:03.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wil vergoedingen van commissarissen verhogen. 01:18:03.090 --> 01:18:11.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat wil hij nou precies? 01:18:11.430 --> 01:18:17.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Gaan dit soort mensen ook een offer brengen of blijft dit gewoon overeind? 01:18:17.040 --> 01:18:18.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom zo meteen nog uitgebreid op het blok NS, maar ik kan er wel een paar dingen over zeggen. 01:18:18.200 --> 01:18:23.270 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben specifieke afspraken gemaakt met de directie van KLM over wat men moest doen 01:18:23.270 --> 01:18:23.910 align:middle line:82% position:46% size:100% op het gebied van de kosten. 01:18:24.040 --> 01:18:28.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft de KLM-directie vervolgens vertaald in salarisafspraken met de diverse takken 01:18:28.390 --> 01:18:32.440 align:middle line:82% position:46% size:100% van sport binnen de onderneming: piloten en cabine- en grondpersoneel. 01:18:32.440 --> 01:18:35.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Wij hebben aangegeven, overigens ook in dialoog met de Kamer — mijn waarneming was dat dit op grote 01:18:35.710 --> 01:18:42.240 align:middle line:82% position:46% size:100% steun in de Kamer kon rekenen — dat je onderscheid zou moeten maken tussen mensen die een modaal salaris 01:18:42.240 --> 01:18:44.660 align:middle line:82% position:46% size:100% verdienen en mensen die misschien vijf keer een modaal salaris verdienen. 01:18:44.660 --> 01:18:46.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik zelf nog steeds volstrekt redelijk. 01:18:46.870 --> 01:18:53.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht daarbij ook de PVV aan mijn zijde te vinden. 01:18:53.560 --> 01:18:56.130 align:middle line:82% position:46% size:100% De situatie bij NS is weer anders. 01:18:56.130 --> 01:19:01.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Overigens heeft het kabinet op het gebied van salarissen bij staatsdeelnemingen onder de WNT 01:19:01.550 --> 01:19:08.980 align:middle line:82% position:46% size:100% brengen, echt een andere opvatting, maar de NS-directie — het gaat dus echt over de directie, 01:19:08.980 --> 01:19:14.540 align:middle line:82% position:46% size:100% niet over het personeel — heeft zélf proactief aangegeven salaris te willen inleveren. 01:19:14.540 --> 01:19:19.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ging geloof ik over enige tienduizenden euro's; het precieze bedrag zou ik moeten checken. 01:19:19.210 --> 01:19:23.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij zou ik overigens willen benoemen dat de salarissen van de directie van 01:19:28.420 --> 01:19:30.000 align:middle line:82% position:46% size:100% NS lager liggen dan bij KLM. 01:19:30.000 --> 01:19:30.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Meneer Van Aalst, aanvullend. 01:19:30.970 --> 01:19:31.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is nou precies mijn punt. 01:19:31.310 --> 01:19:36.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is terecht dat we een loonoffer hebben gevraagd van de piloten om de mensen met 01:19:38.010 --> 01:19:40.530 align:middle line:82% position:46% size:100% het modale salaris te beschermen. 01:19:40.530 --> 01:19:42.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar anderzijds is het dan toch onbegrijpelijk dat we een directie … Het klinkt natuurlijk leuk dat de NS 01:19:42.500 --> 01:19:48.520 align:middle line:82% position:46% size:100% enkele tienduizenden euro's inlevert, maar als je ruim boven de WNT-norm zit en vervolgens nog een tweede 01:19:48.520 --> 01:19:51.420 align:middle line:82% position:46% size:100% directeur toevoegt, dan is dat toch een lachertje. 01:19:51.420 --> 01:19:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou je van deze minister verwachten dat hij erop inzet dat mensen die bij een 100% 01:19:55.460 --> 01:20:01.790 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelneming boven de WNT-norm zitten, een offer moeten leveren om juist de mensen bij NS 01:20:01.790 --> 01:20:03.710 align:middle line:82% position:46% size:100% met een modaal inkomen te beschermen. 01:20:03.710 --> 01:20:06.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet de minister toch met mij eens zijn? 01:20:06.810 --> 01:20:10.190 align:middle line:82% position:46% size:100% De appreciatie is natuurlijk aan eenieder. 01:20:10.190 --> 01:20:17.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn waarneming is dat ik ten aanzien van die salarissen echt consistent ben geweest 01:20:17.050 --> 01:20:20.740 align:middle line:82% position:46% size:100% over dat ik vind dat die redelijk moeten zijn in allerlei takken van sport. 01:20:20.820 --> 01:20:25.530 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het zo meteen nog over commissarissen, maar bij diverse dossiers 01:20:25.530 --> 01:20:28.100 align:middle line:82% position:46% size:100% heb ik geprobeerd dat uit te dragen. 01:20:28.100 --> 01:20:32.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Overigens — ik vind het goed om dat nog eens te benoemen — levert de voorzitter van de raad van 01:20:32.410 --> 01:20:35.210 align:middle line:82% position:46% size:100% bestuur van KLM meer dan 50% van zijn salaris in. 01:20:35.210 --> 01:20:42.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een zeer fors bedrag, al had hij ook wel een veel hoger salaris dan de CEO van NS. 01:20:42.190 --> 01:20:47.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ook daar maakt men een beweging; ook daar verkeert de onderneming in zwaar weer. 01:20:47.290 --> 01:20:51.980 align:middle line:82% position:46% size:100% De casus is wel weer net anders, zowel ten aanzien van het salarishuis als ten aanzien van de problematiek. 01:20:52.120 --> 01:20:55.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan nog even over die NOW. 01:20:55.000 --> 01:21:01.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hebben we natuurlijk ingezet om zo veel mogelijk banen te behouden, dat hebben Koolmees, 01:21:01.040 --> 01:21:02.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Wiebes en ik ook steeds gezegd. 01:21:04.600 --> 01:21:12.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd kunnen we ook niet uitsluiten dat op sommige plekken, waar het echt dramatisch gaat, het 01:21:12.260 --> 01:21:16.730 align:middle line:82% position:46% size:100% zeer onverhoopt toch tot ontslagen zou kunnen leiden. 01:21:16.730 --> 01:21:18.860 align:middle line:82% position:46% size:100% De luchtvaart is een van die sectoren. 01:21:19.290 --> 01:21:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 01:21:20.170 --> 01:21:26.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor dat we naar het volgende blokje gaan. 01:21:26.600 --> 01:21:36.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan kom ik op de combinatie van de NLFI, de ABN AMRO en de Volksbank. 01:21:44.450 --> 01:21:49.780 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde vroeg naar concrete windows. 01:21:52.700 --> 01:21:58.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het goed om nog eens te benadrukken dat ik bij het aanvaarden van deze kabinetspost het hele 01:21:58.280 --> 01:22:04.100 align:middle line:82% position:46% size:100% regeerakkoord, inclusief de afspraken ten aanzien van ABN AMRO, ten volle heb aanvaard. 01:22:04.100 --> 01:22:12.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is overigens in de systematiek zo dat ik advies krijg van NLFI over wat wanneer te doen of te laten. 01:22:12.140 --> 01:22:17.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt niet alleen op dit specifieke onderdeel, namelijk het verkopen van aandelen, maar dat 01:22:17.140 --> 01:22:18.570 align:middle line:82% position:46% size:100% geldt in de volle breedte. 01:22:18.570 --> 01:22:24.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een hele bewuste keuze van de politiek geweest om in de vorige kabinetsperiode, of die 01:22:24.060 --> 01:22:28.420 align:middle line:82% position:46% size:100% daarvoor, te zeggen: tussen deze twee bijzondere staatsdeelnemingen, die we tijdelijk 01:22:28.420 --> 01:22:34.440 align:middle line:82% position:46% size:100% onder ons hebben, willen we een instituut zetten met eigen verantwoordelijkheden, zodat 01:22:34.440 --> 01:22:36.070 align:middle line:82% position:46% size:100% de politiek daar meer op afstand staat. 01:22:36.830 --> 01:22:41.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat verstandig is geweest. 01:22:41.100 --> 01:22:45.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan me een aantal vragen van de heer Van der Linde en van Sneller op zichzelf best voorstellen, 01:22:45.470 --> 01:22:49.600 align:middle line:82% position:46% size:100% maar dat zijn vragen die zich moeilijk in de openbaarheid laten bespreken. 01:22:49.600 --> 01:22:54.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Die lenen zich gewoon niet voor een discussie hier, zoals vragen over de rationale, de timing, 01:22:54.520 --> 01:23:02.390 align:middle line:82% position:46% size:100% de omvang, wat wel en niet heeft meegewogen ten aanzien van de marktomstandigheden, wat wel en 01:23:02.390 --> 01:23:05.510 align:middle line:82% position:46% size:100% niet heeft meegewogen ten aanzien van de positie van de staatsdeelneming zelf. 01:23:05.510 --> 01:23:11.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Binnen die positie is de afgelopen jaren natuurlijk ook het een en ander gebeurd, denk aan het 01:23:11.420 --> 01:23:12.440 align:middle line:82% position:46% size:100% personele vlak maar ook breder. 01:23:12.440 --> 01:23:22.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus we hebben ons de afgelopen drieënhalf jaar volgens mij allemaal verzoend met dat 01:23:23.080 --> 01:23:24.650 align:middle line:82% position:46% size:100% zinnetje uit het regeerakkoord. 01:23:25.810 --> 01:23:31.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben over het algemeen niet iemand die bekendstaat om zijn engelengeduld, dus ik heb niet gedacht: 01:23:31.000 --> 01:23:32.680 align:middle line:82% position:46% size:100% daar ga ik eens rustig aan meedoen. 01:23:32.680 --> 01:23:42.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is wel zo dat ik te varen heb op het kompas van de NLFI. 01:23:44.520 --> 01:23:48.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de leden meer zouden willen bespreken over window en over voorstellen, waar de heren Van 01:23:48.890 --> 01:23:57.490 align:middle line:82% position:46% size:100% der Linde en Sneller naar vroegen, dan leent zich dat voor een discussie die we niet in de 01:23:57.490 --> 01:23:59.290 align:middle line:82% position:46% size:100% openbaarheid moeten hebben, denk ik. 01:23:59.290 --> 01:24:09.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Slootweg vroeg nog of die taakopdracht van de NLFI ruimer kan. 01:24:10.270 --> 01:24:14.580 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben in Nederland de traditie om het beheer van deelnemingen onder de rechtstreekse 01:24:14.580 --> 01:24:15.270 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid van de minister te plaatsen. 01:24:15.270 --> 01:24:19.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt zowel voor de staatsdeelnemingen als voor de beleidsdeelnemingen. 01:24:19.570 --> 01:24:22.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zei net al dat we daar bij NLFI bewust een uitzondering op hebben gemaakt. 01:24:22.290 --> 01:24:27.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Het heeft mijn voorkeur dat je bij de normale staatsdeelnemingen echt die rechtstreekse 01:24:27.650 --> 01:24:29.140 align:middle line:82% position:46% size:100% verantwoordelijkheid hebt. 01:24:29.550 --> 01:24:32.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan zou ik eigenlijk niet willen afwijken. 01:24:32.010 --> 01:24:34.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat systeem werkt grosso modo denk ik ook echt goed. 01:24:36.150 --> 01:24:44.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar voor deze twee banken is het denk ik wel verstandig geweest. 01:24:44.200 --> 01:24:49.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Sneller vroeg … Nee, die zit volgens mij in het volgende stukje. 01:24:49.690 --> 01:24:59.590 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer vroeg volgens mij hetzelfde als wat hij bij Air France-KLM vroeg. 01:24:59.590 --> 01:25:02.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vroeg namelijk naar de huidige waarde van de aandelen. 01:25:02.630 --> 01:25:07.860 align:middle line:82% position:46% size:100% De Nederlandse Staat heeft in totaal 528 miljoen aandelen. 01:25:07.860 --> 01:25:11.680 align:middle line:82% position:46% size:100% De waarde van een aandeel is €8,60, berekend met de slotkoers van 2 februari, dus dat 01:25:11.680 --> 01:25:14.710 align:middle line:82% position:46% size:100% is totaal circa 4,5 miljard. 01:25:14.710 --> 01:25:22.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat in mijn spreektekst nog bij aangetekend dat dit de dagwaarde is, aangezien de 01:25:23.760 --> 01:25:27.600 align:middle line:82% position:46% size:100% aandelenkoersen volatiel zijn. 01:25:27.600 --> 01:25:32.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan de heer Nijboer zijn voordeel mee doen. 01:25:32.540 --> 01:25:42.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb overigens niet de indruk dat de leden daarvan opkeken, van dit antwoord. 01:25:42.150 --> 01:25:46.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is vaker zo. 01:25:46.300 --> 01:25:55.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Nijboer, maar ook de heer Van der Linde en anderen vroegen naar de Volksbank. 01:25:55.460 --> 01:26:02.470 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde vroeg naar de strategie en het eindbeeld, dat is eigenlijk een beetje 01:26:02.470 --> 01:26:05.090 align:middle line:82% position:46% size:100% de discussie van een jaar geleden. 01:26:05.090 --> 01:26:10.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind echt dat de Volksbank een aantal goede stappen heeft gezet de afgelopen jaren. 01:26:10.080 --> 01:26:15.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we hebben ook, op basis van onafhankelijk onderzoek, meerdere keren met elkaar kunnen 01:26:15.060 --> 01:26:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% constateren dat de Volksbank nog onvoldoende klaar was om de stap naar de markt te maken. 01:26:21.950 --> 01:26:27.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Die conclusie hebben we volgens mij in Q3 2019 met elkaar getrokken. 01:26:27.990 --> 01:26:33.300 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer was toen somber over wat er allemaal nog zou kunnen in deze kabinetsperiode. 01:26:33.300 --> 01:26:39.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was toen minder somber dan hij, maar minder optimistisch dan de heer Van der Linde. 01:26:39.920 --> 01:26:46.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was allemaal nog voor corona, dus dat ook hier minder snelheid op is gemaakt, 01:26:46.090 --> 01:26:48.780 align:middle line:82% position:46% size:100% vind ik wel te begrijpen. 01:26:48.780 --> 01:26:51.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de Volksbank goede stappen heeft gezet. 01:26:51.610 --> 01:26:57.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd denk ik dat dat in een trager tempo is gegaan dan we allemaal hadden gehoopt — daar ging ook 01:26:57.760 --> 01:27:03.730 align:middle line:82% position:46% size:100% dat AO over — nog even afgezien van de vraag hoe de toekomst van de Volksbank eruit zou moeten zien. 01:27:03.730 --> 01:27:08.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierover werd verschillend gedacht, met de heer Alkaya aan de ene kant en de heer 01:27:08.360 --> 01:27:09.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Van der Linde aan de andere kant. 01:27:09.690 --> 01:27:12.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De andere partijen heb ik gepercipieerd als zich daartussenin bevindend. 01:27:12.520 --> 01:27:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer en, ik dacht, Sneller en anderen vroegen naar de huidige situatie van de Volksbank. 01:27:19.220 --> 01:27:25.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Het beeld daarvan is niet fraai. 01:27:25.770 --> 01:27:28.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat stond vandaag ook weer in de krant. 01:27:28.450 --> 01:27:34.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb eerder al aangegeven dat het teleurstellend is dat het kennelijk niet gelukt is om 01:27:34.880 --> 01:27:43.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het van groot belang dat er een stabiel bestuur is, dat ook constructief samenwerkt. 01:27:43.240 --> 01:27:48.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb dit ook aangegeven richting de voorzitter van de raad van commissarissen en richting NLFI. 01:27:48.740 --> 01:27:50.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb mijn zorgen daarover geuit. 01:27:50.000 --> 01:27:58.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het verstandig en in zo'n situatie goed dat de Volksbank een onafhankelijk en extern onderzoek 01:27:58.100 --> 01:28:01.580 align:middle line:82% position:46% size:100% laat uitvoeren naar die bestuursdynamiek. 01:28:02.140 --> 01:28:09.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Na afronding daarvan is het in eerste instantie aan het bestuur en de raad van commissarissen om 01:28:09.130 --> 01:28:13.600 align:middle line:82% position:46% size:100% daar dan ook vervolg aan te geven, met op de achterbank natuurlijk NLFI en nog verder op de 01:28:13.600 --> 01:28:15.370 align:middle line:82% position:46% size:100% achtergrond word ik daarover geïnformeerd. 01:28:15.370 --> 01:28:23.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het ook daar belangrijk om de instituten die daar als eerste aan zet zijn ook als eerste, 01:28:23.130 --> 01:28:24.790 align:middle line:82% position:46% size:100% of als tweede of als derde, aan zet te laten. 01:28:24.790 --> 01:28:29.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus dat is eerst het bestuur, dan de raad van commissarissen en daarna NLFI. 01:28:29.400 --> 01:28:32.170 align:middle line:82% position:46% size:100% En pas daarna, zeer eventueel, kom ik. 01:28:32.170 --> 01:28:42.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag van de heer Slootweg heb ik gehad en ik dacht dat ik de meeste vragen van de 01:28:45.300 --> 01:28:47.360 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Sneller ook heb meegenomen. 01:28:48.060 --> 01:28:53.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de vraag van de heer Van der Linde over eindbeeld nu denk ik wel beantwoord, al is dat 01:28:53.920 --> 01:29:03.920 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst vroeg nog of ik kan aangeven wat de uitkomst is van het kort geding. 01:29:08.800 --> 01:29:11.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat wordt ingewikkeld want de situatie is dat een oud-bestuurder van de Volksbank een 01:29:11.200 --> 01:29:14.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Gisteren of vanochtend stond dat ook in de krant. 01:29:14.530 --> 01:29:20.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kort geding is tegen de Volksbank, tegen NLFI en tegen de opstellers van dat rapport. 01:29:23.060 --> 01:29:26.290 align:middle line:82% position:46% size:100% De verwachting is dat de rechter over twee weken uitspraak zal doen, dus daar heb 01:29:26.290 --> 01:29:29.910 align:middle line:82% position:46% size:100% ik mij gewoon toe te verhouden. 01:29:30.500 --> 01:29:38.030 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst vroeg ook nog welke producten de Volksbank zou moeten aanbieden. 01:29:38.030 --> 01:29:46.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt aan de Volksbank; de onderneming gaat zelf over de strategie. 01:29:46.620 --> 01:29:49.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De raad van commissarissen en indirect NLFI kunnen daar toezicht op houden. 01:29:49.260 --> 01:29:54.510 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer is ermee bekend dat de Volksbank op dit moment met die strategische heroriëntatie 01:29:54.510 --> 01:30:02.520 align:middle line:82% position:46% size:100% bezig is en dus met al die dingen die spelen meer dan voldoende te doen heeft. 01:30:03.100 --> 01:30:09.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vroeg de heer Alkaya nog wat mijn conclusie is over het controversieel verklaren van de Volksbank 01:30:09.650 --> 01:30:10.930 align:middle line:82% position:46% size:100% als we kijken naar ABN AMRO. 01:30:10.930 --> 01:30:11.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom die niet? 01:30:14.080 --> 01:30:16.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is correct, maar het controversieel verklaren is niet aan mij. 01:30:16.470 --> 01:30:20.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is aan de Kamer. 01:30:20.960 --> 01:30:30.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij moeten we gewoon vasthouden aan de afspraken zoals die zijn gemaakt. 01:30:33.620 --> 01:30:42.240 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer heeft er eerder weleens op gewezen dat een van mijn voorgangers in de periode voordat 01:30:42.240 --> 01:30:48.860 align:middle line:82% position:46% size:100% er een nieuw kabinet aantrad, meerdere aandelentransacties heeft gedaan. 01:30:49.050 --> 01:30:53.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil mij gewoon houden aan de afspraken zoals die zijn gemaakt en ook aan de rechten 01:30:53.660 --> 01:30:55.250 align:middle line:82% position:46% size:100% en plichten zoals die daar liggen. 01:30:55.250 --> 01:31:00.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik de heer Nijboer wel zou willen toezeggen, is dat ik als ik voornemens ben om daar wat op te doen de 01:31:00.580 --> 01:31:04.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Kamer daar dan vertrouwelijk in zal betrekken. 01:31:04.380 --> 01:31:07.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dit over de driehoek NLFI, Volksbank en ABN AMRO. 01:31:07.340 --> 01:31:08.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 01:31:08.640 --> 01:31:10.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag een aantal interrupties. 01:31:10.230 --> 01:31:14.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn interrupties van de heer Sneller, van de heer Van der Linde en van de heer Alkaya. 01:31:14.970 --> 01:31:17.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin met de heer Sneller. 01:31:17.640 --> 01:31:19.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Nog even terug naar ABN. 01:31:19.680 --> 01:31:24.740 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt: dat is weliswaar drie jaar geleden, maar ik kan daar nul over zeggen in de openbaarheid. 01:31:24.880 --> 01:31:30.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik toch iets te gemakkelijk, want volgens mij zou je toch iets meer ook in de openbaarheid 01:31:30.670 --> 01:31:36.450 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten kunnen zeggen over waarom er destijds niet verkocht is en of er een advies is gegeven. 01:31:36.450 --> 01:31:41.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zou toch een van de elementen wat nader kunnen toelichten in de openbaarheid, zonder dat we daar 01:31:41.900 --> 01:31:44.260 align:middle line:82% position:46% size:100% meteen aan de koersgevoeligheid raken van vandaag. 01:31:44.260 --> 01:31:49.770 align:middle line:82% position:46% size:100% En in het verlengde daarvan: we hebben dat arrangement met NLFI ingesteld omdat 01:31:49.770 --> 01:31:50.910 align:middle line:82% position:46% size:100% het een tijdelijk karakter had. 01:31:50.910 --> 01:31:52.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was de bedoeling. 01:31:52.010 --> 01:31:57.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Inmiddels is het semipermanent en het lijkt erop dat we er nog wel langer aan vastzitten. 01:32:01.100 --> 01:32:04.780 align:middle line:82% position:46% size:100% De democratische controle en de informatievoorziening waren passend bij 01:32:04.780 --> 01:32:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% een tijdelijk arrangement, voor mijn gevoel. 01:32:06.500 --> 01:32:11.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu gaan we naar permanenter en dan moet het toch worden aangepast, zou houd ik de minister voor. 01:32:13.880 --> 01:32:20.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een belangrijk verschil tussen "langer dan verwacht" en "permanent" wat bij betreft, maar op 01:32:20.490 --> 01:32:30.490 align:middle line:82% position:46% size:100% zichzelf ben ik helemaal niet tegen nadenken over op wat voor manier je parlementaire controle invult. 01:32:31.230 --> 01:32:35.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is in eerste instantie aan de Kamer, maar ik denk dat het iets zou moeten zijn wat je 01:32:35.390 --> 01:32:39.890 align:middle line:82% position:46% size:100% in dialoog probeert te doen, ook lerend van de ervaringen uit het verleden. 01:32:40.860 --> 01:32:46.390 align:middle line:82% position:46% size:100% De hoofdlijn van het op afstand plaatsen, NLFI hier toezicht op laten houden en niet 01:32:47.270 --> 01:32:51.140 align:middle line:82% position:46% size:100% het ministerie van Financiën, blijf ik een verstandige constructie vinden. 01:32:51.140 --> 01:32:58.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Als iemand mij zou vragen of je dat zinnetje uit het vorige regeerakkoord zou moeten wijzigen, 01:32:58.230 --> 01:33:01.290 align:middle line:82% position:46% size:100% zou ik zeggen: nee, dat zou je in een volgend regeerakkoord ook weer moeten opnemen. 01:33:01.290 --> 01:33:08.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de heer Sneller zegt dat hij daar meer toezicht op wil of dat hij meer wil meekijken, 01:33:08.270 --> 01:33:10.780 align:middle line:82% position:46% size:100% kan je daar best over nadenken. 01:33:10.780 --> 01:33:14.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar laten we ook eerlijk zijn: ik heb hier de afgelopen drieënhalf jaar nooit de vraag 01:33:15.630 --> 01:33:18.350 align:middle line:82% position:46% size:100% gehad van de Kamer om een keer vertrouwelijk over dit onderwerp te praten. 01:33:18.350 --> 01:33:24.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vraag is nooit langsgekomen. 01:33:24.450 --> 01:33:27.600 align:middle line:82% position:46% size:100% In de vertrouwelijkheid kan er meer, ook gegeven de spelregels die we daarover 01:33:27.600 --> 01:33:28.390 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben, dan in de openbaarheid. 01:33:28.390 --> 01:33:29.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is niet zo dat ik er in de openbaarheid niets over kan zeggen. 01:33:29.450 --> 01:33:32.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb net ook nog eens verwezen naar de elementen die je meeneemt. 01:33:32.040 --> 01:33:41.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik hoop dat de heer Sneller zich ook kan voorstellen dat als ik de opvattingen van NLFI en 01:33:41.990 --> 01:33:49.020 align:middle line:82% position:46% size:100% de omstandigheden die zij geschetst hebben om te komen tot hun afwegingen hier in de openbaarheid ga 01:33:49.020 --> 01:33:55.320 align:middle line:82% position:46% size:100% bespreken, dat wel degelijk repercussies kan hebben voor wat er in de toekomst wel of niet zou kunnen 01:33:55.320 --> 01:33:56.940 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan gebeuren en wat dat dan betekent. 01:33:56.940 --> 01:34:00.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zit daar liever aan de voorzichtige kant. 01:34:00.240 --> 01:34:07.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, in ben altijd bereid geweest en blijf ook bereid, zolang ik er als demissionair minister zit, 01:34:07.350 --> 01:34:11.350 align:middle line:82% position:46% size:100% om als de Kamer daar behoefte aan zou hebben — die behoefte is eerder niet naar mij geuit — daar 01:34:11.350 --> 01:34:17.940 align:middle line:82% position:46% size:100% vertrouwelijk over in gesprek te gaan. 01:34:18.240 --> 01:34:21.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch nog even over de Volksbank. 01:34:21.470 --> 01:34:27.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt terecht dat de Kamer ervoor heeft gekozen om dit dossier controversieel te verklaren. 01:34:27.420 --> 01:34:33.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee hangen we aan de laatste mem, om het eens in agrarische termen te zeggen. 01:34:34.970 --> 01:34:41.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal allemaal zo zijn, maar de minister gaat over alle majeure beslissingen die rond de Volksbank 01:34:41.460 --> 01:34:45.510 align:middle line:82% position:46% size:100% worden genomen en het beangstigt me een beetje dat hij dan zegt: eerst moet de raad van bestuur er 01:34:45.510 --> 01:34:52.730 align:middle line:82% position:46% size:100% wat van vinden, dan de raad van commissarissen, dan LNFI en dan ik een keer. 01:34:52.730 --> 01:34:55.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet de top van de Volksbank uit elkaar vallen. 01:34:55.340 --> 01:35:01.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik maak me grote zorgen over de continuïteit van het bedrijf, dus vandaar mijn vraag: wat doet de 01:35:01.250 --> 01:35:07.930 align:middle line:82% position:46% size:100% aandeelhouder, NLFI in combinatie met Financiën, om de zaken daar recht te trekken? 01:35:12.080 --> 01:35:13.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat baart mij echt zorgen. 01:35:13.370 --> 01:35:14.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is het allebei waar. 01:35:14.920 --> 01:35:17.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik in ieder geval geprobeerd om net aan te geven. 01:35:17.190 --> 01:35:19.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel de zorgen van de heer Van der Linde. 01:35:19.030 --> 01:35:26.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar begon ik net ook mee, in reactie op de vraag van hem en/of de heer Nijboer. 01:35:26.570 --> 01:35:28.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Want het is niet alleen zo dat het beeld niet goed is. 01:35:28.490 --> 01:35:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat er gebeurt, is per definitie niet goed voor de stabiliteit van de bank. 01:35:33.920 --> 01:35:40.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanzelfsprekend is daar contact over, met NLFI, met de raad van commissarissen en met De Nederlandsche 01:35:40.210 --> 01:35:45.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Bank, om je ervan te vergewissen wat er speelt. 01:35:45.140 --> 01:35:51.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het andere is ook waar, namelijk dat de constructie die we gekozen hebben, langs 01:35:51.130 --> 01:35:54.040 align:middle line:82% position:46% size:100% de lijnen loopt die ik net schetste. 01:35:54.550 --> 01:36:01.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat betekent dat de raad van bestuur verantwoordelijk is voor de dagelijkse leiding. 01:36:01.980 --> 01:36:05.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wordt toezicht op gehouden door de raad van commissarissen. 01:36:05.700 --> 01:36:07.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanzelfsprekend is daar ook weer contact mee. 01:36:07.630 --> 01:36:11.540 align:middle line:82% position:46% size:100% NLFI is vervolgens echt de vooruitgeschoven post. 01:36:11.540 --> 01:36:21.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ministerie heeft regulier overleg en overlegt, als problemen zich voordoen, ook met NLFI naar 01:36:21.690 --> 01:36:23.160 align:middle line:82% position:46% size:100% aanleiding van dit type dossiers. 01:36:25.570 --> 01:36:30.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het is ook belangrijk om te zorgen dat de schoenmaker bij zijn leest blijft. 01:36:30.770 --> 01:36:36.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee is de vraag van de heer Van der Linde kennelijk beantwoord. 01:36:36.700 --> 01:36:38.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik naar de heer Alkaya. 01:36:38.400 --> 01:36:40.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee? Gaat uw gang. 01:36:40.940 --> 01:36:43.650 align:middle line:82% position:46% size:100% O, u ziet er wel van af. 01:36:43.650 --> 01:36:43.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Neem me niet kwalijk. 01:36:43.920 --> 01:36:48.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer heeft daarentegen wel een interruptie. 01:36:48.580 --> 01:36:52.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is eigenlijk een vervolg op de vraag van de heer Van der Linde. 01:36:52.070 --> 01:36:57.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het helemaal met de minister eens dat we de structuur met NLFI zorgvuldig hebben opgezet, zonder 01:36:57.900 --> 01:37:03.600 align:middle line:82% position:46% size:100% te veel politieke bemoeienis met welke producten er verkocht worden en wie er een lening krijgt. 01:37:03.600 --> 01:37:07.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, als er ruzie is in de keet en het bedrijf schade lijdt ... 01:37:07.520 --> 01:37:07.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is nu gewoon zo. 01:37:07.660 --> 01:37:09.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je zo rollebollend over straat gaat ... 01:37:10.320 --> 01:37:11.660 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien in de krant wat er in de rechtszaak wordt gezegd, maar daar is natuurlijk een 01:37:11.660 --> 01:37:12.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet je op den duur natuurlijk wel ingrijpen. 01:37:12.920 --> 01:37:19.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gold ook voor ABN AMRO, toen de voorzitter van de raad van commissarissen ruzie had 01:37:19.050 --> 01:37:21.440 align:middle line:82% position:46% size:100% met de raad van bestuur. 01:37:21.440 --> 01:37:22.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geldt nu ook. 01:37:22.180 --> 01:37:26.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat de minister op den duur wel moet zeggen: het is uit met de keet; er 01:37:26.580 --> 01:37:28.030 align:middle line:82% position:46% size:100% moet orde op zaken worden gesteld. 01:37:33.140 --> 01:37:34.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Er spelen hier twee onderwerpen. 01:37:34.900 --> 01:37:38.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Het eerste onderwerp dat speelt, is: wie is waarvoor verantwoordelijk? 01:37:38.690 --> 01:37:40.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik net het een en ander over gezegd. 01:37:40.390 --> 01:37:45.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Het tweede is: welke dingen die je bewust doet of laat en welke dingen die uit die gesprekken 01:37:45.750 --> 01:37:47.630 align:middle line:82% position:46% size:100% komen, kun je hier bespreken? 01:37:47.630 --> 01:37:50.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg het een beetje cryptisch, maar ik denk dat de heer Nijboer ook begrijpt waarom 01:37:50.380 --> 01:37:52.760 align:middle line:82% position:46% size:100% ik het een beetje cryptisch zeg. 01:37:52.760 --> 01:38:00.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij heeft op zichzelf gelijk met de verwijzing naar de discussie die er bij een andere bank 01:38:00.220 --> 01:38:01.420 align:middle line:82% position:46% size:100% is geweest, bij ABN AMRO. 01:38:01.420 --> 01:38:06.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is het min of meer langs dezelfde lijnen verlopen. 01:38:06.400 --> 01:38:10.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ja, de situatie is zorgelijk. 01:38:10.700 --> 01:38:16.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is nooit goed voor het bestuur van een onderneming of een bank als het op deze manier gaat en het ook 01:38:16.620 --> 01:38:17.870 align:middle line:82% position:46% size:100% nog eens allemaal in de publiciteit komt. 01:38:17.870 --> 01:38:22.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus terecht dat de commissaris erbovenop zit, dat er wordt geobjectiveerd door onderzoekers 01:38:22.130 --> 01:38:32.130 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat NLFI en het ministerie er op de achtergrond actief mee bezig zijn. 01:38:34.610 --> 01:38:37.330 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben zo meteen de uitspraak over het kort geding. 01:38:37.330 --> 01:38:41.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens hebben we het onderzoek en dan is het moment daar om conclusies te trekken. 01:38:41.240 --> 01:38:43.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 01:38:43.550 --> 01:38:45.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan komen we volgens mij bij het blokje TenneT. 01:38:47.170 --> 01:38:48.490 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister. 01:38:49.320 --> 01:38:59.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed om bij TenneT nog een keer onderscheid te maken tussen wat er in Nederland gebeurt en wat 01:39:00.100 --> 01:39:08.260 align:middle line:82% position:46% size:100% er buiten Nederland gebeurt, ook om de zorgen van de heer Van Aalst weg te nemen, namelijk dat de gewone 01:39:08.260 --> 01:39:10.770 align:middle line:82% position:46% size:100% man de rekening gepresenteerd zou krijgen. 01:39:11.430 --> 01:39:16.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde: stroom wordt in Nederland zeer effectief met hele lage foutmarges en 01:39:16.960 --> 01:39:18.430 align:middle line:82% position:46% size:100% tegen relatief lage kosten geleverd. 01:39:18.430 --> 01:39:27.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Met instemming van de Kamer is TenneT al in een veel eerdere fase actief geworden in Duitsland, omdat 01:39:27.980 --> 01:39:36.270 align:middle line:82% position:46% size:100% schaal helpt en omdat er bedrijfseconomisch en maatschappelijk van alles voor te zeggen is om breder 01:39:36.270 --> 01:39:40.020 align:middle line:82% position:46% size:100% naar de hoogspanningspuzzel te kijken dan uitsluitend door een Nederlandse lens. 01:39:40.020 --> 01:39:46.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Als u aan mij zou vragen hoe ik denk dat de langetermijntoekomst eruitziet, dan denk ik dat dat 01:39:46.130 --> 01:39:54.630 align:middle line:82% position:46% size:100% echt een Noordwest-Europese toekomst is, die er nog geïntegreerder uitziet dan vandaag de dag. 01:39:54.630 --> 01:39:58.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd hebben we met elkaar geconstateerd — de heer Nijboer heeft er wel eens naar gevraagd 01:39:58.470 --> 01:40:03.640 align:middle line:82% position:46% size:100% in schriftelijke vragen, ik heb het hier ook wel eens benoemd — dat TenneT aan de ene kant zeer 01:40:03.640 --> 01:40:09.950 align:middle line:82% position:46% size:100% succesvol is, en dat er aan de andere kant wel grote kapitaalstortingen nodig zijn, juist ook aan de 01:40:09.950 --> 01:40:12.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Duitse kant van het bedrijf. 01:40:12.080 --> 01:40:14.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens is de vraag: hoe heb je je daar nou kunnen verhouden? 01:40:14.300 --> 01:40:19.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is nou verstandig, in bedrijfseconomisch opzicht, wat vind je maatschappelijk verstandig? 01:40:19.260 --> 01:40:25.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan heeft het kabinet gezegd: wij vinden het goed om daar ook met de Duitse overheid 01:40:25.260 --> 01:40:26.010 align:middle line:82% position:46% size:100% over in contact te treden. 01:40:26.010 --> 01:40:31.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik zeg "wij", dan zijn dat de ministers van Economische Zaken en van Financiën aan deze 01:40:31.550 --> 01:40:35.870 align:middle line:82% position:46% size:100% kant en de ministers van Economische Zaken en van Financiën aan de andere kant. 01:40:35.870 --> 01:40:44.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij is, om nog een extra laag aan complexiteit toe te voegen, Duitsland natuurlijk een veel groter land, 01:40:44.080 --> 01:40:49.730 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn er meerdere Bundesländer bij betrokken en zit je dus potentieel met een heleboel mensen aan tafel. 01:40:49.730 --> 01:40:59.730 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben een aantal echt goede gesprekken gehad, ook met de diverse partijen in Duitsland. 01:41:01.220 --> 01:41:07.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij hebben wij steeds gezegd dat het voor ons evident is dat we aan Nederlandse kant echt blijven 01:41:07.200 --> 01:41:14.620 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan over de hele business, als ik het zo mag zeggen, en dat we met Duitsland willen verkennen wat voor 01:41:14.620 --> 01:41:16.090 align:middle line:82% position:46% size:100% type belang men daar zou willen nemen. 01:41:16.090 --> 01:41:20.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan kom je in discussies terecht of dat op holdingniveau moet of op het 01:41:20.750 --> 01:41:21.910 align:middle line:82% position:46% size:100% niveau van de Duitse deelneming. 01:41:21.910 --> 01:41:25.560 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben gezegd: we gaat eerst exclusief met Duitsland praten. 01:41:25.560 --> 01:41:31.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in een brief, van vorige week of deze week — ik weet niet precies wanneer die in de Kamer is beland — 01:41:31.130 --> 01:41:40.790 align:middle line:82% position:46% size:100% aangegeven dat we een periode lang exclusief met Duitsland hebben willen praten, maar dat we het ook 01:41:40.790 --> 01:41:44.870 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandig vinden om dat niet uitsluitend exclusief met Duitsland te blijven doen, omdat je als dat niet 01:41:44.870 --> 01:41:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% lukt misschien ook andere wegen moet verkennen. 01:41:50.080 --> 01:41:56.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat soort trajecten, die deels bedrijfseconomisch zijn, deels diplomatiek, gaan sowieso niet 01:41:56.260 --> 01:41:57.440 align:middle line:82% position:46% size:100% met de snelheid van het licht. 01:41:57.440 --> 01:42:01.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Het goede nieuws is, daar heb ik gewoon transparant over willen zijn richting de Kamer, dat er 01:42:01.480 --> 01:42:06.250 align:middle line:82% position:46% size:100% als je gewoon kijkt naar de investeringscyclus meer tijd lijkt te zijn. 01:42:06.250 --> 01:42:07.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het overigens zeer eens met Slootweg en Van der Linde die zeiden: ja, maar moet 01:42:07.360 --> 01:42:10.830 align:middle line:82% position:46% size:100% je dan sowieso wachten tot 2024? 01:42:10.830 --> 01:42:16.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Het liefste rond ik het veel sneller af. 01:42:16.550 --> 01:42:19.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen, ik ben hier maar een van de spelers. 01:42:19.230 --> 01:42:23.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moet me er ook echt rekenschap van geven hoe de onderneming hier zelf naar kijkt, wat men daar 01:42:23.830 --> 01:42:24.820 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfseconomisch verstandig vindt. 01:42:24.820 --> 01:42:31.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb me echt rekenschap te geven van de verder uitstekende contacten die er met Scholz, 01:42:31.500 --> 01:42:32.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Altmaier en hun mensen zijn. 01:42:32.680 --> 01:42:39.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb me rekenschap te geven van belangen die er misschien in deelstaten gevoeld worden. 01:42:40.070 --> 01:42:45.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat maakt het tot een best complexe puzzel. 01:42:45.630 --> 01:42:49.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller vroeg nog of het dan niet verstandig is om een plan B te formuleren. 01:42:49.230 --> 01:42:53.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Volgens mij citeerde hij zowel zichzelf als mij. 01:42:53.260 --> 01:43:03.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb in mei 2020 al aangegeven dat het kabinet meerdere opties heeft willen verkennen en ook 01:43:04.210 --> 01:43:06.030 align:middle line:82% position:46% size:100% in de lucht zou willen blijven houden. 01:43:06.030 --> 01:43:14.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige hebben evidentere plussen dan andere, maar je hebt het ook niet helemaal alleen voor het zeggen. 01:43:14.520 --> 01:43:17.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Gelukkig heeft de Duitse staat niet gezegd "we willen er sowieso niet aan meedoen", want dan had 01:43:17.640 --> 01:43:18.920 align:middle line:82% position:46% size:100% je überhaupt een andere situatie gehad. 01:43:18.920 --> 01:43:23.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou je het nooit samen met Duitsland kunnen doen, dan zou je hoogstens een private 01:43:23.020 --> 01:43:26.360 align:middle line:82% position:46% size:100% partij een boord kunnen halen. 01:43:26.360 --> 01:43:34.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zegt Duitsland: we zijn nog niet helemaal uitgepraat, maar we zijn als Duitsland toch 01:43:34.840 --> 01:43:37.680 align:middle line:82% position:46% size:100% niet onmiddellijk enthousiast over een Duits minderheidsbelang. 01:43:37.680 --> 01:43:41.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb je je daar weer toe te verhouden. 01:43:41.270 --> 01:43:42.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Moet het dan met een meerderheidsbelang gaan? 01:43:42.750 --> 01:43:48.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat het verstandig is om dat dan ook weer goed te wegen en niet per se 01:43:48.500 --> 01:43:52.110 align:middle line:82% position:46% size:100% in de nadagen van het kabinet. 01:43:52.110 --> 01:43:55.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Het goede nieuws is dat er dus ook niet enorme haast is. 01:43:55.150 --> 01:44:01.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vroeg de heer Van der Linde nog of je het dan misschien moet opknippen in 01:44:01.340 --> 01:44:02.660 align:middle line:82% position:46% size:100% wat hij "behapbare brokken" noemde. 01:44:02.660 --> 01:44:07.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben er op zichzelf altijd voor om op te knippen in behapbare brokken. 01:44:07.370 --> 01:44:11.580 align:middle line:82% position:46% size:100% En zoals net aangegeven, hebben we dus ook wat meer tijd. 01:44:11.580 --> 01:44:17.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde, voordat investeringen bij de aandeelhouder komen, worden ze middels tweejaarlijkse 01:44:17.060 --> 01:44:21.950 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringsplannen getoetst op nut en noodzaak door de ACM en door het ministerie van EZK. 01:44:21.950 --> 01:44:24.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is allemaal publiek toegankelijk. 01:44:27.760 --> 01:44:34.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarbij ik overigens helemaal niet kan uitsluiten dat op zichzelf die trend van stijgende 01:44:34.330 --> 01:44:36.050 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen zich voortzet. 01:44:36.050 --> 01:44:41.220 align:middle line:82% position:46% size:100% We zijn daar zelf bij, maar ik wil het ook niet anders voorstellen dan het is. 01:44:42.030 --> 01:44:49.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is heel goed mogelijk dat die tendens zich zal voortzetten, ook gegeven het succes dat de onderneming 01:44:49.210 --> 01:44:55.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is er dus echt veel gedaan, zeker ook qua proces en goede contacten. 01:44:55.550 --> 01:45:02.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er is ook nog veel te doen, gegeven de complexiteit en de diverse betrokkenen. 01:45:02.630 --> 01:45:06.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk even rond of er interrupties zijn bij dit blokje over TenneT. 01:45:06.120 --> 01:45:07.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet het geval. 01:45:07.900 --> 01:45:09.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we naar het blokje NS. 01:45:17.490 --> 01:45:22.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. De heer Van Aalst is even de zaal uit, maar volgens mij heb ik de vraag 01:45:24.000 --> 01:45:26.080 align:middle line:82% position:46% size:100% over salariëring beantwoord. 01:45:26.080 --> 01:45:30.500 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer vroeg nog: zijn de pakketten die de NS krijgt voldoende en dreigen 01:45:30.500 --> 01:45:32.020 align:middle line:82% position:46% size:100% er geen onnodige ontslagen? 01:45:32.020 --> 01:45:40.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde, en hij zal dat onmiddellijk met me eens zijn: covid heeft een enorme impact. 01:45:40.250 --> 01:45:44.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Van het rijdend personeel werd en wordt veel gevraagd. 01:45:45.980 --> 01:45:51.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is ook echt uitdagend voor de onderneming om die reguliere dienstregeling zo veel 01:45:51.140 --> 01:45:51.700 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk in de lucht te houden. 01:45:51.700 --> 01:45:54.370 align:middle line:82% position:46% size:100% De financiële gevolgen zijn gewoon groot. 01:45:54.370 --> 01:45:59.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Iedereen die weleens in de trein zit en de situatie van een jaar geleden vergelijkt 01:45:59.640 --> 01:46:03.140 align:middle line:82% position:46% size:100% met nu, zal dat onmiddellijk zien. 01:46:03.320 --> 01:46:06.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Iemand die gewoon staat te wachten langs een spoorwegovergang en naar binnen kijkt, 01:46:06.400 --> 01:46:16.220 align:middle line:82% position:46% size:100% De NS heeft dan ook over 2020 fors verlies geleden en verwacht dat in ieder geval het komende jaar, 01:46:16.220 --> 01:46:18.000 align:middle line:82% position:46% size:100% mogelijk zelfs de komende jaren, ook te doen. 01:46:18.000 --> 01:46:22.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Inmiddels zijn wel de eerste steunbetalingen door het ministerie van IenW gedaan. 01:46:22.430 --> 01:46:26.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die generieke regeling wordt 93% van de kosten gedekt. 01:46:26.210 --> 01:46:32.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Op dit moment worden gesprekken over de uitwerking van de verlenging van die steun in 2021 door 01:46:32.660 --> 01:46:37.110 align:middle line:82% position:46% size:100% de staatssecretaris gevoerd. 01:46:37.110 --> 01:46:40.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Over verdere, aanvullende individuele steun zijn we natuurlijk ook nog met NS in gesprek. 01:46:41.160 --> 01:46:46.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat beoordeel ik aan de hand van het afwegingskader. 01:46:46.070 --> 01:46:50.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde, het is verder aan NS en niet aan mij als aandeelhouder om invulling 01:46:50.310 --> 01:46:51.060 align:middle line:82% position:46% size:100% te geven aan die kostenbesparingen. 01:46:51.060 --> 01:46:59.650 align:middle line:82% position:46% size:100% De NS is zelf in gesprek met de bonden en de ondernemingsraden, zoals dat hoort. 01:46:59.650 --> 01:47:06.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan vroeg de heer Van Aalst nog of ik kan bevestigen dat NS niet in Eurostar zal investeren. 01:47:06.610 --> 01:47:11.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had eerlijk gezegd een voorzichtiger antwoord verwacht, maar de NS schijnt mij te hebben laten 01:47:11.460 --> 01:47:13.430 align:middle line:82% position:46% size:100% weten dat men op dit moment niet van plan is om geld te investeren in Eurostar. 01:47:13.430 --> 01:47:14.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zijn we aan het einde gekomen van het blokje NS. 01:47:14.060 --> 01:47:21.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag een interruptie van de heer Alkaya. 01:47:23.710 --> 01:47:32.160 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft aan dat de invulling van de krimp en hoe dat zou moeten aan de onderneming is, dus 01:47:32.160 --> 01:47:37.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar bij KLM heeft de minister daar wel degelijk invloed op gehad, door bij voorbaat te zeggen: als 01:47:37.350 --> 01:47:42.670 align:middle line:82% position:46% size:100% je steun wilt, KLM, dan moet je zoveel krimpen en daar horen ook gedwongen ontslagen bij. 01:47:42.670 --> 01:47:46.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg de minister dus om uit te sluiten dat hij zo'n eis ook bij de Nationale 01:47:46.320 --> 01:47:48.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Spoorwegen op tafel legt. 01:47:48.520 --> 01:47:49.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan hij dat uitsluiten? 01:47:49.010 --> 01:47:55.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Met alle waardering, maar wat de heer Alkaya zegt, klopt niet. 01:47:55.570 --> 01:48:03.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb op geen enkel moment gezegd dat KLM over moest gaan tot gedwongen ontslagen. 01:48:03.990 --> 01:48:10.820 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben besproken met de onderneming dat men moest komen tot een verstandig plan om 01:48:10.820 --> 01:48:13.050 align:middle line:82% position:46% size:100% de kosten aanzienlijk te reduceren. 01:48:13.050 --> 01:48:20.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hoort de component personeelskosten onvermijdelijk ook bij. 01:48:20.950 --> 01:48:26.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hebben we nog eens bij meegegeven dat wij vonden, en vinden, dat de sterkste schouders 01:48:26.950 --> 01:48:27.130 align:middle line:82% position:46% size:100% de zwaarste lasten moeten dragen. 01:48:27.130 --> 01:48:28.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wat we gezegd hebben. 01:48:28.300 --> 01:48:35.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar wij hebben geen eisen gesteld ten aanzien van het laten afvloeien van personeel. 01:48:36.440 --> 01:48:37.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Aanvullend, de heer Alkaya. 01:48:37.340 --> 01:48:45.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat de minister die precisering aanbrengt, alleen weet de minister natuurlijk dondersgoed 01:48:45.820 --> 01:48:49.630 align:middle line:82% position:46% size:100% dat toen hij zo'n eis stelde, dat gevolgen zou hebben, ook voor het personeel. 01:48:49.630 --> 01:48:50.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geeft hij hier zelf ook aan. 01:48:50.690 --> 01:48:55.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom zou je anders eisen stellen aan de eerlijke verdeling daarvan? 01:48:55.620 --> 01:49:05.220 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister is dus wel degelijk van invloed geweest op wat er qua personeelsinkrimping bij KLM is gebeurd. 01:49:05.220 --> 01:49:11.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vraag aan de minister is nogmaals of hij dat bij de Nationale Spoorwegen ook aan het 01:49:11.300 --> 01:49:13.920 align:middle line:82% position:46% size:100% doen is en of hij dat wil uitsluiten. 01:49:13.920 --> 01:49:15.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dat namelijk niet verstandig vinden. 01:49:17.120 --> 01:49:21.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoor graag een geruststellende toezegging hierover van de minister dat dit helemaal niet aan de orde is, 01:49:21.880 --> 01:49:22.050 align:middle line:82% position:46% size:100% want dan hoeven we dit ook niet te vragen. 01:49:22.050 --> 01:49:28.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het helemaal niet aan de orde is, kan de minister ons daarover geruststellen. 01:49:28.990 --> 01:49:36.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, met waardering, maar de heer Alkaya verbindt twee dingen aan elkaar op een manier 01:49:36.410 --> 01:49:38.990 align:middle line:82% position:46% size:100% die denk ik toch net anders ligt. 01:49:39.900 --> 01:49:45.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het bij KLM niet gevraagd, maar ik heb ook niet gezegd dat ik het kan uitsluiten. 01:49:45.900 --> 01:49:48.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Hetzelfde geldt nu voor NS. 01:49:48.460 --> 01:49:51.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het niet gevraagd, het is namelijk ook aan de onderneming. 01:49:51.400 --> 01:49:53.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ook hier kan ik het niet uitsluiten. 01:49:53.060 --> 01:49:58.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is aan de Nederlandse Spoorwegen zelf, het is aan de directie, in dialoog met de 01:49:58.690 --> 01:50:04.350 align:middle line:82% position:46% size:100% ondernemingsraad, met de vakbonden, om te kijken hoe de NS een goede toekomst tegemoet gaat, 01:50:04.350 --> 01:50:05.730 align:middle line:82% position:46% size:100% ook in bedrijfseconomisch opzicht. 01:50:05.730 --> 01:50:13.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat daar de kostenbasis van NS onderdeel van zal uitmaken, lijkt mij evident. 01:50:13.280 --> 01:50:17.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe men daar vervolgens invulling aan geeft, is primair aan de onderneming. 01:50:19.990 --> 01:50:22.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Men is daarover nu in gesprek, dus ik kan niet ingaan op die precieze voorwaarden. 01:50:22.680 --> 01:50:26.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we naar het kopje commissarissen. 01:50:28.600 --> 01:50:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het vermoeden dat sommigen daar reikhalzend naar uit hebben gekeken. 01:50:31.360 --> 01:50:38.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Even voor de goede orde: de heer Alkaya had de indruk dat ik een interview gegeven zou hebben. 01:50:38.860 --> 01:50:41.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is niet het geval. 01:50:41.780 --> 01:50:47.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige van de dingen die hij zei, heb ik niet gezegd en ook niet bedoeld. 01:50:49.970 --> 01:50:57.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de afgelopen jaren — ik hoop dat de leden dat herkennen — steeds ingezet op redelijke salariëring en 01:50:57.540 --> 01:51:04.860 align:middle line:82% position:46% size:100% heb me ook op allerlei momenten verzet tegen allerlei beloningen die ik als exorbitant heb ervaren. 01:51:04.860 --> 01:51:11.260 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de strengste bonuswetgeving van Europa, we hebben daar ook nog extra stappen op willen zetten. 01:51:11.260 --> 01:51:20.460 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de WNT en we hebben salarissen die bij de staatsdeelnemingen echt van een andere orde zijn 01:51:20.460 --> 01:51:21.390 align:middle line:82% position:46% size:100% dan in de rest van het bedrijfsleven. 01:51:21.390 --> 01:51:25.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat staat er in die brief? 01:51:25.680 --> 01:51:27.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is een onafhankelijk onderzoek gedaan. 01:51:27.210 --> 01:51:32.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarvan vind ik het gewoon prudent om dat aan de Kamer te melden en dat gewoon aan de Kamer te overhandigen. 01:51:32.300 --> 01:51:41.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Een van de conclusies is dat er een balans moet zijn ten aanzien van de salarissen van commissarissen. 01:51:41.490 --> 01:51:49.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Vervolgens geef ik aan — dat lijkt me ook prudent — dat dit wat mij betreft niet kan spelen in deze tijd. 01:51:50.470 --> 01:51:51.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat expliciet in die notitie. 01:51:51.860 --> 01:51:53.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is één. 01:51:53.140 --> 01:51:57.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee: als je er überhaupt wat mee zou willen, of je er nou voor of tegen bent of ergens in 01:51:57.150 --> 01:52:00.900 align:middle line:82% position:46% size:100% het midden eindigt, het is niet aan dit kabinet, maar aan een volgend kabinet. 01:52:01.210 --> 01:52:09.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Je schiet er nooit zo veel mee op om te mekkeren over de berichtgeving, maar ik denk echt staande 01:52:09.420 --> 01:52:16.090 align:middle line:82% position:46% size:100% te kunnen houden dat die brief daar zeer genuanceerd over is, dat überhaupt de positie van het kabinet 01:52:16.090 --> 01:52:25.010 align:middle line:82% position:46% size:100% ten aanzien van allerlei type salarissen hier breed op steun kan rekenen en dat die echt aan de 01:52:27.230 --> 01:52:30.170 align:middle line:82% position:46% size:100% redelijke en voorzichtige kant zit. 01:52:30.170 --> 01:52:34.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is geen discussie die nu zo gevoerd zou moeten worden, maar ik vond het zelf niet 01:52:34.460 --> 01:52:38.640 align:middle line:82% position:46% size:100% zo chique om, als je zo'n rapport krijgt, dat niet naar de Kamer te sturen. 01:52:38.640 --> 01:52:44.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hoort bij het grote belang van transparantie. 01:52:51.600 --> 01:52:56.850 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst vroeg waarom we lopen te strooien met beloningen. 01:52:56.850 --> 01:52:58.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou, daar is echt geen sprake van. 01:52:59.260 --> 01:53:05.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat hier uitsluitend over de commissarissen, het gaat niet over het hier en nu. 01:53:05.620 --> 01:53:11.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat de lastige fase van covid waar we nu in zitten, ook in economisch opzicht, 01:53:11.050 --> 01:53:14.460 align:middle line:82% position:46% size:100% de komende periode echt niet over is. 01:53:14.460 --> 01:53:20.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus je komt ruimschoots bij een volgend kabinet uit, en daar zal men er wat van moeten vinden. 01:53:22.100 --> 01:53:24.530 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer vroeg nog naar de CDA-opvatting in het programma. 01:53:24.530 --> 01:53:27.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat niet helemaal aan mij is als minister van Financiën. 01:53:27.720 --> 01:53:34.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde: er is kennelijk een misverstand. 01:53:34.510 --> 01:53:38.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoorde anderen in de PvdA ook al iets zeggen over het minimumloon. 01:53:38.770 --> 01:53:42.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik dat dan meteen — dat zal hem bekoren — in zijn richting rechtzetten. 01:53:42.240 --> 01:53:50.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb die passage nog uitgebreid, want ik heb gezegd dat je behalve het minimumloon ook moet kijken naar 01:53:50.730 --> 01:53:56.610 align:middle line:82% position:46% size:100% belastingverlaging, omdat dat mogelijk effectiever is voor wat mensen netto in hun portemonnee overhouden. 01:53:56.610 --> 01:54:00.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat dat ook bij de heer Nijboer op steun kan rekenen. 01:54:00.060 --> 01:54:06.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Verder wil ik hem nog wijzen op de passages in het programma die wijzen op de hoogste 01:54:06.860 --> 01:54:10.290 align:middle line:82% position:46% size:100% inkomens en de vermogensbelasting. 01:54:10.290 --> 01:54:13.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat wij daar het meer eens zijn dan hij had verwacht. 01:54:13.830 --> 01:54:16.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee hebben we het kopje commissarissen gehad, dacht ik. 01:54:16.110 --> 01:54:20.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heb ik de vragen van Van der Linde hiermee beantwoord. 01:54:20.440 --> 01:54:24.240 align:middle line:82% position:46% size:100% En volgens mij ben ik ook ingegaan op de opmerking van Sneller hierover. 01:54:24.240 --> 01:54:28.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat gaan wij nu merken, want ik zag de vinger van de heer Sneller en die van de heer Alkaya. 01:54:28.640 --> 01:54:28.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin bij de heer Sneller. 01:54:28.740 --> 01:54:35.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan begrijp ik dat het dus niet alleen vanwege corona redelijk is, maar dat het ook voor daarna niet in 01:54:35.640 --> 01:54:37.860 align:middle line:82% position:46% size:100% de rede ligt om het verder te verhogen. 01:54:39.730 --> 01:54:42.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat je altijd alle omstandigheden moet meewegen. 01:54:42.270 --> 01:54:46.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat dit aan een volgend kabinet is, niet aan mij. 01:54:46.120 --> 01:54:49.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen wat zeggen de onderzoekers? 01:54:49.230 --> 01:54:51.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zeggen dat er een disbalans is. 01:54:51.400 --> 01:54:59.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Zij zeggen vervolgens ook dat het in een periode van tien jaar te weinig gewijzigd is. 01:54:59.740 --> 01:55:04.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat het aan een volgend kabinet is en ik vind dat deze tijd — en dan bedoel ik niet vandaag 01:55:04.350 --> 01:55:09.290 align:middle line:82% position:46% size:100% of volgende week en de week daarna — zich überhaupt niet leent voor dit type discussie. 01:55:09.290 --> 01:55:14.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan ook niet verrassen dat ik dat zeg, want dat heb ik op allerlei momenten bij 01:55:14.010 --> 01:55:16.370 align:middle line:82% position:46% size:100% allerlei salarisdiscussies gezegd. 01:55:16.370 --> 01:55:21.280 align:middle line:82% position:46% size:100% In de brief is het niet alleen maar "dit vinden de onderzoekers". 01:55:21.580 --> 01:55:25.310 align:middle line:82% position:46% size:100% In de zin daarna staat dat het kabinet het daarmee eens is en dat uitgangspunt deelt. 01:55:25.310 --> 01:55:30.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar in de enquête die vervolgens aan de Kamer wordt gestuurd, staat dat ondernemingen 01:55:30.280 --> 01:55:33.370 align:middle line:82% position:46% size:100% geen problemen hebben met het vinden van gekwalificeerde commissarissen. 01:55:33.370 --> 01:55:38.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan wordt er een onderzoek bijgevoegd met een benchmark met allemaal beursgenoteerde bedrijven 01:55:38.960 --> 01:55:43.090 align:middle line:82% position:46% size:100% in plaats van staatsdeelnemingen in het buitenland of welke andere benchmark dan ook. 01:55:43.420 --> 01:55:46.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Door de brief van de minister wordt deze discussie wel degelijk nu geagendeerd. 01:55:46.760 --> 01:55:51.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Als hij zegt "laten we die niet voeren, want het is niet aan de orde, ook daarna niet", 01:55:51.300 --> 01:55:53.350 align:middle line:82% position:46% size:100% dan zijn we het helemaal eens. 01:55:53.350 --> 01:55:55.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is een brief uit december. 01:55:55.190 --> 01:56:02.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Het staat kranten vrij om dat op een eigen manier te duiden en in de krant te zetten. 01:56:02.560 --> 01:56:06.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt aan hen. 01:56:06.560 --> 01:56:09.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb geen interview gegeven, zeg ik nogmaals tegen de heer Alkaya. 01:56:09.910 --> 01:56:16.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Die brief is in december besproken in het kabinet en is toen naar de Kamer gestuurd. 01:56:16.340 --> 01:56:26.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind überhaupt dat het aan een volgend kabinet is om zich daartoe te verhouden. 01:56:26.100 --> 01:56:26.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik ook vinden als we niet demissionair zouden zijn, maar nu vind ik het nog meer. 01:56:26.750 --> 01:56:31.020 align:middle line:82% position:46% size:100% In die brief staat niet voor niks dat je het hele deelnemingenbeleid in al zijn 01:56:31.020 --> 01:56:34.600 align:middle line:82% position:46% size:100% facetten zult moeten evalueren. 01:56:34.600 --> 01:56:42.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het niet oneens zijn met de feitelijke constatering dat de bezoldiging van de commissarissen 01:56:42.950 --> 01:56:47.610 align:middle line:82% position:46% size:100% al tien jaar lang ongewijzigd is. 01:56:47.610 --> 01:56:51.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het ook niet oneens zijn, en dat ben ik ook niet, met wat de heer Sneller hier aanhaalt, 01:56:51.570 --> 01:56:54.700 align:middle line:82% position:46% size:100% namelijk dat er geen selectieprobleem is, want het is allemaal waar. 01:56:54.700 --> 01:56:56.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom denk ik dat je het in zijn totaliteit zult moeten wegen. 01:56:56.640 --> 01:57:04.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nogmaals, als ik me ermee ga bemoeien, de ene of de andere kant uit, dan zal de Kamer 01:57:04.480 --> 01:57:08.170 align:middle line:82% position:46% size:100% onmiddellijk zeggen dat ik daar niet over ga en daar heeft de Kamer dan ook gelijk in. 01:57:08.170 --> 01:57:14.350 align:middle line:82% position:46% size:100% U bent wel door uw interrupties heen. 01:57:16.490 --> 01:57:24.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was in de veronderstelling dat de minister op de hoogte was van het bericht van gister en dat hij een 01:57:24.090 --> 01:57:24.920 align:middle line:82% position:46% size:100% interview of iets dergelijks had gegeven. 01:57:24.920 --> 01:57:26.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is dus helemaal niet het geval. 01:57:26.860 --> 01:57:31.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom was ik ook zo verbaasd, want in de brief staat volgens mij dat het kabinet dit niet gaat doen. 01:57:31.910 --> 01:57:36.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom was ik ook zo verbaasd dat PvdA en D66 zeggen dat het van tafel moet, want volgens 01:57:36.760 --> 01:57:38.490 align:middle line:82% position:46% size:100% mij ligt het nu niet op tafel. 01:57:38.490 --> 01:57:41.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee is het ook klaar en hoeven we het er verder niet over te hebben. 01:57:41.560 --> 01:57:44.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar kan ik een bevestiging van de minister krijgen dat in de aandeelhoudersvergaderingen die eraan zitten 01:57:44.940 --> 01:57:52.570 align:middle line:82% position:46% size:100% te komen, zolang het kabinet de demissionaire status heeft, de Staat als aandeelhouder niet zal aandringen 01:57:52.570 --> 01:57:58.040 align:middle line:82% position:46% size:100% op het feit dat de commissarissenvergoedingen omhoog zouden moeten en het ook niet zal agenderen? 01:57:58.040 --> 01:58:03.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had een klein déjà vu naar vorige week, want toen hadden we een soortgelijke stijlfiguur met 01:58:03.320 --> 01:58:08.810 align:middle line:82% position:46% size:100% berichtgeving die later volgde dan het moment … Toen had ik nog wat gezegd na de ministerraad. 01:58:08.810 --> 01:58:13.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ging toen over de vraag of je in alle gevallen kunt uitsluiten dat er ooit nog 01:58:13.060 --> 01:58:13.930 align:middle line:82% position:46% size:100% bezuinigingen komen in het land. 01:58:13.930 --> 01:58:17.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar hadden sommigen een net wat andere interpretatie van tijdens het debat van 01:58:19.300 --> 01:58:21.740 align:middle line:82% position:46% size:100% vorige week over de steunpakketten. 01:58:21.740 --> 01:58:31.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar in alle nuancering richting Van Kent en Van Dijk aangegeven wat ik wel en niet gezegd heb. 01:58:31.510 --> 01:58:37.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Hier is — ik zeg het nog een keer — geen sprake van een interview dat ik gegeven heb. 01:58:37.470 --> 01:58:44.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind heel vaak wat van de koppen en teksten in allerlei krantenartikelen, maar dat is niet aan mij. 01:58:44.150 --> 01:58:46.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga over de brief en ik ben aanspreekbaar op die brief. 01:58:46.420 --> 01:58:53.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan de heer Alkaya helemaal geruststellen: er ligt überhaupt niks voor bij wat voor 01:58:53.880 --> 01:58:55.350 align:middle line:82% position:46% size:100% commissarisvergadering dan ook. 01:58:55.350 --> 01:59:00.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is aan een volgend kabinet en aan de partijen die straks gaan formeren. 01:59:00.060 --> 01:59:03.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij hebben we dan nog het kopje … Nee, de heer Van Aalst heeft nog een interruptie. 01:59:03.560 --> 01:59:08.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil nog wel even aanslaan op het onderzoek dat er ligt en waarvan het volgens de minister zo 01:59:08.020 --> 01:59:09.410 align:middle line:82% position:46% size:100% belangrijk was dat het naar de Kamer kwam. 01:59:09.410 --> 01:59:15.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarin komt inderdaad naar voren dat de beloning eigenlijk geen invloed heeft op de selectie. 01:59:15.390 --> 01:59:18.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vond ik wel een interessante constatering, want ik kan me herinneren dat we in een vorig 01:59:18.800 --> 01:59:22.610 align:middle line:82% position:46% size:100% AO een discussie hadden over de WNT-norm en de beloning van bestuurders. 01:59:22.610 --> 01:59:25.740 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister gaf toen aan dat je geen goede mensen meer krijgt als je die beloning niet gaat betalen. 01:59:25.740 --> 01:59:31.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Is de minister het met mij eens dat dit onderzoek eigenlijk aantoont dat die beloning totale onzin is 01:59:31.050 --> 01:59:32.830 align:middle line:82% position:46% size:100% wat betreft het aantrekken van goede mensen? 01:59:39.500 --> 01:59:43.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Eerst over het eerste punt: waarom stuur je het eigenlijk naar de Kamer? 01:59:43.170 --> 01:59:45.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het eerlijk gezegd volstrekt logisch om die informatie aan de Kamer te verstrekken 01:59:45.150 --> 01:59:47.150 align:middle line:82% position:46% size:100% als het ministerie zo'n onderzoek doet. 01:59:47.150 --> 01:59:51.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat soort onderzoeken wordt gewoon periodiek gedaan naar allerlei facetten. 01:59:53.930 --> 01:59:56.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Je mag van alles vinden van de conclusies. 01:59:56.170 --> 02:00:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Je mag van mij ook van alles vinden van de onderzoeksopdracht of de methodologie. 02:00:03.380 --> 02:00:09.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als je dit periodiek doet, vind ik het logisch dat je die informatie aan de Kamer versterkt. 02:00:09.600 --> 02:00:15.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Had ik dat dan drie maanden onder me moeten houden omdat het me niet goed uitkomt? 02:00:15.340 --> 02:00:20.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dat zou ik gek vinden. 02:00:20.660 --> 02:00:25.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het logischer en transparanter richting de Kamer om het ter beschikking te stellen en daarbij 02:00:25.030 --> 02:00:32.850 align:middle line:82% position:46% size:100% aan te geven dat je überhaupt breder naar het deelnemingenbeleid moet kijken, dat het de opvatting 02:00:32.850 --> 02:00:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% van het kabinet is dat het niet in coronatijd past en dat het aan een volgend kabinet is. 02:00:36.170 --> 02:00:37.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Met die nuances is het volgens mij naar de Kamer gegaan. 02:00:37.880 --> 02:00:44.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Het punt van de heer Van Aalst ten aanzien van de WNT is natuurlijk een bredere discussie, die gaat over 02:00:45.220 --> 02:00:48.170 align:middle line:82% position:46% size:100% de bestuurders, niet over de commissarissen. 02:00:49.530 --> 02:00:54.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dat vind ik overigens aan het kabinet, maar daarbij heeft het kabinet wel steeds de lijn 02:00:54.990 --> 02:01:00.250 align:middle line:82% position:46% size:100% gehanteerd — dat is inderdaad een andere lijn dan die van de PVV-fractie — dat het niet verstandig 02:01:00.250 --> 02:01:04.270 align:middle line:82% position:46% size:100% is om al die staatsdeelnemingen sowieso onder de WNT te brengen. 02:01:04.270 --> 02:01:08.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn verschillen in de salariëring tussen de staatsdeelnemingen. 02:01:08.390 --> 02:01:11.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Sommige staatsdeelnemingen liggen qua salariëring heel dicht aan tegen de WNT, terwijl andere 02:01:11.370 --> 02:01:13.070 align:middle line:82% position:46% size:100% er duidelijk boven zitten. 02:01:13.350 --> 02:01:22.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Al die salarissen zijn in deze kabinetsperiode door mij en door het kabinet met voorzichtigheid behandeld. 02:01:22.530 --> 02:01:23.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Je ziet dat sommige salarissen echt zijn bevroren. 02:01:23.940 --> 02:01:33.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je bijvoorbeeld de ontwikkeling van het salaris van de CEO van Schiphol bekijkt, dan zie je dat dit 02:01:33.510 --> 02:01:39.310 align:middle line:82% position:46% size:100% kabinet daar juist meer voorzichtigheid heeft betracht dan in het verleden is gedaan. 02:01:39.360 --> 02:01:40.570 align:middle line:82% position:46% size:100% En dat geldt voor meer staatsdeelnemingen. 02:01:40.570 --> 02:01:45.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar om nu te zeggen dat dit onderzoek, dat gaat over commissarissen, helemaal van toepassing is op 02:01:45.860 --> 02:01:52.400 align:middle line:82% position:46% size:100% de WNT, vind ik twee dingen met elkaar verwarren, want dan had je dát moeten onderzoeken. 02:01:52.400 --> 02:01:54.320 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister haalt mij eigenlijk de woorden uit de mond. 02:01:54.320 --> 02:01:55.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn vervolgvraag is namelijk de volgende. 02:01:55.590 --> 02:01:58.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het ministerie dan zo'n onderzoek doet, waarom neemt het dat dan niet mee? 02:01:58.740 --> 02:02:02.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit was een ideaal onderzoek geweest om ook de WNT-norm voor bestuurders in mee te nemen. 02:02:02.180 --> 02:02:06.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zou mij verbazen als daar een andere conclusie uitkomt dan er nu bij de 02:02:06.600 --> 02:02:07.580 align:middle line:82% position:46% size:100% commissarissen uit is gekomen. 02:02:07.580 --> 02:02:12.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat had ertoe kunnen leiden dat we al die bestuurders gewoon onder de WNT-norm zouden laten vallen. 02:02:12.270 --> 02:02:15.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lijkt me ook heel normaal als het gefinancierd wordt met publiek geld. 02:02:15.580 --> 02:02:17.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn twee dingen. 02:02:17.450 --> 02:02:23.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is de opvatting, waarbij het kabinet een andere opvatting heeft dan de PVV-fractie, en het is 02:02:23.070 --> 02:02:26.680 align:middle line:82% position:46% size:100% de vraag wat je wanneer onderzoekt. 02:02:26.680 --> 02:02:34.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer is ermee bekend dat we allerlei facetten van beleid, ook van het deelnemingenbeleid, gewoon eens 02:02:34.230 --> 02:02:35.620 align:middle line:82% position:46% size:100% in de zoveel tijd onafhankelijk laten toetsen. 02:02:35.620 --> 02:02:39.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Deze specifieke vraag ging over de commissarissen. 02:02:39.570 --> 02:02:42.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ben ik ertegen om ook andere dingen te onderzoeken? 02:02:42.190 --> 02:02:44.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, die staan ook allemaal keurig op de agenda. 02:02:44.480 --> 02:02:46.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Zie ook de hele review van het deelnemingenbeleid. 02:02:46.850 --> 02:02:52.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Zie wat met name Snels en Sneller, maar ook anderen in de Kamer, steeds hebben gezegd over 02:02:52.720 --> 02:02:53.660 align:middle line:82% position:46% size:100% mvo en hoe het daarmee verder moet. 02:02:53.660 --> 02:02:59.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik reflecteer op de afgelopen drieënhalf jaar, heeft met name dat mvo een prominente plek gehad 02:02:59.750 --> 02:03:04.080 align:middle line:82% position:46% size:100% in deze debatten, aangejaagd door in het bijzonder twee fracties, maar het leefde breder. 02:03:04.080 --> 02:03:08.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een thema dat mij ook zeer aanspreekt, dus daar hebben we ook onderzoek 02:03:08.640 --> 02:03:10.200 align:middle line:82% position:46% size:100% naar gedaan en stappen op gezet. 02:03:10.560 --> 02:03:19.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan alleen niet in één onderzoek alles onderzoeken. 02:03:19.220 --> 02:03:24.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind dat de minister het zoals wel vaker wat mooier probeert voor te stellen dan het is. 02:03:24.880 --> 02:03:30.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Over het minimumloon roept hij "misverstand!", maar het is gewoon een amendement van hemzelf geweest om 02:03:30.780 --> 02:03:32.620 align:middle line:82% position:46% size:100% het voornemen voor de verhoging van het minimumloon uit het conceptverkiezingsprogramma van het CDA te 02:03:32.620 --> 02:03:38.200 align:middle line:82% position:46% size:100% halen en te vervangen door gerichte lastenverlichting. 02:03:38.200 --> 02:03:41.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan moet hij niet zeggen: u zegt het anders en ik wil het allebei. 02:03:41.580 --> 02:03:41.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, dat is gewoon gedaan. 02:03:41.740 --> 02:03:46.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zegt zojuist dat hij bij de bonuswetgeving extra stappen heeft willen zetten. 02:03:46.340 --> 02:03:48.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was na de rel met ING en Hamers. 02:03:48.500 --> 02:03:55.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Die hele wetgeving is wel aangekondigd, maar niet bij de Kamer gekomen. 02:03:55.160 --> 02:03:56.410 align:middle line:82% position:46% size:100% En nu de vraag? 02:03:56.410 --> 02:03:57.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Het wordt ongemakkelijk. 02:03:57.680 --> 02:04:00.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik de heer Nijboer … 02:04:00.370 --> 02:04:05.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Voordat de minister antwoordt, laat ik nog even de heer Nijboer uitspreken, want volgens mij 02:04:05.440 --> 02:04:07.850 align:middle line:82% position:46% size:100% was hij nog met zijn vraag bezig. 02:04:07.850 --> 02:04:11.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de minister stevig stelling neemt in zaken, vind ik dat hij daar niet voor moet wegzwijnen. 02:04:11.840 --> 02:04:15.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heb ik over de Schoo-lezing ook gezegd. 02:04:15.240 --> 02:04:16.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb tal van voorbeelden. 02:04:16.520 --> 02:04:18.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen moesten we weer zuinig worden op de zorg en de sociale zekerheid. 02:04:18.990 --> 02:04:21.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan vraag je daarnaar en zegt hij: dat heb ik niet gezegd. 02:04:21.210 --> 02:04:23.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is wel een beetje een patroon. 02:04:23.050 --> 02:04:27.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik hier niet terecht. 02:04:27.360 --> 02:04:30.720 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer doet mij tekort, maar dat is niet erg. 02:04:30.720 --> 02:04:33.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga met hem samen nog een keer die passage over het minimumloon en die belastingverlaging spellen, 02:04:33.850 --> 02:04:39.260 align:middle line:82% position:46% size:100% want dat staat er namelijk bewust allebei in. 02:04:39.260 --> 02:04:40.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is dat? 02:04:40.040 --> 02:04:41.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar wil ik best transparant over zijn. 02:04:41.800 --> 02:04:47.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil namelijk graag weten wat het meeste effect heeft in de portemonnee van mensen met lage inkomens. 02:04:47.490 --> 02:04:52.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het meest geïnteresseerd in wat dat uiteindelijk oplevert in iemands portemonnee. 02:04:52.230 --> 02:04:58.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil daarbij de combinatie van minimumloon en belastingverlaging kunnen zien. 02:04:58.430 --> 02:04:58.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de inspiratie geweest. 02:04:58.690 --> 02:05:05.880 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer zal in het programma ook gezien hebben wat er verder is veranderd op het gebied van de 02:05:05.880 --> 02:05:09.210 align:middle line:82% position:46% size:100% sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen. 02:05:09.210 --> 02:05:14.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer zal ook hebben gezien wat er verder nog veranderd is. 02:05:14.430 --> 02:05:18.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is misschien niet helemaal het moment om nou het hele programma nog eens aan de 02:05:18.370 --> 02:05:20.580 align:middle line:82% position:46% size:100% heer Nijboer toe te lichten, want … 02:05:20.580 --> 02:05:25.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vermoed dat de heer Nijboer nog wel een blik gaat werpen op dat programma. 02:05:25.370 --> 02:05:30.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Over die wet over beloningen zijn ook een paar dingen te zeggen. 02:05:30.680 --> 02:05:37.690 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer en ik waren volgens mij beiden enthousiast over de gedachte van 02:05:37.690 --> 02:05:41.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de zogenaamde clawback, en daarvoor was behoorlijk brede steun in de Kamer. 02:05:42.320 --> 02:05:45.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar is de Raad van State buitengewoon kritisch op geweest. 02:05:45.200 --> 02:05:50.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik en de rest van het kabinet hebben wel gevonden dat je dat serieus moet nemen. 02:05:50.670 --> 02:05:52.440 align:middle line:82% position:46% size:100% De Raad van State was daar vernietigend over. 02:05:52.440 --> 02:05:59.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Hadden we in normale omstandigheden, dus zonder corona, dat debat en die wetgeving al gehad? 02:05:59.530 --> 02:06:00.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik denk het wel. 02:06:00.630 --> 02:06:02.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Had ik het al graag behandeld? 02:06:02.780 --> 02:06:05.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Jazeker, maar het is er niet van gekomen. 02:06:07.010 --> 02:06:09.970 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer heeft nog een aanvullende vraag. 02:06:09.970 --> 02:06:15.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was ongeveer drie jaar geleden — ik heb het niet precies nagezocht — natuurlijk wel groot nieuws. 02:06:15.320 --> 02:06:16.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dijkhoff kwam toen met die clawback. 02:06:16.050 --> 02:06:20.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen dacht ik: de VVD treedt stevig op. 02:06:20.280 --> 02:06:21.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet nam het over, maar het is bijna niet uit te voeren. 02:06:21.710 --> 02:06:24.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat bleek dan ook en dan gebeurt er uiteindelijk niks. 02:06:24.870 --> 02:06:26.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wet is niet aangepast. 02:06:26.740 --> 02:06:28.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was echt vér voor corona. 02:06:28.270 --> 02:06:35.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben blij dat nu teruggekomen wordt op het voorstel dat geopperd wordt in het rapport — ik zal het precies 02:06:35.850 --> 02:06:41.450 align:middle line:82% position:46% size:100% formuleren — om de beloningen voor commissarissen te verhogen, maar ik vind dat de minister op die andere 02:06:41.450 --> 02:06:45.810 align:middle line:82% position:46% size:100% terreinen vaak een steen in de vijver gooit, maar erop terugkomt als er kritiek komt. 02:06:45.810 --> 02:06:53.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik weet niet of de heer Nijboer en ik alles kunnen oplossen. 02:06:58.420 --> 02:07:00.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou bijna het gevoel krijgen dat mij onrecht wordt aangedaan. 02:07:00.070 --> 02:07:10.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou denken dat onze opvattingen vaak minder ver uit elkaar liggen, zowel in politiek opzicht als 02:07:10.370 --> 02:07:12.460 align:middle line:82% position:46% size:100% wat betreft de opvattingen van het kabinet. 02:07:12.460 --> 02:07:15.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Tegelijkertijd zijn er ook onderwerpen waarover we het wel degelijk oneens zijn. 02:07:15.920 --> 02:07:19.420 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer is er bijvoorbeeld ook voor dat staatsdeelnemingen onder de WNT gebracht worden, 02:07:19.420 --> 02:07:21.180 align:middle line:82% position:46% size:100% meen ik weleens begrepen te hebben. 02:07:22.240 --> 02:07:24.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij wil daar in ieder geval verder in gaan dan het kabinet; laat ik het zo formuleren. 02:07:24.550 --> 02:07:31.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij gaat iets minder ver dan de PVV-fractie, maar verder dan het kabinet. 02:07:31.420 --> 02:07:36.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb me hier volgens mij altijd uitgesproken voor zeer strenge bonuswetgeving. 02:07:36.290 --> 02:07:40.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb me zeer ingespannen ten aanzien van de beloningen in de financiële sector. 02:07:40.740 --> 02:07:44.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik was zelf ook geporteerd van het idee van een clawback, maar ik vind dat je bij dat soort 02:07:44.750 --> 02:07:51.840 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen ook de Raad van State en wat men daar vindt ten aanzien van het eigendomsrecht 02:07:51.840 --> 02:07:51.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de heer Nijboer en ik gaan dat vast nog een keer in alle finesses oplossen. 02:07:51.920 --> 02:07:55.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar twijfelt volgens mij de hele commissie niet aan. 02:07:55.770 --> 02:08:00.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij liggen er nog een paar vragen onder het kopje overig. 02:08:00.020 --> 02:08:02.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Of gaan we al door naar de staatssecretaris? 02:08:02.950 --> 02:08:09.470 align:middle line:82% position:46% size:100% In dat geval zou ik even een korte break van een paar minuten willen houden. 02:08:09.470 --> 02:08:16.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft ook te maken met de persoonlijke wens van de voorzitter. 02:08:16.670 --> 02:08:19.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan slecht zomaar even achter de microfoon weglopen. 02:08:19.190 --> 02:08:25.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schors dus even voordat we naar de staatssecretaris gaan. 02:08:25.680 --> 02:08:26.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben zo weer terug. 02:13:07.380 --> 02:13:14.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hervat het algemeen overleg van de vaste commissie voor Financiën over het onderwerp staatsdeelnemingen. 02:13:14.140 --> 02:13:16.100 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben de beantwoording door de minister gehad. 02:13:16.100 --> 02:13:19.630 align:middle line:82% position:46% size:100% We gaan nu over naar de beantwoording door de staatssecretaris. 02:13:19.630 --> 02:13:24.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Alvorens ik dat doe, geef ik nog even het woord aan de heer Sneller, hoewel hij door 02:13:24.000 --> 02:13:24.700 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn interrupties heen is. 02:13:24.700 --> 02:13:25.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is ook geen interruptie. 02:13:25.970 --> 02:13:27.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Die zal ik voor de tweede termijn bewaren. 02:13:27.310 --> 02:13:30.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij waren we nog bij het blokje overig van de minister. 02:13:30.700 --> 02:13:34.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had ook wat vragen gesteld over vooruitblikken, op basis van de beleidsdoorlichting, op de nieuwe 02:13:34.540 --> 02:13:36.910 align:middle line:82% position:46% size:100% nota over het rapporteren over bijvoorbeeld afwijkingen van de Corporate Governance Code. 02:13:36.910 --> 02:13:41.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Goed dat u het even aangaf, want ik gaf inderdaad eerder aan dat er nog een kopje overig was. 02:13:41.960 --> 02:13:49.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik dacht: wellicht is dat al … Ja, ik had kennelijk wat andere prioriteiten. 02:13:49.090 --> 02:13:53.400 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg had volgens mij ook nog een vraag daarover. 02:13:54.500 --> 02:13:59.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, ik had nog een vraag gesteld over de Nederlandse Waterschapsbank en de Bank Nederlandse Gemeenten. 02:13:59.380 --> 02:14:03.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kan zijn dat de staatssecretaris die beantwoordt. 02:14:03.580 --> 02:14:05.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Helder. Dan kijk ik ook nog even naar de heer Van Raan. 02:14:08.080 --> 02:14:09.050 align:middle line:82% position:46% size:100% U zegt … Ja, oké. 02:14:09.050 --> 02:14:10.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan pakken we nu inderdaad toch even dat blokje overig. 02:14:10.980 --> 02:14:13.680 align:middle line:82% position:46% size:100% En daarna komt de staatssecretaris. 02:14:13.680 --> 02:14:15.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus nog even wachten. 02:14:15.180 --> 02:14:16.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik was te snel. 02:14:16.120 --> 02:14:21.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Het blokje overig wordt vaak als een soort stiefkind behandeld. 02:14:21.480 --> 02:14:28.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik zag u zo kronkelen op uw stoel, dus ik dacht: het is goed om er tijdelijk een punt achter te zetten. 02:14:28.240 --> 02:14:29.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Het blokje overig. 02:14:30.200 --> 02:14:35.570 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg vroeg: waarom bestaan er eigenlijk nog twee banken voor deze decentrale overheden? 02:14:37.370 --> 02:14:43.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij haalde daar nog een aantal analyses bij, waarmee ik het op zich zeker niet oneens ben. 02:14:43.510 --> 02:14:47.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vroeg ook: is het niet tijd voor een grondige analyse om te zien of het efficiënter kan? 02:14:48.730 --> 02:14:50.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is op zichzelf een terechte vraag. 02:14:50.310 --> 02:14:53.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben, zoals ik dat net ook al heb aangegeven, sowieso van de school "onderzoek 02:14:53.240 --> 02:14:56.400 align:middle line:82% position:46% size:100% alles en behoud het goede". 02:14:56.400 --> 02:15:01.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Het klopt dat die banken vrijwel dezelfde klantengroepen bedienen. 02:15:01.900 --> 02:15:06.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Het zijn overigens allebei banken die zeer kostenefficiënt zijn. 02:15:06.410 --> 02:15:07.970 align:middle line:82% position:46% size:100% En ze concurreren ook onderling. 02:15:07.970 --> 02:15:17.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus of het nou beter wordt, of je nou lagere financieringslasten zou krijgen als je ze 02:15:17.540 --> 02:15:23.220 align:middle line:82% position:46% size:100% gedwongen zou laten fuseren — nog los van de, in goed jargon, "switching costs" — daarvan 02:15:23.220 --> 02:15:27.440 align:middle line:82% position:46% size:100% ben ik niet onmiddellijk overtuigd. 02:15:27.440 --> 02:15:33.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar komt nog bij dat ik ook geen meerderheidsbelangen heb, dus voor zover je überhaupt in dit land ooit 02:15:33.590 --> 02:15:37.920 align:middle line:82% position:46% size:100% in staat bent om wat dan ook af te dwingen, heb je hier nog een extra horde te nemen. 02:15:37.950 --> 02:15:39.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap de gedachte. 02:15:39.360 --> 02:15:40.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg ook niet dat dat nooit zou kunnen. 02:15:40.960 --> 02:15:46.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar toen ik die vraag eerder ook eens op het ministerie stelde, heb ik me ervan laten overtuigen 02:15:46.630 --> 02:15:53.860 align:middle line:82% position:46% size:100% dat er misschien nog effectievere dingen te doen zijn in het leven. 02:15:54.680 --> 02:15:59.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik neem aan dat de minister al naar de volgende vraag wil gaan. 02:15:59.080 --> 02:16:02.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Of niet? Dit had hij afgerond. 02:16:02.430 --> 02:16:04.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp wat hij zei. 02:16:04.750 --> 02:16:06.340 align:middle line:82% position:46% size:100% En afdwingen is sowieso, denk ik, moord. 02:16:06.340 --> 02:16:11.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik vind het wel een beetje verbazingwekkend dat we twee staatsdeelnemingen hebben die tegen 02:16:11.630 --> 02:16:13.720 align:middle line:82% position:46% size:100% elkaar lopen te concurreren. 02:16:18.360 --> 02:16:20.690 align:middle line:82% position:46% size:100% In mijn denkraam past dat niet zo makkelijk. 02:16:20.690 --> 02:16:21.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom doe je dat? 02:16:21.680 --> 02:16:26.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Je hebt bij wijze van spreken een belang in twee banken, en die gaan dan tegen elkaar concurreren. 02:16:26.580 --> 02:16:30.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan denk ik: dat moet praktischer kunnen. 02:16:30.980 --> 02:16:38.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom zou ik zelf denken: is het niet een keertje zaak om … Ik neem aan dat je dan ook twee apparaten 02:16:38.700 --> 02:16:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% hebt van mensen die proberen dat voor te leggen. 02:16:46.570 --> 02:16:53.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat nou het meest efficiënte? 02:16:53.970 --> 02:16:55.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, ik heb die gedachte zelf ook weleens gehad. 02:16:55.830 --> 02:17:01.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan inderdaad argumenteren langs de lijn: zou het niet nog efficiënter zijn? 02:17:01.620 --> 02:17:07.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is naar mijn overtuiging wel echt zo dat je … Je hebt altijd te maken met 02:17:07.130 --> 02:17:11.040 align:middle line:82% position:46% size:100% die zogenaamde switching costs. 02:17:11.040 --> 02:17:16.000 align:middle line:82% position:46% size:100% We kennen allemaal veel situaties van organisaties die je in elkaar schuift en die 02:17:16.000 --> 02:17:18.600 align:middle line:82% position:46% size:100% door een lastige fase van tumult gaan. 02:17:18.600 --> 02:17:21.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat moet je sowieso altijd incorporeren. 02:17:21.550 --> 02:17:30.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is ook, om nog maar eens wat goed Nederlands te gebruiken, een "school of thought" die zegt: 02:17:30.050 --> 02:17:32.250 align:middle line:82% position:46% size:100% competition focuses the mind wonderfully. 02:17:32.250 --> 02:17:36.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Het hebben van meerdere loketten houdt ook meerdere spelers scherp. 02:17:36.190 --> 02:17:37.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe moet je dit wegen? 02:17:37.980 --> 02:17:46.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is evident zo dat de voordelen niet zo dramatisch waren dat, toen ik drieënhalf jaar 02:17:46.290 --> 02:17:49.320 align:middle line:82% position:46% size:100% geleden aantrad, men zei: dit moet echt in de top van je prioriteiten staan. 02:17:49.320 --> 02:17:55.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou er best nog eens naar willen laten kijken, maar ik denk niet dat het iets is 02:17:55.880 --> 02:17:56.850 align:middle line:82% position:46% size:100% wat we onmiddellijk moeten doen. 02:17:56.850 --> 02:18:02.150 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Ik heb echt nog maar een paar dingen in de categorie overig. 02:18:02.330 --> 02:18:04.680 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg heeft daar toch een aanvullende vraag over. 02:18:04.680 --> 02:18:08.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar neem ik genoegen mee, zeker als het gaat om een kwestie van prioriteiten. 02:18:08.130 --> 02:18:10.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik heb nog wel een vraag. 02:18:10.980 --> 02:18:13.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu gebeurt het beheer op een andere manier. 02:18:14.280 --> 02:18:17.740 align:middle line:82% position:46% size:100% We hadden hier een discussie over bij de rondetafel. 02:18:17.790 --> 02:18:22.910 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft daar wel wat over gezegd toen het over NLFI ging, maar is het zo'n merkwaardige 02:18:22.910 --> 02:18:26.720 align:middle line:82% position:46% size:100% gedachte om NLFI hier een rol in te geven? 02:18:26.720 --> 02:18:29.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom zou dat niet nuttig zijn? 02:18:29.750 --> 02:18:32.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan heb je bij het een meer invloed vanuit het ministerie en loopt het bij het ander meer via NLFI. 02:18:32.390 --> 02:18:42.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de heer Slootweg niet afschepen, maar ik zou toch willen verwijzen naar mijn vorige antwoord. 02:18:45.510 --> 02:18:48.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee banken zijn door de omstandigheden tot ons gekomen. 02:18:48.700 --> 02:18:54.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit gaat om partijen die eigenlijk altijd op de markt actief waren en die ook een andere functie vervullen 02:18:54.340 --> 02:19:00.960 align:middle line:82% position:46% size:100% dan deze twee banken, dus ik vind het op zichzelf logisch dat je probeert vast te houden aan de normale 02:19:00.960 --> 02:19:04.000 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelnemingensystematiek, waarbij uiteindelijk een bewindspersoon verantwoordelijk is. 02:19:06.140 --> 02:19:11.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde: veel collega's in het kabinet zijn beleidsinhoudelijk verantwoordelijk. 02:19:11.730 --> 02:19:15.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Die escape heb ik in het debat nog niet hoeven gebruiken. 02:19:15.260 --> 02:19:19.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben, zoals de leden weten, verantwoordelijk voor de benoemingen, de strategie en dat soort zaken. 02:19:19.770 --> 02:19:27.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, met uw goedvinden ga ik met enig tempo door de paar vragen die ik nog heb liggen. 02:19:27.340 --> 02:19:36.130 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan vroeg nog naar de kwaliteit van de informatie over de brandstofterminal op Bonaire en of 02:19:36.130 --> 02:19:40.350 align:middle line:82% position:46% size:100% dit onderwerp controversieel wordt verklaard. 02:19:40.350 --> 02:19:45.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamervragen hierover zijn beantwoord door de minister van Economische Zaken en Klimaat. 02:19:45.650 --> 02:19:50.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de oprichting van de beleidsdeelneming verwijs ik ook naar de minister van 02:19:50.250 --> 02:19:51.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Economische Zaken en Klimaat. 02:19:51.160 --> 02:20:00.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Het controversieel verklaren is aan de heer Van Raan en niet aan mij. 02:20:00.700 --> 02:20:01.390 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag die ik daarover wil stellen, wordt mijn laatste interruptie. 02:20:01.390 --> 02:20:07.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Het klopt dat de vragen gesteld zijn aan de minister van Economische Zaken en die zijn ook beantwoord 02:20:07.130 --> 02:20:09.750 align:middle line:82% position:46% size:100% door de minister van Economische Zaken. 02:20:09.750 --> 02:20:14.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als ik die antwoorden zou delen met de minister van Financiën, dan denk ik dat hij 02:20:14.350 --> 02:20:20.700 align:middle line:82% position:46% size:100% mij onmiddellijk gelijk geeft in het feit dat die onvolledig en vaag zijn. 02:20:20.700 --> 02:20:25.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Die geven geen antwoord op prangende vragen, zoals: wat is eigenlijk de businesscase 02:20:25.660 --> 02:20:27.860 align:middle line:82% position:46% size:100% en wat is de terugverdientijd? 02:20:27.860 --> 02:20:33.130 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het hier wel over de evaluatie van de oprichting van de deelnemingen, dus de minister 02:20:33.130 --> 02:20:39.670 align:middle line:82% position:46% size:100% van Financiën heeft hier wel degelijk ook een informatietaak of -opdracht. 02:20:39.670 --> 02:20:45.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Als daar niet aan voldaan wordt, dan raakt dit ook aan zijn beleid, want dat evalueren we hier. 02:20:45.940 --> 02:20:46.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat staat op de agenda. 02:20:46.540 --> 02:20:52.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Vandaar dat ik me niet geremd voel om een vraag te stellen over de informatievoorziening 02:20:52.250 --> 02:20:54.050 align:middle line:82% position:46% size:100% over een financieel onderwerp. 02:20:54.050 --> 02:20:58.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vragen zijn weliswaar door de minister van Economische Zaken beantwoord, maar de minister van 02:20:58.370 --> 02:21:01.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Financiën speelt daar wel degelijk ook een rol in. 02:21:01.530 --> 02:21:05.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben me ervan bewust dat het de Kamer is die het controversieel verklaart. 02:21:05.110 --> 02:21:05.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat snap ik. 02:21:05.640 --> 02:21:12.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hebben we vorige week ook geprobeerd te doen, maar mijn vraag is: vindt de minister niet zelf ook 02:21:12.520 --> 02:21:13.820 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het controversieel zou moeten zijn? 02:21:13.820 --> 02:21:15.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is eigenlijk de vraag. 02:21:15.260 --> 02:21:18.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu begrijpen we de vraag volledig. 02:21:18.510 --> 02:21:24.490 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft zelf al de conclusie getrokken dat het aan de Kamer zelf is om iets wel of 02:21:24.490 --> 02:21:24.690 align:middle line:82% position:46% size:100% niet controversieel te verklaren. 02:21:24.690 --> 02:21:26.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, de minister gaat over zijn eigen antwoorden. 02:21:26.440 --> 02:21:30.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Wellicht heeft de minister daar nog iets aan toe te voegen. 02:21:30.430 --> 02:21:33.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat ongeremde van de heer Van Raan herken ik. 02:21:33.520 --> 02:21:37.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voel me niet geremd, zei hij, geloof ik. 02:21:37.380 --> 02:21:39.580 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een. 02:21:39.580 --> 02:21:41.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee. Het kabinet spreekt altijd met één mond. 02:21:41.640 --> 02:21:46.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal de complimenten van de heer Van Raan overbrengen aan de heer Van 't Wout. 02:21:46.290 --> 02:21:53.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft het controversieel verklaren: ik bemoei me graag met dingen waar ik niet over ga, maar ik ga bij 02:21:53.240 --> 02:21:55.640 align:middle line:82% position:46% size:100% dit specifieke geval toch een pas op de plaats maken. 02:21:55.640 --> 02:22:00.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga niet over het controversieel verklaren van onderwerpen. 02:22:00.110 --> 02:22:05.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is echt aan de heer Van Raan om daar een meerderheid van de Kamer enthousiast over te krijgen. 02:22:05.980 --> 02:22:12.410 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan wil daar toch nog kort iets over zeggen en die gelegenheid bied ik hem. 02:22:12.410 --> 02:22:18.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Als hij dan toch de complimenten door gaat geven aan de heer Van 't Wout ... 02:22:18.300 --> 02:22:23.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Er staat hier letterlijk: ik verwijs u voor het antwoord op deze vraag naar de algemene toelichting 02:22:23.780 --> 02:22:28.970 align:middle line:82% position:46% size:100% en naar de antwoorden op de vragen 15, 16, 17 en 18. 02:22:29.020 --> 02:22:33.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de vragen zijn überhaupt niet genummerd, dus het is gewoon niet terug te vinden 02:22:33.710 --> 02:22:35.700 align:middle line:82% position:46% size:100% waarnaar verwezen wordt. 02:22:35.700 --> 02:22:42.430 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben het in deze Kamer net gehad over het afschaffen van de Ruttedoctrine, maar die staat 02:22:42.430 --> 02:22:48.200 align:middle line:82% position:46% size:100% hier weer fier overeind, met vage antwoorden, niet beantwoorde vragen en verwijzingen naar 02:22:48.200 --> 02:22:49.230 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen die niet bestaan. 02:22:49.230 --> 02:22:51.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is echt een rommeltje. 02:22:51.470 --> 02:23:00.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Nogmaals, de beleidsvoornemens bespreken we hier ook met de minister van Financiën. 02:23:00.360 --> 02:23:04.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dit kan worden toegevoegd aan de complimenten voor de beantwoording van de vragen, heel graag. 02:23:05.720 --> 02:23:08.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat het een heel pakket gaat worden richting de minister. 02:23:09.800 --> 02:23:13.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Het was overigens ironie, maar dat was de heer Van Raan niet ontgaan. 02:23:13.910 --> 02:23:17.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zal vragen of het ministerie van Economische Zaken nog eens wil kijken of 02:23:17.370 --> 02:23:21.210 align:middle line:82% position:46% size:100% men de vragen daar ook kan nummeren. 02:23:21.210 --> 02:23:21.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij zijn we daarmee aan het einde gekomen. 02:23:21.520 --> 02:23:26.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Nee, ik had nog één vraag van de heer Van Raan en dat is er ook een met eeuwigheidswaarde, 02:23:26.990 --> 02:23:31.940 align:middle line:82% position:46% size:100% dus die moeten we niet laten liggen. 02:23:31.940 --> 02:23:41.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vraag ging over FMO, palmolie en de maatschappelijke verantwoordelijkheid. 02:23:41.030 --> 02:23:45.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde, FMO is opgericht om te investeren in ontwikkelingslanden. 02:23:45.100 --> 02:23:49.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Vanwege de ingewikkelde situatie in die landen kan investeren nooit zonder enig risico. 02:23:50.760 --> 02:23:53.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe hebben we dat vervolgens georganiseerd? 02:23:53.640 --> 02:23:59.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben als minister en aandeelhouder betrokken bij het algemene investeringsbeleid, niet bij 02:23:59.990 --> 02:24:02.420 align:middle line:82% position:46% size:100% de afweging van specifieke projecten. 02:24:02.420 --> 02:24:06.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt een kerntaak van FMO, waarbij de raad van bestuur uiteindelijk eindverantwoordelijk is. 02:24:06.570 --> 02:24:10.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Als er nou problemen ontstaan bij een specifiek project, dan spreekt het kabinet 02:24:10.420 --> 02:24:14.610 align:middle line:82% position:46% size:100% wel met de raad van bestuur over de vraag of het algemene investeringsbeleid en het 02:24:14.610 --> 02:24:16.700 align:middle line:82% position:46% size:100% mvo-beleid van FMO nog toereikend zijn. 02:24:16.700 --> 02:24:21.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat doe ik dan in nauwe afstemming met de minister voor BuHa-OS. 02:24:21.250 --> 02:24:25.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft het palmolieproject heb ik van FMO begrepen dat er stappen worden gezet 02:24:25.530 --> 02:24:28.190 align:middle line:82% position:46% size:100% om de lokale bevolking te helpen. 02:24:29.050 --> 02:24:30.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee hebben we het blokje overig gehad. 02:24:30.950 --> 02:24:31.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie de heer Van Raan glunderen. 02:24:31.290 --> 02:24:35.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar nu zie ik de heer Sneller weer. 02:24:35.290 --> 02:24:45.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zwengelde dit rondje aan en ik hoefde geen recensie over de kwaliteit van de vragen, maar een antwoord. 02:24:46.000 --> 02:24:47.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de heer Sneller me nog even helpen met welke vraag dat ook alweer was? 02:24:47.350 --> 02:24:53.640 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben nu, omdat we ernaar vroegen, een aantal nieuwe documenten gekregen, bijvoorbeeld het handboek 02:24:53.640 --> 02:24:56.940 align:middle line:82% position:46% size:100% investeringen, dat ik niet kende, maar ook het Overzicht afwijkingen staatsdeelnemingen op de 02:24:56.940 --> 02:24:58.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Corporate Governance Code. 02:24:58.520 --> 02:25:03.230 align:middle line:82% position:46% size:100% In het kader van de afspraak die we hebben gemaakt en de intentie die de commissie heeft uitgesproken 02:25:03.230 --> 02:25:08.700 align:middle line:82% position:46% size:100% om de planning- en controlcyclus op het gebied van staatsdeelnemingen te intensiveren, lijkt het mij 02:25:08.700 --> 02:25:13.480 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandig dat wij een soort jaarlijks of tweejaarlijks overzicht krijgen, bijvoorbeeld van 02:25:13.480 --> 02:25:16.110 align:middle line:82% position:46% size:100% die overzichten van afwijkingen. 02:25:16.110 --> 02:25:17.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister dat toezeggen? 02:25:18.590 --> 02:25:25.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het eigenlijk nog iets breder willen doen. 02:25:25.050 --> 02:25:30.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe ga je straks überhaupt verder met het deelnemingenbeleid? 02:25:30.220 --> 02:25:38.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Hoe gaan we ten aanzien van het deelnemingenbeleid juist wel mee of op welke onderdelen kun je niet 02:25:38.130 --> 02:25:43.640 align:middle line:82% position:46% size:100% mee ten aanzien van de aangepaste richtlijn in het kabinet over openheid? 02:25:43.640 --> 02:25:45.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat je dat allemaal op een hoop moet gooien. 02:25:47.530 --> 02:25:53.790 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller kent mijn enthousiasme om zo vaak als ook maar enigszins mogelijk 02:25:53.790 --> 02:25:54.990 align:middle line:82% position:46% size:100% is in deze Kamer te verschijnen. 02:25:54.990 --> 02:25:58.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik hem een suggestie zou mogen doen richting mijn opvolger: ik zou het bij één keer per jaar laten, 02:25:58.990 --> 02:26:04.960 align:middle line:82% position:46% size:100% zeker als het gaat om een debat en misschien ook wel wat betreft de planning- en controlcyclus. 02:26:04.960 --> 02:26:10.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik nou vraag om, ook richting de formatie, dit voor te bereiden en hier überhaupt over na te denken 02:26:10.380 --> 02:26:16.590 align:middle line:82% position:46% size:100% — dan denk ik aan het hele palet, dus nog aan meer dan waar de heer Sneller naar vraagt — dan kunnen daar 02:26:16.590 --> 02:26:22.120 align:middle line:82% position:46% size:100% vervolgens in dialoog met de Kamer afspraken over gemaakt worden, want uiteindelijk gaat de Kamer erover 02:26:22.120 --> 02:26:26.960 align:middle line:82% position:46% size:100% hoe vaak mijn opvolger hier verantwoording komt afleggen en over welke onderwerpen. 02:26:28.620 --> 02:26:30.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:26:30.060 --> 02:26:33.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan gaan we uiteindelijk toch naar de staatssecretaris. 02:26:33.920 --> 02:26:38.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Het heeft even geduurd, dus dank voor uw geduld, staatssecretaris. 02:26:41.330 --> 02:26:43.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, met een groot aantal vragen, voorzitter. 02:26:43.570 --> 02:26:49.150 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg wees op de spanning die er zit in het kansspelbeleid tussen allerlei 02:26:49.150 --> 02:26:54.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Holland Casino en de Loterij zijn commerciële bedrijven en tegelijkertijd moeten ze 02:26:54.990 --> 02:26:56.020 align:middle line:82% position:46% size:100% een publiek belang dienen. 02:26:56.020 --> 02:27:00.550 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat is dan precies dat publieke belang? 02:27:00.630 --> 02:27:06.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Om het toch maar heel simpel te zeggen: het is fijn als er een aanbieder is die een betrouwbaar 02:27:06.680 --> 02:27:09.510 align:middle line:82% position:46% size:100% aanbod neerzet, waarbij ook rekening wordt gehouden met dingen als verslaving. 02:27:09.510 --> 02:27:13.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom zo terug op de vraag van Alkaya. 02:27:13.850 --> 02:27:17.340 align:middle line:82% position:46% size:100% In die zin is het ook verstandig dat we dat soort beleid hebben. 02:27:17.340 --> 02:27:21.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Of je dan zelf aandeelhouder moet zijn, daar had dit kabinet een opvatting over. 02:27:21.730 --> 02:27:22.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn partij heeft daar een opvatting over. 02:27:22.250 --> 02:27:25.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hoeft niet, maar daar gaat het nu even niet om. 02:27:25.400 --> 02:27:26.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is wel het idee. 02:27:26.980 --> 02:27:28.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hebben we nog de Kansspelautoriteit. 02:27:28.470 --> 02:27:33.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Die houdt breder toezicht daarop, maar die houdt ook toezicht op de staatsdeelnemingen en die 02:27:33.070 --> 02:27:36.280 align:middle line:82% position:46% size:100% kijkt ook of we daarbij wel goed letten op de maatschappelijk kwetsbare groepen. 02:27:36.280 --> 02:27:45.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Toen sneed de heer Alkaya iets aan wat mij wel aanspreekt, namelijk dat voorbeeld van Koning TOTO. 02:27:45.100 --> 02:27:48.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Als eerste is het natuurlijk verkeerd dat er de hele tijd alleen maar oud-spelers van een zekere 02:27:48.980 --> 02:27:50.950 align:middle line:82% position:46% size:100% ploeg uit Amsterdam in die filmpjes zitten. 02:27:50.950 --> 02:27:51.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is al heel irritant. 02:27:51.770 --> 02:27:57.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar het tweede is natuurlijk dat dit zich echt richt op jongeren. 02:27:57.130 --> 02:28:02.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dus nog wel een keer met de Loterij praten over hoeveel aandacht ze hieraan geven. 02:28:02.910 --> 02:28:10.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Ze hebben een heel serieus beleid op dat gebied met Hervitas, specialisten in het voorkomen en 02:28:10.600 --> 02:28:11.520 align:middle line:82% position:46% size:100% behandelen van game- en gokverslaafden. 02:28:11.520 --> 02:28:14.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet ook dat allebei die staatsdeelnemingen — ik praat daar regelmatig over met ze 02:28:14.820 --> 02:28:16.450 align:middle line:82% position:46% size:100% — dat heel serieus doen. 02:28:16.450 --> 02:28:21.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar als je naar het filmpje kijkt waarin wordt gerapt, dan moet je zeggen dat dit wel een voorbeeld 02:28:21.720 --> 02:28:23.530 align:middle line:82% position:46% size:100% is dat zich heel erg op jongeren richt. 02:28:23.530 --> 02:28:25.300 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik ga daar nog een keer met ze over praten. 02:28:25.300 --> 02:28:28.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank ook voor de aandacht daarvoor. 02:28:28.040 --> 02:28:30.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte, voorzitter. 02:28:30.070 --> 02:28:37.960 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg vroeg heel precies naar Holland Casino en het sponsoren van de eredivisie, 02:28:37.960 --> 02:28:39.910 align:middle line:82% position:46% size:100% wat Holland Casino gaat doen. 02:28:39.910 --> 02:28:45.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar kortgeleden een brief over gestuurd, naar aanleiding van hun plannen. 02:28:45.130 --> 02:28:47.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij vroeg welke gedachte daarachter zit. 02:28:47.340 --> 02:28:54.950 align:middle line:82% position:46% size:100% De gedachte daarachter is, zeg ik tegen de heer Slootweg, dat die onlineaanbieders die al deze 02:28:54.950 --> 02:29:00.200 align:middle line:82% position:46% size:100% dingen wat minder geïncorporeerd hebben zitten in hun bedrijf, zich voornamelijk op de sport gaan 02:29:00.200 --> 02:29:02.930 align:middle line:82% position:46% size:100% richten en op het gokken op sport. 02:29:02.930 --> 02:29:09.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Als je daar serieuze tegenkracht aan wil bieden, dan is het verstandig dat Holland Casino en ook 02:29:09.060 --> 02:29:12.860 align:middle line:82% position:46% size:100% andere aanbieders die dat onlinesegment ingaan, zich dan ook richting die sport bewegen; vandaar 02:29:12.860 --> 02:29:16.760 align:middle line:82% position:46% size:100% dus die sponsoring van de eredivisie. 02:29:17.180 --> 02:29:19.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is de bedrijfseconomische redenering eronder. 02:29:19.930 --> 02:29:25.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar heel indringend met ze over gesproken, omdat ik onaangenaam verrast was dat deze plannen 02:29:25.410 --> 02:29:27.180 align:middle line:82% position:46% size:100% in de krant stonden voordat ik ervan wist en voordat de Kamer ervan wist. 02:29:27.180 --> 02:29:31.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus ik heb daar een indringend gesprek met ze over gehad. 02:29:31.360 --> 02:29:33.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is de redenering daarachter. 02:29:33.660 --> 02:29:39.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarmee dacht ik dat ik deze lange interventie over het kansspelbeleid kon beëindigen. 02:29:39.840 --> 02:29:40.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zal blijken. 02:29:40.510 --> 02:29:41.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kijk naar de leden. 02:29:41.210 --> 02:29:44.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn geen interrupties, dus ik stel voor dat we naar de tweede termijn gaan. 02:29:44.790 --> 02:29:45.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Anderhalve minuut moet voldoende zijn, lijkt me. 02:29:45.920 --> 02:29:48.880 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst. 02:29:48.920 --> 02:29:51.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:29:51.310 --> 02:29:58.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik beginnen met zeggen dat ik toch een beetje de regie mis van hoe het zit met de NOW-regeling. 02:29:58.330 --> 02:29:59.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat accepteren we wel? 02:29:59.230 --> 02:30:00.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zijn nu de regels per staatsdeelneming? 02:30:00.950 --> 02:30:04.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Is het generiek of gelden de ene regels niet voor de andere partij? 02:30:04.230 --> 02:30:11.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een beetje wat ik constateer als ik kijk naar NS en KLM. 02:30:11.780 --> 02:30:16.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Verder verschillen de minister en de PVV van mening over de WNT-norm. 02:30:16.330 --> 02:30:17.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken dat we daar van mening over verschillen. 02:30:17.480 --> 02:30:19.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben ook blij dat we daarover van mening verschillen. 02:30:19.160 --> 02:30:28.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Die WNT-norm zou moeten gelden als het gaat om deelnemingen die publiek gefinancierd worden. 02:30:28.560 --> 02:30:33.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dan nog even kort over de NS en over investeringen in het buitenland. 02:30:33.320 --> 02:30:38.040 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister geeft aan dat er in principe geen sprake van is, maar dat vind ik wat voorzichtig. 02:30:38.310 --> 02:30:42.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop toch eigenlijk dat de minister bij een 100% staatsdeelneming kan garanderen dat 02:30:42.390 --> 02:30:45.300 align:middle line:82% position:46% size:100% het niet aan een staatsdeelneming is om te investeren in het buitenland. 02:30:45.300 --> 02:30:50.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat hij zich in gaat zetten om te voorkomen dat NS dat nog weer gaat doen, vooral ook nu ze 02:30:50.860 --> 02:30:54.670 align:middle line:82% position:46% size:100% volop steun ontvangen van de overheid. 02:30:54.670 --> 02:30:55.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:30:55.890 --> 02:31:01.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik het woord aan de heer Van der Linde. 02:31:01.240 --> 02:31:06.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Dank voor de antwoorden van de minister en de staatssecretaris. 02:31:06.000 --> 02:31:09.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook dank voor de duidelijkheid over de beloning van commissarissen. 02:31:10.050 --> 02:31:12.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Zo stond het namelijk ook in de stukken. 02:31:12.660 --> 02:31:15.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Onze verbazing gisteren was groot. 02:31:15.650 --> 02:31:22.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zei tegen een van de collega's op de gang: als mij dit was overkomen, en er was halverwege de avond zo'n 02:31:22.930 --> 02:31:28.790 align:middle line:82% position:46% size:100% bericht naar buiten gekomen, dan had ik meteen een tweet gestuurd dat dat niet mijn lijn is. 02:31:28.790 --> 02:31:32.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Uiteindelijk had de minister gewoon letterlijk dezelfde tweet kunnen sturen als die ik 02:31:32.490 --> 02:31:33.910 align:middle line:82% position:46% size:100% vanochtend heb gestuurd. 02:31:35.660 --> 02:31:39.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank ook voor de antwoorden over TenneT. 02:31:39.860 --> 02:31:44.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb geen twijfels over het werk van de ACM, over het nut en de noodzaak van de investeringen enzovoort. 02:31:44.690 --> 02:31:49.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik beluister wel een toezegging van de minister dat hij nadenkt over hoe de Kamer die 02:31:49.560 --> 02:31:50.360 align:middle line:82% position:46% size:100% controlerende rol kan invullen. 02:31:50.360 --> 02:31:52.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte de ABN AMRO. 02:31:52.200 --> 02:31:58.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank voor het aanbod voor vertrouwelijke informatie. 02:31:58.290 --> 02:32:01.200 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen daar alleen niets mee. 02:32:01.200 --> 02:32:03.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat hier om publieke verantwoording. 02:32:03.030 --> 02:32:06.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Waarom is er niet gebeurd wat we afgesproken hadden? 02:32:06.120 --> 02:32:10.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar goed, ik begrijp ook de klem waar de minister in zit. 02:32:10.140 --> 02:32:12.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:32:13.010 --> 02:32:15.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:32:15.520 --> 02:32:16.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is aan de heer Nijboer. 02:32:16.290 --> 02:32:18.970 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:32:18.970 --> 02:32:26.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Van links tot rechts in deze Kamer is het idee om commissarissen meer te gaan belonen, 02:32:26.190 --> 02:32:27.290 align:middle line:82% position:46% size:100% unaniem van tafel geveegd. 02:32:27.290 --> 02:32:33.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook van tafel, dus dat is een goede zaak en dat is denk ik ook een noodzakelijke zaak. 02:32:34.250 --> 02:32:37.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van de ABN ben ik het wel met de heer Van der Linde eens. 02:32:37.220 --> 02:32:40.970 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen wel vertrouwelijke briefings houden of vertrouwelijke debatten voeren, maar het gaat 02:32:40.970 --> 02:32:45.590 align:middle line:82% position:46% size:100% gewoon om publiek geld en daar hoort publieke verantwoording in het openbaar bij. 02:32:45.590 --> 02:32:52.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begreep dat de minister zei: ja, formeel heb ik nog wel de positie om de aandelen te vervreemden. 02:32:52.950 --> 02:32:57.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu zie ik dat eerlijk gezegd in het huidige tijdsgewricht niet zo snel gebeuren, maar ik zou hem 02:32:57.660 --> 02:33:03.100 align:middle line:82% position:46% size:100% toch willen oproepen dat niet te doen en het aan een volgend kabinet over te laten, gezien de demissionaire 02:33:03.100 --> 02:33:07.970 align:middle line:82% position:46% size:100% status van dit kabinet en ook gezien de diverse opinies van verschillende partijen. 02:33:07.970 --> 02:33:11.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook mijn laatste punt. 02:33:11.620 --> 02:33:17.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik houd financiële zorgen, en dat geldt eigenlijk breder voor de openbaarvervoerbedrijven in Nederland. 02:33:17.570 --> 02:33:19.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Want ja, het gaat nog wel even duren. 02:33:19.140 --> 02:33:25.930 align:middle line:82% position:46% size:100% De inkomsten zijn natuurlijk naatje en met 93% vergoeding kun je wel een maandje door, 02:33:25.930 --> 02:33:30.860 align:middle line:82% position:46% size:100% of twee maanden, maar dat houd je natuurlijk niet al te lang vol. 02:33:30.860 --> 02:33:33.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb daar toch wel echt zorgen over, zowel voor de medewerkers als voor de publieke dienstverlening. 02:33:33.170 --> 02:33:34.770 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:33:34.770 --> 02:33:36.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan. 02:33:36.170 --> 02:33:37.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, dank u wel. 02:33:37.800 --> 02:33:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank ook aan de minister voor de antwoorden. 02:33:44.810 --> 02:33:46.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Nou ja, welke antwoorden eigenlijk? 02:33:47.100 --> 02:33:53.250 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben geen antwoord gekregen op de vraag hoe het verdienmodel eruit ziet van KLM, met een CO2-plafond 02:33:53.250 --> 02:34:02.590 align:middle line:82% position:46% size:100% van 2,5 megaton of 3,5 megaton voor de luchtvaart. 02:34:02.590 --> 02:34:07.470 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is geen enkel antwoord op gekomen, anders dan een vage bevestiging van "ja, we gaan het 02:34:07.470 --> 02:34:12.010 align:middle line:82% position:46% size:100% slim en duurzaam doen en waarschijnlijk gaat het weer ongeveer terug naar het niveau dat het was, 02:34:12.010 --> 02:34:13.100 align:middle line:82% position:46% size:100% maar het zal wel anders zijn". 02:34:13.100 --> 02:34:18.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is echt geen antwoord en dat doet ook geen recht aan de opdracht die we hebben voor het klimaat. 02:34:19.450 --> 02:34:25.300 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien weliswaar een antwoord in de trant van "een verhoging voor commissarissen is nu niet 02:34:25.300 --> 02:34:28.800 align:middle line:82% position:46% size:100% aan de orde", maar er wordt geen afstand genomen van wat er in de brief is gezegd, namelijk dat 02:34:28.800 --> 02:34:33.900 align:middle line:82% position:46% size:100% het kabinet het in principe wel eens is met zo'n verhoging voor commissarissen. 02:34:33.900 --> 02:34:42.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Het nemen van verantwoordelijkheid voor het duurzaamheidsbeleid van deelnemingen, zoals FMO, 02:34:42.780 --> 02:34:46.710 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt afgedaan met: ja, dat is toch op afstand, en ik wil me er niet al te veel mee bemoeien. 02:34:46.710 --> 02:34:51.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Daardoor is dat mvo-beleid een volstrekt lachertje. 02:34:51.520 --> 02:34:59.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Tot slot is er ook geen scherp antwoord gegeven op het ontbreken van informatie over een businesscase waar 02:34:59.010 --> 02:35:07.550 align:middle line:82% position:46% size:100% we binnenkort tien miljoen in gaan investeren, namelijk een fossiele investering op Bonaire — waar 02:35:07.550 --> 02:35:11.530 align:middle line:82% position:46% size:100% hij echt wel wat over te zeggen moet hebben — waarmee deze minister van Financiën de Ruttedoctrine weer 02:35:11.530 --> 02:35:14.410 align:middle line:82% position:46% size:100% volledig in het leven roept via de achterdeur. 02:35:14.410 --> 02:35:16.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat kan echt niet de bedoeling zijn. 02:35:16.060 --> 02:35:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik wil graag een VAO aanvragen om de minister met een aantal moties toch 02:35:20.170 --> 02:35:23.840 align:middle line:82% position:46% size:100% weer op het rechte spoor te zetten. 02:35:23.840 --> 02:35:25.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie hem niet direct glunderen, maar ik zie hem gelukkig wel luisteren. 02:35:25.100 --> 02:35:25.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:35:25.420 --> 02:35:30.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel overigens wel de vraag of het vóór het reces moet. 02:35:30.540 --> 02:35:38.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef alvast aan dat dat nog wel een uitdaging gaat worden. 02:35:38.250 --> 02:35:40.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Is dat een vraag aan mij, voorzitter? 02:35:40.050 --> 02:35:46.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja. Want als u zegt "ik wil het per se", dan zou het eigenlijk namens de hele commissie 02:35:46.890 --> 02:35:48.530 align:middle line:82% position:46% size:100% aangevraagd moeten worden. 02:35:48.910 --> 02:35:51.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Of zegt u: het kan ook na het reces? 02:35:51.260 --> 02:35:57.100 align:middle line:82% position:46% size:100% De agenda is namelijk overvol en we hebben als commissievoorzitters meegekregen dat we 02:35:57.100 --> 02:35:58.490 align:middle line:82% position:46% size:100% wat voorzichtig moeten zijn met VAO's. 02:35:58.490 --> 02:36:02.920 align:middle line:82% position:46% size:100% U kunt ze rustig aanvragen, daar gaat het niet om, maar ik vraag even naar de urgentie. 02:36:02.920 --> 02:36:04.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, misschien kan ik dit oplossen in tweede termijn. 02:36:04.980 --> 02:36:06.990 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik weet niet wat de vraag is. 02:36:08.080 --> 02:36:17.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ja, maar ik heb het lichte vermoeden dat de heer Van Raan sowieso een VAO wil gaan aanvragen. 02:36:17.070 --> 02:36:22.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat blijkt mij zo, dus laat ik mij eerst beperken tot de vraag hoe urgent het is. 02:36:22.190 --> 02:36:25.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dan zullen ook de commissieleden een uitspraak moeten doen of ze het namens de commissie willen doen. 02:36:25.780 --> 02:36:30.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dank de minister voor zijn poging. 02:36:30.430 --> 02:36:36.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Inderdaad bieden prestaties uit het verleden geen garantie voor de toekomst, gezien de antwoorden 02:36:36.400 --> 02:36:38.930 align:middle line:82% position:46% size:100% die we gekregen hebben van de minister. 02:36:38.930 --> 02:36:41.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar, voorzitter, ik snap het punt en ik snap ook uw vraag heel goed. 02:36:41.510 --> 02:36:47.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk wel op dat er ook binnen deze Kamer gezocht wordt naar creatieve oplossingen, zodat een VAO toch 02:36:47.760 --> 02:36:52.590 align:middle line:82% position:46% size:100% plaats kan vinden, bijvoorbeeld door het achter een toch al bestaand VAO te plakken. 02:36:52.590 --> 02:36:57.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat soort mogelijkheden worden in deze Kamer dus creatief ter hand genomen. 02:36:57.510 --> 02:36:59.610 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zie daar dus echt wel mogelijkheden. 02:36:59.610 --> 02:37:03.770 align:middle line:82% position:46% size:100% En nogmaals, gezien de urgentie van een aantal zaken zou het wel mijn voorkeur hebben om 02:37:03.770 --> 02:37:07.050 align:middle line:82% position:46% size:100% die weg eerst te bewandelen. 02:37:07.050 --> 02:37:11.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou ik willen voorstellen, maar ik kijk ook even naar de griffier, om dat VAO gewoon aan te melden 02:37:11.690 --> 02:37:19.030 align:middle line:82% position:46% size:100% zoals we dat normaliter doen, en dat we even afwachten of er ook nog een voorstel komt van de Kamervoorzitter 02:37:19.030 --> 02:37:23.370 align:middle line:82% position:46% size:100% om te kijken of er daadwerkelijk een datum gepland wordt om meerdere VAO's achter elkaar te plakken. 02:37:23.370 --> 02:37:26.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is namelijk ook nog sprake van geweest. 02:37:28.030 --> 02:37:32.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Op het moment dat het erg urgent wordt, kunnen we via een e-mailprocedure nog even benadrukken 02:37:32.410 --> 02:37:37.440 align:middle line:82% position:46% size:100% dat het wellicht plenair aangevraagd kan worden namens uw voorzitter van de commissie Financiën, 02:37:37.440 --> 02:37:43.370 align:middle line:82% position:46% size:100% mits de commissie bij meerderheid zegt: doe dat dan tijdens een regeling. 02:37:43.370 --> 02:37:44.810 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geeft dat even mee. 02:37:44.810 --> 02:37:47.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou een procedure kunnen zijn; ik kijk naar de griffier. 02:37:47.600 --> 02:37:54.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik schud dit nu ter plekke even uit mijn mouw. 02:37:55.700 --> 02:38:02.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik krijg nog ingefluisterd dat dat dan voor de regeling van dinsdag zou moeten plaatsvinden, want we 02:38:02.730 --> 02:38:07.150 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben alleen vandaag en morgen en volgende week nog. 02:38:07.150 --> 02:38:09.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik daarop mag reageren? 02:38:09.820 --> 02:38:15.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp inmiddels heel goed waarom u zo vaak wordt ingevlogen om voor te zitten, want dat lijkt 02:38:15.420 --> 02:38:17.390 align:middle line:82% position:46% size:100% me een hele goeie en creatieve oplossing. 02:38:17.390 --> 02:38:18.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:38:18.450 --> 02:38:23.950 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is mijn laatste periode, maar deze neem ik in ieder geval mee naar huis. 02:38:23.950 --> 02:38:28.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoop ik dat mijn vrouw ook overtuigd is dat ik toch nog wel goeie dingen doe. 02:38:28.710 --> 02:38:32.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik geef het woord aan de heer Slootweg. 02:38:32.040 --> 02:38:37.360 align:middle line:82% position:46% size:100% U heeft nog een heel carrièreperspectief als dagvoorzitter van allerlei bijeenkomsten, van 02:38:37.360 --> 02:38:38.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Partij voor de Dierenbijeenkomsten. 02:38:38.800 --> 02:38:43.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben toch wel blij met al deze suggesties voor mijn toekomst. 02:38:43.840 --> 02:38:44.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:38:44.500 --> 02:38:48.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is het iets te veel fusion die dan plaatsvindt. 02:38:48.740 --> 02:38:49.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:38:49.590 --> 02:38:56.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de minister en staatssecretaris bedanken voor de antwoorden, met name op het punt van 02:38:56.490 --> 02:38:57.420 align:middle line:82% position:46% size:100% de bezoldiging voor commissarissen. 02:38:57.420 --> 02:39:01.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is heel helder dat dat aan een volgend kabinet is. 02:39:01.120 --> 02:39:03.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat daarmee de minister ook weggetrokken is. 02:39:03.670 --> 02:39:12.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik deel met de heer Van der Linde de urgentie over wat er moet gebeuren: het nadenken over TenneT. 02:39:17.410 --> 02:39:18.730 align:middle line:82% position:46% size:100% We hebben die brief gisteren binnengekregen. 02:39:18.730 --> 02:39:21.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil dan toch een soort vervolg zien. 02:39:21.750 --> 02:39:26.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat dat natuurlijk veel minder ligt bij een demissionair minister, maar ik denk wel dat 02:39:26.840 --> 02:39:28.890 align:middle line:82% position:46% size:100% hier echt goed op geacteerd moet worden. 02:39:28.890 --> 02:39:34.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Want we merken in deze tijd dat 2023 en 2024 heel snel dichtbij zijn. 02:39:34.100 --> 02:39:39.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook de staatssecretaris expliciet bedanken voor zijn antwoorden over Holland Casino. 02:39:39.160 --> 02:39:49.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Uit de beantwoording in de brief was voor mij niet heel helder geworden dat die mensen vooral op sport 02:39:49.940 --> 02:39:56.370 align:middle line:82% position:46% size:100% zitten en dat je dus daarop moet acteren. 02:39:56.370 --> 02:39:58.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar dat is nu helder geworden voor mij. 02:39:58.710 --> 02:40:06.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Toch blijft het moeilijk dat mensen aan de ene kant ontslagen moeten worden en dat het aan de 02:40:06.860 --> 02:40:07.980 align:middle line:82% position:46% size:100% andere kant gewoon een investering is. 02:40:07.980 --> 02:40:13.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de mensen die daar werken, moet helder zijn dat dit ook voor de toekomst van hun collega's is. 02:40:15.200 --> 02:40:20.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben erg blij met de toezegging richting de heer Alkaya over Koning TOTO en integraal beleid. 02:40:20.060 --> 02:40:23.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik had die ook op mijn papier staan, maar ik denk dat ik die niet heb uitgesproken. 02:40:23.250 --> 02:40:33.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp dat je ongeveer vanuit elke kolom van het kabinet iets anders doet, maar ik denk dat we 02:40:35.140 --> 02:40:42.280 align:middle line:82% position:46% size:100% goed moeten kijken naar hoe je de gezondheidsschade, de maatschappelijke kosten en de optimalisatie van 02:40:42.280 --> 02:40:43.250 align:middle line:82% position:46% size:100% de resultaten van staatsdeelnemingen zo dicht mogelijk bij elkaar kan brengen. 02:40:43.250 --> 02:40:44.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:40:44.690 --> 02:40:46.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:40:46.050 --> 02:40:47.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller. 02:40:47.660 --> 02:40:50.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank, voorzitter. Dank voor de beantwoording. 02:40:50.730 --> 02:40:57.180 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat de minister het salarisvoorstel voor de commissarissen van tafel heeft gehaald. 02:40:57.180 --> 02:41:00.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij schuift het nu in de schoenen van de Kamer door te zeggen dat wij het verkeerd interpreteren, maar 02:41:00.820 --> 02:41:06.580 align:middle line:82% position:46% size:100% in de beantwoording van afgelopen vrijdag staat gewoon: herkent en onderschrijft het kabinet de 02:41:06.580 --> 02:41:08.880 align:middle line:82% position:46% size:100% conclusies uit de beleidsdoorlichting. 02:41:08.880 --> 02:41:14.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De evaluatie, gedateerd december 2019, met het logo van het ministerie van Financiën, 02:41:14.340 --> 02:41:16.350 align:middle line:82% position:46% size:100% hebben we pas vrijdag gekregen. 02:41:16.350 --> 02:41:20.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook de enquêteresultaten, waaruit blijkt dat het op dit moment geen probleem is, krijgen we pas vrijdag. 02:41:20.980 --> 02:41:26.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarom ontstaat er aan deze kant toch een ander beeld dan de minister doet voorkomen. 02:41:26.930 --> 02:41:30.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan over de informatievoorziening en de democratische controle. 02:41:30.220 --> 02:41:34.290 align:middle line:82% position:46% size:100% Het ging mij niet zozeer om hoe vaak deze minister of zijn opvolger moet verschijnen in de Kamer. 02:41:34.290 --> 02:41:37.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat er mij ook om wat we precies krijgen als we een jaarverslag krijgen. 02:41:37.780 --> 02:41:44.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn altijd mooie glossy's met veel tabellen en cijfers, maar we zien niet de interessante gegevens 02:41:44.760 --> 02:41:52.830 align:middle line:82% position:46% size:100% over de afwijkingen van de Corporate Governance Code, de investeringsdrempel of de zwaarwegende besluiten 02:41:53.590 --> 02:41:56.760 align:middle line:82% position:46% size:100% waar de minister wel toestemming voor heeft gegeven. 02:41:58.930 --> 02:42:03.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar moeten we naar vragen en op doorvragen voordat we erachter komen, terwijl dat volgens mij zou passen in 02:42:03.960 --> 02:42:06.530 align:middle line:82% position:46% size:100% een adequate verantwoording over het afgelopen jaar. 02:42:06.530 --> 02:42:07.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat past in een jaarverslag. 02:42:07.160 --> 02:42:07.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:42:07.480 --> 02:42:11.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Het woord is aan de heer Alkaya. 02:42:11.420 --> 02:42:13.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel, voorzitter. 02:42:13.590 --> 02:42:17.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de minister en de staatssecretaris voor de beantwoording van onze vragen. 02:42:17.230 --> 02:42:21.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat het punt over de vergoeding van de commissarissen uit de lucht is. 02:42:21.800 --> 02:42:24.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat heeft nooit op tafel gelegen, begrijp ik. 02:42:24.820 --> 02:42:30.140 align:middle line:82% position:46% size:100% In dat opzicht valt er voor de commissarissen helaas niet veel te kiezen tijdens de 02:42:30.140 --> 02:42:32.280 align:middle line:82% position:46% size:100% verkiezingen, zoals ik dacht. 02:42:32.280 --> 02:42:35.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is goed dat dat verklaard en toegelicht is. 02:42:36.640 --> 02:42:37.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan over ABN AMRO. 02:42:37.700 --> 02:42:39.820 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister sluit geen verdere stappen uit. 02:42:39.820 --> 02:42:45.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij zegt: formeel zou ik nog iets in die richting kunnen doen, het vervreemden van de aandelenpositie. 02:42:45.430 --> 02:42:48.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik sluit me toch aan bij de Partij van de Arbeid. 02:42:48.010 --> 02:42:49.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou dat niet passend vinden bij de demissionaire status van het kabinet. 02:42:49.590 --> 02:42:49.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit zou echt een vergaande en onomkeerbare stap zijn, die ik niet vind passen bij de 02:42:49.890 --> 02:42:52.000 align:middle line:82% position:46% size:100% demissionaire status van het kabinet. 02:42:52.000 --> 02:43:02.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vind het jammer dat de minister wat onduidelijkheid laat bestaan over de NS en de gedwongen ontslagen. 02:43:14.760 --> 02:43:18.080 align:middle line:82% position:46% size:100% Het bedrijf zegt: we gaan het met natuurlijk verloop doen. 02:43:18.080 --> 02:43:20.170 align:middle line:82% position:46% size:100% De bonden zullen dat ook het liefst willen. 02:43:20.170 --> 02:43:23.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de minister hier ook zou zeggen dat hij er alles aan zal doen om gedwongen ontslagen te voorkomen 02:43:23.090 --> 02:43:27.830 align:middle line:82% position:46% size:100% en dat het in ieder geval niet aan hem zal liggen, dan is dat uit de lucht. 02:43:27.830 --> 02:43:30.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Nu blijft er toch wat onzekerheid hangen. 02:43:30.010 --> 02:43:33.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil hier niet in doemscenario's of als-danscenario's denken, maar nu blijft er toch 02:43:33.690 --> 02:43:36.200 align:middle line:82% position:46% size:100% wat onzekerheid op dit punt en dat is gewoon jammer. 02:43:36.200 --> 02:43:39.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten slotte dank voor de toezegging van de staatssecretaris op het punt van Koning TOTO. 02:43:39.820 --> 02:43:45.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn enige vraag is: op welke manier en wanneer kan de Kamer daar meer informatie 02:43:45.260 --> 02:43:47.040 align:middle line:82% position:46% size:100% over verwachten?Dank, voorzitter. 02:43:47.040 --> 02:43:51.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb het lichte vermoeden dat de minister gelijk over kan gaan tot de beantwoording. 02:43:51.520 --> 02:43:54.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Als het mag, voorzitter, graag. 02:43:54.850 --> 02:43:57.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de leden voor de gemaakte opmerkingen. 02:43:57.510 --> 02:44:03.700 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn nog een paar vragen die ik moet beantwoorden, en een paar reflecties waar ik kort op moet reageren. 02:44:03.700 --> 02:44:11.120 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Aalst begon nog over een nieuw onderwerp, namelijk de vraag wat staatsdeelnemingen wel 02:44:11.120 --> 02:44:18.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Er is in deze commissie best vaak over gesproken onder welke voorwaarden dat kan of niet kan. 02:44:18.630 --> 02:44:24.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is een combinatie van de financieel-economische belangen van staatsdeelnemingen en wat maatschappelijk 02:44:24.500 --> 02:44:31.150 align:middle line:82% position:46% size:100% verstandig is en hoe je dat op een verantwoorde manier doet, gegeven het feit dat het om publiek geld gaat, 02:44:31.150 --> 02:44:34.290 align:middle line:82% position:46% size:100% en hoe je eerst je eigen huis op orde moet hebben. 02:44:34.290 --> 02:44:41.590 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel voor dat ik nu niet dat hele register open ga trekken, omdat ik de indruk heb dat er best brede 02:44:41.590 --> 02:44:45.270 align:middle line:82% position:46% size:100% consensus bestaat over wat wel en niet kan. 02:44:46.320 --> 02:44:51.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begrijp overigens wel dat de heer Van Aalst zich aan de zeer zuinige kant van het spectrum bevindt. 02:44:51.930 --> 02:45:00.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Van de heer Van der Linde heb ik nog wat coaching gekregen over dat ik meer dingen moet doen op twitter. 02:45:00.160 --> 02:45:03.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Er zijn meer mensen die me dat aanraden. 02:45:03.380 --> 02:45:06.500 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar probeer ik me, omwille van mijn eigen karma, tegen te verzetten, maar 02:45:06.500 --> 02:45:07.260 align:middle line:82% position:46% size:100% ik zal er nog eens op studeren. 02:45:07.260 --> 02:45:10.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap ook echt wel zijn en Snellers ongemak over ABN. 02:45:10.050 --> 02:45:14.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil ook best nog eens overwegen hoe dat nou in de toekomst anders zou kunnen. 02:45:14.030 --> 02:45:19.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar we zitten nu eenmaal met de constructie uit het verleden en met die koersgevoeligheid. 02:45:19.740 --> 02:45:26.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik snap zijn ongemak, herhaald door Nijboer, ongemak dat altijd zit aan een vertrouwelijke briefing. 02:45:26.030 --> 02:45:29.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe dingen ook liever in de openbaarheid. 02:45:29.830 --> 02:45:34.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook in de openbaarheid kan niet alles, niet omdat ik het niet wil, maar omdat ik niet alleen heb te 02:45:34.940 --> 02:45:40.580 align:middle line:82% position:46% size:100% maken met de gewone wetten, maar ook met de wetten van de financieel-economische zwaartekracht. 02:45:43.060 --> 02:45:51.260 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank aan de heer Nijboer voor zijn opmerkingen. 02:45:51.260 --> 02:45:53.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb hem goed verstaan ten aanzien van ABN. 02:45:54.110 --> 02:45:57.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde: daarin zal ik alle aspecten meewegen. 02:45:57.100 --> 02:46:03.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik gaf net al aan dat ik de Kamer, zou het kabinet daar wat van plan zijn, daarbij zal betrekken. 02:46:03.550 --> 02:46:08.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Evident weeg je alle omstandigheden mee, inclusief de demissionaire status van het kabinet. 02:46:08.490 --> 02:46:12.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien dat ik het zo nog in zijn richting mag zeggen. 02:46:14.440 --> 02:46:23.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Zijn opmerking dat de inkomsten van NS natuurlijk naadje zijn, ga ik nog eens parafraseren. 02:46:23.450 --> 02:46:26.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga naar de heer Van Raan. 02:46:29.260 --> 02:46:31.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Hij had een litanie aan kritiek, meer dan anders. 02:46:32.630 --> 02:46:36.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vroeg me af op welke onderdelen nog wat te repareren was. 02:46:36.400 --> 02:46:42.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar er kwam eigenlijk geen vraag, behalve de belofte van een VAO. 02:46:42.000 --> 02:46:49.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Mocht hij nog verder kunnen specificeren dan zeg ik: ik wil graag naar hem luisteren en vind meestal ook 02:46:49.360 --> 02:46:53.060 align:middle line:82% position:46% size:100% wel een modus met hem, waarin we het wel grotendeels oneens blijven, maar waarin ik toch in ieder geval 02:46:53.060 --> 02:46:55.030 align:middle line:82% position:46% size:100% antwoord kan geven op de door hem gestelde vragen. 02:46:55.030 --> 02:47:01.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus mocht hij nog behoefte hebben aan aanvullende toelichting in deze tweede termijn, dan zal ik me tot 02:47:01.410 --> 02:47:03.670 align:middle line:82% position:46% size:100% en voorbij het uiterste inspannen om die te geven. 02:47:07.040 --> 02:47:12.340 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Slootweg drong nog aan op snelheid bij TenneT. 02:47:13.320 --> 02:47:14.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Die wil ik zeker betrachten. 02:47:14.550 --> 02:47:20.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar om de film terug te draaien: wij hadden met Duitsland afgesproken dat de exclusiviteitsperiode 02:47:20.000 --> 02:47:24.310 align:middle line:82% position:46% size:100% zou gelden tot het einde van het vorige kalenderjaar en ik had aan de Kamer beloofd dat we uiterlijk 02:47:24.310 --> 02:47:27.620 align:middle line:82% position:46% size:100% aan het einde van dit kwartaal terug zouden komen met de stand van zaken. 02:47:27.990 --> 02:47:35.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat aflopen was dus op 31.12, en de Kamer heeft begin februari een brief gekregen die 02:47:35.050 --> 02:47:39.630 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij heb ik dat toch relatief netjes gedaan. 02:47:39.630 --> 02:47:44.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben het wel met hem eens dat we gewoon door moeten met dat dossier. 02:47:44.330 --> 02:47:51.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van de heer Sneller: ik had juist de indruk, ten aanzien van wat hij zei over de afwijking 02:47:51.830 --> 02:47:56.850 align:middle line:82% position:46% size:100% van staatsdeelnemingen, dat ik hem daar meer heb toegezegd dan waarom hij vroeg. 02:47:56.850 --> 02:48:04.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Een ding zou ik nog kunnen specificeren: wat ik sowieso kan doen, los van de bredere suggestie die ik 02:48:04.980 --> 02:48:11.320 align:middle line:82% position:46% size:100% deed om te kijken naar staatsdeelnemingen, beleid en hoe je dat doet in het licht van de transparantie, is 02:48:11.320 --> 02:48:18.180 align:middle line:82% position:46% size:100% in de jaarverslagen proberen op te nemen waar in het kader van staatsdeelnemingen afwijkingen zijn op het 02:48:20.350 --> 02:48:21.440 align:middle line:82% position:46% size:100% gebied van de Corporate Governance Code. 02:48:21.440 --> 02:48:22.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat vind ik sowieso prima. 02:48:22.780 --> 02:48:27.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen dacht ik hem eerlijk gezegd meer tegemoet te komen, maar die neiging zal 02:48:31.230 --> 02:48:34.880 align:middle line:82% position:46% size:100% ik verder proberen te onderdrukken. 02:48:34.880 --> 02:48:38.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Richting de heer Alkaya zou ik willen zeggen: dank voor uw opmerkingen. 02:48:38.620 --> 02:48:43.010 align:middle line:82% position:46% size:100% Ten aanzien van NS kan ik hem gewoon niet verder geruststellen, omdat het iets is waar 02:48:43.010 --> 02:48:45.340 align:middle line:82% position:46% size:100% ik niet als eerste aan zet ben. 02:48:45.340 --> 02:48:51.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Het is dus echt aan de onderneming zelf om dat op een fatsoenlijke manier, zoals altijd, te 02:48:51.350 --> 02:48:52.760 align:middle line:82% position:46% size:100% doen met de relevante stakeholders. 02:48:52.760 --> 02:48:56.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zijn natuurlijk de ondernemingsraad en de vakbonden. 02:48:57.070 --> 02:49:06.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Om dan maar voor de eerste keer de heer Nijboer te parafraseren: de inkomsten zijn natuurlijk naatje. 02:49:06.840 --> 02:49:08.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus de onderneming moet wel wat. 02:49:08.690 --> 02:49:09.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:49:09.750 --> 02:49:13.860 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan lag er ook nog een vraag richting de staatssecretaris, meende ik mij net te heugen. 02:49:13.860 --> 02:49:20.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar de heer Van Aalst wilde graag nog even een aanscherping doen op zijn vraag. 02:49:20.450 --> 02:49:23.630 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan gaf ook aan dat hij er nog iets over wilde zeggen. 02:49:23.630 --> 02:49:24.750 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller gaf ook een seintje naar mij. 02:49:24.750 --> 02:49:29.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik begin dus even met de heer Van Aalst, richting de minister. 02:49:29.450 --> 02:49:30.710 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister vond mij wat zuinig. 02:49:30.710 --> 02:49:33.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik vond zijn antwoord ook wat zuinig als het gaat om investeringen in het buitenland. 02:49:33.250 --> 02:49:39.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat ik eigenlijk zou willen horen van de minister, is dat hij gewoon de regie neemt en NS duidelijk 02:49:39.240 --> 02:49:41.200 align:middle line:82% position:46% size:100% maakt dat wij eisen en ervan uitgaan dat zij niet investeren in het buitenland, vooral in 02:49:41.200 --> 02:49:46.880 align:middle line:82% position:46% size:100% deze situatie van NOW-steun. 02:49:46.880 --> 02:49:50.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat lijkt me een hele logische constatering. 02:49:51.570 --> 02:50:00.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor de goede orde — maar ik zou even die exacte NOW-zaken moeten napluizen — volgens 02:50:00.760 --> 02:50:01.740 align:middle line:82% position:46% size:100% mij kan dat sowieso niet. 02:50:01.740 --> 02:50:08.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij gaat de zorg, zoals ik die ook weleens met de Kamer heb besproken, ten aanzien van de NS over de 02:50:08.840 --> 02:50:10.670 align:middle line:82% position:46% size:100% verplichtingen die al eerder zijn aangegaan. 02:50:10.670 --> 02:50:18.270 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Nijboer en ik hebben het vaker gehad over wat we ervan vinden wat de NS in het verleden gedaan 02:50:18.270 --> 02:50:20.070 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft en hoe we daarmee verder moeten. 02:50:20.070 --> 02:50:26.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is er dus ten aanzien van de onmiddellijke toekomst niet zozeer een verschil van opvatting. 02:50:26.690 --> 02:50:32.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Sowieso moet NS in deze fase alle zeilen bijzetten — zie ook de vraag van de heer Alkaya — om ervoor 02:50:32.350 --> 02:50:39.980 align:middle line:82% position:46% size:100% te zorgen dat zij in het binnenland het eigen huis weer op orde krijgt. 02:50:39.980 --> 02:50:46.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb alleen willen aangeven dat het kabinet ten principale niet van mening is dat staatsdeelnemingen 02:50:46.220 --> 02:50:47.700 align:middle line:82% position:46% size:100% nooit en te nimmer wat mogen doen in het buitenland. 02:50:47.700 --> 02:50:53.120 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat soms zelfs kan helpen, maar je moet het wel op een prudente manier doen. 02:50:53.120 --> 02:51:01.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan ga ik richting de heer Van Raan, die de vraag aan de minister wellicht zo kan stellen 02:51:01.460 --> 02:51:08.160 align:middle line:82% position:46% size:100% dat de minister zodanig kan antwoorden dat wellicht het VAO uit de lucht is. 02:51:08.160 --> 02:51:15.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik spreek het maar uit zoals ik denk dat de minister dat bedoelde, toen hij zei: ik ben bereid om die 02:51:15.410 --> 02:51:17.270 align:middle line:82% position:46% size:100% vragen ook nog wat uitgebreider te beantwoorden. 02:51:17.270 --> 02:51:19.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus meneer Van Raan, gaat uw gang. 02:51:19.860 --> 02:51:26.320 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ben de minister erkentelijk voor zijn bereidheid om nog eens een keer naar die vragen te kijken. 02:51:26.320 --> 02:51:28.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik merk daar wel het volgende bij op. 02:51:28.000 --> 02:51:38.000 align:middle line:82% position:46% size:100% De vraag om aan te geven wat het verdienmodel is van KLM met een CO2-plafond van 2,5, 3,5 megaton 02:51:39.910 --> 02:51:43.610 align:middle line:82% position:46% size:100% ligt er ongeveer al sinds 1 maart 2019. 02:51:43.650 --> 02:51:49.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Er komt eigenlijk steeds hetzelfde antwoord op: we zijn het er niet over eens en de luchtvaart zal op een 02:51:49.920 --> 02:51:55.690 align:middle line:82% position:46% size:100% of andere manier toch weer gaan groeien na corona. 02:51:55.690 --> 02:52:00.820 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik waardeer de bereidheid van de minister om ernaar te kijken, maar ik ben er niet helemaal gerust op dat we 02:52:00.820 --> 02:52:03.030 align:middle line:82% position:46% size:100% het eens worden over die wetenschap, in ieder geval. 02:52:03.030 --> 02:52:11.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat we het ook niet eens worden over die beantwoording over de deelneming van Bonaire. 02:52:11.680 --> 02:52:14.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar kan hij nu op dit moment niets aan doen. 02:52:14.000 --> 02:52:16.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dus even mijn antwoord daarop. 02:52:16.200 --> 02:52:21.880 align:middle line:82% position:46% size:100% Waardering dus, maar ook enige twijfel. 02:52:21.880 --> 02:52:28.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik dan het volgende doen om te kijken of we daarmee iedereen tijd en moeite kunnen besparen. 02:52:28.100 --> 02:52:32.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil best nog een keer in gesprek gaan over of er meer informatie over die deelneming te geven is. 02:52:32.920 --> 02:52:38.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik kan dat gewoon niet beloven, omdat ik van de collega van EZK en ook van het ministerie echt weet 02:52:38.670 --> 02:52:41.600 align:middle line:82% position:46% size:100% dat ze naar eer en geweten antwoord geven. 02:52:41.600 --> 02:52:47.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik wil best nog een inspanning aangaan om te kijken of daar meer aan toe te voegen is. 02:52:48.080 --> 02:52:53.850 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan heeft op zich gelijk dat natuurlijk overal waar dat soort investeringen plaatsvinden, er 02:52:54.980 --> 02:52:59.590 align:middle line:82% position:46% size:100% altijd contact is met het ministerie van Financiën. 02:52:59.590 --> 02:53:03.360 align:middle line:82% position:46% size:100% Ook over dit dossier heb ik met de vorige minister van Economische Zaken contact gehad en is er contact 02:53:03.980 --> 02:53:05.980 align:middle line:82% position:46% size:100% tussen beide ministeries geweest. 02:53:05.980 --> 02:53:08.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarbij is het overigens volstrekt logisch dat EZK dan die vragen beantwoordt, want 02:53:08.020 --> 02:53:10.110 align:middle line:82% position:46% size:100% die liggen op dat beleidsterrein. 02:53:10.110 --> 02:53:12.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat hier ook niet over een staatsdeelneming. 02:53:12.200 --> 02:53:13.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat over een beleidsdeelneming. 02:53:13.430 --> 02:53:17.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Die vallen überhaupt niet onder mij als minister van Financiën. 02:53:17.960 --> 02:53:20.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar heb ik echt een andere betrokkenheid bij. 02:53:20.640 --> 02:53:22.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Je kan zeggen: je gaat altijd over alles. 02:53:22.190 --> 02:53:28.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar een beleidsdeelneming is een ander type instituut dan een staatsdeelneming. 02:53:28.650 --> 02:53:34.640 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik dat nou eens toezeg. 02:53:34.640 --> 02:53:38.210 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel meer dan dat kan ik niet doen, maar ik wil dus best toezeggen dat we dit specifieke punt meenemen 02:53:38.210 --> 02:53:42.820 align:middle line:82% position:46% size:100% in de bespiegelingen over de luchtvaart en de KLM, die we sowieso nog met elkaar gaan hebben. 02:53:46.070 --> 02:53:49.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is dan wel een punt van de minister van IenW en van mijzelf. 02:53:49.920 --> 02:53:54.420 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat was zijn eerste vraag over CO2. 02:53:54.420 --> 02:54:02.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil niet de suggestie wekken dat het kabinet daarbij zal uitkomen op de opvattingen van de Partij 02:54:02.330 --> 02:54:08.710 align:middle line:82% position:46% size:100% voor de Dieren, want er is tussen ons gewoon verschil van inzicht over hoe groot of hoe klein de luchtvaart 02:54:08.710 --> 02:54:16.130 align:middle line:82% position:46% size:100% in de nabije toekomst moet zijn en wat voor type maatregelen er zouden moeten worden opgelegd. 02:54:16.130 --> 02:54:22.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de heer van Raan coûte que coûte een Kameruitspraak wil over de vraag of dat meer of minder 02:54:22.000 --> 02:54:24.050 align:middle line:82% position:46% size:100% moet zijn, dan kan ik dat niet met hem oplossen. 02:54:24.050 --> 02:54:31.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan hem wel toezeggen dat we dit specifieke punt meenemen in de bespiegelingen over de 02:54:31.310 --> 02:54:36.140 align:middle line:82% position:46% size:100% toekomst van deze onderneming, want het kabinet is bereid om dat te doen. 02:54:36.140 --> 02:54:38.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan krijgt hij daarover in meer detail en meer gestructureerd de kabinetsopvatting 02:54:38.600 --> 02:54:47.750 align:middle line:82% position:46% size:100% van de minister van IenW en mijzelf. 02:54:47.750 --> 02:54:56.110 align:middle line:82% position:46% size:100% We horen straks of de heer Van Raan na de beantwoording van de minister zijn verzoek 02:54:56.110 --> 02:54:58.650 align:middle line:82% position:46% size:100% om een VAO overeind houdt of niet. 02:54:58.650 --> 02:54:59.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller heeft nog een vraag. 02:54:59.520 --> 02:55:02.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil nog iets rechtzetten. 02:55:02.020 --> 02:55:05.780 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik moedig de minister van harte aan om dingen voor te bereiden om te zorgen dat de informatievoorziening 02:55:05.780 --> 02:55:07.670 align:middle line:82% position:46% size:100% aan en de controle door de Kamer beter kan. 02:55:07.670 --> 02:55:12.490 align:middle line:82% position:46% size:100% In die 100 pagina's beleidsdoorlichting staat namelijk eigenlijk maar heel weinig over hoe 02:55:12.490 --> 02:55:17.410 align:middle line:82% position:46% size:100% dat is verlopen, terwijl het wel een aandachtspunt is geweest in vorige debatten. 02:55:17.410 --> 02:55:21.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat dat heel goed is, maar ik sloeg nog wel aan op de opmerking van de minister dat ik 02:55:21.760 --> 02:55:25.000 align:middle line:82% position:46% size:100% zijn opvolger niet moet vragen om vaker dan één keer per jaar te verschijnen. 02:55:25.000 --> 02:55:26.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik dacht namelijk dat hij het daarmee afwees. 02:55:26.900 --> 02:55:34.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat niet zo is, zijn we het verder eens en kijk ik heel erg uit naar die verdere voorbereidingen. 02:55:34.510 --> 02:55:35.230 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer gaat daar sowieso over. 02:55:37.190 --> 02:55:40.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Mijn opmerking was meer ingegeven door de vraag hoe vaak je nou nieuwe informatie hebt die het nuttig 02:55:40.670 --> 02:55:43.780 align:middle line:82% position:46% size:100% maakt om met elkaar van gedachten te wisselen. 02:55:43.780 --> 02:55:49.150 align:middle line:82% position:46% size:100% De Kamer kan natuurlijk altijd zeggen: maar wij beschouwen het hebben of het ontbreken 02:55:49.150 --> 02:55:54.730 align:middle line:82% position:46% size:100% van informatie als zodanig dat we welke minister dan ook naar de Kamer roepen. 02:55:54.730 --> 02:56:00.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is sowieso de eerste regel. 02:56:00.070 --> 02:56:04.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb de heer Sneller een paar dingen willen toezeggen. 02:56:04.740 --> 02:56:10.450 align:middle line:82% position:46% size:100% Specifiek over de cyclus waar hij naar vroeg, ik denk dat het nuttiger is om dat één keer per jaar te doen 02:56:10.450 --> 02:56:11.190 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar daar wil ik op studeren. 02:56:11.190 --> 02:56:18.940 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb hem ook aangegeven dat ik denk dat we breder moeten kijken, gegeven het beleid van meer openheid. 02:56:18.940 --> 02:56:23.330 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat kan wel ten aanzien van staatsdeelnemingen en wat kan niet? 02:56:23.330 --> 02:56:28.350 align:middle line:82% position:46% size:100% Zie ook één van de uitzonderingsgronden in dat lijstje van de minister-president over 02:56:32.940 --> 02:56:33.220 align:middle line:82% position:46% size:100% bedrijfsvertrouwelijke informatie. 02:56:33.220 --> 02:56:34.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Veel van de staatsdeelnemingenproblematiek valt 02:56:34.980 --> 02:56:36.500 align:middle line:82% position:46% size:100% daaronder, maar sommige dingen kunnen vermoedelijk ook wel. 02:56:37.050 --> 02:56:39.200 align:middle line:82% position:46% size:100% Waar dat wel kan, zou ik die informatie ook wel ter beschikking willen stellen. 02:56:39.200 --> 02:56:47.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik voegde net in tweede termijn nog een derde loot toe aan die stam en dat betreft de specifieke 02:56:47.070 --> 02:56:55.240 align:middle line:82% position:46% size:100% vraag van de heer Sneller over afwijkingen van de Corporate Governance Code. 02:56:55.240 --> 02:56:58.980 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is smaller dan mijn tweede punt en die zou je natuurlijk sowieso op kunnen nemen in 02:56:58.980 --> 02:57:02.520 align:middle line:82% position:46% size:100% het Jaarverslag Staatsdeelnemingen. 02:57:02.520 --> 02:57:05.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan ook aangeven dat ik graag wil dat de staatsdeelnemingen dat in hun 02:57:05.220 --> 02:57:07.570 align:middle line:82% position:46% size:100% eigen jaarverslagen opnemen. 02:57:10.530 --> 02:57:13.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is allemaal openbare informatie en iedereen kan dat dan ook meteen zien. 02:57:13.620 --> 02:57:14.060 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:57:14.060 --> 02:57:15.570 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan geef ik nu het woord aan de staatssecretaris. 02:57:15.570 --> 02:57:16.790 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dat dat werkt voor de heer Sneller. 02:57:16.790 --> 02:57:26.790 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Sneller zag ik geen vinger opsteken en volgens mij was het dus helder. 02:57:27.750 --> 02:57:28.930 align:middle line:82% position:46% size:100% De staatssecretaris. 02:57:28.930 --> 02:57:38.030 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter. Over de vraag van Alkaya: wij zullen op korte termijn overleg hebben met in dit geval 02:57:38.030 --> 02:57:40.730 align:middle line:82% position:46% size:100% de Nederlandse Loterij en daarover in een berichtje rapporten aan de Kamer. 02:57:40.730 --> 02:57:45.910 align:middle line:82% position:46% size:100% We zien wel hoe we het doen, maar ik zal het de heer Alkaya en de Kamer in ieder geval laten weten. 02:57:46.290 --> 02:57:48.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 02:57:48.870 --> 02:57:57.680 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zijn we bijna aan het einde gekomen, want ik krijg nu keurig netjes van de griffier 02:57:57.680 --> 02:57:59.000 align:middle line:82% position:46% size:100% de toezeggingen aangereikt. 02:57:59.000 --> 02:58:09.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar voordat ik die oplees, kijk ik eerst nog even naar de heer Van Raan of hij nog steeds een VAO wenst. 02:58:09.430 --> 02:58:13.760 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister doet een rijke belofte. 02:58:13.760 --> 02:58:15.920 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik noemde twee van de vier punten. 02:58:15.920 --> 02:58:17.130 align:middle line:82% position:46% size:100% Laten we het als volgt doen. 02:58:17.130 --> 02:58:18.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is dan mijn handreiking terug naar de minister. 02:58:18.560 --> 02:58:26.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Wil hij even op een briefje schrijven wat dit nou precies inhoudt, dus die vier punten die ik noemde: 02:58:26.390 --> 02:58:30.140 align:middle line:82% position:46% size:100% het verdienmodel, FMO, beantwoording, commissarissen? 02:58:30.140 --> 02:58:40.140 align:middle line:82% position:46% size:100% Als hij dat doet, beloof ik de minister, en ook de commissie dat ik echt per kerende post kond 02:58:41.940 --> 02:58:42.550 align:middle line:82% position:46% size:100% zal doen of het wel of niet nog nodig is. 02:58:43.210 --> 02:58:43.370 align:middle line:82% position:46% size:100% Akkoord. 02:58:43.370 --> 02:58:47.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik waardeer het gebaar zeer. 02:58:47.050 --> 02:58:53.650 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan zou ik willen voorstellen om nu voorlopig nog niet vast te stellen dat er een VAO is aangevraagd, want 02:58:53.650 --> 02:58:57.310 align:middle line:82% position:46% size:100% dat kan de heer Van Raan te allen tijde doen. 02:58:58.700 --> 02:59:03.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Aan de hand van de beantwoording gaat hij dan aangeven of hij alsnog een VAO wenst. 02:59:03.800 --> 02:59:11.310 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik doe het even zo compact, maar ik kan ook gewoon vaststellen dat er een VAO is aangevraagd en dat de 02:59:11.310 --> 02:59:17.040 align:middle line:82% position:46% size:100% griffier contact opneemt met de heer Van Raan om te bekijken hoe we dat dan in praktische zin goed kunnen 02:59:17.040 --> 02:59:18.520 align:middle line:82% position:46% size:100% gaan organiseren als daar inderdaad enige urgentie is. 02:59:18.890 --> 02:59:20.520 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister wil daar graag nog iets op zeggen. 02:59:20.520 --> 02:59:22.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Daarna geef ik de heer Van der Linde nog even het woord. 02:59:22.800 --> 02:59:26.710 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zou het nóg wat praktischer willen maken, want nu zou ik eerst een brief 02:59:26.710 --> 02:59:28.080 align:middle line:82% position:46% size:100% moeten gaan sturen over de punten. 02:59:28.080 --> 02:59:31.090 align:middle line:82% position:46% size:100% Die kunnen we teruglezen in het verslag van het debat. 02:59:31.090 --> 02:59:37.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb op alle punten gereageerd in het debat, maar ik heb ook nog een naar mijn overtuiging 02:59:37.490 --> 02:59:40.060 align:middle line:82% position:46% size:100% royale toezegging gedaan over wat ik specifiek op twee punten ga doen. 02:59:41.450 --> 02:59:45.660 align:middle line:82% position:46% size:100% De tekst die ik heb uitgesproken, staat gewoon en een brief is niet meer waard dan wat ik hier zeg. 02:59:45.800 --> 02:59:49.800 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dus met twee dingen nog specifiek aan de gang. 02:59:49.800 --> 02:59:56.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg de heer Van Raan nogmaals toe dat het punt over CO2 in de toekomst van de luchtvaart 02:59:56.100 --> 03:00:02.160 align:middle line:82% position:46% size:100% wordt meegenomen in de volgende bespiegelingen over de toekomst van KLM. 03:00:02.160 --> 03:00:02.340 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is één. 03:00:02.340 --> 03:00:05.920 align:middle line:82% position:46% size:100% We worden het er misschien inhoudelijk niet over eens, maar ik zorg ervoor dat het kabinet 03:00:05.920 --> 03:00:06.360 align:middle line:82% position:46% size:100% daar ruim aandacht aan besteedt. 03:00:06.360 --> 03:00:12.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus volgens mij hebben we dat punt daarmee opgelost. 03:00:12.760 --> 03:00:21.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Twee. Ik zal ook bij hem terugkomen op de deelneming van EZK, Bonaire. 03:00:21.440 --> 03:00:25.910 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga dan ook nog verduidelijken hoe dat in het traject is gelopen. 03:00:25.910 --> 03:00:32.090 align:middle line:82% position:46% size:100% De andere punten ga ik nog eventjes in het stenografisch verslag teruglezen en ik ga 03:00:32.090 --> 03:00:33.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Kunnen we het op die manier afmaken? 03:00:33.600 --> 03:00:38.440 align:middle line:82% position:46% size:100% Anders moet ik mensen weer briefjes laten schrijven over hoe ik denk de heer Van Raan verstaan te hebben, 03:00:38.440 --> 03:00:41.230 align:middle line:82% position:46% size:100% en daar staat dan alleen maar procesinformatie in. 03:00:41.230 --> 03:00:44.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Want vervolgens moet ik toch naar EZK om bijvoorbeeld het punt van de deelnemingen 03:00:44.230 --> 03:00:46.730 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus misschien mag ik het zo met hem oplossen? 03:00:46.730 --> 03:00:47.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 03:00:47.890 --> 03:00:48.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat laat onverlet ... 03:00:48.720 --> 03:00:52.930 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is dit de praktische oplossing die geboden wordt richting de vraagstelling. 03:00:52.930 --> 03:01:01.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Het gaat er uiteindelijk ook om dat de heer Van Raan een VAO heeft aangevraagd. 03:01:01.050 --> 03:01:01.850 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat blijft overeind staan. 03:01:01.850 --> 03:01:04.160 align:middle line:82% position:46% size:100% Het staat de heer Van Raan op ieder moment vrij om dat verzoek ook weer in te trekken 03:01:04.160 --> 03:01:06.290 align:middle line:82% position:46% size:100% en het van de agenda te halen. 03:01:06.290 --> 03:01:10.930 align:middle line:82% position:46% size:100% De griffier gaat inderdaad even contact opnemen met de heer Van Raan om te bepalen hoe we kunnen 03:01:10.930 --> 03:01:16.710 align:middle line:82% position:46% size:100% versnellen en hoe we dat dan kunnen gaan organiseren, mits daar behoefte aan is van de hele commissie. 03:01:16.710 --> 03:01:18.430 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van der Linde heeft nog een opmerking. 03:01:18.430 --> 03:01:22.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, u concludeert het nu af. 03:01:22.050 --> 03:01:26.560 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wil de heer Van Raan zijn VAO niet ontzeggen, maar ik ben zo ontzettend bang dat wij dan weer 03:01:26.560 --> 03:01:28.480 align:middle line:82% position:46% size:100% op een donderdagavond voor het reces om 23.57 uur een VAO'tje staan af te raffelen. 03:01:28.480 --> 03:01:33.870 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat geeft volgens mij ook niet de duidelijkheid die de heer Van Raan wil hebben. 03:01:33.870 --> 03:01:37.900 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik hoop dus zeer dat hij zichzelf dat bespaart. 03:01:37.900 --> 03:01:45.760 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik gaf eigenlijk in de vorige beantwoording al aan dat als het inderdaad versneld op de plenaire 03:01:45.760 --> 03:01:53.300 align:middle line:82% position:46% size:100% agenda zou kunnen, mits daar ruimte ontstaat et cetera, et cetera, dat dan namens de commissie, namens 03:01:53.300 --> 03:01:56.500 align:middle line:82% position:46% size:100% de voorzitter van de commissie gedaan zal moeten worden met een meerderheid van die commissie. 03:01:56.500 --> 03:01:59.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus op dat moment kunt u tijdens een procedure altijd aangeven of het niet in een later stadium kan. 03:01:59.250 --> 03:02:01.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Die procedure zal de griffier ook nog even doornemen met de heer Van Raan. 03:02:03.690 --> 03:02:06.270 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan hoeven we de discussie nu niet te voeren. 03:02:06.270 --> 03:02:09.070 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zeg dit niet omdat ik die discussie nu niet wíl voeren, maar volgens mij is 03:02:09.070 --> 03:02:11.170 align:middle line:82% position:46% size:100% dat een wat praktischer oplossing. 03:02:11.170 --> 03:02:13.400 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kom nu bij de toezeggingen. 03:02:13.400 --> 03:02:21.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Als ik iets niet goed formuleer of als er iets aangevuld moet worden, hoor ik dat wel van 03:02:21.510 --> 03:02:25.670 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt de heer Nijboer toe dat, indien de minister voornemens zou zijn aandelen 03:02:25.670 --> 03:02:31.190 align:middle line:82% position:46% size:100% ABN AMRO te verkopen, hij de Kamer hier vertrouwelijk in zal betrekken. 03:02:31.190 --> 03:02:36.460 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt de heer Sneller toe om de Kamer nader te informeren hoe de Kamer periodiek kan worden 03:02:36.460 --> 03:02:40.910 align:middle line:82% position:46% size:100% geïnformeerd over onder meer het beheer van staatsdeelnemingen, waaronder de mate van naleving 03:02:40.910 --> 03:02:45.810 align:middle line:82% position:46% size:100% van het Handboek Investeringen, en zegt toe in de jaarverslagen eventuele afwijkingen van de Corporate 03:02:45.810 --> 03:02:47.720 align:middle line:82% position:46% size:100% Governance Code mee te nemen. 03:02:47.860 --> 03:02:50.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Alleen de termijn hiervoor is nog even onduidelijk. 03:02:54.450 --> 03:02:56.600 align:middle line:82% position:46% size:100% Kan de minister nader duiden op welke termijn hij denkt dit te gaan doen? 03:02:57.900 --> 03:03:01.240 align:middle line:82% position:46% size:100% Voor het reviewen, ook op het gebied van openheid, hebben we wel een paar maanden nodig. 03:03:01.240 --> 03:03:09.000 align:middle line:82% position:46% size:100% Het kabinet heeft al gezegd dat het minimaal tot 1 juni nodig heeft om te beginnen met de nieuwe 03:03:09.000 --> 03:03:10.250 align:middle line:82% position:46% size:100% manier van meer openheid verschaffen. 03:03:10.250 --> 03:03:15.740 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik denk dat bij de deelnemingen ten minste ook die periode nodig is. 03:03:16.520 --> 03:03:23.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat betreft de jaarverslagen zal ik vragen of het door de deelnemingen zelf in het eerstvolgende 03:03:23.520 --> 03:03:25.110 align:middle line:82% position:46% size:100% jaarverslag al kan worden opgenomen. 03:03:25.110 --> 03:03:26.380 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat jaarverslag gaat dus over het vorige kalenderjaar. 03:03:26.380 --> 03:03:30.100 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet hoever dat al in voorbereiding is en of dat nog lukt. 03:03:30.100 --> 03:03:34.020 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik ga echter proberen om het te laten opnemen in de eerstvolgende sessie aan jaarverslagen. 03:03:34.020 --> 03:03:36.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar ga ik me dus voor inspannen, maar ik weet niet zeker of het lukt, want ik weet 03:03:36.750 --> 03:03:38.130 align:middle line:82% position:46% size:100% daar gewoon de exacte status niet. 03:03:38.130 --> 03:03:39.660 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 03:03:39.660 --> 03:03:42.390 align:middle line:82% position:46% size:100% De griffier heeft meegeschreven. 03:03:42.390 --> 03:03:45.750 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is dus een wat duidelijker antwoord op gekomen. 03:03:45.750 --> 03:03:52.350 align:middle line:82% position:46% size:100% De staatssecretaris zegt toe aan de heren Slootweg en Alkaya om nog eens in overleg te treden over Koning 03:03:52.350 --> 03:03:54.640 align:middle line:82% position:46% size:100% TOTO, en daarover de Kamer te informeren. 03:03:54.640 --> 03:03:56.840 align:middle line:82% position:46% size:100% Hierbij kijk ik ook op, maar nu naar de staatssecretaris. 03:03:56.840 --> 03:03:58.250 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat zegt u, staatssecretaris? 03:03:58.250 --> 03:04:04.690 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik heb toch echt voorgelezen "over Koning TOTO". 03:04:05.650 --> 03:04:09.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Als de staatssecretaris het plezierig vindt om ook nog mét Koning TOTO te spreken, wil ik de tekst van 03:04:09.960 --> 03:04:11.630 align:middle line:82% position:46% size:100% de vaststelling ook nog wel iets aanpassen. 03:04:11.630 --> 03:04:16.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Maar ik ben nu vooral geïnteresseerd in de termijn die de staatssecretaris daarvoor nodig denkt te hebben. 03:04:16.550 --> 03:04:22.230 align:middle line:82% position:46% size:100% Als dat een extra Ajacied is, doe ik dat liever niet, voorzitter. 03:04:22.230 --> 03:04:24.100 align:middle line:82% position:46% size:100% De termijn: een paar weken. 03:04:24.570 --> 03:04:25.830 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 03:04:25.830 --> 03:04:32.050 align:middle line:82% position:46% size:100% Daar is ook een notitie over gemaakt. 03:04:32.050 --> 03:04:36.470 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt de heer Van Raan toe om met zijn collega van EZK in gesprek te gaan over de 03:04:36.470 --> 03:04:41.410 align:middle line:82% position:46% size:100% staatsdeelneming Bonaire Brandstof Terminals, en na te gaan of de vragen die de heer Van Raan daarover 03:04:41.410 --> 03:04:43.540 align:middle line:82% position:46% size:100% heeft gesteld, nader kunnen worden beantwoord. 03:04:43.540 --> 03:04:49.960 align:middle line:82% position:46% size:100% Volgens mij is er al iets over de termijn hierbij gezegd. 03:04:49.960 --> 03:04:54.430 align:middle line:82% position:46% size:100% Voorzitter, ik zal voor het volgende zorgen. 03:04:54.430 --> 03:04:58.550 align:middle line:82% position:46% size:100% Binnen twee weken hebben we dat punt van EZK vast uitgeklaard. 03:04:58.940 --> 03:05:03.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Bij KLM moet ik dat even bekijken. 03:05:03.170 --> 03:05:07.040 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik weet niet hoe lang het volgende contactmoment met de Kamer gaat zijn. 03:05:07.040 --> 03:05:08.410 align:middle line:82% position:46% size:100% Zie ook het eerste punt bij dit debat. 03:05:08.410 --> 03:05:10.530 align:middle line:82% position:46% size:100% Dank u wel. 03:05:10.530 --> 03:05:11.510 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat is ook helder. 03:05:12.110 --> 03:05:18.870 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister zegt toe met zijn collega op IenW in gesprek te gaan over zijn vragen over onder andere 03:05:18.870 --> 03:05:22.490 align:middle line:82% position:46% size:100% CO2-reductie in de plannen met betrekking tot KLM, en de Kamer daarover nader te informeren. 03:05:22.490 --> 03:05:26.120 align:middle line:82% position:46% size:100% De minister heeft net al aangegeven wat daarvoor de termijn zal zijn. 03:05:26.120 --> 03:05:28.350 align:middle line:82% position:46% size:100% De heer Van Raan heeft daar nog een aanvullende vraag over. 03:05:28.350 --> 03:05:30.520 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat zou ik graag wat scherper geformuleerd willen hebben. 03:05:30.520 --> 03:05:37.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Het lijkt er namelijk op dat we steeds op hetzelfde punt uitkomen, namelijk: wat is nou het fair share 03:05:37.480 --> 03:05:40.990 align:middle line:82% position:46% size:100% naar rato budget in 2030 waar we het over hebben? 03:05:40.990 --> 03:05:45.170 align:middle line:82% position:46% size:100% Dat hoeft niet tot op drie cijfers achter de komma, maar laten we het ongeveer bepalen. 03:05:45.170 --> 03:05:52.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Wat is dat fair share budget waar het kabinet het over heeft, waar de wetenschap het over heeft, waar 03:05:52.220 --> 03:05:53.760 align:middle line:82% position:46% size:100% de Partij voor de Dieren het over heeft en waar de luchtvaartsector het zelf over heeft? 03:05:53.760 --> 03:05:59.670 align:middle line:82% position:46% size:100% Grofweg is dat het verschil tussen ongeveer 3,5 megaton, waar de wetenschap het over heeft, en 03:05:59.670 --> 03:06:02.500 align:middle line:82% position:46% size:100% 12 megaton, waar de sector het over heeft. 03:06:02.500 --> 03:06:06.530 align:middle line:82% position:46% size:100% En wat het kabinet zegt, weten we niet. 03:06:06.530 --> 03:06:10.280 align:middle line:82% position:46% size:100% Dus die driehoek wil ik graag gekwantificeerd zien. 03:06:10.280 --> 03:06:15.610 align:middle line:82% position:46% size:100% En misschien is het geen driehoek maar een lijn, omdat we maar twee punten hebben. 03:06:15.610 --> 03:06:17.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Misschien is het zelfs een stip. 03:06:17.220 --> 03:06:19.460 align:middle line:82% position:46% size:100% Laat ik het nou als volgt doen. 03:06:19.460 --> 03:06:23.620 align:middle line:82% position:46% size:100% Dit is een dialoog die de heer Van Raan soms weleens met mij voert, maar nog uitvoeriger 03:06:23.620 --> 03:06:26.360 align:middle line:82% position:46% size:100% voert met de minister van IenW. 03:06:26.360 --> 03:06:32.390 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel hem voor dat wij kijken naar wat hij bij dit debat, maar ook vaker over dit onderwerp heeft 03:06:32.390 --> 03:06:37.910 align:middle line:82% position:46% size:100% gezegd tegen de diverse leden van het kabinet, en dat we daarop reflecteren in de reactie. 03:06:38.770 --> 03:06:40.480 align:middle line:82% position:46% size:100% Dan krijgt hij daar een antwoord op. 03:06:40.480 --> 03:06:45.110 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik kan niet op voorhand beloven dat we het dan eens zijn over het antwoord; daar 03:06:45.110 --> 03:06:50.220 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik zag de heer Van Raan knikken, dus hij is tevreden met het antwoord. 03:06:51.700 --> 03:06:53.890 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik stel vast dat we hiermee aan het einde gekomen zijn van dit algemeen overleg. 03:06:53.890 --> 03:06:56.930 align:middle line:82% position:46% size:100% We kunnen iets eerder dan gepland afronden. 03:06:57.040 --> 03:07:04.540 align:middle line:82% position:46% size:100% Hartelijk dank voor uw aller inbreng, en voor de beantwoording door de minister en de staatssecretaris. 03:07:04.540 --> 03:07:07.490 align:middle line:82% position:46% size:100% Ik wens u verder een plezierige dag toe.